________________
પૂછવાનું લાગશે ત્યાં પૂછીશ. રાજપુત્ર તેનું સમાધાન કરી આપે.
નરસુંદરીના વિનયથી સર્વ લોકો ખુશ થઈ ગયા. વાહવાહ થઈ ગઈ. નરવાહન રાજા રિપુદારણને કહે - બેટા ! રાજકુમારીએ બહુ જ સુંદર વાત કરી. તું કલાનું વિવેચન કર. કન્યાની આશા પરિપૂર્ણ કર. તારી કલાવિદ્વત્તા બતાવવાનો અવસર છે, આપણા કુલનો યશ વધારવાની આવેલી તકને વધાવી લે.
રાજાની વાત સાંભળીને રિપુદારણની હાલત જોવા જેવી થઈ ગઈ. તમને સભાની વચ્ચે બોલવાનું કહે તો શું થાય ? તમે ધ્રુજો કે માઈક ધ્રુજે ? ધરતી ભમે કે તમે ભમો ? મહા મહિનાની કડકડતી ઠંડીમાં પણ પરસેવો છૂટી જાયને ? લકવો થયો હોય તેમ દાંત, જીભ, શરીર - બધું જ કંપવા માંડે, બરોબરને ?
રિપુદારણનું શું થયું હશે ? કશું જ આવડતું નહોતું. તેમાં પિતા, ગુરુ, પ્રજાજનો, કન્યા સામે બોલવાનું ! કુમારની સ્થિતિ વિકટ બની ગઈ. આ વખતે સિદ્ધર્ષિ મહારાજાએ અત્યંત રમૂજભરી રીતે સરલ ભાષામાં બહુ જ મઝાનું વર્ણન કર્યું છે. લખે છે –
मम तु तदा कलानां नामान्यपि विस्मृतानि । ततो विह्वलीभूतमन्तःकरणं, प्रकम्पिता गात्रयष्टिः, प्रादुर्भूताः स्वेदबिन्दवः, सञ्जातो रोमोद्धर्षः, प्रनष्टा भारती, तरलिते लोचने ।
કેવી સરલ ભાષા છે. અર્થ સમજાઈ જાય તેવો છે. આ ગ્રંથની આ જ વિશેષતા છે. ગદ્ય-પદ્યાત્મક આ ગ્રંથ ખૂબ સરળ છે. ગ્રંથમાં માધુર્ય અને ગાંભીર્યયુક્ત જે શબ્દલાલિત્ય જોવા મળે છે તે પ્રાયઃ ક્યાંય જોવા નહીં મળે. ગ્રંથમાં ક્યાંય શબ્દપાંડિત્ય નથી. ન્યાય, દર્શન, વૈદ્ય, જ્યોતિષ વિગેરે કઠિન વિષયોની વાત કરતી વખતે પણ ક્યાંય પાંડિત્ય નથી જણાવ્યું, માત્ર ને
60
