Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIta : vairAgyarasanA uddagAtA zrIsiddharSi gaNi muni zrIdharmakIrtivijayajI gaNi
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ vi.saM. 2072 zAsanasamrATa bhavana graMthamAlA - 11 (guruguNagAnamaya pravacanamALA : saMpUTa-2) vairAgyarasanA udgAtA zrIsiddharSi gaNi : pravacanakAra : muni zrIdharmakIrtivijayajI gaNi : prakAzaka : zrIbhadraMkarodaya zikSaNa TrasTa, godharA I.sa. 2016
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyarasanA uddagAtA zrI siddharSi gaNi vaktA : muni zrIdharmakIrtivijayajI gaNita pravacana - samaya tathA sthaLa : mAgasara vadi -8, saM. 2072 tA. 2-1-2016, zanivAra, sAbaramatI - amadAvAda nizrA AcArya zrIvijayazIlacandrasUrijI mahArAja prata : 1000 (c) sarvAdhikAra surakSita prakAraka prakAzakaH zrI bhadraMkarodaya zikSaNa TrasTa clo. yazobhadra zubhaMkara jJAnazALA jaina sosAyaTI, godharA (paMcamahAla) - 389001 prAptisthAna : 1) sarasvatI pustaka bhaMDAra 112, hAthIkhAnA, ratanapoLa, amadAvAda-1 phona : 079-25356692 zrIvijayanemisUri jaina svAdhyAyamaMdira 12, bhagatabAga, jainanagara, pAlaDI, amadAvAda-7 phona: 079-26622465 zrIvijayanemisuri jJAnazALA zAsanasamrATa bhavana, haThIbhAInI vADI, dilhI daravAjA bahAra, zAhIbAga roDa, amadAvAda-4. phona : 079-22168554 mUlya 2 200-00 (seTa) eka pustakanuM 40-00 mudrakaH kirITa grAphiksa - phona: 079-25330095
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya amArA parama upakArI gurubhagavaMta zrIvijayasUryodayasUrIzvarajI ma.nI nizrAmAM, teonA ziSya zrIvijayazIlacandrasUrijInI preraNA anusAra sthApavAmAM AvelA amArA TrasTanA upakrame Aja sudhImAM ghaNAM pustako prakAzita thayelAM che. te zRMkhalAmAM Aje A pravacanamALAnI pustikAono bIjo saMpuTa prakAzita karavAno lAbha amane maLyo che, te mATe amo pUjya AcAryazrInA atyaMta RNI rahIzuM. vizeSa karIne, navI zarU thayelI 'zAsanasamrATa bhavana graMthamALA'nAM prathama cha prakAzano amArA TrasTanA upakrame thayAM hatAM. ane te ja zrRMkhalAnAM AgaLanAM prakAzano paNa amArA TrasTanA upakrame thAya che, tenuM amAre mana ghaNuM gaurava che. saMgha A prakAzanamAM zrIsAbaramatI-rAmanagara jaina zve.mU.pU. amadAvAda taraphathI potAnA jJAnakhAtAmAMthI udAra Arthika sahayoga maLyo che, te mATe teono paNa amo AbhAra mAnIe chIe. - chIe. sughaDa mudraNa mATe kirITa grAphiksano AbhAra mAnIe li. zrIbhadraMkarodaya zikSaNa TrasTa, godharA -no TrasTIgaNa
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAsaMgika saM. 2072nA varSe mAgasara mAsamAM sAbaramatIrAmanagaranA zrIsaMghanI vinaMtIthI tyAM javAno yoga thayo. saMghanA mobhIonI bhAvanA hatI ke tame sUrata, vaDodarA vagere sthAne pravacanamALA goThavI tevI amAre tyAM paNa goThavo. amAre sAMbhaLavuM che. emanI e bhAvanAne anurUpa ame eka pravacanamALA goThavI, ane badhA munioe je bhinna bhinna mahApuruSo viSe pravacano ApyAM te badhAM A pustikAonA rUpamAM have pragaTa thaI rahyAM che. 2071nA cAturmAsamAM vaDodarA-akoTA upAzrayamAM paNa AvI pravacanamALA yojAI hatI. ane keTalAka viSayo yathAvata rAkhIne te ja pravacanamALA sAbaramatImAM paNa yojAI. te baMne sthAnanAM pravacanonuM saMkalana A pustikAomAM thayuM che, ane te rIte eka suMdara pravacanazreNi taiyAra thaI che. pravacanamALAnA bahAne ApaNane mahAna jayotirdhara pUjya puruSonA guNagAnanI anupama taka maLI teno ghero AnaMda che. sAthe ja anya bAhyapravRttirUpa-anuSThAnone badale AvAM antarmukhatA vadhAranAra anuSThAno paNa saphaLa thaI zake che teno ahesAsa haiye che ja. A pUrve prakAzita thayelA pravacanamALAnA prathama saMpuTane caturvidha zrIsaMgha taraphathI ghaNo ja AvakAra maLyo che. ane aneka jijJAsu jIvo tenA vAMcanathI lAbhAnvita thayA che. teonI ghaNA samayathI te prakAranA anya prakAzano mATenI mAMgaNI hatI. jijJAsuonI e zubha bhAvanAno pratisAda ApyAnA AnaMda sAthe. ASADha, 2002 - zIlacandravijaya
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUmikA vijayazIlacandrasUri zrIvIra paramAtmAnA maMgalamaya zAsanane, potAnAM jJAna, svAdhyAya, graMtha sarjana e badhAM dvArA, ajavALanArA agaNita mahApuruSo ApaNA ItihAsanA pAne noMdhAyelA maLe che. e sarva mahAtmAonI pahelI bhUmikA AtmasAdhanAnI rahI che. potAnA AtmAnuM sAdhana karavuM, kalyANa karavuM e ja emano mukhya Azaya che. AtmAnuM kalyANa karavAnA eka bhAgarUpe emaNe graMtho racyA. e dvArA emaNe lokone bodha Apyo. emanA mATe, bIjAne bodha Apavo e paNa, AtmakalyANanuM mAdhyama. bIjAonuM jJAna vadhe tevA graMthonI racanA karavI e paNa AtmakalyANanuM sAdhana. eTale ja jyAM jyAM graMthanI pUrNAhuti thAya tyAM e loko eka ja mAgaNI kare ke A graMthanI racanA dvArA meM koIpaNa puNya jo upArjana karyuM hoya, to e puNyanA prabhAva vaDe jagatanA tamAma lokone mokSa maLajo ! basa, A ja emanI prArthanA !
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ prArthanA karatAMya AvaDavI joIe. mArI prArthanAthI tamane mokSa nathI maLato e sAcuM. paNa mArI prArthanAthI mane to mokSa maLe ja. paraMtu mArA mokSa mATe paNa prArthanA karatAM mane AvaDatI nathI, e muzkelI che. Aje ApaNe vAta karavAnI che zrIsiddharSi gaNi bhagavaMtanI. eka siddhasena divAkarasUrinI vAta ApaNe karI, have bIjA siddhasena eTale ke siddhaSinI vAta karavAnI. teo gaNI che. gaNI eTale AcArya. potAnA badhA ja prabhAva ane tejane chAvarIne - AcchAdana karIne beThelA A mahAtmA che. potAno prabhAva kyAMya pradarzita karatA nathI, to prabhAva vadhe evo koI prayatna paNa karatA nathI. mAtra potAnA AtmAmAM khovAI jAya che. emanA guruonAM nAma paNa jANavA jevAM che. della mahattara nAmanA eka gaNI, eTale ke AcArya bhagavaMta thayA. temanA ziSya hatA durga mahattara. emanA ziSya sarSi gaNI, ane emanA ziSya che siddharSi gaNI. emaNe '3matimavaprapaMjA thA' nAme graMthanuM sarjana karyuM. jagatanI sauthI pahelI navalakathA. Novel nAmano sAhitya prakAra e pazcimanI nIpaja che, pazcimanuM pradAna che, ema tame vicAratA ho to jarA sabUra karavuM paDe. vizva sAhityanI sauthI pahelI ane te paNa rUpakAtmaka navalakathA che A upamiti bhava prapaMcA kathA. vikramanA 10 mA saikAmAM te graMtha racAyo che. jayAre aMgrejoe ke te vakhatanI pazcimI duniyAe AvA sAhityanI koI kalpanA ya nahotI karI, tyAre AvA amArA AcAryo AvA navala-graMtho racatA hatA. alabatta, badhA zrAvako A
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMthanA nAmathI paricita hovA chatAM ApaNe tyAM A graMthano joIe tevo pracAra - prasAra nathI. jainonI A kSamatA bahu pAMkhI che. ApaNe Ane vizvasAhityanI kakSAe laI jaI zakyA nathI. tevuM karavAnI ApaNI pAse koI phAvaTa ke AvaData paNa nathI. paNa A graMthane jo vaizvika kakSAe mUkI zakIe to cAra cAMda lAge. AnA praNetA che siddharSi gaNI. e haribhadrasUri mahArAjanA 200 varSa pachI thayA che, paNa e teonA kevA phena - cAhaka hatA te ane haribhadrasUrino temanA upara kevo upakAra thayo hato te badhI vAto jANavA lAyaka che. kathAnA viSayanI vAta vicArIe to, eka AtmA 84 nA cakkaramAM paribhramaNa karato, anaMta pudgala parAvarta kALathI, bhavitavyatAnA yoge, kyAM kyAM bhame ? bhamatAM bhamatAM kaI kaI sthitimAM - gatimAM - jagyAe, kevA kevA rUpamAM ane veSamAM, kevAM kevAM nAme pedA thAya - pragaTa thAya ? tyAM kevA kevA rola bhajave - abhinaya kare, nATaka kare? tenI vAta A kathAmAM Ave che. A kathA kharekhara to AtmakathA che, eka drammakanI AtmakathA, drammaka eTale bhikhArI, dramma eTale eka prakArano calaNI sikko, pAI ke paiso, enI-ekeka drampanI bhIkha mAge tenuM nAma drammaka. evo eka drammaka arthAt svayaM siddharSi gaNI; hA, siddharSi gaNI potAne ja drammaka gaNAve che ane te rUpe Alekhe che; te potAnI AtmakathA mAMDe che. ane te eka bhavanI nahi, paNa potAnI samagra bhavasthitinI kathA, potAnI kAyasthitinI ane bhavacakranA paribhramaNanI kathA.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavitavyatAnI kRpAthI pote sUkSma avyavahAra nigodamAMthI nIkaLIne kyAM kyAM pharyA che, ane kevI rIte manuSyagati sudhI pahoMcyA; tyAMthI vaLI pAchA teo nIce jAya, vaLI pAchA UMce Ave - e AkhI kathAno prapaMca ke vistaraNa eTale A AtmakathA. Ane navalakathA gaNo to navalakathA, AtmakathA gaNo to AtmakathA, ane bhavakathA gaNo to bhavakathA : vizvasAhityamAM A pahelI kathA che - rUpakAtmaka ane pratIkAtmaka. e kathAnA nAyaka ke mukhya pAtra te siddharSi pote. e jema potAne A kathAnA nAyaka gaNe che tema huM ane tame ApaNe badhAye ApaNane potAne A kathAnA nAyaka gaNI zakIe. evI kathA, amara racanArUpa kathA, ane te mahApuruSe dIkSA kevI rIte lIdhI tenI vAto Aje ApaNe dharmakIrtivijayajI pAsethI sAMbhaLIe.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyarasanA udgAtA zrI siddharSimahArAja gaNi dharmakIrtivijayajI zrIsiddharSiprabhoH pAntu vAcaH paripacelimAH / anAdyavidyAsaMskArA yadupAstebhidelimAH // A lokottara zAsana AtmakalyANanuM zAsana che. A zAsanamAM AtmakalyANa sivAyanI koI vAtane sthAna nathI, koI ja vAtanuM mUlya paNa nathI. mArA paramAtmAe pratyeka jIvane lakSyamAM rAkhIne anekavidha AtmalakSI anuSThAno batAvyAM che. jenI jevI ruci, jevI jevI bhUmikA - tene anurUpa anuSThAno batAvyAM che. je kriyA karatAM doSonI zithilatA dvArA cittanI zuddhi ane guNonI vRddhi dvArA cittanI puSTi thAya te pratyeka kriyA anuSThAna banI jAya.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjyapAda zrIharibhadrasUrijI SoDazaka prakaraNamAM jaNAve che - puSTiH zuddhizca cittasya / A saMdarbhathI vicArIe to zravaNa, te paNa eka zubha anuSThAna banI jAya che. sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM mananI malinatA dUra thAya, ane paramAtmAnA zAsana upara ahobhAva jAge to vyAkhyAna zravaNa paNa AtmalakSI anuSThAna banI jAya che. ApaNA saMghamAM paMca divasIya guruguNagAnano upakrama karyo che, te khUba AnaMdanI vAta che. Aje A pATa upara birAjamAna gurubhagavaMtane lAkha lAkha nahi paNa koTI koTI vaMdana karavA joIe. mArA gurudeva che mATe nahI, paNa A samAjane eka navI daSTinuM pradAna karyuM che mATe. pratyeka AtmalakSI anuSThAna karmanirjarAnuM kAraNa bane ja, paraMtu A anuSThAna, vikAsanA nAme saMskAranA patana tarapha khUba jhaDapathI AgaLa vadhI rahela yuvA peDhI mATe vizeSa lAbhadAyI banI raheze. mA-bApane bhUlazo nahi, ke pachI tamAku-bIDI choDo - AvuM tamane A pATa uparathI kahevuM paDe che te to amArI zarama che. bIjuM, have A yuvAnonI mAMga che ke "gurudeva ! amane kaMIka evuM Apo ke jene kAraNe amArA haiyAmAM zAsana mATenI khumArI jAge, A pavitra zAsana mATe, zAsana rakSaka mahApuruSo pratye ahobhAva vadhe- daDha bane. bAkI, A sAmAjika vAto to bahArathI khUba maLe che." AvA samaye AvA mahApuruSonI vAto sAMbhaLaze tyAre temane khyAla Avaze ke - amArA pUrvajo kevA hatA, zAsana mATe kevAM kevAM kAryo karyA, kevI kevI viTaMbaNAo vacce paNa zAsananI rakSA karI amArA sudhI pahoMcADyuM. ane to avazya A mahApuruSo mATe ahobhAva jAgaze ane zAsana mATe kaMIka karavAnI tamannA paNa jAgaze.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNe badhA bahu ja sukhada kALamAM beThA chIe, tethI A mahApuruSonuM mUlya nahi samajAya, paraMtu bhUtakALa tapAsIzuM tyAre jaNAze ke A mahApuruSoe kevA viSamakAlamAM zAsana rakSA karIne ApaNA upara mahAna upakAra karyo che. - vicAro to kharA ke - 2600-2600 varSa vItyA pachI paNa prabhue je mArganI ArAdhanA karI hatI te ja mArganI ArAdhanA ApaNe AnaMdathI karI zakIe chIe, koI pheraphAra vinA e ja tapadharma, eja cAritradharma ApaNane vArasAmAM maLyo. vAha mArA prabhu je saMyamapaMthe vicaryA hatA te ja mArge vicaranArA, mArA pyArA paramAtmAnI kaMIka aMze pratikRti svarUpa zramaNa-zramaNI bhagavaMtonA darzana-vaMdana karI zakIe chIe. A upakAra A mahApuruSono che. paraMtu ApaNuM durbhAgya ke A yazasvI - ujjavala paraMparAne ApaNe sahu bhUlI gayA chIe. A mahApuruSonAM nAma, kAma badhuM ja ApaNA mAnasapaTa parathI vilIna thaI gayuM che. A visarAtI jatI-bhUlAtI jatI mahAna zramaNa paraMparAne A pravacanamALAnA bahAne samAja sAme mUkavAmAM AvI che. ApaNane hemacaMdrAcAryajI, yazovijayajI jevA pracalita mahApuruSonAM nAma, kAma yAda haze. bAkI divAkarajI, siddhaSi jevA gurubhagavaMtonAM nAma paNa ghaNA lokone khabara nahi hoya ! to temaNe karelAM kAryonI to zI vAta karavI ? barobara che ne mArI vAta. eka gurubhagavaMtane yAda karavA sAthe bIjA paNa aneka gurubhagavaMtonAM nAma, temaNe karela zAsana sevA, sAhitya sarjana - A badhI bAbatono bodha paNa thaze. mane khabara che tame caritro, zAstragraMtho vAMcavAnA nathI. paraMtu, A pravacananA bahAne A badhI vAto sAMbhaLavA maLaze. ane koIka vAta apIla karI jaze koIkane ! to haribhadrajInI jema koIka AtmA pAcho sthira thaze to bahu moTo
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAbha che. Ama, badalAtI samAjanI tAsIra jotAM lAge che ke A anuSThAna bahu upayogI che. nAma letAM haiyuM bharAI jAya, mastaka sahajapaNe jhUkI jAya tevA aneka mahApuruSo - gurubhagavaMto A zAsanamAM thayA che. A dareka gurubhagavaMtonuM mukhya lakSya hatuM AtmakalyANa. A vAtane mukhya rAkhI zAsanasevA, zAsanarakSA zAsanaprabhAvanA karatA hatA. A gurubhagavaMtonI khUbI e hatI ke teoe zAsanasevA - prabhAvanA mATe potAnuM nAma, kAma temaja mahattA badhuM ja gauNa karyuM che. eka vAta nakkI samajajo ke je mANasa potAnuM nAma, kAma, samudAya gauNa karI zake te ja zAsana prabhAvanA karI zake che, bAkI potAnA samudAyanuM Adhipatya sthApavAnI lAlasAmAM ramanArA kyAreya zAsanaprabhAvanA nahi karI zake. hA, zAsanaprabhAvanAnA nAme svaprabhAvanA cokkasa karI zake. Aje samAjamAM zuM cAle che ! gADI taddana rivarsamAM cAle che. te samayamAM evuM hatuM ke dareka pravRttinA kendramAM hatuM zAsana. potAnI jAtane gauNa rAkhatA hatA. te mahApuruSo zAsananA astitvamAM ja potAnuM astitva mAnatA hatA. zAsananA astitvamAM ja potAnI asmitA, svakartutvane samAvI lIdhuM hatuM. Aje zAsana gauNa che. huM, mAro samudAya mukhya che. mArI nAmanA ke samudAyanI nAmanA - mahattA mATe je karavuM ghaTe te badhuM ja karavA taiyAra chIe. pachI bhale zAsananuM je thavuM hoya te thAya. jyAM sudhI ApaNA manamAM ghara karI gayelI A mAnyatA nahi badalAya tyAM sudhI zAsanarakSA, zAsanaprabhAvanAnI vAto bahu ja dUra che. A gurubhagavaMtono dehapiMDa ja anokhI mATIno banelo hato. ane tethI ja Aje ATalAM varSo, saikA pasAra thaI gayA 8 *
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI paNa temane yAda karIe chIe. temanuM nAma AnaMda, gauravathI laIe chIe. A ja jIvananI saphaLatA - sArthakatA che. "ganI yAda Ave che - jIvanano e ja sAco paDagho che "ganI hoya nA vyakti ne enuM nAma bolAyA kare. Aje dazamA saikAmAM thayelA eka mahApuruSanI vAta karavAnI che. jemanA vAkya vAkya vairAgyano bodha jhare che, evA sarvazAstra vizArada, ajoDa dArzanika temaja samRddha-sAhityasarjaka zrIsiddharSi gaNi mahArAjAne yAda karavAnA che. jJAnaviSayaka pratyeka kSetramAM A gurubhagavaMtano praveza che. Agama, nyAya, koza, darzana, ke vyAkaraNano viSaya hoya, ke pachI jyotiSa, Arogya ke nIti, rAjya, yuddhano viSaya hoya -A dareka viSaya upara temanuM jabarajasta prabhutva hatuM. sauthI vadhu mahatvanI ghaTanA e che ke teozrI mAnavIya mananA prabala - aThaMga abhyAsI hatA. mATe ja mAnavIya mananA pratibiMba sama "upamiti" jevA bhavya graMthanuM sarjana karI zakyA hatA. Ama, temane "mobAIla lAIbrerI tarIke upamA ApavAmAM leza paNa atizayokti nahi thAya. AvA siddharSi mahArAjAnA sAhitya sarjana viSe vAta karatAM pUrve temanA jIvana upara thoDI najara nAMkhI jaIe. siddharSi eTale khumArInuM pratIka. siddharSi eTale pratijJA pAlanamAM merUsama nizcala. je dharatI aneka aneka dharmapuruSo, vIra puruSo ane rAjapuruSonA janmathI dhanya banI che te dhanya dharA eTale gujarAta bhUmi. temAM bhinnamAla nAme nagara hatuM. te nagara upara zrIvarmalAta rAjAnI AjJA pravartI rahI hatI. te rAjAne nyAya ane nItisaMpanna suprabhadeva nAme maMtrIzvara hato. te maMtrIzvarane 3 mataki. 9
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ be putra hatA. datta temaja zubhaMkara. zubhaMkaranAM patnInuM nAma hatuM - lakSmIdevI. temane eka putra hato - siddha - ApaNA caritranAyaka. apAra saMpatti che, sAthe ekano eka dIkaro hovAne kAraNe siddha khUba lADakoDamAM UcharI rahyo che. yuvAnavaya thatAM dhanyA nAmanI kulIna - saMskArI kanyA sAthe lagna karavAmAM AvyA che. siddha daivI sukhano anubhava karavA sAthe AnaMdathI jIvana pasAra karI rahyo che. banyuM evuM ke ekano eka dIkaro, apAra saMpatti, gharamAM koI pUchanAra hatuM nahi. pariNAme siddha jugAra ramavAnI late caDI gayo. bhAI ! yuvAnI, saMpatti ane prabhutva - A traNa vAnAM bhegAM thayA pachI jIvanamAM anartha na thAya to ja Azcarya. ApaNA samAjamAM zreSThIputra ke dhanikaputrane khAnadAna, saMskArI mAnavAmAM Ave che, paNa te moTI bhramaNA che. kahevAtA khAnadAna kuTuMbanA nabIrAoe A samAjamAM jeTalI khAnAkharAbI karI che teTalI garIba gharanA yuvAnoe nathI karI. kAraNa ke garIbanA bALakone to sAMje zuM khAvuM tenI ciMtA hoya che jyAre zreSThiputrone paisA kyAM nAMkhavA tenI ciMtA hoya che. tethI temanA jAtajAtanA mojazokho poSAtA hoya che. ahIM maMtrIputra siddhane jugAranuM vyasana pratidina vadhatuM ja gayuM. dhIme dhIme lAja-zarama paNa chUTI gaI. unmArge caDelo siddha khAvAnuM, pIvAnuM bhUlyo, parivAranI pratiSThA sAthe mA-bApane paNa bhUlyo, hara kSaNa potAnI pratIkSAmAM ujAgarA karatI rUpavatI dhanyAne paNa bhUlyo. game tyAre mana thAya tyAre ghare Ave che. 11 vAge12 vAge to kyAreka 2 vAge ghare Ave che. mitro roke che, Toke che. paraMtu ekavAra khoTI Adata paDI gayA pachI tene choDavI khUba muzkela che.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ A tarapha dhanyA raDe che, kakaLATa kare che. dararoja rAtre rAha joIne besI rahe che. ujAgarA vadhatA jAya che. pratidina thatI nidrAbhaMganI asara zarIra upara thavA mAMDI che. kAmamAM zithilatA AvI rahI che. tethI sAsubA Thapako Ape, kaDavAM vacano paNa kahe che. paraMtu dhanyA kazuM bolatI nathI. sAsubA catura hatA. te vicAre che - A kulIna vahUe kyAreya kAmamAM ALasa nathI karI, hamaNAM kema AvuM kare che. tethI atyaMta vahAlathI, mAnA vAtsalyathI pUche che - beTA ! sAcuM bola, sAcI vAta mane jaNAva. jojo, khAnadAna strI kyAreya potAnA pati, gharanuM kharAba na bole, ghasAtuM na bole. dhanyA javAba nathI ApatI. paraMtu sAsubAe jyAre vAraMvAra pUchavA mAMDyuM tyAre dhanyAnI AMkhamAMthI AMsu paDI jAya che. raDatAM raDatAM kahe che - bA ! zuM kahuM? siddha khoTI lAIne caDI gayo che. dararoja rAtre bahu moDo Ave che, tethI UjAgarA thAya che. sAsubA kahe - beTA, Aja sudhI kema na bolI? have tuM ciMtA na karIza. huM saMbhALI laIza. AjathI tuM UMdhI jaje, huM jAgIza. lakSmIbA jAgatA beThA che. rAtrinA 2 vAgyAnI AsapAsa bAraNe TakorA paDe che. lakSmIbA kahe - koNa ? siddha - avAja oLakhI jAya che. dararojano Avato jANIto avAja nathI. samajI gayo. A avAja mAtAjIno che. tethI kahe - mA ! siddha. mA kahe - mAro dIkaro siddha aDadhI rAtrinA rakhaDato na hoya. siddha - mA! huM tAro dIkaro siddha ja chuM. 11
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA - mAro putra Avo na hoya. daravAjo nahi khUle. siddha - to aDadhI rAtre kyAM javuM? mA - jenA daravAjA ughADA hoya tyAM jA. mAnA haiyAmAM apAra vAtsalya hatuM. ekano eka putra che. putrane sanmArge lAvavo hato, tene mATe mA prayatna kare che. paraMtu bhAgya judAM hovAthI mAno sAro paNa prayatna khoTo Tharyo. mAnuM vacana sAMbhaLIne siddhane AMcako lAge che. haiyuM khaLabhaLI UThe che. te ja kSaNe tyAMthI nIkaLI jAya che. gAmamAM phare che. rAtrinA 3-4 vAge konA daravAjA khullA hoya ! tamane pUchuM - konA khullA hoya? jarA jorathI bolone ? upAzrayanA ! vAha ! tamArA ? tamArI to zuM vAta karavI. sAdhusAdhvIjI bhagavaMto bapore 11 vAge gocarI AvavAnA che, tenI jANa hovA chatAM je lokonA daravAjA baMdha hoya, sAdhu pAchA jatA rahe, chatAM jeone koI asara paNa na thatI hoya, te loko pAse bIjI zI apekSA rAkhavI? sAdhunAM dvAra abhaMga ane sadA khullAM ja hoya, kAraNa sAdhu nirbhaya che. je bIjAne nirbhayatA Ape che te ja nirbhaya banI zake che. je bIjAne zAMti Ape che te ja zAMti pAmI zake che. dIkSA grahaNa karatI veLA sAdhu "karemi bhaMte" uccaravA dvArA samasta jIvarAzine abhayadAna Ape che, to have tene bhaya zeno, kono ? mATe ja roDa uparanA upAzrayamAM paNa khullA daravAje sAdhu nirbhayapaNe nizcitatAthI ghasaghasATa UMghI zake che. 12
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ tame? cokIdAra hoya, 3-4 daravAje loka hoya, UMghanI goLI lIdhA pachI paNa paDakhAM ghasavA paDe, UMgha na Ave. siddha pharatAM pharatAM upAzraya tarapha Ave che. daravAjA khullA joI najadIka AvIne pagathiyA upara bese che. upAzrayamAM najara kare che, to tene koIka sAdhu pratikramaNa karatA, koIka dhyAna dharatA, koIka svAdhyAya karatA, koI kAyotsarga karatA dekhAya che. A manabhAvana, zAtAdAyaka madhura dazya jotAM ja siddhanuM mana prasannatA anubhave che, manano udvega zamavA mAMDe che. saMkalpa ane vikalpothI azAMta baneluM mana zAMta bane che. sAdhubhagavaMtanuM darzana zuM kAma kare te vicAro. sAdhubhagavaMtanI upasthiti mAtra upakAraka che. temanI pratyeka ceSTA kalyANakara banI zake che. jo tamArAM vivekacakSu ughADAM haze to sAdhumAM paramAtmAnAM aMzanAM darzana thaze ane vivekarahita mAtra carmacakSu khullAM haze to sAdhu tamArA mATe niMdAnuM pAtra banaze. tAmali tApasane sAdhunI nirdoSa vihAracaryA nihALIne samyakatvanI prApti thaI, IlAcIkumArane sAdhunI niSpApa bhikSAcaryA daSTi pathano viSaya banatAM doraDAM upara nAcatAM nAcatAM kevalajJAnanI prApti thaI. vAha ! kevI nirdoSa, niSpApa sAdhucaryA ! A che sAdhujIvana. A tarapha gurubhagavaMtanI dRSTi pagathiyA upara beselA siddha upara paDe che. pUche che - vatsa ! koNa cho ? kema AvavuM thayuM? gurubhagavaMtanA atyaMta prema ane vAtsalyabharyA zabdo sAMbhaLatAM ja siddhanuM kaThora haiyuM pIgaLI gayuM, mana bharAI gayuM. 13
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ kapaTa karyAM vinA badhI ja vAta jaNAvI dIdhI. ane sAthe kahI. paNa dIdhuM - have huM tamAre zaraNe Avyo chuM, tamAruM zaraNa e ja mAruM jIvana jojo ! mIThA zabdo zuM kAma kare ! sAdhunA vAtsalyathI unmArge gayelo eka jIva mArgastha bane che, sAdhu eTale bIjuM kazuM ja nahi, paNa sAdhu eTale premano dariyo. sAdhu eTale samatAno mahAsAgara. sAdhu eTale khaLakhaLatuM vAtsalyanuM jharaNuM. sAdhunI sAdhutA mamatvanA cetovistAramAM che. jIvamAtra prati haiyAmAM nirvyAja premavahAla, vAtsalya, pAMgare tyAre sAdhutA parAkASThAne pAme che. haribhadrasUrijI dazavaikAlika sUtranI vRttimAM bahu ja suMdara vAta jaNAve che - sarvajIvasnehapariNAmaH sAdhutvam / gurubhagavaMta zrutopayogathI siddhanuM bhaviSya tapAse che. khyAla Avyo ke A to jinazAsanano rakhevALa che, kAlano honahAra sAdhu che. siddhamAM rahelI asAdhAraNa zaktino aMdAja AvI jAya che. sAthe ja siddhanI aDagatAno paNa anubhava thaI jAya che. vicAre che - jo siddha A mArge Ave to potAnI sAthe aneka jIvanuM kalyANa karI mahAna zAsanasevA karI zake tema che. gurubhagavaMta kahe che - vatsa ! tArI vAta, bhAvanA sAcI. paraMtu tane khabara che ne ahIM AvyA pachI hiMsA na karAya, jUTha na bolAya, pUchyA vinAnI vastu na levAya, vizeSa e ke vaDIlonA kaThora vacano paNa sAMbhaLavAM paDe che. 14
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddha - huM taiyAra chuM. have huM tamAre zaraNe ja rahIza, te mAro daDha nizcaya che. nakkI samajajo ke "dharmamAM daDha nizcayI ja AtmakalyANa karI zake che.' ApaNA jevA nabaLA mananA, vAte vAte apavAdanuM sevana karanArA, kyAre paNa AtmakalyANa nahIM karI zakIe. tamane tamAku, kaMdamULa choDAvavAmAM paNa phINa paDI jAya che. tame keTalI to chUTa rAkho ? barobara ne ! vANiyAnA dIkarAne AvI vAtonI bAdhA ApavI paDe che, te to ApaNI dayanIyatA che. A siddha badhuM ja choDavA taiyAra che. kahevata che ne - "kameM zUrA te dharme zUrA" siddha vyasanI, jugArI che chatAM samagra saMsArane choDI guruzaraNe rahevA taiyAra thaI jAya che. aDaga mananA musAphirane himAlaya paNa naDato nathI. siddha dIkSA mATe makkama che. paraMtu gurubhagavaMta amArA jevA utAvaLA ke ziSyalobhI na hatA, paNa gaMbhIra, paripakava ane samayajJa hatA. tethI manomana vicAre che ke - siddhane dIkSA ApuM ane samAjamAM dhamAla thAya to ? maMtrIputra hovAthI rAjya taraphathI paNa Apatti AvI zake che. jo AvuM bane to mArA ziSyalobhane kAraNe zAsananI malinatA-hInatA, zAsananI apabhrAjanA thAya. A to mahAna anartha kahevAya. tethI gurubhagavaMta A vAtane TALatA kahe - vatsa ! tArI bhAvanA utkaTa che. paraMtu amArI maryAdA che ke mA-bApanI anumati vinI dIkSA ApI zakAya nahi. anyathA adattAdAnano doSa lAge che. A sAMbhaLIne siddha ciAre che - zuM karavuM? 15
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhane vicAra karavA daIe. A tarapha temanA gharanI sthiti tapAsIe. lakSmIbAne ema hatuM, siddha kyAM javAno? hamaNAM pAcho Avaze, paraMtu siddha pAcho na Avyo. have te mUMjhAyA. pitA zubhaMkarane siddha vinA cAlatuM nahotuM, paNa siddha kyAMya dekhAto na hato. tethI gharamAM pUche che - siddha kyAM che ? Aje kema dekhAto nathI? lakSmIbA gabharAtAM gabharAtAM badhI vAta kare che. pitA samajI jAya che, siddhane duHkha lAgatAM te ghara choDIne anyatra cAlI gayo che. tapAsa karatAM karatAM upAzraye Ave che. siddhane gurubhagavaMta samIpe zAMtithI beThelo joI AnaMda anubhave che. siddha pAse jaI pitA premathI samajAve che. ghare AvavA khUba Agraha kare che, paraMtu siddha saheja paNa macaka Apato nathI. pitA raDe che, kAlAvAlA kare che. beTA ! tuM eka ja amAro AdhAra che ! tArA vinA amAruM koNa che ? A lakhalUTa saMpattino vArasadAra paNa tuM ja cho. mATe beTA, ghare cAla. tArA viyogamAM raDatI tArI mA ane dhanyAne zAtA Apa. beTA, tArI mA vatI huM mAphI mAMguM chuM, paNa, have ghare cAla. siddha kahe - pitAjI ! mane tame ja javAba Apo. mAtAjInI AjJAnuM pAlana karyuM, te mAruM kartavya kharuM ke nahi? bIjuM, vaDIlonAM vacanone jAvajajIva pALavAM te mArI khAnadAnI-kulInatA che. mAe jaNAvyuM hatuM ke, jenAM dvAra khullAM hoya tyAM jA. A upAzrayanAM dvAra aDadhI rAtre ughADAM hatAM. tethI huM ahIM Avyo. have, jIvanabhara ahIM ja rahIza, te mAro aDaga nirNaya che, koI phera nahIM paDe.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ DagaluM bharyuM ke nA haThavuM, nA haThavuM veNa kADhyuM ke nA laTavuM, nA laTavuM be kSaNa UbhA rahIne siddhanI khumArI ane nizcalatA vize vicArIe. yuvAnavaya che. apAra saMpattino mAlika che. navayuvAna, rUpavatI patnI che. kAle rAjasanmAna maLavAnI saMbhAvanA che. A badhuM ja hovA chatAM siddha kyAMya mUMjhAto nathI, mohamAM phasAto nathI. are, thoDIvAra pUrve jugArI hato ane kSaNavAramAM mAtra mAnA eka kaTu vacane samagra saMsArane choDI devA taiyAra thaI gayo ! eka vAta spaSTa che ke, je lAMbuM vicAre che te kyAre paNa choDI zakato nathI, ane jene choDavuM che te lAMbu vicArato nathI. siddha amArI jema guru zodhavA nathI gayo. Aje to evuM che ke ziSya tapAse ke guru mArA yogya che ke nahi. guruno svabhAva sAro nathI. AcAra barobara nathI. A siddha ! koI ja tapAsa nahi. are phAvaze ke nahi, paLAze ke nahi evo koI ja vicAra nahi. koI prekTIsa nathI karI. AnuM nAma khumArI. mAthuM namI jAya. pitA bahu ja Agraha kare che tyAre siddha pitAjIne kahe che - have tame gurubhagavaMtane vinaMti karo ke - mane dIkSA Ape. pitAne putramoha hato, paraMtu samajadAra hatA. tethI vicAre che - siddha nizcala che, jo tene ghare laI javAno vadhu Agraha karIza to paristhiti vadhu bagaDaze. tethI turaMta Agraha mUkIne gurubhagavaMtane dIkSA ApavAnI anumati Ape che. gurubhagavaMta svarodaya joI dIkSA Ape che. have, siddha maTIne siddhaSi bane che. teo nivRti kulanA delamahattara, temanA ziSya durgasvAmI ane temanA ziSya sarSigurunA caraNe 17
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvana samarpita kare che, siddhaSi mahArAjAe je kulamAM dIkSA svIkArI te nivRti kulanI utpatti kyAMthI thaI, te jANo cho? varSothI paryuSaNa mahAparvanI ArAdhanA karIe chIe. sAtamA divase sthavirAvalI sAMbhaLIe chIe. A vAta A vyAkhyAnamAM Ave che. paraMtu yAda kone ? yAda rAkhavAnI paNa jarUra zenI? barobarane ? ApaNane vahIvaTamAM rasa, jJAnamAM nahi. vANiyo ane vahIvaTa baMneno barobara baMdha bese che. paNa jo ApaNe ApaNA upakArI mahApuruSone yAda nahi rAkhIe to ApaNI AvatIkAla bahu ciMtAjanaka che. kyAMka vAMcyuM che - je samAja potAnA upakArIne, temaja tenA upakArone yAda nathI rAkhato te samAjanI kyAreya unnati thatI nathI. mArmika vacana che. vardhamAna prabhunI pATe sudharmAsvAmI AvyA. temanI pATa paraMparAmAM vajasvAmI. temanI pATe vajasenasUri thayA. banyuM evuM ke vajasenasUrijInA samayamAM bhayaMkara dukALa paDe che. te vakhate teozrI viharatAM sopAraka nagare padhAryA che. tyAM jinadatta zeTha ane IzvarI nAmanA zeThANI rahe che. temane nAgendra, nivRti, caMdra ane vidyAdhara - ema cAra putro che. parivAra atyaMta sukhI che. paraMtu dukALane kAraNe khAvA mATe anAja maLatuM nathI. bhUkha sahana thatI nathI. badhA ja trasta banI gayA che. parivAranA dareka sabhyo viSamizrita lakSapAka bhojana karIne maraNa svIkArI levAno nirNaya karI, tevA prakAranuM bhojana taiyAra karAve che. ApaNA sahunA sadbhAgyayoge vajasenasUrijI zeThanA ghare ja gocarI mATe padhAre che. zeTha gurubhagavaMtane badhI vAta kare che. te vakhate ja sUrijIne vajasvAmI mahArAjAnuM vacana 18
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ yA yAda Ave che ke AvA prakAranuM bhojana prApta thaze, tenA bIjA divasathI sukALa thaze. A guruvacana yAda karIne zeThane jaNAve che. A vAta sAMbhaLatAM ja zeTha khUba prasanna banI jAya che. zeTha-zeThANI vicAre che ke Aje ApaNe badhA marI ja javAnA hatA, to pachI have badhA ja dIkSA laI laIe. tatpaNa zeTha-zeThANI potAnA cAra putro sAthe dIkSA aMgIkAra kare che. cAre putro gurubhagavaMtane samarpita banIne khUba bhaNe che. dareka kaMIka nyUna daza pUrvadhara bane che. te darekathI nAgendrAdi cAra kulonI utpatti thaI che. itihAsa batAve che ke te cAre gurubhagavaMtone 21-21 AcAryo thAya che. ane te darekathI eka eka gacchanI utpatti thaI che. A rIte 84 gacchanI utpatti thaI che. Aje to lagabhaga badhAM ja kulo nAmazeSa banI gayAM che. mAtra candrakula che, ApaNe badhA te paraMparAmAM ja AvIe chIe. AvuM zreSTha kula je nivRti kula, temAM ApaNA siddharSi mahArAjA dIkSA aMgIkAra kare che. A nivRti kulamAM aneka mahAna zAsana prabhAvaka gurubhagavaMto thaI gayA, jemaNe A zAsananI khUba khUba sevA karI che. - chaThThA saikAnA uttarArdhamAM ane sAtamA saikAnA pUrvArdhamAM jinabhadragaNi kSamAzramaNa thayA. A gurubhagavaMta bhASyakAra tarIke oLakhAya che. jemaNe 4000 zloka pramANa svopajJavRtti sAthe vizeSAvazyaka bhASyanI racanA karI che. A graMthamAM Avazyaka niryuktinA gahana padArthono vizada rIte ughADa karyo che. taduparAMta, dhyAnazataka, bRhat saMgrahaNI, bRhat kSetra samAsa, vizeSaNavatI vigere graMthonuM sarjana karyuM che. A mahApuruSa Agama paraMparAnA mahAna rakSaka che. AgamanA gUDhArtha ane gahana rahasyonI spaSTatA mATe sarvamAnya 19
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSa gaNAya che. koI paNa zaMkita pATha viSe jinabhadragaNi mahArAjAnI sAkha pUravAmAM AvyA pachI bIjo koI savAla karavAno raheto nathI. AvA mahAna puruSa A paraMparAmAM thayA che. tyAMra bAda, navamA saikAmAM zIlAMkAcArya thayA. teozrIe AcArAMgAdi 11 aMgo upara vRtti lakhI che. kAlanA prabhAve 9 aMganI vRtti naSTa thaI gaI che. Aje mAtra AcArAMga ane sUtrakRtAMga - A be AgamanI vRtti ja maLe che. AgaLa, droNAcArya ane sUrAcArya guru-ziSya thayA. baMne zAsanaprabhAvaka mahApuruSa thayA. droNAcAryajInI prajJA kevI tIkSNa hatI, kevA jJAnasaMpanna mahApuruSa hatA, te jANavA jevuM che. navAMgI TIkAkAra abhayadevasUrijInuM nAma sAMbhaLyuM ja haze. dIkSA lIdhA pachI ekavAra zAsanadevI temane svapramAM Ave che. kahe che ke - tame viccheda pAmela nava aMga upara navI vRtti banAvo. sUrijI jaNAve mArI zakti nathI. bIjuM, gaNadhara bhagavaMtanI AzAtanA thaI jAya to mAruM zuM thAya ? - devI - tame lakho. tamane jarUra paDe huM sahAya karIza. - jyAre zaMkA-prazna thAya, mane yAda karajo. huM sImaMdhara svAmijIne pUchIne samAdhAna lAvI ApIza. sUrijIe nava aMga upara vRtti lakhI. tenI zuddhi A gurubhagavaMta droNAcAryajI pAse karAvavAmAM AvI. jarAka kalpanA to karo ke zAsanadevInI je guru bhagavaMta upara kRpA thaI te gurubhagavaMta vRtti lakhIne svayaM A droNAcAryajI pAse zuddha karAve ! A gurubhagavaMtanI medhA, zAstrajJAna kevuM pramANabhUta haze, te samayamAM teo kevA prabala mAnya puruSa haze te A ghaTanA uparathI jANI zakAya tema che. 20
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ * droNAcAryajI jevA jJAnasaMpanna hatA tevA ja AcArasaMpanna paNa hatA. pUrvanA mahApuruSonI. A ja vizeSatA che ke teo jJAna ane kriyA, baMne mArgane sadA sAthe rAkhIne cAlatA hatA. temanI AcAra niSThAno eka nAnakaDo prasaMga kahuM - mahAjJAnI sUrAcAryajI temanA ziSya hatA. mAlavAnA bhoja rAjAnI sabhAne jItIne jainazAsananI prabhAvanA karanArA A mahApuruSa hatA. potAnA ziSyone bhaNIne taiyAra karavAnI khUba IcchA hatI. A kAraNathI ziSyone bhaNAvatI vakhate bhUla paDe to oghAnI dAMDIthI mAratA hatA. prAyaH dararoja oghAnI dAMDI tUTatI hatI. tethI teozrIne thayuM lokhaMDanI dAMDI banAvarAvI dauM. A samAcAra guru bhagavaMta droNAcAryajIne maLyA. turaMta gurubhagavaMta sUrAcAryajIne Thapako Ape che. lokhaMDanI dAMDI e to yamanuM zastra che. te rAkhavAmAM moTo doSa lAge, mATe ApaNAthI na rakhAya. vAta ghaNI moTI che. te atra aprastuta che mATe nathI karato. paraMtu vicAro to kharA ke lokhaMDanI dAMDI rAkhavAmAM pApa mAnanArA, zAsanaprabhAvaka potAnA ziSyane paNa kaDaka zabdomAM Thapako ApanArA A droNAcAryajInA manamAM cAritra pAlananI kevI tIvra ramaNatA haze? A vAta vAMcatAM ja mAthuM namI jAya. vAha, kevI jabarajasta cAritraniSThA ! kyAM cAritranI vAto karanArA ane ane kyAM A mahApuruSo ! kyAM rAjA bhoja ane kyAM gAMgo tailI ane chatAM kyAMya, kyAreya potAnI vAtonAM baNagAM nathI phUkyAM, nathI vAjAM vagADyA. chatAM, Azcarya upajAve tevI vAta che, tenAthI vadhu e ke . ApaNA badhA mATe duHkhada ghaTanA gaNI zakAya tevI A vAta che. AvA AcArasaMpanna mahApuruSane paNa "zithilAcArI' tarIke 21
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ oLakhAvanArA mahApuruSo (?) A zAsanamAM che. ramUja thAya tevI vAta che. koIka mahAtmAe vizeSa graMtha upara vRtti lakhI. te pote lakhe che ke jyAre abhayadevasUrijI yAda Ave tyAre huM mArI jAtane dhanya mAnuM chuM. kAraNa ke abhayadevasUrijIne lakhelI vRttinI zuddhi zithilAcArI droNAcArya pAse karAvavI paDatI hatI jayAre mArI vRttine saMzodhita karanArA suvihita sAdhu bhagavaMto mane maLyA. huM kevo bhAgyazALI ! AvuM lakhavuM te bIjuM kazuM ja nathI paNa mAtra jJAnano unmAda che. je jJAna cittamAM ahaMkAra jagADe, pUjya puruSo pratye durbhAva utpanna kare, Agraha-kadAgraha pedA kare, kleza karAve, tene jJAna kema kahevAya ? jJAna te kadAgraha choDAvI sadAgraha tarapha prere, kalezapravRttino nAza karI samAdhAna tarapha prere, vibhAjanavRttine dUra karI samanvaya tarapha prere, saMkucitatA choDAvI udAratA Ape, rAga-dveSa choDAvI samatA tarapha vALe. tajjJAnameva na bhavati yasminnudite vibhAti rAgagaNaH / .. tamasaH kuto'sti zaktidinakarakiraNAgrataH sthAtum // te jJAna jJAna nathI, je bhaNyA pachI manamAM rAga-dveSa jAge. bhaNavuM, bhaNAvavuM, graMthasarjana, saMpAdana karavuM - A badhuM sarala che. paNa cittane saraLa banAvavuM bahu ja kaThina che. jJAnanI prApti, e eka vAta che. ane jJAnanuM pariNamavuM e bIjI vAta che. eTaluM to nakkI che ke jene jJAna pariNamyuM hoya tenA mukhamAM kyAre paNa AvI avaLa vANI pragaTe ja nahi. cokkasa, droNAcAryajI, sUrAcAryajI yAvat siddharSi vigere mahApuruSo caityavAsI hatA, te satya che, paraMtu teo amArA karatAM vadhu vizuddha cAritranuM pAlana karanArA hatA, te paNa satya che. 22
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvI yazasvI paraMparAmAM siddharSi dIkSita banyA. cAritrAcAra, tapAcAranuM vizuddha pAlana karavA sAthe khUba khUba abhyAsa kare che. jJAnAvaraNIya karmanA viziSTa kSayopazamane kAraNe bahu ja jhaDapathI zAstrAbhyAsa siddha kare che. amArA jevA je abhyAsa daza-bAra varSe mAMDa karI zakIe te abhyAsa siddharSi be-traNa varSamAM ja karI le che. have temane bauddhadarzananA graMthono abhyAsa karavAnI laganI lAgI che. teo jANe che ke tenA abhyAsa mATe bahAra javuM paDe. manomana nakkI karyuM ke bhaNavuM ja che. tethI gurubhagavaMta pAse bahAra bhaNavA javAnI anumati mAMge che. jojo, bhavitavyatAnI ramata have zarU thAya che. guru na javA mATe samajAve che, tuM khUba bhaNyo. bhaNavAmAM saMtoSa karavo yogya na gaNAya, chatAM kahyuM ke tyAM javAnuM rahevA de. tyAM hetvAbhAsAdi vitaSThAnI ATApATAnI ramato thatI rahe che. kyAMka phasAI javAya, mATe na javAmAM lAbha che. siddharSi mAnatA nathI. javAnI icchA choDatA nathI. gurubhagavaMta turaMta Rtopayoga mUke che ane temane bhaviSyamAM thanArI durdazA dekhAya che. kAlano kohInUra, honahAra sAdhu, jinazAsanano rakhevALa, evA priya ziSyane gumAvavo paDaze. AvuM jANyA pachI kayA guru mokalavA taiyAra thAya ? manamAM apAra vedanA che, haiyAmAM valopAta che, kema karIne mana mAnatuM nathI. bhAI, gurunI "hA-nA pAchaLanA garbhita Azayo - pariNAmo mAtra guru ja jANatA hoya che. abudha evA ApaNe samajaNa vinA guruvacananI uparavaTa jaI jIvanamAM ghaNIvAra nukasAnI sAme cAlIne vahorI laIe chIe.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka tarapha gurunI samajAvaTa, bIjI tarapha siddharSinI jIda. chevaTe siddharSinI jIda - Agrahano vijaya thayo. tyAre guru duHkha sAthe kahe che - vatsa ! tArI mAMgaNI vAstavika che paraMtu pariNAma sAruM nathI. chatAM tAro javAno daDha Agraha che to eTaluM kahuM ke - tane subuddhi maLe ! vahelo pAcho Avaje, ane mana bagaDe to mAro ogho pAcho ApI jaje. siddha kAna upara hAtha mUkIne kahe - prabho! Apa bolo cho? mArA jJAnacakSu ughADanArA, mAro hAtha pakaDIne saMsArathI pAra pamADanArA gurune huM choDI dauM? bIje bhaTakuM? gurudeva! AvI azubha kalpanA na karo. chatAM ApanuM vacana cokkasa pALIza. siddharSi bauddha graMthonA abhyAsa mATe avyakta veSe mahAbodha nagaramAM jAya che. tIkSNa medhAnA bale TUMka samayamAM bauddha graMthono abhyAsa karI le che. graMtha hAthamAM pakaDe ane pAra pAmI jAya. tarkamAM to bhalabhalAne haMphAve che. siddharSinI bauddhika zakti ane tejasvI pratibhAne joIne bauddha guruone thayuM ke, A bauddha nathI, paraMtuM cokkasapaNe anya darzanIya che. tethI tyAMnA bauddha guruo siddharSine potAno karI levA vidhavidha yukti-prayukti racI rahyA che. chelle bhalAbhalA lapasI paDe tevuM pralobhana Ape che - "tamane moTA gurupade sthApavA che." bolo, thAya ? niraMtara bauddhono paricaya, tenA abhyAsane kAraNe siddharSi vicalita thaI jAya che. dhIme dhIme lapasavA mAMDe che. jainatva bhUlAI jAya che. chevaTe siddharSi bauddha dIkSA svIkAravA taiyAra thaI jAya che. dIkSAnuM muhUrta paNa nakkI thaI jAya che. guptapaNe rAkhelo ogho najare paDe che ane sAthe ja guruvacana paNa yAda Ave che. vacana pALavA gurubhagavaMta pAse javA taiyAra thaI jAya che. bauddha guruo, mitro ne javA khUba 24
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ samajAve che. vacananA pAkkA siddharSi turata ja guru pAse javA nIkaLI paDe che. juo, siddharSi mULe jugArI hatA, ane jugArI kyAreya vacanathI phare nahi, jUTha bole nahi. jugArI kyAreya jUTha na bole ane vANiyo kyAreya sAcuM bole nahi. ApaNI A kuTevane kAraNe pILuM tilaka kalaMkita banyuM che. siddharSi gurubhagavaMta pAse pahoMce che. pahelAMnA siddharSi ane AjanA siddharSimAM bahu moTo taphAvata che. pUrve pUjayabhAva, Adara hato. Aje koI Adara nathI, mAtra vacana pALavA mATe AvyA che. banyuM evuM ke gurubhagavaMta moTI pArTI upara beThA che. te joI siddharSi kahe - tame ATalA UMce caDhIne beThA cho, te zobhatuM nathI. vaMdana nathI karatA, zAtA paNa nathI pUchatA ane A rIte udaMDa vartana kare che. bolo, zuM thAya ? manamAM kevo AghAta lAge ? keTalo uga thaI jAya? A gurubhagavaMta ApaNA jevA utAvaLA, AchakalA na hatA, paraMtu gaMbhIra, paripakva hatA. to sAthe ja sthitaprajJa paNa hatA. gurubhagavaMta samajI jAya che. siddharSi lapasyA che, bhUlyA che, mati bagaDI che. bhUlelA A jIvane pAcho vALavo che, ema vicArIne koI ja pratibhAva ke rIekazana ApatA nathI. leza paNa gabharAyA ke udvega lAvyA vinA sahajatAthI ja varte che. A bahu moTI sAdhanA che. jAta upara jabarajasta saMyama hoya to ja AvI paristhitimAM paNa ATalI zAMti rAkhI zakAya. AnuM nAma ja samabhAva. zAstrIya paribhASAmAM sthitaprajJatA kahevAya che yaH sarvatrA'nabhisnehastattat prApya zubhAzubham / nA'bhinandati na dveSTi tasya prajJA pratiSThitA // 25
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ managamatuM, sAruM thAya to rAga nahi ane aNagamatuM, kharAba thAya to zveSa na karavo, AnuM nAma che sthitaprajJatA. gurubhagavaMta kazuM ja bolyA vinA jinamaMdira javA nIkaLe che. tyAre siddhaSine lalitavistarA vAMcavA Ape che. ane temane premathI pATa upara besavAnuM kahe che. hamaNAM AvuM chuM, ema kahI cAlyA jAya che. gurubhagavaMtanI gaMbhIratA, dIrdhadaSTi ahIM jovA maLe che. AvA guruothI ja zAsana dIpe che, zobhe che. siddharSi lalitavistarA vAMcavAnuM zarU kare che. vAMcatAM vAMcatAM manamAM UhApoha thavA lAgyo. bauddhadarzanano je rAga jAmelo hato te dhIme dhIme pIgaLavA lAgyo. thoDIka kSaNomAM mana ekadama sthira thaI gayuM. A jinamArga ja sAco. meM bhUla karI. paramAtmAnI, gurubhagavaMtanI, jinamArganI AzAtanAvirAdhanA karI. manamAM thAya che ke - have gurubhagavaMta pAse prAyazcitta laI AtmAne zuddha banAvuM. kharekhara, gurubhagavaMtanI dRSTine dhanya che. temaNe mane A mATe ja pAcho bolAvyo che. zabdanI, jJAnanI tAkAta zuM che te ahIM samajAya che. mane to haju sudhI samajAtuM nathI ke siddharSine kayA vAkyathI bodha thayo haze. evuM kayuM vAkya haze ke je vAMcatAM unmArge gayelo AtmA pAcho sthira thaI jAya ! Ano javAba gurubhagavaMta ja ApI zakaze. eka vAta nakkI samajajo ke - kone, kyAre, konAthI kaI rIte pratibodha thAya, tenI khabara nathI. jIvanaparivartana mATe kSaNa ja paryApta che. je kSaNane pakaDavAmAM udyata che te potAnA AtmAnuM kalyANa karI jAya che. basa, kSaNane pakaDatAM zIkho. siddharSie kSaNa pakaDI lIdhI ane unmArge gayela AtmAne 26
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanmArge pAcho vALI dIdho. siddharSi vicAronA pravAhamAM ramamANa che. te vakhate ja gurubhagavaMta "nisIhi' bolatAM upAzrayamAM praveza kare che. gurubhagavaMtane jotAM ja siddharSi UbhA thaI jAya che. hAtha joDavA sAthe sAme levA jAya che. vaMdana karI zAtA pUche che. juo to kharA ! mana aha, bauddhadarzananA rAgathI vAsita hatuM tyAre dIkSAdAtA gurudevanuM paNa apamAna karyuM, tochaDAI sAthe uddhata vartana karyuM. ane jayAre ahaM gayo, mana TharyuM, zAMta banyuM, sAthe sAthe haiyAmAM AvRta thaI gayelo Adara, ahobhAva anAvRta thaI gayo. siddhano vyavahAra joI gurubhagavaMta samajI gayA. paraMtu gurubhagavaMta Thapako nathI ApatA, eka kaTuzabda paNa kahetA nathI. sahajabhAve prasanna vadane siddharSi sAme jue che. gurubhagavaMtanuM gAMbhIrya, dIrdhadaSTi, samayasUcakatAnuM sUkSma darzana ahIM thAya che. samabhAva vAto karavAthI ke pustako vAMcavAthI nathI Avato, te to potAnI prakRti, potAnA svabhAva upara prabala kaMTrola hoya, jIvananA pratyeka vyavahAramAM upazamabhAva rAkhavAnI Teva paDI hoya te ja mANasa AvI atyaMta viSama paristhitimAM paNa samabhAva-belensa jALavI zake che. A ja jIvananI siddhi che, dharmasiddhinI nizAnI che. siddha kahe - gurudeva ! ApanI dIrdhadarzitAne dhanyavAda che. Ape mane pAcho vALavA mATe ja bolAvyo che. gurudeva ! mane mApha karo. guru - vatsa tuM chetarAya nahi, teno mane pUro vizvAsa hato. bIjuM, tArA jevo buddhimAna, zAstronA gUDhArthane jANanAro sAdhu A zAsanamAM bIjo che koNa? 27
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAyA. siddha - gurudeva ! mArA jevA tuccha, jIva upara ATalI kRpA kema karo cho ? zuM tamArAM caityo, sUpo banAvavAno hato, ke jethI A bAliza jIva upara ATalo premabhAva rAkho cho? Ama, bolatAM bolatAM raDI paDe che. guru - vatsa ! matabheda thAya teTalA mAtrathI manabheda thoDo thAya! ane ATalA mAtrathI dUra thoDo karI devAya !. A sAMbhaLatAM ja dhrusake dhrusake raDatAM siddharSi kahe che - huM drohI chuM, pApI chuM, zAsanano ane tamAro mahAna aparAdhI chuM. gurudeva mane mApha karo. prAyazcitta Apo. gurubhagavaMta prAyazcitta Ape che. kALAMtare potAnI pATe siddharSine besADI pote AtmasAdhanAmAM lIna banI jAya che. juo, jJAna zuM kAma kare che, te ahIM jaNAya che. jJAna koInuM jIvanadAtA banI zake, jJAna bhUlelA jIvane sanmArge caDAvI Ape, jJAna mananA saMkalpa-vikalpo ogALI nAMkhe, jJAna Agraha-kadAgraho dUra karI Ape. lalitavistarA graMthe siddharSinA jIvanamAM parivartana lAvI ApyuM. siddharSinA manamAM A graMthanI khUba asara che. sAthe A graMthanA racayitA haribhadrasUrijI pratye tIvra Adara, ahobhAva paNa che. temane potAnA dharmaguru tarIke ja oLakhAve che. A gurubhagavaMtanI guNagrAhI vRtti atyaMta zlAghanIya che. haribhadrasUrie siddharSi upara sAkSAt koI upakAra karyo nathI, siddharSie temane joyA paNa nathI. varSo pUrve temaNe A graMtha banAvelo hato. paraMtu A graMthathI upakAra thayo teTalA mAtrathI
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ A gurubhagavaMta svaracita upamitigraMthanI prazastimAM haribhadrasUrijIno nAmollekha kare che. lakhe che - anAgataM parijJAya caityavandanasaMzrayA / madathaiva kRtA yena vRttilalitavistarA || siddharSi kAle bhaTakavAno che, unmArge javAno che tenI khabara A haribhadrasUrine hatI, tethI caityavaMdananA bahAne mArA mATe ja A lalitavistarA banAvI che. A che temanI guNagrAhakatA. A guNagrAhI vRttinI parAkASThA to ahIM Ave che ke upamiti graMthanI pratilipi karI ApanArA guNA nAmanA sAdhvIjI bhagavaMtano paNa A prazastimAM AdarathI ullekha karyo. A rIte temane paNa amara banAvI dIdhA. prathamAdarza likhitA sAdhvyA zrutadevatAnukAriNyA / durgasvAmigurUNAM ziSyikayeyaM guNAbhidhayA // siddharSimahArAjAne lalitavistarA graMthathI pratibodha thayo. tethI manamAM thayuM ke have mAre paNa graMthasarjana karavuM che. temaNe bahu graMtho nathI banAvyA. AMgaLInA veDhe gaNI zakAya teTalA ja banAvyA che. paraMtu je banAvyA te evA banAvyA ke samagra vizvane potAnA caraNamAM jhUkAvI dIdhuM. A gurubhagavaMte prAkRta bhASAmAM lakhela zrIcaMdrakevali caritranuM saMskRta bhASAmAM nirmANa karyuM. jainanyAya sAhityanA Adi puraskartA siddhasena divAkarajIe 32 zloka pramANa nyAyAvatAra graMthanI racanA karI che. te graMtha upara siddharSie 2073 zloka pramANa vRtti lakhI che. siddhasena divAkarajInA graMtha upara vivaraNa lakhavuM te nAnIsUnI vAta nathI. asAdhAraNa bauddhika pratibhA dharAvanArA ja lakhI zake. A graMtha upara lakhelI vRtti ja siddharSi mahArAjAnuM 29
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAya viSaya uparanuM prabhutva temaja temanI tIkSNa buddhinuM darzana karAve che. zrIvIravibhunA hAthe dIkSita thayelA avadhijJAnI dharmadAsagaNie potAnA putra raNasiMhanA pratibodha mATe banAvela upadezamAlA graMtha upara siddharSi mahArAjAe laghu temaja brahavRtti lakhI che. A graMtha prAcInakALathI vyAkhyAnAdimAM vaMcAya che. prAyaH dIkSita banelA sarva zramaNa-zramaNI bhagavaMto A graMthane kaMThastha karatA hoya che. ema kahevAya che ke dIkSA lIdhA pachI mohavaze saMyamamAM mana asthira bane, tene saMyama jIvanamAM sthira karavA mATe A zreSTha graMtha che. A graMtha upara aneka mahApuruSoe vRtti lakhI che, e ja A graMthanI mahAnatAne sAbita karI Ape che. avadhijJAnI rAjarSinA TaMkazALI vacano, tenA upara siddhahasta, pratibhAvaMta siddharSi mahArAjAnI kalama upaDe pachI pUchavAnuM ja zuM bAkI rahe ? A gurubhagavaMte padArthanAM mULa sudhI jaIne tenA rahasyono ughADa karyo che. A gurubhagavaMte upamitibhavaprapaMcA kathA - graMthanuM ati uttama sarjana karyuM che. A eka ja graMthanA sarjanathI teo vizvaprasiddha banI gayA, amara banI gayA. evuM bane ke graMthakArathI graMtha amara bane, to kyAreka graMthathI graMthakAra amara banI jAya che. jema zAMtasudhArasathI upAdhyAya vinayavijayajI amara banI gayA, tema upamiti graMthanI racanAthI siddharSi mahArAjA amara banI gayA. A graMthathI itihAsanA pRSTha upara suvarNAkSare potAnuM nAma aMkita karI dIdhuM. sAthe, dazamA saikAnA zreSTha sarjakonI lAInamAM potAnuM nAma paNa umerI dIdhuM. tenAthI vadhu kahuM to - dazamA saikA pachInA daza daza saikA pasAra thavA 30.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ chatAM haju sudhI A graMthanI tulanA karI zake tevo bIjo koI graMtha nathI lakhAyo. mAtra jaina sAhitya ke bhAratIya sAhityamAM ja nahI, paraMtu jainetara ane vizvasAhityamAM A graMthanI tulanA karI zake tevo graMtha nathI racAyo. Avo mahAna graMtha A gurubhagavaMte ApaNane vArasAmAM Apyo che. jarmana prophesara harmana jekobI darzananA abhyAsI che. temaNe AcArAMga ane kalpasUtrano aMgrejImAM anuvAda karyo che. nemisUridAdAe A prophesara sAthe patravyavahAra paNa karyo hato. AvA pAzcAtya saMskRtinA vidvAna prophesara "upamiti'nI aMgrejI prastAvanAmAM lakhe che I did Fine something more important. The great Literary Value of the U. katha. and the fact that is the first allegorical work in indian literature. AnA uparathI A graMthanI mahAnatA samajI zakAze. motIcaMda giradharalAla kApaDiyA. jaina samAjamAM bahu moTuM nAma che. moTA moTA ghaNA graMthono bhAvAnuvAda kApaDiyA sAhebe karyo che. AcArya bhagavaMto paNa AmanA anuvAdano AdhAra rAkhe che. tevA A lekhaka lakhe che - "mane jaina, jainetara aneka paMDito maLyA, bahuzruta bhagavaMto paNa maLyA, te badhA kahe che ke - jaina, jainetara sAhityamAM kyAMya Avo rUpaka graMtha jovA nathI maLyo. vaizvika sAhityamAM bhAratIya jaina sAhityane zreSTha sthAna apAvavAmAM A graMthano amUlya phALo che. Aja sudhI aneka kathA, rUpakakathA paNa lakhAya che. paraMtu, A graMthanI tulanA karI zake tevI koI kathA nathI lakhAI." A che A graMthanuM mUlya. vaizvika sAhityanI dRSTie vicArIe to I. sa. 1960 mAM bIjA cArlsa rAjAnA samayamAM jahona banIana nAmanA 31
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhake "palTImsa progresa (Pilgrim's progress) pustaka lakhyuM che. keTaleka aMze upamiti sAthe tulanA karI zakAya tevo A graMtha che. paraMtu, A graMthamAM mAtra eka Astika zraddhAlunI ja vAta che. jyAre upamitimAM samagra saMsAranI vAta batAvavAmAM AvI che. Ama, aneka rIte A graMtha adhika mUlya dharAve che. jainetara sAhityanI dRSTie avalokana karIe to vyAsa bhagavAna praNIta zrImadbhAgavatanA cothA skaMdhamAM puraMjana AkhyAna Ave che. temAM rUpakakathAnA thoDAMka aMzo jovA maLe che. Ama, sarva dRSTie tapAsatAM jaNAya che ke ATalA saikAo pachI paNa AnA jevo rUpakagraMtha kyAMya jovA maLato nathI, temAM saMdeha nathI. A samagra graMtha kathArUpe che, mATe kathAgraMtha kahevAya che. paraMtu, sAthe sAthe anya anuyogo-dravyAnuyoga, gaNitAnuyoga, caraNakaraNAnuyoga paNa sAMkaLI lIdhA che, arthAt cAre anuyogo A graMthamAM Thera Thera jovA maLe che. AmAM cotho kathAnuyoga che, tenA 4 prakAra che. arthakathAnuyoga - dhana kema meLavavuM, dhAtuvAda - vigere vAto AmAM Ave che. kAmakathAnuyoga - viSaya temaja kAmabhoganI ja vAto AmAM Ave che. dharmakathAnuyoga - kSamA, satya, saMyama, vigere dharmanA bhedo sAthe tenAthI maLatA lAbhonI vAto AmAM Ave che. saMkIrNakathAnuyoga - A loka temaja paralokanI vAto Ave. sAthe, anya traNe kathAnuyogano AmAM samAveza thato hoya che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ upamiti' kathAne saMkIrNakathA tarIke oLakhavAmAM Ave che. ApaNe tyAM lokakathA, dezakathA, strIkathA, bhaktakathA, pravAsavarNana kathA, sAhasakathA, navalakathA, laghukathA, TukathA, caritro vigere aneka kathAo lakhAya che. temAM eka prakAra che - rUpakakathA. A rUpakakathA badhI kathAthI judI paDe che. jemAM Akho graMtha kathArUpe AlekhAyela hovA chatAM temAM cokkasa hetu temaja haiyAnA UMDA Azayo gUMthI levAmAM Ave che. taduparAMta vAkya vAkya mArmika rahasya pragaTa thatuM hoya che - AnuM nAma che rUpakakathA. bhAI, navalakathA, caritra, varNana - ItyAdi lakhavuM bahu sarala che, paNa rUpakakathA lakhavI ati, ati kaThina che. potAnI lekhanazakti para jabarajasta prabhutva hoya, potAnA viSaya upara asAdhAraNa kAbu hoya te ja AvI rUpakakathA lakhI zakavAne samartha banI zake che. Aje navalakathA vigere lAkhonI saMkhyAmAM lakhAya che, paNa rUpakakathA keTalI? siddharSi mahArAjAnI banAvelI A rUpakakathAne kAvya tarIke paNa oLakhI zakAya tema che. kAraNa ke kAvyamAM 2 vAta mukhya joIe - maulikatA ane kalpanAvaibhava. A baMne vAta graMthamAM sarvatra upalabdha thAya che. A gurubhagavaMtanI sauthI moTI vizeSatA e che A graMtha maulika banAvavA chatAM kyAMya jinazAsananI paraMparAne hAni pahoMce ke pachI sarvajJaprarUpita bhAvone bAdhA pahoMce tevI koI ja vAta nathI karI. siddharSi gurubhagavaMtanA kalpanAvaibhavanI to vAta ja zuM karavI ! graMthamAM AvatAM nAmo, nagaranAM nAmo, vividha yuddhanI kalpanA, kSamA, mRdutA vigere daza kanyA temaja anya lagnonI kalpanA, sadAgama, samyagadarzana vagerenI je bhavya kalpanA karavAmAM AvI che te to kharekhara dAda mAMgI le tevI che. A viSe
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicArIe tyAre siddharSi mahArAjAnI bauddhika pratibhA, tIkSNa medhAzakti, UMDI ane dIrgha kalpanAzaktinuM sUkSma darzana thAya che. temaja A graMthamAM vIra, raudra, hAsya dRzAra, karuNa, bIbhatsa vigere nave nava rasa vidhavidhasthAne anubhavavA maLe che. mATe, A kathAgraMthane kAvya tarIke ullekha karavAmAM atizayokti nahI gaNAya. jaina kathAgraMtho viSe vicArIe to adyAvadhi aneka aneka kathAo lakhAI cUkI che. paraMtu, te koIka cokkasa hetu-Azayane ja siddha karatI hoya che. jema ke - sthUlibhadranI kathA brahmacaryaguNane, gajasukumAlamuninI kathA kSamAguNane, mRgAputranI kathA karmavipAkane, zrIpAla-mayaNAsuMdarInI kathA siddhacakranA mahimAne pragaTa kare che. Ama, dareka kathA koIka viziSTa satyanI sthApanA kare che. jyAre, A rUpakakathA graMthamAM cAre anuyoganI sAthe nIti, vyavahAra, prAmANikatA vigere aneka saguNono ughADa Thera Thera jovA maLe che. A graMthamAM vizeSe karyasAhityanI vibhAvanA pragaTa thAya che, sAthe vipula pramANamAM tattvajJAnanI paNa prApti thAya che. Aje ApaNA samAjamAM AcAramAM zUnya hovA chatAM tattvanI moTI moTI vAto karanAro eka varga Ubho thayo che. AtmA, nava tattvo, anuSThAna - ityAdi UMcI UMcI vAto ja sAMbhaLavI game, bAkI, gurubhagavaMtonA vyAkhyAnamAM javuM na game, kAraNa, tattva nathI maLatuM. mAre tamane pUchavuM che tattva eTale zuM? zuM navatattvanI ke AtmAnI vAto te ja tattva? nA. tattva to e ke jemAM jIvana utthAnanI vAto AvatI hoya. A graMthamAM batAvyuM ke saMsArI jIva asaMvyavahAra rAzimAMthI nIkaLI saMvyavahAra rAzimAM Ave. pachI ekendriyAdi gatimAM jaI paMcendriya manuSya
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaI mokSe jAya che. Ama, patana-utthAna, pragati-pazcAdgati batAvI che. AnAthI vizeSa UMcuM tattva A saMsAramAM bIjuM zuM hoI zake ? kharekhara, A graMtha vAMcavA, manana karavA yogya che. huM to vAMcatAM vAMcatAM prasannatA anubhavuM chuM. A AkhI kathA ApaNI ja kathA che. je bhikhArInuM pAtra AlekhAyuM che te bIjuM koI nahi paraMtu khuda ApaNe ja chIe. ekadhyAne - ekacitte be-cAra vakhata A graMthanuM adhyayana karavAmAM Ave to avazyapaNe jAta sAme prazna thayA vinA nahi rahe. bahAranI durgadha joIne nAka upara hAtha mUkanArA, bIjAnAM duSkRtyo joI manamAM teo mATe durbhAva karanArA ApaNane ApaNI jAta pratye durgachA jAgaze, potAne mATe dhRNA thaze. manomana prazna thaze ke huM ATalo gaMdo? huM ATalo manano mAMdalo ? kalpanA paNa na karI zakAya tevAM duSkRtyo meM karyA? pAMce indriyonA viSayomAM Asakta banelA meM zuM zuM adhama kRtya na karyuM? AvA aneka prazno tamane herAna, parezAna karI mUkaze te nakkI samajajo. A graMtha darpaNatulya che. darpaNa sAme UbhA raho ane deha para paDelA DAgho dekhAvA mAMDe che, tema A graMtha vAMcatAM ja mananA azubhAdi bhAvo najara sAme taravA mAMDe che. khyAla Avaze ke eka ja kalAkAra nATakamAM patnI, putra, pitA vigere judAM judAM pAtro bhajave che tema bhavacakkaramAM bhamato evo huM paNa dareka bhavamAM pitA, putrAdinA pAtro bhajavato rahyo, ane pariNAme kaluSita adhyavasAyanA kAraNe corAzInA cakkaramAM rakhaDato-bhaTakato ja rahyo chuM. bhAI, jo ATalo paNa bodha - anubhava thAya to kadAca bhavabhramaNathI chUTI na zakIe paNa A ghaTamALathI chUTavAnuM mana to thAya ja. sAthe sAthe haiyAnI 35
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaluSitatA, mananI malinatA, cittanI caMcaLatA, viSayonI laMpaTatAthI chUTakAro thAya. temaja pragADha banelA anAdinA kusaMskAro-kuvAsanA nabaLI paDe, pracaMDa mohadazA para prahAra thAya, saMsAranI tIvra Asakti-niraMtara mAro, mArI, mAruM karatAM rahIye chIe, temAM ghaTADo thAya ja. Ama karatAM adhyavasAya, pariNati paNa vizuddha banatI jAya, aMte, zuddha caitanyanuM udghATana paNa thAya, te nakkI. ema kahevAya ke A graMtha vAMcyA pachI cokkasapaNe haiyAmAM vairAgyanA aMkurA phUTe, zuSka haiyAne paNa plAvita kare. AvA vairAgyabodhaka adbhuta graMthanI thoDIka thoDIka prasAdI cAkhI laIe. A graMthanI mahAnatA e che ke A graMthane lakSyamAM rAkhIne aneka graMthonI racanA thaI che. jema ke - jayazekharasUri mahArAje prabodha ciMtAmaNi graMtha banAvyo. 'iMdrahaMsagaNimahArAje bhuvanabhAnu kevali caritra banAvyuM. mahopAdhyAya yazovijaya mahArAje vairAgyakalpalatA graMthanI racanA karI. muni haMsaratna mahArAje kathoddhAra graMtha banAvyo. mahopAdhyAya vinayavijaya mahArAje upamiti bhava prapaMcAnuM eka stavana banAvyuM che. A graMthamAM kula 8 prastAva che. dareka prastAvamAM manana karavA yogya ghaNI badhI vAtono saMgraha karavAmAM Avyo che. temAM aMtima sAtamA ane AThamA prastAvamAM tattvanI madhura vAtono khajAno che. mane jANavA maLyuM ke A saMghanA zrAvako tattvarasika che. tethI tamane tattvanI vAto vadhu gamaze. to becAra tattvanI vAto samajavA prayatna karIe. 36
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamA prastAvamAM akalaMka muni ghanavAhanane samajAve che, te vakhatanI A vAta che. saMsArathI pAra pamADanAra koNa? tamane pUchuM, bolo-koNa ? sAmAyika, mAsakhamaNa, so oLI, utkRSTa cAritrapAlana ? nA. nirmala citta, rAga-dveSa rahitanuM mana - e ja saMsArathI pAra UtAre che. siddharSi mahArAjA lakhe che. anena hi samAkhyAtaM klezanirmuktamaJjasA / cittamevAtmano mukhyaM saMsArottArakAraNam // manamAM kaleza che, mAruM-tAruM che, koIne batAvI devAnI vRtti che, koIkane pachADI devAnI bhAvanA che, tyAM sudhI mokSa bahu dUra che. game teTalI viziSTa ArAdhanA, utkRSTa tapa karatA hoIzuM paNa jo cittamAM rAga-dveSa haze to ApaNA mATe badhuM ja saMsAra rUpa che. anyatra kahyuM che - mana: pava vadha-mokSayoH rapam | jojo, kyAMya kriyAthI mokSa che ema nathI kahyuM. paNa, rAga-dveSa zUnya mana te ja mokSa ane rAga-dveSayukta mana te ja saMsAra. Aja vAta adhyAtmasAramAM upAdhyAyajI mahArAjA jaNAve che. cittameva hi saMsAro rAgAdiklezavAsitam / tadeva tairvinirmuktaM bhavAnta iti kathyate // yAda rAkhajo, tapa, cAritrapAlanAdi koI paNa ArAdhanA, te to mokSaprAptinA sAdhana che, ane sAdhya che cittanI zuddha vRtti. dareka kriyA pAchaLa viziSTa hetu rahelo che. jo tapa karavA pachI Asakti na chUTe, dAna ApyA pachI mUrchA na tUTe, sAmAyika karIne samatA-kSamAbhAva na pragaTe, pUjA karavA chatAM paramAtmAnA 37
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsana pratye bahumAna - ahobhAva na jAge to A kriyAno artha zuM ? ApaNe sAdhanane ja sAdhya banAvI dIdhuM, pariNAma ? 'zUnya.' spaSTatA karI dauM - ArAdhanA niSphaLa nathI ja, tenAthI puNyabaMdha thAya che, paNa te chevaTe saMsAramAM ja rAkhe. jyAre nirmaLa bhAvathI thatI A ja ArAdhanA karmanI nirjarA karI ApI mokSa apAve che. mATe graMthakAra bhagavaMta cittane saMsArathI pAra utAravAnuM kAraNa jaNAve che. sAtamA prastAvamAM ApaNe anAdikALathI saMsAramAM rakhaDapaTTI karIye chIe, tenuM bahu ja suMdara kAraNa batAvyuM che. jIva bhamato bhamato kAMpilapuramAM mAnava banyo. pachI devaloka, mAnava, deva pachI pAcho mAnava banyo. tyAre samyagdarzana, sadAgamanuM milana thAya che. kahe che ke ghaNI vAra sadAgamAdino meLApa thAya che. te maLe tyAre sukhanI anubhUti thAya che, paraMtu jyAre pAchA mithyAdarzanAdi maLe che tyAre samyagdarzanAdi tarapha tiraskAra, durbhAva thAya che. aMte duHkhanA sAgaramAM DUbI jAuM chuM. Ama karatAM karatAM evuM banyuM ke eka vAra patnI bhavitavyatAnA pratApe sopAraka nagaramAM vibhUSaNa nAme vaNikaputra tarIke janma dhAraNa karuM chuM. tyAM sudhAkUpa nAmanA AcAryabhagavaMtano meLApa thAya che. pharI samyagdarzanAdino meLApa thAya che. sarvavirati grahaNa karuM chuM. uttama cAritra, viziSTa tapadharmanuM pAlana karuM chuM, paNa dilamAM bhAva nathI. sAthe sAthe anyanA avarNavAda, niMdA khoTA AkSepo karato hato. A Teva khUba vadhI gaI, ane tapasvI, jJAnI vigerenI paNa niMdA karato hato. pote ja kahe che - tapasvinAM suzIlAnAM sadanuSThAnacAriNAm / anyeSAmapi kurvANo nindAM no zaGkitastadA // 38
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiM bahunA - tIrthezvarANAM saMghasya zrutasya gaNadhAriNAm / AzAtanAM dadhAnena mayA pRSThaM na vIkSitam // huM tapasvI, cAritravaMta vigere darekanI niMdA karato hato. cAritra to kevuM uttama pALato hato - baporanA AhArano samaya patI gayA pachI dUra dUra sudhI jaIne lukUkho-sukko AhAra lAvIne vAparato. rasoDAnI ke pachI sAme lAvelI gocarI (AhAra) vAparato na hato. kapaDAno kApa paNa kADhato nahi, viziSTa tapa karato hato tethI badhA mane tapasvI, tyAgI tarIke ja oLakhatA hatA. paraMtu, mohodayane kAraNe banyuM evuM ke je cAritrapAlanamAM zithila hatA, vizeSa tapa karI zakatA na hatA, te darekanI khUba niMdA karato hato. tIrthakara, gaNadhara bhagavaMto vagere darekanI niMdA karato hato. tene pariNAme meM cIkaNAM karmo bAMdhyAM, ane saMsAramAM anaMta kALathI bhaTakato rahyo chuM. bhaTakatA evA meM apAra apAra duHkha sahana karyuM. A saMsAramAM evuM duHkha nathI je meM sahana nathI karyuM. na sA vipad na tad duHkhaM na sA gADhaviDambanA / loke'sti padmapatrAkSi ! yA na soDhA tadA mayA // samajAya che niMdA karavAnuM phaLa ? ApaNe satata A ja karIe chIe, paraMtu te ucita nathI. jeo AcAra-vicAramAM nabaLA che tenI upekSA karavAnI che, karuNA karavAnI che, nahi ke niMdA. A to dharmaprAptinuM lakSaNa che. haribhadrasUrijI SoDazaka prakaraNamAM lakhe che - praNidhAnaM tatsamaye sthitimat tadadhaHkRpAnugazcaiva / tame je ArAdhanA karo cho tenAthI vadhu ArAdhaka AtmA maLe to tenI anumodanA karavI, ane je AcArAdimAM 39
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zithila hoya tene joIne karuNAbhAva keLavavo, tenuM nAma che praNidhAna. A praNidhAna te dharma karavAnA pAMca AzayomAMno eka Azaya che. ApaNA zAsanamAM AcAramAM zithila, manda che tenI to niMdA nathI ja karavAnI, paraMtu anya dharmaArAdhakonI, are mahApApI AtmAonI paNa niMdA-TIkA nathI karavAnI. haribhadrasUrijIe spaSTa jaNAvyuM che - pApavatsvapi cA'tyantaM svakarmanihateSvalam / anukampaiva sattveSu nyAyyA dharmo'yamuttamaH // pUrva bhavamAM karelAM duSkRtyothI bAMdhelAM azubha karmothI pIDAtA ati pApI jIvone viSe anukaMpA karavI te ja zreSTha dharma che. Aja vAta adhyAtmasAramAM mahopAdhyAya yazovijayajI mahArAjA kahe che nindyo na ko'pi lokaH pApiSThesvapi bhavasthitizcintyA / A che ApaNI paraMparA, A che ApaNI maryAdA. paraMtu ApaNe dharmanA bahAne aharniza anyanI niMdA-TIkA karatA rahIe chIe. mAre pUchavuM che ke niMdA karavAnI paNa koI limiTa kharI ? niMdA mAtra kharAba che chatAM evo saMkalpa kharo ke devaguru-dharmanI niMdA to nahIM ja karuM ? niMdA karavA beThA eTale sAdhu sAdhvI sAthe AcAryonI paNa niMdA karo, barobara ne? yAda rAkhajo - sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtonI niMdA karavAthI A bhavamAM to cAritra nahi ja maLe, paraMtu bAMdhelA cIkaNA mohanIyakarmane kAraNe bhavAMtaramAM cAritra to zuM, cAritravaMtanA darzana paNa nahi maLe, evI durgatimAM dhakelAI jaIzuM. mATe niMdAthI dUra rahejo . zAstravacana che - sAdhuSAt kSayaH sAdhusAdhvIjI bhagavaMtonI niMdA, temano dveSa karavAthI kulaparaMparA 40
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAza pAme che. A vAta, bahu ja tAttvika che to sAthe ati gaMbhIra che. AThamA prastAvamAM puMDarIkamuni bahu ja suMdara prazna pUche che. A kALamAM bahu upayogI thAya tevI A vAta che, tethI te jaNAvuM chuM. pUche che ke jaina matAnuyAyI ja mokSasAdhaka banI zake ke pachI anyamatAnuyAyI paNa banI zake? samatabhadrAcAryajI javAba Ape che - tathA sarvamanuSThAnaM yadbhavenAzakAraNam // talloke sarvatIrtheSu sAkSAjjaine'pi vA mate / yathA tathA kRtaM hanta ! jJeyaM sarvajJasammatam // mokSano saMbaMdha tamArA mananI pariNati, cittanA adhyavasAyo sAthe che. mATe je koI anuSThAna cittanA-mananA azubha bhAvone nAza karanAra bane che, te anuSThAna jaina matamAM hoya ke pachI anya matamAM hoya, paraMtu te badhAM ja anuSThAno sarvajJamatanA ja jANavAM. tethI ja spaSTa bane che ke mokSanI prApti koI paNa vyakti karI zake che. lAla pAtrane dhAraNa karanArA, kALAM pAtrane dhAraNa karanArA ke kamaSThalane dhAraNa karanArA; zvetavastradhArI, pItavastradhArI ke bhagavAvastradhArI - A badhA ja jIvo mokSanA adhikArI che. zarata eTalI haiyuM-dila sApha-zuddha hovuM joIe, rAga-dveSarahita samabhAvayuta joIe. tame badhA tarkamAM mAnanArA cho. navatattva bhaNelA cho. temAM navamA mokSadvAranAM varNanamAM svaliMge siddha, anyaliMge siddha, A rIte siddhanA 15 bheda jaNAvyA che. jo ApaNe anyamatavALA siddha na banI zake ema mAnIzuM to navatattvanI 41.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ prarUpaNA khoTI sAbita thaze. te zakya ja nathI. mATe svIkAravuM ja paDaze ke sarva jIvo mokSanA adhikArI che. chatAM, durbhAgyanI vAta che ke ApaNA jJAnI bhagavaMtoe ATaluM spaSTa kahyuM hovA chatAM ApaNe jinezvaranA mArge ja cAlanArA AtmAone mithyAtvI kahIne niMdA, TIkA karatAM rahIe chIe, te ucita che? vicArajo . A vAtane samarthana ApavA sAthe samaMtabhadrAcAryajI kahe che - paryAptaM veSacintayA / veSanI ciMtAthI saryuM. mokSa veSathI ke bAhya liMgothI nathI maLato paraMtu guNathI maLe che. gRhastha hoya ke sAdhu hoya, anyamatAnuyAyI hoya ke jinamatAnuyAyI hoya - koI paNa jIva guNonA vikAsa dvArA mokSa pAmI zake che. mATe ja AtmAnA vikAsa mATe je krama te guNaThANAne AdhAre che, paraMtu veSanA AdhAre nathI. zAstromAM guNasthAnaka kahyuM che, veSasthAnaka nahI. evuM banI zake ke dekhItI rIte chaThThA guNasthAnake dekhAto sAdhu prathama guNasthAnake hoya ane prathama guNasthAnake dekhAto jIva AtmakalyANanA mArge AgaLa vadhI jAya. sAdhu houM, sAmAyikAdi viziSTa ArAdhanA karato houM paNa jo niraMtara parapariNati, bahirbhAvamAM ja ramato rahuM to AtmakalyANanA mArgathI bahU ja dUra chuM. e niHzaMkapaNe samajI levuM. mokSa mATe rAgAdithI para banavuM te ja zreSTha mArga che. kalikAlasarvajJa zrI hemacandrAcArya mahArAjA mahAdeva batrIzImAM lakhe che -
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabIjAGkarajananA rAgAdyAH kSayamupAgatA yasya / brahmA vA viSNurvA haro jino vA namastasmai // bhavamAM rakhaDAvanArA rAgAdi jenA kSaya pAmyA che tene namaskAra thAo. pachI te brahmA, viSNu, mahAdeva ke jinezvara koI paNa hoya. have, vadhu spaSTatA karavAnI jarUra rahetI nathI, barobara khyAla AvI gayo ne ! kAle ja gurubhagavaMte kahyuM - A pATa uparathI vAraMvAra A vAta kahevAmAM AvI che tene kAraNe tamArA badhAnI daDha mAnyatA che ke "je mANasa sAmAyika, tapa vigere dharma ArAdhanA kare che te molamAM jaze ane je rAtribhojana, kaMdamULa bhakSaNa vigere kare che te narakamAM jaze." tamArI A mAnyatAno ahIM javAba maLI jAya che. bAhyadaSTie dekhAtA AcArothI ke ApaNA kahevAthI koI narakagatimAM jatuM nathI, ane jaze paNa nahi. AvI mAnyatA ane prarUpaNA badalavI paDaze, anyathA navI peDhI dharmavimukha banI jaze. AThamA prastAvamAM tamane rasa paDe tevI lagnanI vAta che. mane javAba Apazo ! lagna karavAthI sukha maLe ke duHkha ? tamAro javAba che - duHkha paraMtu ahIM guru bhagavaMta kahe che ke lagnathI parama sukha maLe che. bolo, kevI suMdara vAta che. guNadhAraNa rAjAnA madanamaMjarI sAthe lagna karavAmAM AvyA hatA. madanamaMjarIno pitRpakSa ati samRddha hato. tethI kariyAvaramAM aneka kiMmatI ratno, AbhUSaNo, apAra saMpatti laIne AvI hatI. kanyA paNa guNiyala ane rUpavatI hatI. A badhA kAraNe guNadhAraNa rAjAno yaza comera phelAyo hato. madanamaMjarI sAthe AnaMdapUrvaka divaso pasAra karI rahyA hatA. rAjA to sAkSAta daivI sukhano anubhava karI rahyA hatA. 43
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka divasa nirmaLAcAryajI vihAra karatAM karatAM rAjAnA gAmamAM padhAre che. rAjA vaMdana karavA jAya che. vaMdana karIne potAnA AnaMdanI badhI ja vAto kare che. rAjA tamArA jevo ja hato tethI kahe gurudeva ! ApanI kRpAthI huM bahu sukhI chuM. AcAryabhagavaMta kahe - rAjan ! tuM je sukha pAmyo che, te to samudranA biMdusama che ane tuccha, kSaNika che. bIjuM, A sukha paNa puNyodayathI maLyuM che. - rAjA kahe - gurudeva ! Ama kema kaho cho. mane to parama sukhano anubhava thAya che. tame nA kema pADo cho? jo A sukha nathI to parama sukha kevI rIte maLe? AcArya bhagavaMta - rAjan ! tAre lagna karavA paDaze - jo. parama sukha meLavavuM hoya to. rAjA - kAna upara hAtha mUkIne, sAheba! zuM bolo cho? tamArA mukhamAM lagnanI vAta ! huM to ema vicArato hato ke - meM jIvanamAM bahu sukha bhogavyuM, jo have tamAro samAgama thAya to madanamaMjarI, parivAra, rAjasukha choDI dIkSA laIza, Ama, huM saMyama grahaNanI bhAvanA rAkhuM chuM tyAre tame lagnanI vAta karo cho. AcAryabhagavaMta - rAjan tAre avazya lagna karavA paDaze. bIjuM, kAna kholIne barobara eka dhyAnathI sAMbhaLI le ke - eka nahi paNa daza kanyA sAthe lagna karavA paDaze. te darekane dilojAna prema karavo paDaze. divasa-rAta tAre daza daza kanyAne dilathI prema karavo paDaze. tuM jema vadhu prema karIza tema vadhu sukha maLaze.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA - atyaMta Azcarya sAthe - daza kanyA ? dilojAna prema? gurudeva ! eka ja paryApta che. A ekane paNa choDavI che tyAM dazane paraNavAnI vAta Apa karo cho. mAruM zuM thaze? AcArya bhagavaMta - rAjan ! dIkSA sAthe daza kanyAne virodha nathI. mATe, jo tane parama sukhanI IcchA hoya to mArI vAta mAna. rAjA - gurudeva ! mane kaho to kharA ke te daza kanyAnuM nAma zuM, kyAM rahe che ? AcArya bhagavaMta - sAMbhaLa. cittasaundaryanagaranA zubhapariNAma rAjA, tenI sAtti ane dayA nAmanI 2 dIkarI che. vizadamAnasanagaranA zuddhAbhisaMdhi rAjA, tenI RjutA ane acauryatA nAmanI 2 dIkarI che. zubhramAnasanagaranA zubhAbhisaMdhirAjAnI mRdutA ane satyatA nAmanI 2 dIkarI che. zubhacittapuranA sadAzayarAjAnI brahmarati ane mukti nAmanI 2 dIkarI che. samyagadarzanasenApatinI mAnasIvidyA nAme temaja caritrarAjarAjAne nirIhatA nAme dIkarI che. Ama, A daza dIkarI che. jojo, gurubhagavaMtanI kalpanAdaSTi. A daza kanyAnuM varNana karIne tene paraNavA mATenA upAyo batAve che. ApaNI bhASAmAM kahuM to varapakSe kevI lAyakAta hovI joIe, A badhI ja vAtonuM bahu suMdara varNana karyuM che. A che siddhaSimahArAjAnI bhavya kalpanAdaSTi, lagnanI vAta karavA dvArA dIkSA levA mATe zuM karavuM, dIkSA kevI rIte 45
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ saphaLa karI zakAya, parama sukha kevI rIte meLavI zakAya - A dareka vAtanuM majhAnuM varNana karyuM che. gurubhagavaMtanA A kalpanAvaibhavanI tulanA ja azakya che. samagra graMtha AvI AvI aneka bhavya kalpanAothI maDhelo che. mATe ja A graMtha ane graMthakAra amara banI gayA che. A rIte tattvacarcAnI vAto sAMbhaLI. have vyavahAru vAto viSe vicArIe. aneka vAto che, paraMtu ekAda prasaMgane mANIzuM. jemaNe zAsananA, lokasamAjanA lAbhArthe kAryo karavA che, temaNe kyAreya phaLanI apekSA na rAkhavI, na to nAsIpAsa thavuM. niSkAmabhAve kAma karyA pachI phaLa maLe to sAruM, AnaMda mAnavo. jo na maLe to vIrapuruSa, sajjana janone chAje zobhe tevuM kArya karyAno saMtoSa mAnavo. paraMtu AdaryuMlIdheluM kAma choDI na devuM joie. A vAtane potAnA dAMtathI ja jaNAve che. prathama prastAvanI vAta che. dharmabodhakara nipuNyaka bhikhArI-drammaka pAsethI ThIkaruM ane temAM rahela kadanna choDAvavA khUba prayatna kare che, paraMtu drammaka te choDavA taiyAra thato nathI. chevaTe parANe vimalAloka aMjana tenI AMkhamAM AMjI de che. tyAra bAda baLAtkAre tattvaprItikara jaLa ane mahAkalyANaka bhojana khavaDAve che. A traNa vastunA yoga-prabhAve zAtA maLe che, AnaMda pAme che, chatAM paNa te bhikSuka kadanna bhojanane choDato nathI. tathApi thAkyA vinA, kaMTALo ke udvega lAvyA vagara dharmabodhakara drammakane samajAvavAno prayatna cAlu ja rAkhe che. tyAre lakhyuM ke - mahAntamarthamAzritya yo vidhatte parizramam / / tatsiddhau tasya toSaH syAdasiddhau vIraceSTitam // 46
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurubhagavaMto A mATe ja dararoja vyAkhyAna Ape che. amane khabara che tamo badhA saMsAramAM gaLADUba - Asakta cho. saMsAra choDI zakavAnA nathI. varSothI vyAkhyAna sAMbhaLavA chatAM tamArAmAM koI sudhAro thayo nathI. chatAM uttama kArya karyAno AnaMda pAmIne ja gurubhagavaMto pratidina vyAkhyAna Ape che. sAtamA prastAvamAM dharmaprAptinA upAyo jaNAvI rahyA che. ApaNe badhA ja ApaNI jAtane mahAdharmI, uttama mAnIne beThA chIe. sAmAyika, tapa, bhakti vigere thoDIka ArAdhanA karIye chIe tethI ApaNe ApaNI jAtane dharmI samajIne beThA chIe. paraMtu, A to mAtra bhramaNA che. sAcA arthamAM dharmI chIe? te jANavuM hoya to A vAta sAMbhaLavA jevI che. eka vAta spaSTapaNe samajI lejo ke Atmika guNono vikAsa mAnavIya guNonA vikAsa vinA zakya nathI. Aje AtmAnI, tattvanI UMcI vAto ApaNe karI rahyA chIe paraMtu nIti, karuNA, sajjanatA, saraLatA, prAmANikatA vigere pAyAnA guNono to jANe uccheda ja thaI gayo jovA maLe che. derAsara-upAzrayamAM potAnA nAma mATe lAkho-karoDo kharcanArA nokara-cAkara sAthe temaja dhananA abhAve pIDAtA mANasonI upekSA kare che, dayAzUnya-kaThora banI jAya che. derAsaraupAzrayamAM aharniza trikAla bhakti karanArA jIvo bahAra jaIne kALA-dhoLA, kakaLATa, kaleza kare, game tevA apazabdo bole che. A badhuM joIe tyAre gurubhagavaMte batAvela A vAto bahu ja jarUrI jaNAya che. sevanIyA vayA_tA - dharma karavAnI pUrva zarata che ke tamAre tamAruM haiyuM komaLa rAkhavuM paDe. hRdayamAM sUkSma jIvo pratye paNa dayAbhAva hovo joIe. dayA e to dharmanuM mULa - A1
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ che - AdhAra che. dayA vinA karAyela dharma te to mUlarahitanA vRkSatulya jANavo. A vAta bhAratanA sarva darzanakArone mAnya che. kahe che ke - tyAnadhrA mahAtIre sarve dharmAtRNAhU: I __tasyAM zoSamupaiyAtAM kiyannandanti te ciram // 1 vigheya: parikhava - mitra ke dveSI, niMdaka ke pUjaka hoya, vAraMvAra tamAruM ahita ja karato hoya, A badhAno paNa tiraskAra, durbhAva nahi karavo. sAmAvALo mANasa nabaLo hoya, gamato na hoya chatAM tiraskAra karavo na joIe. A durguNa aneka saddaguNono nAzaka che. mojIvyA valopanA - gusso-Aveza na karavo. jyAre ApaNe gusso karIe tyAre ApaNe dharmathI dUra chIe, te nakkI samajI levuM. tame to dharmI, zrAvaka, tyAgI, nitya ArAdhaka puNyAtmA cho, tethI gusso Ave ja nahi, barobara ne ! parivAranA sabhyo sAthe, nokara-cAkara sAtheno tamAro vyavahAra, garama bhASAmAM bolAyelA apazabdo sAMbhaLIne ghaNIvAra prazna thAya ke savAre sonAnI thALI laIne prabhupUjA karavA jato hato te ja A ke pachI bIjo ? sAcuM bolajo - tame zAMta ke krodhI? nimitta nathI maLyuM tyAM sudhI to ApaNe bahu ja zAMta. bhAI, taLAvamAM raheluM pANI bahArathI ati nirmala dekhAya che. paraMtu patthara nAMkho eTale aMdara nIce rahela badho ja kacaro bahAra Ave che. pANIne gaMduM karI nAMkhe che. tyAre khabara paDe ke pANI cokhkhuM ke gaMduM ? ApaNI sthiti kaMIka AvI che. chatAM ApaNe badhA ja ApaNI jAtane to zAMta ja mAnIe chIe. khera, gusso ApaNane zAsanathI vaMcita kare che.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ gItAmAM zrIkRSNabhagavAna kahe che - krodhAd bhavati saMmohaH saMmohAt smRtivibhramaH / smRtibhraMzAd buddhinAzo buddhinAzAt praNazyati // adhyakSanI guNAnurI - zatru ke mitra, snehI ke virodhI, koI paNa vyaktino guNa najaramAM Ave ke hRdayamAM AnaMda, ahobhAva thavo joIe. sAcuM kahuM to ApaNe sAruM bolI zakatA nathI, sAruM joI zakatA nathI, sAruM karI zakatA nathI. game teTalI sArI vAta joyA pachI paNa kyAMkane kyAMka durguNa, khAmI ja zodhavA prayatna karIe chIe. magamAMthI koraDuM kADhavAnI Teva paDI gaI che. to pachI guNAnurAga kaI rIte pragaTe ? guNano rAga che ke vyaktino rAga? tame sapheda vastra joIne vaMdana karavA jAva ke vyaktinuM mukha, tenuM nAma sAMbhaLIne jAva cho? derAsara Avo, borDa vAMco, nAma vAMco, pachI lAge ke hA, A mahArAjano paricaya che to upara caDho, bAkI ravAnA ! AvuM ja karo cho ne? A guNAnurAga nathI, vyaktino rAga che. Aje ApaNo samagra samAja vyaktirAgI banI gayo che, have to selIbrITIpUjaka banI gayo che! ane tethI ja jaina samAja nisteja banI gayo che, dayanIya sthitimAM AvI gayo che. samajI lejo ke dharmanA kSetramAM Atmika vikAsa mATe jarUrI che guNAnurAga. na mALIyaH paravivAra - bahu ja suMdara vAkya che, paNa ApaNuM vAkya AnAthI virodhI che. jJAnInuM vAkya che - koInI niMdA na karavI. ajJAnInuM (ApaNe) vAkya che - koInuM sAruM na bolavuM. koInuM sAruM bolavAnI vAta Ave eTale ApaNI jIbha sivAI jAya, ane niMdA-kharAba bolavAnuM Ave eTale jIbha talapApaDa-utsAhI banI jAya. harahaMmeza pArakI paMcAtamAM ramanArA ApaNuM zuM thaze? 49
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ varnanIyo durbanasaMka: - durjana mANasano paricaya na rAkhavo. kaThina vAta che. jAtane ja pUchajo ke - sajjananI mitratA game ke durjananI ? ApaNI vAhavAha, prazaMsA ja kare, bhUlone paNa paMpALe, bhUlone paNa sArI vAta tarIke ja vakhANe, deva-guru-dharmanI niMdA karanArAne sAtha Ape - AvuM je kare te dekhItI rIte sajjana hovA chatAM durjana jevA ja che. ane, ApaNane AvA ja loko game-bhAve, barobara ne ! yatitavya parArthe - harahaMmeza anyane upayogI thavAnI manovRtti keLavavI. paricaya che ke nahi, ANe to mAruM bagADyuM che, A to mArA duzmanano mitra che - AvuM kazuM ja vicAryA vinA jarUra paDe anyane sahAyaka banavuM joIe. upakArI mAbApa, gurudevo sAthe paNa svArthabharyo vyavahAra karanArA ApaNA mATe A vAta bahu ja kaThina che. AvI ghaNI vAto che. hamaNAM je guNonI vAta karI, te guNo tamArA jIvanamAM pragaTyA hoya tyAre samajavuM ke dharmanA mArge praveza karavAnI yogyatA - lAyakAta maLI che. bAkI, bhale ApaNe ApaNI jAtane dharmI mAnIe, paNa te badhI vAto mAtra bhramaNA che. A graMthamAM nAnI nAnI paNa bahu ja suMdara vyAkhyA ApI che. ekAda vicArIe. bhavitavyatA zabda vAraMvAra sAMbhaLavA maLe che. temAM paNa bahu dharma jIvo pAsethI to Dagale Dagale A zabda sAMbhaLavA maLe che. paraMtu bhavitavyatA eTale zuM? tenI khabara nathI. evuM samajIe ke - je thavAnuM hoya te thAya ja, pheraphAra na thAya. sAcI vAta che. paraMtu bhavitavyatAne kAraNe te samaye aMtaraMga temaja bAhya pheraphAra thAya che, te nathI jANatA. ghaNI vAra jovA maLe che 50
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke atyaMta dharmI jIvo aMtasamaye adharma AcaratA jovA maLe, to ghaNIvAra pApI, adharmI jIvo aMtaveLA dharmazraddhAlu bane che. AnuM nAma bhavitavyatA. tenI vyAkhyA - buddhirutpadyate tAdRg vyavasAyAzca tAdRzAH / sahAyAstAdRzAzcaiva yAdRzI bhavitavyatA // jevI bhavitavyatA hoya - je gatimAM javAnuM hoya te pramANe buddhi pragaTe, tevA prakAranA manamAM adhyavasAya-bhAvo jAge ane te bhAvone paripUrNa karanArA sahAyako paNa maLe che. kevI majhAnI vyAkhyA karI che. bIjI vAta kare che. pratyeka jIva du:khI che. Arthika, sAmAjika, kauTuMbika, mAnasika, to zArIrika - koIka rIte vyathita che. tenuM kAraNa - aMtaraMga kAraNa dharma ane adharma ja che. kahe che samastAnAmapi jIvagatAnAM sundaravizeSANAM dharma evA'ntaraGga kAraNaM bhavati / prApta thayela badhI sArI vAtonuM kAraNa che dharma ja. sarveSAmapi jIvagatAnAmazobhanavizeSANAmadharma evA'ntaraGga kAraNaM bhavati / jIvanamAM je koI durghaTanA bane, azubha thAya, tenuM aMtaraMga kAraNa adharma ja che. bhAI, ochA zabdomAM paNa kevI suMdara vAto karI che. A graMthamAM AvI aneka aneka vAto saMgRhIta karavAmAM AvelI che. zuM kahuM tamane ? A gurubhagavaMtanI dRSTi sarvatomukhI che, sarvavyApI che. tenI vigatavAra carcA karI zakAya 51
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ tema che paNa, te ahIM samayanA abhAve zakya nathI. upara uparathI vihaMgAvalokana karI jaIe. ghaNIvAra manamAM thatuM hatuM, paraMtu A gurubhagavaMtane vAMcyA pachI manamAM spaSTa thayuM che ke sAdhu pAse je dRSTi che, sAdhu je jANI zake che te adyatana sagavaDo vacce rahenAro bhaNelo mANasa paNa jANI zakato nathI. samajajo - tame duniyAnA khUNe khUNe pharanArA, InTaraneTa, mobAIla, TI.vI. vagere adyatana sAdhanonI vacce rahenArA cho. ema kahuM to cAle ke AkhuM vizva tamArA hAthamAM che - mobAIla. chatAM tamArI pAse je jJAna hoya tenAthI anekagaNuM jJAna cAra divAlanI vacce rahenArA sAdhu pAse che. sAdhu pAse nathI adyatana sAdhano, nathI vaizvika vihAra, nathI dhaMdhAdArI, rAjadvArI, paradezIo sAthe samAgama, chatAM mAtra pustakane AdhAre aneka viSayamAM prabhutva meLavI zake che. bIjuM, spezyala DigrI meLavanAra DokTarane vyApAranI vAto pUcho to na AvaDe. vyApArIne meDikalanI vAto pUcho to na AvaDe. vakIlane meDikalanI vAta pUcho to mIMDuM. je viSayamAM bhaNyA hoya teTaluM ja AvaDe. tenI sAme A gurubhagavaMta meDikala, vyApAra, rAjanIti, yuddhanIti, dharma, vyavahAra, darzana, jyotiSa-ityAdi dareka viSayamAM niSNAta che. sAdhu upAzrayamAM rahIne paNa A samAja, vizva upara kevo mahAna upakAra kare che, te vicArajo . chatAM Aje samAjamAM eka evo niMdaka varga che je niraMtara "sAdhu samAjane mATe bhArarUpa che, kAma dhaMdho karavo nahi ane lokone upadeza ApyA karavo - ityAdi bolIne sAdhune vagove, niMdA kare che. AvuM bolo cho ne ? bolatA nathI to koIka bolatuM hoya tenI vAta to sAMbhaLo cho ne? tenI vAtamAM hAjI hA karo cho ne ?' AvuM bolanArAne A siddharSi 52
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjAnA udAharaNathI samajAvajo ke sAdhu samAja upayogI kevAM mahAna kAmo kare che. A gurubhagavaMta nyAya (Logic) viSaya upara prabhutva dharAvatA hatA. cothA ane AThamA prastAvamAM temanI nyAya viSayaka dRSTinAM darzana thAya che. darzana - (phIlosophI) - cothA prastAvamAM mithyAtvanuM varNana karatI vakhate nyAya, vaizeSika, bauddha vagere chae darzananuM varNana karyuM che. temAM paNa senApati mithyAdarzananAM patnI kudaSTidevI che. tenAM pAkhaMDo batAvavA siddharSi mahArAjAe zAkya, saidaNDika, zaiva vigere 60 thI vadhu pAkhaMDIonI carcA karI che. zAkyAstraidaNDikA: zaivA gautamAzcarakAstathA / sAmAnikAH sAmaparA vedadharmAzca dhArmikAH // AjIvikAstathA zuddhA vidyuddantAzca cucaNAH / mAhendrAzcArikA dhUmA baddhaveSAzca khuMkhukAH // bIjA 7 thI 8 zlokomAM anyamatonAM nAmo jaNAvyA che. A vAMcIe tyAre jaNAya ke A gurubhagavaMtane anya darzanano keTalo vizALa ane UMDo abhyAsa haze. teozrIe A dareka paMtha-matomAM bheda kayA kayA kAraNathI paDe che, te dareka muddAnuM pRthakkaraNa karyuM che. kahe che ke devabheda, vAdabheda, kalpabheda, vezabhinnatA, mokSabheda, vizuddhibheda ane vRttibheda, A sAta kAraNothI bheda paDe che. A vAtanuM vizada varNana ahIM karavAmAM AvyuM che. A sAta bhedonI zodha siddhaSimahArAjAnA nAme akabaMdha che. AvI zodha koIe karI nathI. A che temanI darzana viSayaka bauddhika pratibhA. 53
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ayurveda - aneka vaidaka graMthono sAra ahIM mUkavAmAM Avyo che. aneka prasaMgo che paNa, eka prasaMga joIe. chaThThA prastAvanI vAta che. harikumArane madanavara thAya che. tethI harikumAra nidrA laI zakato nathI, nathI jamI zakato, nathI zAMtithI vAta karI zakato. basa, pathArImAM ALoTyA kare che. mana bhamyA kare che. koI vAta kare to mana bIje ja bhaTakatuM hoya che. tyAre dhanazekhara vaidyarAjane bolAve che. roganivAraNano upAya pUche che. te vakhate vaidyarAja vaidaka zAstra kahe che. ajIrNaprabhavA rogAstaccA'jIrNaM caturvidham / AmaM vidagdhaM viSTabdhaM rasazeSaM tathAparam // Ame sadRzagandhaH syAdvidagdhe dhUmagandhatA / viSTabdhe gAtrabhaGgazca rasazeSe'nnadveSatA // AmeSu vamanaM kuryAd vidagdhe cA''mlakaM pibet / viSTabdhaM svedanaM kuryAd rasazeSe tathA svapet // ajIrNa cAra prakAre che. tenI nizAnI temaja tene dUra karavAnA upAya jaNAve che. Ama ajIrNa - je vastu jagyA hoya tenA jevI ja gaMdha Ave. vidagdha ajIrNa - dhUmADAnI gaMdha ja AvyA kare. viSTabdha ajIrNa - zarIra tUTe, ALasa Ave, bagAsAM AvyA kare. 2sazeSa ajIrNa - anna upara dveSa - aruci thAya. AhAra jotAM ja mukha bagaDI jAya. have, ajIrNane dUra karavAnA upAya batAve che - Ama ajIrNa thAya to vamana karAvavuM, peTa sApha karAvavuM. vidagdha ajIrNa thAya to chAza pIvaDAvavI. viSTabdha ajIrNa thAya to zeka karavo, nAza levo. rasazeSa ajIrNa thAya to UMghI javuM. 54
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaidaka graMthonI jANakArI sAthe bhASA uparano kAbU avarNanIya che. gurubhagavaMtanI khUbI e che ke pratyeka vyAdhine jIvanA vartana sAthe sarakhAvI che. kharekhara, A to eka jabarajasta camatkAra ja gaNI zakAya tevI vAta che. jyotiSa - phalAdeza (esTrolojI) nuM jJAna paNa hatuM. rAzi eTale zuM, tenA guNa zuM, A badhI vAta sAtamA prastAvamAM jaNAvI che. kahe che meSa rAzimAM janmela bALaka nirogI, strIvallabha hoya che. AMkho satata cakaLavakaLa thatI rahe. vRSabhamAM janmela pavitra, dAnI, temaja bhoga bhogavanAro hoya che. siMha rAzimAM janmela bALaka kSamAvAna hoya che sAthe pharavAno zokhIna hoya che. mIna rAzivALo bALaka gaMbhIra ane sevAbhAvI hoya che. A rIte dareka rAzinuM phaLa jaNAvyuM che. tevI ja rIte sAmudrikazAstra, svaprazAstra, nimittazAstranA paNa jJAtA hatA, judA judA sthAne A badhI vAto yogya rIte jaNAvI che. siddharSi mahArAjA dhAtuvAdanA paNa jANakAra hatA. tamArA rasano viSaya che. jamInamAM, vRkSa nIce zuM zuM che te jANavAnI vidyA. Aje paNa gAmaDAmAM evA loko rahe che jeo jamIna joIne kahI de che ke ahIMthI pANI nIkaLaze ke nahi, A vRkSa nIce suvarNa che. AvI vAto paNa A graMthamAMthI prApta thAya che. nAstyeva kSIravRkSasya prAroho dhanavarjitaH / stokaM vA bhUri vA tatra dhruvaM bilvapalAzayoH // viddhe tatra bhaved raktaM yadi ratnAni lakSayet / atha kSIraM tato rUpyaM pItaM cet kanakaM bhavet // 55
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ dUdhavALA jhADa dhana vagaranA hoya ja nahI. bIlI ane palAzanA vRkSa nIce avazya thoDuM ke vadhAre dhana nIkaLe ja. have, jo bIlInA jhADane kApatAM lAla raMga nIkaLe to ratno dATelA che tema jANavuM. dUdha jevo sapheda raMga phUTe to cAMdI che ema samajavuM. ane pILo raMga nIkaLe to nIce sonuM dATeluM che te nakkI jANavuM. kevI managamatI vAta che. vAMcavAnuM mana thAya tevI vAto che ne! vAMcazo to cokkasa lAbha thaze. bhautika lAbha thAya ke nA thAya tenI khabara nathI paraMtu, Atmika lAbha to avazya thaze ja, tenI khAtarI ApuM chuM. ramUja vRtti - A gurubhagavaMtanI vRtti jovA jevI che. jevA jJAnI, tyAgI, vairAgI, tapasvI che tevA ja ramUjI - vinodI paNa che. moTe bhAge je jJAnI, vairAgI che te rUkSa, zuSka, ekAMgI, hoya che. tenI sAme gurubhagavaMta prasanna, vinodI vRtti paNa dharAve che. vairAgya eTale zuM? barobara samajI lo. saMsAranA asAra padArtho upara Asakti na karavI, te padArtho tarapha manane na laI javuM, tenuM nAma che vairAgya. jojo, kyAMya napharata, dhRNA, tiraskAranI vAta nathI karI. kAraNa napharata-tiraskAra to vaiSanA gharanI vAta che. chatAM ApaNe vairAgyanA nAme napharata, tiraskAra ja harahaMmeza karatA rahIe chIe. vairAgya jIvanamAM prasannatA, udAratA prasarAve che, nahI ke udAsInatA, gamagInatA, ekalatA. vairAgyanI zAstrIya vyAkhyA A che. paraMtu ApaNe vyAkhyA ja badalI nAMkhI. ApaNe vairAgI kone kahIye? je koI sAthe bole nahi, potAnAmAM ja masta rahe, anya koI vAtomAM rasa na le. parivAranA sabhyo sAthe na bole, na 56
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ maLe, melAM kapaDAM pahere, zuddha gocarI vApare, barobara ne ! vizeSa e ke je sAdhu strI sAthe vAta na kare, upAzrayamAM AvavA na de ! te mahAna vairAgI gaNAya. mane khabara nathI paDatI ke strI ATalI nimna che? napharatane yogya che ? bhAI, tame ane huM, are, A gaNadharatIrthaMkara paramAtmA che A strInA pratApe. siddharSi mahArAjAnA udAharaNathI A vAta AjanA yugamAM samajavAnI bahu jarUra che. A bhagavaMta vairAgya rasodgAtA-vairAgyapraNetA kahevAya che. chatAM temaNe saMsAranI badhI ja vAtonuM rasapAna karAvyuM che. badhA raso sAthe zRMgArarasanuM varNana paNa karyuM che. mAre kahevAnuM eTaluM ja ke vairAgyane ane ramUja-hAsyane koI vairabhAva nathI. baMne sAthe rahI zake che. A graMthamAM aneka prasaMgo ramUjavRttinA jovA maLe che. cothA prastAvanI eka vAta samajIe. naravAhana rAjA che. vimalamAlatI nAme paTarANI che. temane ripudAraNa nAme putra che. ripudAraNa abhimAnI, nAnI uMmarathI ja uddhata-udaMDa hato. zailarAjanI mitratA thaI. tene kAraNe tenA dareka vyavahAramAM abhimAna dekhAtuM hatuM. te mAbApa, deva-devIne vaMdana nathI karato. vidyAguruno paNa vinaya nathI karato, apamAna karato hato. adhUrAmAM pUruM - mRSAvAda mitra banyo. tene kAraNe vartanamAM zaThatA, durjanatA vadhI ane saraLatA alopa thaI gaI. game tevuM akArya paNa saMtADI deto hato. moTA moTA aparAdha karIne paNa bhUlanI kabUlAta karato nahi, ane anya upara doSAropaNa karI deto hato. chatAM te sajjana tarIke oLakhAto hato. rAjA "mahAmati' nAmanA kalAcArya pAse bhaNavA laI 57
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,,, gayA. pitAjI kahe - beTA ! vaMdana kara, A tArA guru che. tyAre rAjaputra AvezamAM AvIne kahe - pitAjI ! tame bahu bhoLA cho. mane AvI zikhAmaNa ApavI yogya lAge che ? A bicAro kalAcArya zuM mArA karatAM vadhu jANe che? e mane zuM bhaNAvavAno hato ? e bhale mUrkhAono guru bane paraMtu A mAro guru thavAne lAyaka nathI. mATe vaMdana to nahi karuM. chatAM tamAro Agraha che to bhaNavA jaIza. kumAranA vartanathI badhA ja DaghAI gayA. pitA ekAMtamAM gurune laI jaI kSamA mAMge che. putra uddhata che, to sahana karIne tene sArI rIte abhyAsa karAvajo. pitAnAM vinayayukta vacano sAMbhaLIne kalAcArya ripudAraNane bhaNAvatA hatA. zailarAja ane mRSAvAda, A be mitronA pratApe ripudAraNa vadhu avinayI uddhata banato gayo. dina-pratidina phariyAda vadhatI gaI. vidyArthIone mArato hato. A rAjaputra mahApApI che, bhaNAvavAne yogya ja nathI, evuM samajatA hovA chatAM kalAcArya rAjAnA AgrahathI bhaNAvatA hatA. paNa have thAkyA. ekavAra ripudAraNe kalAcArya sAthe khUba kharAba vartana karyuM, eTale kalAcArye tene Thapako Apyo. rAjaputre sAme temanuM apamAna karyuM. turaMta paga pachADato abhyAsagRhanI bahAra nIkaLI gayo. rAjaputra tyAMthI nIkaLIne pitAjI pAse gayo. pitAjIe tene pUchyuM - beTA ! zuM abhyAsa cAle che ? ripudAraNa kahe - tAtapAda! bhASAzAstra, gaNitazAstra, arthazAstra vagere zAstro huM jANato ja hato. te ja viSayomAM vadhu praguNatA prApta karI. Aje mArA jevo bIjo koI vidvAna vizvamAM nathI. rAjA to khuza thaI gayA. pITha thAbaDIne dhanyavAda ApyA. ane kahyuM - vatsa ! vidyAprAptimAM kyAreya saMtoSa na 58.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAkhavo. mATe tyAM jaI vadhu abhyAsa kara. ripudAraNa kahe - jevI ApanI AjJA. banyuM evuM ke mRSAvAdanI mitratAne kAraNe rAjaputra sarva kalAomAM nipuNa banyo che, enI khyAti deza-dezAntaramAM phelAI gaI. ripudAraNa paNa yuvAna banyo. A bAju zekharapura nagaranA rAjA narakesarI hatA. vasuMdharA rANI hatI. temane narasuMdarI nAme sarvakalA niSNAta putrI hatI. te paNa yuvAna banI. narasuMdarIne pratijJA hatI ke je rAjakumAra kalAviSayamAM mArAthI vadhu zreSThatA puravAra karI Ape tene ja huM jIvana sAthI banAvIza. A pratijJAne kAraNe pitA narakesarI mUMjhAtA hatA. tyAM ja A ripudAraNanI prasiddhi sAMbhaLI. putrIne vAta karIne turaMta ja naravAhana rAjA pAse pahoMcI jaI badhI vAta karI. paraspara vicAro karI ripudAraNanI parIkSA levAno divasa nakkI thayo. turaMta DhaMDhero pITAvavAmAM Avyo. nagaranI bahAra vizALa maMDapa racAyo. badhA ja nagarajano AvyA. baMne pakSanA rAjaparivAro paNa banIThanIne AvyA. kalAcArya paNa AvyA. samaya thatAM narakesarI rAjA putrIne kahe - beTA ! tuM rAjakumArane prazna pUchI le. rAjakumAra tane javAba Apaze. pachI tArI pratijJA pUrNa karI amArA AnaMdamAM vRddhi kara. narasuMdarIe kahyuM - gurUpa samakSa ra yuC/ mamoha tum | tasmAdAryaputra evodgrAhayatu sakalA kalAH / ahaM punarekaikasyAM kalAyAM sArasthAnAni praznayiSyAmi / tatrA''ryaputreNa nirvAhaH varaNIya rUti ! vaDIlo sAme prazna karavo mane na zobhe. mATe Aryaputra dareka kaLAnAM nAma jaNAve ane TUMkuM vivecana kare. mane jyAM 59
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUchavAnuM lAgaze tyAM pUchIza. rAjaputra tenuM samAdhAna karI Ape. narasuMdarInA vinayathI sarva loko khuza thaI gayA. vAhavAha thaI gaI. naravAhana rAjA ripudAraNane kahe - beTA ! rAjakumArIe bahu ja suMdara vAta karI. tuM kalAnuM vivecana kara. kanyAnI AzA paripUrNa kara. tArI kalAvidvattA batAvavAno avasara che, ApaNA kulano yaza vadhAravAnI AvelI takane vadhAvI le. rAjAnI vAta sAMbhaLIne ripudAraNanI hAlata jovA jevI thaI gaI. tamane sabhAnI vacce bolavAnuM kahe to zuM thAya ? tame dhrujo ke mAIka dhruje ? dharatI bhame ke tame bhamo ? mahA mahinAnI kaDakaDatI ThaMDImAM paNa parasevo chUTI jAyane ? lakavo thayo hoya tema dAMta, jIbha, zarIra - badhuM ja kaMpavA mAMDe, barobarane ? ripudAraNanuM zuM thayuM haze ? kazuM ja AvaDatuM nahotuM. temAM pitA, guru, prajAjano, kanyA sAme bolavAnuM ! kumAranI sthiti vikaTa banI gaI. A vakhate siddharSi mahArAjAe atyaMta ramUjabharI rIte sarala bhASAmAM bahu ja majhAnuM varNana karyuM che. lakhe che - mama tu tadA kalAnAM nAmAnyapi vismRtAni / tato vihvalIbhUtamantaHkaraNaM, prakampitA gAtrayaSTiH, prAdurbhUtAH svedabindavaH, saJjAto romoddharSaH, pranaSTA bhAratI, taralite locane / kevI sarala bhASA che. artha samajAI jAya tevo che. A graMthanI A ja vizeSatA che. gadya-padyAtmaka A graMtha khUba saraLa che. graMthamAM mAdhurya ane gAMbhIryayukta je zabdalAlitya jovA maLe che te prAyaH kyAMya jovA nahIM maLe. graMthamAM kyAMya zabdapAMDitya nathI. nyAya, darzana, vaidya, jyotiSa vigere kaThina viSayonI vAta karatI vakhate paNa kyAMya pAMDitya nathI jaNAvyuM, mAtra ne 60
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtra lAlitya, mAdhurya ja zabda zabda jovA maLe che. ghIthI lacabacato goLano ziro moDhAmAM mUkatAM ja gaLe UtarI jAya tema A graMtha vAMcatA turaMta ja artha besI jAya. kahe che - mane bolavAnuM kIdhuM tyAre kaLAnAM nAma paNa bhUlI gayo. haiyuM thara thara dhrujavA lAgyuM, hAtha-paga kApavA lAgyA, zarIre parasevo chUTI gayo, jANe jIbha to sIvAI ja gaI, AMkha cakaLavakaLa thavA lAgI. varNana lAMbuM che, paNa ApaNo muddo A che ke gurubhagavaMta kevA ramUjI hatA, te jovAnuM che. gurubhagavaMtane zailarAja eTale abhimAna ane mRSAvAda-jUTha bolavAnAM mAThAM pariNAmo batAvavAM che te vAta hasatA hasatAM karI dIdhI che. A ja nipuNatA kahevAya. vANijyavidyA - gurubhagavaMta vyApAranI badhI rIta jANatA hatA, te ja rIte bahu ja sarasa rIte varNavI paNa zakatA hatA. chaThThA prastAvamAM jaNAve che dhanameva jagatsAraM dhanameva sukhAkaram / dhanameva jagatzlAghyaM dhanameva guNAdhikam // dhanameva jagadvandyaM dhanaM tattatvamuttamam / dhanaM hi paramAtmeti dhane sarvaM pratiSThitam // jagatamAM dhana ja zreSTha che, vandanIya che, jANe dhanamAM ja badhuM samAyeluM che. e rIte dhananI mahattA batAvI che. to have, khUba khUba dhana hovA chatAM putra paradeza kamAvA jAya che tyAre pitA potAnA putrane je salAha Ape che te vAMcavA jevI che. anubhavI vepArInA mukhamAM zobhe tevI vANI che. ___ vatsa ! sukhalAlitastvamasi saralaH prakRtyA, davIyo dezAntaram, lokAH kuTilahRdayAH, vaJcanapravaNAH kAminyaH, bhUyAMso durjanAH, prayogacaturAH dhUrtAH, mAyAvino vaNijakAH, duradhigamAH kAryagatayaH / 61
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatsarvathA bhavatA kvacit paNDitena, kvacinmUleNa, kvaciniSThureNa, kvacittyAginA, kvacit kRpaNena, parairalabdhamadhyAgAdhadugdhanIrAdhidhIragambhIradhiSaNena bhavitavyam / dIkarA meM tane ghaNA sukhamAM ucheryo che, te prakRtithI sIdhI lAInano che, dezAMtara dUra dUra che, loko vAMkA hRdayavALA che, strIo chetaravAmAM nipuNa hoya che, durjano ghaNA che, dhUtArAno pAra nathI, vepAra karanArA vANiyA mahAkapaTI hoya che, kAryanAM pariNAmo jANI na zakAya tevAM hoya che. mATe vatsa ! samaya joIne kyAreka paMDita banI javuM, kyAreka mUrkha banI javuM, kyAreka kaThora banI javuM, kyAreka tyAgI banI javuM, to kyAreka kaMjUsa banI javuM, ane kSIrasamudra jevA UMDA, gaMbhIra ane zAMta banI javuM ke jenuM hRdaya koI jANI na zake tevA banIne rahevuM. kevI suMdara zikhAmaNa che. lAge che ke koIka pIDha, anubhavI vepArI bole che. paraMtu A vepArI nathI mahAtyAgI siddharSi mahArAjA che. A gurubhagavaMte A graMthamAM lagna viSe paNa vAta karI che. saMmatilagna, premalagna, paradezalagna, vigere anekavidha lagnonuM varNana karyuM che. to sAthe AtmonnatikAraka kSatti, dayA vigere daza kanyA sAthenA lagna paNa batAvyAM che. A rIte jotAM ema lAge che ke siddharSi mahArAjA lagna viSayamAM niSNAta che. A prasaMgo vAMcIe tyAre te samayanA rItarivAjano khyAla Ave. kevA kevA mahotsava thatA hatA. jozI mahArAjAnuM sthAna, mAyarAmAM kanyAne besADavI- ItyAdi ghaNI vAtono bodha thAya che. have, temanI pratibhAno eka navo unmeSa jovo che. teo yuddhanItinA prabuddha jANakAra hatA. A samagra graMthamAM eka saMsArI 62
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanI kathA che. prabala mohane kAraNe jIva saMsAramAM sadA bhaTakato rahe che. tethI te moharAjA sAthe cAritrarAjAnuM yuddha batAvyuM che. te batAvavA A bhagavaMte samagra yuddhanuM nItizAstra ThAlavI dIdhuM che. yuddhanA DhagalAbaMdha prasaMgo che. paNa, eka prasaMga joIe. pAMcamA prastAvanI vAta che. cAritrarAjano putra saMyama che. te mahAbaliSTha ane parAkramI che. eka vakhata evuM banyuM ke te saMyamakumAra eklo bahAra nIkaLyo che. dUrathI mahAmoharAjanA sainiko juve che. jAnI duzmanane ekalo joI mahAmohanA sainikone zUrAtana caDe che. badhA bhegA thaI saMyamane khUba mAre che, bAMdhIne mahAmoharAjAnI chAvaNImAM UpADI jAya che. A vAta cAritrarAjanI sabhAmAM pahoMce che. badhA ja loko A sAMbhaLatAM ja UbhA thaI jAya che. khaLabhaLATa macI jAya che. hAhAkAra thaI jAya che. prajAjano yuddha mATe taiyAra thavA hAkoTA pADe che. tyAre cAritrarAjA prajAne zAMta kare che. pote spezyala kAunsIla (kebIneTa) bolAve che. carcA cAle che. vAtAvaraNa ayugra banI gayuM che. satya, zauca vigere kumAro zatrune mAravA javA taiyAra thaI jAya che. senApati samyagudarzana to myAnamAMthI talavAra kADhIne sajaja banI jAya che. eka ghA ne be kaTakA karavAvALo senApati AvezamAM AvIne kahe che - hamaNAM ja sainyane laIne jaIe, prajAjano taiyAra thaI jAva, konI tAkAta che ke have ApaNane roke, calo, hamaNAM ja mahAmohanA sainyane parAsta karI ApaNA rAjakumAra saMyamane pAchA laI AvIe, ApaNI tAkAtano evo paraco batAvIe ke pharI vAra AvuM duHsAhasa karavAnI hiMmata ja na kare. AkhI sabhA stabdha che. badhAnuM lohI garama thaI gayuM che. basa, cAritrarAjA AjJA kare tenI ja rAha jovAya che. tyAre 63
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA maMtrIzvara sambodha tarapha najara kare che. haMmezA senApati AvezavALA ane utAvaLA ja hoya che jyAre maMtrIzvara Tharela ane zAMta hoya che. maMtrIzvara mutsadI, vicakSaNa, ane samayajJa che. turaMta ja temaNe bAjI saMbhALI lIdhI. samayasUcakatA vAparIne senApatinA utsAhane protsAhana Ape che, sAhasanA temaja hiMmatanA vakhANa kare che. sainya temaja prajAjanone taiyAra thavAno Adeza paNa Ape che. vAta karatAM karatAM ThaMDe kaleje pANI pherave che. kahe che - prastAvarahitaM kAryaM nArabheta vicakSaNaH / senApatijI, tamArI vAta sAcI che. paraMtu yuddha karavAno atyAre samaya nathI. avasara Ave zatrune jera karavo, te ja yogya che. atyAre to sAmApakSe khabara ja che ke cAritrarAjanuM sainya Avaze, tethI taiyArI karI ja lIdhI haze. thoDoka samaya rAha juo, avasara Ave ghA-prahAra karavAmAM jIta maLaze. anyathA hArano kaDavo ghUMTaDo pIvo paDaze. A rIte prajAjanone zAMta karI dIdhA. AnuM nAma vicakSaNatA, samayasUcakatA. AvI vAta to yuddhanItinA nipuNa puruSonA mukhamAM ja zobhe che. te pachI A gurubhagavaMte yuddhanItinA 6 guNo, 5 aMgo, 3 zakti, 3 udayasiddhi, 4 nIti, 4 prakAre rAjavidyA - A dareka prakAranuM ativizada varNana karyuM che. A badhI vAto vAMcIe tyAre "abhuta" sivAya koI zabda ja na nIkaLe. rAjanIti - rAjanItinA jANakAra hatA. graMthamAM Thera-Thera rAjanItinI vAta Ave che. rAjya calAvavA sAma-dAmAdi nItino upayoga karavo paDe che. rAjaya salAmatI mATe paDozI mitro sAthe maitrI rAkhavI paDe che. moharAjA rAjyarakSA mATe 64
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnAvaraNIyAdi 7-7 rAjAne mitra banAvI rAkhe che. roga thatAMnI sAthe ja teno nAza karavo joIe, te ja rIte UgatA zatrune turaMta ja dAbI devo joIe. A badhI ja vAto ahIM prApta thAya che. temAM paNa lazkaramAM sainyane bharatI karavAnI rIta vAMco tyAre gurubhagavaMtanI kalpanAzakti mATe ovAraNAM levAnuM mana thAya, tevI vAta che. A kalpanA dvArA gUDha tattvajJAna jaNAvyuM che. saMsArano krama che. eka jIva mokSe jAya eTale avyavahAra rAzimAMthI eka jIva vyavahArarAzimAM Ave. tethI vyavahA2rAzinI saMkhyAmAM hAni thatI nathI. A siddhAMtane bahu ja suMdara rIte pragaTa karyo che. A uparAMta, te samayanA rivAjo, mahotsava ujavavAnI rIta, gulAmaprathA, ApaghAtanI rIta, vibhinna mAnyatAo, putraprAptinI tIvra IcchA, patine nacAvatI strIo, melI vidyAnA prayogo, temaja jarA, mRti, juvAnI vigerenuM manamohaka varNana paNa jovA maLe che. Ama, A gurubhagavaMta sarvatomukhI pratibhA dharAve che. jJAnI, tyAgI, vairAgI to che ja, paNa rAjanetA, vepArI, yuddhanitijJa, jyotiSI paNa che. chelle, vAta pUrI karatAM pahelAM eTaluM kahuM ke - ApaNe anAdikALathI saMsAramAM bhaTakIe chIe, haju keTalo kALa bhaTakIzuM, khabara nathI. sAthe A vAta ApaNA hAthamAM paNa nathI. paraMtu Aje A vAto sAMbhaLyA pachI nakkI karIe ke A bhavane prathama bhava banAvIe. ane A ApaNA hAthanI vAta che. to durlabha evuM jinazAsana maLyuM che, tene saphaLa banAvI Atma kalyANanA mArge AgaLa vadhIe e ja maMgalakAmanA. 65
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra vijayazIlacandrasUri upamiti bhava prapaMco kathA. bhava eTale saMsAra. saMsArano prapaMca eTale vistAra, ke pachI saMsArano ApaNo bhramaNavistAra. anAdi kALathI Aja sudhI ApaNe je bhavabhramaNa thayuM e bhavabhramaNanI sarakhAmaNI eTale upamiti. kharo zabda to ahIM "upamita che. paNa lokajIbhe "upamiti caDeluM che. eka dramaka; bhikhArI; mArA jevo; ApaNA jevo. e A kathAno Hero - mukhya pAtra. e mukhya pAtra tarIke siddharSi potAne Alekhe che. e bhikhArI kyAM hato? tyAMthI kevI rIte bhavitavyatAnA yoge, kAlapariNatinA baLe ke pachI karma pariNAmanA jore e kevI rIte jagyAomAM ghUme ? enI utkrAnti thAya. pAcho e tyAM sakhaNo na rahe. chokaro sakhaNo na rahe ane nApAsa thAya eTale pAcho ene tene te ja dhoraNamAM - nIce UtArI devAmAM Ave e rIte, A sakhaNo na rahe eTale ene pAcho nigodamAM dhakele. ema sUcavavA ke sIdho thaI jA ! tane manuSyagatimAM ne paMcendriyanA mahollAmAM mokalyo, paNa tyAM tuM sakhaNo na rahyo, eTale have pAcho jA nIce !
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamArI sosAyaTImAM koI chokaro gAmaDethI rahevA Ave. e nahoto tyAre je cena-amana hoya, te enA AvyA pachI eka ja dhaDAke bhAMgIne bhUko karI nAkhe ane tamane trAsa vartAve, to tame zuM karo ? ene pAcho e jyAM hato tyAM ja rahevA mokalI do ne ? AvuM ja kAMIka ApaNA AtmAnuM paNa che. to A AkhI kathA AtmAne - potAne kendramAM rAkhIne lakhAI che. eka rIte joIe to A AtmAnI pragatinI kathA che. AtmA kyAM hato ? anAdi nigodamAM - avyavahAra rAzimAM hato. tyAMthI nIkaLIne vyavahAramAM Avyo. ekendriyanA aneka vibhAga : pRthvIkAya, apakAya vagere. pachI beindriya, teIndriya, caurindriya; pachI asaMjJI, pachI saMjJI. emAM paNa aneka yoni, aneka kuLa, aneka gati, aneka sthiti, A badhI bhUmikAomAM pheravatAM pheravatAM kyAreka manuSya avatAra Apyo. emAM "sadAgama' jevA mitranI maitrI ApI. gurubhagavaMto "tattvasaMvedana jevAM pANI pIvaDAve. Ama, ghaNuM badhuM Ave AnI aMdara. vAMcavA jevI kathA che. motIcaMda giradharalAla kApaDiyA ApaNA jaina saMghanA ane bhAratanA agragaNya solisITara hatA. muMbaI rahetA. bhAvanagaranA vatanI. paMDita kuMvarajI ANaMdajInA bhatrIjA. pUjya vRddhicaMdrajI dAdAnA ane gaMbhIravijayajI mahArAjanA parama zrAvaka. emanA caraNo sevIne emaNe ghaNuM jJAna meLavyuM. AnaMdaghanajInAM pado upara gaMbhIravijayajIe vivecana karAvyuM ane 50 noTabuko lakhAvarAvI. rahasyo kholI ApyAM. enA khAsa jANakAra. pAchA bhAratanI svataMtratAnI caLavaLanA laDavaiyA. emAM emane jela thaI. 19 mahinA aMgreja sarakAranI jelamAM gayA. e 19 mahinAmAM emaNe A "upamiti bhava prapaMca kathA', 67
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnta sudhArasa' jevA graMthono saghana svAdhyAya karI te upara gujarAtI vivecano lakhyAM. jagatanAM zreSTha sarjano haMmezA jelamAM ja thatAM hoya che. e upamiti' graMthanA cAra daLadAra graMtho emaNe ApaNane ApaNI bhASAmAM ApyA. vAMcavA jevA graMtho che. vasAvavA jevA graMtho che. A graMthanA pAchaLanA AcAryoe upamiti sAroddhAra' jevA nAme saMkSepa paNa karyA che. phakta 1500 zloka jeTalA nAnakaDA. to upAdhyAya yazovijayajIe upamiti' - AdhArita be graMtho lakhyA che. vairAyati' ane "vairAgya vanyastatA' bane graMtho zlokabaddha che. ane saMkSepamAM che. - A badhI vAtonA pAyAmAM che siddharSi gaNimahArAja. emanA viSe hamaNAM je vAto kahevAI tethI Aje tamane ghaNuM jANavA maLyuM. have ApaNe ahIM virAma laIe. A8
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanasamrATa bhavana graMthamALAnAM prakAzano bu guruguNagAnamaya pravacanamALA : saMpuTa 1 1. zrIharibhadrasUrIzvarajInI sAhitya-prasAdI 2. zrI hemacandrAcAryanI sAhitya-prasAdI 3. somasuMdarayuganI sAhitya-prasAdI 4. hIrayuganI sAhitya-prasAdI 5. upAdhyAyajInI sAhitya-prasAdI 6. zAsanasamrATa ane temanA ziSyonI sAhitya-prasAdI kAM Adarza gaccha Adarza gacchanAyaka 5 jayavaMtuM jinazAsana - zAsanasamrAT bhavana kI punita yAdeM che. guruguNagAnamaya pravacanamALA : saMpuTa 2 1. siddhasena divAkarasUri jIvana ane sAhitya sarjana 2. vairAgyarasanA uddagAtA zrIsiddhaSi gaNi 3. jIvadayA jyotirdhara zrI hemacandrAcArya 4. vastupAlanA ghaDavaiyA gurubhagavaMto 5. saMvegamArganA punaH pravartaka traNa paMjAbI mahApuruSo * zAsanasamrATa * bhavana KIRIT GRAPHICS 09898490091