________________
માયા.
સિદ્ધ - ગુરુદેવ ! મારા જેવા તુચ્છ, જીવ ઉપર આટલી કૃપા કેમ કરો છો ? શું તમારાં ચૈત્યો, સૂપો બનાવવાનો હતો, કે જેથી આ બાલિશ જીવ ઉપર આટલો પ્રેમભાવ રાખો છો? આમ, બોલતાં બોલતાં રડી પડે છે.
ગુરુ - વત્સ ! મતભેદ થાય તેટલા માત્રથી મનભેદ થોડો થાય! અને આટલા માત્રથી દૂર થોડો કરી દેવાય !.
આ સાંભળતાં જ ધ્રુસકે ધ્રુસકે રડતાં સિદ્ધર્ષિ કહે છે - હું દ્રોહી છું, પાપી છું, શાસનનો અને તમારો મહાન અપરાધી છું. ગુરુદેવ મને માફ કરો. પ્રાયશ્ચિત્ત આપો.
ગુરુભગવંત પ્રાયશ્ચિત્ત આપે છે. કાળાંતરે પોતાની પાટે સિદ્ધર્ષિને બેસાડી પોતે આત્મસાધનામાં લીન બની જાય છે.
જુઓ, જ્ઞાન શું કામ કરે છે, તે અહીં જણાય છે. જ્ઞાન કોઈનું જીવનદાતા બની શકે, જ્ઞાન ભૂલેલા જીવને સન્માર્ગે ચડાવી આપે, જ્ઞાન મનના સંકલ્પ-વિકલ્પો ઓગાળી નાંખે, જ્ઞાન આગ્રહ-કદાગ્રહો દૂર કરી આપે.
લલિતવિસ્તરા ગ્રંથે સિદ્ધર્ષિના જીવનમાં પરિવર્તન લાવી આપ્યું. સિદ્ધર્ષિના મનમાં આ ગ્રંથની ખૂબ અસર છે. સાથે આ ગ્રંથના રચયિતા હરિભદ્રસૂરિજી પ્રત્યે તીવ્ર આદર, અહોભાવ પણ છે. તેમને પોતાના ધર્મગુરુ તરીકે જ ઓળખાવે છે.
આ ગુરુભગવંતની ગુણગ્રાહી વૃત્તિ અત્યંત શ્લાઘનીય છે. હરિભદ્રસૂરિએ સિદ્ધર્ષિ ઉપર સાક્ષાત્ કોઈ ઉપકાર કર્યો નથી, સિદ્ધર્ષિએ તેમને જોયા પણ નથી. વર્ષો પૂર્વે તેમણે આ ગ્રંથ બનાવેલો હતો. પરંતુ આ ગ્રંથથી ઉપકાર થયો તેટલા માત્રથી
