________________
મનગમતું, સારું થાય તો રાગ નહિ અને અણગમતું, ખરાબ થાય તો શ્વેષ ન કરવો, આનું નામ છે સ્થિતપ્રજ્ઞતા.
ગુરુભગવંત કશું જ બોલ્યા વિના જિનમંદિર જવા નીકળે છે. ત્યારે સિદ્ધષિને લલિતવિસ્તરા વાંચવા આપે છે. અને તેમને પ્રેમથી પાટ ઉપર બેસવાનું કહે છે. હમણાં આવું છું, એમ કહી ચાલ્યા જાય છે.
ગુરુભગવંતની ગંભીરતા, દીર્ધદષ્ટિ અહીં જોવા મળે છે. આવા ગુરુઓથી જ શાસન દીપે છે, શોભે છે.
સિદ્ધર્ષિ લલિતવિસ્તરા વાંચવાનું શરૂ કરે છે. વાંચતાં વાંચતાં મનમાં ઊહાપોહ થવા લાગ્યો. બૌદ્ધદર્શનનો જે રાગ જામેલો હતો તે ધીમે ધીમે પીગળવા લાગ્યો. થોડીક ક્ષણોમાં મન એકદમ સ્થિર થઈ ગયું. આ જિનમાર્ગ જ સાચો. મેં ભૂલ કરી. પરમાત્માની, ગુરુભગવંતની, જિનમાર્ગની આશાતનાવિરાધના કરી. મનમાં થાય છે કે – હવે ગુરુભગવંત પાસે પ્રાયશ્ચિત્ત લઈ આત્માને શુદ્ધ બનાવું. ખરેખર, ગુરુભગવંતની દૃષ્ટિને ધન્ય છે. તેમણે મને આ માટે જ પાછો બોલાવ્યો છે.
શબ્દની, જ્ઞાનની તાકાત શું છે તે અહીં સમજાય છે. મને તો હજુ સુધી સમજાતું નથી કે સિદ્ધર્ષિને કયા વાક્યથી બોધ થયો હશે. એવું કયું વાક્ય હશે કે જે વાંચતાં ઉન્માર્ગે ગયેલો આત્મા પાછો સ્થિર થઈ જાય ! આનો જવાબ ગુરુભગવંત જ આપી શકશે.
એક વાત નક્કી સમજજો કે – કોને, ક્યારે, કોનાથી કઈ રીતે પ્રતિબોધ થાય, તેની ખબર નથી. જીવનપરિવર્તન માટે ક્ષણ જ પર્યાપ્ત છે. જે ક્ષણને પકડવામાં ઉદ્યત છે તે પોતાના આત્માનું કલ્યાણ કરી જાય છે. બસ, ક્ષણને પકડતાં શીખો. સિદ્ધર્ષિએ ક્ષણ પકડી લીધી અને ઉન્માર્ગે ગયેલ આત્માને
26
