________________
એક તરફ ગુરુની સમજાવટ, બીજી તરફ સિદ્ધર્ષિની જીદ. છેવટે સિદ્ધર્ષિની જીદ – આગ્રહનો વિજય થયો. ત્યારે ગુરુ દુઃખ સાથે કહે છે - વત્સ ! તારી માંગણી વાસ્તવિક છે પરંતુ પરિણામ સારું નથી. છતાં તારો જવાનો દઢ આગ્રહ છે તો એટલું કહું કે - તને સુબુદ્ધિ મળે ! વહેલો પાછો આવજે, અને મન બગડે તો મારો ઓઘો પાછો આપી જજે.
સિદ્ધ કાન ઉપર હાથ મૂકીને કહે – પ્રભો! આપ બોલો છો? મારા જ્ઞાનચક્ષુ ઉઘાડનારા, મારો હાથ પકડીને સંસારથી પાર પમાડનારા ગુરુને હું છોડી દઉં? બીજે ભટકું? ગુરુદેવ! આવી અશુભ કલ્પના ન કરો. છતાં આપનું વચન ચોક્કસ પાળીશ.
સિદ્ધર્ષિ બૌદ્ધ ગ્રંથોના અભ્યાસ માટે અવ્યક્ત વેષે મહાબોધ નગરમાં જાય છે. તીક્ષ્ણ મેધાના બલે ટૂંક સમયમાં બૌદ્ધ ગ્રંથોનો અભ્યાસ કરી લે છે. ગ્રંથ હાથમાં પકડે અને પાર પામી જાય. તર્કમાં તો ભલભલાને હંફાવે છે. સિદ્ધર્ષિની બૌદ્ધિક શક્તિ અને તેજસ્વી પ્રતિભાને જોઈને બૌદ્ધ ગુરુઓને થયું કે, આ બૌદ્ધ નથી, પરંતું ચોક્કસપણે અન્ય દર્શનીય છે. તેથી ત્યાંના બૌદ્ધ ગુરુઓ સિદ્ધર્ષિને પોતાનો કરી લેવા વિધવિધ યુક્તિ-પ્રયુક્તિ રચી રહ્યા છે. છેલ્લે ભલાભલા લપસી પડે તેવું પ્રલોભન આપે છે – “તમને મોટા ગુરુપદે સ્થાપવા છે.” બોલો, થાય ?
નિરંતર બૌદ્ધોનો પરિચય, તેના અભ્યાસને કારણે સિદ્ધર્ષિ વિચલિત થઈ જાય છે. ધીમે ધીમે લપસવા માંડે છે. જૈનત્વ ભૂલાઈ જાય છે. છેવટે સિદ્ધર્ષિ બૌદ્ધ દીક્ષા સ્વીકારવા તૈયાર થઈ જાય છે. દીક્ષાનું મુહૂર્ત પણ નક્કી થઈ જાય છે.
ગુપ્તપણે રાખેલો ઓઘો નજરે પડે છે અને સાથે જ ગુરુવચન પણ યાદ આવે છે. વચન પાળવા ગુરુભગવંત પાસે જવા તૈયાર થઈ જાય છે. બૌદ્ધ ગુરુઓ, મિત્રો ને જવા ખૂબ
24
