________________
કે અત્યંત ધર્મી જીવો અંતસમયે અધર્મ આચરતા જોવા મળે, તો ઘણીવાર પાપી, અધર્મી જીવો અંતવેળા ધર્મશ્રદ્ધાલુ બને છે. આનું નામ ભવિતવ્યતા. તેની વ્યાખ્યા -
बुद्धिरुत्पद्यते तादृग् व्यवसायाश्च तादृशाः । सहायास्तादृशाश्चैव यादृशी भवितव्यता ॥
જેવી ભવિતવ્યતા હોય - જે ગતિમાં જવાનું હોય તે પ્રમાણે બુદ્ધિ પ્રગટે, તેવા પ્રકારના મનમાં અધ્યવસાય-ભાવો જાગે અને તે ભાવોને પરિપૂર્ણ કરનારા સહાયકો પણ મળે છે. કેવી મઝાની વ્યાખ્યા કરી છે.
બીજી વાત કરે છે. પ્રત્યેક જીવ દુ:ખી છે. આર્થિક, સામાજિક, કૌટુંબિક, માનસિક, તો શારીરિક - કોઈક રીતે વ્યથિત છે. તેનું કારણ - અંતરંગ કારણ ધર્મ અને અધર્મ જ છે. કહે છે
समस्तानामपि जीवगतानां सुन्दरविशेषाणां धर्म एवाऽन्तरङ्ग कारणं भवति ।
પ્રાપ્ત થયેલ બધી સારી વાતોનું કારણ છે ધર્મ જ.
सर्वेषामपि जीवगतानामशोभनविशेषाणामधर्म एवाऽन्तरङ्ग कारणं भवति ।
જીવનમાં જે કોઈ દુર્ઘટના બને, અશુભ થાય, તેનું અંતરંગ કારણ અધર્મ જ છે.
ભાઈ, ઓછા શબ્દોમાં પણ કેવી સુંદર વાતો કરી છે. આ ગ્રંથમાં આવી અનેક અનેક વાતો સંગૃહીત કરવામાં આવેલી છે. શું કહું તમને ? આ ગુરુભગવંતની દૃષ્ટિ સર્વતોમુખી છે, સર્વવ્યાપી છે. તેની વિગતવાર ચર્ચા કરી શકાય
51
