Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zruta - ratna -nidhi graMthamALA puSpa - 6 zAMtasudhArasa prazamarati adhyAtma kalpadruma bhUta-tna-eMjUSA (sAthe)
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjJA ane AzIrvAda : siddhAMta divAkara gacchAdhipati pa. pU. A. bha. zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma. sA. rAjaprabhAvaka pa. pU. A. bha. zrImad vijaya ratnasuMdarasUrIzvarajI ma. sA. saMpAdaka : muni bhavyasuMdaravijaya prakAzaka : zramaNopAsaka parivAra A/301, heriTeja holI epArTamenTa, javAharalAla neharu roDa, muluMDa (vesTa), muMbaI - 400080. kizorabhAI Mo. 98691 48094 shraman.parivar@gmail.com AvRtti : prathama varSa : vi. saM. 2072 (c) zramaNapradhAna the. mU. pU. (tapA.) jaina saMgha
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavodadhitrAtA saMyamadAtA grahaNa-AsevanazikSApradAtA gurudeva pravacanaprabhAvaka pa. pU. A. bha. zrI vijaya 2nasuMdarasUrIzvarajI ma. sA.nA saMyamajIvananI suvarNajayaMti (50 varSa) prasaMge teozrInA pAvana caraNakamalamAM sAdara samarpaNa muni bhavyasuMdaravi..
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAptisthAna muMbaI prakAzaka amadAvAda zrI bAbulAla saremalajI zAha siddhAcala' baMgalo, hIrA jaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda - 380005. phona. 079-2750 5720. (mo.) 94265 85904. surata zrI parezabhAI kAMtilAla zAha E-1/403, nIlakaMTha resiDensI, nyu krosa roDa, amarolI, surata - 394107. phona. (mo.) 93235 59466. anya sthaLo (kuriyarathI maMgAvavA mATe) bhAvezabhAI (mo.) 94288 32660 vizAlabhAI (mo.) 98985 08480
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAyano svAdiSTa nAtha sALa trANavAyu ci) zarane jIvaMta rAkhavuM aAkaya, prANa vinA manapAne ho hama zakhave, zakaya. (2jI ane majabUta vinA vRkSa dharI para kAvI. AvuM na zakaya. , ne maiM na yAye svAdhyAya nA karma thavA ja nane jIrNata rAkhavuM, thAkatuM rAma. rakatAna ya zuM thAmAM te / na Ara nAnA slAyAcanA no tapa samAveza karI hoi ke ane phAA che. mATe te e dho svAdiSTa rasathALa &4 nAnA ijane 26 karI te ke jene mA paisa ene Aro thaI. beAnuM ane A zezatA raheryu na thayA vinA - ad. - pacha jeTalA zatheja 15000 jeTalA loko ane gAthAo ane emAM I lAbhaga 3000 gAthAe
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ pasaM0- , ce ora sabha91 25bAna) bholA l ceta 21nes sonA ago -1 2bAmA sabhA) 0 dhokA '3) 022 -pAsa la 4 .se mAtA ho. 4 0 0g 11, sabhI yo hegi sava 664 kimI RITEere maaren| svAhira 2sayA 1- 20 te 30o yA ine mana nulA ere Aweneral Tona /20vAno sA so 1-40, kAle 2d ze. RATEene 1-1 mAyA) RA-40 18 11-42 micascera P4 SO Rela he. sAne - 12-0 S10) sAla 22sAra
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA guMjana... vairAgyanA upadezane. AcAranA anuSThAnone. adhyAtmanA bodhane.. dravyAnuyoganA padArthone. AtmalakSI bhAvanAone. AtmAnA vikAsakramane... yoga ane adhyAtmanA tattvone. prAkRta gAthAo ke saMskRta zlokomAM gUMthIne jJAnI mahApuruSoe ajaba-gajabano upakAra karI dIdho che. adhyAtmanI ucca bhUmikAe pahoMcelAe mahApuruSoe je nirmaLa ane durlabha zubha bhAvono sparza karyo..vairAgyanA je saMvedano anubhavyA.. Agamika - zAstrIya padArthone guru-paraMparAthI jhIlyA.. te bhAva sauMdaryane temaNe suMdara gAthAomAM ke zlokomAM maDhI lIdhuM. ATha-nava gAthAnA koI aSTakathI mAMDIne seMkaDo ane sahastrAdhika zlokothI samRddha evA virATakAya adbhuta graMtho Aje paNa upalabdha che. gAthAo kaMThastha karavAnI pAvana paraMparA cheka prabhuvIranA samayathI Aja sudhI caturvidha saMghamAM cAlI rahI che. AmarAjA pratibodhaka zrI bappabhaTTasUri ma. sA. rojanI 1 hajAra gAthA kaMThastha karatA hatA.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMbhaLyuM che ke pU. AtmArAmajI ma. sA. rojanI 300 gAthA kaMThastha karatA hatA. pethaDamaMtrI rAjadarabAramAM jatA-AvatA pAlakhImAM besIne upadezamALA graMtha kaMThastha karatA hatA. Aje paNa aneka zramaNa-zramaNI bhagavaMto evA che ke jemane 5 hajAra ke 10 hajArathI paNa vadhu gAthAo kaMThastha che. zrAvaka vargamAM to be pratikramaNa ke paMca pratikramaNathI AgaLa gokhavAnuM calaNa ghaNuM ochuM che. zramaNa-zramaNI vargamAM paNa gAthAo kaMThastha karavAnI pravRttimAM oTa AvatI jAya che ane kaMThastha karyA pachI niyamita punarAvartana dvArA tene upasthita rAkhavAnuM to vadhu maMda banyuM che. gAthA kaMThastha karavAnA ane TakAvavAnA lAbho aparaMparA che. te chatAM te bAbatanI je upekSA dekhAya che tenA kAraNo tapAsIe to eka mahattvanuM kAraNa tarata UDIne AMkhe vaLage che - te che... sUtra graMthonA vizALa kada. upadezamALA graMtha vairAgyano adbhuta graMtha che. pU. gurudeva zrI vi. bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma. sA. upadezamALA kaMThastha karavAnI khAsa preraNA karatAM. paraMtu tenI 544 gAthAno AMkaDo joIne ja hiMmata bahu ochI thAya. tethI saMpUrNa graMtha gokhavAno jemane utsAha na hoya temane cUMTelI gAthAo gokhavA kahetAM. jaina sAhityamAM sAroddhAranI paNa eka suMdara paraMparA jovA maLe che. saMkSeparucivALA jIvo vizALakAya graMthanA arkane sArodvAra dvArA prApta karIne pacAvI zake. sAroddhAranI paraMparAne najara sAme rAkhIne vidvadvarya,
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakhara zAstrAbhyAsI ane adhyApanakuzala munipravara zrI bhavyasuMdaravijaya ma. sA.e graMtho kaMThastha karavAnI pravRtti jora pakaDe te umadA bhAvanAthI vizeSarUpe kaMThastha karavA lAyaka aneka graMthonI cUMTelI gAthAo saMgrahita karI che, je pustikArUpe prakAzita thaI rahI che. temanI pAse pasaMdagIno viveka khUba sAro che. coTadAra ane vizeSa upayogI gAthAone temaNe cUMTI kADhI che. te mATe temaNe kevo bhavya ane suMdara parizrama uThAvyo haze, te samajI zakAya che. mane atyaMta vizvAsa che ke temano A bhavya-suMdara parizrama lekhe lAgaze. A nAnI-namaNI pustikAonA mAdhyamathI caturvidha saMghamAM gAthAo kaMThastha karavAnI pravRtti khUba vega pakaDaze. have cAreya bAju gAthAonA ghoSa gUMjI uThaze. munizrIne hArdika dhanyavAda. muktivallabhasUri zrAvaNa suda 1, 2072 sAbaramatI.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya jinazAsananA zrutajJAnarUpI sAgaramAM agaNita graMtharatno che, je vairAgyAdi bhAvothI jhaLakI rahyA che.. paMcama kALanA prabhAve smRtizakti ghaTatI javAne kAraNe vartamAnakAlIna zramaNo A graMthone kaMThastha karI zakatA nathI ke kaMThastha karyA pachI yAda rAkhI zakatA nathI, kAraNa ke graMtho vizALa che. AvA adbhuta graMthonA adbhuta bhAvothI alpa kSayopazamavALA zramaNo sarvathA vaMcita na rahe te mATe, A graMthonI viziSTa vairAgyAdisabhara gAthAone pasaMda karIne tenuM arthasahita prakAzana thaI rahyuM che.. pUrvakAlIna mahApuruSoe paNa AvA prayatno karyA ja che. jema ke upamiti sAroddhAra (devendrasUrijI), upamiti sAra samuccaya (vardhamAnasUrijI), kuvalayamAlA saMkSepa (ratnaprabhasUrijI), triSaSTi sArodvAra (zubhaMkarasUrijI), laghu pravacana sArodvAra (caMdraSi), samarAditya saMkSepa (pradhumnasUrijI), laghu triSaSTi (meghavijayajI), haima laghu prakriyA (maho. vinayavijayajI) vagere... jema saMkSipta te graMthothI mULa vistRta graMthonuM mahattva ghaTyuM nathI ke lopa thayo nathI; tema A saMkSipta prakAzanathI mULa graMthonA lopa thavAnI ke mahattva ghaTavAnI saMbhAvanA rahetI nathI. joke viziSTa kSayopazamavALA zramaNa bhagavaMto to saMpUrNa mULa graMtho bhaNe ja, tevI mArI khAsa bhalAmaNa che.. gAthAonI pasaMdagImAM vairAgyAdi-jananazakti uparAMta vividhatA, gokhavAnI saraLatA, arthanI subodhatA vagere najaramAM rAkhyA che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULagraMthagata kramane pradhAna na karatAM, sarakhA viSayavALI gAthAo ekasAthe Ave te rIte krama lIdho che. mULa graMthano gAthAkrama, dareka gAthAnI pUrve lakhelo che. gAthAnA aMte kramika krama Apelo che. gokhavAnI saraLatA tathA subodhatA mATe kyAMka saMdhino vigraha karyo che. saMpUrNa graMtha kaMThastha nahIM karI zakanArA zramaNa zramaNI bhagavaMto A graMthone kaMThastha kare, rAkhe, tenA artha sahita parAvartana dvArA AtmAne vairAgyAdi bhAvothI bhAvita karIne zIdhra muktigAmI bane e ja A prakAzanano uddezya che.. saMpAdana-arthasaMkalanamAM koI kSati rahI hoya to jaNAvavA bahuzruta gItArthone vinaMtI che. graMthamAM jinAjJA viruddha / graMthakArazrInA Azaya viruddha kAMIpaNa pratipAdana thayuM hoya to micchA mi dukkaDam. | bhavyasuMdaravi. vi. saM. 2072, zrA. su. 10, mahAvIranagara, hiMmatanagara.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zruta - ratna - nidhi graMthamALA puSpa graMtho 1. | vairAgyazatakAdi, kulako bhAga-1, kulako bhAga-2 2. | upadezamALA, puSpamALA, bhavabhAvanA 3. | prakaraNAdi, pravacana sAroddhAra, piMDavizuddhi AvazyakaniryuktiAdi, paMcavastuka, yatidinakRtya 5. | saMbodha prakaraNa, saMbodhasittari-paMcasUtra zAMta sudhArasa, prazamarati, adhyAtmakalpadruma jJAnasAra, adhyAtmasAra, adhyAtma upaniSad Adi SoDazaka Adi, yogabiMdu Adi, dvAnniza dvAaizikA vItarAga stotra, stutisaMgraha yogazAstra, yogasAra Adi, yatilakSaNasamuccaya Adi
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ RNa svIkArI mULa graMthonA kartA - jJAnI pUrva maharSio AzIrvAda - preraNA - protsAhana - mArgadarzana ApanArA siddhAMta divAkara gacchAdhipati pa. pU. A. bha. zrI vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma. sA. bhavodadhitAraka gurudeva pa. pU. A. bha. zrI vijaya ratnasuMdarasUrIzvarajI ma. sA. tArkika ziromaNi pa. pU. A. bha. zrI vijaya jayasuMdarasUrIzvarajI ma. sA. suMdara prastAvanA dvArA prakAzanane alaMkRta karanAra zAsana prabhAvaka pa. pU. A. bha. zrI vijaya muktivallabhasUrIzvarajI ma. sA. gAthAonI pasaMdagI ane saMpAdanakAryamAM sahAya karanAra pa. pU. muni zrI mRdusuMdaravi. ma. sA. pa. pU. muni zrI nirmaLasuMdaravi. ma. sA. 5. jhINavaTapUrvaka arthanuM saMzodhana ane prUpharIDiMga karanArA dIkSAdAnezvarIpa. pU. A. bha. zrI vijaya guNaratnasUrIzvarajI ma. sA.nA praziSyo pU. mu. zrI tribhuvanaratnavi. ma. sA. pU. mu. zrI hitArtharatnavi. ma. sA. je prakAzanomAMthI mULapATha ane kyAMka artho paNa lIdhA che, te prakAzako ane tenA saMpAdako A badhAnI kRpA preraNA - sahAyatAnA phaLasvarUpe A kArya saMbhavita banyuM che, te sahuno huM atyaMta RNI chuM. mu. bhavyasuMdaravi.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpUrNa graMthamALAnA prakAzanano lAbha 1. zrI mahesANA upanagara jaina saMgha, mahesANA. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zvetAMbara jaina maMdira, mAlavIyanagara, jayapura. zrI javAharanagara je. mU. pU. jaina saMgha, goregAma (vesTa), muMbaI. 5. 6. 7. zrI dahANukaravADI mahAvIranagara the. mU. pU. jaina saMgha, kAMdivalI (vesTa), muMbaI. zrI zAMtinagara . mU. pU. jaina saMgha, mIrA roDa, ji. thANA. zrI navajIvana je. mU. jaina saMgha, navajIvana sosAyaTI, muMbaI. zrI muluMDa zve. mU.pU. jaina saMgha, jhavera roDanI zrAvikA baheno, muluMDa (vesTa), muMbaI. e jJAnanidhimAMthI lIdho che. temanI bhUri bhUri anumodanA karIe chIe. - prakAzaka 'A graMthanuM prakAzana jJAnadravyamAMthI thayuM hovAthI gRhastha rUA. 30 / jJAnakhAte cUkavyA vinA mAlikI karavI nahIM..
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUkta-ratna-maMjUSA (sArtha) : AdhAragraMthakartA : mahopAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAjA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMtha : zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA (sAthe) AdhAragraMtha : zAMtasudhArasa AdhAragraMthakartA maho. zrI vinayavijayajI mahArAjA arthasaMkalana : pU. mu. zrI bhavyasuMdaravi. ma. sA. arthasaMzodhana : dIkSAdAnezvarI pa. pU. A. bha. zrI vijaya guNaratnasUrIzvarajI ma. sA.nA praziSya.. 5. pU. mu. zrI tribhuvanaratnavi. ma. sA. : saMskRta, gujarAtI viSaya : soLa bhAvanA
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 1 * anityabhAvanA 10 AyurvAyutarattaraGgataralaM lagnApadaH sampadaH, sarve'pIndriyagocarAzca caTulAH sandhyA'bhrarAgAdivat / mitrastrIsvajanAdisaGgamasukhaM svapnendrajAlopamaM tat kiM vastu bhave bhavediha mudAM AlambanaM yat satAm ? // 1 // AyuSya vAyunI laharI jevuM caMcaLa che, saMpattione Apattio vaLagelI che, badhA ja indriyonA viSayo saMdhyAnA raMga jevA caMcaLa che. mitra-patnI-svajanAdinA saMyoganuM sukha svapra ke indrajALa jevuM AbhAsika che. to pachI sajjanone sukhanuM kAraNa bane, tevI vastu A jagatamAM kaI che ? 11 prAtarbhrAtarihAvadAtarucayo ye cetanAcetanA, dRSTA vizvamanaHpramodavidurA bhAvAH svataH sundarAH / tAMstatraiva dine vipAkavirasAn hA ! nazyataH pazyataH, cetaH pretahataM jahAti na bhavapremAnubandhaM mama // 2 // he bhAI ! je jaDa ke cetana bhAvo savAre manohara kAMtithI zobhAyamAna, svataH suMdara ane badhAnAM manane AnaMda ApanArA dekhAtA hatA, te ja bhAvo te ja divase najara sAme ja virasa thayelA - nAza pAmatAM jovA chatAM paNa mAruM mana jANe ke bhUta vaLagyuM hoya tema saMsArano rAga choDatuM nathI.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 1/1 mUDha ! muhyasi mudhA, mUDha ! muhyasi mudhA, vibhavamanucintya hRdi saparivAram / kuzazirasi nIramiva galadanilakampitaM, vinaya ! jAnIhi jIvitamasAram // 3 // he mUDha ! vaibhava ane parivAranI ciMtA karIne tuM phogaTa mUMjhAya che. he vinaya ! jIvana to pavananI laherakhIthI paDI jatAM, ghAsanI Toca para rahelA jhAkaLanA TIpAM jevuM kSaNika che, tema jANa. 1/5 sukhamanuttarasurAvadhi yadatimeduraM, kAlatastadapi kalayati virAmam / kataraditarat tadA vastu sAMsArikaM, sthirataraM bhavati ? cintaya nikAmam // 4 // anuttara devonA AyuSya - 33 sAgaropama sudhI rahenAruM utkRSTa sukha paNa kALa pUro thatAM nAza pAme che. to pachI kaI sAMsArika vastu vadhAre TakanArI che ? te UMDANathI vicAra. 1 / 6 yaiH samaM krIDitA ye ca bhRzamIDitAH, yaiH sahAkRSmahi prItivAdam / tAn janAn vIkSya bata bhasmabhUyaGgatAn, nirvizaGkAH sma iti dhik pramAdam ! // 5 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA jenI sAthe ramyA, jenI ghaNI prazaMsA karI, jenI sAthe premathI vAto karI, te badhAne rAkha thaI gayelA jovA chatAM paNa amane jarAya ciMtA nathI. dhikkAra ho, amArA pramAdane ! 1/8 kavalayannavirataM jaGgamAjaGgamaM, jagadaho ! naiva tRpyati kRtAntaH / / mukhagatAn khAdatastasya karatalagataiH, na kathamupalapsyate'smAbhirantaH ? // 6 // carAcara jagatane satata koLiyo karato yamarAja kadI tRpta thato nathI. moDhAmAM AvelAne tarata khAI jatA evA yamarAjanA hAthamAM pakaDAI cUkelA amAro vinAza kema nahIM thAya ? thaze 1/7 nityamekaM cidAnandamayamAtmano, rUpamabhirUpya sukhamanubhaveyam / prazamarasanavasudhApAnavinayotsavo, bhavatu satataM satAmiha bhave'yam // 7 // nitya, eka ane cidAnaMdamaya evA AtmAnuM svarUpa vicArIne ja sadA sukhano anubhava karuM. sajjanone A jagatamAM A prazamarasarUpI navA amRtanA pAnano ja maMgaLa utsava sadA thAo.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA - azaraNabhAvanA - 1 ye SaTkhaNDamahImahInatarasA nirjitya babhrAjire, ye ca svargabhujo bhujorjitamadA medurmudA medurAH / te'pi krUrakRtAntavaktraradanairnirdalyamAnA haThAd, atrANAH zaraNAya hA ! daza dizaH prekSanta dInAnanAH // 8 // je pracaMDa parAkramathI cha khaMDane jItavAthI zobhatA hatA tevA cakravartIo ane bhujAbaLanA abhimAnathI garvita thayelA, sukhabharapUra jIvanathI AnaMda pAmatA hatAM te devendro paNa jyAre jUra yamarAjanI dADho vaDe pakaDIne anicchAe paNa cavAyA, tyAre azaraNa evA teo dIna mukhavALA thaIne zaraNanI zodhamAM daze dizAo jotA hatA. 2 tAvadeva madavibhramamAlI, tAvadeva guNagauravazAlI / yAvadakSamakRtAntakaTAkSaH, nekSito vizaraNo narakITaH // 9 // manuSya tyAM sudhI ja jAti vagerenA abhimAna ke guNanA gauravane dhAraNa kare che, jyAM sudhI azaraNa evA tene nirdaya yamarAje kaTAkSathI joyo nathI.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 2/1 svajanajano bahudhA hitakAmaM, prItirasairabhirAmam / maraNadazAvazamupagatavantaM, rakSati ko'pi na santam // vinaya ! vidhIyatAM re, zrIjinadharmaH zaraNam / anusandhIyatAM re, zucitaracaraNasmaraNam // 10 // atyaMta hitecchu ane prItipAtra evo jIva paNa maraNapathArIe paDe che tyAre koI svajana tene bacAvI zakatuM nathI. he vinaya ! jainadharmanuM zaraNa svIkAra. pavitratama evA cAritrane yAda karIne Adara. 2/4 vidyAmantramahauSadhisevAM, sRjatu vazIkRtadevAm / rasatu rasAyanamupacayakaraNaM, tadapi na muJcati maraNam // 11 // devone vaza karanArI vidyA, maMtra ke auSadhione sevo, puSTikara rasAyaNonuM sevana karo, to paNa maraNa tamane choDavAnuM nathI. 2/6 sRjatImasitaziroruhalalitaM, manujaziraH sitapalitam / ko vidadhAnAM bhUghanamarasaM, prabhavati roddhaMjarasam ? // 12 // kALA vALathI suMdara evA manuSyanA mAthAne dhoLA vALavALuM ane paLiyA(karacalI)vALuM karatI ane zarIrane rasakasa vinAnuM karatI vRddhAvasthAne aTakAvavA koNa samartha che ?
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 2/7 udyata ugrarujA janakAyaH, kaH syAttatra sahAyaH ? / eko'nubhavati vidhuruparAgaM, vibhajati ko'pi na bhAgam // 13 // ugra rogo vaDe zarIra gherAI jAya, tyAre koNa sahAya karI zakavAnuM che? caMdra ekalo ja grahaNane anubhave che, temAM koI bhAga paDAvatuM nathI. 2/8 zaraNamekamanusara caturaGga, parihara mamatAsaGgam / vinaya ! racaya zivasaukhyanidhAnaM, zAntasudhArapAnam // 14 // he vinaya! mamatAnA saMgane choDIne ekamAtra dAnAdi cAra prakAranA dharmanuM (athavA arihaMtAdi cAranuM) ja zaraNa le. mokSasukhanA nidhAna evA zAMtarasanuM pAna kara. ___~ saMsAra bhAvanA -- 1 ito lobhaH kSobhaM janayati duranto dava ivo llasallAbhAmbhobhiH kathamapi na zakyaH zamayitum / itastRSNA'kSANAM tudati mRgatRSNeva viphalA, kathaM svasthaiH stheyaM vividhabhayabhIme bhavavane ? // 15 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA eka bAju lobha rUpI bhayaMkara dAvAnaLa herAna kare che, je sAmagrInI prAptirUpa uchaLatAM samudra vaDe paNa zAMta karI zakAto nathI. bIjI bAju indriyonA sukhonI icchA paDe che, je mRgajaLanI jema kadI tRpta na thanArI che. aneka bhayothI bhayAnaka evA A saMsArarUpI jaMgalamAM zI rIte svastha rahevuM ? 3 sahitvA santApAnazucijananIkukSikuhare, tato janma prApya pracuratarakaSTakramahataH / sukhAbhAsairyAvat spRzati kathamapyativirati, jarA tAvatkAyaM kavalayati mRtyoH sahacarI // 16 // azuci bharapUra evI mAtAnI kukSimAM trAsa sahana karIne, janma pAmIne, ghaNAM kaSTo sahana karIne koIka rIte hajI to AbhAsika sukhothI duHkhamukti meLave che, tyAM to mRtyunI sakhI jevI vRddhAvasthA zarIrane grasI jAya che. 3/1 kalaya saMsAramatidAruNaM, janmamaraNAdibhayabhIta ! re / moharipuNeha sagalagraha, pratipadaM vipadamupanIta ! re // 17 // re ! janma-maraNAdi bhayothI bhayabhIta ane mohazatrue gaLe pakaDIne Dagale-pagale duHkhI karAyela Atma! saMsAra ati dAruNa che, te jANI le. 3/2 ghaTayasi kvacana madamunnateH, kvacidaho ! hInatAdIna re / pratibhavaM rUpamaparAparaM, vahasi bata karmaNA''dhIna ! re // 18 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA aho ! kyAreka unnati thavAthI abhimAna kare che ane kyAreka hInatAthI dIna bane che. he jIva! dareka bhave karmane AdhIna thaIne tuM judA judA rUpa dhAraNa kare che. 3/5 vrajati tanayo'pi nanu janakatAM, tanayatAM vrajati punareSa re / bhAvayan vikRtimiti bhavagateH, tyajatamAM nRbhavazubhazeSa re // 19 // putra pitA bane che, pitA putra bane che. saMsAranI gatinI AvI vicitratAne jANIne bAkI rahelA suMdara evA manuSyanA jIvanamAM teno sarvathA tyAga kara. 3/7 darzayan kimapi sukhavaibhavaM, saMharaMstadatha sahasaiva re / vipralambhayati zizumiva janaM, kAlabaTuko'yamatraiva re // 20 // kAMIka sukha dekhADIne tarata ja tene kheMcI leto kALabaTuka A jagatamAM jIvone bALakanI jema chetare che. 3/8 sakalasaMsArabhayabhedakaM, jinavaco manasi nibadhAna re / vinaya ! pariNamaya niHzreyasaM, vihitazamarasasudhApAna re // 21 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA he vinaya ! sakaLa saMsArano nAza karanAra jinavacanane manamAM lAva. zamarasarUpI amRtanuM pAna karIne mokSane pAma. - ekatvabhAvanA - 3 kRtinAM dayiteti cintanaM, paradAreSu yathA vipattaye / vividhArtibhayAvahaM tathA, parabhAveSu mamatvabhAvanam // 22 // jIvone jema parastrImAM svapatnIno vicAra duHkha mATe thAya che, tema parapadArthomAM mamatva aneka duHkha ane bhayanuM janaka che. 5 ekatAM samatopetAm, enAmAtman ! vibhAvaya / labhasva paramAnda-sampadaM namirAjavat // 23 // he Atman ! samatAthI yukta A ekatvanI bhAvanA kara ane namirAjAnI jema paramAnaMdarUpI saMpattine pAma. 4/2vinaya ! cintaya vastutattva, jagati nijamiha kasya kim ? / bhavati matiriti yasya hRdaye, duritamudayati tasya kim ? // 24 // he vinaya ! vAstavika vastusvarUpane vicAra. "A jagatamAM konuM zuM che?" evI buddhi jenA hRdayamAM thAya che, tene zuM duHkha Ave ? (na Ave.)
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 4/2 eka utpadyate tanumAn, eka eva vipadyate / eka eva hi karma cinute, saikakaH phalamaznute // 25 // jIva ekalo janme che, ekalo ja mare che, ekalo ja karma bAMdhe che ane te ekalo ja phaLane bhogave che. 4/3 yasya yAvAn paraparigrahaH, vividhamamatAvIvadhaH / jaladhivinihitapotayuktyA, patati tAvadasAvadhaH // 26 // jene vividha mamatAthI bhAre thayelo jeTalo parapadArthano parigraha che, te samudramAM taratA mUkelA vahANanI jema, teTalo nIce jAya che. (vahANamAM jeTaluM vajana hoya teTaluM UMDuM DUbe.) 4/4 svasvabhAvaM madyamudito, bhuvi vilupya viceSTate / dRzyatAM parabhAvaghaTanAt, patati viluThati jRmbhate // 27 // juo ! parapadArthanA saMyogathI dArUnA nazAmAM hoya tema mANasa potAnuM svarUpa bhUlIne jamIna para paDe che, ALoTe che, UMghe che, aneka ceSTA kare che. 4/8 rucirasamatA'mRtarasaM kSaNam, uditamAsvAdaya mudA / vinaya ! viSayAtItasukharasa - ratirudaJcatu te sadA // 28 // he vinaya ! kSaNavAra mATe paNa maLelA suMdara evA samatArasarUpI amRtano AnaMdathI svAda le. (tenAthI) viSayasukhathI kyAMya adhika evA samatAsukhanI icchA haMmeza mATe tArAmAM pragaTa thAo.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA - anyatvabhAvanA - 3 yasmai tvaM yatase bibheSi ca yato yatrAnizaM modase, yadyacchocasi yadyadicchasi hRdA yatprApya peprIyase / snigdho yeSu nijasvabhAvamamalaM nirloThya lAlapyase, tatsarvaM parakIyameva bhagavan ! Atmanna kiJcittava // 29 // jene meLavavA prayatna kare che, jenAthI Dare che, jemAM sadA AnaMda pAme che, jeno zoka kare che, jene manathI icche che, jene pAmIne khuza thAya che, jenA paranA rAgathI nirmaLa AtmasvabhAvane bhUlIne lavArA kare che, te badhuM ja pArakuM che; he Atman ! kaMI ja tAruM nathI. 4 duSTAH kaSTakadarthanA kati na tAH soDhAstvayA saMsRtau ?, tiryaGnArakayoniSu pratihatazchinno vibhinno muhuH / sarvaM tatparakIyadurvilasitaM vismRtya teSveva hA !, rajyan muhyasi mUDha ! tAnuparacan, Atmanna kiM lajjase ? // 30 // he jIva! saMsAramAM te keTalI duSTa evI kaSTanI pIDAo sahana nathI karI ? tiryaMca ane narakamAM tuM vAraMvAra haNAyo, kapAyo, vIMdhAyo; te badho ja parapadArthano duSyabhAva che. tene bhUlIne paNa are ! tuM temAM ja rAga kare che, moha pAme che, tene seve che. he mUDha ! zuM tane zarama nathI AvatI ?
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 5/2 yena sahAzrayase'tivimohAd, idamahamityavibhedam / tadapi zarIraM niyatamadhIraM, tyajati bhavantaM dhRtakhedam // 31 // atyaMta mohanA kAraNe jemAM "A huM ja chuM' evo abheda mAne che, te caMcaLa zarIra paNa duHkhI evA tane avazya choDI jaze. 5/3 janmani janmani vividhaparigraham, upacinuSe ca kuTumbam / teSu bhavantaM parabhavagamane, nAnusarati kRzamapi zumbam // 32 // dareka bhavamAM aneka prakAranA parigrahane ane parivArane bhego kare che, paNa parabhavamAM jatI vakhate temAMthI mUlyahIna evuM nAnuM taNakhaluM paNa tane anusaratuM nathI. 5/5 pathi pathi vividhapathaiH pathikaiH saha, te va: prativastha ? nijanijakarmavazaiH svajanaiH saha, kiM kuruSe mamatAbandham ? // 33 // judA judA raste janArA musApharo sAthe raste raste koNa saMbaMdha bAMdhe? to potapotAnA karmane AdhIna (judI judI gatimAM janArA) svajano sAthe mamatA zA mATe kare che ?
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 5/6 praNayavihIne dadhadabhiSvaGgaM, sahate bahusantApam / tvayi niHpraNaye pudgalanicaye, vahasi mudhA mamatAtApam // 34 // prema rahita strI vagere para rAga karanAra mANasa ghaNuM duHkha ja pAme che, tema tArA para prema vinAnA paugalika padArtho para phogaTa mamatA karIne tuM saMtApa pAme che. 5/8 bhaja jinapatimasahAyasahAyaM, zivagatisugamopAyam / piba gadazamanaM parihatavamanaM, zAntasudhArasamanapAyam // 35 // asahAyanA sahAyaka ane mokSamAM javAnA saraLa upAyarUpa evA jinezvaranI bhakti kara. rogane zAMta karanAra ane nukasAna vagaranuM evuM zAMtarasarUpI amRta, UlaTI karyA vagara (gaTagaTAvIne) pI . ~ azuthibhAvanA ~~ 3 karpUrAdibhiracito'pi lazuno no gAhate saurabhaM, nAjanmopakRto'pi hanta ! pizunaH saujanyamAlambate / deho'pyeSa tathA jahAti na nRNAM svAbhAvikI vitratAM, nAbhyakto'pi vibhUSito'pi bahudhA puSTo'pi vizvasyate // 36 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUtaratnamaMjUSA lasaNane kapUrathI vAsita karo to ya durgadha na choDe. AjIvana upakAra karo to ya durjana, sajjana na bane. tema manuSyanuM A zarIra paNa potAnAM svAbhAvika durgadhIpaNAMne choDatuM nathI. tenuM vilepana karo, zaNagAra karo, aneka rIte puSTa karo to paNa vizvAsane yogya banatuM nathI. (pAchuM virUpa thaI ja jAya che.) 4 yadIyasaMsargamavApya sadyo, bhavecchucInAmazucitvamuccaiH / amedhyayoneH vapuSo'sya zaucasaMkalpamoho'yamaho ! mahIyAn // 37 // jenA saMparkane pAmIne pavitra padArtho paNa tarata ja apavitra thaI jAya che, tevA azucinA janmasthAna evA A zarIrane pavitra karavAnI icchA, e aho ! mahAmoha che. 6/2 bhajati sacandraM zucitAmbUlaM, kartuM mukhamArutamanukUlam / tiSThati surabhi kiyantaM kAlaM, mukhamasugandhi jugupsitalAlam // 38 // moDhAnA ucchavAsane sugaMdhI karavA kapUra sahitanA sugaMdhI pAna cAve che, paNa durgadhI ane jugupsanIya lALa jharatuM moTuM keTalo kALa sugaMdhI rahe che ?
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 6/3 dvAdaza nava randhrANi nikAmaM, galadazucIni na yAnti virAmam / yatra vapuSi tat kalayasi pUtaM, manye tava nUtanamAkUtam // 39 // je zarIramAM satata azucine jharAvatAM strIne 12 ane puruSane 9 chidro che, tene tuM pavitra mAne che, e tArI koI ajAyaba mAnyatA che. 6/5 azitamupaskarasaMskRtamannaM, jagati jugupsAM janayati hannam / puMsavanaM dhainavamapi lIDhaM, bhavati vigarhitamati janamIDham // 40 // marI-masAlAthI bharapUra anna paNa khAdhA pachI viSkArUpa thaIne jagatamAM jugupsA ja utpanna kare che. gAyanuM dUdha paNa pIdhA pachI atyaMta jugupsanIya mUtra ja thaI jAya che. 6/7 vatnamanamayapuTUrnAnivaye, azucIkRtazucibhojanasicaye / vapuSi vicintaya paramiha sAraM, zivasAdhanasAmarthyamudAram // 41 // mAtra maLarUpI pugalanA samUharUpa, pavitra bhojana ane vastrane paNa apavitra karanAra evA A zarIramAM mokSanI sAdhanA karavAnuM je suMdara sAmarthya che, te ja teno zreSTha sAra che.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 6/8 yena virAjitamidamatipuNyaM, taccintaya cetana ! naipuNyam / vizadAgamamadhigamya nipAnaM, viracaya zAntasudhArasapAnam // 42 // he cetana ! jenAthI A puNyarU5 zarIra zobhe che, te nipuNatA(jJAna)ne vicAra. vizALa AgamarUpI taLAvane pAmIne zAMtarasarUpI amRtanuM pAna kara. ~ AzramAvanA ~~ 3 mithyAtvAviratikaSAyayogasajJAH, catvAraH sukRtibhirAzravAH pradiSTAH / karmANi pratisamayaM sphuTairamIbhiH, badhnanto bhramavazato bhramanti jIvAH // 43 // jJAnIoe mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoga e cAra Azravo kahyA che. ajJAnathI A Azravo vaDe pratyeka samaye karma bAMdhatA jIvo saMsAramAM rakhaDe che. 4 indriyAvratakaSAyayogajAH, paJca paJca caturanvitAstrayaH / paJcaviMzatirasatkriyA iti, netravedaparisaMkhyayA'pyamI // 44 // 5 indriya, 5 avirati, 4 kaSAya ane 3 yogajanya tathA paccIsa asalkiyA; ema betAlIza Azravo che.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 7/3 aviratacittA re, viSayavazIkRtA, viSahante vitatAni / ihaparaloke re, karmavipAkajAnyaviraladuHkhazatAni // 45 // viSayane vaza thayelA avirata cittavALA jIvo Aloka paralokamAM karmajanya seMkaDo moTAM niraMtara duHkho sahana kare che. 7/4 karijhaSamadhupA re, zalabhamRgAdayo, viSayavinodarasena / hanta labhante re, vividhA vedanA, bata pariNativirasena // 46 // hAthI, mAchaluM, bhramara, pataMgiyuM ane haraNa vagere vipAkakaTuka evA indriyonA viSayonA sukhanI AsaktinA kAraNe aneka vedanA sahana kare che. 7/5 uditakaSAyA re, viSayavazIkRtA, yAnti mahAnarakeSu / ___ parivartante re, niyatamanantazo, janmajarAmaraNeSu // 47 // viSayane vaza thayelA ane kaSAyagrasta thayelA jIvo mahAnarakamAM jAya che ane avazya anaMtavAra janma-jarA-maraNa kare che. 7/6 manasA vAcA re, vapuSA caJcalA, durjayaduritabhareNa / upalipyante re, tata Azravajaye, yatatAM kRtamapareNa // 48 // mana, vacana ane kAyAthI caMcaLa evA jIvone durjaya evo pApano samUha baMdhAya che, eTale bIjuM badhuM choDIne Azrava para vijaya meLavavA prayatna karo.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 7/8 moAva re, sAzravavAmanAM, rothe dhiyamAdhAya / zAntasudhArasapAnamanArata, vinaya ! vidhAya vidhAya // 46 // he vinaya ! A pramANe Azrava yukta pApakriyAonA nirodhanuM praNidhAna karIne satata zAMtarasarUpI amRtanuM pAna karIne sukha pAma. 18 2 saMvarabhAvanA saMyamena viSayAviratatve, darzanena vitathAbhinivezam / dhyAnamArttamatha raudramajastraM, zvetama: sthiratayA = nihaththA: nA saMyamathI viSayo ane avirati, samyagdarzanathI viparIta pakaDa, cittanI satata sthiratAthI Arta-raudra dhyAnano nirodha kara. 3 krodhaM kSAntyA mArdavenAbhimAnaM, hanyA mAyAmArjavenojjvalena / lobhaM vArAM rAziraudraM nirundhyAH, saMtoSeNa prAMzunA setuneva // 51 // krodhane kSamAthI, abhimAnane mRdutAthI, mAyAne ucca koTinI saraLatAthI haNo. samudra jevA raudra lobhano saMtoSarUpI UMcA pulathI nirodha kara.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 8/1 zRNu zivasukhasAdhanasadupAyaM, zRNu zivasukhasAdhanasadupAyam / 18 jJAnAdikapAvanaratnatraya paramArAdhanamanapAyam // 52 // mokSasukhanA kAraNarUpa sAcA upAyane sAMbhaLo. jJAnadarzana-cAritrarUpI ratnatrayInI akhaMDa ArAdhanA e ja teno nirdoSa upAya che. 8/2 viSayavikAramapAkuru dUraM, krodhaM mAnaM sahamAyam / lobhaM ripuM ca vijitya sahelaM, bhaja saMyamaguNamakaSAyam // 53 // viSayanA vikArane dUra kara. krodha, mAna, mAyA ane lobharUpI zatrune jItIne pachI niSkaSAya cAritrane sahelAIthI ArAdha. 8/6 brahmavratamaGgIkuru vimalaM, bibhrANaM guNasamavAyam / uditaM guruvadanAdupadezaM, saMgRhANa zucimiva rAyam // 54 // guNanA samUhanA AdhArabhUta nirmaLa brahmacarya pALa. gurunA mukhethI nIkaLelA upadezane pavitra nidhAnanI jema grahaNa kara. 8/7 saMyamavADmayakusumarasairati- surabhaya nijamadhyavasAyam / cetanamupalakSaya kRtalakSaNa-jJAnacaraNaguNaparyAyam // 55 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA saMyama ane zAstrAbhyAsarUpI puSponA attarathI potAnA adhyavasAyane sugaMdhita kara. jJAna-cAritrarUpI guNa-paryAya jenuM lakSaNa batAvAyuM che, tevA AtmAne oLakha. 8/8 vadanamalakuru pAvanarasanaM, jinacaritaM gAyaM gAyam / savinaya ! zAntasudhArasamenaM, ciraM nanda pAyaM pAyam // 56 // he vinayavaMta ! jIbhane pavitra karanAra jinezvaronA caritrane vAraMvAra gAIne jIbhane pavitra kara, mukhane zobhita kara. A zAMtarasarUpI amRtane vAraMvAra pIne dIrghakALa AnaMda pAma. - nirjarAbhAvanA - nikAcitAnAmapi karmaNAM yad, garIyasAM bhuudhrdurdhraannaam| vibhedane vajramivAtitIvra, namo'stu tasmai tapase'dbhatAya // 57 // moTA parvata jevA durbhedya ane nikAcita paNa karmone bhedavAmAM je vaja jevuM tIkSNa che, te adbhuta tapane namaskAra thAo. zvimucyate sattapasa: pramAd: ?, kaThorakarmArjitakilbiSo'pi / dRDhaprahArIva nihatya pApaM, yato'pavargaM labhate'cireNa // 58 //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 21 samyak tapano prabhAva zuM kahIe ? krUra karmathI pApa bAMdhanAra jIva paNa dRDhaprahArInI jema tapathI pApano nAza karIne zIghra mokSa pAme che. 1/2 vimAvaya vinaya ! tohimAnaM, vibhAvaya vinaya ! tapomahimAnaM / bahubhavasaJcitaduSkRtamamunA, labhate laghu laghimAnam // 59 // he vinaya ! tapano mahimA vicAra. ghaNAM bhavomAM bhegAM karelAM pApo paNa A tapa vaDe tarata ja haLavA thaI jAya che. (ghaTI jAya che athavA tenA sthiti-rasa ghaTe che.) 9/2 yAti ghanA'pi ghanAghanapaTalI, kharapavanena virAmam / bhajati tathA tapasA duritAlI, kSaNabhaGgurapariNAmam // 60 // pracaMDa pavanathI ghanaghora vAdaLo paNa vikharAI jAya che, tema tapathI pApono samUha paNa nAza pAme che. 9/3 vAJchitamAkarSati dUrAdapi, ripumapi vrajati vayasyam / tapa idamAzraya nirmalabhAvAd, Agamaparamarahasyam // 61 // tapa dUrathI paNa icchita vastu kheMcI lAve che. zatrune mitra banAve che. AgamanA zreSTha sArabhUta evA A tapane nirmaLa bhAvathI ArAdha.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 9/6 zamayati tApaM gamayati pApaM, ramayati mAnasahaMsam / harati vimohaM dUrArohaM, tapa iti vigatAzaMsam // 62 // AzaMsA vinAno tapa tApa zamAve, pApa dUra kare, manarUpI haMsane prasanna kare, durjoya mohane jIte che. 9/8 karmagadauSadhamidamidamasya ca, jinapatimatamanupAnam / vinaya ! samAcara saukhyanidhAnaM, 22 zAntasudhArasapAnam // 63 // tapa e karmarUpI roganuM auSadha che. jinezvaroe kahela tenA anupAnarUpa ane sukhanA bhaMDArarUpa A zAMtasudhArasanuM pAna kara. dharmasvAkhyAtabhAvanA 6 trailokyaM sacarAcaraM vijayate yasya prasAdAdidaM, yotramutra hitAvahastanubhRtAM sarvArthasiddhipradaH / yenAnarthakadarthanA nijamahaH sAmarthyato vyarthitA, tasmai kAruNikAya dharmavibhave bhaktipraNAmo'stu me // 64 // jenI kRpAthI A carAcara traNe loka jItAya che; je jIvone Abhava-parabhavamAM hitakara che, sarva kAryane siddha karanAra che; jeNe potAnA tejanA sAmarthyathI anarthonI pIDAo dUra karI che; te karuNAvaMta dharmarAjAne mArA bhaktipUrvaka praNAma thAo.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 7 prAjyaM rAjyaM subhagadayitA nandanA nandanAnAM, ramyaM rUpaM sarasakavitAcAturI susvaratvam / nIrogatvaM guNaparicayaH sajjanatvaM subuddhiH, kiM nu brUmaH phalapariNatiM dharmakalpadrumasya ? // 65 // vizALa rAjya, suzIla patnI, putrone tyAM paNa putro, suMdara 35, sa2sa avyazasti, bha72 212, nIrogitA, guno abhyAsa, sajjanatA, sadbuddhi.. dharmarUpa kalpavRkSanA kayA phaLo kahIe ? 10/2 pAlaya pAlaya mAM jinadharma ! siJcati payasA jaladharapaTalI, bhUtalamamRtamayena / sUryAcandramasAvudayete, tava mahimA'tizayena // 66 // he jaina dharma ! mAruM rakSaNa kara. tArA atizayavaMta prabhAvathI ja vAdaLo dharatIne amRtamaya pANIthI siMce che, sUrya-caMdra Uge che. 10/3 nirAlambamiyamasadAdhArA, tiSThati vasudhA yena / taM vizvasthitimUlastambhaM, tvAM seve vinayena // 67 // jenA kAraNe A nirAdhAra pRthvI paNa vagara Teke sthira rahe che, tevA saMpUrNa vizvanI sthitinA mULabhUta AdhAra evA tArI huM vinayathI sevA karuM chuM. 10/4 bandhurabandhujanasya divAnizam, asahAyasya sahAyaH / bhrAmyati bhIme bhavagahane'GgI, tvAM bAndhavamapahAya // 68 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA mitra vagaranAono mitra, asahAyanA dinarAta sahAyaka evA tArA jevA mitrane choDIne jIva saMsArarUpa ghora jaMgalamAM rakhaDe che. 10/7 draGgati gahanaM jalati kRzAnuH, sthalati jldhircirenn| tava kRpayA'khilakAmitasiddhiH, bahunA kiM nu pareNa ? // 69 // jaMgala paNa tarata ja nagara banI jAya, agni pANI banI jAya, samudra jamIna thaI jAya, tArI kRpAthI badhA ja icchita siddha thaI jAya.. bIjA badhAthI zuM ? 20/8 sarvatannanavanIta ! sanAtana !, siddhisadanasopAna ! / jaya jaya vinayavatAM prtilmbhitzAntasudhArasapAna ! II70nA sarva zAstrono sAra, zAzvata, mokSarUpI mahelanI sIDI, vinayavaMta jIvone zAMtasudhArasanuM pAna karAvanAra he dharma ! tAro jaya ho ! jaya ho !
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA ~ so42135mAna ~ 4 yo vaizAkhasthAnakasthAyipAdaH, zroNIdeze nyastahastadvayazca / kAle'nAdau zazvadUrdhvaMdamatvAd, bibhrANo'pi zrAntamudrAmakhinnaH // 71 // vaizAkha AsanamAM (pahoLA) karelA pagavALA, kamara para baMne hAtha rAkhelA, anAdi kALathI sadA Ubho hovAthI thAkelA moDhAvALo dekhAvA chatAM je khinna nathI... 5 so'yaM jJeyaH puruSo lokanAmA, SaDdravyAtmA'kRtrimo'nAdyanantaH / dharmAdharmAkAzakAlAtmasajjJaiH, dravyaiH pUrNaH sarvataH pudgalaizca // 72 // te A loka nAmano puruSa padravyarUpa, zAzvata, anAdi anaMta, dharma-adharma-AkAza-kALa ane jIva nAmanA dravyo ane pudgalathI badhI bAjue saMpUrNa bharelo jANavo. 11/4 vinaya ! vibhAvaya zAzvataM hRdi lokAkAzam / ekarUpamapi pudgalaiH, kRtavividhavivartam / kAJcanazailazikharonnataM, kvacidavanatagartam // 73 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA vinaya ! A loka eka ja rUpavALuM hovA chatAM pudgalo dvArA aneka AkAranuM karAya che. kyAMka meruparvatanA zikhara jevuM UMcuM, kyAMka khAI jevuM nIcuM che. evA A zAzvata lokane hRdayamAM vicAra. 11/5 kvacana taviSamaNimandiraiH, uditoditarUpam / ghoratimiranarakAdibhiH, kvacanAtivirUpam // 74 // kyAMka devonA rananA maMdiro (devavimAno)nA kAraNe tejasvI rUpavALuM che. kyAMka ghora aMdhArI narakonA kAraNe atyaMta virUpa che... 11/6 kvacidutsavamayamujjvalaM, jayamaGgalanAdam / kvacidamandahAhAravaM, pRthuzokaviSAdam // 75 // kyAMka utsavamaya, uvaLa, jaya-maMgalanA avAjavALuM che; kyAMka tIvra cIsovALuM, ghaNAM zoka-duHkhavALuM che.. 11/7 bahuparicitamanantazo, nikhilairapi sattvaiH / janmamaraNaparivartibhiH, kRtamuktamamatvaiH // 76 // janma ane maraNamAM parivartana karanArA, mamatvane karanArA ane choDanArA badhA jIvoe anaMtavAra atyaMta paricita kareluM che. 11/6 iha paryaTanaparAGmukhAH , praNamata bhagavantam / zAntasudhArasapAnato, dhRtavinayamavantam // 77 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA , A lokamAM rakhaDavAthI thAkelA jIvo ! zAMtasudhArasa pIvaDAvavA vaDe vinayI jIvonuM rakSaNa karanArA bhagavAnane praNAma karo. - bodhidurlabhabhAvanA - 1 yasmAdvismApayitasumanaHsvargasaMpadvilAsa prAptollAsAH punarapi janiH satkule bhUribhoge / brahmAdvaitapraguNapadavIprApakaM niHsapatnaM, tahuSprApaM bhRzamurudhiyaH ! sevyatAM bodhiratnam // 78 // jenA kAraNe vismayakAraka evI devonI svargIya saMpattinA bhogavavAthI maLatuM sukha ane pharI samRddhibharapUra sakuLomAM janma maLe, tevA mokSapadavInA prApaka, ajoDa, durlabha evA bodhiratnane he buddhimAnuM jIvo ! tame atyaMta ArAdho. 6 yAvaddehamidaM gadairna mRditaM no vA jarAjarjaram, yAvattvakSakadambakaM svaviSayajJAnAvagAhakSamam / yAvaccAyurabhaGguraM nijahite tAvabudhaiH yatyatAM, kAsAre sphuTite jale pracalite pAliH kathaM badhyate ? // 79 // jyAM sudhI A zarIra rogo vaDe gaLI gayuM nathI, vRddhAvasthAthI khakhaDI gayuM nathI; jyAM sudhI indriyo potAnA viSayanuM jJAna karavA samartha che; jyAM sudhI AyuSya tUTyuM nathI; tyAM sudhI jJAnIo ! AtmahitamAM prayatna karI lo. taLAva tUTI jAya, pANI vahevA mAMDe pachI pALa kema baMdhAya ?
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 12/2 cakribhojyAdiriva narabhavo durlabho, bhrAmyatAM ghorasaMsArakakSe / bahunigodAdikAyasthitivyAyate, mohamithyAtvamukhacoralakSe // 80 // nigoda vagere aneka jIvonI kAyasthitithI dIrgha ane moha-mithyAtva vagere lAkho cora jemAM che tevA ghora saMsArarUpI jaMgalamAM rakhaDatAM jIvane manuSyabhava cakravartInA bhojananI jema hursama cha. 12/3 labdha iha narabhavo'nAryadezeSu yaH, sa bhavati pratyutAnarthakArI / jIvahiMsAdipApAzravavyasaninAM, mAghavatyAdimArgAnusArI // 81 // ahIM anAryadezamAM maLelo manuSyabhava to UlaTo anarthakara che. jIvahiMsA vagere pApa karavAnI TevavALAne mAghavatI (sAtamI) vagaire na24mAM nA2 cha. 12/4 AryadezaspRzAmapi sukulajanmanAM, durlabhA vividiSA dharmatattve / rataparigrahabhayAhArasajJAtibhiH, hanta ! magnaM jagahaHsthitatve // 82 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA ra9 AryadezamAM, sukulamAM janmelAne paNa maithuna-parigrahabhaya-AhAra saMjJAnI pIDAthI duHkhamAM DUbelA evA jagatamAM dharmatattvane jANavAnI icchA durlabha che. 12/5 vividiSAyAmapi zravaNamatidurlabhaM, dharmazAstrasya gurusannidhAne / vitathavikathAditattadrasAvezato, vividhavikSepamaline'vadhAne // 8 // jANavAnI icchA hoya to ya, vikathA vagere tevA tevA viparIta rasanA kAraNe aneka prakAranA vikSepathI grasta citta hovAthI guru bhagavaMta pAse dharmazAstranuM zravaNa maLavuM durlabha 12/8 evamatidurlabhAta prApya darlabhatamaM, bodhiratnaM sakalaguNanidhAnam / kuru guruprAjyavinayaprasAdoditaM, zAntarasasarasapIyUSapAnam // 84 // Ama, atidurlabhathI paNa durlabhatama evuM, sakala guNonA bhaMDArarUpa bodhiratna pAmIne, guru bhagavaMte uttama vinayathI prasanna thaIne ApelA zAMtarasarUpI suMdara amRtanuM pAna karo.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA ~ bhaitrImAvana ~~ sarvatra maitrImupakalpayAtman !, cintyo jagatyatra na ko'pi zatruH / kiyaddinasthAyini jIvite'smin, kiM khidyate vairidhiyA parasmin ? // 85 // he Atman ! badhe ja maitrI vicAra. A jagatamAM koIne zatru na mAnavo. keTalAka divasa ja rahenArA A jIvanamAM bIjA para zatrunI buddhithI zA mATe duHkhI thAya che ? 8 yA rAgaroSAdirujo janAnAM, zAmyantu vAkkAyamanodruhastAH / sarve'pyudAsInarasaM rasantu, sarvatra sarve sukhino bhavantu // 86 // lokonA mana-vacana-kAyAnA zatru evA rAga-dveSa vagere rogo zAMta thAo. badhA ja udAsInabhAva dhAraNa karo. sarvatra badhA sukhI thAmao. 13/2 vinaya ! vicintaya mitratAM / sarve te priyabAndhavA, na hi ripuriha ko'pi / mA kuru kalikaluSaM mano, nijasukRtavilopi // 87 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA he vinaya ! mitratAne vicAra. badhA ja tArA priya mitro che. ahIM koI zatru nathI. manane klezathI kaluSita karIne tArA sukRtano nAza karanAra na kara. 31 23/rU vi jovuM te paro, ninarmavazena / api mavatA viM bhUvate, vi roSavazena ? // 8 // jo bIjo potAnA karmane AdhIna thaIne gusso kare che, to tuM zA mATe hRdayamAM krodhane vaza thAya che ? 3/4 anuSitamidda duM sAM, tyajJa samarasamIna ! / bhaja vivekakalahaMsatAM, guNaparicayapIna ! // 89 // he samatArasamAM DUbela matsya jevA jIva ! sajjanone anucita evo kalaha choDI de. guNanA abhyAsathI puSTa evA jIva ! vivekavaMta rAjahaMsa jevo bana. 13/6 sakRdapi yadi samatAlavaM, hRdayena lihanti / viditarasAstata iha ratiM svata eva vahanti // 90 // jo ekavAra paNa samatAno aMza hRdayathI cAkhe, to tenA svAdane jANI gayelA pote ja temAM rita kare. 13/8 paramAtmani vimalAtmanAM pariNamya vasantu / vinaya ! samAmRtapAnato, nanatA vilasattu chtA nirmaLa AtmAonA mana, paramAtmAmAM ja pariNamIne raho. he vinaya ! samatArUpa amRtanA pAnathI jIvo sukhI thAo.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA ~ pramohamAna ~ 6 jihve ! prahvIbhava tvaM sukRtisucaritoccAraNe suprasannA, bhUyAstAmanyakIrtizrutirasikatayA me'dya karNau sukau~ / vIkSyAnyaprauDhalakSmI drutamupacinutaM locane rocanatvaM, saMsAre'sminnasAre phalamiti bhavatAM janmano mukhyameva // 12 // he jIbha ! tuM sajjanonA sukRtone bolavAmAM prasanna thaIne anukULa thA.. mArA kAna Aje bIjAnI kIrtine sAMbhaLavAmAM rasika thaIne sukarNa thAo. bIjAnI bharapUra samRddhine joIne mArI AMkhomAM tarata AnaMda Avo. A asAra saMsAramAM tamArA janmanuM A ja mukhya phaLa che. 7 pramodamAsAdya guNaiH pareSAM, yeSAM matirmajjati sAmyasindhau / dedIpyate teSu manaHprasAdo, guNAstathaite vizadIbhavanti // 13 // bIjAnA guNothI AnaMda pAmIne jemanI mati samatAnA samudramAM magna bane che, temanAmAM mananI prasannatA tejasvI bane che ane anumodanA karAyelA guNo pragaTa thAya che. 14/3 yeSAM mana iha vigatavikAraM, ye vidadhati bhuvi jagadupakAraM / teSAM vayamucitAcaritAnAM, nAma japAmo vAraMvAram // 14 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA jemanuM mana vikArarahita che, je jagata para upakAra kare che, te ucita AcaraNa karanArAonuM nAma ame vAraMvAra japIe chIkhe. 14/5 adadhuH kecana zIlamudAraM, gRhiNo'pi parihRtaparadAram / yaza iha sampratyapi zuci teSAM, vilasati phalitAphalasahakAram // 95 // keTalAka gRhasthoe paNa parastrIne tyAgIne uttama zIla pALyuM. temano pavitra yaza phaLelA vAMjhiyA AmravRkSanI jema Aje paNa prasarI rahyo che. 14 / 6 yA vanitA api yazasA sAkaM, kulayugalaM vidadhati supatAkam / tAsAM sucaritasaJcitarAkaM, darzanamapi kRtasukRtavipAkam // 96 // 33 je strIo paNa potAnA baMne kuLane yazanI dhajApatAkAvALuM kare che; sadAcaraNathI saMcita karela pUnamanI cAMdanI jevuM temanuM darzana paNa puNyanuM phaLa che. 14/7 tAttvikasAttvikasujanavataMsAH, kecana yuktivivecanahaMsAH / alamakRSata kila bhuvanAbhogaM, smaraNamamISAM kRtazubhayogam // 97 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA tAtvika-sAttvika sajjanomAM paNa agragaNya ane sutarkane pArakhavAmAM haMsa samAna keTalAke traNe bhuvanane zobhAvyuM. temanuM smaraNa paNa zubha yogarUpa che. 14/8 iti paraguNaparibhAvanasAraM, saphalaya satataM nijamavatAram / kuru suvihitaguNanidhiguNagAnaM, viracaya zAntasudhArasapAnam // 98 // A rIte potAnA avatArane satata bIjAnA guNonuM bhAvana karIne saphaLa karo. suvihita guNavaMtonA guNanuM gAna karIne zAMtarasarUpI amRtanuM pAna karo. - karuNAbhAvanA - upAyAnAM lakSaiH kathamapi samAsAdya vibhavaM, bhavAbhyAsAttatra dhruvamiti nibadhnAti hRdayam / athAkasmAdasmin vikirati rajaH krUrahRdayo, ripurvA rogo vA bhayamuta jarA mRtyurathavA // 19 // lAkho upAyo karIne koIka rIte vaibhava meLavyA pachI saMsAranA(=anAdinA) saMskArathI tyAM ene sadA rahenAruM mAnIne rAga kare che. paNa pachI kUrahRdayI zatru, roga, bhaya, vRddhAvasthA ke mRtyu acAnaka tenA para dhULa pheravI de che.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 6 zRNvanti ye naiva hitopadezaM, na dharmalezaM manasA spRzanti / rujaH kathaGkAramathApaneyAH, steSAmupAyastvayameka eva // 100 // je hitopadeza sAMbhaLatA ja nathI, dharmano aMza paNa manathI karatA nathI, temanA karmarUpa rogo kaI rIte dUra karavA ? kAraNa ke teno upAya to ekamAtra dharma ja che. 15/2 kSaNamupadhAya manaH sthiratAyAM, pibata jinAgamasAram re / kApathaghaTanAvikRtavicAraM, tyajata kRtAntamasAraM re // 101 // manane thoDI vAra sthira karIne jinAgamanA sAranuM pAna karo. kumArganI sthApanAnA vikRta vicAravALA tuccha kuzAstrone choDo. 15/3 pariharaNIyo gururavivekI, bhramayati yo matimandam re / suguruvacaH sakRdapi paripItaM, prathayati paramAnandaM re // 102 // je maMdabuddhine rakhaDAve, tevA avivekI guru choDI devA. sugurunuM vacana eka vAra paNa sAMbhaLavAthI parama AnaMda Ape che.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 15/4 kumatatamobharamIlitanayanaM, kimu pRcchata panthAnam re ? / dadhibuddhyA nara ! jalamanthanyAM, kimu nidadhata manthAnaM re ? // 103 // kumatarUpI aMdhakArathI mIMcAyelI AMkhavALAne rasto pUcho cho ? dahIM mAnIne pANInI koThImAM zA mATe ravaiyo nAMkho / Ivo cho ? 15/7 sahyata iha kiM bhavakAntAre, gadanikurambamapAram re ? | anusaratAhitajagadupakAraM, jinapatimagadaGkAraM re // 104 // zA mATe saMsArarUpI jaMgalamAM apAra vyAdhiono samUha sahana karo cho ? jagata upara upakAra karanAra jinezvararUpI vaidyane anusaro. 15/8 zRNutaikaM vinayoditavacanaM, niyatAyatihitaracanam re / 1. racayata kRtasukhazatasandhAnaM, zAMtasudhArasapAnaM re // 105 // ahIM anusarata Ahita... khebha saMdhivigraha sama4vo.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA avazya bhAvi hitane karanAra vinaye kaheluM eka vacana sAMbhaLo. seMkaDo sukhono saMyoga karAvanAra zAMtarasa rUpI amRtanuM pAna karo. - mAdhyacyabhAvanA - ra mithyA zaMsan vIratIrthezvareNa, roddhaM zeke na svaziSyo jamAliH / anyaH ko vA rotsyate kena pApAt ? tasmAdaudAsInyamevAtmanInam // 106 // zrI vIra tIrthakara paNa potAnA ziSya jamAline mithyA bolatA rokI na zakyA. to koNa bIjA koIne pApathI aTakAvI zake ? mATe audAsInsa ja Atmahitakara che. 4 arhanto'pi prAjyazaktispRzaH kiM, dharmodyogaM kArayeyuH prasahya ? / dadhuH zuddhaM kintu dharmopadezaM, yatkurvANA dustaraM nistaranti // 107 // pracaMDa zaktinA dhAraka arihaMto paNa zuM parANe dharmapuruSArtha karAve ? nA. teo to zuddha dharmopadeza Ape, jene AcaranAra dustara saMsArane tarI jAya.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 16/2 parihara paracintAparivAra, cintaya nijamavikAraM re / tava kiM ? ko'pi cinoti karIraM, cinute'nyaH sahakAraM re // 108 // (he jIva !) paraciMtAne choDa. nirvikAra evA tArA potAnA svarUpane vicAra. koI keraDo bhegI kare ke koI kerI bhegI 43. tAzuM ya cha ? 16/3 yo'pi na sahate hitamupadezaM, tadupari mA kuru kopaM re / niSphalayA kiM parajanataptyA, kuruSe nijasukhalopaM re? // 109 // je hitopadeza paNa sahana na kare, tenA para gusso na kara. phogaTa bIjAnI ciMtAthI tArA potAnA sukhane kema gumAve 16/4 sUtramapAsya jaDA bhASante, kecana matamutsUtraM re / kiM kurmaste parihRtapayaso, yadi pibanti mUtraM re ? // 110 // keTalAka mUrto sUtra choDIne usUtra bole che. teo dUdha choDIne mUtra pIve, temAM ApaNe zuM karIe ?
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUktaratnamaMjUSA 16/5 pazyasi kiM na manaHpariNAmaM, nijanijagatyanusAraM re / yena janena yathA bhavitavyaM, tadbhavatA durvAraM re // 111 // pota-potAnI thanAra gatine anusAra thatAM mananA bhAva zuM joto nathI? je jevo thavAno che, tene tuM aTakAvI zakavAno nathI. 16/8 parabrahmapariNAmanidAnaM, sphuTakevalavijJAnaM re / viraya vinaya ! viciMtajJAna, zAntasudhArasapAnaM re // 112 // he vinaya ! je zuddha AtmapariNAmanuM kAraNa che, je spaSTa jJAnamAtra che ane viveka karIne tAraveluM jJAna che, tevA zAMtasudhArasanuM pAna kara.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ keekk 55Sui Dang
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUtaratna-mUMjUSA (sArtha) : AdhAragraMthakartA : vAcakapravara zrI umAsvAtijI mahArAjA
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMtha : prazamarati sUktaratnamaMjUSA (sAthe) AdhAragraMtha : prazamarati prakaraNa AdhAragraMthakartA: (vAcakapravara) umAsvAtijI mahArAjA arthasaMkalana : pU. mu. zrI bhavyasuMdaravi. ma. sA. arthasaMzodhana : dIkSAdAnezvarI pa. pU. A. bha. zrI vijaya guNaratnasUrIzvarajI ma. sA.nA praziSya... 5. pU. mu. zrI hitArtharatnavi. ma. sA. bhASA saMskRta, gujarAtI viSaya : aneka
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA prazamaratiprakaraNam 2 43 jinasiddhAcAryopAdhyAyAn, praNipatya sarvasAdhUMzca / prazamaratisthairyArthaM vakSye jinazAsanAt kiJcit // 1 // arihaMto, siddho, AcAryo, upAdhyAyo ane sarva sAdhu bhagavaMtone namaskAra karIne prazamarasanI rucine daDha karavA mATe jinazAsanane anusarIne kAMIka kahIza. 12 ye tIrthakRtpraNItA, bhAvAstadanantaraizca parikathitAH / teSAM bahuzo'pyanutkIrtanaM bhavati puSTikarameva // 2 // je bhAvo tIrthaMkaroe kahelA che ane temanA pachInA pUrvAcAryoe kahelA che, tenuM vAraMvAra paThana paNa guNa karanAruM ja che. 16 dRDhatAmupaiti vairAgya - bhAvanA yena yena bhAvena / tasmi~stasmin kArya:, kAyamanovAgbhirabhyAsaH // 3 // je je bhAva (pariNAma - adhyavasAya) thI vairAgya deDha bane, te te bhAvanA viSayano mana-vacana-kAyAthI abhyAsa karavo. 281 pravacanabhaktiH zrutasampadudyamo vyatikarazca saMvignaiH / vairAgyamArgasadbhAva-bhAvadhIsthairyajanakAni // 4 // zAsanabhakti, zrutanI prAptino puruSArtha, saMvigno sAthe sahavAsa e vairAgyamArga para TakAvanAra tathA pariNAma ane buddhine sthira karanArA upAyo che.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 prazamarati sUktaratnamaMjUSA 78 yadvat kazcit kSIraM, madhuzarkarayA susaMskRtaM hRdyam / pittArditendriyatvAd, vitathamatirmanyate kaTukam // 5 // jema koI mANasa pittanA prakopathI pIDAyela hovAthI buddhi bhraSTa thavAthI mIThI sAkarathI saMskRta karAyela svAdiSTa khIrane paNa kaDavI mAne. 79 tadvannizcayamadhuram, anukampayA sadbhirabhihitaM pathyam / tathyamavamanyamAnA, rAgadveSodayovRttAH // 6 // tema sajjanoe anukaMpAthI kahela nizcayathI madhura, hitakara ane sAcI vAtano paNa rAga-dveSathI pIDAtA mANaso anAdara kare che. - apramAda - 64 bhavakoTIbhirasulabhaM, mAnuSyaM prApya kaH pramAdo me ? / na ca gatamAyurbhUyaH, pratyetyapi devarAjasya // 7 // karoDo bhave paNa na maLe tevA manuSyajanmane pAmIne huM pramAda kema karuM chuM? indranuM AyuSya paNa gayA pachI pharI pAchuM AvatuM nathI. 65 ArogyAyurbalasamudayAH, calA vIryamaniyataM dharme / tallabdhvA hitakArye, mayodyamaH sarvathA kAryaH // 8 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA Arogya, AyuSya, baLa, samRddhi nAzavaMta che. dharmamAM zakti / utsAha paNa aniyata che (kyAreka hoya, kyAreka na hoya). to A badhuM meLavIne mAre hita karI levAmAM ja pUrepUro prayatna karavo joIe. 45 185 zAstrAdhyayane cAdhyApane ca, saJcintane tathA''tmani ca / dharmathane ca satata, yatna: sarvAtmanA Aya: / / / / zAstranuM adhyayana, adhyApana, AtmaciMtana ane dharmakathana... A badhAmAM satata pUrepUro puruSArtha karavo. 120 paizAcikamAkhyAnaM, zrutvA gopAyanaM ca kulavadhvAH / saMyamayogairAtmA, nirantaraM vyApRtaH kAryaH // 10 // bhUtanI kathA ane putravadhUnA saMrakSaNanI vAta sAMbhaLIne AtmAne saMyamayogomAM niraMtara pravRtta rAkhavo. (navaro paDavA na devo.) 25 kapAya ~ krodhAt prItivinAzaM, mAnAd vinayopaghAtamApnoti / zAThyAt pratyayahAniH, sarvaguNavinAzanaM lobhAt // 11 // krodhathI prItino nAza thAya che, mAnathI vinayano nAza thAya che. mAyAthI vizvAsano nAza thAya che. lobhathI sarva guNono nAza thAya che.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 prazamarati sUktaratnamaMjUSA 26 krodhaH paritApakaraH, sarvasyodvegakArakaH krodhaH / vairAnuSaGgajanakaH, krodhaH krodhaH sugatihantA // 12 // krodha pIDAkAraka che. krodha badhAne uga karAvanAra che. krodha vairanI paraMparAno janaka che. krodha sagatine aTakAvanAra che. 27 zrutazIlavinayasandUSaNasya, dharmArthakAmavighnasya / mAnasya ko'vakAzaM.mahartamapi paNDito dadyAta? // 13 // zrata, zIla ane vinayamAM moTA dUSaNarUpa, dharma-artha ane kAmamAM vidanarUpa evA mAnane kayo buddhimAna kSaNavAra paNa pesavA he? 28 mAyAzIlaH puruSo, yadyapi na karoti kiJcidaparAdham / sarpa ivAvizvAsyo, bhavati tathA'pyAtmadoSahataH // 14 // mAyAvI mANasa koI bIjAne herAna karavArUpa) aparAdha na kare to paNa, potAnA (mAyArUpa) doSanA kAraNe sarpanI jema avizvasanIya ja bane che. 29 sarvavinAzAzrayiNaH, sarvavyasanaikarAjamArgasya / lobhasya ko mukhagataH, kSaNamapi duHkhAntaramupeyAt ? // 15 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA sarva vinAzano AdhAra, sarva Apattione AvavAno rAjamArga evA lobhamAM phasAyelo kayo jIva kSaNavAra paNa sukha pAme ? 40 47 indriyajaya~~~~ duHkhadviT sukhalipsuH, mohAndhatvAd adRSTaguNadoSaH / yAM yAM joti gheTAM, tathA tathA du:QmAtte // 6 // duHkhano dveSI ane sukhano lAlacu jIva (duHkhano nAza ane sukhanI prApti mATe) je je pravRtti kare che, tenAthI duHkha ja pAme che. (kAraNa e che ke) mohanA aMdhApAnA kA2Ne vastunA guNadoSane joyA ja nathI. (duHkhanA kAraNamAM sukha jue che.) 41 kalaribhitamadhuragAndharva-tUryayoSidvibhUSaNaravAdyaiH / zrotrAvabaddhahRdayo, hariNa iva vinAzamupayAti // 17 // rAga-rAgiNI yukta madhura divya saMgIta, vAjiMtro ane strInA AbhUSaNonA raNakAra vagerenA kAraNe zrotrendriyamAM Asakta thayela manavALo jIva, haraNanI jema nAza pAme che. 42 gativibhrameGgitAkAra - hAsyalIlAkaTAkSavikSiptaH / rUpAvezitacakSuH zalabha iva vipadyate vivazaH // 18 // laTakALI cAla, IzArA, hAsya, nRtya vagere lIlA ane kAmaNagArA kaTAkSathI AkarSAyela ane (srInA) rUpamAM coTelI AMkhavALo jIva pataMgiyAnI jema paravaza banIne nAza pAme che.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 43 prazamarati sUktaratnamaMjUSA snAnAGgarAgavartika-varNakadhUpAdhivAsapaTavAsaiH / gandhabhramitamanasko, madhukara iva nAzamupayAti // 19 // snAna, vilepana, sugaMdhI vATa, thaMdhana, dhUpa, Isa, attara vagerenA kAraNe sugaMdhamAM Asakta thayela manavALo jIva bhamarAnI jema nAza pAme che. 44 miSTAnnapAnamAMsaudanAdi-madhurarasaviSayagRddhAtmA / galayantrapAzabaddho, mIna iva vinAzamupayAti // 20 // mIThAI, pINAM, mAMsa, bhAta vagere jIbhanA madhura viSayomAM Asakta thayela jIva, galamAM phasAyela mAchalInI jema nAza pAme che. 45 zayanAsanasambAdhana-suratasnAnAnulepanAsaktaH / sparzavyAkulitamatiH, gajendra iva badhyate mUDhaH // 21 // (prebhaNa) pathArI, Asana, zarIrathaMpI, maithunasevana, snAna, vilepanamAM Asakta thayela jIva, (hAthaNInA) sparzamAM vyAkula thayela mativALA hAthInI jema baMdhAya che. 46 ekaikaviSayasaGgAd, rAgadveSAturA vinaSTAste / kiM punaraniyamitAtmA, jIvaH paJcendriyavazArttaH ? // 22 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA ' eka eka viSayanI AsaktithI rAga-dveSathI vyAkuLa banelA te badhA jIvo nAza pAmyA; to pAMce indriyane paravaza thaIne pIDAtA ane potAne saMyamamAM nahIM rAkhI zakatA jIvanuM to zuM thAya? nAza pAme ja. 48 nahi so'stIndriyaviSayo, yenAbhyastena nityatRSitAni / tRptiM prApnuyurakSANyanekamArgapralInAni // 23 // aneka viSayomAM Asakta ane chatAM sadAya atRpta evI indriyo jenA sevanathI tRptine pAme evo indriyano koI ja viSaya nathI. 52 tAnevArthAn dviSataH, tAnevArthAn pralIyamAnasya / nizcayato'syAniSTa, na vidyate kiJcidiSTaM vA // 24 // te ja viSayo para dveSa karanAra ane (kALAMtare) te ja viSayo para rAga karanAra A jIvane kharekhara to kAMI ja iSTa ke aniSTa nathI. 54 yasminnindriyaviSaye,zubhamazabhaM vA nivezayati bhAvam / rakto vA dviSTo vA, sa bandhaheturbhavati tasya // 25 // rAgI athavA 'SI jIva, je indriyanA viSayamAM zubha athavA azubha bhAva kare che, te tene karmabaMdhanuM kAraNa bane che. 106 AdAvatyabhyudayA, madhye zRGgArahAsyadIptarasAH / nikaSe viSayA bIbhatsa-karuNalajjAbhayaprAyAH // 26 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 prazamarati sUktaratnamaMjUSA indriyonA viSayo zarUAtamAM AnaMdadAyaka, vacce zRMgArahAsyathI vadhelA AnaMdavALA paNa aMte bIbhatsa ane karuNa, lajjA ke bhaya utpanna karanArA che. 107 yadyapi niSevyamANA, manasaH parituSTikArakA viSayAH / kimpAkaphalAdanavad, bhavanti pazcAdatidurantAH // 27 // bhogavAtA viSayo jo ke manane AnaMda ApanArA che, paNa pAchaLathI kiMpAkaphaLanA bhakSaNanI jema atyaMta duHkhadAyaka aMtavALA che. 108 yadvat zAkASTAdazam, annaM bahubhakSyapeyavat svAdu / viSasaMyuktaM bhuktaM, vipAkakAle vinAzayati // 28 // aDhAra jAtanA zAkavALuM, ghaNA prakAranI khANI-pINIvALuM svAdiSTa evuM bhojana paNa jhera yukta hoya to aMdara pace tyAre mota lAve che. 109 tadvadupacArasaMbhRta-ramyakrAgarasasevitA viSayAH / bhavazataparamparAsvapi, duHkhavipAkAnubandhakarAH // 29 // te ja rIte aneka upAyo vaDe meLavelA, atyaMta rAgapUrvaka bhogavelA viSayo seMkaDo bhavonI paraMparA sudhI duHkhajanakavipAkonI paraMparAne utpanna karanArA che. 121 kSaNavipariNAmadharmA, martyAnAmRddhisamudayAH sarve / sarve ca zokajanakAH, saMyogA viprayogAntAH // 30 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA mANasonI badhI ja Rddhi-samRddhi kSaNamAM ja virasa thavAnA svabhAvavALI che, ane badhA ja saMyogo chelle viyogamAM aMta pAmanArA-zoka karAvanArA che. - prazamasukha - 122 bhogasukhaiH kimanityaiH, bhayabahulaiH kAkSitaiH parAyattaiH? / nityamabhayamAtmasthaM, prazamasukhaM tatra yatitavyam // 31 // anitya (vinAzI), bhayathI bharapUra ane parAdhIna evA bhogasukhonI icchA zA mATe karavI ? prazamanuM sukha nitya che, bhayarahita che, AtmAmAM ja raheluM che, mATe temAM ja prayatna karavo. 124 yat sarvaviSayakAkSodbhavaM, sukhaM prApyate sarAgeNa / tadanantakoTiguNitaM, mudhaiva labhate vigatarAgaH // 32 // sarAgI vyakti, sarvaviSayonI icchA(mujabanI prApti)thI je sukha meLave che, tenAthI anaMtagaNuM sukha virAgI vagara mahenate meLave che. 125 iSTaviyogApriyasamprayoga kAkSAsamudbhavaM duHkham / prApnoti yat sarAgo, na saMspRzati tad vigatarAgaH // 33 //
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA iSTano viyoga ane apriyano saMyoga thatA sarAgIne (te na thAya tevI) icchAthI je duHkha thAya che, te virAgIne sparzatuM paNa nathI. 126 prazamitavedakaSAyasya, hAsyaratyaratizokanibhRtasya / bhayakutsAnirabhibhavasya, yat sukhaM tat kuto'nyeSAm ? // 34 // veda-kaSAyane zAMta karanAra, hAsya-rati-arati-zokathI rahita ane bhaya-jugupsAthI aparAjitane je sukha che, te bIjAne kyAMthI hoya ? 127 samyagdRSTiAnI, dhyAnatapobalayuto'pyanupazAntaH / taM labhate na guNaM yaM, prazamaguNamupAzrito labhate // 35 // prazamaguNanA dhArakane je lAbha thAya che, te samyagdaSTijJAnI, dhyAna ane tapayukta evI paNa anupazAMta vyaktine thato nathI. 128 naivAsti rAjarAjasya, tatsukhaM naiva devarAjasya / yatsukhamihaiva sAdhoH, lokavyApArarahitasya // 36 // lokavyApArathI rahita sAdhune ahIyAM ja je sukha che, te cakravartI ke indrane paNa hotuM nathI.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA 235 svaguNAbhyAsaratamateH, paravRttAntAndhamUkabadhirasya / madamadanamohamatsara- roSaviSAdairadhRSyasya // 37 // 43 AtmaguNonA abhyAsamAM magna buddhivALA, bIjAnI vAta bhATe sAMdhaNA- mUMgA - jaDerA, abhimAna - abhavAsanA-bhohaIrSyA-drodha ane zo'thI abhya....... 236 prazamAvyAbAdhasukhAbhikAGkSiNaH, susthitasya saddharme / tasya kimaupamyaM syAt, sadevamanuje'pi loke'smin ? // 38 // prazamanA akhaMDa sukhane icchanAra, saddharmamAM nizcala evA sAdhune A devaloka ane manuSyalokamAM konI sAthe sarakhAvI zAya ? anI sAthai nahIM. 237 svargasukhAni parokSANyatyantaparokSameva mokSasukham / pratyakSaM prazamasukhaM, na paravazaM na ca vyayaprAptam // 39 // svarganA sukho dekhAtA nathI. mokSasukha to atyaMta parokSa che. pae prazamanuM sukha to (svAnubhavathI) pratyakSa che, svAdhIna che ane akhaMDa che. 238 nirjitamadamadanAnAM, vAkkAyamanovikArarahitAnAm / vinivRttaparAzAnAm, ihaiva mokSaH suvihitAnAm // 40 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA mada-madanane jItelA, mana-vacana-kAyAnA vikArathI rahita ane parapadArthanI spRhAthI mukta suvihita sAdhuone to ahIMyAM ja mokSa che. 240 svazarIre'pi na rajyati, zatrAvapi na pradoSamupayAti / rogajarAmaraNabhayaiH, avyathito yaH sa nityasukhI // 41 // je potAnA zarIramAM paNa rAga karato nathI, zatru upara paNa dveSa karato nathI, roga-jarA-maraNa ke bhayathI paNa gabharAto nathI, te sadA sukhI che. (zarIrano rAga na hovAthI ja rogAdino bhaya nathI.) 242 viSayasukhanirabhilASaH, prazamaguNagaNAbhyalakRtaH sAdhuH / dyotayati yathA na tathA, sarvANyAdityatejAMsi // 42 // viSayasukhanI icchAthI rahita, prazamaguNathI alaMkRta sAdhu jevo jhaLake che, tevA to badhA sUryanA teja bhegA thaIne paNa jhaLakatA nathI. 255 sAtaddhiraseSvaguruH, prAyaddhivibhUtimasulabhAmanyaiH / saktaH prazamaratisukhe, na bhajati tasyAM muniH saGgam // 43 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA zAtA-Rddhi-rasagAravathI rahita ane prazamaratinA sukhamAM magna sAdhu, anyone durlabha evI labdhio pAmavA chatAM paNa temAM Asakta thato nathI. 55 256 yA sarvasuravaraddhiH, vismayanIyA'pi sA'nagArarddheH / nArdhati sahastrabhAgaM, koTizatasahastraguNitA'pi // 44 // Azcaryajanaka evI sarva indronI Rddhi, lAkha karoDa vaDe guNyA pachI paNa, sAdhunI (AMtarika AnaMdarUpa) RddhinA hajAramA bhAge paNa AvatI nathI. 140 yadvat paDkAdhAramapi, paGkajaM nopalipyate tena / dharmopakaraNadhRtavapurapi, sAdhuralepakastadvat // 45 // kAdavamAM rahevA chatAM paNa kamaLa jema kAdavathI lepAtuM nathI; tema dharmopakaraNathI ja zarIrano nirvAha karavA chatAM sAdhu temAM (upakaraNamAM) Asakti karatA nathI. 141 yadvat turagaH satsvapyAbharaNavibhUSaNeSvanabhisaktaH / tadvadupagrahavAnapi na saGgamupayAti nirgranthaH // 46 // jema ghoDo potAnA para ladAyelA AbharaNo para Asakta na thAya, tema sAdhu upakaraNo rAkhavA chatAM tenA para rAga na kare.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 prazamarati sUktaratnamaMjUSA 76 kecit sAtaddhirasAtigauravAt, sAmpratakSiNaH purussaaH| mohAt samudravAyasavad, AmiSaparA vinazyanti // 47 // zAtA, Rddhi ane rasagAravanA kAraNe vartamAna sukhane ja jonArA (bhaviSyamAM AvanArA duHkhane nahIM jonArA) keTalAka mANaso, mohathI mAMsa vageremAM Asakta thaIne samudrI kAgaDAnI jema nAza pAme che. - madatyAga - 81 jJAtvA bhavaparivarte, jAtInAM koTIzatasahastreSu / hInottamamadhyatvaM, ko jAtimadaM budhaH kuryAd ? // 48 // saMsAranA paribhramaNamAM, lAkho-karoDo jAtiomAM (utpanna thayela potAnuM) hIna - madhyama ke uttamapaNuM jANIne (arthAt dareka prakAramAM lAkho karoDo vAra pote utpanna thayo che te jANIne) kayo buddhimAnuM (potAnI) jAtinuM abhimAna kare ? 84 yasyAzuddhaM zIlaM, prayojanaM tasya kiM kulamadena ? / svaguNAbhyalakRtasya hi, %i zItavataH sUnamana ? 46
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA jenuM zIla nirmaLa nathI, tene mAtra kuLanuM abhimAna zenuM? ane je zIlavAna che, guNothI ja zobhe che, teNe kuLanuM abhimAna karavAnI zI jarUra che ? 86 nityaM parizIlanIye, tvamAMsAcchAdite kaluSapUrNe / nizcayavinAzadharmiNi, rUpe madakAraNaM kiM syAt ? // 50 // 88 roja TApaTIpa na karavAmAM Ave to bagaDI jAya tevA, cAmaDI-mAMsathI DhaMkAyela maLamUtrAdirUpa ane avazya vinAza pAmanArA rUpamAM abhimAna karavA jevuM zuM che ? 57 tasmAdaniyatabhAvaM, balasya samyag vibhAvya buddhibalAt / mRtyubale cAbalatAM, na madaM kuryAd balenApi // 51 // zArIrika baLanuM (kyAreka hovA - kyAreka na hovArUpa) aniyatapaNuM ane mRtyunI sAme tenI nirbaLatAne buddhithI sArI rIte vicArIne, baLanuM abhimAna na karavuM. 89 udayopazamanimittau, lAbhAlAbhAvanityakau matvA / nAlAbhe vaikalyaM, na ca lAbhe vismayaH kAryaH // 52 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA lAbha ane alAbha karmanA udaya ane kSayopazamathI thAya che ane anitya che, ema mAnIne alAbhamAM zoka ke lAbhamAM harSa na karavo. 92 58 pUrvapuruSasiMhAnAM vijJAnAtizayasAgarAnantyam / zrutvA sAmpratapuruSAH, kathaM svabuddhayA madaM yAnti ? // 53 // pUrvakAlIna mahApuruSonI jJAnasamRddhinuM sAgara jevuM anaMtapaNuM sAMbhaLyA pachI paNa vartamAnakAlIna puruSo potAnI buddhinuM abhimAna kema kare che ? 94 garvaM paraprasAdAtmakena, vAllabhyakena yaH kuryAt / taM vAllabhyakavigame, zokasamudayaH parAmRzati // 54 // bIjAnI kRpArUpa lokapriyatAthI je abhimAna kare che, tene lokapriyatA nAza pAmatA zoka gherI vaLe che. 96 saMparkodyamasulabhaM caraNakaraNasAdhakaM zrutajJAnam / tabbA sarvamAM, tenaiva maT tha Arya ? / / je zrutajJAna, sAmagrI ane purUSArtha hoya to suprApya che, caraNa-karaNanuM sAdhaka che, badhA madane haranAra che; te ja zrutajJAnane pAmIne mada kema karAya ?
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA 98 jAtyAdimadonmattaH, pizAcavad bhavati duHkhitshceh| jAtyAdihInatAM, parabhave ca niHsaMzayaM labhate // 56 // jAti vagerenA madathI unmatta thayela jIva A bhavamAM bhUtanI jema duHkhI thAya che ane parabhavamAM nizcitapaNe hInajAti vagere pAme che. 100 paraparibhavaparivAdAd, AtmotkarSAcca badhyate karma / nIcairgotraM pratibhavaM, anekabhavakoTidurmocam // 57 // bIjAnA apamAna-niMdA ane ApavaDAIthI karoDo bhave paNa na khape tevuM dareka bhavamAM udayamAM AvanAruM nIcagotrakarma baMdhAya che. - kadhyAnadhya - 135 vraNalepAkSopAGgavad, asaGgayogabharamAtrayAtrArtham / pannaga ivAbhyavahared, AhAraM putrapalavacca // 58 // sAdhu, niHsaMga evA saMyamayoganA nirvAha karavA mATe ja ghA upara malama ane gADAnA paiDAmAM telanI jema jarUra pUrato, sapanI jema (svAda lIdhA vinA gaLI jAya) ke putranA mAMsanI jema (anicchAe) AhAra kare. 137 kAlaM kSetraM mAtrAM, sAtmyaM dravyagurulAghavaM svabalam / jJAtvA yo'bhyavahArya, bhukte kiM bheSajaistasya? // 59 //
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA kALa, kSetra, pramANa, potAnI prakRti, dravyanI guru-laghutA, potAnI (pAcana)zakti...A badhuM jANI-vicArIne je AhAra kare, tene auSadhanI zuM jarUra ? 147 taccintyaM tadbhASyaM, tatkAryaM bhavati sarvathA yatinA / nAtmaparo bhayabAdhakam, iha yat paratazca sarvAddham // 60 // 60 sAdhune mATe sarvathA te ja vicAravA yogya, te ja bolavA yogya ane te ja karavA yogya che, je Aloka ane paralokamAM koI kALe potAne ke bIjAne duHkhI karanAra na hoya. 143 yajjJAnazIlatapasAm, upagrahaM nigrahaM ca doSANAm / kalpayati nizcaye yat, tat kalpyamakalpyamavazeSam // 61 // je jJAna-cAritra-tapane sahAyaka (vRddhi karanAra) che, doSone jItanAra che, arthAt je nizcayanayathI kalpe che te ja kalpya che, bAkI badhuM akalpya che. 144 yat punarupaghAtakaraM, samyaktvajJAnazIlayogAnAm / tat kalpyamapyakalpyaM, pravacanakutsAkaraM yacca // 62 // je samyaktva, jJAna, cAritra ane yogone nukasAnakAraka che athavA je zAsananI hIlanA karAvanAra che, tevI kalpya vastu paNa akalpya che.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA 1 - jara bhAvanA 151 iSTajanasaMprayogarddhi-viSayasukhasampadastathA''rogyam / dehazca yauvanaM jIvitaM ca sarvANyanityAni // 63 // ISTano saMyoga, Rddhi, indriyanA viSayasumo, saMpatti, Arogya, zarIra, yauvana jane AyuSya A jaghu anitya - nAzavaMta che. 152 janmajarAmaraNabhayaiH, abhidrute vyAdhivedanAgraste / jinavaravacanAdanyatra nAsti zaraNaM kvacilloke // 64 // janma-jarA-maraNathI pIDita, rogonI vedanAthI grasta evA A lokamAM jinavacana sivAya kyAMya zaraNa maLe tema nathI. 153 ekasya janmamaraNe, gatayazca zubhAzubhA bhavAvarte / tasmAdAkAlikahitam, ekenaivAtmanaH kAryam // 65 // saMsAranA paribhramaNamAM janma, maraNa, zubha ane azubha gati; ekalAnI ja thAya che. eTale AtmAnuM kAyamI hita kheDalA (pote ) 4rI se. 154 anyo'haM svajanAt parijanAcca, vibhavAt zarIrakAcceti / yasya niyatA matiriyaM, na bAdhate taM hi zokakaliH // 66 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA "huM svajana, parivAra, vaibhava ane zarIra - badhAthI bhinna chuM" evI jenI nizcala buddhi che, tene zokarUpI kali herAna karato nathI. 155 azucikaraNasAmarthyAd, AdyuttarakAraNAzucitvAcca / dehasyAzucibhAvaH, sthAne sthAne bhavati cintyaH // 17 // zarIra, zucine paNa azuci karavAnI tAkAta dharAve che. pote azucikAraNothI utpanna thAya che ane azuci-kAraNo(khalarasa)thI vadhe - Take che. A rIte zarIrano azucibhAva dareka sthAne vicAravA yogya che. 156 mAtA bhUtvA duhitA, bhaginI bhAryA ca bhavati saMsAre / vrajati sutaH pitRtAM, bhrAtRtAM punaH zatrutAM caiva // 8 // saMsAramAM mAtA thaIne (e ja jIva) dIkarI, bahena ane patnI thAya che. dIkaro ja bApa, bhAI ke zatru bane che. 157 mithyAdRSTiravirataH, pramAdavAn yaH kaSAyadaNDaruciH / tasya tathA''svakarmaNi, yateta tannigrahe tasmAt // 19 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA je mithyAtvI, avirata, pramAdI, kaSAya ane traNa daMDamAM rucivALo che, tene tevA karmo baMdhAya che. mATe tenA mithyAtvAdinA) nigrahano prayatna karavo. 158 yA puNyapApayoragrahaNe, vAkkAyamAnasI vRttiH / susamAhito hitaH, saMvaro varadadezitazcintyaH // 70 // puNya ke pApano baMdha aTakAvanArI mana-vacana-kAyAnI je vRtti che, te saMvara sArI rIte ArAdhatAM hitakara bane che tema prabhue kahyuM che, tema vicAravuM. 159 yadvadvizoSaNAdupacito'pi, yatnena jIryate doSaH / tadvat karmopacitaM, nirjarayati saMvRtastapasA // 1 // jema bhego thayelo doSa (maLa) paNa zoSaNa (lAMghaNa) karavArUpa prayatnathI pace che, tema saMvaravALI vyakti bhegAM karelAM karma tapa vaDe khapAve che. 160 lokasyAdhastiryag, vicintayedUrdhvamapi ca bAhalyam / sarvatra janmamaraNe, rUpidravyopayogAMzca // 72 // lokanI nIcenI, tirjI ane uparanI - pahoLAI vicAravI. ane tyAM badhe janma - maraNa ane rUpI padArthano (pugalano) karelo upayoga vicAravo. (e lokasvabhAva bhAvanA
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA 161 dharmo'yaM svAkhyAto,jagaddhitArthaM jinaiH jitArigaNaiH / ye'tra ratAste saMsAra-sAgaraM lIlayottIrNAH // 73 // AMtarazatruone jItanArA jinezvaroe jagatanA hita mATe A dharma kahelo che. je temAM magna che, te saMsArasAgarane saraLatAthI tarI gayA che. 162 mAnuSyakarmabhUmyAryadezakulakalyatA''yurupalabdhau / zraddhAkathakazravaNeSu, satsvapi sudurlabhA bodhiH // 74 // manuSyabhava, karmabhUmi, Aryadeza, AryakuLa, Arogya ane dIrdhAyu maLyA pachI, dharma para (oghathI) zraddhA, dharmopadezaka guru ane dharmanuM zravaNa maLyA pachI paNa bodhi (samyagdarzana) durlabha che. 163 tAM durlabhAM bhavazataiH, labdhvA'tidurlabhA punarviratiH / mohAd rAgAt kApathavilokanAd gauravavazAcca // 5 // seMkaDo bhavomAM durlabha evuM samyagdarzana maLyA pachI paNa moha(ajJAna), rAga, kupaMthonA darzana ane rasAdi gAravanA kAraNe virati vaLI atidurlabha che. 1. samyagdarzanarUpa zuddha zraddhA nahIM.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA - daza yatidharma - 168 dharmasya dayA mUlaM, na cAkSamAvAn dayAM samAdatte / tasmAd yaH kSAntiparaH, sa sAdhayatyuttamaM dharmam // 76 // dayA dharmanuM mULa che. kSamA vinAno dayA karI na zake. eTale je kSamAvAnuM che, te ja uttama dharmane ArAdhI zake che. 169 vinayAyattA guNAH sarve, vinayazca mArdavAyattaH / yasmin mArdavamakhilaM, sa sarvaguNabhAktvamApnoti // 77 // badhA guNo vinayane AdhIna che. vinaya, mRdutA (namratA - akkaDAIno abhAva)ne AdhIna che. eTale jenAmAM pUrNa mRdutA che, te sarva guNono svAmI thAya che. 170 nAnArjavo vizudhyati, na dharmamArAdhatyazuddhAtmA / dharmAdRte na mokSo, mokSAt paramaM sukhaM nAnyat // 78 // RjutA vinAno (paTI mANasa) kadI zuddha thato nathI. azuddha jIva dharma ArAdhato nathI. dharma vinA mokSa nathI. mokSa sivAya zreSTha sukha nathI.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA 171 yad dravyopakaraNabhaktapAna dehAdhikArakaM zaucam / tad bhavati bhAvazaucAnuparodhAd yatnataH kAryam // 79 // dravyabhUta upakaraNo, bhojana, pANI ane zarIrane AzrayIne je (dravya)zauca che te bhAvazauca(pavitratA)ne hAni na thAya te rItanA prayatnapUrvaka karavuM. 172 paJcAzravAda viramaNaM, paJcendriyanigrahaH kaSAyajayaH / daNDatrayaviratizceti, saMyamaH saptadazabhedaH // 80 // pAMca AzravathI aTakavuM, pAMca indriyano nigraha, cAra kaSAyano jaya ane traNa daMDathI virati e sattara prakAranuM saMyama 173 bAndhavadhanendriyasukhatyAgAt, tyaktabhayavigrahaH sAdhuH / tyaktAtmA nirgranthaH, tyaktAhaGkAramamakAraH // 81 // mitro | svajano, saMpatti ane indriyanA sukhonA tyAganA kAraNe sAdhu, bhaya ane zarIranA paNa tyAgI che. ane ahaMkAra ane mamatvanA tyAgI nigraMtha, AtmAnA (potAnI jAtanA) paNa tyAgI che. 174 avisaMvAdanayogaH, kAyamanovAgajihyatA caiva / satyaM caturvidhaM tacca, jinavaramate'sti nAnyatra // 82 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA yogano avisaMvAda (manamAM juduM ane vANI ane kAyAmAM juduM nahI) ane mana-vacana-kAyAnI avakratA e cAra prakAranuM satya che. ane te jinamatamAM ja che, bIje kyAMya nahIM. {arthAt (1) satyanI AvI vyAkhyA jinamatamAM ja che. athavA (2) jinamata ja AvuM satya che. athavA (3) jinazAsanamAM ja AvA satyanuM pAlana zakya che.} 175 anazanamUnodaratA, vRtteH saMkSepaNaM rasatyAgaH / kAyaklezaH saMlInateti, bAhyaM tapaH proktam // 83 // anazana, UNodarI, vRttino saMkSepa, rasatyAga, kAyakleza, saMlInatA e bAhyatapa kahyo che. 176 prAyazcittadhyAne, vaiyAvRttyavinayAvathotsargaH / svAdhyAya iti tapaH, SaTprakAramabhyantaraM bhavati // 84 // prAyazcitta, dhyAna, vaiyAvacca, vinaya, utsarga ane svAdhyAya e cha prakArano atyaMtara tapa che. 177 divyAt kAmaratisukhAt, trividhaM trividhena viratiriti navakam / audArikAdapi tathA, tad brahmASTAdazavikalpam // 85 // divya kAmasukhothI trividha trividhena virati e nava ane dArikathI paNa virati e nava, ema aDhAra prakAranuM brahmacarya che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA 178 adhyAtmavido mUrcchA, parigrahaM varNayanti nizcayataH / tasmAd vairAgyepsoH, AkiJcanyaM paro dharmaH // 86 // 68 adhyAtmanA jANakAro paramArthathI mUrchAne ja parigraha kahe che. eTale vairAgyanI icchAvALA mATe anAsakti e zreSTha dharma che. 179 dazavidhadharmAnuSThAyinaH, sadA rAgadveSamohAnAm / dRDharUDhaghanAnAmapi, bhavatyupazamo'lpakAlena // 87 // davidha dharmane sadA karanArAnA atyaMta majabUta evA rAga-dveSa-moha paNa thoDA ja kALamAM zAMta thAya che. vinaya 67 kularUpavacanayauvana- dhanamitraizvaryasampadapi puMsAm / vinayaprazamavihInA, na zobhate nirjaleva nadI // 88 // vinaya ane prazamabhAva vinAnA mANasonA kula, rUpa, vApaTutA, yauvana, dhana, mitro, sattA vagere saMpattiyo pAlI vinAnI nadInI jema zobhatA nathI. 68. na tathA sumahAyairapi, vastrAbharaNairalaGkRto bhAti / zrutazIlamUlanikaSo, vinItavinayo yathA bhAti // 89 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA 69 atyaMta kImatI evA vastra-AbhUSaNathI alaMkRta paNa tevo zobhato nathI, jevo zruta-zIlathI saMpanna vinIta vyakti zobhe che. 66 zAstrAgamAdRte na hitamasti, na ca zAstramasti vinayam Rte / tasmAcchAstrAgamalipsunA, vinItena bhavitavyam // 90 // zAstrajJAna vinA hita nathI. vinaya vinA zAstranuM jJAna na maLe. eTale zAstrajJAna meLavavAnI icchA hoya teNe vinayavaMta thavuM. 69 gurvAyattA yasmAt, zAstrArambhA bhavanti sarve'pi / tasmAd gurvArAdhanapareNa, hitakAGkSiNA bhAvyam // 91 // badhA ja zAstronuM jJAna guru pAsethI ja maLe che. eTale hitecchue gurunI sevA karavAmAM tatpara thavuM. 70 dhanyasyopari nipatati, ahitasamAcaraNagharmanirvApI | guruvanamayanivRto, vacanasarasavanasparza: // 1 // ahitakara AcaraNarUpI tApane dUra karanAra, gurunA mukharUpI malayaparvatamAMthI nIkaLela vacanarUpa sarasa caMdanano sparza jene maLe che, te dhanya che.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 prazamarati sUktaratnamaMjUSA 71 duSpratikArau mAtApitarau, svAmI guruzca loke'smin / tatra gururihAmutra ca, suduSkaratarapratIkAraH // 13 // A lokamAM mAtA, pitA, (AjIvikA ApanAra) mAlika ane gurunA upakArano badalo vALavo duHzakya che. temAMya gurunA upakArano badalo to Aloka ke paralokamAM paNa vALavo atyaMta duHzakya che. 72 vinayaphalaM zuzrUSA, guruzuzrUSAphalaM zrutajJAnam / jJAnasya phalaM viratiH, viratiphalaM cAzravanirodhaH // 14 // vinayanuM phaLa zuzruSA (jinavANI zravaNanI icchA) che. tIvra zuzraSAnuM phaLa zrutajJAna che. jJAnanuM phaLa virati che. viratinuM phaLa karmabaMdhanuM aTakavuM te che. 73 saMvaraphalaM tapobalam, atha tapaso nirjarA phalaM dRSTam / tasmAt kriyAnivRttiH, kriyAnivRtterayogitvam // 15 // karmabaMdha aTakavAnuM phaLa tapanI zakti che. tapanuM phaLa karmanI nirjarA che. tenAthI (mana-vacana-kAyAnI) pravRtti baMdha thAya che. tenAthI ayogipaNuM Ave che. 74 yoganirodhAd bhavasantatikSayaH, santatikSayAnmokSaH / tasmAt kalyANAnAM, sarveSAM bhAjanaM vinayaH // 96 // yoganirodhathI bhavonI paraMparAno nAza thAya che. tenAthI mokSa thAya che. Ama, sarva sukhono AdhAra vinaya che.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA 131 lokaH khalvAdhAraH, sarveSAM brahmacAriNAM yasmAt / tasmAllokaviruddhaM, dharmaviruddhaM ca santyAjyam // 97 // sarva sAdhuone mATe loka e AdhAra che. eTale lokaviruddha ane dharmaviruddhano tyAga karavo. (athavA tethI lokaviruddha e dharmaviruddha paNa che, ane tethI tyAga karavA yogya che.) 232 dharmAvazyaka yogeSu, bhAvitAtmA pramAdaparivarjI / samyaktvajJAnacAritrANAm, ArAdhako bhavati // 98 // 71 dharma ane Avazyaka yogomAM bhAvita thayela ane pramAdano tyAgI jIva samyaktva-jJAna ane cAritrano ArAdhaka thAya che. 249 jinavaravacanaguNagaNaM, saJcintayato vadhAdyapAyAMzca / karmavipAkAn vividhAn, saMsthAnavidhInanekAMzca // 99 // jinezvaranA vacananA guNonA samUhane (AjJAvicayadharmadhyAna), hiMsAdinA nukasAnane (apAyavicayadharmadhyAna), karmanA vividha phaLane (vipAkavicayadharmadhyAna), ane (14 rAjalokanA) aneka AkArane (saMsthAnavicayadharmadhyAna) vicArato... 251 nityodvignasyaivaM, kSamApradhAnasya nirabhimAnasya / dhUtamAyAkalimalanirmalasya, jitasarvatRSNasya // 100 //
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 prazamarati sUktaratnamaMjUSA A rIte haMmezAM saMsArathI udvignane, kSamApradhAnane, nirabhimAnIne, mAyArUpI kalinA maLane dhoI nAkhavAthI nirmaLa thayelAne, sarva tRSNAne jItelAne (eTale ke cAre kaSAyathI rahitane)... 252 tulyAraNyakulAkula-viviktabandhujanazatruvargasya / samavAsIcandanakalpana-pradehAdidehasya // 101 // nirjana jaMgala ane vasatithI bharapUra zaheramAM samAna buddhi rAkhanArane, baMdhujana ane zatruvargathI rahitane, zarIra upara caMdanano lepa karanAra ane karavatathI zarIranuM chedana karanAra pratye samAna bhAva rAkhanArane.. 253 AtmArAmasya sataH, samatRNamaNimuktaloSThakanakasya / svAdhyAyadhyAnaparAyaNasya, dRDhamapramattasya // 102 // AtmasvarUpamAM magna, taNakhalAM ane ratna/motIne ke paththara ane sonAne samAna mAnanAra, svAdhyAya-dhyAnamAM parAyaNa ane atyaMta apramattane (kSapakazreNi prApta thAya che.) 264 kSapakazreNimupagataH, sa samarthaH sarvakarmiNAM karma / kSapayitumeko yadi, karmasaGkramaH syAt parakRtasya // 103 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA 93 jo bIjAe karelA karmano saMkrama thato hoya (potAnAmAM AvI zakatA hoya) to kSapakazreNimAM caDela jIva sarva jIvonA sarva karmo khapAvavA samartha che. 267 mastakasUcivinAzAt, tAlasya yathA dhruvo bhavati nAzaH / tadvat karmavinAzo, hi mohanIyakSaye nityam // 104 // jema uparanA bhAge rahela soya jevA bhAgano nAza thAya to tAlavRkSano nizcitapaNe nAza thAya, tema mohanIyakarmano kSaya thatAM bAkInA karmo nizcitapaNe nAza pAme. 226 vedamanovRttimya, mavata: zArIramAnane du:chuM ! tadabhAvastadabhAve, siddhaM siddhasya siddhisukham // 105 // zarIra ane mananI IcchAnA kAraNe zArIrika ane mAnasika duHkho che. (mokSamAM) teno (zarIra-manano) abhAva thavAthI duHkhano paNa abhAva che. Ama, siddhonuM mokSasukha siddha thAya che. - upasaMhAra - 309 ityevaM prazamarateH, phalamiha svargApavargayozca zubham / samprApyate'nagAraiH, agAribhizcottaraguNADhyaiH // 106 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUktaratnamaMjUSA A pramANe prazamaratinuM svarga-mokSa rUpa zubha phaLa, sAdhu ane uttaraguNothI yukta zrAvakone maLe che. 311 sadbhiH guNadoSajJaiH, doSAnutsRjya guNalavA graahyaaH| sarvAtmanA ca satataM, prazamasukhAyaiva yatitavyam // 107 // guNa-doSane jANanArA sajjanoe doSone choDIne nAnA paNa guNo grahaNa karavA. haMmezAM prazamasukha mATe ja pUrepUro prayAsa karavo. 313 sarvasukhamUlabIjaM, sarvArthavinizcayaprakAzakaram / sarvaguNasiddhisAdhanam, arhacchAsanaM jayati // 108 // sarva sukhonuM mULa kAraNa, sarva padArthonA nizcayano bodha karAvanAra ane sarva guNonI siddhinuM sAdhana evuM jinazAsana jaya pAme che. 1. zrAvakone mahAvrata na hovAthI uttaraguNa ja batAvyA che.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtma kalpadruma sUtaratna-mUMjUSA (sArtha) : AdhAragraMthakartA : pa. pU. A. bha. zrI munisuMdarasUrIzvarajI mahArAjA
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUlagraMtha : adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA (sAthe) AdhAragraMtha : adhyAtmakalpadruma AdhAragraMthakartA: pU. A. zrI munisuMdarasUri mahArAjA arthasaMkalana : pU. mu. zrI bhavyasuMdaravi. ma. sA. arthasaMzodhana : dIkSAdAnezvarI pa. pU. A. bha. zrI vijaya guNaratnasUrIzvarajI ma. sA.nA praziSya. pa. pU. mu. zrI hitArtharatnavi. ma. sA. bhASA : saMskRta, gujarAtI viSaya : adhyAtma
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 1/1 jayazrIrAntarArINAM lebhe yena prazAntitaH / taM zrIvIrajinaM natvA, rasaH zAnto vibhAvyate // 1 // jemaNe prazamabhAva vaDe AMtarazatruo upara vijaya meLavyo che, te zrIvIraprabhune namaskAra karIne zAMtarasanI bhAvanA DarAya che. maitryAdi bhAvanA ~~ 1/10 bhajasva maitrIM jagadaGgirAziSu, 5/6 99 pramodamAtman guNiSu tvazeSataH / bhavArtidIneSu kRpArasaM sadA'pyudAsavRttiM khalu nirguNeSvapi // 2 // he Atman ! jagatanA sarva jIvo para maitrIbhAva dhAraNa kara. badhA guNavAno para pramoda dhAraNa kara. saMsAranI pIDAthI du:khI jIvo para sadA karuNA rAkha. ane nirguNIo para udAsInabhAva rAkha. - zarIra-mamatva tyAga -~-~ yataH zucInyapyazucIbhavanti, kRmyAkulAt kAkazunAdibhakSyAt / drAgbhAvino bhasmatayA tato'GgAt, mAMsAdipiNDAt svahitaM gRhANa // 3 //
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA jenA saMbaMdhathI pavitra(attara vagere) vastuo paNa azuci(parasevA vagere rUpa) thaI jAya che tevA, kRmiothI bharelA, kAgaDA-kUtarAne khAvA yogya, thoDA vakhatamAM rAkharUpe thaI janAra, mAMsanA piMDarUpa zarIrathI AtmAnuM hita karI le. 1/2 kArAgRhAd bahuvidhAzucitAdiduHkhAt, nirgantumicchati jaDo'pi hi tadvibhidya / kSiptastato'dhikatare vapuSi svakarmavAtena tad dRDhayituM yatase kimAtman ? // 4 // mUrkha mANasa paNa azuci vagere ghaNA duHkhovALI jelane toDIne chUTavA icche che. to he Atman ! jela karatAM paNa vadhu kharAba evA zarIramAM pUrAyelo tuM, potAnA kAryo vaDe te baMdhanane ja deDha karavA kema prayatna kare che ? 5/8 mRtpiNDarUpeNa vinazvareNa, jugupsanIyena gdaalyen| dehena cedAtmahitaM susAdhyaM, dharmAnna kiM tadyatase'tra mUDha ? // 5 // mATInA piMDarUpa, nAzavaMta, jugupsanIya(guMdA) ane roganA ghara jevA zarIrathI dharma karIne jo Atmahita sAdhI zakAya tema che, to te mUDha ! zA mATe temAM yatna karato nathI ?
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA - viSayatyAga - 1/6 yadindriyArthaiH sakalaiH sukhaM syAt, narendracakritridazAdhipAnAM / tad bindavatyeva puro hi saamysudhanvayestana tamAdriyasva sadA, rAjA, cakravartI ke indrone paNa indriyanA sarva viSayothI je sukha thAya che, te samatAnA amRtatulya sukharUpI samudranI sAme biMdu jeTaluM che. mATe samatAnA sukha mATe ja prayatna kara. 2/27 svanegAsnAlivu thavAa:, roSazca toSazca mudhA padArthaiH / tathA bhave'smin viSayaiH samastaiH, evaM vibhAvyAtmalaye'vadhehi // 7 // svapra ane mAyAjALamAM maLelA padArthothI harSa ke zoka karavo jema nakAmo che, tema A saMsAramAM maLelA indriyanA sarva viSayothI paNa (harSa ke zoka karavo nakAmo che) ema vicArIne AtmasvarUpamAM ja masta bana. 2. vizvati - vivu + viva pratyayathI dhAtu banAvIne varta. trIjo pu. e. va.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 6/2 ApAtaramye pariNAmaduHkhe, sukhe kathaM vaiSayike rato'si ? / jaDo'pi kAryaM racayan hitArthI, karoti vidvan ! yadudarkatarkam // 8 // he vidvAnuM! dekhItI rIte ramaNIya paNa pariNAme duHkharUpa evA vaiSayika sukhamAM kema magna banyo che? kAraNake mUrkha evo paNa hitecchu kArya zarU karatAM pahelAM (pariNAmano) vyavasthita vicAra kare che. ~~ viSaya-vairAgya ~~ 10/18 duHkhaM yathA bahuvidhaM sahase'pyakAmaH. kAmaM tathA sahasi cet karuNAdibhAvaiH / alpIyasA'pi tava tena bhavAntare syAt, AtyantikI sakaladuHkhanivRttireva // 9 // jema tuM vagara icchAe aneka prakAranA duHkha sahana kare che, tema jo karuNAdi bhAvothI icchApUrvaka sahana kare, to thoDA duHkho sahana karavAthI paNa tane bhavAMtaramAM sarva duHkhothI kAyamI nivRtti thaze. 10/25 zItAt tApAnmakSikAkattRNAdi sparzAdyutthAt kaSTato'lpAd bibheSi / tAstAzcaibhiH karmabhiH svIkaroSi, zvabhrAdInAM vedanA dhig dhiyaM te ! // 10 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA (eka bAju) ThaMDI, garamI, mAkhI(macchara) - aNIdAra ghAsanA sparza(DaMkha)thI utpanna thatA alpa kaSTathI paNa Dare che, ane (bIjI bAju) A (pApa) kAryo vaDe naraka vagerenI tevA ja prakAranI vedanAone svIkArI le che. tArI buddhine dhikkAra che ! 10/12 AtmAnamalpairiha vaJcayitvA, prakalpitairvAktanucittasaukhyaiH / bhavAdhame kiM jana ! sAgarANi, soDhA'si hI nArakaduHkharAzIn ? // 11 // he mANasa ! thoDA ane kAlpanika evA mana-vacanakAyAnA sukho vaDe ahIM tArA AtmAne chetarI adhama saMsAramAM sAgaropamo mATe narakanA duHkhonA samUhane sahana karanAro zA mATe thAya che ? 6/1 vimodAse viM viSayapradaiH, bhramAt sukhasyAyatiduHkharAzeH ? / tadgardhamaktasya hi yat sakhaM te, gatopamaM cAyatimuktidaM tat // 12 // bhaviSyamAM duHkhanA samUharUpa evA sukhanA bhramathI indriyonA viSayorUpI pramAdamAM kema moha pAme che? viSayonI AsaktithI mukta thayelA tane je sukha maLaze, te nirUpama ane bhaviSyamAM mokSa ApanAra che.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 10/14 pataGgabhRGgaiNakhagAhimIna dvipadvipAripramukhAH pramAdaiH / zocyA yathA syurmRtibandhaduHkhaiH, cirAya bhAvI tvamapIti janto ! // 13 // pataniyu, bhamaro, 729, pakSI, sarpa, bhA7j, hAthI, siMha vagere jIvo jema pramAdanA kAraNe maraNa-baMdhana vagere duHkho vaDe dayanIya bane che, tema he jIva ! tuM paNa lAMbA kALa mATe dhyanIya thavAno cha ! -strI-bhamatva-tyAga2/1 muhyasi praNayacArugirAsu, prItitaH praNayinISu kRtistvam ! / kiM na vetsi patatAM bhavavAjhe, tA nRNAM khalu zilA galabaddhAH ? // 14 // he jIva! tuM premathI suMdara bolanArI strIo para prema karIne moha pAme che, to zuM jANato nathI ke saMsArasamudramAM paDatA mANaso mATe te strIo gaLe bAMdhelA paththara jevI che ? 2/3 vilokya dUrasthamamedhyamalpaM, jugupsase moTitanAsikastvam / bhRteSu tenaiva vimUDha ! yoSAvapuSSu tat kiM kuruSe'bhilASam ? // 15 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA dUra rahelI thoDI viSTAne joIne paNa tuM nAka maraDIne durgachA kare che, to he mUDha ! te ja viSTAthI bharelA strInA zarIranI kema icchA kare che ? 2/7 amedhyabhastrA bahurandhraniryan malAvilodyatkRmijAlakIrNA / cApalyamAyA'nRtavaJcikA strI, saMskAramohAt narakAya bhuktA // 16 // viSTAthI bharela cAmaDAnI kothaLI, ghaNAM chidromAMthI nIkaLI rahelA maLathI bharapUra, utpanna thatA kRmionA samUhathI vyApta; capaLatA, mAyA ane jUTha vaDe ThaganArI evI strI, pUrvanA saMskArathI utpanna thayela mohanA kAraNe bhogavAya che, te narakamAM javA mATe ja. 2/8 nirbhUmirviSakandalI gatadarI vyAghrI nirAhvo mahA vyAdhirmRtyurakAraNazca lalanA'nabhrA ca vajrAzaniH / bandhusnehavighAtasAhasamRSAvAdAdisaMtApabhUH, pratyakSA'pi ca rAkSasIti birudairdhyAtA''game tyajyatAm // 17 // jamIna vinAnI viSavelaDI, guphA vagaranI vAghaNa, nAma vagarano mahAroga, kAraNa vinAnuM mRtyu, vAdaLa vinAnI vIjaLI, svajanonA snehano nAza, sAhasa-jUTha vagere saMtAponuM janmasthAna, pratyakSa rAkSasI - AvA birUdo vaDe AgamamAM kahevAyelI strIne tajI do.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA manonigraha 4/rU svapava nara tathaTSnta muhUrtamAtreNa vazAvazaM yat / dadAti jantoH satataM prayatnAd, vazaM tadantaHkaraNaM kuruSva // 18 // vaza kareluM mana aMtarmuhUrtamAM jIvane svarga-mokSa Ape che ane niraMkuza mana aMtarmuhUrtamAM ja naraka Ape che, mATe satata prayatna vaDe manane vaza kara. 14/18 viSayendriyasaMyogAbhAvAt ke ke na saMyatAH? / rAgadveSamanoyogAbhAvAd ye tu stavImi tAn // 19 // indriya ane viSayano saMyoga ja na thavAnA kAraNe to koNa saMyamI nathI ? manamAM rAga-dveSa na karavAthI je saMyamI che, tenI huM stavanA karuM chuM. 1/2 taponapIda: svattAya zarmA, na durvikalpairhatacetasaH syuH / tat khAdyapeyaiH subhRte'pi gehe, kSudhAtRSAbhyAM mriyate svadoSAt // 20 // duSTa vikalpothI haNAyela manavALA jIvanA tapa-japa vagere dharmo phaLa ApanArA thatA nathI. A to khAna-pAnathI bharelA gharamAM, potAnA doSanA kAraNe bhUkha-tarasathI mRtyu pAmavA jevuM che !
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 9/16 svAdhyAyayogaizcaraNakriyAsu, vyApAraNaiAdazabhAvanAbhiH / sudhIstriyogIsadasatpravRttiphalopayogaizca mano nirundhyAt // 21 // vAcanAdi svAdhyAyanA yogo, cAritranI kriyAmAM pravRtti, bAra bhAvanAo ane traNe yoganI zubhAzubha pravRttinA phaLanI vicAraNAthI buddhimAna jIve manane jakaDI rAkhavuM. 9/17 bhAvanApariNAmeSu, siMheSviva manovane / sadA jAgratsu durdhyAna-zUkarA na vizantyapi // 22 // manarUpa jaMgalamAM, bhAvanA ane zubha pariNAmarUpa siMho jo jAgrata hoya, to durgAnarUpI sUvaro pravezatA paNa nathI. /2 mana: saMvRy de vin!, saMvRtamanA yata: | yAti tandulamatsyo drAk, saptamI narakAvanim // 23 // he vidvAn ! mananuM niyaMtraNa kara, kAraNake aniyaMtrita manavALo taMdulamabhya tarata ja sAtamI narake jAya che. 24/rU prasanna rendrarAnaE:, mana:prasarasaMvara narakasya zivasyApi, hetubhUtau kSaNAdapi // 24 // prasannacaMdra rAjarSinA manano prasAra (asaMyama) ane saMyama, kSaNavAramAM naraka ane mokSanA kAraNa banyA.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA - zAstrAdhyayana - 8/ra 35thatinorvAhizcatte ninAma:, pramAdino durgatipApatermudhA / jyotirvimUDhasya hi dIpapAtino, guNAya kasmai zalabhasya cakSuSI ? // 25 // pUjA-satkAra mATe bhaNanArA (ane tethI) durgatimAM paDanArA pramAdI mATe jinAgama nakAmA che. prakAzathI aMjAIne dIpakamAM paDanArA pataMgiyAnI AMkho kayA lAbha mATe thAya che? (pApati - pat dhAtunuM yaibatta karIne nAma banAvyuM che.) 8/6 dhigAgamairmAdyasi raJjayan janAn, nodyacchasi pretyahitAya saMyame / dadhAsi kukSimbharimAtratAM mune !, zva te ? vava tat ? vaiSa ra te ? mavAntare raddA dhikkAra ho tane muni! ke tuM zAstro vaDe lokonuM manoraMjana karIne abhimAna kare che, paNa paralokamAM hitakara saMyamamAM udyama karato nathI. mAtra (saMyamanA vezathI) peTa bharavAnuM kAma kare che. bhavAMtaramAM tane te Agamo, te hita ane saMyama kyAMthI maLaze?
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 8/9 adhItimAtreNa phalanti nAgamAH, samIhitairjIva ! sukhairbhavAntare / svanuSThitaiH kintu tadIritaiH kharo, na yat sitAyA vahanazramAt sukhI // 27 // he jIva! mAtra bhaNavAthI Agamo bhavAMtaramAM icchita sukha ApavApUrvaka phaLatA nathI, paraMtu temAM kahelAM suMdara anuSThAno (karavA)thI phaLe che. gadheDo kAMI sAkaranuM vahana karavAmAtrathI sukhI thato nathI. ~~SAyatyAga-~7/15 kaSTena dharmo lavazo milatyaM, kSayaM kaSAyairyugapat prayAti ca / atiprayatnArjitamarjunaM tataH, kimajJa ! hI hArayase nabhasvatA ? // 28 // ghaNI mahenate thoDo thoDo karIne dharma maLe che, ane kaSAyothI ekajhATake nAza pAme che. to he mUrkha ! ghaNI mahenate meLaveluM sonuM pavanathI kema UDADI de che? 7/16 zatrUbhavanti suhRdaH kaluSIbhavanti, dharmA yazAMsi nicitAyazasIbhavanti / snihyanti naiva pitaro'pi ca bAndhavAzca, lokadvaye'pi vipado bhavinAM kaSAyaiH // 29 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA kaSAyonA kAraNe mitro zatru banI jAya che, dharma malina thAya che, kIrti gADha apayazamAM pheravAI jAya che, mAtA-pitAbhAIo (svajano/mitro) paNa sneha rAkhatAM nathI. Ama (AlokaparalokarUpa) baMne lokamAM jIvone vipatti ja Ave che. 24/22 vaSAyAnuM saMvRdhu prANa !, nara vaM saMvarAt | mahAtapasvino'pyApuH, karaTotkaraTAdayaH // 30 // he vidvAn ! kaSAyonuM niyaMtraNa kara, kAraNake kaSAyanA aniyaMtraNanA kAraNe mahAtapasvI evA karata-utkaraTa vagere paNa narakane pAmyA. 7/10 dhatse kRtin ! yadyapakArakeSu, krodhaM tato dhehyariSaTka eva / athopakAriSvapi tad bhavArtikRtkarmahanmitrabahidviSatsu // 31 // he jIva! jo tuM apakArI para krodha karato hoya to (kAmakrodhAdi) cha zatruo para kara. jo upakArI upara paNa karato hoya to ja saMsArarUpI duHkhanA janaka karmano nAza karanArA (upasarga karanAra) vAstavika mitro, je bahArathI dveSa karanAra che, tenA para kara.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 7/11 adhItyanuSThAnatapaHzamAdyAn, dharmAn vicitrAn vidadhat samAyAn / na lapsyase tatphalamAtmadehaklezAdhikaM tA~zca bhavAntareSu // 32 // zAstrAbhyAsa, anuSThAna, tapa, samatA vagere aneka prakAranA dharmone mAyApUrvaka karanAra, potAnA zArIrika kaSTathI vadhu te dharmonuM koI phaLa meLavato nathI ane bhavAMtaramAM te badhA dharma paNa meLavato nathI. 7/12 sukhAya dhatse yadi lobhamAtmano, jJAnAdiralatritaye vidhehi tat / duHkhAya cedatra paratra vA kRtin ! parigrahe tad bahirAntare'pi ca // 33 // he jIva ! tuM jo potAnA sukha mATe lobha karato hoya to jJAna-darzana-cAritrarUpa ratnono kara. jo Abhava ke parabhavamAM duHkha mATe karato hoya to ja bAhya(dhanAdi) ane mataR (5SAyAhi) pariyaDano 42. 7/2 parAbhibhUtau yadi mAnamuktiH , tatastapo'khaNDamataH zivaM vA / mAnAdRtiH durvacanAdibhizcet, tapaHkSayAt tannarakAdiduHkham // 34 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA bIjA taraphathI apamAna thatA jo abhimAna uchaLe nahIM to tapa akhaMDa rahe ane tenAthI mokSa thAya. bIjAnA durvacana sAMbhaLatA ja abhimAna uchaLe to tapano kSaya thatAM naraka vagere duHkho Ave. 7/1 parAmimUtyAtviyApa, kupyasyadhairapImA pratikartumicchan / na vetsi tiryaDnarakAdikeSu, tAstairanantAstvatulA bhavitrI // 35 // jarAka apamAna thavA para paNa tuM pApanA raste paNa teno pratikAra karavA icchato gusse thaI jAya che, paNa tuM jANato nathI ke te pAponA kAraNe naraka-tiryaMca vageremAM anaMtA ghora apamAno thavAnA che. 7/4 zrutvA''krozAn yo mudA pUritaH syAt, loSTAdyairyazcAhato romaharSI / yaH prANAnte'pyanyadoSaM na pazyatyeSa, zreyo drAg labhetaiva yogI // 36 // je yogI AkrozabharyA vacano sAMbhaLIne AnaMdita thAya ane koI paththara vagere mAre to romAMcita thAya, prANa jAya (koI mArI nAkhe) to paNa bIjAno doSa na jue, te zIdhra mokSa meLave ja.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 7/17 rUpalAbhakulavikrama vidyAzrItapovitaraNaprabhutAdyaiH / kiM madaM vahasi ? vetsi na, mUDhAnantazaH sma bhRzalAghavaduHkham ? // 37 // 35, sAma, duSa, 52|bh, zAna, sakSmI, ta5, hana sattAnuM abhimAna zuM kare che ? he mUrkha ! zuM anaMtavAra thayela tArI atyaMta laghutAnA duHkhane tuM jANato nathI? 1/18 ke guNAstava ? yataH stutimicchasya dbhutaM kimakRthA ? madavAn yat / kairgatA narakabhIH sukRtaiste ? kiM jitaH pitRpatiryadacintaH ? // 38 // tArAmAM kyA guNo che, ke jenA kAraNe prazaMsA icche che? zuM adbhuta kArya karyuM che, ke abhimAna kare che ? kayA sukato vaDe tAro narakano Dara cAlyo gayo che? athavA zuM te yamarAjane tIsIdhA cha,4thI thitArahita cha ? 7/21 mRtyoH ko'pi na rakSito na jagato, dAridryamuttrAsitaM, rogastenanRpAdijA na ca bhiyo, nirNAzitA SoDaza / vidhvastA narakA na nApi sukhitA, dharmestrilokI sadA, tat ko nAma guNo ? madazca ? vibhutA, kA ? te stutIcchA ca kA ? // 39 //
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA te mRtyuthI koInuM rakSaNa karyuM nathI. jagatamAMthI garIbI dUra karI nathI. roga-cora-rAjA vagerethI thatA 16 bhayono nAza karyo nathI. narakano dhvaMsa karyo nathI. dharmathI traNe lokane sukhI karyA nathI. to pachI tArAmAM guNa zo? abhimAna zenuM? moTAI zenI? ane tArI prazaMsAnI icchA paNa zenI ? 10/5 vidvAnahaM sakalalabdhirahaM nRpo'haM, dAtA'hamadbhutaguNo'hamahaM garIyAn / ityAdyahaDkRtivazAt paritoSameti, no vetsi kiM parabhave laghutAM bhavitrIm ? // 40 // huM jJAnI chuM, huM sarva labdhivALo chuM, huM rAjA chuM, huM dAtA chuM, huM adbhuta guNovALo chuM, huM moTo chuM.. evA badhA ahaMkArathI khuza thAya che, to zuM parabhavamAM thanArI tArI laghutAne jANato nathI ? - svaprazaMsA | paraniMdA tyAga - 11/4 janeSu gRhNatsu guNAn pramodase, tato bhavitrI guNariktatA tava / gRhRtsu doSAn paritapyase ca ced, bhavantu doSAstvayi susthirAstataH // 41 // jo loko tArA guNa jue tyAre khuza thaIza, to tuM guNarahita thaIza. ane jo doSa jue tyAre kheda pAmIza to doSo tArAmAM kAyamI sthira thaze.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 11/5 pramodase svasya yathA'nyanirmitaiH, stavairtathA cet pratipanthinAmapi / vigarhaNaiH svasya yathopatapyase, tathA ripUNAmapi cet tato'si vit // 44 // bIjA vaDe karAyelI tArI prazaMsAthI jema khuza thAya che, te rIte ja jo virodhIonI paNa prazaMsAthI khuza thAya; potAnI niMdAthI jema duHkhI thAya che tema jo zatruonI niMdAthI paNa duHkhI thAya; to tuM kharo jJAnI che. 11/7 bhavenna ko'pi stutimAtrato guNI, khyAtyA na bahvayA'pi hitaM paratra ca / tadicchurIpdibhirAyatiM tato, mudhA'bhimAnagrahilo nihaMsi kim ? // 43 // mAtra prazaMsAthI koI guNI thaI jatuM nathI ane ghaNI kIrtithI paNa parabhavamAM hita thatuM nathI. to pachI abhimAnane vaza thaIne te prazaMsA vagerenI icchAvALo tuM (jemanI prazaMsA thAya che, temanA paranI) IrSyA vagere vaDe bhaviSyane phogaTa kema bagADe che? 11/10 stutaiH zrutairvA'pyaparairnirIkSitaiH, guNastavAtman ! sukRtairna kazcana / phalanti naiva prakaTIkRtairbhuvo, drumA hi mUlaiH nipatantyapi tvadhaH // 44 //
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA he Atman ! tArA sukRtone bIjA jue, sAMbhaLe ke prazaMsA kare, tenAthI tane kaMI lAbha nathI. dharatImAMthI mULa kADhI nAMkhavAthI vRkSo phaLatA nathI, paNa nIce paDI jAya che. 11/11 tapaHkriyA''vazyakadAnapUjanaiH, zivaM na gantA guNamatsarI janaH / apathyabhojI na nirAmayo bhaved, rasAyanaira thatunai: cAtura: II4 bIjAnA guNanI IrSyA karanAra mANasa, tapa-kriyAAvazyaka-dAna ke pUjanathI mokSamAM jato nathI. apathyane khAnAra rogI ajoDa rasAyaNothI paNa nirogI thato nathI. 22/? tanveSu sarvapu guja: pradhAna, hitArthadharmA hi taduktisAdhyAH / zrayaMstamevetyaparIkSya mUDha ! dharmaprayAsAn kuruSe vRthaiva // 46 // badhA tattvomAM guru pradhAna che. Atmahita mATenA dharmo, temanA vacanathI ja sAdhI zakAya che. tyAre he mUDha ! parIkSA karyA vagara ja guruno Azraya karIne dharmamAM mahenata kare che, te vyartha che.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 12/2 bhavI na dharmairavidhiprayuktaiH, gamI zivaM yeSu gururna zuddhaH / rogI hi kalyo na rasAyanaistaiH, yeSAM prayoktA bhiSageva mUDhaH // 47 // jyAM guru zuddha nathI, tyAM avidhithI karAyela dharmathI jIva mokSamAM javAno nathI. jeno ApanAra vaidya ja mUrkha hoya, tevA rasAyaNothI rogI sAjo na thAya. 12/8 nAnaM susikto'pi dadAti nimbakaH, puSTA rasairvandhyagavI payo na ca / duHstho nRpo naiva susevitaH zriyaM, dharmaM zivaM vA kugururna saMzritaH // 48 // sArI rIte siMcAyelo lImaDo paNa kerI Apato nathI. rasakasavALA AhAra vaDe puSTa karAyela vaMdhyA gAya dUdha ApatI nathI. sArI rIte sevA karAyelo paNa pote ja duHkhamAM AvI paDela rAjA dhana Apato nathI. tema Azraya karAyela kuguru dharma ke mokSa ApatA nathI. 12/10 mAtApitA svaH suguruzca tattvAt, prabodhya yo yojayati zuddhadharme / na tatsamo'ri kSipate bhavAbdhau, yo dharmavighnAdikRtezca jIvam // 49 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA bodha pamADIne je zuddhadharmamAM joDe te ja kharAM mAtApitA, svajana ke suguru che. je jIvane dharmamAM aMtarAya karIne saMsArasamudramAM pADe, tenA jevo to koI zatru nathI. - dharmazuddhi - 11/2 zaithilyamAtsaryakadAgrahaqudho, 'nutApadambhAvidhigauravANi ca / pramAdamAnau kuguruH kusaGgatiH, zlAghArthitA vA sukRte malA ime // 50 // zithilatA, IrSA, kadAgraha, krodha, pazcAttApa, daMbha, avidhi, gaurava (rasa vagere gArava), pramAda, abhimAna, kuguru, kusaMga, prazaMsAnI icchA - A badhA sukatamAM doSarUpa che. 7/13 karoSi yat pretyahitAya kiJcit, kadAcidalpaM sukRtaM kathaJcit / mA jIharastanmadamatsarAdyaiH, vinA ca tanmA narakAtithi H // 51 // paralokamAM hita mATe je kyAreka, kAMIka nAnuM sukRta koIpaNa rIte kare che, tene abhimAna-IrSyA vagerethI naSTa na kara. ane tenA vinA narakano mahemAna na bana.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 11/13 dIpo yathA'lpo'pi tamAMsi hanti, lavo'pi rogAn harate sudhAyAH / tRNyAM dahatyAzu kaNo'pi cAgneH dharmasya lezo'pyamalastathAMhaH // 52 // nAno paNa dIvo aMdhakArane haNe che. amRtano aMza paNa rogono nAza kare che. agnino kaNa paNa ghAsanA DhagalAne tarata bALe che, tema zuddha dharmano aMza paNa pApano nAza kare che. 22/24 mAvopayoga zUnyA: vurvana, mAvatryivI kriyA: sarvA: | dehaklezaM labhase, phalamApsyasi naiva punarAsAm // 53 // bhAva ane upayoga vinA badhI Avazyaka kriyA karato tuM kAyakleza pAmIza. AvazyakakriyAnuM phaLa to nahIM ja pAme. - saMsAranA duHkho - 8/10 durgandhato yadaNuto'pi purasya mRtyuH, AyUMSi sAgaramitAnyapyanupakramANi / sparzaH kharaH krakacato'titamAmitazca, duHkhAvanantaguNitau bhRzazaityatApau // 54 // jenI durgadhanA paramANuthI paNa AkhA nagaranuM mota thAya, jyAM sAgaropamo pramANa nirupakrama AyuSya che, jyAM (pRthvIno) khara (karkaza) sparza karavatathI paNa atyaMta du:khadAyaka che ane jyAM atyaMta ThaMDI-garamInA duHkha anaMtagaNA che...
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ EC adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 8/11 tIvrA vyathAH surakRtA vividhAzca yatra, krandAravaiH satatamabhrabhRto'pyamuSmAt / kiM bhAvino na narakAt kumate ! bibheSi ?, yanmodase kSaNasukhairviSayaiH kaSAyI // 55 // jyAM aneka prakAranI paramAdhAmI devakRta vedanAo che, je AjaMdanA avAjathI AkAzane bharI denAra che; tevI thanArI narakathI he kumati ! zuM tuM bIto nathI ? ke (jethI) kaSAyavALo thaIne kSaNika sukha ApanArA viSayothI AnaMda pAme che ! 8/12 bandho'nizaM vAhanatADanAni, kssuttRddduraamaatpshiitvaataaH| nijAnyajAtIyabhayApamRtyuduHkhAni tiryakSviti dussahAni // 56 // rAta-hivasa baMdhana, mAravaDana, bhA2, bhU, tarasa, huSTa rogo, taDako, ThaMDA pavano, potAnI ane bIjI jAtinA jIvothI bhaya, apamRtyu. tiryaMcagatimAM A asahya duHkho che. 8/13 mudhA'nyadAsyAbhibhavAbhyasUyA, bhiyo'ntagarbhasthitidurgatInAm / evaM sureSvapyasukhAni nityaM, kiM tatsukhairvA pariNAmaduHkhaiH ? // 57 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA phogaTa bIjAnI sevA, apamAna, IrSA, mota-garbhavAsadurgatino bhaya.. ema devalokamAM paNa sadA du:kha che. athavA pariNAme duHkhadAyI evA (devalokanA viSaya)sukhothI paNa zuM? 8/14 samItyAmavarNavirnava niSTayogagadaduHsuptAdibhiH / syAt ciraM virasatA najanmanaH, puNyataH sarasatAM tadAnaya // 58 // sAta bhaya, apamAna, iSTano nAza, aniSTano yoga, roga, kuputro vagere vaDe manuSya janma paNa atyaMta duHkhada thAya che. to puNyathI temAM sarasatA lAva. - svajana-mamatva tyAga - 1/26 snihyanti tAvaddhi nijA nijeSu, pazyanti yAvan nijamarthamebhyaH / imAM bhave'trApi samIkSya rIti, svArthe na kaH pretyahite yateta ? // 59 // sagA-saMbaMdhIo jyAM sudhI sagAMo pAsethI potAnA svArthane jue che, tyAM sudhI ja sneha rAkhe che. saMsAramAM ahIM paNa AvI (svArthI) rIta joIne koNa paralokamAM hitakara evA svArtha mATe prayatna na kare ?
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 10/22 yaiH klizyase tvaM dhanabandhvapatya yazaHprabhutvAdibhirAzayasthaiH / kiyAniha pretya ca tairguNaste ? sAdhya kimAyuzca ? vicArayaivam // 60 // kalpanAmAM ja rahela je dhana, sagAM, saMtAno, yaza, sattA vagere mATe tuM kaSTa uThAve che, te badhAthI ahIM ke paralokamAM keTalo lAbha thavAno che? ane zuM tenAthI AyuSya ghaTatuM rokI zakAya che ? te vicAra. 20/22 patnitA vRddhimitA: saMva, snigdhA bhRzaM snehapadaM ca ye te / yamena tAnapyadayaM gRhItAn, jJAtvA'pi kiM na tvarase hitAya ? // 6 // je tArI sAthe ja paLAyA, moTA thayA, tArA para snehavALA hatA ane tane paNa jemanA para sneha hato, temane paNa yama (mRtyu) vaDe nirdaya rIte pakaDAyelA jANyA pachI paNa tuM kema hita mATe utAvaLa karato nathI ?
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA pramAdatyAga 12/15 pUrNe taTAke tRSitaH sadaiva, bhRte'pi gehe kSudhitaH sa mUDhaH / kalpadrume satyapi hi daridro, gurvAdiyoge'pi hi yaH pramAdI // 62 // 101 je guru vagereno yoga maLavA chatAM pramAda kare che, te mUrkha taLAva bhareluM hovA chatAM sadA tarasyo che, ghara bhareluM hovA chatAM bhUkhyo che ane kalpavRkSa maLavA chatAM garIba che. 12 / 16na dharmacintA gurudevabhaktiH, yeSAM na vairAgyalavo'pi citte / teSAM prasUklezaphalaH pazUnAM, ivodbhavaH syAd udarambhariNAm // 63 // jene dharmanI icchA, deva-gurunI bhakti ke cittamAM vairAgyano aMzamAtra nathI, tevA peTabharAono janma to pazuonI jema mAtra mAtAne prasUtinuM kaSTa ApavA mATe ja che. 10/7 dharmasyAvasaro'sti pudgalaparAvartairanantaistavAyAtaH samprati jIva ! he prasahato duHkhAnyanantAnyayam / svalpAhaH punareSa durlabhatamazcAsmin yatasvArhato, dharmaM kartumimaM vinA hi na hi te duHkhakSayaH karhicit // 64 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA he jIva ! anaMtA duHkho sahana karatAM karatAM anaMtA pula parAvarta gayA pachI hAlamAM dharma karavAno avasara tane maLyo che. vaLI e thoDA divasano che ane atizaya durlabha che. to emAM (dharma karavAmAM) prayatna kara. A arihaMtano dharma karyA vinA tArA duHkhono kSaya koI rIte nahIM thAya. 10/8 guNastutIrvAJchasi nirguNo'pi, sukhapratiSThAdi vinA'pi puNyam / aSTAGgayogaM ca vinA'pi siddhiH, vAtRtnatA vaDapa nava tavItmana ! taddakI. he jIva! tuM nirguNa hovA chatAM guNonI prazaMsA icche che. puNya vinA paNa sukha-pratiSThA vagere icche che. aSTAMga yoga karyA vinA siddhine icche che. tArI vAcALatA to koI navI ja 20/4 vAste niraznana ! rira nanaraznana, dhIman ! guNo'sti ? paramArthadazeti pazya / taM raJjayAzu vizadaizcaritairbhavAbdhau, yastvAM patantamabalaM paripAtumISTe // 66 // 1. navA - navInA IT
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 103 he niraMjana(Atma7) ! he buddhimAnuM ! ghaNo kALa janaraMjana karavAthI tane vAstavika dRSTie zo lAbha thavAno che? te vicAra. (ane eTale janaraMjana choDIne) vizuddha AcaraNa vaDe tenuM (deva-gurunuM) raMjana kara ke je saMsArasamudramAM DUbI rahelA nirbaLa evA tane bacAvavA samartha hoya. 15/6 kRtAkRtaM svasya tapojapAdi. zaktIrazaktIH sukRtetare ca / sadA samIkSasva hRdA'tha sAdhye, yatasva heyaM tyaja cAvyayArthI // 67 // potAnA karelA ane nahIM karelA tapa-japa, zaktiazakti, sukRta-duSkatane haMmezA manathI vicAra ane mokSano icchuka evo tuM tenA upAyamAM prayatna kara. heyane tyajI de. 10/10 kimardayan nirdayamaGgino laghUn, viceSTase karmasu hI pramAdataH ? / yadekazo'pyanyakRtArdanaH, sahatyanantazo'pyaGgyayamardanaM bhave // 68 // zA mATe pramAdathI nirdayapaNe nAnA jIvone pIDA karato kAma kare che? kAraNake ekavAra paNa jeNe bIjAne pIDA karI che, tevo jIva A saMsAramAM anaMta vAra pIDA sahana kare che. 1. ahIM sutetare prathama dvivacana che, saptamI nahIM.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA vANI-saMyama 14/8 ihAmutra ca vairAya, durvAco narakAya ca / agnidagdhAH prarohanti, durvAgdagdhA punarna hi // 69 // duSTa vacana, AlokamAM vaira mATe ane paralokamAM naraka mATe thAya che. kadAca agnithI baLela (bIja) Uge, paNa duSTa vacanathI baLela vyakti nahIM. (sahAyaka na bane.) 14/9 ata eva jinA dIkSA-kAlAdAkevalodbhavam / avadyAdibhiyA brUyuH, jJAnatrayabhRto'pi na // 70 // eTale ja traNa jJAnanA dhAraka jinezvara bhagavaMto dIkSAthI mAMDIne kevaLajJAna thavA sudhI, pApAdinA DarathI bolatAM nathI. (bhagavAnane dIkSA pachI 4 jJAna hoya che, chatAM mana:paryavajJAnano viSaya alpa hovAthI 3 jJAna kahyA hoya tevuM saMbhave che.) - samatA - 1/9 na yasya mitraM na ca ko'pi zatruH, nijaH paro vA'pi na kazcanAste / na cendriyArtheSu rameta cetaH, kaSAyamuktaH paramaH sa yogI // 71 // jene koI mitra ke zatru nathI, koI potAnuM ke pArakuM nathI, jenuM citta indriyonA viSayomAM ramatuM nathI, kaSAyothI mukta evI te vyakti zreSTha yogI che.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUtaranamaMjUSA 105 15/9 kuryA na kutrApi mamatvabhAvaM, na ca prabho ! ratyaratI kaSAyAn / ihApi saukhyaM labhase'pyanIho, hyanuttarAmartyasukhAbhamAtman ! // 72 // he samartha AtmAnuM ! kyAMya mamatva na kara. rati-arati ke kaSAya na kara. to niHspRha evo tuM ahIMyAM ja anuttara deva jevuM sukha meLavIza. 16/3 niHsaGgatAmehi sadA tadAtman ! artheSvazeSeSvapi sAmyabhAvAt / avehi vidvan ! mamataiva mUlaM, zucAM sukhAnAM samataiva ceti // 73 // he Atman ! mATe ja badhA padArtho para samatAbhAvathI ni:saMga (manAsata) bana. vidvAn ! mamatA 4 bAhu:monuM mULa che ane samatA ja sukhonuM mULa che, te jANI le. 16/5 tameva sevasva guruM prayatnAd, adhISva zAstrANyapi tAni vidvan ! / tadeva tattvaM paribhAvayAtman ! yebhyo bhavet sAmyasudhopabhogaH // 74 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA he vidvAn Atman ! te ja gurunI sevA kara, te ja zAstro bhaNa, te ja tattvanuM ciMtana kara ke jenAthI samatArUpI amRtano AsvAda maLe. - yatizikSA - 13/2 svAdhyAyamAdhitsasi no pramAdaiH. zuddhA na guptIH samitIzca dhatse / tapo dvidhA nArjasi dehamohAd, alpe'pi hetau dadhase kaSAyAn // 75 // pramAdanA kAraNe te svAdhyAya karato nathI, zuddha samitigupti pALato nathI, zarIranA mohathI baMne prakArano tapa karato nathI, sAmAnya kAraNamAM paNa kaSAya kare che. 13/3 pariSahAn no sahase na copa sargAnna zIlAGgadharo'pi cAsi / tanmokSyamANo'pi bhavAbdhipAraM, mune ! kathaM yAsyasi veSamAtrAt ? // 76 // he muni ! tuM pariSaha ke upasargo sahana karato nathI, zIlAMgane dhAraNa karato nathI, chatAM paNa mokSamAM javA icche che, to veSamAtrathI kaI rIte saMsArasamudrane pAra utarIza ?
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUtaranamaMjUSA 109 13/9 nAjIvikApraNayinItanayAdicintA, no rAjabhIzca bhagavatsamayaM ca vetsi / zuddhe tathA'pi caraNe yatase na bhikSo ! tatte parigrahabharo narakArthameva // 77 // he sAdhu! tane AjIvikA - patnI ke putranI ciMtA nathI, rAjAno bhaya nathI ane bhagavAnanA zAstrone jANe che, chatAM paNa zuddha cAritramAM prayatna karato nathI, to tAro badho (upakaraNAdino) parigraha naraka mATe ja thavAno che. 13/11 uccArayasyanudinaM na karomi sarvaM, sAvadyamityasakRdetadatho karoSi / nityaM mRSoktijinavaJcanabhAritAt tat, sAvadyato narakameva vibhAvaye te // 78 // roja "huM koI sAvadya nahIM karuM ema anekavAra bole che ane pAcho kare che. Ama sadA jUTha bolavA ane prabhune chetaravAnA pApathI tArI naraka ja thaze, ema huM mAnuM chuM. 13/12 veSopadezAdyupadhipratAritA, dadatyabhISTAnRjavo'dhunA janAH / bhukSe ca zeSe ca sukhaM viceSTase, bhavAntare jJAsyasi tatphalaM punaH // 79 //
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA sAdhunA veSa ane upadeza vagere kapaTathI chetarAyelA saraLa mANaso hamaNAM to tane icchita vastuo Ape che. te tuM khAya che, sUve che, sukhe vicare che paNa tenuM phaLa bhavAMtaramAM jANIza. 13/16 gRhNAsi zayyA''hatipustakopadhIn, sadA parebhyaH tapasastviyaM sthitiH / tatte pramAdAd bharitAt pratigrahaiH, RNArNamagnasya paratra kA gatiH ? // 8 // bIjA pAsethI tuM haMmezAM makAna, AhAra, pustaka, upadhi vagere le che. e adhikAra to tapasvIone ja che. to pachI pramAdathI bharelA, loko pAsethI laIne devAdAra thayelA evA tArI paralokamAM kaI gati thaze ? 13/13 AjIvikAdivividhArtibhRzAnizArtAH, kRcchreNa ke'pi mahataiva sRjanti dharmAn / tebhyo'pi nirdaya ! jighRkSasi sarvamiSTaM, no saMyame ca yatase bhavitA kathaM hI ? // 81 // AjIvikA vagere aneka pIDAothI sadA atyaMta duHkhI keTalAka mANaso ghaNI mahenate (dAnAdi)dharma karatA hoya che. temanI pAsethI paNa badhI ja iSTa vastuo levA icchato he nirdaya! tuM saMyamamAM yatna karato nathI, to tAruM zuM thaze ?
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 109 13/22 bhaved guNI mugdhakRtairna hi stavaiH, na khyAtidAnArcanavandanAdibhiH / vinA guNAn no bhavaduHkhasaMkSayaH, tato guNAnarjaya kiM stavAdibhiH ? // 82 // bhoLA mANasoe karelI prazaMsA ke prasiddhi, dAna, pUjana, vaMdana vagerethI koI guNI banI jatuM nathI, ane guNa vinA saMsAranA duHkhono nAza thato nathI. eTale guNonuM ja upArjana 42, prazaMsAthI zuM thavArnu cha ? 13/8 guNAMstavAzritya namantyamI janA, dadatyupadhyAlayabhailyaziSyakAn / vinA guNAn veSamRSeH bibharSi cet, tataSThakAnAM tava bhAvinI gatiH // 83 // tArA guNone laIne loko namaskAra kare che ane upadhi, makAna, gocarI, ziSyo Ape che. jo tuM guNa vinA ja sAdhuno veza dhAraNa kare che, to tArI gati Thaga jevI thavAnI che. 13/24 parigrahaM ced vyajahA gRhAdeH, tat kiM nu dharmopakRticchalAt taM / karoSi zayyopadhipustakAdeH, garo'pi nAmAntarato'pi hantA // 84 //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA ghara vagereno parigraha jo choDI dIdho che, to pachI dharmopakaraNanA bahAne makAna-upadhi-pustakano parigraha kema kare che ? nAma badalo to paNa jhera mArI ja nAkhe. 13/27 rakSArthaM khalu saMyamasya gaditA, ye'rthA yatinAM jinaiH, vAsaHpustakapAtrakaprabhRtayo dharmopakRtyAtmakAH / mUrchanmohavazAt ta eva kudhiyAM saMsArapAtAya dhik, svaM svasyaiva vadhAya zastramadhiyAM yad duSprayuktaM bhavet // 85 // paramAtmAe saMyamanI rakSA mATe sAdhuone je vastra-pAtrapustaka vagere dharmopakaraNa rUpa padArtho kahyA che, te ja kubuddhivALA jIvone utpanna thatAM mohanA kAraNe saMsAramAM patana mATe thAya che. dhikkAra ho ! ke ayogya rIte vAparavAthI potAnuM ja zastra buddhihIna jIvane potAnA ja vadha mATe thAya che. 13/28 saMyamopakaraNacchalAt parAn, bhArayan yadasi pustakAdibhiH / gokharoSTramahiSAdirUpabhRt, tacciraM tvamapi bhArayiSyase // 86 // saMyamanA upakaraNanA bahAne bIjA para jo pustako vagereno bhAra nAkhe che, to baLada-gadheDA-UMTa ke pADAnA rUpamAM tArA para paNa lAMbA samaya sudhI bhAra nakhAze.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 111 13/55 virAdhitaiH saMyamasarvayogeH, patiSyataste bhavaduHkharAzau / zAstrANi ziSyopadhipustakAdyA, bhaktAzca lokA zaraNAya nAlam // 87 // saMyamanA sarva yogonI virAdhanAnA kAraNe saMsAranA duHkhomAM paDatA tane zAstro, ziSyo, upadhi, pustaka vagere upakaraNo ke bhakta loko zaraNa ApI zakavAnA nathI. 13/29 vastrapAtratanupustakAdinaH, zobhayA na khalu saMyamasya sA / AdimA ca dadate bhavaM parA, muktimAzraya tadicchayaikikAm // 48 // vastra-pAtra-zarIra-pustakAdinI zobhAthI saMyamanI zobhA nathI. vastrAdinI zobhA saMsAra vadhAre che, saMyamanI zobhA mokSa Ape che. to icchApUrvaka eka(evI saMyamanI zobhA)no Azraya 42. 13/32 yadatra kaSTaM caraNasya pAlane, paratra tiryaDnarakeSu yatpunaH / tayomithaH sapratipakSatA sthitA, vizeSadRSTyA'nyataraM jahIhi tat // 89 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA ahIMyAM cAritranA pAlanamAM je kaSTa che, ane paralokamAM naraka-tiryaMcamAM je kaSTa che, te baMneno paraspara virodha che. to baMneno pharaka jANIne ekane choDa. 112 13/36 aNIyasA sAmyaniyantraNAbhuvA, munetra kaSTena caritrajena ca / yadi kSayo durgatigarbhavAsagAsukhAvalestat kimavApi nArthitam ? // 90 // samatA ane niyaMtraNathI AvelA, cAritranA alpa kaSTothI jo durgati ane garbhavAsanA duHkhono nAza thato hoya, to zuM te iSTanI prApti nathI ? 13/37 tyaja spRhAM sva: zivazarmalAbhe, svIkRtya tiryaGnarakAdiduHkham / sukhANubhizced viSayAdijAtaiH, santoSyase saMyamakaSTabhIruH // 91 // jo saMyamanA kaSTathI Darato evo tuM viSayothI maLatA mAmUlI sukhamAM ja saMtuSTa hoya, to (parabhave) naraka-tiryaMcanA duHkho svIkArIne devalokanA ke mokSanA sukhanI AzA ja choDI de.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 13/33 zamatra yad binduriva pramAdajaM, paratra yaccAbdhiriva dyumuktijam / tayormithaH sapratipakSatA sthitA, vizeSadRSTyA'nyatarad gRhANa tat // 92 // 113 ahIMyAM pramAdajanya je biMdu jevuM sukha che ane paralokamAM svarga-mokSanuM je samudra jevuM sukha che, te baMneno paraspara virodha che. to baMneno pharaka joIne ekane svIkAra. 13/34 niyantraNA yA caraNe'tra tiryakstrIgarbhakumbhInarakeSu yA ca / tayormithaH sapratipakSabhAvAd, vizeSadRSTyA'nyatarAM gRhANa // 93 // ahIMyAM cAritramAM je niyaMtraNa che ane tiryaMcamAM - strInA garbhamAM - narakamAM kuMbhIpAkamAM je niyaMtraNa(parAdhInatA) che. te baMneno virodha hovAthI pharaka jANIne ekane svIkArI le. 13/35 saha tapoyamasaMyamayantraNAM svavazatAsahane hi guNo mahAn / paravazastvatibhUri sahiSyase, na ca guNaM bahumApsyasi kaJcana // 94 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA tapa-niyama-saMyama-niyaMtraNanI sAthe sAme caDIne sahana karavAmAM ghaNo lAbha che. parAdhInapaNe to ghaNuM sahana karIza chatAM koI moTo lAbha nahIM maLe. 13/38 samagracintAtihaterihApi, yasmin sukhaM syAt paramaM ratAnAm / paratra candrAdimahodayazrIH, pramAdyasIhApi kathaM caritre ? // 15 // sarva ciMtA-pIDAono nAza thavAthI je cAritramAM rata jIvone ahIMyAM paNa zreSTha sukha maLe che ane paralokamAM indra vagere mahARddhio maLe che, te cAritramAM kema pramAda kare che ? 13/39 mahAtapodhyAnaparISahAdi, na sattvasAdhyaM yadi dhatmIzaH / tad bhAvanA: viM samitIza sI., thatve zivAIthana ! - mana:prasadhyA: ? iddA he mokSArthI ! jo sattvathI ja sAdhya evA mahAtapa-dhyAnapariSadane sAdhavA samartha nathI, to paNa manathI ja sAdhya evI bhAvanA, samiti ane guptine kema dhAraNa karato nathI ?
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 13/43 dhruvaH pramAdairbhavavAridhau mune !, tava prapAtaH paramatsaraH punaH / gale nibaddhoruzilopamo'sti cet, kathaM tadonmajjanamapyavApsyasi ? // 97 // 115 pramAdanA kAraNe tAruM saMsArasamudramAM patana to nizcita che. vaLI, jo gaLAmAM bAMdhela ghaMTInA paDa jevI bIjAnI IrSyA paNa che, to kaI rIte saMsArasamudramAMthI bahAra AvIza ? 13/44 maharSayaH ke'pi sahantyudIryA - pyugrAtapAdIn yadi nirjarArtham / kaSTaM prasaGgAgatamapyaNIyo 'pIcchan zivaM kiM sahase na bhikSo ! ? // 98 // keTalAka maharSio nirjarA mATe sAme caDIne jo ugra AtApanA vagere sahana kare che, to he sAdhu ! mokSane icchato tuM avasare AvelA nAnA kaSTane paNa kema sahana karato nathI ? 13 / 46 dadhad gRhastheSu mamatvabuddhi, tadIyataptyA paritapyamAnaH / anivRttAntaHkaraNaH sadA svaiH, teSAM ca pApairbhramitA bhave'si // 99 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA gRhastho para mamatva karato, temanI ciMtAthI baLato ane sadA pApathI nahIM aTakelA manavALo tuM, tArA ane te gRhasthonA pApe saMsAramAM rakhaDavAno che. 13/47 tyaktvA gRhaM svaM paragehacintA taptasya ko nAma guNastavarSe ! ? / AjIvikAste yativeSato'tra, sudurgatiH pretya tu durnivArA // 100 // he sAdhu! bIjAnA gharanI ciMtAmAM baLatA tane tAruM ghara choDIne zuM lAbha thaze? ahIM sAdhuvezathI AjIvikA maLaze, paNa paralokamAM to durgati anivArya che. 13/48 kurve na sAvadyamiti pratijJAM, vadannakurvannapi dehamAtrAt / zayyAdikRtyeSu nudan gRhasthAn, hRdA girA vA'si kathaM mumukSuH ? // 101 // 'huM sAvadya nahIM karuM evI pratijJA karIne mAtra zarIrathI na karato paNa mana-vacanathI zayyA(upAzraya) vagere kAryomAM gRhasthone joDato rahe che, to tuM mumukSu kaI rIte che ? (athavA mumukSu evo tuM gRhasthone kema joDato rahe che ?)
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUtaranamaMjUSA 117 13/56 yasya kSaNo'pi suradhAmasukhAni palya koTItRRNAM dvinavatI hyadhikAM dadAti / kiM hArayasyadhama ! saMyamajIvitaM tat ?, hA! hA! pramatta ! punarasya kutastavAptiH? // 102 // he adhama ! jenI kSaNa paNa 92 kroDathI vadhu palyopama devalokanA sukha Ape che, te saMyamajIvana kema hArI jAya che ? are ! pramAhI !tane tenI puna: prAti syAMthI thaze ? 13/57 nAmnA'pi yasyeti jane'si pUjyaH, zuddhAt tato neSTasukhAni kAni ? / tat saMyame'smin yatase mumukSo !, 'nubhUyamAnorUphale'pi kiM na ? // 103 // jenA nAmathI paNa lokamAM pUjya bane che, te zuddha saMyamathI kayA iSTa sukho na maLe? to he mumukSu ! pratyakSa anubhavAtA mahAnuM phaLavALA A saMyamamAM kema prayatna karato nathI ? 13/6 jAne'sti saMyamatapobhiramIbhirAtman !, asya pratigrahabharasya na niSkrayo'pi / kiM durgatau nipatataH zaraNaM tavAste ?, saukhyaJca dAsyati paratra kimityavehi // 104 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA he Atman ! (A azuddha) saMyama-tapathI to A upakaraNonI kiMmata (bhADuM) paNa cUkavAtI nathI. ema mAnuM chuM, to durgatimAM paDatA tane zaraNa zuM che? paralokamAM tane sukha koNa Apaze ? te vicAra. 13/17 na kA'pi siddhirna ca te'tizAyi, mune ! kriyAyogatapa:zratAdi / tathA'pyahaGkArakadarthitastvaM, khyAtIcchayA tAmyasi dhiGmudhA kim ? // 105 // he muni ! koI siddhi nathI ke koI atizAyI kriyA - yoga - tapa ke zrata vagere nathI. chatAM paNa ahaMkArathI pIDAyelo dhikkArapAtra tuM phogaTa zA mATe prasiddhinI icchAthI duHkhI thAya rU/28 hInoDathare ! mALakhuMdhADAtman !, vAJchaMstavArcAdyanavApnuvaMzca / Iya'n parebhyo labhase'titApaM, ihApi yAtA kugatiM paratra // 106 // he AtmAnuM! nasIba ane guNathI hIna hovA chatAM phogaTa tArI pUjAne icchato ane na meLavato tuM bIjAnI IrSyA karIne ahIM paNa duHkha pAme che ane paralokamAM durgatimAM javAno che.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUktaratnamaMjUSA 119 13/30 zItAtapAdyAn na manAgapIha, parISahAMzcet kSamase visoDhum / kathaM tato nArakagarbhavAsaduHkhAni soDhA'si bhavAntare tvam ? // 107 // jo ahIM ThaMDI - garamI vagere pariSahone jarA paNa sahana karI zakato nathI, to bhavAMtaramAM naraka ke garbhAvAsanA duHkho kaI rIte sahana karavAno che ? 13/31 mune ! na kiM nazvaramasvadeha mRtpiNDamenaM sutapovratAdyaiH / nipIDya bhItirbhavaduHkharAzeH, hitvA''tmasAcchaivasukhaM karoSi ? // 108 // he muni ! nazvara, parAyA ane mATInA piMDarUpa A dehane suMdara tapa-vrata vagerethI pIDIne saMsAranA duHkhono Dara dUra karIne mokSasukhane kema AtmasAtu karato nathI ?