Book Title: Bodhicharyavatara
Author(s): Shantidevacharya
Publisher: Gujarat Vidyapith
Catalog link: https://jainqq.org/explore/036422/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtidevAcAkRta bodhicaryAvatAra [adhyApaka dharmAnaMda kosaMbI saMkSipta anuvAda] saMpAdaka sukulabhAI kalAthI che ? gujarAta vidyApITha adAlA Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra jayaMtI mALA- 2 zAMtidevAcArya kRta bodhicaryAvatAra 4 adhyApaka dharmAnaMda kesaMbIne saMkSipta anuvAda] saMpAdaka mukulabhAI kalAthI ==== jIgara jI gUjarAta vidyApITha amadAvAda-14 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 026/65 prakAraka maganabhAI prabhudAsa desAI mahAmAtra, gUjarAta vidyApITha, amadAvAda-14 ving JinShasan mudraka jIvaNajI DAhyAbhAI desAI navajIvana mudraNAlaya, amadAvAda-14 026763 anmandir@kobatirth.org sarva haka gUjarAta vidyApIThane svAdhIna che. pahelI AvRtti, I. sa. 1955 prata 1,500 eka rUpiye mArca, 1955 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakanuM nivedana badhicaryAvatAra'nuM A dehana mULa "purAtattva' mAsikamAM vAdhyAya rUpe sva. zrI. dharmAnaMdajIe ApyuM hatuM. ATalAM varasa sudhI te emAM ja chUTaka paDI rahyuM hatuM. temAMthI pustaka rUpe have e pragaTa thAya che, e AnaMdanI vAta che. A rIte pragaTa karavAnI preraNA zrI. dharmAnaMdajInA mitra bane guNAnurAgI zrI. lADe ApI kahevAya. dharmAnaMdajInA dehAMta bAda temanI eka smAraka samiti banI che, temAM zrI. lADa che. te samiti emanuM sAhitya marAThImAM chapAve che. "bodhicaryAvatAra'nuM uparyukta dohana pustaka rUpe chapAvavuM, evI emaNe mane " sUcanA rI. te meM mArAM AvAM kAryonA sAthI bhAI gopALadAsa paTelane hI. temaNe kahyuM ke, e kAma karavA jevuM che, ane paDI rahyuM che, te jarUra pUruM karI zakAya. temaNe emAM zrI. mukulabhAIne rasa netA karyA. mukulabhAIe paM. sukhalAlajIne emAM kheMcyA. paMDitajI zarmAnaMdajInA purAtattva maMdira samayanA sAthI; temaNe saharSa emAM sAtha ApyuM ane A anuvAdane pharI sAMbhaLI jaI abhyAsapUrNa pighAta lakhAvI potAnA sadagata sAthInuM jANe ke tarpaNa karyuM; mane e lakhI ApIne A AvRttine zobhA apI amane AbhArI ryA. mukulabhAIe dharmAnaMdajInuM TUMkuM jIvanacarita joDI ApI, A stakane vaLI vadhAre upayogitA apI. ema A copaDI taiyAra Ine chevaTe pustaka rUpe gujarAtI abhyAsI vargane maLe che, e rAnaMdanI vAta che. sva. dharmAnaMdajIne vidyApITha saMsthA para premasaMbaMdha bhAre hato. -lIya vAra te ekAMtamAM abhyAsa tathA lekhana I karavAne mATe dyApIThamAM AvIne rahetA. emanA beeka aMtima prabaMdha ahIMyAM rahI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emaNe taiyAra karelA atyAre te nathI tyAre A emanI maraNottara prasiddha thatI prasAdIne nimitte enI noMdha lauM chuM. * zrI. lADane paNa atre AbhAra mAnuM chuM. vAcaka joze ke, pustakanA pUThA upara be citro mUkyAM che. te zrI. lADanI preraNA che. A citro emanI samiti taraphathI pragaTa thatA dharmAnaMda sAhityanAM pustakone mATe temaNe karAvyAM che. te citrone gujarAtImAM paNa levAnI sUcanA karI temanA blaoNka amane vAparavA ApyA, tenI ahIM sAbhAra noMdha lauM chuM. A pustaka "zrI rAjacaMdra jayaMtI mALA'nA bIjA maNukA tarIke pragaTa thAya che. tene pahele maNake "AtmasiddhizAstra" paNa trI. mukulabhAI e ja taiyAra karyo hato. e parathI te gujarAtI vAcakone paricita che. te vidyApIThanA sevaka hoI temano AbhAra mAnavo na ghaTe. chatAM prema ane UlaTathI zrama laIne A kAma temaNe karI ApyuM tenI mitrabhAve noMdha lauM chuM. zrI dharmAnaMdajI, emanA nAma pramANe, eka dharmAtmA hatA. "bahujanahitAya, bahujanasukhAya " dharma kArya karatA rahevAmAM ja temane AnaMda hato. ane e emaNe potAnI apAra vidvattA ane satata abhyAsanI vibhUti dvArA, sAhitya racIne sane Apyo che. A pustakathI temAM umero thAya che, te vAcakone AvakArapAtra thaze evI AzA che. 15-3-55 anukramaNikA prakAzakanuM nivedana prastAvanA [ a. dharmAnaMda kosaMbI] zrI. dharmAnaMda kejasaM bIjI [mukulabhAI kalAthI ] zAMtidevAcArya ane adhyApaka kosaMbIjI [paMDita sukhalAlajI] bAdhicaryAvatAra 1 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - e kahelo na dazA "jha prastAvanA ['bedhicaryAvatAra'nA zloka purAtattva"mAM svAdhyAya rUpe prasiddha thayA hatA te vakhate zrI. dharmAnaMdajIe lakhelI A prastAvanA che. saMpa0] bodhi eTale jagata uddhAraka tattvajJAna. te mATe je prANa prayatna kare che te bodhisatva. tenI caryA eTale AcaraNane bodhicaryA kahe che. tenI caryAmAM avatAra eTale praveza te bodhicaryAvatAra. ahIMyAM tene artha bodhisatvanA AcaraNamAM praveza karI ApanAra graMtha evo thAya che. pAli graMthamAM bedhisarave prApta karavAnI daza pAramitAo kahelI che. te A pramANe - dAnazIla, nakkamya, prajJA, vIya, zAnti, satya, adhikAna, maitrI ane upekSA. paNa mahAyAna graMthamAM cha pAramitAo maLI Ave che - dana, zIla, kSAti, vIrya, dhyAna ane prajJA. satyane zIlamAM; naSkamya, maitrI ane upekSAne dhyAnamAM; ane adhiSThAnano virya pAramitAmAM samAveza thato hovAthI uparanI daza pAramitAono A chamAM samAveza thaI zake che. badhicaryA eTale A cha pAramitAonuM ja varNana hovuM joIe. paraMtu zAtidevAcAryo bhikSuo mATe A graMtha lakhela hovAthI temAM dAna pAramitAne vizeSa mahattva ApyuM nathI. zIla eTale bhikSuoe pALavAnA niyama. te sarva bhikSuo jANatA ja hoya, eTale tene vistAra na karatAM zIlapAlanane mATe ati Avazyaka smRti upara ja AcArye vizeSa bhAra dIdho che. pAMcamo pariccheda A smRti upara ja che. ane ahIMthI ja bodhisatvanI carcAne khare AraMbha thAya che ema samajavuM joIe. bAkI rahelI cAra pAramitAonuM varNana anukrame be-1 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhicaryAvatAra enI AgaLanA cAra paricchedamAM kareluM che. chevaTanA paricchedanuM nAma pariNAma pariccheda" che. ahIMyAM "pariNAma" zabdano artha "pitAnA.. puNyanA sarva prANIone bhAgIdAra karavAe samajavo. Azare soLa varSa pahelAM bedhicaryAvatAranA keTalAka le ke mArA para smaraNa mATe eka vahImAM meM lakhI rAkhyA hatA. temAM thoDo pheraphAra karI te ahIMyAM svAdhyAyarUpe ApavAmAM Ave che. Ane gujarAtI anuvAda karavAmAM mArA mitra zrI. rasikalAla parIkhe madada karI che.* - purAtatva pR0 2; aMka 3; dharmAnaMda sabI vaizAkha pUrNimA saM. 1980. * keTalAka zlone anuvAda saraLa ane vadhAre spaSTa karavA mATe paMDita sukhalAlajI tathA bhAIzrI gopALadAsa paTelanI sahAyathI temAM thoDA ghaNA sudhArA : karyA che. jema ke, 4, 6, 16, 17, 18 ityAdi. vaLI keTaleka rathaLe bauddha paribhASA samajavA mATe nIce TippaNu umeryuM che. saMpA. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI. dharmAnaMda kosaMbIjI zrI. dharmAnaMda kosaMbIjanuM jIvana eTale ApabaLe unnati sAdhavAnI aniruddha sAdhanA. emanA jIvananuM anuzIlana karavAthI keTalAye durdevI paNa utsAhI taruNone preraNAtmaka bedha tathA navuM AzvAsana maLyA vinA nahi rahe. AjakAlanA jamAnAmAM gAmaDAne 2khaDela chokaro hAIskUla ke kaeNlejanI ghareDamAMthI pasAra thayA vinA asAdhAraNa vidvAna thaI zake che, e vAta koInA mAnavAmAM Ave ema nathI. paraMtu zrI. dharmAnaMdajIe ApahiMmatathI ane svAzrayI vRttithI e vAta siddha karI batAvI che. tethI "bodhicaryAmAM praveza mATe temanuM TUMka caritra* jANavuM e yogya zarUAtarUpa thaze. ' zrI. dhamAnaMdajIno janma govAnA sAsaSTa prAMtamAM Avela sAkhavaLa gAme tA. 9mI okaTobara 1876ne divase thayo hato. temanAM mAtAnuM nAma AnaMdIbAI hatuM ane pitAnuM nAma dAmodara hatuM. temane eka bhAI ane pAMca bahena hatI. dharmAnaMdajI sauthI nAnA hatA. gAmanAM badhAM chokarAM karatAM dharmAnaMdajI nabaLA hatA. ATha navA varSanA thayA tyAM sudhI temane barAbara jamatAM paNa nahotuM AvaDatuM. pitAne moDhe keTalAka loko dharmAnaMdajI viSe kahetA ke, "A chokare tamArA upara cokhkho bhArarUpa che." koI paNa sAdhAraNa pitAne pUrepUrI nirAzA Upaje evA maMda te dharmAnaMdajI hatA ja, chatAM temanA pitAne AzA hatI ke te moTe thatAM hoziyAra nIvaDaze. eka vAra eka gAmaThI jezIe bhaviSya bhAkheluM ke, dharmAnaMdajI moTA vidvAna thaze; jeke dhanavAna nahIM thAya. ane A bhaviSyakathana upara temanA pitAne saMpUrNa AsthA hatI. * zrI. dharmAnaMdajIe potAnuM Atmacaritra "ApavItI" lakhyuM che. tene AdhAre ghaNuMkharI mAhitI lIdhI che. : P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAdhicaryAvatAra dharmAnaMdajIne keLavaNI ApavA mATe temanA pitAne bhAre hoMza hatI. paNa keLavaNuM kema ApavI enI temane khabara nahotI. pahelAM te dharmAnaMdajI gharamAM ja pATI upara dhULa nAkhI te upara kakko ghUMTatA zIkhyA. tyAra pachI traNa-cAra jagyAe chUTaka chUTaka temaNe vidyAbhyAsa karyo ane te pAMcamA dhoraNa sudhI ja abhyAsa karI zakyA. * I. sa. 1891nI Akhare ke 189ranI zarUAtamAM temane dhIre dhIre vAMcavAno zokha lAgyo. emAM koInI kazI khAsa preraNuM nahotI. temanuM mana ApameLe ja vAcana tarapha vaLyuM. vAcananA vadhavA sAthe temane jIvana pratye asaMtoSa paNa vadhavA mAMDyo hato. e. arasAmAM ja 1892nA jUna mAsamAM temanAM lagna thayAM. paraMtu temane asaMtoSa te tIvra banato ja gayo. "mArA jevA Dhore jIvatA rahevAmAM paNa ze sAra? jhera pIne A duniyAnI musApharI pUrI karI nAkhavI e zuM bahetara nathI ?' evA evA vicAre temane manamAM te kALe UThatA. e daramiyAna temaNe gAmamAM jeTalAM maLI zake teTalAM pustaka meLavIne vAMcyAM. temane ghera saMta tukArAmanI gAthAnI eka cepaDI hatI. temanAM bahena emAMnA abhaMga kaI kaI vAra vAMcatAM. te pustaka dharmAnaMdajIe vAMcavA mAMDayuM. abhaMga te vakhate temane 2cyA nahi. paraMtu pustakanA AraMbhamAM Apela tukArAma bavAnA caritre temanA mana upara evI te chApa pADI ke, e caritra te aneka vAra vAMcI gayA ane temaNe temAMthI keTalAya alaMga moDhe paNa karyA. A caritre temanI pIDA maTADI. temane thayuM, "huM nidhana hovAthI duHkhI rahuM chuM, paNa tukArAma bhuvAe te devALAM ja kADyAM hatAM ! huM abhaNa chuM tethI e vAtano zeka karuM chuM, paraMtu tukebAne te mArAthI dasame hisse paNa bhaNavAnAM sAdhane nahAtAM maLyAM! mAruM lagna thayuM che tethI huM vimAsaNamAM paDI gayo chuM, paNa tukobA te be vakhata paraNyA hatA! duniyAdArImAM mArAthI aneka gaNI muzkelIo temane P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI. dharmAnaMda saMdhIjI hatI, chatAM paramArthamAM temanI DAMpha keTalI AgaLa! duniyAnAM duHkha temane nukasAnakartA na nIvaDatAM UlaTAM lAbhakartA ja lAgyAM ! te pachI mAre ja zuM karavA zeka karavo? vidyA ane dhana meLavatAM na AvaDyuM to bhale, paNa tAbAnA jevA saNuNe paNa mahenata karIne keLavatAM na AvaDe zuM? vairAgyarUpI kavaca paherIne satyaniSThA Adi saNurUpI hathiyAra vaDe zarIranA paripu sAthe laDIza, te Aje nahi to kAle jarUra huM vijayI thaIza." nAma kADhavuM, kIti meLavavI e badhuM bhale bAjue rahe, paNa tukArAma mahArAja jevA sAtvika te banavuM ja ema temane thavA lAgyuM. e samayamAM ja dharmAnaMdajInA moTAbhAI bahAragAma rahevA gayA; tema ja temanA pitAjI paNa vRddha thaI gayA hatA, tethI gharane badhe kArabhAra dharmAnaMdajI upara paDyo. seLamA varSathI gharane kArabhAra te calAvavA lAgyA. sAmAjika sudhAraNA, dhArmika sudhAraNA vagere vaDe dezahita sAdhavAnA manoratha temane kadI na ja thatA ema na hatuM. paraMtu e badhuM manamAM ja zamI jatuM. kAraNa ke temanA gAmamAM AvI pravRttio karavAno mArga khullo na hato. gAmanA leke jUnI rUDhiomAM jakaDAI gayelA hatA. AvI sthiti vacce dharmasudhAraNA ke samAjasudhAraNa zakya ja nahotAM. chatAM banatuM karavAne " temaNe nirdhAra , karyo hato. svadezInA te bhakta hatA. govAmAM sArAM svadezI kapaDAM maLatAM nahi, eTale temane jADAM, DhaMgadhaDA vagaranAM kapaDAM vAparavAM paDatAM. AvA vartanathI te ghaNuMkharuM gAMDAmAM khapatA. saMskRta zIkhavAne temane ghaNo zokha hato. paNa te zIkhavAnI sagavaDa na hovAthI tathA ghara choDIne lAMbe vakhata dUra deza rahevuM e paNa azakya hovAthI te bane ema nahotuM. paNa DobhAMDArakaranA saMskRta pustakanuM marAThI bhASAMtara lAvIne dharmAnaMdajI te bhaNI gayA ane temaNe P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodhicaryAvatAra "raghuvaMza'nA bIjA sargamAMthI pacIsa trIsa ke moDhe karyA. paNa eTalAthI saMskRtinuM jJAna keTaluM maLe? bAkI, marAThI vAcana satata cAlu hatuM. jJAnezvarI, moropaMtanuM bhAgavata, AgarakaranA nibaMdha, vartamAnapatra, mAsikanI vArtAo vagere je kaMI maLI Ave te vAMcavuM e temane krama hate. e kALe Atmonnati mATe A sivAya bIjuM kazuM sAdhana nahotuM. Akhare A sthitithI thAkIne ane saMskRta zIkhavAnA uddezathI 1894 mAM dharmAnaMdajI kolhApura gayA. tyAM te mahAlakSmInA maMdiramAM UtaryA. paraMtu vRddha pitAjI khUba yAda AvavA lAgyA. bhikSA mAgIne gujarAna calAvavA jeTalI temanI hiMmata na cAlI. aMte gAMThe hatA te paisA khUTyA e pahelAM ja te kelhApura choDI maDagAMva pAchA pharyA. A tarapha ATha dasa divasa sudhI temanI kazI bhALa na lAgavAthI temanA pitAjI paNa maDagAMva AvyA hatA. pitAjIe temane kahyuM : "jo tuM pharI veLA Ama ghara choDI ja rahIza, te tArI zedha mATe mAre paNa ATalI vaye ghara choDI bhaTakavuM paDaze. A vAtane vicAra karIne tene ThIka lAge tema kara." dharmAnaMdajIe tyArathI ghara cheDI javAno vicAra tajI dIdho. paraMtu thoDA vakhata pachI pAchuM emanuM mana meLuM paDayuM; eTale te pAchA ghara choDIne gokarNa cAlyA gayA. tyAM ajANyA pradezamAM nirvAhanuM sAdhana na jaDavAthI te pAchA ghera AvyA; paNa temanA mananI vyathA ochI na thaI. eka divasa te. te jaMgalamAM ja besI rahyA ane pachI koInI paNa sAthe vAtacIta na karatAM eka oraDImAM purAI rahevA lAgyA. . thoDA vakhata pachI tA. 28mI ogasTa 1898ne roja lakavAnA uthalAmAM temanA pitAjInuM ekAeka avasAna thayuM. dharmAnaMdajInI sthiti paNa te vakhate judI ja hatI. duniyAnA vyavahAramAM keme karyuM citta coMTe ja nahi. Agale varSe dharmAnaMdajIe "bAlabadha" nAmanA mAsikamAM bhagavAna buddhanuM caritra vAMcyuM hatuM. tyArathI ja buddha upara P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI. dharmAnaMda kosaMbI temanI vadhAre zraddhA besatI gaI. temane duniyAdArIne jema jema kaMTALo Avato gaye, tema tema temanI A zraddhA daDha thavA lAgI. "buddha ja mAruM sarvasva che', ema temane lAgavA mAMDyuM. buddhanI mUti kalpI . tenuM dhyAna dharavuM ane pelA mAsikamAM chapAyeluM caritra pharI pharI vAMcavuM e krama temaNe cAlu rAkhe. ane jIvato rahyo to bIjuM badhuM choDI buddhanA dharmanuM jJAna saMpAdana karIza, evo daDha saMkalpa temaNe karyo. cAhe teTalAM saMkaTa Ave, cAhe teTalAM duHkha bhogavavAM paDe, paNa buddhanA upadezanuM jJAna mane thayuM eTale mAro janmAre sArthaka che, ema temane lAgavA mAMDayuM. 1898 nA naveMbaranA arasAmAM temane khabara paDI ke, kocInanA sArasvata lekee tyAM eka navI zALA zarU karI che. eTale tyAM jaIne aMgrejI bhaNIne te mAraphate buddha viSe thoDuM ghaNuM jJAna meLavavuM, evo vicAra karIne dharmAnaMdajI 31 mI jAnevArI 1899 ne divase AgaboTa raste meMgalera gayA. paNa tyAMthI paMdara ja divasamAM te pAchA ghera AvyA. pachI temaNe dakSiNa taraphanI musApharIne khyAla cheDI uttara tarapha javAno vicAra karyo. pUnA e mahArASTranuM kendra, eTale tyAM kaMI ne kaMI sagavaDa thaze, ema temane lAgyuM. eTale 1899 nA naveMbaranA chellA aThavADiyAmAM te maDagAMva gayA. tyAM temanA eka sagA pAsethI vATakharcAnA pacIseka rUpiyA bhegA karIne, eka tAMbAne leTa tathA zetaraMjI eTale ja sAmAna sAthe laIne, te pUnA javA UpaDyA. pUnA javAmAM temane khAsa hetu te e ja hato ke, divase kArakunanuM ke evuM bIjuM kaMI kAma karI nirvAha karavo ane keAI zAstrI pAse rahI saMskRtine abhyAsa karavo. paNa emAM te phAvyA nahi. - bhAMDArakarane paNa maLIne e bAbatamAM temaNe yathAzakti prayatna karyo hato. buddha dharmane abhyAsa karavo che, e vAta Da0 bhAMDArakarane P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhicaryAvatAra temaNe prathamathI ja kahI hatI. Do. bhAMDArakare temane samajAvyuM ke, A dezamAM buddha dharmanuM jJAna meLavavAnuM muzkela che. ene sAru te nepALa ke silona javuM joIe. dharmAnaMdajIe have nepALa bhaNI javAno nirdhAra karyo. temaNe eka bhAI pAsethI bAra rUpiyA uchInA lIdhA. be kapaDAM pILAM raMgAvI AyAM hatAM te paridhAna karI ane zikhAsUtrane tyAga karI, tA. 1 lI mArca 1900 ne roja rAtre bAra vAgyA pachI UpaDatI TrenathI temaNe pUnA choDayuM. pUnAthI te IMdera thaI jema tema karIne gvAliyara pahoMcyA. - - gvAliyaranI kolejamAM jaI tyAMnA zAstrIne saMskRta zIkhavavA temaNe vinaMtI karI. paNa te teNe svIkArI nahi. to paNa dharmAnaMdajIe A bAbatamAM jAtaudyamathI je kaMI banI zake ema hatuM te karavAmAM kazuM bAkI rAkhyuM nahi. chevaTe gvAliyarathI kAzI javAne temaNe nizcaya karyo. paraMtu kAzImAM saMnyAsInI mAphaka rahevuM zakya nahotuM. kAraNa, gvAliyaranA zAstrIbuvAe jema temane saMskRta zIkhavavA nA pADI, tema kAzInA zAstrIo paNa kare e bIka hatI ja. eTale temaNe yajJopavIta ane zikhA dhAraNa karyA. tArIkha 20mI sapTembarane ja te kAzI pahoMcyA. tyAM te zeNuvImaThamAM rahyA. anna chatramAM jamIne te gaMgAdhara zAstrInA mukhya ziSya nAgezvara paMta dharmAdhikArI pAse saMskRta zIkhavA lAgyA. anachatramAM temane khUba kaSTa veThavuM paDatuM ane apamAna paNa sahana karavuM paDatuM hatuM. evAmAM 1901nA mArca Akhare kAzImAM marakI zarU thaI eka divasa dharmAnaMdajI tAvamAM sapaDAyA. paNa nIlakaMTha bhaTajI nAmanA . eka joDIdAra vidyAthInI sAravArathI te bacI gayA. dharmAnaMdajInAM dhotiyAM taddana phATI gayAM hatAM. have ekAda mahine paNa te vaDe calAvavuM muzkela hatuM. navo jotI jeTa lAva P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust, Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI. dharmAnaMda kasabIjI kyAMthI? temanI pAse amarakoSanuM eka pustaka hatuM. eka guMsAIne tenI jarUra hatI, tethI e temaNe savA rUpiye tene vecI dIdhuM. temAMthI eka rUpiyo ne be AnA ApI temaNe paMciyAMne eka jeTo lIdho. paNa e je bahu bahu to be traNa mahinA ja kAma Ape e hato. Akhare temaNe evo nizcaya karyo ke, anna chatramAMthI ja eka paise telano maLe che, te telamAM na kharacatAM bacAve. ane ema be aDhI mahine ekAda rUpiye thAya, eTale tenuM navuM paMciyuM levuM. paNa dIvo zAmAMthI bALavo ? aMte temaNe ane temanA sAthI vidyAthI nIlakaMThe TharAvyuM ke, rAtre dIve vAMcavAne badale moDhe jeTaluM AvaDatuM hoya tenuM punarAvartana karI javuM. Ama temaNe aMdhAruM veThIne paisA saMgharavA mAMDyA. e baMnee A rIte cAra cAra AnA ekaThA karyA. evAmAM maDagAMvamAM rahetA paMDharInAtha vALaMda taraphathI eka rajisTara " karela kAgaLa Avyo. temAM daza rUpiyAnI noTa hatI ! Ama eka garIba mANase dharmAnaMdajIne aNadhArI madada mokalAvI, je temane ziyALAmAM bahu upayogI thaI paDI. . kAzIvAsa daramyAna durgAnAtha nAmanA eka nepALI vidyAthI sAthe temanI maitrI thaI. durgAnAtha jyAre pitAne ghera nepALa javA taiyArI karavA lAgyuM, tyAre dharmAnaMdajIne yAda AvyuM ke, Do. bhAMDArakare kahyuM hatuM ke, bauddhadharmanuM jJAna meLavavA mATe nepALa javuM joIe. eTale A takano lAbha laI te paNa durgAnAtha sAthe nepALa javA taiyAra thayA. paraMtu nepALamAM bauddhadharmanI khedajanaka sthiti joIne temanuM mana udvigna banI gayuM. nepALamAM rahevAmAM kazo lAbha nathI, ema temane lAgyuM. paNa have javuM kyAM ? bauddhadharmanI zodha thaI zakatI nathI, to pachI duniyAmAM AvIne paNa zuM karavuM? AvA vicAra temane AvavA lAgyA ane keTalAka vakhata sudhI te sAva vicArazanya banI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhicaryAvatAra gayA. temaNe pachI nepALamAMthI pAchA pharavAno vicAra karyo. temane te vakhate ekAeka yAda AvyuM ke, je huM buddhagayA jAuM, to daivavazAta keI bauddha sAdhu jAtrAe tyAM AvI caDyo hoya, te tenI pAsethI bauddha dharmanuM jJAna kaI rIte saMpAdana karavuM e jANI zakAze. eTale te nepALathI buddhagayA javA UpaDyA. dharmAnaMdajI gayA pahoMcIne tyAMthI buddhagayA gayA. buddhagayA bauddhonA tAbAmAM haze, ema dharmAnaMdajI mAnatA hatA; paNa tyAM te juduM ja jovA maLyuM. tyAM maTha te eka mahaMtanA tAbAmAM hatA. bIje divase dharmAnaMdajI buddhamaMdira jevA gayA. buddhanI mUrtinA kapALamAM eka moTuM tripuMDa kareluM hatuM! e joIne te navAI pAmyA. maMdiranI pAse dharmapAla nAmanA bauddha bhikSu rahe che, evuM temaNe sAMbhaLyuM hatuM. eTale temane maLavA te usuka hatA. paraMtu dharmapAla tyAM na hatA. tyAM eka bIje bhikSu hatuM. teNe kahyuM ke, dhamapAla to silona che. dharmAnaMdajI hajI sudhI jANatA na hatA ke, pAli bhASA kayA prakAranI che. temaNe pelA bhikSane e viSe pUchyuM, eTale teNe pitAnI pAsenA siMhalI lipimAM lakhAyelA eka bauddhagraMthamAMthI keTalAMka vAkyo vAMcI saMbhaLAvyAM. te sAMbhaLIne dharmAnaMdajI atyaMta AnaMda pAmIne bolyA : "pAli bhASA te lagabhaga saMta jevI ja che. te zIkhatAM mane jarAya vAra nahi lAge." pilA bhikSue dharmAnaMdajIne salAha ApI ke, "tame silena jAo to tyAM moTamoTA paMDita che. te tamArI badhI zaMkAonuM samAdhAna karI tamane bauddha dharmagraMtha zIkhavaze." dharmAnaMdajIe kahyuM : "huM silena javA taiyAra chuM. paNa mArI pAse eka paiso paNa rahyo nathI! te pachI huM silena kaI rIte jAuM ?" P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI. dharmAnaMda kasabIjI ' A sAMbhaLIne pelA bhikSue temane kalakatte jaI tyAM AvelI mahAbodhi sabhA" AgaLa pitAnI IcchA darzAvavA kahyuM. tyAMthI khUba muzkelIe te kalakattA pahoMcyA. pachI kalakattAthI te silena gayA. tyAM dharmapAlane maLyA. dharmAnaMdajIne aMgrejI ke silenanI bhASA nahotI AvaDatI, eTale badhuM kAma IzArAthI ja te karatA. silenamAM dharmAnaMdajI vidyodaya vidyAlayamAM rahI bauddha dharmane abhyAsa karavA lAgyA. paraMtu silenamAM khAvAnI temane khUba muzkelI paDavA lAgI. kAraNa ke silenanA leke mAMsamacchIne khAsa upayoga kare, je dharmAnaMdajI kadI khAI zake nahi. silenamAM temaNe zrAmaNeranI dIkSA lIdhI. temaNe bauddha dharmanA abhyAsanI sAthe sAthe aMgrejI bhASA paNa zIkhavAno prayatna karyo. silenamAM te vakhata daramyAna dharmadAsa nAmane eka paMjAbI vidyArthI abhyAsa arthe AvyA. te AvatAMveMta siMhalI lekenA khANathI kaMTALI gayo. teNe dharmAnaMdajIne kuzinArAnI dharmazALAnI mAhitI ApI ane kahyuM ke, tame hiMdustAna jaI tyAM bhaNavA jaze. te sagavaDa maLaze. dharmAnaMdajI paNa silenamAM bImArIthI kaMTALI gayA hatA ane temane tyAMnuM khAvAnuM paNa mAphaka AvatuM na hatuM. eTale temaNe kuzinArA javAnuM nakakI karyuM. dharmAnaMdajI silenathI madrAsa AvyA ane tyAM bauddhAzramamAM UtaryA. paraMtu temane mATe kalakattA javA jeTalI vyavasthA kaI karI zakyuM nahi. eTale thoDe vakhata te madrAsamAM ja rahyA. paraMtu tyAMne khorAka paNa temane mAphaka na Avyo. evAmAM madrAsamAM rahetA keTalAka baranI vidyArthIo sAthe temanI oLakhANa thaI te lekoe dharmAnaMdajIne brahmadeza javAnuM kahyuM. brahmadezamAM asaMkhya vihAre che. eTale tyAM javAthI abhyAsa paNa sArI rIte thaI zakaze. vaLI brahmadeza javA mATe P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 * bedhicaryAvatAra bhADAnI jogavAI karavAnuM paNa e vidyArthIoe mAthe lIdhuM. eTale dharmAnaMdajI brahmadeza javA taiyAra thayA. madrAsathI AgaboTamAM besI te raMgUna pahoMcyA ane bauddhavihAramAM rahevA lAgyA. tyAM temane eka jarmana thAmaNera joDe mitrAcArI thaI. tenuM nAma jJAnatriloka hatuM. tenI sAthe dharmAnaMdajIne ThIka phAvI gayuM. raMgUnamAM dharmAnaMdajIe bauddhabhikSunI dIkSA lIdhI. raMgUnamAM paNa kharekanI hADamArIne kAraNe temanI tabiyatane bhAre dhakko pahoMcyo. atisArane rega vAraMvAra lAgu paDavA lAge. eTale brahmadeza choDI te kuzinArA javA vicAravA lAgyA. paraMtu brahmadezane bauddha leke temane e bAbatamAM madada karavA taiyAra na thayA. te vakhate caTagAMvanA keTalAka bauddha vepArI raMgUnamAM rahetA hatA. temanI joDe dharmAnaMdajIne gherI oLakhANa hatI. e lekene temaNe potAno vicAra jaNAvyuM, eTale teo temane kalakattA sudhInuM AgabeTanuM trIjA varganuM bhADuM ApavA kabUla thayA. dharmAnaMdajI raMgUnathI kalakatte AvI, bauddhabhikSune veze kuzinArA tarapha javA UpaDyA. 1904nA jAnevArI mAsamAM te kuzinArA pahoMcyA. tyAM temaNe eka be aThavADiyAM dharmazALAnI oraDImAM ekAMtamAM gALyAM, ane bIjA be aDhI mahinA buddhanA maMdiranI pAchaLanA khaMDeramAM UgelA eka jaMgalI jhADa nIce pasAra karyA. 1904nA eprilamAM dharmapAla jApAna, amerikA vagere deza pharIne kAzI AvyA. tyAM temaNe eka audyogika zALA sthApavA prayatna karyo. temanA eka be kAgaLa dharmAnaMdajI upara AvyA. eTale dharmAnaMdajI kAzI jaI temane maLyA. kAzImAM bauddhadharmazALAnI najIkanA eka vaDa nIce temaNe eka be aThavADiyAM gALyAM. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'zrI. dharmAnaMda kasabIjI pachI dharmAnaMdajIe rAjagRha, zrAvastI, kapilavastu, lubinIvana vagere bauddhakSetronI yAtrA paNa karI. tyAra bAda kuzinArA pAchA AvIne te brahmadeza pharIthI javA UpaDyA. - 1904nA jAnevArIthI 1906nA jAnevArI sudhInAM be varSa temaNe dezATanamAM vItAvyAM. cittanI ekAgratA karavAne dhIre dhIre mahAvare thavAthI "abhidhama" jevA agharA graMtho paNa bhaNI javAmAM temane vAra na lAgI. phurasadanA vakhatamAM aneka pAli graMtha temaNe vAMcyA. "vizuddhimArganA AraMbhanA eka be bhAga to temaNe be traNa vakhata vAMcyA. A uparAMta aneka pradeze jovAnI ane aneka sthavironA samAgamanI temane taka maLI ane te dvArA duniyAne ThIka anubhava maLe. govA choDyuM tyArathI te brahmadeza choDI 1906nA jAnevArImAM kalakatte AvyA, tyAM sudhI temanA divase zikSaNamAM ja vItyA ema kahI zakAya. A badhA samaya bauddha dharmanuM jJAna meLavavuM, e eka ja dhyeya temanI AMkha sAme hatuM. paraMtu have bauddha dharmanA jJAnano pracAra karavA sAru kaMIka mahenata karavI joIe, evI icchA temane thavA lAgI. kalakatte AvyA pachI umarAvatI jaI tyAM thoDe vakhata rahevuM ane pachI bane to pUnA tarapha jaI kaMIka mahenata karI jevI, evo vicAra temaNe karyo. paraMtu kalakatte AvyA pachI judI ja rIte e vicAra amalamAM mukAte gaye. - kalakattAmAM zrI. harinAtha de vagere moTA vidvAnonA paricayamAM te AvyA. harinAtha de te emanI pAse pAli zIkhyA paNa kharA. pachI dharmAnaMdajIne sikIma tarapha jaIne bauddha dharmane vadhAre paricaya meLavavAnuM mana thayuM. eTale te sikIma gayA. * sikImathI te kalakattA pAchA AvyA. tyAM 1906nA oNgasTa mahinAnI 15 mI tArIkhe nezanala koleja UghaDI tyArathI dharmAnaMdajI ' tyAM pAlinA adhyApakanuM kAma karavA lAgyA. nezanala kolejanA AcArya P.P. Ac. Guncatnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhiryAvatAra ' zrI araviMda ghoSa hatA. paNa TUMka vakhatamAM ja "vaMde mAtarama' patranA kesamAM teo pakaDAyA. dharmAnaMdajIne paNa pachI kalakattAmAM barAbara phAvyuM nahi. eTale 1906nA okaTobaramAM temaNe govA javAne vicAra karyo. kalakattAthI te muMbaI AvyA. Do bhAMDArakara vagerene maLyA. tyAMthI govA gayA. evAmAM kalakattA yunivarsiTInuM nimaMtraNa * AvavAthI patnI sAthe te kalakattA AvyA. kalakattAmAM te daramyAna zrI. sayAjIrAva gAyakavADa AvyA hatA. temanI dharmAnaMdajIe mulAkAta lIdhI. zrI. sayAjIrAve temane vaDodarA AvavAnuM nimaMtraNa ApyuM. paraMtu dharmAnaMdajIne brahmadeza javAnuM thayuM. brahmadezathI kalakattA AvI chevaTe te pUnA rahyA. tyAM "vizuddhimArga ane ghaNe bhAga temaNe devanAgarI lipimAM lakhI kADhayo. "badhicaryAvatAra'nuM marAThI bhASAMtara lakhyuM. ane vacce vaDodarAmAM judI judI jagyAe pAMca vyAkhyAna ApyAM, temAMnAM traNa vyAkhyAne "buddha, dharma ane saMdha" nAme pustakarUpe chapAIne prasiddha thayAM che. 1910nA phebruArI mahinAmAM Do. valsa taraphathI temanA upara amerikA AvavAno kAgaLa Avyo. hAvarDa yunivarsiTImAM sva. mi. varane zarU karela "vizuddhimArga'nA saMzodhana kAryane aMge temanI madadanI jarUra hatI. eTale dharmAnaMdajI amerikA gayA. pAchA svadeza AvyA. amerikAthI pAchA pharyA bAda dharmAnaMdajIe pitAnA pitAnuM karaja pheDayuM. ane nirvAha calAvavA sivAya paisA bhegA karavAnI have kazI ja IcchA na hovAthI temaNe pUnAmAM Dekkana ejayukezana sosAyaTI mAM joDAI jarUrajogA vetana para kAma karavA mAMDayuM. vaLI temaNe Do. bhAMDArakaranA vakhatamAM mAthAkUTa karIne pAli bhASAne muMbaI yunivarsiTImAM paNa dAkhala karAvI. temanI te bhASAnI advitIya vidvattAne kAraNe temane pAli graMthanA saMpAdanakArya P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI. dharmAnaMda kasabIjI aMge pharIne 1918-22, 1926-27 ane 1931-3nI sAla daramyAna amerikAnuM nimaMtraNa maLyuM hatuM. vaLI adhyApana-kArya aMge raziyAnI leninagreDa yunivarsiTImAM paNa 1929-30mAM rahyA hatA ane tyAM pro. zerabaskIne temaNe bauddha graMthanA saMpAdanakAryamAM madada karI hatI. daramyAna pUnAnI phargyusana kolejamAM pAlinA adhyApaka tarIke cha varSa (1912-18) kAma karIne zrI. rAjavADe, zrI. bApaTa vagere jevA keTalAka sArA pAli vidvAna temaNe taiyAra karyA. 1922mAM amerikAthI pAchA AvI traNa varSa te "gUjarAta vidyApIThanA purAtattva maMdiramAM joDAyA, ane tyAM temaNe adhyApana tema ja lekhana kArya karyuM. 1927mAM amerikAthI pAchA AvyA bAda paNa te gUjarAta vidyApIThamAM pharIthI rahyA, tyAre temaNe bIjAM beeka upayogI pustako taiyAra karyA.* 1930mAM raziyAthI te pAchA AvyA tyAre te dAMDIkUcane aitihAsika jamAno AvI gayo hato. dharmAnaMdajI tarata satyAgrahI svayaMsevaka tarIke muMbaI khAte joDAyA ane 1930mAM vilepAralemAM temane doDha varSanI sakhata kedanI sajA thaI. joke, te sajA pAchaLathI gerakAyadesara karatAM be mAsamAM temane choDI mUkavAmAM AvyA hatA. I. sa. 1934nI sAlamAM chaeka mahinA banArasa hiMdu yunivarsiTImAM atithi tarIke rahyA bAda te kAzI vidyApIThamAM pitAne mATe bAMdhI ApelA makAnamAM rahevA lAgyA. pachI muMbaInA mila * zrI dharmAnaMdajInAM gujarAtImAM nIce mujaba pustake prasiddha thayAM cheH buddha, dharma ane saMgha (1911); buddhalIlA sArasaMgraha (1923) [ pachI e ja pustaka "buddhalIlA" nAme prasiddha thayuM che.]; dhammapada (1924); ApavItI, samAdhimArga, bauddhasaMghane paricaya (traNe purata 1925); suttanipAta, bhagavAna buddhanA pacAsa dharmasaMvAda [majhimanikAca! (baMne purato 1931); buddhacarita, hiMdI saMskRti ane ahiMsA (baMne purata 1937); abhidharma (1944). che. mA tAra/NR para na mae nA paira nAnA nagara P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhicaryAvatAra majUramAM kAma karavAne mATe zrI. jugalakizora biralAnI madadathI temaNe "bahujana vihAra "nI I. sa. 1937 mAM sthApanA karI hatI. pachI chevaTanA divasomAM te saMsAratyAgI bhikSukanI rIte sAranAtha, kAzI vidyApITha, gUjarAta vidyApITha vagere ThekANe mukhyatve adhyayana-adhyApana, lekhana ItyAdi kAryo zakti anusAra karatA rahyA hatA. tema karatAM paNa temanuM zarIra jyAre kAma detuM maMda paDavA lAgyuM, tyAre temane thayuM ke, have mAruM jIvanakArya pUruM thavA AvyuM che. eTale pote tyAgelAM sagAMsaMbaMdhI ke navA UbhA thayelA nehasaMbaMdhInA upara pitAnA maraNonmukha zarIranI sAravArane bojo na paDe e irAdAthI temaNe AmaraNAMta annatyAga karyo. joke, gAMdhIjInI salAhathI, ane temanuM kahevuM to mAthe caDAvavuM ja joIe e bhAvanAthI dharmAnaMdajIe 19 upavAsa karIne pAraNuM karyuM. pachI kAzImAM AvI svAthya meLavI te vardhA gayA. bhilujIvana gALanAre sagAMsaMbaMdhIne Azraya chevaTanI veLAe paNa zA mATe rAkhavo, ema vicArI gAMdhIjInA sevAgrAma AzramamAM te gayA hatA. tyAM temaNe zAMtithI, svasthatAthI ane nirAgrahI vRttithI jeTha suda pUrNimAne roja eTale ke 1947nA jUna mAsanI cethI tArIkhe dehatyAga karyo. Ama ApabaLe pitAnI unnati sAdhIne tathA bauddhadharmanA mizanarInuM dhagazabharyuM kArya aMta sudhI karIne sAdhu paMDita zrI. dharmAnaMda kosaMbIjIe potAnA jIvanane sArthaka karyuM. mukula kalAthI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtidevAcArya ane adhyApaka kosaMbIjI bauddha vidvAna zAMtidevAcArya, tibeTanA itihAsakAra tArAnAthanA kahevA pramANe, saurASTranA nivAsI hatA. emanI jIvanaviSayaka anya mAhitI keTalI yathArtha che ane keTalI adhUrI che tenI cokasAI karavAnuM kAma saraLa nathI. paNa eTaluM kharuM ke, te lagabhaga sAtamA saikAmAM thayelA. mane emano sIdho paricaya emanA be graMtho dvArA thayela che. emanA traNa graMthe paikI "sUtrasamuccaya" meM joyo nathI. kadAca saMskRtamAM adyApi sulabha paNa nathI. paraMtu "zikSA samuccaya" ane bodhicaryAvatAra " e be graMthe ekAdhika vAra sAMbhaLyA che. "zikSA samuccaya" te aneka mahAyAnI saMskRta graMthanAM avataraNe ane nAmollekhothI bharapUra che. e jotAM mArA mana upara na bhUMsAya evI chApa e paDI che ke, zAMtideva bahuzruta ane mahAyAna paraMparAnA asAdhAraNa vidvAna hatA. ahIM zAMtidevanA "zikSAsamuccaya 'mAMnA bhikSu mATe mAMsa karyo che ke nahIM e viSenA, vicArano nirdeza kare ucita dhAruM chuM. te uparathI temanI samanvayalakSI dRSTino paNa khyAla Avaze. bauddha paraMparAmAM carcA hatI ke, buddha mAMsabhakSaNa karyuM hatuM ke nahIM. sthaviravAdI 'pakSa enuM samarthana karatA. keTalAka mahAyAnI bhikSuo tene artha judI rIte vaTAvI mAMsabhakSaNano virodha karatA. "laMkAvatAra" jevAM sUtromAM mAMsano niSedha che; chatAM bIjA mahAyAnIo e niSedha na mAnatA. evI vivAda-bhUmi vakhate zAMtideve "zikSA samuccaya'mAM e praznane yogya , nyAya ApavA prayatna karyo che. teo kahe che ke, koI asAdhAraNa samAdhimArgapracAraka bhikSu mAMsasevana vaDe bacI jato hoya, te apavAda tarIke auSadhanI jema eno upayoga karI zakAya; paNa sAmAnya niyama pramANe te mAMsa varSa gaNavuM joIe. 17 be-2 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'bedhicaryAvatAra * A nirNaya ApatI vakhate zAMtideve aneka bauddha graMthane : AdhAra lIdhe che. meM zAMtidevanA A vicAranI tulanA na paraMparAmAM evA ja viSayane lagatA vivAdanA nirNaya vakhate mArA eka nibaMdhamAM karI che; je nibaMdha hiMdImAM "zrI jaina saMskRti saMzodhana maMDaLa" (kAzI) taraphathI prakAzita thayelI patrikA naM. 14-15 rUpe prasiddha thayo che. - zAMtidevane bIjo graMtha che "bodhicaryAvatAra'. te che padyabaMdha. enA uparanI aneka TIkAo paikI mAtra prajJAkaramatinI paMjikA mudita che te joI che. bodhiryAvatAra'nA daza pariccheda che, ne te pravAhabaddha saMskRta padyaracanA che. prajJAkaramatie paMjikAmAM je zAstradahana ane sUkSma carcAo goThavI che, te "badhiryAvatAra'nI mahattAmAM kharekhara vadhAro kare che. "badhicaryAvatAra "ne navo pariccheda tattvajJAnathI paripUrNa che. ane e tyavAdInuM mAyAvAdIne maLatuM tattvajJAna tattvane aneka vicArabiMduo pUrAM pADe che. paraMtu zAMtidevanI vegabharI kavitAzakti te pAramitAonA varNanamAM mukta vicare che. te uttama kAvyane AsvAda pUro pADavA uparAMta utkrAMtizIla jIvana jIvavAnI vyavahAru preraNuM Ape che. AdhyAtmika sAdhake kayA kayA guNone kaI kaI rIte vikAsa karavo, e badhuM kAvyamAM tAdaza rajU thAya che. joke, zAMtideva bauddha bhikSa hoI temanI prastuta kavitA buddha ane bodhisatva jevAM sAMpradAyika nAma sAthe saMkaLAyelI che. paraMtu eno bhAva taddana asAMpradAyika che. eTale koI paNa sAdhaka pitAne ISTa evA upAsyane najara sAme rAkhI te kramane jIvanamAM upayoga karI zake. A rIte jotAM zAMtideve varNavelI pAramitAo e mAnavamAtre " sAdhavA jevI siddhio che. zAMtideve pitAnI kavitAmAM mahAyAna bhAvanA rajU karI che. mahAyAna bhAvanA eTale mAtra pitAnA mokSamAM ke pitAnI duHkha-muktimAM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtidevAcArya ane adhyApaka saMbI saMtoSa na mAnatAM samagra jagatanI mukti mATe bhAvanA sevavI ane prayatna karavo te. e kAraNe ja zAMtideva kahe che ke, je jagatanAM prANIo duHkhamAM garaka hoya ane narakavAsIo vedanA anubhavatA hoya, to nIrasa mokSanI mAre kazI jarUra nathI. tethI ja zAMtideva samatvanI bhAvanAnI khilavaNI karavA mATe kahe che ke, prAraMbhamAM bIjA ane pitA vacce AdarapUrvaka samatAnI bhAvanA poSavI; te evI rIte ke, mAre pitAe sukhaduHkha badhAMnAM sarakhAM che ema samajI badhAne potAnI ja peThe gaNavAM. kharI rIte tathAgata buddha brahmavihArarUpe maitrI Adi cAra bhAvanAone bhArapUrvaka vAraMvAra upadeza karyo, tyAre temaNe samagra vizvamAM maitrIyukta cittane bharI devAnuM kahyuM ane evI maitrIne pariNAme jagatavyApI karuNA AcaravAnuM paNa kahyuM. zAMtideva e ja brahmavihAranA taMtune mahAyAna bhAvanA rUpe pitAnI kavitAmAM gUMthe che. jema gAMdhIjInI dainika prArthanAmAM- na tyahaM kAmaye rAjyaM na svarga nApunarbhavam / . kAmaye duHkhataptAnAM prANinAm AtinAzanam // -e maitrI ane karuNApUrNa bhAvanA Ave che, tema ja zAMtideve badhiryAvatAra'mAM evI bhAvanA kavI che. "bodhicaryAvatAra vAMcatAM e chApa nathI paDatI ke zAMtideva tyavAdI che; paNa chApa e UThe che ke, temanI dhagaza AkhA vizvanuM kalyANa karavAnI che ane te mATe joItA sadgaNa keLavavAnI che. adhyApaka kasabIjI Ama te sthaviramArthI bauddha paraMparAnA ananya abhyAsI ane pAli vAlmayanA pAradazI vidvAna hatA. paNa temanAmAM meM je maitrI ane karuNA vRttino udraka jAte anubhavyo. che, tenI zAMtilanA tevA udraka sAthe tulanA karuM chuM te kahyA sivAya 1. sarakhAve - " bodhicaryAvatAra 'ATha pariccheda, loka 10108. 2. "dhicaryAvatAra' AThamo pariccheda, bleka 90 ane 94. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhicaryAvatAra rahI nathI zakAtuM ke, kosaMbIja kharA arthamAM mahAyAnI hatA ane jANe ke zAMtadevanuM navuM svarUpa na hoya! AvI koI akaLa samAnatAne lIdhe ja kosaMbIjanuM dhyAna "bedhicaryAvatAra' tarapha gayeluM. ane temaNe tene marAThI bhASAmAM anuvAda I. sa. 1909nA arasAmAM karele. tyAra bAda I. sa. 1924nA arasAmAM kosaMbIjIe "bodhicaryAvatAranA keTalAka zleke 'gujarAtI anuvAda sAthe "purAtatvamAM prasiddha karyA hatA. te bleka anuvAda sAthe A pustikAmAM navuM saMskaraNa pAme che. "purAtattva" e tramAsika hatuM; vaLI te hAla saune sulabha paNa na hoya. eTale e bleka gujarAtI anuvAda sAthe laghu pustikA rUpe saune sulabha thAya che e bahu agatyanuM che. te dRSTie gUjarAta vidyApIThanI sUcanAthI zrI. mukulabhAIe A saMskaraNa taiyAra karyuM che; ane te zrImad rAjacaMdra graMthamALAnA bIjA maNakA rUpe prasiddha thAya che te paNa yogya che. zrImad pite AdhyAtmika sAdhaka hatA. temane mana saguNonI ja kiMmata hatI, ane temanuM mana saMpradAyathI para hatuM. eTale temanA nAma sAthe AvuM eka laghu paNa nityapAThya pustaka gUjarAta vidyApITha prasiddha kare te AvakAradAyaka che. huM ema mAnuM chuM ke, dharmanI uttarottara vadhatI jatI vyApaka bhAvanA sAthe A pAramitAeno pUrepUro sumeLa che. vinTanitre zAMtideva viSe lakhyuM che. temaNe badhicaryAvatAra'ne lakSIne je varNana karyuM che, te temanA mana upara zAMtideva viSe kevI asara thayelI ane purAvo che. AvA eka graMthanuM saLaMga bhASAMtara gujarAtImAM hoya te te IcchavA jevuM che; paNa evo samaya Ave te pahelAM prastuta laghu pustikA gujarAtI vAcakone zAMtideva tarapha AkarSita karaze e niHzaMka che. 4. ggol A History of Indian Literature Vol. II P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtidevAcArya ane asApanI janma, 26 mahAyAnI bhAvanAnI ApaNA dezanA aneka saMpradAya upara bhAre asara thaI che. bhagavadgItA kharI rIte bhAgavata paraMparAne AzarI anAsakta karmavegane upadeza kare che, tyAre te pitAnI rIte AvI bhAvanA ja upasthita kare che. te e ja rIte zAMtideva pachI lagabhaga so varSa bAda thayela suprasiddha jaina AcArya haribhadra 5Nu mahAyAnI bhAvanAthI raMgAyelA che. Ama te jaina paraMparA vaiyaktika mekSavAdI ja rahI che. tema chatAM zAMtideva jevAnA graMthomAMnI mahAyAnI bhAvanAe haribhadranuM mana jIyuM lAge che. Ane purAvo emanA "gabiMdu" graMthamAM che. haribhadra jaina paraMparAsaMmata bhinnagraMthI arthAta jeNe mehagraMthI teDI hoya evA samyaphadaSTi sAdhakanI bauddhasaMmata bodhisattva sAthe tulanA kare che, ane kahe che ke, je bhinnagraMthI sAdhaka jagaduddhArano saMkalpa kare, te te tIrthakara - sarvoddhAraka-thAya che; ane je svajana Adino uddhAra karavAno saMkalpa kare te te gaNadhara- tIrthakarane anugAmI -thAya che; ane je pitAnA ja uddhArane saMkalpa kare che te muzkevalI-mAtra Atma-kalyANa karanAra-thAya che.' ' haribhadranuM A kathana spaSTa sUcave che , AtmoddhAranI bhAvanA karatAM sarvoddhAranI bhAvanA e ja caDiyAtI ane spRhaNIya che. A bhAvanAnuM bIjuM nAma e ja mahAyAna bhAvanA. eka rIte haribhadra tulanA karI, paNa bIjI rIte mahAyAna bhAvanAnuM prAdhAnya darzAvyuM che jaina paraMparAe paNa dhaDe levA jevuM che. have rAjakAraNa, samAjakAraNa ke arthakAraNa ekeeka kSetramAM saMkucita thaye pisAya tema nathI. evI sthitimAM je dharma paNa paMtha ane saMpradAyanI saMkucita sImAomAM purAI tadanusArI ja vicAraAcAra kare che te paNa have TakI na zake. gAMdhIjIe jIvananA pratyeka kSetramAM mahAyAnI mAnasa jIvI batAvyuM che, ane Aje ApaNe joIe 1. juo "yogabiMdu', bleka ra83 thI ra90. P.P.. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 bedhicaryAvatAra chIe ke AcArya vinobA e bhAvanAne kevI rIte vikasAvI rahyA che tema ja kevI rIte jIvI batAve che. AvI anukULa paristhitimAM prastuta laghu pustikAnuM mUlya vadhAre aMkAze e niHzaMka che, ane te rIte "Atmasiddhi" pachI A pustakanI pasaMdagI saveLAnI che. ema te zrI. mukulabhAIe kasabIjInuM jIvanacarita saMkSepamAM juduM ApyuM che. emanI "ApavItI " ane bIjI sAmagrIne AdhAre e carita TUMkamAM paNa kosaMbIjI viSe badhI jarUrI mAhitI pUrI pADe che. kosaMbAjInuM jIvana je vAMce tene nirAzA to sparzI ja na zake. nirAzA ane aMdhakAranA UMDA khADAmAMthI satata svaprayane kasabIjI kevI rIte prakAzanA mArga upara AvyA ane anekenA guru banyA enuM citra emanA saMkSipta jIvanacaritamAMthI paNa avagata thAya che. eTale te viSe ahIM mAre kAMI laMbAvavuM nathI. tema chatAM, temanI sAthe mAre je aneka varSo lagI satata paricaya rahyo, temanI pAse meM je kAMI bauddha zAstro viSe meLavyuM, ane chelle 1946mAM temanA anazananA sAkSI thavAno prasaMga Avyo, te bAbata kAMIka lakhuM to te vAcakane upayogI paNa thaze; ane emanA jIvana aMge keTalIka hajI lagI kadAca ajJAta rahelI bAbato prakAzamAM Avaze. I. sa. 1917mAM emane ghera ja huM paeNnAmAM kosaMbIjane prathama vAra maLe, jyAre kRpalAnIjI paNa hatA. carcA ahiMsAthI zarU thaI ane mAro ghaNuM vakhata pahelAMthI bauddha piTaka guramukhathI zIkhavAne saMskAra jAge. paNa e vAta te vakhate tyAM ja rahI. 1922mAM kasabIjI gUjarAta vidyApIThamAM purAtattva maMdira khAte joDAyA. mane A taka maLI. meM paNa gUjarAta vidyApIThamAM rItasara joDAvAnuM nakkI karyuM. hAthamAM lIdhela kAma uparAMta kasabIjI pAse bauddha graMthanuM adhyayana zarU karyuM. sAthe rahevAnuM, jamavAnuM ane pharavAnuM hevAthI kosaMbIjanI aneka viSayasparzI vivedI pratibhAne paNa lAbha P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtidevAcArya ane adhyApaka kosaMbIjI 23 maLate gayo. kosaMbIjI te vakhate vidyApITha mATe amuka pustaka taiyAra karatA hatA. marAThImAM lakhe ane teno gujarAtI anuvAda paNa sAMbhaLe. huM te lagabhaga badhAmAM sAkSI banato ane emanI pAse zIkhela abhidhama " jevA graMthane varga paNa leta. 1925 sudhI Ama cAlyuM. pharI 1927 thI ra8 sudhImAM teo gUjarAta vidyApIThamAM AvyA tyAre paNa Avo ja krama cAlyA. kosaMbIjI zAstrAbhyAsI te hatA ja. paNa temanI itihAsa ane saMzodhananI daSTi bahu spaSTa hatI. vizeSatA emanI e hatI ke, teo pitAne satya lAge ane samajAya e vAta apriya hoya teya mitro ke bIjA maLanArane kahetAM kadI khamacAtA nahIM. tethI keTalIka vAra ane kene virodha paNa vahAratA. paNa dareka jaNa samajI jato ke kasabIjI che cekhA dilanA. eTale pAchuM anusaMdhAna thatAM vAra na lAgatI. kosaMbIjane je maLe te temanA pratye AkarSAya. gujarAtamAM rahyA pachI kosaMbIjane mahArASTra karatAM judo ja anubhava thayo. teo kahetA ke, mahArASTra haThI ane durAgrahI che, jyAre gujarAtamAM evuM tattva ghaNuM ochuM che. tethI temaNe gujarAtamAM aneka varganA aneka mitre meLavyA. pharI kosaMbIjane ane mAro meLApa kAzImAM thayo. teo cha mAsa mATe hiMdu yunivarsiTImAM AvI rahyA. paMDita mAlaviyAjI temane Agraha karI lAvela. paNa kosaMbIe tyAM koI vyavasthA na joI temanI pAse koI zIkhanAra ja nahIM. eka vAra temaNe mAlaviyAjI ane dhruvajI e baMnenI khabara paNa lIdhI. chevaTe meM te nakakI karyuM ke, mAre emane upayoga karavo. tyAMnA pustakAlayanA eka khaMDamAM silenI, baramI, siyAmI ane romana lipimAM mudrita badhA ja bauddha piTaka-graMthe temanI TIkA sAthe sAme rAkhyA. meM e krama rAkhyo ke ke eka graMtha na bhaNatAM huM pUchuM te upara kosaMbIjI bauddha maMtavya kahe. meM umAsvAtinA tatvArthane AdhAre nityanavA zAstrIya prazno pUchavA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhicaryAvatAra mAMDyA. ane kosaMbIjI te prazna paratve bauddha pAli vAlmamAM kAMI che ke nahIM, tathA hoya te te zuM che e zodhI uttara ApavA lAgyA. nA vakhate kosaMbIjanI asAdhAraNa smRti ane prajJAne mane paricaya tha. pUchuM ke, jaina naya ane nikSepanA sthAnamAM bauddha graMthomAM zuM che? te kosaMbIjI DI vAramAM ja prathama meDhethI kahI de ke Ane uttara Avo che ane amuka graMthamAMthI maLaze. pachI tarata ja e bauddha graMthonA aMbAramAMthI koI ne koI graMthamAMthI mane pote kahela vAtane purAvo kADhI Ape. mArA sahacArI bhAI khuzAladAsa te purAvAnuM sthAna lakhI le. Ama roja savAre be kalAka vidyAvyAsaMga cAle. mArI dhAraNa e hatI ke kosaMbIjanA bauddha jJAna-khajAnAmAMthI maLe teTalI vastu meLavI, neMdhI laI, kyAreka jaina ane bauddha maMtavyane tulanAtmaka abhyAsa rajU kare ane sAthe sAthe vaidika nenI paNa yathAsaMbhava tulanA karavI. kasabIjIe sAmagrI eTalI ? badhI ApI hatI ke je e guma thayela noTa hajI paNa maLI Ave, te tulanAne maraya siddha thAya. Ama cha mAsanA sahavAsa pachI kosaMbIjI jarAka dUra gayA. dUra eTale kAzI vidyApIThatyAM temaNe "hiMdI saMskRti ANi ahiMsA" e pustaka lakhyuM. jyAre teo e pustaka lakhatA hatA, tyAre paNa ame baMne te avAranavAra maLatA ja. teo pitAnuM lakhavAnuM ane - lakheluM mane moDhe kahI jAya ane saMmati mAge. vaLI kyAreka kahe ke, mAruM A pustaka koI pragaTa nahIM kare, eTaluM ja nahIM paNa koI kaMpojha sudhdhAM nahIM kare. kAraNamAM teo kahetA ke, vaidika, bauddha ane jaina e badhAnI tIvra samAlocanA emAM karI che. ane je kaMpojhITara ke prakAzaka haze te paNa koI ne kaI ukta paraMparAmAMne hoI mArI viruddha ja jaze. paNa huM haMmezAM kaheto ke, evuM kAMI nathI. daramyAna temanA mitra bAbu zivaprasAda guptA jeo pathArIvaza ja hatA, temaNe kaheluM ke, e pustaka huM hiMdImAM karAvI prasiddha karIza. temaNe hiMdI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - che ! A zAMtidevAcAya ane adhyApaka saMbIja ra5 anuvAdanuM kAma temanA oLakhItAne ApyuM paNa kharuM. paraMtu mane lAge che ke A bAbatamAM kosaMbAjI ja sAcA hatA. e pustaka ema ne ema paDI rahyuM. ane chevaTe ene gujarAtI anuvAda gujarAtamAM prathama prasiddha thaye; ane hiMdI anuvAda te kesaMbIjanA svargavAsa pachI ja. kAzI vidyApITha choDI kosabIjI muMbaInA eka vibhAga parelamAM bahujana vihAramAM pachAta jAtine saMskAra ApavA rahyA. jyAre temane ema lAgyuM ke, temanI gItAnI samAlocanAthI amuka dAtAone mAThuM lAgyuM che, tyAre temaNe ApameLe parela choDayuM. pAchA amadAvAda ane sAranAtha AdimAM rahI teo muMbaI AvyA. paNa emane evo saMkalpa Uo ke, have mAruM jIvanakArya meM pUruM karyuM che, umara thaI che, vadhAre karavAnuM rahyuM nathI, to pachI jIvana nakAmuM gALavuM ane ghaDapaNamAM bIjAonI sevA levI, e A moMghavArI ane garIbInA samayamAM yogya nathI mATe AmaraNAMta anazana karavuM. ame mitre muMbaImAM emane samajAvavA mathatA ke, tame hajI zakta che; tamArI pAse hajI ghaNuM devA jevuM che; ane tamAre samagra jIvanabhAra ame saharSa vahIzuM. temane amArA badhA upara vizvAsa te hato. paNa pitAnA saMkalpathI zruta thavA teo taiyAra na hatA. teo saMkalpanA bacAvamAM jaina paraMparAmAM jANItI mAraNAMtika sallekhanAnI vAta karatA. ane tathAgata buddhanAM kathanamAMthI paNa Teke ApatA. prathama prathama kosaMbIjI jenonI ugra tapasyAnA sakhata virodhI hatA. chatAM A vakhate teo eTaluM kahetA ke, evI mAraNAMtika tapasyAnuM paNa jIvanamAM kyAreka sthAna che ja. emaNe AvA vicArathI pitAne saMkalpa aDaga banAvyo. 1946mAM teo ane huM pharI kAzImAM maLyA. have e saMkalpa pAra pADavAnI ghaDI temane mana AvI lAgI hatI. dezamAM ramakhANo ane jyAM tyAM mArakApa cAlatAM hatAM. emanAthI A duHkha sAMbhaLyuM * paNa jatuM nahIM. chevaTe ame mitro temanA aDaga saMkalpane joI moLA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhicaryAvatAra paDyA ane ame vicAryuM ke, have Amane rasto karI Apavo. anazana kyAM rahI karavuM, paricaryAmAM koNa rahe, te vakhate leke bhIDa na kare ane koI paNa sthaLe pracAra na thAya - A badhA mukhya prazno hatA. mane ane paM. zrI. dalasukha mAlavaNiyAne eno uttara maLI gaye ane ame kasabIjIne kahyo. sarayU nadIne taTe deharIghATa pAse svAmI satyAnaMdano Azrama che. e svAmI prathamathI ja dalitoddhAraka ane aspRzyatA-nivAraNanA makkama kAryakartA, vidvAna ane vicAraka; tyAgI ane tapasvI; gAMdhIjIne paNa evA ja priya. emanI sAthe amAro paricaya amane kahetA ke, emanA AzramamAM kosaMbIja rahIne anazana kare, te emanI badhI zarate sacavAya. svAmIjI kabUla thayA. paNa prazna hato zraddhALa ane vivekI paricArakane. evA eka paricAraka paNa maLI gayA. prathama sthAnakavAsI jaina sAdhu paNa have niSThAvAna lekasevaka tarIke jANItA svAmI caitanya aparAma cUnIlAlajI-temaNe paricaryAnuM bIDuM jhaDapyuM ane amane badhAne nirAMta vaLI. daharIghATavALA AzramamAM upavAsa zarU thayA. divasanI noMdha cUnIlAlajI amane kAzImAM mokale ane jarUrI sAdhana kAzIthI pUrAM paDAya. kebIjIe vacana lIdheluM ke, A anazananA samAcAra temanAM putra-putrIo vagerene na ApavA ane anyatra pracAra paNa na karo. paraMtu e vAta DI ja chAnI rahe ? chevaTe dilhI sudhI vAta pahoMcI. zrI. puruSottama TaMDanajI vagerenI vinavaNIo vyartha gaI gAMdhIjI taraphathI upavAsa baMdha karavA mATe AvatA tAro paNa vyartha gayA. gAMdhIjIe sUcanA ApI ke, kosaMbIjI temane dilhImAM maLe. javAbamAM kasabIe jaNAvyuM ke, jo tame mane ahIM AvIne anazananI ayogyatA samajAvaze, te huM choDI daIza. paNa te vakhate eka kSaNa mATe paNa gAMdhIjI dilhI choDI zake tema na hatuM. A rIte upavAsa laMbAtA gayA. kasabIjIne keTalAka divaso pachI vedanA paNa thavA lAgI. chevaTe P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMtidevAcArya ane adhyApaka kesaMbIjI ra7 gAMdhIjInI vinaMtine mAna ApI, ghaNuM karI ogaNIsamA divase temaNe anazanathI dehatyAgane vicAra paDato mUkyo. temane pAraNuM karAvyuM ane mitro temane kAzImAM laI AvyA. kAzImAM temanI paricaryA karanAra aneka hatA. adhyApaka pavArane tyAM teo rahetA. teo kahetA ke, javA lAyaka svAthya Ave te muMbaI jaIza ane tyAMthI vadhu. e pramANe temaNe chevaTe vardhA pAse sevAgrAmamAM ja jIvana pUrNa karyuM. chevaTanA divasomAM kAkAsAhebanI yojanA pramANe AzramavAsIoe temanI saMpUrNa paricaryA karI. temaNe "pArzvanAthAcA cAturyAma dharma" ane "badhisattva" nATaka e be lakhela pustaka soMpI mane kahyuM hatuM ke, A chapAya nahIM toye : enI nakale surakSita rahe. chevaTe A baMne marAThI pustako kAkAsAhebanI prastAvanA sAthe dharmAnaMdajInI smAraka-mALAmAM prasiddha thayAM che ane te hiMdI tema ja gujarAtImAM prasiddha thavA yogya che. kesaMbIjane eka putra ane traNa putrIo temanA putra ke saMbIjI jevA ja pratibhAzALI che ane pUnAnI phargyusana kolejamAM gaNitanA prAdhyApaka che. temanI putrIo paNa vidyAmAM eka ekathI caDiyAtI. emanI saMtati emanA mATe badhuM karI chUTavA taiyAra. te uparAMta badhI ja kemanA, badhA ja paMthanA ane badhI ja kakSAnA aneka sAmAnya jana, vidvAna ane zrImAna temanA cAhaka; ane te paNa kAMIka karI chUTavuM evI vRttivALA cAhaka. chatAM kasabIjI pitAnA buddhipUrvaka saMkalpathI jarA paNa calita na thayA. temaNe brahmadeza, sAranAtha ane kuzinArA AdimAM bauddha paraMparAne anusarI samAdhi bhAvanAo paNa karelI. temaNe cittanirIkSaNano abhyAsa te eTale badho vadhAre ke huM jyAre jyAre yogazAstra ane jaina tathA bauddha paraMparAnA dhyAnamArganI zAstrIya vAto kADhuM tyAre teo e viSenuM jANe svAnubhUta citra ja na hoya tema nirUpaNa kare. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra bedhicaryAvatAra * AvA eka vidyA, prajJA ane samAdhinA ArAdhakanuM TUMkuM paNa preraka evuM je jIvanacarita A pustikA sAthe saMkaLAyeluM che, tenuM mUlya badhiryAvatAra'mAM nirUpelI pAramitAo aMgenA plethI jarAya ochuM nathI. vAcake ene mANe. sarita kuMja, amadAvAda tA. 19-2-55 sukhalAla P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodhicaryAvatAra P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pariccheda 1 sugatAnsasutAnsadharmakAyAn praNipatyAdarato'khilAMzca vandyAn / sugatAtmajasaMvarAvatAram kathayiSyAmi yathAgamaM samAsAt / / 1 / / 1. buddhone, temanA putrone (bedhisone), ane temanA dharmakAyane AdarathI namaskAra karI ane sarva pUjyone AdarathI namI huM zAstramAM kahyA pramANe TUMkAmAM sugatanA putranA saMvarane (caryAne) avatAra kahIza.. 1 2 na hi kiMcid apUrvam atra vAcyam ____ na ca saMgraMthanakauzalaM mamAsti / ata eva na me parArthacintA __ svamano bhAvayituM kRtaM mayedam // 2 // 2. AmAM mAre koI navIna kahevAnuM nathI, tema ja mArAmAM koI racanAkauzalya nathI; AthI ja mane (AmAM) paropakAra karavAnI kaI ciMtA nathI. mArA pitAnA manane ja susaMskArI karavA mATe meM A racanA karI che. 2 1. sugatanA putra : sugata = bhagavAna buddha, sugatanA putra = bhikSuo. 2. sugatanA putranA saMvarano avatAra kahIza = bhikSukonI caryAmAM praverA kema karavo vagere bAbato varNavIza. 31 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara bAdhicaryAvatAra 3 mama tAvad anena yAti vRddhim . kuzalaM bhAvayituM prasAdavegaH / atha matsamadhAtureva pazyed karoDathrenam tofja sArthoDayam | 3 || 3. AnAthI to mAro prasAdavega kuzalanI bhAvanA karavA mATe vRddhi pAme che. jo koI mAro samAnadharmI Ane jue to teTalAthI paNa A (prayatna) sArthaka thaze. 3 4 rAtrau yathA meghaghanAndhakAre vidyut kSaNaM darzayati prakAzam / buddhAnubhAvena tathA kadAcil jo sya puNeSu mati: kSa sthAt | 4 || 4. jevI rIte rAtre meghathI gADha banelA aMdhakAramAM vijaLI kSaNamAtra prakAza darzAve che, tema buddhanA prabhAvathI kyAreka puNyakarmomAM lokenI kSaNabhara mati thAya. 4 5 tad bodhicittaM dvividhaM vijJAtavyaM samAsataH / bodhipraNidhicittaM ca bodhiprasthAnam eva ca // 15 // 5. saMkSepamAM te bedhicitta be prakAranuM jANavuM badhipraNidhicitta ane bedhiprasthAnacitta. 15 6 gantukAmasya gantuzca yathA bhedaH pratIyate / tathAbhedo'nayo yo yAthAsaMkhye'tra paNDitaiH / / 16 / / * 1. maudhipraNiiicatta ane bedhiprasthAnacitta : bedhi tarapha vaLavuM cA tene saMkalpa karavo e bedhiprasidhicitta; paraMtu e valaNa ke saMkalpane amalamAM mUko te bAdhiprasthAnacitta. pahelAmAM icchA mAtra che, jyAre bIjAmAM tene amala che. jema javAnI icchA e mAtra icchA che; paraMtu javuM e prayatna che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 dvitIya pariccheda 6. javAne IcchatA ane jatA (puruSa) vacce jevo . taphAvata jaNAya che, te taphAvata A banne (bedhipraNidhicitta ane bedhiprasthAnacitta) varace anukrame paMDitoe mAnyo che. 7 bodhipraNidhicittasya saMsAre'pi phalaM mahat / natvavicchinnapuNyatvaM yathA prasthAnacetasa : // 17 // ___ bodhicittAnuzaMsaH prathamaH paricchedaH / 7. bAdhipraNidhicittanuM saMsAramAM to moTuM phaLa che, paNa prasthAnacittanA jevI tenI akhalita puyadhArA nathI. 17 bedhicittanI prazaMsA nAmane prathama pariccheda. dvitIya pariccheda 8 buddhaM gacchAmi zaraNaM yAvadAbodhimaNDataH / dharma gacchAmi zaraNaM bodhisattvagaNaM tathA / / 26 / / 8. jyAM sudhI huM samyak saMbodhine pAmuM tyAM sudhI huM buddhane zaraNe jAuM, dhamane zaraNa jAuM tema ja bodhisattvanA saMghane zaraNa jAuM. 26 9 vijJApayAmi saMbuddhAn sarvadikSu vyavasthitAn / mArurivAvidhisavAnuM tAMtrika / ra7 | 9. sarva dizAomAM rahelA saMbuddhone, mahAkAruNikene ane bodhisatvene huM hAtha joDI vijJApanA karuM chuM. 27 10 anAdimati saMsAre janmanyatraiva vA punaH / yan mayA pazunA pApaM kRtaM kAritam eva vA / / 28 / / 11 yaccAnumoditaM kiMcid AtmaghAtAya mohataH / tat satyartha yAmi pavArAna tAvita: 21 be-3 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra badhicaryAvatAra 10-11 anAdi saMsAramAM athavA A janmamAM mohane lIdhe AtmaghAta mATe meM pazue je kaMI pApa karyuM hoya, karAvyuM hoya ane anumoghuM hoya te aparAdhane yA vyatikramane pazcAttApathI tapele huM nivedita karuM chuM. 28-29 12 ratnatrayeSvapakAro yo mAtApitRSu vA mayA / - guruqjevu vA kSet yavAvuddhimi: zata: A rU0 || 13 anekadoSaduSTena mayA pApena nAyakAH / ____ yat kRtaM dAruNaM pApaM tat sarvaM dezayAmyaham / / 31 / / 12-13 caMcaLatAne laIne zarIra, vANI ane buddhi vaDe traNa ratno viSe athavA mAtapitA viSe je apakRtya karyuM hoya, bIjA guruo viSe athavA bIjAo viSe je apakRtya karyuM hoya, he nAyake ! aneka doSathI duSTa evA meM pApIe je kaMI dAruNa pApa karyuM hoya, te badhuM huM pragaTa karuM chuM. 30-31 14 priyApriyanimittena pApaM kRtam anekadhA / __ sarvam utsRjya gantavyam iti na jJAtam IdRzam // 35 / / 14. priya ane apriyanA kAraNathI aneka rIte pApa karAyuM che. (paNa) badhuM choDIne javAnuM che ema meM jAyuM nahIM. 35 15 ihaiva tiSThatas tAvad gatAna ke priyApriyAH / tannimittaM tu yat pApaM tat sthitaM ghoram agrataH / / 38 / / 1. pazue = pazu jevA ajJa ke jaDa evA meM. - 2. bauddha sAhityamAM buddha, dharma ane saMghane triratna ke ratnatraya kahe che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S: Jun Gun Aaradhak Trust Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 dvitIya pariccheda 15. huM ahIMyAM Ubho chuM teTalAmAM ja aneka priya ane apriya cAlyA jAya che, paNa temane mATe kareluM ghara pApa AgaLa UbhuM rahe che. 16 iha zayyAgatenApi baMdhumadhye'pi tisstthtaa| mana moDhavyA marma chevAnA che 42 16. ahIMyAM pathArImAM paDelA ane sagAMvahAlAMnI vacamAM rahetA evA mAre ekalAe ja marmasthAnane vIMdhe evI vedanA sahana karavAnI che. 41 17 mayA bAlena mUDhena yat kiMcit pApam Acitam / / prakRtyA yacca sAvadhaM prajJaptyAvadyam eva ca // 64 / / 18 tat sarvaM dezayAmyeSa nAthAnAm agrataH sthitaH / tA:mata: prApatya punaH punaH || 6 . pApadezanA dvitIyaH paricchedaH / 17-18. bALabuddhi ane mUDha evA meM je prakRtithI sAvadya evuM daza prakAranuM akuzala ane prajJaptithI-upadezathI avadha evuM akAlabhejanAdi pApa saMcita karyuM hoya, te sarva, nAthanI AgaLa UbhuM rahI huM duHkhathI banelo hAtha joDI pharI pharI namaskAra karI prakaTa karuM chuM. 64-65 pApadezanA nAmane bIjo pariccheda 1. prakRtithI sAvadya arthAta pAparUpa eTale prANahiMsA vagere daza akuzala; prajJaptithI pAparUpa eTale budde zramaNone jaNAvelA bhejana vagerenA niyamono bhaMga. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya pariccheda 19 apAyaduHkhavizrAma sarvasattvaiH kRtaM zubham / . ____ anumode pramodena sukhaM tiSThantu duHkhitAH / / 1 / / 19. naraka vagere gatiomAM anubhavelA duHkhanA vizrAmarUpa, sarvasoe karelA puNyane huM AnaMdathI anumeduM chuM; duHkhI mANaso sukhI rahe. / 20 sarvAsu dikSu saMbuddhAn prArthayAmi kRtAMjali: / / dharmapradIptaM kurvantu mohAd duHkhaprapAtinAm // 4 // 20. dareka dizAmAM rahelA saMbuddhane hAtha joDI huM prArthanA karuM chuM ke, mahane laIne duHkhamAM paDanArAone mATe dharmapradIpa karo. 21 nirvAtukAmAMstu jinAn yAcayAmi kRtAMjali: / ____ kalpAn anantastiSThantu mA bhUd andham idaM jagat / / 5 / / 21. nirvANa pAmavAnI icchAvALA jinene huM hAtha joDI yAcuM chuM ke, teo anaMta ko-anaMta yugo sudhI raho ke jethI A jagata aMdha na thAya. 22 evaM sarvam idaM kRtvA yan mayA sAditaM zubham / __tena syAM sarvasattvAnAM sarvaduHkhaprazAntikRt // 6 // 22. Ama A badhuM karIne je kaMI kalyANa meM prApta karyuM hoya, te vaDe, huM sarva sanA sarva duHkhane zamana karanAre thAuM. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pariccheda 23 pRthivyAdIni bhUtAni niHzeSAkAzavAsinAm sattvAnAm aprameyANAM yathA bhogyAnyanekadhA // 20 // 24 evam AkAzaniSThasya sattvadhAtoranekadhA / bhaveyam upajIvyo'haM yAvat sarve na nirvRtAH // 21 // bodhicittaparigrahastRtIyaH paricchedaH / 23-24. samagra AkAzamAM rahelA asaMkhya sattvanAM jema pRthvI vagere mahAbhUto aneka rIte upabheganAM sAdhana bane che, tema samagra AkAzamAM rahelA sattvadhAtu, (sarva sana), badhA nirvANa na pAmI jAya, tyAM lagI huM aneka rIte upagya thAuM. 20-21 bedhicittaparicaha nAmane trIjo pariccheda caturtha pariccheda 25 kadA tathAgatotpAdaM zraddhAM mAnuSyam eva ca / , kuzalAbhyAsayogyatvam evaM lapsye'tidurlabham / / 15 / / 25. A rIte tathAgatane janma, zraddhA, mANasane avatAra ane kuzalanA abhyAsanI yogyatA - A ati durlabha huM kyAre meLavIza? 15 26 nAtaH parA vaMcanAsti na ca moho'styataH paraH / yadIdRzaM kSaNaM prApya nAbhyastaM kuzalaM mayA // 23 // 26. A jAtanI kSaNa prApta karIne meM je kuzalane abhyAsa na karyo, to tenA jevI moTI chetarAmaNa nathI ane enA je moTe meha nathI. kI nArAja hAra na nahi rAjA vIra bApAnA para A ja P.P. Ac. Gunratnasuri M.SE Jun Gun Aaradhak Trust Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodhicaryAvatAra 27 hastapAdAdirahitAstRSNAdveSAdizatravaH / ___ na zUrA na ca te prAjJAH kathaM dAsIkRto'smi taiH // 28 // ra7. tRSNA, TheSa vagere zatruo hAthapaga vagerethI rahita che. te zUrAo paNa nathI ane DAhyA paNa nathI. teoe mane zI rIte dAsa karyo? 28 28 sarve hitAya kalpyante Anukulyena sevitAH / sevyamAnAstvamI klezAH sutarAM duHkhakArakAH // 33 // 28. anukUlatAthI sevA karatAM sarve hitakara thAya che. A kaleze te sevAtAM atyaMta duHkhakara thAya che. 33 __ 29 iti saMtatadIrghavairiSu vyasanaughaprasavaikahetuSu / hRdaye nivasatsu nirbhayaM mama saMsAraratiH zuM bhavet | 24 || 29. A pramANe duHkhanA samUhanI utpattimAM advitIya kAraNabhUta, satata ane lAMbA kALanA vairIo hadayamAM rahetA hoya tyAM sudhI mane nirbhayatAthI saMsAramAM prema kevI rIte thAya? rU0 saraLanaiva ripukSatAni gAtreSvalaMkAravad udvahanti / | mahArthasiddhayai tu samudyatasya duHlAni samAna mama vAdhAni rU5 che , 30. (ke).kAraNa vinA paNa ripuonA ghA aMga upara alaMkAranI mAphaka dhAraNa kare che. te mahArthanI siddhi mATe taiyAra thayelA evA mane duHkha kevI rIte bAdhaka bane? 39 34 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 caturtha pariccheda 31 svajIvikAmAtranibaddhacittAH ... kaivartacANDAlakRSIvalAdyAH / zItAtapAdivyasanaM sahante jagaddhitArthaM na kathaM sahe'ham // 40 // 31. mAtra potAnI AjIvikAmAM ja mana caTADeluM hoya evA mAchImAre, cAMDALA, kheDUto vagere TADha, taDake ityAdi duHkho sahana kare che, te pachI jagatanA hitane mATe huM kema sahana na karuM? 40 32 na klezA viSayeSu nendriyagaNe nApyantarAle sthitAH nAto'nyatra kuha (ta:) sthitAH punar ime mananti kRtsnaM jagat / mAyaiveyam ato vimuJca hRdayatrAsaM bhajasvodyamaM prajJArthaM, kim akANDa eva narakeSvAtmAnam AvAdhase / / 47 // 3ra. kaleze viSaye mAM nathI, IndriyenA samUhamAM nathI, bIje kaI sthAne nathI, to pachI A kyAM rahyA rahyA AkhA jagatane valovI nAkhe che? e mAyA ja che mATe hRdayanA bhayane choDI de ane prajJAne sAru udyama kara. nirarthaka tuM zA mATe tArI jAtane narakamAM nAkhe che? 47 33 evaM vinizcitya karomi yatnaM yathoktazikSApratipattihetoH / vaidyopadezAccalataH kutosti bhaiSajyasAdhyasya nirAmayatvam / / 48 / / bodhicittApramAdazcaturthaH paricchedaH / P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhicaryAvatAra 33. A pramANe nizcaya karIne buddhanA upadeza pramANe cAlavAnA hetuthI huM prayatna karuM chuM. davAthI sudharI zake tevo regI vaidyanA upadezathI calita thAya te (te pramANe na vate to) te zI rIte nIrogI thavAne? 48 bedhicitta viSe apramAda nAmane cothe pariccheda paMcama pariccheda 34 zikSA rakSitukAmena cittaM rakSyaM prayatnataH / na zikSA rakSituM zakyA calaM cittam arakSatA / / 1 / / 34. zikSAne rakSavAnI IcchAvALAe cittanuM prayatnapUrvaka rakSaNa karavuM joIe. caMcaLa cittanuM rakSaNa na karanArathI zikSAnuM rakSaNa thaI zakavAnuM nathI. 35 adAntA mattamAtaGgA na kurvantIha tAM vyathAm / roti yAm kavIcAvau mutarittamatAna: rA 35. manarUpI matta chaTa hAthI (paralekamAM) - avIci vagere narakamAM je pIDA kare che, te kabajAmAM na rahetA matta hAthIo A lokamAM karatA nathI. 36 baddhazceccittamAtaGgaH smRtirajvA samantataH / bhayam astaMgataM sarvaM kRtsnaM kalyANam Agatam / / 3 / / 36. smRtirUpI doraDAthI je cittarUpI hAthI barAbara baMdhAya, to sarva bhayane nAza thAya ane sakala kalyANanI prApti thAya. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pariccheda 37 vyAghrAH siMhA gajA RkSAH sarpAH sarve ca zatravaH / sarve narakapAlAzca DAkinyo rAkSasAstathA / / 4 / / 38 sarve baddhA bhavantyete cittasyaikasya baMdhanAt / cittasyaikasya damanAt sarve dAntA bhavanti ca / / 5 / / 37-38. vAgha, siMha, hAthI, rIMcha, sApa ane badhA zatruo, sarva narakapAle, DAkiNIo tathA rAkSaso - e badhAM eka cittane bAMdhavAthI baMdhAya che; eka cittane kabaje rAkhavAthI badhAM kabaje thAya che. 4-5 39 kiyato mArayipyAmi durjanAn gaganopamAn / mAnti kovije tu mAratA: sarvAva: | 22 / 39. AkAza jeTalA (anaMta) keTalA durjanene huM mArIza? (eka) kocittane mAratAM sarva zatruo marAI jAya che. 12 40 japAstapAMsi sarvANi dIrghakAlakRtAnyapi / - satteina mana vRdaitya sarvavat | 26 >> 40. sarvajJa kahe che ke, bIjI bAbatomAM Asakta evA maMda cittathI karelAM dIrgha kALanAM badhAM japa, tapa nakAmAM che. 41 tasmAt svadhiSThitaM cittaM mayA kArya surakSitaM / virakSA vrataM muttva vama: viM mama tai: 28 41. tethI mAre sArI rIte adhiSita thayelA cittanuM barAbara rakSaNa karavuM joIe, cittarakSAnuM vrata choDIne mAre bIjAM bahu vratanuM zuM kAma che? P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhicaryAvatAra 42 yathA capalamadhyastho rakSati vraNam AdarAt / vaM durbanamadhyasthI rakSevitra savA 5 22 , 42. jema aTakacALAo vacce beThela (mANasa) pitAnA ghAnuM , saMbhALapUrvaka rakSaNa kare che, tema durjana vacce rahelAe haMmezAM cittanA ghAne rakSa joIe. 19 43 vraNaduHkhalavAd bhIto rakSAmi vraNam AdarAt / saMghAtaparvatAghAtAd bhItazcittavraNaM na kim // 20 // 43. ghAnA thoDAka paNa duHkhathI banelo huM saMbhALapUrvaka ghAnuM rakSaNa karuM chuM. te pachI saMghAta parvatanA (saMghAta nAmanA narakamAMthI utpanna thayelA duHkharUpI parvatanA) AghAtathI banela huM cittanA ghAne kema na rahyuM? 20 44 anena hi vihAreNa viharan durjaneSvapi / / - pramadAjanamadhye'pi yati/ro na khaNDayate // 21 // 44. dujenomAM paNa A vihArathI - manoyogathI viharate dhIra yati pramadAomAM paNa khaMDita thatuM nathI. 21 45 lAbhA nazyantu me kAmaM satkAraH kAyajIvitam / nazyatvanyacca kuzalaM mA taccittaM kadAcana // 22 // 45. mArA lAbha, satkAra, kAyika jIvana, ane bIjuM kuzala bhale nAza pAme; paNa te citta kadI paNa nAza na pAmo. 22 46 vitta rAtunAmAnAM mayUSa ciDaM: ! smRtiM ca saMprajanyaM ca sarvaM yatnena rakSata // 23 // P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 pacama pariccheda 46. citta rakSavAnI IcchAvALAone huM A namaskAra karuM chuM. smRti tathA saMprajanya - e sarvane yatnathI ro. 23 47 vyAdhyAkulo naro yadvanna kSamaH sarvakarmasu / _____ tathAbhyAM vyAkulaM cittaM na kSamaM sarvakarmasu // 24 / / 47. vyAdhithI vyAkuLa thayele mANasa jema badhAM karmo karavAne zaktimAna hoto nathI, tema (smRti ane saMprajanya) e benA(abhAva)thI vyAkuLa thayeluM citta sarva karmomAM zaktimAna hotuM nathI. 24 48 asaMprajanyacittasya zrucititabhAvitam / sacchidrakuMbhajalavanna smRtAvavatiSThate // 25 // 48. saMprajanya vinAnA cittanAM vidyA, vicAra ane bhAvanA (enI) smRtimAM, kANa ghaDAmAM pANInI peThe, rahetAM nathI. 49 klezataskarasaMgho'yam avatAragaveSakaH / / prApyAvatAraM muSNAti hanti sadgatijIvitam // 28 // . 25 1. smRti eTale karavA jevuM hoya tenuM te tarIke, na karavA jevuM hoya tenuM te tarIke smaraNa. 2. saMprajanya eTale kAyA ane cittathI je karatA hoIe tenI khabara -pAMcame pariccheda.) * nIce pramANe tene saraLa anuvAda karI zakAya: jema kANA ghaDAnI aMdara pANI rahI zakatuM nathI, tema saMprajanya vinAnA cittavALAe sAMbhaLeluM, ciMtaveluM ke parizIlana kareluM smRtimAM TakatuM nathI. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 bedhicaryAvatAra - 49. pravezamArgane zodhatI lezarUpI ceronI TeLI - pravezamArga meLavIne sadgati ane jIvitane core che ane haNe che. 28 50 tasmAt smRtirmanodvArAnnApaneyA kadAcana / ___ gatApi pratyupasthApyA saMsmRtyApAyikI vyathAm / / 29 / / 50. tethI smRtine manodvArathI kadI paNa khaseDavI joIe nahIM. jatI rahI hoya to paNa narakanI pIDA yAda karIne pharI vAra sthApavI joIe. 29 51 upAdhyAyAnuzAsinyA bhItyApyAdarakAriNAm / - dhanyAnAM gurusaMvAsAt sukaraM jAyate smRtiH / / 30 // 51. upAdhyAyanI anuzAsana karanArI bhItithI paNa (emanA pratye) Adara dharAvanAra dhanya puruSanI smRti guru sAthenA sahavAsathI sahelAIthI utpanna thAya che. 30 52 buddhAzca bodhisattvAzca sarvatrAvyAhatekSaNAH / sarvam evAgratasteSAM teSAm asmi puraH sthitaH / / 31 / / para. buddha ane bodhisonI daSTi sarvatra khalela vinAnI hoya che. badhuM tenI saMmukha che, huM paNa teonI saMmukha sthita chuM. - 53 iti dhyAtvA tathA tiSThet trapAdarabhayAnvitaH / / buddhAnusmRtirapyevaM bhavet tasya muhurmuhuH // 32 // 53. e vicAra karIne lajjA, Adara ane bhayayukta te e pramANe rahe. ema karavAthI tene buddhanuM anusmaraNa paNa vAraMvAra thAya. 32 31 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 paMcama pariccheda 54 saMprajanyaM tadAyAti na ca yAtyAgataM punaH / smRtiryadA manodvAraM rakSArtham avatiSThate / / 33 // 54. jyAre smRti mane kAramAM rakSAne mATe khaDI hoya che, tyAre saMprajanya Ave che ane AvIne te pAchuM jatuM rahetuM nathI. 55 pUrva tAvad idaM cittaM sadopasthApyam IdRzam / nirindriyeNaiva mayA sthAtavyaM kASThavat sadA / / 34 / / 55. prathama te AvA cittane A pramANe hamezAM upasthita rAkhavuM ane (pachI) mAre nirindriya (IndriyanI pravRttithI rahita) thaI kAchanI peThe rahevuM. 34 56 niSphalA netravikSepA na kartavyAH kadAcana / nidhyAyantIva satataM kAryA dRSTiradhogatA / / 35 / / 56. AMkho nakAmI ADI avaLI paNa pheravavI nahIM; dhyAna karatI hoya tema hamezAM daSTi nIce rAkhavI joIe. 35. . 57 dRSTivizrAmahetostu dizaH pazyet kadAcana / . sAmAlamAtra rRA 2 svAtArtha viyet rUdrA 57. daSTinA vizrAmane mATe kaI vAra dizAo bhaNI najara karavI. keIno AbhAsa mAtra joIne te bhaNI tenA svAgata-Adara mATe najara karavI. 58 mArgAdau bhayabodhArthaM muhuH pazyaccaturdizam / dizo vizramya vIkSeta parAvRtyaiva pRSThataH // 37 // P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhicaryAvatAra 58. mAga vageremAM bhayanI zarata rAkhavA mATe cAre dizAmAM pharI pharI jevuM visAmo laIne, pAchA pharI, paMTha bhaNInI dizAo jovI. - 37 59 saredapasaredvApi puraH pazcAnnirUpya ca / ____ evaM sarvAsvavasthAsu kAryaM budhadvA samAcaret // 38 / / 59. AgaLa pAchaLa joIne javuM AvavuM joIe; ema dareka avasthAmAM kArya samajIne AcaraNa karavuM. 38 60 kAyenaivam avastheyam ityAkSipya kriyAM punaH / ya: sthita kRti draSTavya: puratA che rU8 | * . 60. kAyAe A pramANe rahevuM joIe. (ema kAyAne rAkhIne pachI) kiyAne aTakAvIne, kAyA kema UbhI che te vacamAM pharIthI joI levuM joIe. 39 61 nirUpyaH sarvayatnena cittamattadvipastathA / dharmacintAmahAstaMbhe yathA baddho na mucyate // 40 // 61. cittane matta hAthI sarva prayatna vaDe evI rIte saMbhALavo joIe ke jethI dharmaciMtAnA mahAtaMbhe baMdhAcelo te chUTI jAya nahIM. 62 kutra me vartata iti pratyavekSyaM tathA manaH / samAdhAnaM dhuraM naiva kSaNam apyutsRjed yathA // 41 // 62. mAruM citta kyAM che, ema vicAra karIne mananI evI rIte dekharekha rAkhavI joIe ke jethI samAdhinI dhUsarI te kSaNa paNa kADhI na nAkhe. 41. P.P.Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 paMcama pariccheda 63 yad budhdA kartum ArabdhaM tato'nyaM na vicintayet / tad eva tAvanniSpAdyaM tadgatenAntarAtmanA // 43 / / 63. je jANIne karavuM zarU karyuM hoya tenAthI bIjAne vicAra kare nahIM, temAM ja jIva parovIne te ja paheluM 64 evaM hi sukRtaM sarvam anyathA nobhayaM bhavet / asaMprajanyaklezo'pi vRddhiM caivaM gamiSyati // 44 / / - 64. Ama badhuM sAruM thAya nahIM te baMne bagaDe ane asaM prajanyane leza paNa vRddhi pAme. 44 65 nAnAvidhapralApeSu vartamAneSvanekadhA / kautUhaleSu sarveSu hanyAdautsukyamAgatam // 45 // temAM ane sarva prakAranAM kautuka viSe thayelA lUkyane haNavuM. 66 mRnmardanatRNacchedarekhAdyaphalam Agatam / , mRtva tathA tI zikSA tarakSA dvIta tUne 4ddA 66. mATI masaLavI, taNakhalAM toDavAM, lITA karavA vagere nakAmI bAbatone, tathAgatanI zikSAne yAda karIne tallaNa choDI devI. * * 46 67 yadA calitukAmaH syAd vaktukAmo'pi vA bhavet / __svacittaM pratyavekSyAdau kuryAd dhairyeNa yuktimat // 47 / / 67. jyAre hAlavAnI IcchA thAya athavA balavAnI paNa IcchA thAya, tyAre prathama pitAnuM citta barAbara saMbhALI, paiyethI yogya karavuM. 47 IrachA paiyathI na thAya, tyAre P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . badhiryAvatAra 68 anunItaM pratihataM yadA pazyet svakaM manaH / na kartavyaM na vaktavyaM sthAtavyaM kASThavat tadA / / 48 / / 68. jyAre pitAnA manane paTAveluM (rAgayukta), AghAta pAmeluM (keSayukta) jue tyAre kAMI paNa karavuM nahIM, bolavuM nahIM; kASThanI peThe UbhA rahevuM. 48 69 uddhataM sopahAsaM vA yadA mAnamadAnvitam / sotprAsAtizayaM vakraM vaJcakaM ca mano bhavet / / 49 / / 70 yadAtmotkarpaNAbhAsaM parapaMsanam eva ca / sAdhikSepaM sasaMrambhaM sthAtavyaM kASThavat tadA / / 50 // 69-70. jyAre mana uddhata, mazkarIvALuM, athavA mAnamadavALuM, atizaya AvegavALuM, chetaranAruM (banyuM) hoya, (tathA) jyAre potAnI baDAImAM haya, ane pArakAnI niMdAmAM heya, (bIjAne) halakuM pADI nAkhavAmAM hoya, raghavAyuM hoya, tyAre kASThanI peThe UbhA rahevuM. 49-50 71 lAbhasatkArakIrtyathi parivArAthi vA punaH / ___upasthAnArthi me cittaM tasmAt tiSThAmi kASThavat / / 51 / / - 71. mAruM citta lAbha, satkAra ane kArtAinI abhilASAvALuM, parivAranI abhilASAvALuM, uparathAnanI abhilASAvALuM che, tethI huM kAkanI jema Ubho chuM. 51 72 asahiSNvalasaM bhItaM pragalbhaM mukharaM tathA / / svapakSAbhiniviSTaM ca tasmAt tiSThAmi kASThavat / / 53 / / 1. upasthAnanI abhilASAvALuM = paga dhovaDAvavA, caMpAvavA vagere sevA karAvavAnI icchAvALuM, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pariccheda 72. asahiSNu, ALasu, baneluM, baDAIkhera, vAcALa, potAnA pakSanA abhinivezavALuM (mAruM citta) che, tethI huM kAchanI jema UbhuM chuM. " 53 73 evaM saMkliSTam Alokya niSphalAraMbhi vA manaH / __nigRhNIyAd dRDhaM zUraH pratipakSeNa tat sadA // 54 / / 73. A pramANe manane kalezavALuM athavA nakAmAM kAma karanAruM joIne zUrA mANase pratipakSI tarIke tene haMmezAM daDhatAthI nigraha karavo joIe. 54 74 sunizcitaM suprasannaM dhIraM sAdaragauravam / salajjaM sabhayaM zAntaM parArAdhanatatparam / / 55 // 75 parasparaviruddhAbhirbAlecchAbhirakheditam / . klezotpAdAd idaM hyetad eSAm iti dayAnvitam / / 56 / / 76 cirAt prAptaM kSaNavaraM smRtvA smRtvA muhurmuhuH / / dhArayAmIdRzaM cittam aprakampyaM sumeruvat / / 58 // 74-76. sunizcita, suprasanna, dhIra, Adara ane gauravavALuM, lajajAvALuM, bhayavALuM, zAMta, bIjAne AnaMda ApavAne tatpara, paraspara viruddha evI ajJa jananI IcchAethI akhinna, phlezanA utpAdane laIne emane Ama thAya che evA vicArathI dayAyukta - lAMbA vakhata pachI prApta thayelA uttama utsavane pharI pharIne yAda karIne- AvA cittane sumerunI peThe sthira dhAraNa karuM chuM. papa-pa6-18 2. abhiniveza =Asakti, tanmayatA. ' be-4 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhicaryAvatAra 77 imaM carmapuTaM tAvat svabudhdyaiva pRthak kuru / ___ asthipaMjarato mAMsaM prajJAzastreNa mocaya / / 62 / / 77. prathama te buddhi vaDe A carmaputrane judo samaja. hADakAMnA pAMjarAmAMthI prajJAzAstra vaDe mAMsane chuTuM kara. 78 asthInyapi pRthak kRtvA pazya majjAnam antataH / kim atra sAram astIti svayam eva vicAraya // 63 / / 78. hADakAMne paNa chUTAM karI aMdaranI majajAne je. AmAM zo sAra che te tuM tArI meLe ja vicAra. 63 79 evam anviSya yatnena na dRSTaM sAram atra te / adhunA vada kasmAt tvaM kAyam adyApi rakSasi / / 64 // 79. A pramANe yatnathI zedhIne emAM te sAra jo nahi; te have kahe ke haju paNa zAthI tuM kAyAnuM rakSaNa kare che? 80 na khAditavyam azuci tvayA peyaM na zoNitam / / - nA trAni jUSita vyAtti vidAye variSyati dvA 80. azuci khAvAnuM nathI, lohI pIvAvAnuM nathI, AMtaraDAMo cusAvAnAM nathI; (te pachI) kAyAnuM tuM zuM karIza? 81 yuktaM gRdhrazRgAlAderAhArArthaM tu rakSitam / karmopakaraNaM tvetanmanuSyANAM zarIrakam / / 66 / / 81. gIdha ane ziyALa vagerenA AhAra mATe te (zarIra) rahyuM che e yukta che? manuSyanuM A zarIra te karmanuM sAdhana che. 66 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RArI ? paMcama pariccheda 82 evaM te rakSatazcApi mRtyurAcchidya nirdayaH / ____ kAyaM dAsyati gRdhrebhyastadA tvaM kiM kariSyasi // 67 / / 82. A pramANe tuM rakSaNa karatAM chatAM nirdaya mRtyu chInavI laIne gIdhaDAone kAyA Apaze tyAre tuM zuM karIza? 67 . 83 dattvAsmai vetanaM tasmAt svArthaM kuru mano'dhunA / hi vaitanikoparaM sarva taraai pravIte che dU2 | 83. tethI Ane bhADuM ApIne manane tuM svArtha tarapha lagADa. bhADutIe upArjana kareluM badhuM tene apAtuM nathI. 84 evaM vazIkRtaH svAtmA nityaM smitamukho bhavet / tyajed bhRkuTisaMkocaM pUrvAbhASI jagatsuhRd / / 71 / / 85. A pramANe vaza karelo AtmA haMmezAM hasate moDhe rahe. pahele AvakAra ApanAra jagatane mitra bhavAM na caDAve. 71 85 sazabdapAtaM sahasA na pIThAdIn vinikSipet / .. nAsphAlayet kapATaM ca syAnniHzabdaruciH sadA // 7 // 85. pATalA vagere dhaDAka daIne nAkhavA nahIM; kamADa bhaDabhaDa athaDAvavAM nahIM; haMmezAM zAMtipriya thavuM. 72 86 vako biDAlazcaurazca niHzabdo nibhRtazcaran / prApnotyabhimataM kAryam evaM nityaM yatizcaret / / 73 / / 89. bagala, bilADe ane cAra loka avAja karyA vinA chAnAmAnA pharIne potAnuM dhAryuM kare che e pramANe yatie AcaravuM joIe. * 73 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhicaryAvatAra - 87 paracodanadakSANAM anadhISTopakAriNAm / pratIcchecchirasA vAkyaM sarvaziSyaH sadA bhavet / / 74 / / 87. bIjAone preravAmAM kuzaLa ane vinaMtI karyA vinA hita karanArA (mANasa)nuM vAkya mAthe caDAvavuM. hamezAM badhAnA ziSya thavuM. 74 88 subhASiteSu sarveSu sAdhukAram udIrayet / puNyakAriNam Alokya stutibhiH saMpraharSayet / / 75 / / 88. badhAM sArAM vacanamAM "sAruM! sAruM!" ema kahevuM. puNya karanArane joI stuti vaDe khuza kare. 75 89 parokSaM ca guNaM brUyAd anubayAcca toSataH / * svava madhyamALe ja mavayet tALajJatAm | 76 che 89. (para) guNanuM kathana parokSa karavuM, saMtoSathI (guNakathananuM) anumodana (pratyakSa paNa) karavuM. pitAnA guNanI stuti thAya tyAre (stuti karanAranI) guNajJatAnI bhAvanA karavI. 90 sarvArambhA hi tuSTyarthAH sA vittairapi durlabhA / bhokSye tuSTisukhaM tasmAt parazramakRtairguNaiH // 75 // 90 badhA prayatna sateSane mATe che, te saMtoSa dhanathI durlabha che. tethI uttama zramathI janya evA (anyanA) guNethI huM saMteSanuM sukha jogavIza. 77 91 vizvastavinyastapadaM vispaSTArthaM manoramam / zrutisaukhyaM kRpAmUlaM mRdumaMdasvaraM vadet // 79 // 99 P.P. Ac. Gunratna uri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama paricheda para 91. vizvAsavALuM, barAbara zabdo goThavelA hoya evuM, spaSTa arthavALuM, suMdara, kAnane sukhakara, kRpAyukta, mRdu ane 79 92 Rju pazyet sadA sattvAMzcakSuSA saMpibanniva / ___etAnyeva samAzritya buddhatvaM me bhaviSyati / / 80 // 2. prANIone AMkha vaDe pItA hoIe temAM hamezAM saraLatAthI javuM. A (badhI) bAbatono ja Azraya laIne huM buddha thaI zakIza. 80 * 93 evaM buddhvA parArtheSu bhavet satatam utthitaH / / - niSiddham apyanujJAtaM kRpAlorarthadarzinaH // 84 / / 93. Ama jANIne pArakAnA kAmamAM 'hameza taiyAra rahevuM. kRpALu tema ja paraprayojanadazI mATe niSiddhanI paNa chUTa che. 94 vinipAtagatAnAthavratasthAn saMvibhajya ca / bhuMjIta madhyamAM mAtrAM tricIvarabahistyajet / / 85 / / 94. AphatamAM AvI paDelA, anAtha ane vratavALAomAM sarakhe bhAge vaheMcIne madhyama mApathI khAvuM, ane traNa cIvarathI vadhAre hoya tene cheDI devuM. 85 95 saddharmasevakaM kAyam itarArthaM na pIDayet / / evam eva hi sattvAnAm AzAm Azu prapUrayet / / 86 / / 95. saddharmanI sevA karanArI kAyAne bIjAnA (a85 prajana) mATe na paDavI; ane e rIte ja sonI (bhUtaprANuonI) AzA jaladI pUravI. khoDavAno-paDa khatha na choDavAnA pas P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhicaryAvatAra 96 tyajenna jIvitaM tasmAd azuddhe karuNAzaye / tulyAzaye tu tat tyAjyam itthaM na parihIyate / / 87 // 96. tethI azuddha karuNAnA AzayamAM jIvita tajavuM nahIM. paNa tulya AzayamAM te te choDavuM joIe; ethI hAni thatI nathI. 87 ... 97 etad eva samAsena saMprajanyasya lakSaNam / ___yat kAyacittAvasthAyAH pratyavekSA muhurmahuH / / 108 / / 97. kAya ane cittanI avarathAnI pharI pharI tapAsa rAkhavI e ja TUMkAmAM saMprajanyanuM lakSaNa che. 108 98 kAyenaiva paThiSyAmi vAkpAThena tu kiM bhavet / viMcillAvAdamatreja : viMmaviSyati 202 saMprajanyarakSaNaM paJcamaH paricchedaH / 98. zarIra vaDe ja pATha karIza, vANInA pAThathI zuM vaLavAnuM che? cikitsAnA pATha mAtrathI rogInuM zuM hita thAya? 109 saMmaja rakSaNa nAmane pAMcamo pariccheda P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritaM dAnaM sugAtahanti tat SaSTha pariccheda 99 sarvam etat sucaritaM dAnaM sugatapUjanam / kRtaM kalpasahasrairyat pratighaH pratihanti tat / / 1 / / 9. hajAre kapamAM karela dAna, buddhapUjana Adi sarva sucaritane dveSa haNe che. 100 na ca dveSasamaM pApaM na ca kSAMtisamaM tpH| tasmAt kSAMti prayatnena bhAvayed vividhairnayaiH // 2 // 100. dveSa samuM pApa nathI; zAMti (kSamA) samuM tapa nathI. tethI prayatnapUrvaka vividha upAyo vaDe zAMtinI bhAvanA karavI joIe. 101 manaH zamaM na gRhNAti na prItisukham aznute / na nidrAM na dhRti yAti dveSazalye hRdi sthite / / 3 / / " 101. hRdayamAM jyAM sudhI zreSazalya hoya tyAM sudhI mana zAMti grahaNa karatuM nathI, prItisukhane bhegavatuM nathI, tathA nidrA ke dhIrajane pAmatuM nathI. 102 yadi svabhAvo bAlAnAM paropadravakAritA / tey o yuvato ke yathAnI vahuMnAma 5 rU 102. je bALakone svabhAva bIjAone pIDA karavI e ja hoya, to jema bALavAnA svabhAvavALA agni upara kopa karavA yogya nathI, tema teo upara kepa kare mane yogya nathI. papa . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 bedhicaryAvatAra 103 mukhyaM daNDAdikaM hitvA prerake yadi kupyate / ____ dvaSeNa preritaH so'pi dveSe dveSo'stu me varam // 41 // 103. lAkaDI vagere mukhyane choDIne tenA preranAra puruSa tarapha je gusso karavAmAM Ave, to te paNa dveSathI prerAyele chetethI DheSa upara ja cheSa karave e mAre mATe bahetara che. 41 104 mayApi pUrvaM sattvAnAm IdRzyeva vyathA kRtA / tasmAn me yuktam evaitat sattvopadravakAriNaH / / 42 // 104. meM paNa pahelAM sattvone (bhUtaprANIone) AvI pIDA karI hatI, tethI sarvene pIDA ApanAra evA mane A gya ja che. 105 tacchastraM mama kAyazca dvayaM du:khasya kAraNam / tena zastraM mayA kAyo gRhItaH kutra kupyate / / 43 // 105. tenuM zastra ane mArI kAyA e bane duHkhanuM kAraNa che; teNe zastra rahyuM ane meM kAyA grahI. gusso kenA upara kare? 43 106 ahamevApakAryeSAM mamaite copakAriNaH / ___ kasmAd viparyayaM kRtvA khalacetaH prakupyasi / / 49 / / 106. huM ja temane apakArI chuM, mArA e upakArIo che. he luccA citta, zA mATe viparyaya karIne tuM gusse thAya che? 49 - 107 nyakkAraH paruSaM vAkyam ayazazcetyayaM gaNaH / kAyaM na bAdhate tena cetaH kasmAt prakupyasi / / 53 // dva che ane sa P.P. Ac. Gunratnasuri M.S: Jun Gun Aaradhak Trust Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -bAra i sa zAnI auna pArAganA kendra, ra ha pa6 paNa pariccheda 107. tucchakAra, kaThera vacana, apayaza, e badhe samudAya zarIrane pIDI zakatuM nathI; tethI he citta! tuM zA mATe gusse thAya che? 53 108 varam adyaiva me mRtyurna mithyA jIvitaM ciram / yasmAcciram api sthitvA mRtyuduHkhaM tad eva me // 56 // 108. Aje ja mAruM mRtyu thAya to sAruM. lAMbA vakhata sudhInuM mithyA jIvita sAruM nathI; kAraNa ke lAMbA vakhata sudhI rahIne paNa (Akhare) te ja mRtyunuM duHkha mane thavAnuM che. 109 pratimAstUpasaddharmanAzakAkrozakeSu ca / / ___na yujyate mama dveSo vuddhAdInAM na hi vyathA / / 64 / / 109. pratimAne, stUpano ane saddharmane vinAza karanAra ane te badhA viSe) UMdhuM bolanAra pratye dveSa kare. mane yogya nathI, kAraNa ke buddha vagerene (e badhAM kRtyothI) vyathA thatI nathI. 110 mohAdeke'parAdhyaMti kupyantyanye'pi mohitAH / brUmaH kameSu nirdoSaM kaM vA brUmo'parAdhinam / / 67 / / 110. keTalAka mehane laIne aparAdha kare che, bIjA paNa mohane laIne gusse thAya che, temAM kone nirdoSa kahevA ane kone aparAdhI kahevA? 67 111 na kevalaM tvam AtmAnaM kRtapApaM na zocasi / tapurtha sa6 spardhAn paraM: zam rUchasi || 86 . . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 - badhicaryAvatAra 111. tuM kevaLa tArI pApI jAtane zAcato nathI, eTaluM ja nahi paNa bIjA puNyazALIo sAthe spardhA karavAne Irache che. 86 112 stutiryazo'tha satkAro na puNyAya na cAyuSe / ra vArtha ra vAro ja vecakuvAya che ke 20 | ( 112. stuti, yaza ane satkAra mArA puNyane mATe paNa nathI ane AyuSyane mATe paNa nathI; baLane mATe paNa nathI ane kAyasukhane mATe paNa nathI. 90 113 yazotha hArayantyartham AtmAnaM mArayantyapi / kim akSarANi bhakSyANi mRte kasya ca tatsukham / / 92 / / 113. (ka) yazane mATe paise lUMTAvI de che, jAtane paNa maravA de che. paraMtu zuM (nAmanAnA) akSare khAvAnA che? maryA pachI kene tenuM sukha che? 92 24 thathA pazupde mitte rohatyAarva zirA: 1 ___tathA stutiyazohAnau svacittaM pratibhAti me / / 93 / / 114. jema dhULanuM ghara bhAgI jatAM bALaka Ata svare raDe che, tema stuti ane yazanI hAni thatAM mArA cittanI sthiti thAya che, ema mane lAge che. 93 115 stutyAdayazca me kSemaM saMvegaM nAzayantyamI / 'guNavantu ja mAtsarye saMvalovaM rvate 18 | 115. A stuti vagere mArAM kSema ane vairAgyano 1. 2 nAza kare che, ane guNavAne pratye matsaratA ane temanI saMpatti viSe gusse UbhuM kare che. 98 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha paricheda 116 tasmAt stutyAdighAtAya mama ye pratyupasthitAH / apAyapAtarakSArthaM pravRttA nanu te mama // 99 / / 116. tethI mArI stuti vagereno ghAta karavAne mATe je loko tatpara thAya che, te kharekhara mane narakamAM paData. bacAvavAne mATe ja pravRtta thAya che. 117 puNyavighnakRto'nenetyatra kopo na yujyate / kSAntyA samaM tapo nAsti nanvetat tad upasthitam / / 102 // 117. ANe mArA puNyamAM vidma karyuM che e pramANe vicArIne enA pratye kopa kare egya nathI; kSAti samuM tapa nathI. kharekhara, e ja ahIMyAM upasthita thayuM che. 102 118 athAham AtmadoSeNa na karomi kSamAm iha / ___mayaivAtra kRto vighnaH puNyahetAvupasthite / / 103 / / 118. have je huM mArA pitAnA ja doSathI kSamA na karuM, to puNyano hetu AvyA chatAM paNa meM ja emAM vizva karyuM kahevAya. 103 119 azramopArjitastasmAd gRhe nidhirivotthitaH / bodhicaryAsahAyatvAt spRhaNIyo mayA ripuH / / 107 / / 119. tethI zrama vinA kamAyele A khajAne mArA gharanI aMdara AvI Ubhe chebodhicaryAmAM sahAya rUpa havAthI zatrunI paNa mAre pRhA karavI joIe. 107 120 apakArAzayo'syeti zatruryadi na pUjyate / | | ratha je the kSattifmanI tole | 20 || 120. hita karavAmAM tatpara evA vaidyane viSe Adara sevAya che, te Adara, A Azaya apakArane che ema A nA hAjara ra zana jaMkSa bhI mahAvIra kauna mAgaNanA kendra, kSetramA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 badhicaryAvatAra vicArI, zatrune na karuM, te bIjI kaI rIte mArI kSati thavAnI? 110 121 tad duSTAzayam evAtaH pratItyotpadyate kSamA / sa vAta: kSamAhetu: pUsaddharmamaya che ??? 121. Ama, tenA duSTa Azayane laIne ja kSamA utpanna thAya che, mATe te ja kSamAne hetu che; mAre tene saddhamanI jema pUjavo joIe. 111 - 122 sattvakSetraM jinakSetram ityato muninoditam / etAn ArAdhya bahavaH saMpatpAraM yato gatAH / / 112 // 122. sonuM (bhUtaprANIonuM) kSetra e jinenuM kSetra che, ema munie kahyuM che. kAraNa ke teone ArAdhIne ghaNAo (sarva) saMpattine pAra pAmyA che. 112 123 maitryAzayazca yatpUjyaH sattvamAhAtmyam eva tat / __buddhaprasAdAd yatpuNyaM vuddhamAhAtmyam eva tat // 115 / / 123. maitrI-AzayavALa leke mAM je pUjAya che, te sonuM ja mAhAsya che (sane ja AbhArI che). buddhanA prasAdathI je puNya thAya che, te buddhanuM ja mAhAsya che. 115 124 yeSAM sukhe yAnti mudaM munIndrA - yeSAM vyathAyAM pravizanti manyum / tattoSaNAt sarvamunIMdratuSTi tatrApADavAM munInAm | 222 124. je bIjAM sarvenuM sukha joIne munio prasanna thAya che, ane jemanuM duHkha joIne teo dilagIra thAya che, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pariccheda te sarvene saMtoSavAmAM sarva munione saMtoSa che. teone apakAra karatAM munione apakAra thAya che. 122 125 AdIptakAyasya yathA samantAn na sarvakAmairapi saumanasyam / sattvavyathAyAm api tadvad eva na prItyupAyo'sti dayAmayAnAm // 123 // 125. jema badhethI saLagatA zarIravALAne sarva kAmanAo (pUrI thavA)thI paNa prasannatA thatI nathI, tema anya sane vyathA hoya tyAM sudhI dayAmayone paNa prasanna karavA zakya nathI. 123. 126 AtmIkRtaM sarvam idaM jagat taiH kRpAtmabhi va hi saMzayo'sti / dRzyanta ete nanu sattvarUpA sta vi nAthA: vim nArotra | 226 126. te kRpALuoe A sarva jagatane pitAnuM karyuM che temAM saMzaya nathI. te prabhue ja kharekhara A sa rUpe dekhAya che. te sarve pratye anAdara ze? 126 127 tathAgatArAdhanam etad eva svArthasya saMsAdhanam etad eva / lokasya duHkhApaham etad eva tamAm mamatu vratam tat kava ? 227 ! 127. tathAgatanuM ArAdhana paNa A ja che, svArthanI sAdhanA paNa A ja che; lekanA duHkhane dUra karanAra paNa A ja che. tethI mAruM A ja vrata che. 127 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhicaryAvatAra 128 kupitaH kiM nRpaH kuryAd yena syAn narakavyathA / yat sattvadaurmanasyena kRtena hyanubhUyate // 131 // 128. saravene duHkhI karavAthI je narakavyathA anubhavAya che, tevI vyathA zuM gusse thayelo rAjA ApI zake khare? 131 129 tuSTa: kiM nRpatirdadyAd yad buddhatvasamaM bhavet / yat sattvasaumanasyena kRtena hyanubhUyate // 132 // 129. sattvone sukhI karavAthI anubhavAya evuM, (ke je) buddhatvanI barAbara thAya evuM (che, tevuM) kazuM saMtuSTa thayele rAjA ApI zake khare? 130 AstAM bhaviSyadvaddhatvaM sattvArAdhanasaMbhavam / ihaiva saubhAgyayazaHsausthityaM kiM na pazyasi / / 133 // 130. sane ArAdhavAmAM utpanna thatuM bhaviSyanuM buddhatva bAjue raho; ahIMyAM (tenAthI maLatAM) saubhAgya, yaza ane svasthatA tuM zuM nathI joI zakato ? 133 131 prAsAdikatvam ArogyaM prAmodyaM cirajIvitam / cakravartisukhaM sphItaM kSamI prApnoti saMsaran / / 134 / / ___ kSAntipAramitA SaSThaH paricchedaH / 131. Ama viharato kSamAvALA puruSa prasannatA, pramoda, dIrdhAyuSa, vistAravALuM cavatI sukha, saMsAramAM. prApta kare che. 134 kSati pAramitA nAmane chaThTho pariccheda P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pariccheda 132 evaM kSamI bhajed vIrya vIrye bodhiryataH sthitA / ___ na hi vIryaM vinA puNyaM yathA vAyu vinA gatiH // 1 // 13ra. A pramANe kSamAvALA mANase vIryane Azraya levo joIe. kAraNa ke vIryamAM badhi rahelI che. jema vAyu vinA gati nathI, tema vIrya vinA puNya nathI. 1 133 kiM vIrya kuzalotsAhastad vipakSaH ka ucyate / / ___AlasyaM kutsitAsaktiviSAdAtmAvamanyanA // 2 // 9. 133. vIrya zuM? (vIrya eTale) kuzala karmomAM utsAha; tethI UlaTuM zuM? te ALasa, apalakSaNamAM Asakti, viSAda ane pitAnI jAta viSe avajJA. 134 avyApAra-sukhAsvAda-nidrApAzrayatRSNayA / saMsAraduHkhAnudvegAd Alasyam upajAyate // 3 // - 134. saMsAranAM duHkhathI udvega na thavAthI, edIpaNAthI, ezaArAmathI, UMghathI, alavAnI IcchAthI ALasa utpanna thAya che. 135 nirudyamaphalAkAMkSin sukumAra bahuvyatha / mRtyugrasto'marAkAra hA duHkhita vihanyase / / 13 / / 135. udyogakarma vinA phaLanI IcchA rAkhanArA, sukumAra chatAM bahu pIDavALA, mRtyuthI grasta chatAM amaranI AkRtivALA he dukhita ! hAya, tuM mAryo jAya che! 13 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhicaryAvatAra 136 mAnuSyaM nAvam AsAdya tara duHkhamahAnadIm / mUDha aao nidrAthI rUce nau durjamAM puna: . 24, 136. mAnavadeharUpI nAva meLavIne duHkhanI mahAnadIne tarI jA. he mUDha! nidrAne vakhata nathI. A nAva pharI (maLavI) durlabha che. 14 137 muktvA dharmarati zreSThAm anantaratisaMtatim / / ratirauddhatyahAsyAdau duHkhahetau kathaM tava // 15 // 137. anaMtakALa sudhI AnaMdaparaMparAvALI A dharma ratine cheDIne duHkhanA hetu rUpa auddhatya, hAsya vageremAM tane kema majA Ave che? 15 138 naivAvasAdaH kartavyaH kuto me bodhirityataH / yasmAt tathAgataH satyaM satyavAdIdam uktavAn // 17 // 138. mane kyAMthI bAdhi thAya, ema kahI khinna thavuM nahi. kAraNa ke tathAgate A satya kahyuM che - 17 139 te'pyAsan daMzamazakA makSikAH kRmayastathA / caitsAphavarAti prApta TurA vodhittama | 28 . 139. te DAMsa, macchara, mAkhIo tathA kIDAo paNa hatA ke jemanA vaDe utsAhane laIne durlabha evI uttama bedhi prApta karAI 18 140 kimutAhaM naro jAtyA zakto jJAtuM hitAhitam / sarvajJanItyanutsargAd bodhi kiM nApnuyAm aham // 19 // 140. te pachI janmathI mANasa evo huM, hita ane ahita jANavAne zaktimAna heI sarvajJanA mArgane vaLagI rahIne badhi kema nahi maLavuM? 19 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pariccheda 141 athApi hastapAdAdi dAtavyam iti me bhayam / . guhAIvamUDhatve tan cAr avivArata: | 20 | ( 141. ane vaLI (bodhi meLavavA jatAM bIjAne athe) hAthapaga ApI devA paDaze e mane bhaya lAge che; agharuM - saheluM evo mAro moha avicArane laIne saMbhave che. . 20 142 idaM tu me parimitaM duHkhaM saMbodhisAdhanam / naSTazalyavyathApohe tadutpATanaduHkhavat // 22 // 142, saMdhinA sAdhananuM A che mAruM duHkha che, te parimita che. bhAgI gayelA kAMTAnI vyathA dUra karavA jatAM , tene kheMcI kADhavAne dukhanA jevuM che. 22 143 sarve'pi vaidyAH kurvanti kriyAduHkhair arogatAm / tasmAd bahUni duHkhAni hantuM soDhavyam alpakam // 23 // 143. badhA vaidyo (upacAra-)kiyAnA duHkha vaDe ja naragitA kare che. tethI bahu duHkha haNavAne mATe thoDuM sahana karI levuM. 23 144 kriyAm imAm apyucitAM varavaidyo' na dattavAn / madhureNopacAreNa cikitsati mahAturAn // 24 // 144. uttama vaidya (buddha bhagavAne) AvI ucita (duHkhadAyaka upacAra-)kriyA paNa ApI nahi. madhura upacAra vaDe te moTA rogIonI cikitsA kare che. 24 145 puNyena kAyaH sukhitaH pANDityena manaH sukhi / tiSThanparArtha saMsAre kRpAlu: kena khidyate / / 28 // bo-5 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145. puNya vaDe kAyA sukhI thAya che; pAMDitya vaDe mana sukhI thAya che. paropakArane mATe saMsAramAM rahete kRpALu zAnAthI kheda pAme? 28 146 guNaleze'pi nAbhyAso mama jAtaH kadAcana / vRthA nItaM mayA janma kathaMcillabdham adbhatam // 36 / / 146. leza guNa viSe paNa mane kadI abhyAsa thaye nathI. mahAmusIbate meLavelo A adbhuta janma phegaTa gA . 147 na prAptaM bhagavatpUjAmahotsavasukhaM mayA / . jo zata zAsane vaIRT rivrArA pUratA | rU7 | 147. bhagavAnanI pUjAnA mahotsavanuM sukha meM meLavyuM nahi, buddhazAsananI pUjA karI nahi; garIbanI AzA pUrI nahi. 37 148 bhItebhyo nAbhayaM dattam ArtA na sukhinaH kRtAH / * kuvIya varlDa mAtutofma jarmAtA 38 148. bhayavALAone aMbhaya ApyuM nahi; duHkhIone sukhI karyA nahi. mAne duHkha ApavA mATe ja huM garbha-zalya 38 149 kuzalAnAM ca sarveSAM chandaM mUlaM munirjgau| tasmAt kAryaH zubhacchando bhAvayitvaivam AdarAt _ 40-46 / 149. sarva kuzaLatuM mULa munie Azaya kahyo che. A pramANe AdarathI bhAvanA karI zubha Azaya karo. 40-46 thaye. P.P. Ac, Gunratnasuri M.S.. Jun Gun Aaradhak Trust Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pariracheda a 67 150 mRtaM duNDubham AsAdya kAko'pi garuDAyate / / Apad AbAdhate'lpApi mano me yadi durvalam // 52 // 150. marelA DaMDavA pAse AvIne kAgaDo paNa garuDa je thAya che. mAruM mana je durbaLa hoya te nAnI ApadA paNa mane pIDe. para 151 ye sattvA mAnavijitA varAkAste na mAninaH / __ mAnI zatruvazaM naiti mAnazatruvazAzca te // 56 / / 151 je satve bicArAM mAnathI jitAyelAM che, te mAnI nathI. mAnI zatrune vaza thato nathI. mAnazatru teone vaza thAya che. 56 152 mAnena durgati nItA mAnuSye'pi hatotsavAH / parapiNDAzino dAsA mUrkhA durdarzanAH kRzAH / / 57 / / 15ramAnathI durgati pAmelAo manuSyatvane vize paNa utsAha vinAnA thaI jAya che. pArakuM khAnArA dAsa mUrkha, kharAba dedAranA ane dUbaLA thAya che. 153 te mAnino vijayinazca ta eva zUrA ye mAnazatruvijayAya vahanti mAnaM / ye taM sphurantamapi mAnaripuM nihatya maMgane naya pratipAlati | 21 153. te ja mAnI puruSo che ane vijayI che, te ja zUrA che je mAnazatrunA vijayane mATe mAna dhAraNa kare che; ane je saheje evA kuratA mAnazatrune mArIne lekamAM yatheccha jayaprApti kare che. 59 , 57 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhicaryAvatAra 154 klezaprahArAn saMrakSan klezAMstu prahared dRDham / - ravayuddhamApa: zikSiteri sahyuM 67 che. 154. kalezanA prahAramAMthI rakSaNa karatAM kalezane daDha prahAra karavo joIe. kuzaLa zatrunI sAthe jANe khargayuddha karato hoya tema. 155 tatra khaDgaM yathA bhraSTaM gRhNIyAt sabhayastvaram / smRtikhaDgaM tathA bhraSTaM gRhNIyAn narakAn maram | 68 155. te (khagayuddha)mAM jema paDI gayeluM paga bhayathI ane tvarAthI upADI le, tema paDI gayeluM mRti-khaDjha narakane yAda karI upADI le. 156 viSaM rudhiram AsAdya prasarpati yathA tanau / / tathaiva cchidram AsAdya doSazcitte prasarpati // 69 / / 156. jema jhera lehImAM pahoMcIne AkhA zarIramAM prasare che, tema doSa chidramAM pesI cittamAM prasare che. 29 157 yathaiva tulakaM vAyorgamanAgamane vazam / tathotsAhavazaM yAyAd RddhizcaivaM samRdhyati / / 75 // ___vIryapAramitA saptamaH paricchedaH / 157. jevI rIte rU javA-AvavAmAM pavanane vaza hoya che, tema utsAhane vaza thaI cAlavuM joIe. e pramANe Rddhi samRddha thAya che. 75 vIryapAramitA nAmane sAtame pariccheda P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pariccheda 158 vardhayitvaivam utsAhaM samAdhau sthApayanmanaH / vikSiptacittastu naraH klezadaMSTrAntare sthitaH / / 1 / / 158. A pramANe utsAha vadhArI samAdhimAM mana sthApavuM joIe. vikSipta cittavALo mANasa kalezanI dADhamAM bho che. 159 kAyacittavivekena vikSepasya na saMbhavaH / tasmAllokaM parityajya vitarkAn parivarjayet // 2 // 159. kAyavivekathI ane cittavivekathI vikSepa saMbhava nathI. tethI lekane tajI daIne vitarko choDI devA joIe. - 2 160 snehAnna tyajyate loko lAbhAdiSu ca tRSNayA / tasmAd etat parityAge vidvAn evaM vicArayet // 3 // 160. snehathI leka tajAto nathI, ane lAbha vageremAM tRSNa hovAthI (te) tajAto nathI. tethI tenA parityAgamAM vidvAne A pramANe vicAra karavo. 161 zamathena vipazyanAsuyuktaH Thate sAvinAzam rUtya | zamathaH prathama gaveSaNIyaH , strove nirapekSayAmarahyA che 4 S9 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhicaryAvatAra 161. samAdhi vaDe vipazyanAthI yukta puruSa kalezane vinAza kare che ema samajI, sauthI prathama samAdhi zodhavI joIe. ane samAdhi lekamAM abhiratinI apekSA na rAkhavAthI thAya che. 162 na pazyati yathAbhUtaM saMvegAd avahIyate / dahyate tena zokena priyasaMgamakAMkSayA // 7 // 162. yathArtha jete nathI, vairAgyathI khasI jAya che; priyasaMgamanI icchAthI te zoka tene bALe che. 7 163 taccitayA mudhA yAti hrasvam AyurmuhurmuhuH / / . azAzvatena mitreNa dharmo bhrazyati zAzvataH / / 8 / / 163. tenI ciMtAthI AyuSya ghaDI ghaDI vRthA kSINa thAya che. kSaNika mitra vaDe zAzvata dharma naSTa thAya che. 8 164 bahavo lAbhino'bhUvana bahavazca yazasvinaH / saha lAbhayazobhiste na jJAtA kva gatA iti // 20 // 164. ghaNA lAbhavALAo thaI gayA, ghaNA AbarUvALA thaI gayA. teo lAbha ane AbarU sAthe kyAM cAlyA gayA enI khabara nathI. 165 mAm evAnye jugupsanti kiM prahRSyAmyahaM stutaH / ___ mAm evAnye prazaMsanti kiM viSIdAmi ninditaH // 21 / 165. keTalAka mANasa mArI niMdA kare che, to pachI stuti pAmIne huM zA mATe khuzI thAuM? bIjA mane vakhANe che, to pachI niMdA pAmIne huM zA mATe dilagIra thAuM? 21 * vipazyanA=hattvanuM yathArtha jJAna karanArI prajJA (yathAsUtaravapariNAnasvagAvA prazA !) P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pariccheda 166 nAnAdhimuktikAH sattvA jinairapi na toSitAH / kiM punarmAdRzairahastasmAt kiM lokacintayA / / 22 / / 166. vividha IcchAovALAM so jina vaDe paNa teSAtAM nathI. to pachI mArA jevA ajJAnIo vaDe zuM thavAnuM che? tethI lokane vicAra karyo zuM vaLavAnuM che? 22 167 zUnyadevakule sthitvA vRkSamUle guhAsu vA / kadAnapekSo yAsyAmi pRSThato'navalokayan / / 27 / / 167. sUnA maMdiramAM athavA jhADa nIce athavA guphAomAM rahI pUMThe joyA vinA apekSA rahita kyAre huM vicarIza? 27 168 asameSu pradezeSu vistIrNeSu svabhAvataH / __ svacchandacAryanilayo vihariSyAmyahaM kadA / / 28 / / - 168. viSama ane svabhAvathI vistIrNa evA pradezomAM ghara vinAne svacchedathI pharate huM kyAre vicarIza? 28 169 mRtpAtramAtravibhavazcaurAsaMbhogacIvaraH / nirbhayo vihariSyAmi kadA kAyam agopayan / / 29 / / 169. phakta mATInuM eka vAsaNa jeTalA ja vaibhavavALo, ene paNa kAmamAM na Ave evA cIvaravALo, tathA kAyAnuM rakSaNa karavAnI phikara vinAno nirbhaya thaI huM kyAre vicarIza? . 170 kAyabhUmi nijAM gatvA kaMkAlaraparaiH saha / svAe tuyaSyAmi jevA ratanamiLam 30 || P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ura edhiryAvatAra 170. huM potAnI smazAnabhUmimAM jaI nAza pAme evI mArI kAyAne bIjA hADakAMo sAthe huM kyAre sarakhAvIza? 30 171 ayam eva hi kAyo me evaM pUtirbhaviSyati / __ zRgAlA api yadgandhAnnopasayurantikam // 31 / / 171. A ja mAruM zarIra evuM gaMdhAtuM thaI jaze ke je gaMdhathI ziyALa paNa pAse Avaze nahi. 31 172 asyaikasyApi kAyasya sahajA asthikhaNDakAH / / pRthak pRthag gamiSyanti kimutAnyaH priyo janaH / / 32 // 172. A eka kAyAnI sAthe utpanna thayelAM hADakAM chUTAM chUTAM thaI jaze, to pachI bIjA priyajananuM te zuM kahevuM? 32 173 raNaM jIvitasaMdehaM vizanti kila jIvitum / mAnArthaM dAsatAM yAnti mUDhAH kAmaviDambitAH // 77 // 173. jemAM jiMdagI saMdehamAM Ave evA raNamAM jIvananirvAha mATe loke praveza kare che. vAsanAothI gherAI mUDha mANase mAnane khAtara dAsa thAya che. 77 174 evam udvijya kAmebhyo viveke janayed ratim / kalahAyAsazUnyAsu zAntAsu vanabhUmiSu / / 85 / / 174. A pramANe vAsanAomAMthI udvega pAmI kalaha AyAsathI rahita, zUnya ane zAna vanabhUmimAM viveka viSe prema utpanna kara.' 85 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pariccheda 175 dhanyaiH zazAMkakaracandanazItaleSu ramyeSu harmyavipuleSu zilAtaleSu / niHzabdasaumyavanamArutavIjyamAnaiH vakhyatte parahiMtAya vityaoN ra 86 175. caMdranAM kiraNa ane caMdana jevAM zItaLa tathA havelIo jevAM moTAM ramya zilAlemAM zAMta ane suMdara vana-vAyu bhegavatA dhanya puruSa vicare che ane parahitane mATe ciMtana kare che. 176 svacchandacAryanilayaH pratibaddho na kasyacit / - vatsatousurva maMtte tat phaMdrasthApi tuman + 88 che 176. svecchAe vihAra karate, ghara vinAne tathA keIthI paNa nahi baMdhAyelo puruSa je saMtoSa-sukhane anubhave che, te iMdrane paNa durlabha che. 88 177 evam AdibhirAkAraivivekaguNabhAvanAt / upazAntavitarkaH san bodhicittaM tu bhAvayet / / 89 / / 177. upara kahyA e badhA prakAre vaDe vivekaguNanI bhAvanAthI vitaka zAMta thatAM badhicittanI bhAvanA karavI. 89 178 parAtmasamatAm Adau bhAvayed evam AdarAt / samaduHkhasukhAH sarve pAlanIyA mayAtmavat / / 90 // 178. pahelAM pArakAnI ne potAnI vacce samatAnI bhAvanA AdarathI karavI ke, mAre sarvene mArI pitAnI jAtanI mAphaka sarakhAM sukhaduHkhavALAM mAnI pALavAM joIe. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhicaryAvatAra 179 hastAdibhedena bahuprakAraH kAyo yathaikaH paripAlanIyaH / / tathA jagadbhinnamabhinnaduHkha sulAtamAM sarvam vaM tadaiva me 1? | 179. hAtha vagerenA bhedathI bahu prakAranuM zarIra jema eka gaNI piSavAmAM Ave che, tema A bhinna jagata ane bhinna sukhadukhavALuM mAnI temaja (piSavuM joIe.) 91 180 mayAnyaduHkhaM hantavyaM duHkhatvAd AtmaduHkhavat / anugrAhyA mayAnye'pi sattvatvAd Atmasattvavat / / 94 180. mAre bIjAnuM duHkha duHkha hovAne kAraNe ja potAnA duHkhanI peThe nivAravuM joIe. mAre bIjAo sattva hovAthI teo upara pitAnA sattvanI jema anugraha karavo joIe. __ 181 yadi yasyaiva yad duHkhaM rakSyaM tasyaiva tanmatam / vavaduHAM ja sustaca ramAt tat tena jyate II I 181. jenuM je duHkha hoya teNe ja te rakSavuM joIe, ema je manAtuM hoya, te paganuM duHkha hAthanuM nathI; te pachI te zA mATe tenuM rakSaNa kare? 99 182 evaM bhAvitasaMtAnAH paraduHkhasamapriyAH / avIcim avagAhante haMsA: padmavanaM yathA / / 107 / / 182. A pramANe jeonI cittasthiti bIjAnA AtmAne potAnI samAna gaNavA pravRtta thaI che, teo pitAnI sukhasagavaDa e bIjAone duHkha jevI hoya te, bIjAonA duHkhano uddhAra karavA pitAnuM sukha jatuM karI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama paricheda - 75 avIci - narakamAM paNa praveza kare che; jevI rIte hase padmavanamAM. 107 183 mucyamAneSu sattveSu ye te prAmodyasAgarAH / taireva nanu paryAptaM mokSeNArasikena kim // 108 / / 183. sa mukta thatAM je AnaMdanA sAgara UlaTe che, tenAthI ja kharekhara basa che; arasika mokSane zuM kare 108 184 ataH parArthaM kRtvApi na mado na ca vismayaH / na vipAkaphalAkAMkSA parArthaikAntatRSNayA / / 109 / / - 184. AthI paropakAra karIne paNa mada ane abhimAna nathI. paropakAranI ja kevaLa tRSNAthI - mamatAthI vipAka-phaLanI AkAMkSA nathI. 109 185 kAyasyAvayavatvena yathAbhiSTAH karAdayaH / jagato'vayavatvena tathA kasmAnna dehinaH // 114 / / 185. jema hAtha vagere zarIranA avayava tarIke abhiSTa manAya che, tema dehIo jagatanA avayavo tarIke zA mATe na gaNAya? 186 yathAtmabuddhirabhyAsAt svakAye'sminnirAtmake / pareSvapi tathAtmatvaM kim abhyAsAnna jAyate / / 115 / / 186. jema nirAtmaka evA potAnA zarIramAM abhyAsathI Atmabuddhi thAya che, tema pArakAMomAM paNa abhyAsathI zA mATe Atmabuddhi na thAya? 187 ye kecid duHkhitA loke sarve te svasukhecchayA / ye kecit sukhitA loke sarve te'nyasukhecchayA // 129 / / 114 115 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 badhicaryAvatAra 187. jagatamAM je keTalAka duHkhI che te badha sukhanI icchAthI duHkhI che. keTalAka je sukhI che te bIjAnA sukhanI IcchAthI sukhI che. 188 anyasaMbaMdham asmIti nizcayaM kuru he manaH / sarvasattvArtham utsRjya nAnyaccintyaM tvayA'dhunA | zarU7 | dhyAnapAramitA aSTamaH paricchedaH / / 188. huM bIjAnA saMbaMdhamAM chuM ema huM mana tuM nizcaya kara. sarva sattvone upakAra choDIne bIje kada tAre hamaNAM vicAra karavAno nathI. . dhyAnapAramitA nAmane AThame paricacheda 13 V1 navama paricacheda 189 imaM parikaraM sarvaM prajJArthaM hi munirjagau / ___ tasmAd utpAdayet prajJAM duHkhanivRttikAMkSayA // 1 // 189. A badhI sAmagrI munie prajJAne mATe ja kahI che. mATe duHkhanivRttinI IcchAthI prajJAne utpanna karavI joIe. . - 190 pratyakSam api rUpAdi prasiddhayA na pramANataH / . azAMtripu rAkhyAdrisiddhiriva sA pe 6 ! 190. pratyakSa rUpa vagere paNa prasiddhithI che, pramANathI nahIM. azuci vageremAM zuci vagerenI prasiddhinI jema te khoTI che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 navama pariccheda 191 zUnyatAvAsanAdhAnAddhIyate bhAvavAsanA / . kiMcinnAstIti cAbhyAsAt sApi pazcAt prahIyate / / 33 // 191. zUnyatAnI vAsanA rAkhavAthI bhAvavAsanA dUra thAya che. kaMI paNa nathI evA abhyAsathI te paNa pachIthI nAza pAme che. 33 . 192 yad duHkhajananaM vastu bAsastasmAt prajAyatAm / __ zUnyatA duHkhazamanI tataH kiM jAyate bhayam / / 56 / / 192. je duHkha utpanna karanArI vastu che, temAMthI trAsa utpanna thAya; zUnyatA to duHkhanuM zamana karanArI che. temAMthI bhaya kema utpanna thAya ? 193 dantakezanakhA nAhaM nAsthi nApyasmi zoNitam / na siMghANaM na ca zleSmA na pUyaM lasikA'pi vA / / 58 // 193. huM daMta, keza ke nakha nathI; hADakuM nathI; lehI nathA; sITa nathI; 46 nathI; 52 nathI; thU paNa nathI. 58 194 nAhaM mAMsaM na ca snAyu!SmA vAyur ahaM na ca / - na ca chidrANyahaM nApi SaDvijJAnAni sarvathA // 60 // 184. mAMsa nathI; snAyu nathI; garabhI nathI; vAyu nathI; chidra nathI ane sarvathA cha vijJAna nathI. 60 195 atItAnAgataM cittaM nAhaM taddhi na vidyate / athotpannam ahaM cittaM naSTe'sminnAstyahaM punaH / / 74 / / 1. yakSu, zrotra, prANa, vA, 15 mane mana-me 7thA.yatai sil. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 bedhicaryAvatAra 1lpa. huM bhUta ke bhaviSya citta nathI. kema ke te vidyamAna ja nathI. je huM vartamAna citta hAuM, te te nAza thatAM vaLI huM nathI. / 196 evaM zUnyeSu dharmeSu kiM labdhaM kiM hRtaM bhavet / satkRtaH paribhUto vA kena kra: saMbhaviSyati / / 152 / / 196. A pramANe padArtho zUnya hoya, tyAM zuM maLyuM ne zuM gumAvyuM? satkAra pAmela athavA apamAna pAmela konA vaDe koNa saMbhavI zake ? 152 197 sarvam AkAzasaMkAzaM parigRhNantu madvidhAH / prakupyanti prahRSyanti kalahotsavahetubhiH // 155 / / ' 197. A badhAne AkAza jevuM (zUnya) gaNe. mArA jevA kajiyAne kAraNe ane utsavanA kAraNe anukrame gusse thAya che ane khuza thAya che. 155 198 zokAyAsaiviSAdaizca mithazchedanabhedanaiH / - ___yApayanti sukRcchNa pApairAtmasukhecchavaH // 156 / / 198. zoka, AyAsa ane viSAdathI tema ja eka bIjAnA paraspara chedanabhedanathI, pApa vaDe pitAnA sukhanI IcchAvALAe bahu ja musIbatathI samaya gALe che. 156 199 aho batAtizocyatvam eSAM duHkhaughavartinAm / / ye nekSante svadauHsthityam evam apyatiduHsthitAH ! 264 19. duHkhanA pravAhamAM paDelA bicArA atizaya zeDhe che; je A pramANe ati duHkha hovA chatAM paNa pitAnI kharAba sthitine joI zaktA nathI. 164 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama pariracheda 79 200 evaM duHkhAgnitaptAnAM zAnti kuryAm ahaM kadA / puSyane samudrataiH suvoparakhai: sva: | 267 || 200. A pramANe duHkhanA agnithI dAjhelAonI zAMti pitAnA puNyameghamAMthI utpanna thayelAM sukhanAM sAdhano vaDe huM kyAre karIza? 167 201 kadopalambhadRSTibhyo dezayiSyAmi zUnyatAm / saMvRtyAnupalambhena puNyasaMbhAram AdarAt / / 168 / / prajJApAramitA navamaH paricchedaH / 201. upalaMbha dRSTivALAone (parigrahI - AsaktivALAone) huM kyAre saMvRtithI (vyAvahArika rIte) zUnyatAno upadeza ApIza? anupalaMbhathI AdarapUrvaka puNya sAmagrIne (kyAre upadeza ApIza?) 168 prajJApAramitA nAmane navame pariccheda dazama paricacheda 202 anena mama puNyena sarvasattvA azeSataH / viramya sarvapApebhyaH kurvantu kuzalaM sadA / / 31 // 202. mArA A puNya vaDe sarva sattvo (bhUtaprANIo) saMpUrNa rIte sarva pApamAMthI aTakI haMmezAM kuzaLa karo. 31 203 bodhicittAvirahitA bodhicaryAparAyaNAH / / buddhaiH parigRhItAzca mArakarmavivarjitAH / / 32 / / 203. bedhicittathI sahita, badhiryAparAyaNa, buddhothI parigrahIta, mAranAM karmothI rahita - 32, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bedhicaryAvatAra 204 vivekalAbhinaH santu zikSAkAmAzca bhikSavaH / karmaNyacittA dhyAyantu sarvavikSepavarjitAH // 43 // 204. vivekalAbhavALA, zikSAnI icchAvALA bhikSuo thAo. sarva vikSepathI rahita karmazIla cittavALA dhyAna karo. * 43 . 205 paNDitAH satkRtAH santu lAbhinaH paiNDapAtikAH / mavastu zuddhasaMtAnA: sarvavibhUtikartA: 146 / 205. paMDite satkAra pAme; piMDayAtiko (bhikSuo) lAbhavALA, zuddha vicAravALA ane sarva dizAomAM phelAyelI kIrtivALA thAo. / 206 yat kiMcijjagato duHkhaM tat sarvaM mayi pacyatAm / bodhisattvazubhaiH savairjagat sukhitam astu ca / / 56 / / 206. jagatanuM je kAMI duHkha che te badhuM mArAmAM pa. sarva zubha dhisa vaDe jagata sukhI thAo. 56 207 jagaduHkhaikabhaiSajyaM sarvasaMpatsukhAkaram / lAbhasatkArasahitaM ciraM tiSThatu zAsanam // 57 // pariNAmaH dazamaH paricchedaH / 207. jagatanA duHkhanuM advitIya auSadha, sarva saMpatti ane sukhanI khANa evuM zAsana lAbha ane satkAra sAthe lAMbA vakhata sudhI rahe. * pariNAma pariccheda nAmane dazame paricheda pa7 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayApaka dhamanaMda kebInAM keTalAMka pustake - buddhacarita daMtakathAnuM jILuM dUra karI, mULa pAli tripiTakone AdhAre lakheluM buddha bhagavAnanuM caritra; te samayanI rAjakIya, sAmAjika ane dhArmika paristhitinI saMpUrNa samAlocanA, tathA pasaMda karelAM jUnAM prasiddha citro sAthe. - kiM. rU. 3-0-0 TapAlaravAnagI 0-9 - buddhalIlA - A graMthamAM buddha bhagavAnanuM caritra, temanA upadeza ane temanI janmAMtaranI kathAo, uparAMta dAranika siddhAMto ane carcAonI AMTIghUMTImAM vAcakane utAryA sivAya buddha, dharma ane saMdha viSe kathAo rUpe sacoTa hadayasparzI mAhitI ApavAmAM AvelI che. (aprApya) suttanipAta bauddha dharmagraMtha "suttAnapAta"no anuvAda. sAmAnya vAcako 2 mATe bauddha dharmane ThIka ThIka khyAla dhammapada" ane "suttanipAta" e be uparathI maLI zake. A baMne granI pratiSThA bauddhadharmanA abhyAsIomAM sauthI vadhAre che. kiM. rU. 1-0-0 TapAlaravAnagI 0-5-0 bhagavAna buddhanA pacAsa dharmasaMvAdo "suttanipAta je ja, buddhanA dharmasaMvAdo ane upadezone saMgraharUpa prAcIna pAli - - - ------------ prathama pacAsa prakaraNano aser tg 'kiM. rU. 3-0-0 = = = = het watth.oro amadAvAda ane muMbaI naM. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust