Book Title: Agam Sudha Sindhu Part 02 of 01
Author(s): Jinendravijay Gani
Publisher: Harshpushpamrut Jain Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004361/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni nAganA vibhAga : 1/2 saMpAdakaH saMzodhakazca pa.panyAsa prIminendravijayajI gaNivara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NEEKO zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA-granthAGkaH-64 zrI mahAvIra jimendrAya namaH / ___ tapomUrti pUjyAcAryadevazrIvijayakarpUrasUrigurubhyo nmH| * hAlAradezoddhAraka-pUjyAcAryadevazrIvijayAmRtasUrigurubhyo namaH / paJcama-gaNadhara zrImatsudharmasvAmi-nirmitaM zrImatsUtrakRtAMga-sUtram prathamamaGgalam / (mUlam) - saMpAvakaH saMzodhakazca tapomUrti-pUjyAcAryadevazrImadvijayakapUrasUrIzvara-paTTAlaGkAra-hAlAradezoddhAraka- kaviratna-pUjyAcAryadevazrImadvijayAmRtasUrIzvara-vineyaH paMnyAsa-zrI-jinendravijaya-gaNI prakAzikA zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA lAkhAbAvala-zAMtipurI (saurASTra) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzikA-zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA lAkhAbAvala-cAMtipurI (saurASTra) gujarAta paura saM0 25.1] vikAsa saM0 2031 [san 1954 A AgamanA adhikArI yogavAhI gurukulavAsI suvihita sAdhu mahArAjo cha, www mUlya ru. 10-0. jJAnodaya prinTiMga presa piNpA (rAjasthAna) (n-for) . Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana with amArI grandhamAlA taraphathI A zrI sUtrakRtAMgasUtra mUla pragaTa karatA AnaMda anubhavIe chIe / hAlamA 45 Agama mUla ane keTalAka Agama TIkA sahita pragaTa karavAne kAma zarU karatAM A sUtra nAgarI lipimA moTA TAipamA pragaTa karela cha / A granthana saMzodhana saMpAdana hAlAradezoddhAraka kaviratna sva. pU0 AcAryadeva zrImadvijayaamatasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna pU0 paMnyAsa zrI jinendravijayajI gaNivare ghaNI khaMta bhI karela ke| kAgaLa chapAi AdinA bhAva vadhavAne kAraNe kharca dhAyaryA karatAM vadhu Ave cha / moTA TAipamA mudrita karAtAM peja vadhAre thAya cha / paraMtu TakavAnI ane abhyAsanI dRSTie anu. kulatA raheze / Agama sUtronA adhikArI yogavAhI gurukulavAsI suvihita munio ke / e zAstravidhi mujaba pUjya zramaNasaMghamA Agama vAcanAdimAM anukUlatA thAya te rUpa A zrutabhakti karatA ame AnaMda anubhavie chIe / zrI AcArAMga sUtrAdi mUla sUtro pragaTa yai rahayA cha / zrIAcarAMga sUtra taiyAra thaI gayu ke / zrIsthAnAGgasUtranu mudraNa kAma cAlu cha / eja rIte saTIka AgamomAM zrImadantakRddazA, zrImadantaropapAtikadazA ane zrImadapAsakadazA sUtra taiyAra thai gayAM ke| vIra saMbaTa 2501 vi0 saM0 2031 poSa suda-2 maMgalavAra ar. 14-1-75 nemacaMda bAghajI guDhakA navInacaMdra bAbulAla zAha Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ # anukramaNikA prathamaH zrutaskandhaH 171 173 175 manyavanakramaH nAma 1 samaya (uddezA-5) . 2 vaitAlIya (uddezA-3) 3 upasargaparijJA (uddezA-4) 4 strIparijJA (uddezA-2) 5 narakavibhakti (uddezA-2) 6 vIrastuti 7 kuzIlaparibhASA . 8 vIrya STha / adhyayana kramaH nAma 141 9 dharma 146 10 samAdhi 152 11 mArga 12 samavasaraNa 161 13 yAthAtathya 14 grantha 167 15 AdAnIya 166 / 16 gAthA . 152 178 179 165 .. dvitIyaH zrutaskandhaH ". abhyayana kramaH nAma 1 pauNDarIka 2 kriyAsthAnaH 3 AhAraparijJA 4 pratyAkhyAna adhyayana kramaH nAma 5 AcArazruta 6 ArdrakIya 7 nAlandIya .. 238 mr Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zuddhipatrakam / pRSThaM paMktiH azuddhaM pRSThaM paMktiH azuddhaM zuddhaM 141 22 siba siyA 143 8 tumaM de tu maMde . / 205 13 ciMtAsogarasaMpaviThe ciMtAsogasA148 18 souNa (souNa garasaMpaviTThe 154 18 vala valayA 206 1 maNI mANI 156 13 bhannAgAya (annapAgAya) 287 1 niyaTTara Na niyaTTara 171 5 savAhaTu samAhaTTu 212 20 annevi devajIvaNijje khalu 176 1 (ittAva eva (ittAva eva) ayaM purise, annevi 177 12 bhaimANaM ca bhaimANaM ca mAyaM ca | 294 7 savvAo- bevAra che te eka 177 17 buddhe buddhe jAvajIvAe, vAra jANavU 180 16 mevai sevA 217 1 suddha hiyavA- , 186 17 kusalepaM Dite kusale paMDita . khaggavisANaM va 188 4 Ninsane Nisanne 234 21 Navakamme pAvakamme 110 2 maNussite maNussiMde 242 11 purise se purise 161 2 kaDaeti kaDueti masta sarvamamatAbhajana jayati zAsanama Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) stavanAmata saM // zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA // lAkhApAvala-zAntipurI (hAlAra) saurASTra prayAMka graMthanu nAma mUlya rU0 paisA | preyAMka graMthanu nAma mUlya rU. paisA (1) dIkSAnusudara svarUpa . 1-50 (36) akSaya tRtIyA [sacitra .-35 (2) vidhiyukta pauSadhavidhi 1-35 / (37) kAtika pUrNimA mahimA . 0-25 (3) svAdhyAya sudhArasa (nUtana sajjhAyo) 0-50 | (38) chandomRtarasaH 0-30 1-50 (36) sametazikhara tIrthavaMdanA 0-14 (5) jinendra bhakti bhAvanA (trIjI AvRtti) 1-00 (40) nArako citrAvalo [trIjI AvRti] 8-80 (6) caturvizati jina caityavandanAdi -50 (41) zatruJjaya-tIrthavaMdanA (bIjI AvRti) 0-20 (7) navasmaraNAdi stotra saMgraha 1-00 (42) bhaktAmara saurabha (mahimA kathAbho) 1-25 (8) jayavijaya kathAnakam (43) nArakI citrAvalI (hIndI) 6-00 (9) zrI lekhAmata saMgraha bhA. 1 (4) manohara svAdhyAya saurabha (uttarA(10) sadguruvaMdana caityavaMdana dhyayana mUla) (11) caura niyama dhAravAnI buka 0-20 (45) mahAmaMtra prabhAva 0-80 (12) lekhAmRta saMgraha bhA. 2 (46) zrI namaskAra pada stavanA 0-20 (13) jinendra bhaktisudhA (AvRti trIjI) 1-75 (47) vArtA vihAra (14) soma bhIma kathA tathA tapomUrti pU. (48) satkarma citrAvalI (bIjI nAvRti) presamAM A. zrI vijaya kapUrasUrijI ma. / (46) kalmasUtra pUjA vyAkhyAna (sacitra) 3--50 najIvana caritra 0-50 (10) prabApajI ma. no khalAso .--20 (15) saMkSipta zrAddhadharma prathama bhAga 2-50 | (51) kulabhUSaNa (sacitra kathA) 2-00 (16) snAtrapUjA stavanAdi 8-25 (50) lakSmI sarasvatI saMvAda. (18) zrI lekhAmRta sa graha bhA. 3 0-50 | (53) zrI AcArAMgaM mUlaM (moTA TAipa) 10-00 (19) holikA vyAkhyAna (54) sunaMdA rupasena 0-50 (20) magala kalaza kathA (55) pArasamaNi-(vArtAsaMgraha) 125 (21) prabhu mahAvIra deva | (56) janma patrikA rajIsTara (300 kuDalI (22) nityanoMdha mATe) 4-00 (23) be pratikramaNa sUtro 0-55 (57) dhanaMjaya nAmamAlA (24) zrI vividha pUjAmRta saMgraha (58) jinendra saMgItamAlA 3-50 (25) mahAtmA matyodara 0-30 (59) anekArtha saMgraha saTIka bhAga 1 lo 10-00 (26) zrI lekhAmRta saMgraha bhA. 4 (60) jayazaMkhezvaranAtha (27) , bhA. 5 (61) caitrI pUrNimAno mahAmahimA - 0-60 (28) , ,, bhA. 6 (62) zrImadantakRzAMgaM zrImadanuttaropapA(1) zrI amRna gahuMlI saMgraha (30) zrI jinendra pUjA saMgraha tidazAGga saTIkaJca (31) zrI jinendra pUjA pIyUSa 0-50 / (63) navasmaraNAni gautamasvAmirAsazca 2-00 (32) tithicarcAmAM spaSTIkaraNa 0-50 (64) zrImatsUtrakRtAGgamUlam (33) sAmAyika caityavaMdanAdi sUtro0-20 (65) zrImadupAsakadazAGga saTIkam 5-.00 (34 mahAsatI sulasA 0-50 ' (66) zrImatsthAnAGga sUtraM mUlam presamA (35)zAstradarpaNa[parva ArAdhanA aMge pramANo]0-40 (67) bhImatsamavAyAMga sUtram , 0 0 0 0 0 0 1-75 3-00 8 / -75 / 0 / 0 0-75 / 0 8-75 / / 0 37 / 0 10-00 / 0 / 0 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ go, thavAnna thaNujAgAi, tamantamacittaM vAdA / kimAha baMdhA // aham // gaNadharadeva zrImatsudharmasvAminirmitaM // zrImatsUtrakRtAGgam // // atha samayAkhye prathamAdhyayane prathamoddezakaH // ___bujhijati tiu(tikuTTijA, baMdhaNaM parijANiyA / kimAha baMdhaNaM vIro, kiMvA jANaM tiuTTaI ? // 1 // cittamantamacittaM vA, parigijha kisAmavi / annaM vA aNujANAi, evaM dukkhA Na muccai // 2 / sayaM tivAyae pANe, aduvA'nnehiM ghAyae / hagAMtaM vA'NujANAi, veraM vaDadai appaNo // 3 // jassiM kule samuppanne, jahiM vA saMvase nre| mamAi luppaI bAle, arANe arANehi mucchie // 4 // vittaM soyariyA ceya, savvameyaM na tANai / saMkhAe jIviyaM cevaM, kammuNA u tiuTTai // 5 // ee gaMthe viukkamma, ege samaNamA. haNA / ayAgAMtA viussittA, sattA kAmehi mANavA // 6 // saMti paMca maha. bhUyA, ihamegesimAhiyA / puDhavI grAu teU vA, vAu aAgAsapaMcamA // 7 // ee paMca mahanbhUyA, tevbho egotti zrAhiyA / yaha tesiM viNAsegAM, viNAso hoi dehiNo // 8 // jahA ya puDhavIthUbhe, ege nANAhi dIsai / evaM bho ! kasiNe loe, vinnU nANAhi dIsai (vaDadai) // 6 // evamegetti jappaMti, maMdA praarNbhnnissiyaa| ege kiccA sayaM pAvaM, tivvaM duvakhaM (teNAM tivvaM) niycch| // 10 // patteyaM kasiNe pAyA, je bAlA je ya paMDiyA / saMti picA na te saMti, natthi sattovavAiyA // 11 // natthi purANe va pAve vA, natthi loe ito vre| sarIrasta viNAsegAM, viNAso hoi dehiNo // 12 // kuvvaM ca kArayaM ceva, savvaM kuvvaM na vijaI / evaM akAro appA, evaM te u pagambhiyA 13 // je te u vAiNo evaM, loe tesiM kayo siy!| tamAzrote tamaMjaMti, maMdA prAraMbha Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH nissiyaa||14|| saMti paMca mahanbhUyA, ihamegesi grAhiyA / pAyalaTTho puNo bAhu, pAyA loge ya sAsae // 15 // duhayo Na viNassaMti, no ya uppajjae asaM / savve'vi savvahA bhAvA, niyattIbhAvamAgayA // 16 // paMca khaMdhe vayaMtege, bAlA u khnnjoinno| agaNo aNarANo govAhu, heyaM ca aheuyaM // 17 // puDhavI grAu teU ya, tahA vAU ya egayo / canAri dhAuNo rUvaM, evamAhaMsu bAvare // 18 // agAramAvasaMtAvi, pararANA vAvi pavvayA / imaM darisaNamAvarANA, savvadukkhA vimuccaI // 16 // te NAvi saMdhiM NaccA gAM, na te dhammavitro jaNA / je te u vAiNo evaM, na te pohaMtarA'hiyA // 20 // te NAvi saMdhi NaccA gAM, na te dhammaviyo jaNA / je te u vAiNo evaM, na . te saMsArapAragA // 21 // te NAvi saMdhi NaccA NaM, na te dhammavizro jaNA / je te u vAiNo evaM, na te gabbhassa pAragA // 22 // te NAvi saMdhi NaccA NaM, na te dhammaviyo jaNA / je te u vAiNo evaM, na te jammasta pAragA // 23 // te NAvi saMdhiM NaccA NaM, na te dhammaviyo jaNA / je te u vAiNo evaM, na te dukkhassa pAragA // 24 // te NAvi saMdhiM NaccA NaM, na te dhammaviyo jaNA / je te u vAiNo evaM, na te mArassa pAragA // 25 // nANAvihAI dukkhAI, aNuhoti puNo puNo / saMsAracakavAlaMmi, maccuvAhijarAkule // 26 // uccAvayANi gacchaMtA, gambhamessaMti NaMtaso / nAyaputte mahAvIre, evamAha jiNottame // 27 // iti bemi // // iti prathamAdhyayane prathamoddezakaH // 1-1 // // atha prathamAdhyayane dvitIya uddezakaH // aAghAyaM puNa egesiM, uvavarANA puDho jiyA / vedayaMti suhaM dukkhaM, aduvA luppaMti ThANayo // 1 // na taM sayaM kaDaM dukkhaM, kayo annakaDaM ca NaM ? / suhaM vA jaivA dukkhaM, sehiyaM vA asehiyaM // 2 // sayaM kaDaM na Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam -:: zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 1 ] [ 143 arANohiM, vedayaMti puDho jiyaa| saMgaiyaM taM tahA tesiM, ihamegesi pAhigraM // 3 // evameyANi japaMtA, bAlA pNddigrmaanninne| niyayAniyayaM saMtaM, ayANaMtA azuddhiyA // 4 // evamege u pAsatyA, te bhujo vippaganbhiyA / evaM upaTTi(paTTi)yA saMtA, Na te dukkhavimokkhayA // 5 // javiNo migA jahA saMtA, paritANeNa vajiyA / saMkiyAI saMkaMti, saMkiyAiM asaMkiNo // 6 // pariyANiyANi saMketA, pAsitANi asNkinno| arANANabhayasaMviggA, saMpaliMti tahiM tahiM // 7 // grahataM paveja bajjha, ahe bajjhassa vA ve| muccejja payapAmAyo (pampAsAI), taM tuma de Na dehae // 8 // ahiyappA'hi. yaparANANe, visamateNuvAgate / sa baddhe payapAseNaM, tattha ghAyaM niyacchai // 4 // evaM tu samaNA ege, micchadiTThI yaNAriyA / asaMkigrAiM saMkaMti, saMkiyAI asaMkiNo // 10 // dhammaparANavaNA jA sA, taM tu saMkati muuddhgaa| zrAraMbhAI na saMkaMti, aviyattA akoviyA // 11 // savvappagaM viukassaM, savvaM gumaM vihUNiyA / appaniyaM akammase, eyama8 mige cue // 12 // je eyaM nAbhijANaMti, micchadiTThI praNAriyA / migA vA pAsabaddhA te, ghAyamesaMti NaMtaso // 13 // mAhaNA samaNA ege, savve nANaM sayaM vae / savvaloge'vi je pANA, na te jANaMti kiMcaNa // 14 // milakkhU amilakkhussa, jahA vuttANubhAsae Na heuM se vijANAi, bhAsidhe ta'NubhAsae // 15 // emavannANiyA nANaM, vayaMtAvi sayaM sayaM / ninchayatyaM na yANaMti, milakkhuva abohiyA // 16 // annANiyANaM vImaMsA, zrarANANe Na (nANe no va) viniyacchai / apaNo ya paraM nAlaM, kuto anANusAsiu~ ? // 17 // vaNe mUDhe jahA jaMtU , mUDhe goyANugAmie / dovi ee akoviyA, tiv soyaM niycchng||18|| aMdho aMdhaM pahaM Nito, dUramaddhANu gacchai / zrAvajje uppahaM jaMtU , aduvA paMthANugAmie // 19 // evamege NiyAyaTThI, dhammamArAhagA vayaM / aduvA ahammamAvajje, Na te savajjuyaM vae // 20 // evamege viyakAhiM, no anna pajjuvAsiyA / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH prathamo vibhAgaH appaNo ya viyakAhiM, ayamaMjUhiM dUmmaI // 21 // evaM takAi sAhiMtA, dhammAdhamme akoviyA / dukkhaM te nAituTaMti, sauNI paMjaraM jahA // 22 // sayaM sayaM pasaMsaMtA, garahaMtA paraM vayaM / je u tattha viussaMti, saMsAraM te viu. ssiyA // 23 // grahAvaraM purakkhAyaM, kiriyAvAidarisaNaM / kammaciMtApaNaTThANaM dukkhakhaMdhassa vaDaNaM (saMsArasma pvddnnN)||24|| jANaM kAraNa'NAuTTI, anuho jaM ca hiMsati / puTTho saMvedai paraM, aviyattaM khu sAvaja // 25 // saMtime tau zrAyANA, jehiM kIrai pAvagaM / abhikaramA ya pesA ya, maNasA aNujANiyA // 26 // ete u tau AyANA, jehiM kIrai pAvagaM / evaM bhAvavisohIe, nivvANamabhigacchai // 27 // puttaM piyA samArambha, zrAhAreja asaMjae / bhujamANo ya mehAvI, kammaNA novalippai // 28 // maNasA je paussaMti, cittaM tesiM Na viji| aNavajamataha tesiM, Na te saMvuDacAriNo // 21 // icceyAhi ya diTThIhiM, sAtAgAravaNissiyA / saraNaMti mannamANA, sevaMtI pAvagaM jaNA // 30 // jahA assAviNiM NAvaM, jAiaMdho durUhiyA / icchaI (icchijjA) pAramAgaMtu, aMtarA ya visIyaI // 31 // evaM tu samaNA ege, micchadiTThI zraNAriyA / saMsArapArakaMkhI te, saMsAraM aNupariyadati // 32 // timi / / gAyAgraM // 56 / iti prathamAdhyayane dvitIyoddezakaH / / 1-2|| // atha prathamAdhyayane tRtIyoddezakaH // jaM kiMci u pUikaDaM, saDDImAgaMtubhIhiyaM / sahassaMtariyaM bhuje, dupakkhaM ceva sevai / / 1 // tameva aviyAMNaMtA, visamaMsi akoviyA / macchA vesAliyA ceva, udagassa'bhiyAgame // 2 // udagassa pabhAveNaM. suka sigdhaM tamiti u(sukkami ghAtamiti u) DhaMkehi ya kaMkehi ya, zrAmisatthehiM te duhI // 3 // evaM tu samaNA ege, vaTTamANasuhesiNo / macchA vesAliyA ceva, ghAtamessati [taso // 4 // iNamannaM tu annANaM, ihamegesi zrAhiyaM / devautte ayaM Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam : zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 2 ] [ 145 loNa, baMbhautteti bAvare // 5 // IsaregA kaDe loe, pahANAi tahAvare / jIjIvasamAutte, suhadukkhasamannie // 6 // sayaMbhuNA kaDe loe, iti vRttaM mahasiNA / mAreNa saMthuyA mAyA, teNa loe atAsae // 7 // mAhaNA samaNA ege, grAha aMDakaDe jge| ato tattamakAsI ya. zrayANaMtA musaM vade // 8 // saehiM pariyAehiM, loyaM brUyA kaDeti ya / tatta te Na vijANaMti (nAbhijANaMti) Na viNAsI kayAivi // 1 // zramaNunnasamuppAyaM, dukkhameva vijANiyA / samupAyama nANaMtA, kaha nAyati saMvara ? // 10 // suddhe pAvae AyA, ihamegesimAhiyaM / puNo kiDDApaDhosegAM, so tattha avarajjhaI // 11 // iha maMbuDe muNI jAe, pacchA hoi apAvae / viyaDaMbu jahA bhujA, nIrayaM sarayaM tahA // 12 // etANugIti medhAvI, babhacereNa te vase / puDho pAvAuyA sabve, akkhAyAro saya sayaM // 13 // sae sae ubaTThANe, siddhimeva na annahA / yahI iheva vasavattA, sabakAmasamappie // 14 // siddhA ya te arogA ya, ihamegesimAhiyaM / siddhimeva puro kAuM, sAsae gadizrA narA / / 15 // asaMvuDA aNAdIyaM, bhamihiMti puNo puNo / kappakAlamuvajjati, ThANA zrAsurakibbisiyA // 16 // // iti dhemi // 075 / / iti prathamAdhyayane tRtIyoddezakaH 1-3 // // atha prathamAdhyayane caturtha uddezakaH // ete jiyA bho / na saraNaM, bAlA paDiyamANiNo (jattha bAle'vasI. yati) / hicA gAM pubbasaMjogaM, siyA kicovaesagA // 1 // taM ca bhikkhU parinAya, viyaM tesu Na mucchae / aNukasse appalINe, majjheNa muNi jAvae // 2 // sapariggahA ya sAraMbhA, ihamegesimAhiyaM / apariggahA aNAraMbhA, bhikkhU tAgAM parivae // 3 // kaDesu ghAsamesejjA, viU dattesaNaM care / agiddho vippamukko zra, zromAgAM parivajjae // 4 // logavAyaM NisAmijjA, Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 ] [ shriimdaagmsudhaasindhuH| prathamo vibhAgaH ihamegesimAhiyaM / viparIyapannamaMbhUyaM, yannauttaM tayANuyaM // 5 // aNate niie loe, sAsae Na viNassatI / aMtavaM giie loe, iti dhIro'tipAsai // 6 // zraparimANAM viyANAI, ihamegesimAhiyaM / samvattha saparimAgAM, iti dhIro'tipAsaI ||7||je kei tasA pANA, ciTThati adu thAvarA / pariyAe asthi se aMjU, jeNa te tasathAvarA // 8 // ugalaM jagato jogaM, vivajjAsaM paliMti ya / savve akkatadukkhA ya, yo satve ahiMsitA // 1 // eyaM khu nAgiNo sAraM, janna hiMsai kiMvaNa / ahiMsAsamayaM ceva, etAvantaM viyANiyA / / 1.0 // vusie ya vigayagehI (vigayagiddhI ya) aAyAgIyaM saMrakkhae (yAyANaM saM (samma)rakkhae) / bariyAsaNasejjAsu, bhattapANe zra aMtaso // 11 // etehiM tihiM ThANehiM, saMjae satataM muNI / ukkasaM jalaNaM NUma, majjhatthaM ca vigiMvae // 12 // samie u sayA sAhu, paMcasaMvarasaMvuDe / siehi asie bhikkhU , grAmokkhAya parivvaejjAsi // 13 // ttivemi // - // iti prathamAdhyayane caturthoddezakaH // 1-4 // iti prathamAdhyayanam // 1 // ||ath vaitAlIyAkhye dvitIyAdhyayane prthmoshkH|| ___ saMbujjhaha kiM na bujjhaha ?, saMghohI khalu pecca dullahA / No hUvaNamaMti rAiyo, no sulabhaM puNarAvi jIviyaM // 1 // DaharA buDDhA ya pAsaha gabbhatthA vi cayaMti mANavA / seNe jaha vaTTayaM hare evaM pAukhayaMmi tuTTaI (jIvANa jIviyaM) // 2 // mAyAhiM piyAhiM luppa3, no sulahA sugaI ya peccayo / eyAiM bhavAI pehiyA, prArambhA virameja subbae suTThie // 3 // jamiNaM jagatI puDho jagA, kammehiM luppaMti pANiNo / sayameva kaDehiM gAhai, No tassa munceja puThThayaM // 4 // devA gaMdhaparakkhasA, asurA bhUmicarA sarisivA / sayA naraseTThimAhaNA, ThANA te vi cayaMti dukkhiyA // 5 // kAmehiM Na saMthavehi giddhA (kAme hi ya saMthave hi ya) kammasahA kAleNa jNtvo| tAle jaha Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam / zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 1 ] [ 147 baMdhaNaccue, evaM zrAukhayaMmi tutI // 6 // je yAvi bahussue siyA (suI), dhammiya mAhaNabhikkhue siyA / abhiNUmakaDehiM mucchie, tivvaM te kammehiM kivatI / / 7 / yaha pAsa vivegamuTThie, avitinne iha bhAsaI dhuvaM / NAhisi prAraM kayo paraM. vehAse kammehiM kiJcatI // 8 // jai vi ya NigaNe kise care, jaiviya bhujiya maarmNtso|je iha mAyAi mijaI, yAgaMtA gambhAya gaMtaso // 3 // purisorama pAvakammuNA, paliyaMtaM maNuyANa jIviyaM / sannA iha kAmamucchiyA, mohaM jAte narA asaMvuDA // 10 // jayayaM viharAhi jogavaM aNupANA paMthA duruttarA / yagusAsaNameva pakkame, vIrehiM saMmaM paveDyaM // 11 // virayA vIrA samuTThiyA, kohakAyariyAipIsaNA / pANe Na haNaMti savvaso, pAvAyo virayA'bhinivvuDA // 12 // Navi tA ahameva luppae, luppaMtI lograMsi pANiNo / evaM sahiehiM pAsae, aNihe se puDhe yahiyAsae. // 13 / / dhuNiyA kuliyaM va levavaM, kisae dehamaNAsaNA iha / avihiMsAmeva pavvae, aNudhammo muNiNA pavedito // 14 // sauNI jaha paMsuguDiyA, vihuNiya dhaMsayaI siyaM rayaM / evaM daviyovahANavaM, kammaM khabai tavastimAhaNe // 15 // uThThiyamaNagAramesaNaM, samaNaM ThANaThiyaM tavassiNaM / DaharA vuDDA ya patthara, avi susse Na ya taM labheja nno||16|| jai kAluNiyANi kAsiyA, jai royati ya puttakAraNA / daviyaM bhikkhu samuTThiyaM, No labhaMti Na saMThavittae // 17 // jaiviya kAmehiM lAviyA, jai gaNejAhi Na baMdhiuM gharaM / jai jIviya nAvakaMkhae, No labhaMti Na saMTha(sarANa)vittae // 18 // sehaMti ya NaM mamAiNo, mAya piyA ya suyA ya bhAriyA / posAhi Na pAsayo tuma, loga paraMpi jahAsi posaNo // 16 // anne annehiM mucchiyA, mohaM jaMti NarA asaMvuDA / visamaM visamehiM gAhiyA, te pAvehiM.puNo paganbhiyA // 20 // tamhA davi ikkha paMDie, pAvAyo virate'bhiNivvuDe / paNae vIraM mahAvihi, middhipahaM gopAuyaM dhuvaM // 21 // veyAliyamaggamAgayo, maNavayasAkAyeNa Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148] namoNapayaM upajiyAviNA ikhiNiyA jilA paribhavahara [ zrImadAgamasudhAsindhuH / prathamo vibhAgaH saMvuDo / cicA vittaM ca NAyayo, prAraMbha ca susaMvuDe care // 22 // ttibemi // gAthA 120 // iti dvitIyAdhyayane prathamoddezakaH // 2-1 / / // atha dvitIyAdhyayane dvitIya uddezakaH // tayasaM va jahAi se rayaM, iti saMkhAya muNI Na mjii| goyannatareNa mAhaNe (je viU) ahaseyakarI anesI(si) iMkhiNI // // jo paribhavai paraM jaNaM, saMsAre parivattaI mahaM (ciraM) / adu iMkhiNiyA u pAviyA, iti saMkhAya muNI Na majaI // 2 // je yAvi yaNAyage seyA, jeviya pesagapesae siyaa| je moNapayaM uvaTThie, No lajje samayaM sayA(5)yare // 3 // sama annayarammi saMjame, saMsuddhe samaNe parivvae / sitha (je) yAvakahA samAhie, davie. kAlamakAsi paMDie // 4 // dUraM aNupassiyA muNI, tItaM dhammamaNAgayaM tahA / puDhe parusehi~ mAhaNe, avi harANU samayaMmi rIyai (samayAhiyAsae) // 5 // parANasamate (parAhasamattha) sayA jae, samatAdhammamudAhare munnii| suhume u sayA alUmae, No kujjha (kuppe) mo mANi mAhaNe // 6 // bahujaNANamaNami saMvuDo, savvaTThehiM Nare aNissie / harae va sayA yaNAvile, dhamma pAdurakAsi kAsavaM // 7 // bahave pANA puDho siyA, patteyaM samayaM smii(uve)hiyaa| jo moNapadaM uvaTThite, viratiM tattha akAmi pNddie|||| dhammassa ya pArae muNI, zrAraMbhassa ya aMtae tthie| soyaMti ya NaM mamAiNo, ho labhaMti girya pariggahaM souNa tayaM uvaTThiyaM, kei gihI viggheNa uThThiyA / dhammami aNutare muNI, taMpi jiNija imeNa pNddie)||6|| ihalogaduhAvahaM viU, paraloge ya duhaM duhAvahaM / viddhaMsaNadhammameva taM, iti vijjaM ko'gAramAvase ? // 10 // mahayaM paligova jANiyA, jAvi ya vaMdaNaSyaNA ihaM / suhune salle duruddhare, viumaMtA payahija saMthavaM (palimaMtha mahaM viyANiyA, jAviya vaMdaNapyaNA ihN| suhumaM sallaM duruddhara, taMpi jiNe eeNa paMDie) // 11 // ege care ThANamAmaNe, Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam : zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 3 ] / 146 sayaNe ege samAhie siyA / bhikkhU uvahANavIrie, vaigutte ajjhattasaMvuDo // 12 // No pIhe Na yAvapaMguNe, dAraM sunnagharasta saMjae / puThe Na udAhare vayaM, gaNa samucche No saMthare taNaM // 13 // jattha tyamie praNAule, samavisamAI muNI'hiyAsae / caragA aduvAvi bheravA. aduvA tattha sarIsivA siyaa||14|| tiriyA maNumA ya divvagA, uvasaggA tivihAhiyAsiyA / lomAdIyaM Na hArise, sunnAgAragayo mahApuNI // 15 // No abhikaMkheja jIviyaM, no'viya pUyaNapatthae siyA / yabhatthamurviti bheravA, sunnAgAragayasta bhivakhuNo // 16 // uvaNIyatarassa tAiNo, bhayamANassa vivikamAsaNaM / sAmAiyamAhu tassa jaM, jo appANa bhae Na daMsae // 17 // usiNodagatattabhoiNo, dhammaTThiyassa muNisma hImato / saMmaggi asAhu rAihiM, asamAhI u tahAgayassavi // 18 // ahigaraNAkaDarasa bhivakhuNo, vayamANassa pasajjha dAruNaM / aTThe parihAyatI bahu, ahigaraNaM na kareja paMDie // 11 // sIyodaga paDi duguchiNo, yapaDirANassa lavAvasappiNo / sAmAiyamAhu tasma jaM, jo gihimatesaNaM u bhujatI // 20 // Na ya saMkhayamAhu jIviyaM, tahaviya bAlajaNo paga bhai / bAle pApehiM mijatI, iti saMkhAya muNI Na mjtii||21|| chadeNa pale imA payA, bahumAyA moheNa pAuDA / viyaDeNa paliMti mAhaNe, sIurAhaM vayasAhiyAsae // 22 // kujae aparAjie jahA, akkhehiM kumalehiM dIvayaM / kaDameva gahAya No kaliM, no tIyaM no ceva dAdaraM // 23 // evaM logaMmi tAiNA, buie je dhamme aNutare / taM girAha hiyaMti uttama, kaDamiva sesa'vahAya pNddie||24|| uttara maNuyANa grAhiyA, gAmadhammA ii me aNussuyaM / jasI viratA samuTThiyA, kAsavasma aNudhammacAriNo // 25 // je eya caraMti grAhiyaM, nAeNaM mahayA mahesiNA / te uThThiya te samuTThiyA, annonnaM sAraMti dhammayo // 26 // mA peha purA paNAmae, abhikaMkhe uvahiM dhuNittae / je dUmaNa tehiM No gAyA, te jANaMti mamAhimAhiyaM // 27 // No kAhie~ hoja saMjae, pAsaNie Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 ] [ zrImadAgamasudhAsinyuH :: prathamo vibhAgaH Na ya saMpasArae / nacA dhammaM aNuttaraM, kayakirie NayAvi maame||28||chnnN ca pasaMsa No kare, na ya ukosa pagAsa mAhaNe / tesiM suvivegamAhie, paNayA jehiM sujosiyaM dhuyaM // 26 // aNihe (yaNahe) sahie susaMvuDe, dhamaTThI uvahA. NavIrie / vihareja samAhiiMdie, attahiyaM khu duheNa labhai // 30 // Na hi guNa purA aNussutaM (yavitaha), aduvA taM taha No samuTThiyaM / muNiNA sAmAigrAhitaM, nAeNaM jagasavvadaMsiNA // 31 // evaM mattA mahaMtaraM, dhammamiNaM sahiyA bahU jaNA / gurugo chaMdANuvattagA, virayA tinna mahoghamAhitaM // 32 // tibemi // (gAthAzram 152) // iti dvitIyAdhyayane dvitIyode zakaH / / 2-2 // // atha dvitIyAdhyayane tRtIyoddezakaH // saMvuDakammassa bhikkhuNo, jaM dukkhaM puDhe bohie / taM saMjamayo'. vacijaI, maraNaM hecca vayaMti paMDiyA // 1 // je vinavaNAhijosiyA, saMtinnehiM sama viyAhiyA / tamhA uDvati pAsahA (uDdaM siriyaM ahe tahA), adakkhu kAmAi rogavaM // 2 // yA vaNiehiM pAhiyaM, dhAratI rAINiyA ihaM / evaM paramA mahabbayA, yakkhAyA u sraaibhoynn| // 3 // je iha sAyAgugA narA, ajhovavanAkAmehiM mucchiyA / kivaNeNa saMmaM pagambhiyA, na vi jANaMti samAhimAhitaM // 4 // vAheNa jahA va vicchara, avale hoi gavaM ptroie| se aMtapto apathAe, nAivahai abale visIyati // 5 // evaM kAmesaNaM viU, aja sura payaheja saMthAM / kAmI kAme Na kAmae, laddhe bAvi aladdha karAhuI // 6 // mA paccha asAdhutA bho, accehI aNusAsa appagaM / ahiyaM ca asAhu soyatI, se thaNata! paridevatI bahuM // 7 // iha jIviyameva pAsahA, taruNa eva (dubala) vAsasayasta tuTTatI / ittaravAse ya bujjhaha, giddhanarA kAmesu mucchiyaa||8||je iha yAraMbhanissiyA, yAtadaMDA egaM Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam : zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 2 ] talUmagA / gaMtA te pAvalogayaM, cirarAyaM grAsuriyaM disaM // 1 ||nn para saMkhayamAhu jIvitaM, tahavi ya bAlajaNo paga-bhaI / paJcuppanneNa kAriyaM, ko TThaparaloyamAgate ? // 10 // adakkhuva dakkhuvAhiyaM, (taM) sadahasu zradakkhudaMsaNA ! / haMdi hu suniruddhadaMsaNe, mohaNijjeNa kaDeNa kammuNA // 11 // dukkhI mohe puNo puNo, nividejja lilogapUyaNaM / evaM sahite. hipAsae, yApatulaM pANehiM saMjae // 12 // gAraMpiya pAvase nare, aNuputraM pANehiM sNje| samatA sambattha subbate, devANaM gacche salogayaM / / 13 / / socA bhagavANu gANaM, sacce tatya karejjuvakamaM / savvattha viNIyamacchare, ucchaM bhikkhu visuddhamAhare // 14 // savvaM nacA yahiTue, dhammaTThI upahANavIrie / gute jutte sadAjae, yAyapara paramAyatahite / / 15 / / vittaM pasavo ya nAiyo, taM vAle saraNaM ti mannai / ete mama tesudhI yahaM, no tANaM saraNaM na vijaI // 16 // grabhAgamitami vA duhe, yahavA ukamite bhavaMtie / egasta gatI ya AgatI, vidumaMtA saraNaM Na manaI // 17 // sabve sayakammakappiyA, aviyatteNa duheNa pANaNo / hiMDaMti bhagAulA saDhA, jAijarA. maraNehi'bhid tA // 18 // iNameva khaNaM viyANiyA, No sulabhaM bohiM ca aAhita / evaM sahie'hiyA nae, (ahiyAsara) yAha jiNe iNameva saMsagA // 16 // abhavisu purAvi bhikyo , thAemAvi bhavaMti suvvatA / eyAI guNAI bAhu te, kAlavasta agudhamma vAriNo / / 20 // tiviheNavi pANa mA haNe, yAyahite aNiyANa saMkhur3e / evaM siddhA aNaMtato, saMpai je zra yaNAgapAvare // 21 // evaM se udAhu aNutaranANI aNuttaradaMsI zraguttaranANadaMsaNadhare / yarahA nAyapute bhagavaM vetAlie viyAhie // 22 // nivemi // (gAthAyaM. 174 ) // iti dvitIyAdhyayane tRtIyoddezakaH / / 2-3 / iti dinoyamadhyayanam // 2010 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH // athopasargaparijJAkhye tRtIyAdhyayane prathamoddezakaH // sUraM marANAi appANaM, jAva jeyaM na passatI / jumaMtaM dadhammANaM, sisupAlo va mahArahaM // 1 // payAtA sUrA raNasIse, saMgAmaMmi uva dvite / mAyA putaM na yANAi, jeeNa parivicchae // 2 // evaM sehevi appuTaThe, bhikkhAyariyAyakovie / mUraM marANati appANaM, jAva lUhaM na sevae // 3 // jayA hemaMtamAsaMmi, sItaM phusai savAyagaM (svvgN)| tattha maMdA visIyaMti, rajahINA va khattiyA // 1 // puThe gimhAhitAveNaM, vimaNe supivAsie / tattha maMdA visIyaMti, macchA appodae jahA // 5 // sadA dattesaNA dukkhA, jAyaNA duppaNolliyA / kammattA dubhagA ceva, icAhaMsu puDhojaNA // 6 // ete sadde acAyaMtA, gAmesu garesu vA / tattha maMdA visIyaMti, saMgAmaMmiva bhIruyA // 7 // appege khudhiyaM bhivakhu, suNI DaMsati lUmae / tattha maMdA visIyaMti, teupuTThA va pANiNo // 8 // yappege paDibhAsaMti, pddipNthiymaagtaa|| paDiyAragatA ete, je ete eva jIviNo // 6 // appege vai juti, nagiNA piMDolagAhamA / muDA kaMDUviNaTuMgA, ujjallA asamAhitA // 10 // evaM vippaDivannege, appaNA u ajaannyaa| tamAyo te tamaM jaMti, maMdA moheNa pAuDA // 11 // puTTho ya daMsamapsarahiM, taNaphAsamacAiyA / na me diTaThe pare loe, jai paraM maraNaM siyA // 12 // saMtattA kesaloeNaM, baMbhaceraparAiyA / tattha maMdA visIyaMti, macchA viSThA va (paviThThA) keyaNe // 13 // zrAyadaMDasamAyAre, micchAsaMThiyabhAvaNA / harisappayosamAvannA, keI lUsaMtinAriyA / 14 // appege paliyate siM, cAro corotti suvvayaM / baMdhati bhivakhyaM bAlA, kasAyavayaNehi ya / 15 // tattha daMDagA saMvIte, muTThiNA adu phaleNa vA / nAtINaM saratI bAle, itthI vA kuddhagAmiNI // 16 // ete bho ! kasiNA phAmA, pharusA durhiyaasyaa| hatthI vA maramaMvittA, kIvA'vasa gayA gihaM Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 3 ] [ 153 (tibbasaDaDhe gayA giha) // 17 // // timi // iti tRtIyAdhyayane prathamAMddezakaH // 3-1 // (gAyAgraM0 191) // atha tRtIyAdhyayane dvitIyoddazakaH // ahime suhumA saMgA, bhikkhuNaM je duruttarA / jattha ege visIyaMti, Na cayaMti javittae // 1 // appege. nAyayo (nAyagA) dista, royaMti parivAriyA / posaNe tAya ! puTThosi, kassa tAya ! jahAsi Ne ? // 2 // piyA te therayo tAta !, sasA te khuDDiyA imA / bhAyaro te sagA tAta !, soyarA kiM jahAsi Ne ? // 3 // mAyaraM piyaraM posa, evaM logo bhavissati / evaM khuloiyaM tAya !, je pAlaMti ya mAyaraM // 4 // uttarA (uttamA) mahurullAvA, puttA te tAta ! khuDDayA / bhAriyA te NavA tAta !, mA sA annaM jaNaM game // 5 // ehi tAya ! gharaM jAno, mA ya kamme sahA vayaM / vitiyaMpi tAya ! pAsAmo, jAmu tAva sayaM giha / / 6 / / gaMtu tAya ! puNo gacche, Na teNAramaNo siyA / yakAmagaM parikammaM, ko te vAreumarihati ? // 7 // jaM kiMci aNagaM tAta !, taMpi savvaM samIkataM (uttaaritN)| hirarANaM vavahArAi, taMpi dAhAmu te vayaM // 8 // iJceva NaM susehaMti, kAluNIyasamuTThiyA / vibaddho nAisaMgehiM, tato. gAraM pahAvai // 6 // jahA rukkhaM vaNe jAyaM, mAluyA paDibaMdhaI / eva NaM paDiyaMti, NAtayo asamAhiNA // 10 // vivaddho nAtisaMgehi, hatthIvAvI navaggahe / piThulo parimappaMti, suyagovva adUrae // 11 // ete saMgA maNUsANaM, pAtAlA va atArimA / kIvA jattha ya kissaMti, nAisaMgehiM mucchiyaa||12|| // 12 // taM ca bhikkhU parinnAya, sabve saMgA mahAsavA / jIviyaM nAvakaMkhijA, mocA dhammamaNuttaraM // 13 // ahime (aho ime) saMti zrAvaTTA, kAsaveNaM pave. iyA / buddhA jatthAvasappaMti, sIyaMti ahA jahiM // 14 // rAyANo rAya'macA ya, mAhaNA aduva khttiyaa| nimaMtayaMti bhogehiM, bhikkhUyaM sAhujIviNaM Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH // 15 // hattha'starahajANehiM, vihAragamaNehi ya / bhuja bhoge ime sagthe, maharisI ! pUjayAmu taM // 16 // vatthAdhamalakAraM, itthIyo sayaNANi ya / bhujAhimAiM bhogAI, zrAuso ! pUjayAmu taM // 17 // jo tume niyamo cirANo, bhikkhubhAvaMmi suvvayA ! / agAramAvasaMtassa, savvo saMvijara tahA // 18 // ciraM dUijamANasta, doso dANiM kuto tava ? / icceva NaM nimaMti, nIvAreNa va sUyaraM // 16 // coiyA bhikkhacariyAe, acayaMtA javittae / tattha maMdA visIyaMti, ujANaMsi va dubalA // 20 // acayaMtA va lUheNaM, uvahANeNa tajiyA / tattha maMdA visIyaMti, ujANaMsi jaraggavA // 21 // evaM nimaMtaNaM ladbhu, munchiyA giddha, itthIsu / ajhovavannA kAmehiM coijjatA gayA gihaM // 22 // // tiyemi / / iti tRtIyAdhyayane dvitIyoddezakaH // 3-2 // // atha tRtIyAdhyayane tRtIyoddazakaH // jahA saMgAmakAlaMmi. piTato bhIru vehai / valayaM gahagAM gUMmaM, ko jANai parAjayaM ? // 1 // muhunAgAM muhutassa muhutto hoi tAriso / parAjiyA vasappAmo, iti bhIrU uvehaI // 2 // evaM tu samaNA ege, abalaM nacANa appagaM / aNAgayaM bhayaM dissa, yadi(ava)kappaMtimaM suyaM // 3 ko jANai viU(yA)vAtaM, itthIyo udagAu vA / coijjatA parakkhAmo, Na No yatthi pakappiyaM // 4 // iJceva paDilehaMti, vala / (balAi) paDilahiNo / vitigicchasamAvannA, paMthANaM ca akoviyA // 5 // je u saMgAmakAlaMmi, nAyA sUrapuraMgamA / No te piTThamuvehiMti, kiM paraM maragAM siyA ? // 6 // evaM samuTThie bhikkhU, vosijAgArabaMdhagAM / prAraMbha tiriya kaTu, attattAe parivvae // 7 // tamege paribhAsaMti, bhikkhUyaM sAhujIviNaM / je evaM paribhAsaMti, aMtae te samAhie // 8 // saMbaddhasamakappA u. annamannesu munchiyaa| Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 3 ] [ 155 piMDavAya gilANassa, jaM sAreha dalAha y||1|| evaM tubbhe sarAgatthA, annmntrmnnuvsaa| naTThasappahasambhAvA, saMsArassa apAragA // 10 // graha te paribhAsejA, bhivU mokhavisArae / evaM tumbhe pabhAmaMtA, dupavakhaM ceva sevaha // 11 // tujhe bhujaha pAenu, gilANo abhihaDaMmi yA / taM ca cIyodagaM bhocA, tamudismAdi jaM kaDaM // 12 // littA tivvAmitAveNaM, ujhiyA alamAhiyA / nAtikaMDUiyaM seyaM, amayassAvarajjhatI // 13 // tatteNa aNumiTThA te, apaDinneNa jANayA / Na esa Niyae magge, yasamikkhA vatI kitI // 14 // erisAjA vaI esA, aggave gubba karisitA / gihiNo abhiha se, bhujiuMNa u bhikkhuNaM // 15 // dhammapannavaNA jA sA, sAraMbhA Na vimohi yA / Na u eyAhiM diTThIhiM, puvamAsi paggappiyaM // 16 // savvAhiM aNujuttIhi, acayaMtA javittae / tato vAyaM NirAkicA, te bhujovi pagabbhiyA // 17 // rAgadosAbhibhUyappA, micchategAM abhidutaa| thAusse saragAM aMti, TaMkaNA iva pavvayaM // 18 // bahuguNappagappAI, kunA attamamAhie / jeNa nne No virujjhajjA, teNa taM taM samAyare // 11 // imaM va dhammamAdAya, kAsaveNa paveiyaM / kujjA bhikkhU gilANassa, agilAe samAhie // 20 // saMkhAya pesalaM dhamma, diTTimaM parinivvuDe / uvasagge niyAmittA, grAmovakhAe parivaejjA'si // 21 // timi // iti tRtIyAdhyayane tRtIyoddezakaH // 3-3 // (gAthAgraM 234) // atha tRtIyAdhyayane caturthoddezakaH // grAhaM ca mahApurimA, pubbiM tattatavodhaNA / udaeNa siddhimAvannA, tatya mado visiipti|| 1 // abhujiyA namI videhI, rAmagutte ya bhujiyaa| bAhue udagaM bhocA, tahA nArAyaNe risI // 2 // grAmile devile ceva, dIvAyaNa mahArisI / pArAsare dagaM bhocA, bIyANi hariyANi y||3|| Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH ete putvaM mahApurisA, yAhitA iha sNmtaa| bhocA bIyodagaM siddhA, iti meyamaNussuyaM // 4 // tattha maMdA visIyaMti. vAhanchinnA va gddbhaa| piTThato parisappaMti, piTThasappI ya saMbhame // 5 // ihamege u bhAsaMti (mannati), sAtaM sAteNa vijjatI / je tattha pAriyaM maggaM, paramaM va samAhie (yaM) // 6 // mA evaM avamannaMtA, appeNaM lupahA bahuM / etassa (u) amovakhAe, ayohArivva jUraha // 7 // pANAivAte vadatA, musAvAde asaMjatA / dinnAdAgo vaTatA, mehuNe ya pariggahe // 8 // evamege u pAsatthA, pannavaMti aNAriyA / itthIvasaM gayA bAlA, jiNasAmaNaparammuhA // 1 // jahA gaMDaM pilAgaM vA, paripIleja muhuttagaM / evaM vinavaNitthIsu, doso tattha kayo siyA ? // 10 // jahA maMdhAdae nAma, thimigraM bhujatI dagaM / evaM vinavaNitthIsu, doso tattha kayo siyA ? // 11 // jahA vihaMgamA piMgA, thimigraM bhujatI dagaM / evaM vinavaNitthIsu, doso tattha kayo siyA ! // 12 // evamege u pAsasthA, micchAdiTThI aNAriyA / ajjhovavannA kAmehiM, pUyaNA iva taruNae // 13 // aNNAgayamapassaMtA, paJcuppannagavesagA / te pacchA paritappaMti, khIgo grAuMmi jovvaNe // 14 // jehiM kAle parikkataM, na pacchA paritappae / te dhIrA baMdhaNummukkA, nArakhaMti jIvigraM // 15 // jahA naI veyaraNI, duttarA iha saMmatA / evaM logaMsi nArIyo, duruttarA amaImayA // 16 // jehiM nArINa saMjogA, pUyaNA piTThato katA / savvameyaM nirAkiccA, te ThiyA susamAhie // 17 // ete yoghaM tarissaMti, samudda vavahAriNo / jattha pANA visannAsi, kiccaMtI sayakammuNA / / 18 // taM ca bhivakhU pariNNAya, subbate samite care / musAvAyaM ca vajinjA adinAdANaM ca vosire // 11 // uDDamahe tiriyaM vA, je keI tasathAvarA / savvattha viratiM kujA, saMti nivvANa mAhiyaM .20 // imaM ca dhammamAdAya, kAsaveNa paveditaM / kujA bhikkhU gilANaspa, agilAe samAhie // 21 // saMkhAya pesalaM dhamma, Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam / zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 4 ] [157 diTThimaM parinivvuDe / uvasagge niyAmittA, grAmokkhAe parivvaejAsi // 22 // ttiyAma / / iti tRtIyAdhyayane catu ddezakaH / / 3-4 / / iti tRtIyamadhyayanam // 3 // // atha caturthe strIparijJAdhyayane prathamoddezakaH // __je mAyaraM ca piyaraM ca, vippajahAya puvvasaMjogaM / ege sahite cari. ssAmi, bhAratamehuNo vivittesu (vivittesi) // 1 // suhumeNaM taM parikkamma, channapaeNa ithiyo maMdA / ubvAyaMpi tAu jANasu (jANaMti), jahA lissaMti bhikkhuNo ege // 2 // pAse bhisaM NisIyaMti abhikkhaNaM posavatthaM prihiNti| kAyaM ahevi daMsaMti, bAhU udbhaTTu kAkhamaNuvvaje // 3) sayaNAsaNehiM jogehi ithiyo egatA NimaMtaMti / eyANi ceva se jANe, pAsANi virUvarUvANi // 2 // no tAsu cakkhu saMdhejA, noviya sAhasaM samabhijANe / No sahiyaMpi viharejA, evamappA surakkhiyo hoi // 5 // grAmatiya ussaviyA bhikkhu yAyalA nimaMtati / etANi ceva se jANe, sahANi visvarUvANi // 6 // maNabaMdhaNehiM NegehiM, kaluNa viNIyamuvagasittANaM / adu maMjulAI bhAsaMti, zrANavayaMti bhinnakahAhiM // 7 // sIhaM jahA va kuNimeNaM, nibhayamegacaraMti pAseNaM / evitthiyAu baMdhati, saMvuDaM egatiyamaNagAraM // 8 // yaha tattha puNo NamayaMtI, rahakAro va Nemi grANupubIe / baddhe mie va pAseNaM, phaMdate vi Na muccae tAhe // 6 // graha se'NutappaI pacchA, bhoccA pAyasaM va visamissaM / evaM vive(vivA gamAdAya, saMvAso navi kappae davie // 10 // tamhA u vajae itthI, visalittaM va kaMTagaM naccA / yoe kulANi vasavattI, yAzate Na sevi NiggaMthe // 11 // je evaM uMcha aNugiddhA, annayarA huMti kusIlANaM / sutavastievi se bhikkhU, no vihare saha NamitthIsu // 12 / / avi dhUyarAhi surAhAhiM, dhAtIhiM aduva dAsIhiM / mahatIhiM vA kumArIhiM, saMthavaM se na kujA guNagAre // 13 // yadu gAiNaM ca suhINaM vA, appiyaM Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 ] [zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH dacha egatA hoti| giddhA sattA kAmehi, rakkhaNaposaNe maNusso'si // 14 // samaNaMpi daThThadAsINaM (samaNaM da Nu dAsINaM) tatthavi tAva ege kuppaMti / aduvA bhoyaNehiM NatthehiM, itthIdosaM saMkiNo hoti // 15 // kuvvaMti saMthavaM tAhiM, panbhaTThA samAhijogehiM / tamhA samaNA Na sameti, pAyahiyAe sariNasejjAyo // 16 // bahave gihAI avahaTu, missI. bhAvaM patthuyA (parANatA) ya ege / dhuvamaggameva pavayaMti, vAyAvIriyaM kusIlANaM // 17 // suddhaM rakhati parisAe, yaha rahassaMmi dukkaDaM kareMti / jANaMti ya NaM tahAvihA, mAille mahAsaDhe'yaMti // 18 // sayaM dukaDaM ca na vadati, thAiTThovi pakatthati bAle / veyANuvIi mA kAsI, coijjato gilAi se bhujo // 11 // zrosiyAvi itthiposesu, purisA itthiveykhednnaa| parANAsamannitA vege, nArINaM vasaM uvakasati // 20 // avi hatthapAdachedAe, aduvA vaddhamaMsaukkate / avi teyasAbhitAvaNANi, tacchiyakhArasiMcaNAI ca // 21 // adu karANaNAlacchedaM, kaMThacchedaNaM titivakhaMtI / iti ittha pAvasaMtattA, naya biti puNo na kAhiMti // 22 // suMtametamevamegesiM, itthIvedeti hu suyakkhAyaM / evaMpi tA vadittANaM, aduvA kammuNA avakareMti // 23 // annaM maNeNa ciMteti, vAyA annaM ca kammaNA yannaM / tamhA Na sadaha bhikkhU, bahumAyAyo itthiyo NacA // 24 // juvatI samaNaM brUyA, vicitta'laMkAravatthagANi parihittA / viratA caristahaM ruvakhaM (mauna), dhammamAivakhaNe bhyNtaaro||24||adu sAviyA pavAeNaM, grahamaMsi sAhammiNIya samaNANaM / jaukubhe jahA upajoI, saMghAse vidU visIejjA // 26 // jatukubhe joiuvagUDhe, bAsu'bhitatte NAsamuvayAi / evitthiyAhiM zraNagArA, saMvAseNa NAsamuvayaMti // 27 // kuvvaMti pAvagaM kamma, puTThA vegevamAhiMsu / no'haM karemi pAvaMti, aMkasAiNI mamesatti // 28 // bAlassa maMdayaM bIyaM, jaMtra kaDaM avajANaI bhujo / dugaNaM karei se pAvaM, pUyaNakAmo visannesI Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 4 ] / 156 // 26 // saMlokaNijamaNagAraM, pAyagayaM nimaMtaNeNAhaMsu / vatthaM ca tAi ! pAyaM vA, annaM pANagaM paDiggAhe ||30||nniivaarmevN bujjhejA, No icche agAramAgaMtu / baddhe visayapAsehiM, mohamAvajjai puNo maMde // 31 // timi (gAthAgraM 287) // iti caturthAdhyayane prathamoddezakaH / / 4-1 // // atha caturthAdhyayane dvitoyoddezakaH // yoe sayA Na rajjejA, bhogakAmI puNo virjjejaa| bhoge samaNANa suNeha, jaha muMjaMti bhikkhuNo ege // 1 // aha taM tu bhedamAvannaM, mucchitaM bhikkhu kAmamativaTeM / palibhidiyA NaM to pacchA, pAduTu muddhi pahaNaMti // 2 // jai kesiyA NaM mae bhikkhU, No vihare saha NamisthIe / kesANa'viha lucissaM, nannattha mae carijAsi // 3 // graha NaM se hoI ubaladdho, to pesaMti tahAbhUehiM / alAucchedaM pehehi, vagguphalAiM thAharAhitti // 4 // dArUNi sAgapAgAe annapAgAya, pajoyo vA bhavissatI rAyo / pAtANi ya (potANi ya) me rayAvehi, ehi tA me piTThayomadde // 5 // vatthANi ya me paDilehehi, annaM pANaM ca yaahraahitti| gaMdhaM (gaMthaM) / rayoharaNaM ca, kAsavagaM ca me samaNujANAhi // 6 // adu aMjaNiM alaMkAraM, kukkayayaM (kukkuiyaM-gharghara) me payacchAhi / loddhaM ca loddha kusuma ca, veNupalAsiyaM ca guliyaM ca // 7 // kuTaM tagaraM ca agaru, saMpiTaTaM mammaM usireNaM / tellaM muhabhijAe (bhigaDalijAe-bhilijae) veNuphalAI sanidhAnAe // 8 // naMdIcurANagAI pAharAhi, chattobANahaM ca jANAhi / satthaM ca sUvacchejAe, vANIlaM ca vatthayaM rayAvehi // 1 // suphANi va sAgapAgAe, aAmalagAiM dagAharaNAM ca / tilagakaraNimaMjaNagalAgaM, priMsu me vihaNAyaM vijANehi // 10 // saMDAsagaM ca phaNihaM ca, Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH sIhalipAsagaM ca prANAhi / bAdaMsagaM ca payacchAhi, daMtapavakhAna / paveptAhi // 11 // pUyaphalaM taMbolayaM, sUIsuttagaM ca jANAhi / kosaM ca movamehAe, suppukkhalagaM ca khAragAlaNaM ca // 12 // caMdAlagaM ca karagaM ca, vacacaraM ca pAuso ! khaNAhi / sarapAyayaM ca jAyAe, gorahagaM ca sAmaNerAra // 13 // ghaDigaM ca saDiDimayaM ca, celagolaM kumArabhUyAe / vAsaM samabhivAvarANaM, zrAvasahaM ca jANa bhattaM ca // 14 // zrAsaMdiyaM ca navasuttaM, pAullAiM saMkamaTThAe / adu puttadohalaTThAe, grANappA havaMti dAsA vA // 15 // jAe phale samuppanne, gerAhasu vA gAM grahavA jahAhi / ahaM puttayosiNo ege, bhAravahA havaMti uTTA vA // 16 ||raayovi uThThiyA saMtA, dAragaM ca saMvaMti dhAI vA / suhirAmaNA vi te saMtA, vatthathovA havaMti haMsA vA // 17 // evaM bahuhiM kayapurva, bhogatthAe je'bhiyAvannA / dAse miiva pese vA, pasubhUteva se Na vA keI // 18 // evaM khu tAsu vinappaM, saMthavaM saMvAsaM ca vajjejA / tajAtiyA ime kAmA, vajakarA ya evmkkhaae|| 16 // eyaM bhayaM Na seyAya, ii se appagaM nirubhittA / No itthiM No pasu bhikkhU , No sayaM pANiNA NilijjejA // 20 // suvisuddhalese mehAvI, parakiriyaM ca vajae nANI / maNasA vayasA kAyegAM, savvaphAsasahe aNagAre // 21 // iccevamAhu se vIre, dhuzrarae dhuamohe (dhurAjamagge) se bhivakhU / tamhA ajjhatthavisuddhe, suvimukke (vihare) grAmovakhAe parivvaejjA si // 22 // tibemi // (gAthA 301) // iti caturthAdhyayane dvitIyoddezakaH // 4-2 // iti caturthAdhyayanam 4 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImansUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 5 ] [ 161 // atha paJcame narakavibhaktyadhyayane prathamoddezakaH // ____ pucchirasa'haM kevaliyaM mahesiM, kahaM bhitAvA garagA purasthA ? / ajA yo me muNa brUhi jANa, kahiM nu bAlA narayaM uviti ? // 1 // evaM mae puDhe mahANubhAve, iNamo'svI kAsave zrAslupanne / pavedaissaM duhamaTThaduggaM, yAdINiyaM dukkaDiyaM (dukaDiNaM) purathA // 2 // je kei bAlA iha jIviyaTTI, pAvAI kammAI karaMti rudA / te ghorarUve tamisaM kyAre, tivvAbhitAve narae pati // 3 // tivaM tase. pANiNo thAvare ya, je hiMsatI yAyasuhaM paDuccA / je lUmae hoi adattahArI, Na sikkhatI seyaviyassa kiMci // / // pAganbhi pANe bahuNaM tivAti, anivvate ghAtamuveti bAle / Niho NisaM gacchati aMtakAle, grahosi kaTTu uvei duggaM // 5 // haNa chidaha bhiMdA NaM daheti, sada suNiMtA parahammiyANaM / te nAragAyo bhayabhinnasannA, kaMkhaMti kannAma disaM vayAmo ! // 6 // iMgAlarAtiM jaliyaM sajotiM, tattovamaM bhuumimnnukmNtaa| te DajhagaNA kaluNaM thaNaMti, arahassarA tattha ciradvitIyA // 7 // jai te suyA veyaraNI bhiduggA, Nisiyo jahA khura iva tivakhasoyA / taraMti te veparaNI bhingAM, usucoiyA sattisu hammamANA ||8||kiilehiN vijhati asAhuka mA, nAvaM uvite saivippahUNA / anne tu sUlAhiM tisUliyAhiM, dIhAhiM viddhUNa grahekaraMti // 1 // kesiM ca baMdhittu gale silAyo, udagaMsi bolaMti mahAlayasi / kalaMbuyAvAluya mummure ya, lolaMti paccaMti ya tattha anne // 10 // a(yA)sUriyaM nAma mahAbhitAvaM, aMdhaMtamaM duppataraM mahaMtaM / uDdaM ahe tiriyaM disAsu, samAhiyo (samUsiyA) jatthagaNI jhiyAI // 11 // jaMsI guhAe jalaNe'tiuTe, avijANayo Dajmai luttpraanno| sayA ya kaluNaM puNa ghammaThANaM, gADhovaNIyaM atidukkhadhammaM // 12 // cattAri agaNIyo samArabhittA, jahi kUrakammA'bhitaviti bAlaM / te tattha ciThaMta' Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 ] [zrImadAgamasudhAsindhuH : prathamo vibhAgaH bhitappamANA, macchA va jIvaMtuvajotipattA // 13 // saMtacchaNaM nAma mahAhitAvaM, te nArayA jattha asaahukmmaa| hatthehiM pAehi ya baMdhiUNaM, phalagaM va tacchaMti kuhADahatthA // 14 // rahire puNo vaccasamussiyaMge, bhinnuttamaMge varivattayaMtA / payaMti NaM Neraie phurate, sanIyamacche va ayokavalle // 15 // no ceva te tattha masIbhavaMti, Na mijatI tivyabhiveyaNAe / tamANubhAgaM aNuvedayaMtA, dukkhaMti dukkhI iha dukkaDeNaM // 16 // tahiM ca te lolaNasaMpagADhe, gADhaM sutattaM agaNiM vayaMti / na tattha sAyaM lahatI bhidugge, arahiyA (arabhiyA) bhitAvA tahavI taviti // 17 // se sucaI nagaravahe va sadde, duhovaNIyANi payANi tattha / udiNNakammANa udirANakammA, puNo puNo te marahaM duheti // 18 // pANehiM NaM pAva viyojayaMti, taM bhe payakkhAmi jahAtaheNaM / daMDehiM tatthA sarayaMti bAlA, savvehiM daMDehi purAkarahiM // 11 // te hammamANA Narage paDaMti, punne durUpassa mahAbhitAve / te tattha ciTThati durUvabhakkhI, tujhaMti kammovagayA kimohiM // 20 // sayA kasiNaM puNa ghammaThANaM, gADhovaNIyaM atidukkhadhammaM / aMsu pakkhippa vihattu dehaM, veheNa sIsaM sebhitAvayaMti // 21 // chidaMti bAlassa khureNa navakaM, uThevi chidaMti duvevi karaNe / jibhaM viNikassa vihatthimittaM, tikkhAhiM sUlAhibhitAvayaMti // 22 // te tippamANA talasaMpuDaMva, rAiMdiyaM tattha thaNaMti bAlA / gati te soNiyapvayamaMsaM, pajoiyA khArapaiddhiyaMgA // 23 // jai te sutA lohitapUthapAI, bAlAgaNI teyaguNA pareNaM / kubhI mahaMtAhiyaporasIyA, samUsitA lohiyapUyapugaNA // 24 // pakkhippa tAsu payayaMti bAle, aTTastare te kaluNaM rsNte| tarAhAiyA te tautaMvatattaM, pajijamANA TTataraM rasaMti // 25 // appeNa appaM iha vaMcaittA, bhavAhame pubbasate sahasse / ciThThati tatthA bahukUrakammA, jahA kaDaM kamma tahAsi bhAre // 26 // samajiNittA kalusaM aNajjA, iThehiM kaMtehi ya vippahUNA / te dunbhigaMdhe Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 5 ] [ 163 kasiNe ya phAse, kammovagA kuNime zrAvasaMti // 27 // tibemi // (gAthAgraM 336) // iti pazcamadhyayane prathamoddezakaH / / 5-1 // // atha paJcamAdhyayane dvitIyoddezakaH // grahAvaraM sAsayaduvakhadhamma, taM me pavakkhAmi jahAtaheNaM / bAlA jahA dukkaDakammakArI, vedaMti kammAiM purekaDAI // 1 // hatthehiM pAehi ya baMdhiUNaM, udaraM vikattaMti khurAsiehiM / girihattu bAlassa vihattu dehaM, vaddhaM thiraM piTThato uddharaMti // 2 // bAhU pakattaMti (pakappatti) ya mUlato se, thUlaM vimaM muhe bADahati / rahaMsi juttaM sarayaMti bAlaM, pArussa vijhati tudeNa piThe // 3 // ayaMva tattaM jaliyaM sajoi, taUvamaM bhUmimaNukamaMtA / te DajhamANA kaluNaM thaNaMti, usucoiyA tattajugesu juttA // 4 // bAlA balA bhUmimaNukamaMtA, pavijjalaM lohapahaM ca tattaM / jaMsI'bhiduggaMsi pavajjamANA, peseva daMDehiM purAkaraMti // 5 // te saMpagAdasi pavajjamANA, milAhiM hammati nipAtiNIhiM / saMtAvaNI nAma ciradvitIyA, saMtappatI jattha asAhukammA // 6 // kaMDUsu pakkhippa payaMti bAlaM, tatovi daDDA puNa uppayaMti / te uDDhakAehiM pakhajjamANA, avarehiM khajaMti saNaphaehiM // 7 // samUsiyaM nAma vidhUmagaNaM, jaM soyatattA kaluNaM thaNaMti / ahosiraM kaTTu vigattiUNaM, ayaMtra satyehiM samosaveti // 8 // samUsiyA tattha visUNiyaMgA, pAkhIhiM khajaMti ayomuhehiM / saMjIvaNI nAma ciradvitIyA, jaMsI payA hammai pAvaceyA // 1 // tikkhAhiM sUlAhi nivAyayaMti (bhitAvayaMti) vasogayaM sAvayayaM va laddhaM / te sUlaviddhA kaluNaM thaNaMti, egaMtaduvakhaM duhayo gilANA ||10||syaa jalaM nAma nihaM mahaMtaM, jaMsI jalaMto agaNI akttttho| ciTThati baddhA bahukUrakammA, arahassarA kei ciradvitIyA // 11 // ciyA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH : prathamo vibhAgaH mahaMtIu samArabhittA, chumbhaMti te taM kaluNaM rasaMtaM / zrAvatI tattha asAhukammA, sappI jahA paDiyaM joimajjhe // 12 // sadA kasiNaM puNa ghammayaNaM gADhovaNIyaM aidukkhadhammaM / hatthehiM pAehi ya baMdhiUNaM, sattuvva DaMDehiM samArabhaMti // 13 // bhaMjati bAlarasa vaheNa puTThI, sIsapi bhidaMti ayoghaNehiM / te bhinadehA phalagaMva tacchA, tattAhiM bArAhiM NiyojayaMti // 14 // abhijujiyA rudda asAhukammA, usucoiyA hathivahaM vahati / egaM durUhittu duve tato vA, thArussa vijhati kakANayo se // 15 // bAlA balA bhUmimaNukamaMtA, pavijalaM kaMTailaM mahaMtaM / vivaddhatappehiM viva. rANacite, samIriyA koTTabali kariti // 16 // vetAlie nAma mahAbhitAve, egAyate pavvayamaMtalikkhe / hammati tatthA bahukUrakammA, paraM sahassANa muhuttagANaM // 17 // saMvAhiyA dukaDiNo thaNaMti, graho ya rAyo paritappamANA / egaMtakUDe narae mahaMte, kUDeNa tatthA visame hatA u // 18 // bhaMti NaM phudhamarI sarosaM, samu gare te musale ghetu| te bhinnadeza ruhiraM vamaMtA, yomudragA dharaNitale paDaMti // 16 // aNAsiyA nAma mahAsiyAlA, pAgabhiNo tAtha sayAyakovA / khajjati tatthA bahukUrakammA, adUragA saMkaliyAhi baddhA // 20 // sayAjalA nAma nadI bhiduggA, pa.vejjalaM lohavilINatattA / jaMsI bhiduggaMsi pavajjamANA, egAya'tANukamagAM kareMti // 21 // eyAI phAsAiM phusaMti ghAlaM, niraMtaraM tattha ciradvitIyaM / Na hammamANassa u hoi tANaM, ego sayaM pacaNuhoi dukkhaM // 22 // jaM jArisaM puramakAsi kamma, tameva yAgacchati sNpraae| egaMtadukkhaM bhavamajagittA, vedaMti dukkhI tamaNaMtadukkhaM // 23 // etANi socA NagANi dhIre, na hiMsae kiMcaNa savvaloe / egaMtadiTThI apariggahe u, bujhija loyassa vasaM na gacche // 24 // evaM tirikkhe maNuyAsu(ma)resu, caturanta'NataM tayaNubbivAgaM / sa savvameyaM iti vedaittA, kaMkheja kAlaM dhuyamAyarejja // 25 // tibemi (gAthA 361) / / / iti paJcamAdhyayane dvitiyoddezakaH / / 5-2 / / / / iti paJcamAyanaMm / / 5 / / Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 6 ] [165 // atha zrIvIrastutyAkhyaM SaSThamadhyayanam // pucchissu NaM samaNA mAhaNA ya, agAriNo yA paratisthiyA ya / saM kei NegaMtahiyaM dhammamAhu, aNelisaM sAhu mamikkhayAe // 1 // kahaM ca NANaM kaha daMsaNaM se, saulaM kahaM nAyasutasta zrAsI ? / jANAsi gAM bhikkhu jahAtaheNaM, ahAsutaM brUhi jahA NisataM // 2 // kheyannae se kusalA. supanne (kusale mahesI), zraNAMtanANI ya azAMtadaMsI / jasaMsiNI cakkhupahe Thiyarasa, jANAhi dhammaM ca dhiyaM ca pehi // 3 // uDaDhaM aheyaM tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvara je ya pANA / se NicaNiccehi samivakha panne, dIve va dhamma samiyaM udAhu // 4 // se sambadaMsI abhibhUyanANI, girAmagaMdhe dhiimaM ThitappA / aNutare sabajagaMsi vijjaM, gaMthA atIte abhae yaNAU // 5 // se bhUipagaNe aNieyacArI, zrohaMtare dhIre agAMtacavagvR / aNuttaraM tappati sUrie vA, vairoyaNiMde va tamaM pagAse // 6 // aNuttaraM dhammamiNaM jiNANaM, oyA muNI kAsava yAsupanne / iMdeva devANa mahANubhAve, sahassaNetA divi gAM visiThe // 7 // se pannayA akkhayasAgare vA, mahodahI vAvi ashaaNtpaare| / aNAile vA akasAi mukke (bhikkhU ), sakkeva devAhivaI juImaM // 8 // se vIriegAM paDipunnavIrie, sudaMsaNe vA Nagasavvase? / surAlae vAsi(di). mudAgare se, virAyae gogaguNovavee // 6 // sayaM sahassANa u joyaNAgAM, tikaMDage paMDagavejayaMte / se joyaNe NaraNavate saharase, uddhassito heTTha mahassamegaM // 10 // puThe gabhe ciTThai bhUmivaTTie, jaM sUriyA aNuparivaTrayati / se hemavanne bahunaMdaNe ya, jaMsI ratiM vedayaMtI mahiMdA / / 11 / / se pavyae sahamahappagAse, virAyatI kaMcaNamaTThavanne / aNuttare girisu ya pavvadugge girIvare se jalieva bhome // 12 // mahIi majhami Tite NagiMda, pannAyate sUriyasuddhalese / evaM sirIe umaH bhUrivanne, maNorame joyai Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH acimAlI // 13 // sudaMsaNaraseva jaso girissa, pavucaI mahato pavvayassa / etovame samaNe nAyaputte, jAtIjasodaMsaNanANasIle // 14 // girIvare vA nisahA''yayANaM, syae va seTThe valayAyatANaM / tovame se jagabhUipanne, muNINa majjhe tamudAhu panne // 15 // aNuttaraM dhammamuIraittA, aNuttaraM jhANavaraM miyAi / susukkasuvakaM apagaMDasuvakaM, saMkhiMduegaMtavadAtasuvarka // 16 // aNuttaraggaM paramaM mahesI, asesakammaM sa visohaittA / siddhi gati (gate) sAimaNaMtapatte, nANeNa sIleNa ya daMsaNeNa // 17 // rukhesu NAte jaha sAmalI vA, jassiM rati veyayatI suvannA / vaNesu vA NaMdaNamAhu seTThaM, nANeNa sIleNa ya bhUtipanne // 18 // thaNiyaM va sahANa aNuttare u, caMdo va tArANa mahANubhAve / gaMdhesu vA caMdaNamAhu seTTa, evaM muNINaM apaDinnamAhu // 16 // jahA sayaMbhU udahINa seThe, nAgesu vA dharaNiMdamAhu seThe / khoyodae vA rasa vejayaMte, tavovahANe muNivejayate // 20 // hatthIsu erAvaNamAhu NAe, sIho migANaM salilANa gaMgA / pAkhIsu vA garule veNudevo, nivvANavAdINiha NAyaputte // 21 // johesu NAe jaha vIsaseNe, pupphesu vA jaha araviMdamAhu / khattINa seThe jaha daMtavakke, isINa seThe taha vaddhamANe / / 22 // dANANa seTaThaM abhayappayANaM, saccesu vA aNavajjaM vayaMti / tavesu vA uttama baMbhaceraM, logutame samaNe nAyaputte // 23 // ThiINa seTThA lavasattamA vA, sabhA suhammA va sabhANa setttthaa| nivvANaseTThA jaha savvadhammA, Na NAyaputtA paramatthi nANI // 24 // puDhovame dhuNai vigayagehI, na sariNahiM kuvvati zrAsupanne / tariuM samudda va mahAbhavoghaM, abhayaMkare vIra aNaMtacakkhU // 25 // kohaM ca mANaM ca taheva mAyaM, lobhaM cautthaM ajjhtthdosaa| egrANi vaMtA arahA mahesI, Na kuvaI pAva Na kAravei // 26 // kiriyAkiriyaM veNaiyANuvAyaM, araNANiyANaM paDiyacca ThANaM / se savvavAyaM iti veyaittA, uvaTThie saMjama Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 7 ] [ 167 dIharAyaM // 27 // se vAriyA itthI sarAibhatta, uvahANavaM dukkhakhayaTThayAe / logaM vidittA yAraM paraM ca, savvaM pabhU vAriya sambavAraM // 28 // socA ya dhammaM zrarahaMtabhAsiyaM, samAhitaM aTThapadovasuddhaM / taM sadahANA (saddahaMtA) ya jaNA zraNAU, iMdA va devAhiva AgamissaMti // 21 // ttibemi (gAthAgraM 360) // iti SaSThamadhyayanam // 6 // // atha kuzIlaparibhASAkhyaM saptamamadhyayanam // puDhavo ya zrAU agaNI ya vAU, taNa rukkha bIyA ya tasA ya paannaa| je aMDayA je ya jarAu pANA, saMseyayA je rasayAbhihANA // 1 // eyAiM kAyAI paveditAI, etesu jANe paDileha sAyaM / eteNa(hiM) kAraNa(hiM) ya yAyadaMDe. etesu yA vippariyAsurviti // 2 // jAIpahaM aNupariva. TramANe, tasathAvarehiM viNighAyameti |se jAti jAti bahukUrakamme, jaM kuvvatI mijati teNa bAle // 3 // assiM ca loe aduvA paratthA, sayaggaso vA taha anahA vA / saMmAramAvanna paraM paraM te, baMdhati vedaMti ya dunniyANi // 4 // je mAyaraM vA piyaraM ca hiccA, samaNavvae agaNiM mmaarbhijaa| ahAhu se loe kusIladhamme, bhUtAI je hiMmati prAyasAte // 5 // ujAlayo pANa nivAtaejA, nibvAvo agaNi nivAyavejjA / tamhA u mehAvi mamikkha dhammaM, Na paMDie agaNi samArabhijA // 6 // puDhavIvi jIvA zrAUvi jIvA, pANA ya saMpAima saMpayaMti / saMseyayA kaTThasamassiyA ya, ete dahe agaNi samArabhaMte // 7 // hariyANi bhUtANi vilaMbagANi. zrAhAra dehA ya puDho siyAI / je chiMdatI yAyasuhaM paDuca, pAganbhi pANe bahuNaM tivAtI // 8 // jAtiM ca buddhiM ca viNAsayate, bIyAI assaMjaya pAyadaMDe / ahAhu se loe aNajadhamme, bIyAi je hiMsati zrAyasAte // 1 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 ] . [ zrImadAgamasudhAsindhuH : prathamo vibhAgaH gambhAI mijjati buyAbuyANA, NarA pare paMcasihA kumArA / juvANagA majhima theragA (majhima porasA) ya, cayaMti te pAukhae palINA // 10 // saMbujjhahA jaMtavo! mANusattaM, dadru bhayaM bAliseNaM alaMbho / egaMtadukkhe jarie va loe, sakammuNA vippariyAsuvei // 11 // ihega mUDhA pavayaMti mokkhaM, yAhArasaMpajaNavajaNeNaM (yAhArasapaMcayavajaNeNaM, AhArayo pNckvjnnennN)| ege ya sIyodagasevaNeNaM, hueNa ege pavayaMti mokkhaM // 12 // pAyosiNANAdisu Natthi mokkho, khArassa loNassa yaNAsaeNaM / te majamaMsaM lasaNaM ca bhocA, annattha vAsaM parikappayaMti // 13 // udageNa je siddhimudAharaMti, sAyaM ca pAyaM udagaM phusNtaa| udagassa phAseNa siyA ya siddhI, sijhisu pANA bahave dagaMsi // 14 // macchA ya kummA ya sirIsivA ya, maggU ya uTThA(TTA) dagaravakhasA ya / aTThANameyaM kusalA vayaMti, udageNa je siddhimudAharaMti // 15 // udayaM jai kammamalaM harejA, evaM suhaM icchAmittameva / aMdhaM va NeyAramaNussarittA, pANANi cevaM viNihaMti maMdA // 16 // pAvAI kammAI pakuvato hi, siyodagaM tU jai taM harijA / sijhisu ege dagasattaghAtI, musaM vayaMte jalasiddhimAhu // 17 // huteNa je siddhimudAharaMti, sAyaM ca pAyaM agaNiM phusaMtA / evaM siyA siddhi haveja tamhA, agaNiM phusaMtANa kukammiNaMpi // 18 // aparikkha diLaM Na hu eva siddhI, ehiti te ghAyamabujjhamANA / bhUehiM jANaM paDileha sAtaM, vijja gahAyaM tasathAvarehiM // 11 // thaNaMti luppaMti tasaMti kammI, puDho jagA parisaMkhAya bhikkhU / tamhA viU virato pAyagutte, dadrutase yA paDisaMharejA // 20 // je dhammaladdhaM viNihAya bhuje, viyaDeNa sAhaTu ya je siNAI / je dhovatI lUsayatIva vatthaM, ahAhu se NAgaNiyassa dUre // 21 // kamma parinAya dagaMsi dhIre, viyaDeNa jIvija ya zrAdimokkhaM / se bIyakaMdAi abhujamANo, virate siNANAisu itthiyAsu // 22 // je mAyaraM ca piyaraM ca hinA, Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 8 ] [ 166 gAraM tahA puttapasu dhaNaM ca / kulAI je dhAvai sAugAI, grahAhu se sAmaNiyassa dUre // 23 / / kulAI je dhAvai sAugAI, zrAghAti dhammaM udarANugiddhe / ahAhu se pAyariyANa sayaMse, je lAvaejA asaNassa heU // 24 // Ni khamma dINe parabhoyaNaMmi, muhamaMgalIe udarANugiddhe / nIvAragiddheva mahAvarAhe, adUrae ehii ghAtameva // 25 // annassa pANassihaloiyassa, aNuppiyaM bhAsati sevamANe / pAsatthayaM ceva kusIlayaM ca, nissArae. hoi jahA pulAe / / 26 // agaNAtapiMDeNahiyAsaejA, No pUyA tavasA. yAvahejA / sahahiM svehiM asanjamANAM, sabvehiM kAmehiM viNIya gehiM // 27 // savvAiM saMgAI aica dhIre, savvAiM dukkhAI titikkhamANe / akhile agiddhe aNieyavArI, abhayaMkare bhikkhu aNAvilappA // 28 // bhArassa jattA (jAtA) muNi bhujaenjA, kaMkheja pAvassa vivega bhikkhU / dukkheNa puDhe dhuyamAiejA, saMgAmasIse va paraM damejA // 21 // avi hammamANe phalagAvataTThI, samAgamaM kaMkhati aMtakassa / NidhUya kammaM Na pavaMcuvei, akkhakkhae vA sagaDaM tibemi // 30 // (gAthAgraM 402) // iti saptamamadhyayanam // 7 // ||ath aSTamaM zrIvIryAdhyayanam // - duhA veyaM suyakkhAyaM, vIriyaMti pavucaI / kiM nu vIrassa vIrataM, kaha ceyaM pavucaI ? / / 1 // kammamege pavedeti, akammaM vAvi subvayA / etehiM dohi ThANehiM, jehiM dIsati maciyA // 2 // pamAyaM kammamAhaMsu, appamAya tahAvaraM / tabhAvAdesayo vAvi, bAlaM paMDiyameva vA // 3 // satthamege tu sikkhaMtA (sikkhaMti), ativAyAya pANiNaM / ege maMte ahijjaMti, pANabhUyaviheDiNo / / 4 / / mAiNo kaTu mAyA ya, kAmabhoge samArabhe (prAraMbhAya tivtttti)| tA chettA pagabhittA, zrAyasAyANugAmiNo // 5 // maNasA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 ] _[ zrImadAgamasudhAsindhuH : prathamo vibhAgaH vayasA ceva, kAyasA ceva aNtso| pArayo parayo vAvi, duhAvi ya asaMjayA // 6 // verAiM kubaI verI, tayo verehiM rajatI / pAvovagA ya zrAraMbhA, dukkhaphAsA ya aMtaso // 7 // saMparAyaM NiyacchaMti, attadukkaDakAriNo / rAgadosassiyA bAlA, pAvaM kuvvaMti te bahuM // 8 // evaM sakammavIriyaM, bAlANAM tu paveditaM / itto akammaviriyaM, paMDiyANAM suNeha me // 1 // davie baMdhaNummukke, samvo chinnabaMdhaNe / paNolla pAvakaM kamma, sallaM kaMtati aMtaso (sallaM kaMtai appaNo) // 10 // neyAuyaM suyakkhAyaM, AdAya samIhae / bhujo bhujo duhAvAsaM, suhattaM tahA tahA // 11 // ThANI vivihaThANANi, caissaMti Na saMsazro / yaNiyate ayaM vAse (aniie ya saMvAse), NAyaehiM suhIhi ya // 12 // ekmAdAya mehAvI, appaNo giddhimuddhare / pAriyaM upasaMpajje, sabadhammakovi yaM // 13 // saha saMmaie NacA, dhammasAraM suNettu vaa| samuvaTThie u aNagAre (uvaTThie ya mehAvI), pacakkhAyapAvae // 14 // jaM kiMcuvakarma jANe (NaccA), zrAuklemassa appaNo / tasseva aMtarA khippaM, sikkhaM sivakheja paMDie // 15 // jahA kumme sayaMgAI, sae dehe smaahre| evaM pAvAI medhAvI, yajjhappeNa samAhare // 16 // sAhare hatthapAe ya, maNaM paMceM(savveM)diyANi ya / pAvakaM ca parINAma, bhAsAdomaM ca tArisaM // 17 // Nu mAgAM ca mAyaM ca, taM paMDinnAya paMDie (aimANAM ca mAyaM ca taM parigaNAya pNddie|), (suyaM me ihamegesiM / evaM vIrassa vIriyaM), (pAyataLaM supAdAya, evaM vIrassa vIriyaM), sAtAgAkhaNihue, uvasaMte NihaM cre||18|| pANe ya NAivAejA. adinnaMpiya nnaade| sAdiyaM Na musaM brUyA, esa dhamme vusImayo // 11 // atikammati kAyAe, maNasA vi na patthae / savvatho saMvuDe daMte, pAyANaM susamAhare // 20 // kaDaM ca kajamANaM.ca, zrAgamissaM ca pAvagaM / savvaM taM NANujANaMti, zrAyaguttA jiiMdiyA // 21 // je yAbuddhA mahAbhAgA, vIrA asamattadaMsiNo / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 9 ] [ 171 asuddhaM tesiM paravakataM, saphalaM hoi savvaso // 22 // je ya buddhA mahAbhAgA, vIrA smmttdNsinno| suddhaM tesiM parakkaMtaM, aphalaM hoi savvaso // 23 // tesipi tavo Na (i) suddho, nikkhaMtA je mahAkulA / janne vanne viyANaMti, na silogaM pavejjae // 24 // appapiMDAsi pANAsi, appaM bhAseja suvvae / khaMte'bhinivvuDe daMte, vItagiddhI sadA jae // 25 // jhANajogaM savAhaTu, kAyaM viuseja savvaso / titikkhaM paramaM NacA, zrAmokkhAe parivvaejAsi // 26 // (gAthAgraM0 446) ttivemi // // iti voryAlayamaSTamamadhyayanam // 8 // // atha dharmAkhyaM navamamadhyayanam // kayare dhamme akkhAe, mAhaNeNa matomatA / aMju dhAmaM jahAtaccaM, jiNANaM taM suNeha me (jaNagA taM suNeha bhe) // 1 // mAhaNA khattiyA vessA, caMDAlA adu bokasA / esiyA vesiyA suddA, je ya zrAraMbhaNissiyA // 2 // pariggahanivi. ThANaM, pAvaM (veraM) tesiM pavaDaI / zrAraMbhasaMbhiyA kAmA, na te duskhavimoyagA // 3 // zrAghAyakiJcamAheu, nAiyo visaesiNo / anne haraMti taM vittaM, kammI kammehiM kiccatI // 4 // mAyA piyA rAhusA bhAyA, bhajA puttA ya zrorasA / nAlaM te tara tANAya, luppaMtassa sakammuNA // 5 // eyama8 sapehAe, paramaTThA. NugAmiyaM / nimmamo nirahaMkAro, care bhikkhU jiNAhiyaM // 6 // cicA vittaM ca putte ya, NAiyo ya pariggahaM / ciccA Na aMtagaM soyaM, (ciccANa'gAMtagaM soyaM) niravekkho parivvae // 7 // puDhavI u agaNI vAU, taNarukkhA sabIyagA / aMDayA poyajarAU, rasasaMseyaubbhiyA // 8 // etehiM chahiM kAehi, taM vijjaM prijaanniyaa| maNasA kAyavakkeNaM, NAraMbhI Na pariggahI // 1 // musAvAyaM bahiddhaM ca, uggahaM ca ajAiyA / satthAdANAI logaMsi, taM vijjaM parijANiyA // 10 // paliuMcaNaM bhayaNaM ca, paMDillu Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 ] [ zrImadAgamasughAsindhuH :: prathamo vibhAgaH yaNANi yA / dhUNAdANAI logaMsi, taM vijjaM parijANiyA // 11 // ghoyaNaM rayaNaM ceva, batthIkammaM vireyaNaM / vamaNaMjaNa palImathaM, taM vijja parijANiyA // 12 // gaMdhamallamiNANaM ca, daMtapakkhAlaNaM thaa| pariggahitthikammaM ca, taM vijjaM parijANiyA // 13 // uddesiyaM kIyagaDaM, pAmiccaM ceva pAhaDaM / pUyaM zraNesaNijjaM ca, taM vijjaM parijANiyA // 14 // zrAsUNimakkhirAgaM ca, giddhavaghAyakammagaM / uccholaNaM ca kakkaM ca, taM vijjaM parijANiyA // 15 // saMpasArI kayakirie, pasiNAyataNANi ya / sAgAriyaM ca piMDaM ca, taM vijjaM parijANiyA // 16 // aTThAvayaM na sikkhijjA, vehAIyaM ca No vae / hatthakammaM vivAyaM ca, ta vijjaM parijANiyA // 17 // pANahAyo ya chattaM ca, NAlIyaM vAlavIyaNaM / parakiriyaM annamannaM ca, taM vijjaM parijANiyA // 18 // uccAraM pAsavaNaM, hariesu Na kare muNI / viyaDeNa vAvi sAhaTTa, NAyamejA(vamajje) kayAivi // 11 // paramatte annapANaM, Na bhujeja kayAivi / paravatthaM acelo'vi, taM vijjaM parijANiyA // 20 // zrAsaMdI paliyake ya, NisijjaM ca gihtre| saMpucchaNaM saraNaM vA, taM vijjaM parijANiyA // 21 // jasaM kittiM saloyaM ca, jA ya vaMdaNapyaNA / sabbaloyaMsi je kAmA, taM vijjaM parijANiyA // 22 // jeNehaM Nivvahe bhikkhU, annapANaM tahAvihaM / aNuppayANamannesiM, taM vijja parijANiyA // 23 // evaM udAhu niggaMthe, mahAvIre mahAmuNI / aNaMtanANadaMsI se, dhammaM desitavaM sutaM // 24 // bhAsamANo na bhAsejA, Neva vaMpheja mammayaM / mAtiTTANaM vivajjejjA, aNuciMtiya viyAgare // 25 // tatthimA taiyA bhAsA, jaM vadittA'NutappatI / jaM channaM taM na vattavvaM, esA bANA NiyaMThiyA // 26 // holAvAyaM mahIvAyaM, goyAvAyaM ca no vade / turma tumati amaNunnaM, sabyaso taM Na battae // 27 // akusIle sayA bhikkhU, Neva saMsaggiyaM bhe| suharUvA tatthuvasmaggA, paDibujjheja te viU // 28 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam / zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 10 ] [ 173 nannattha aMtarAeNaM, paragehe Na NisIyae / gAmakumAriyaM kiDDa, nAtivelaM hase muNI // 26 // aNussuyo (aNissiyo) urAlesu, jayamANo privve| cariyAe appamatto, puTTho tattha hiyAsae // 30 // hammamANo Na kuppeja, vucamANo na saMjale / sumaNe ahiyAsijjA, Na ya kolAhalaM kare // 31 // laddhe kAme Na patthejA, vivege ev(m)maahie| yAyariyAI sivakhejA, buddhANa aMtie sayA // 32 // sussUsama.No uvAsejjA, sappannaM sutavassiyaM / vIrA je attapannesI, dhitimantA jiiMdiyA // 33 // gihe dIvamapAsaMtA, purisAdANiyA narA / te vIrA baMdhaNu-mukkA, nAvakaMkhaMti jIviyaM // 34 // agiddhe sahakAsesu, grAraMbhesu caNissie / savvaM taM samayAtItaM, jame laviyaM bahu // 35 // aimAgAM ca mAyaM ca, taM parigaNAAya paMDie / gAravANi ya savANi, gibyAgAM saMdhae muNi // 36 // (gAthAgraM 482) tibemi // . // iti navamamadhyayanam / 9 // // atha dazamaM zrIsamAdhyAkhyamadhyayanam // yAcaM maImaM maNuvIya dhamma, aMjU samAhi tamiyAM sumeha / apaDinna bhikkhU u samAhipatte, aNiyANa bhUtemu parivvarAjA / / 1 / / uDDaahe ye tiriyaM disAsu, tamA ya je thAvara je ya pANA / hatthehi~ pAehi~ ya saMjamittA, yadinnamannesu ya No gahejA / / 2 // suyakkhAyadhamme vitigiccha: tirANe, lADhe care bAyatule payAsu / yAyaM na kujA iha jIviyaTThI, cayaM na kujA sutabasti bhikkhU // 3 // sabiMdiyAbhinivvuDe payAsu, care muNI savato vippamukke / pAsAhi pANe ya puDhovi sace, dukkheNa aTe paritappaH mANe // 4 // etesu bAle ya (evaM tu bAle) pakuvamANe, zrAvaTTatI (bAudRti) kammasu pAvaesu / ativAyato kIrati pAvakamma, niuMjamANe u karei kammaM // 5 // yAdINavinIva (yAdINabhUIvi) kareti pAvaM, maMtA u Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH : prathamo vibhAgaH egaMtasamAhimAhu / buddhe samAhIya rate vivege, pANAtivAtA virate ThiyappA (Thiyaci) // 6 // savvaM jagaM tU samayANupehI, piyamappiyaM kassai No krejaa| uTThAya dINo ya puNo visanno, saMpyaNAM ceva siloyakAmI // 7 / / zrAhA. kaDaM ceva nikAmamINe, niyAmacArI ya visaraNamesI / itthIsu satte ya puDho ya bAle, pariggahaM ceva pakuvvamANe // 8 // verANugiddhe (yAraMbhasatto NicayaM kareti, iyo cute sa iha(se duh)mtttthduggN| tamhA u medhAvi samikkha dhamma, care muNI sabvau vippamukke // 1 // zrAyaM Na kujA iha jIviyaTThI, asa. jamANo ya parivvaejA / NisammabhAsI ya viNIya giddhiM, hiMsanniyaM vA. Na kahaM karejA // 10 // zrAhAkaDaM vA Na NikAmaejjA, NikAmayaMte ya Na saMthavejA / dhugo urAlaM aNuvehamANe, viccANa soyaM aNavekkhamANo // 11 // egattameyaM zrabhipatthaejA, evaM polakho na musaMti pAsaM / esappamokkho amuse varevi, akohaNe saJcarate tavassI // 12 // itthIsu yA pAraya mehuNAyo, pariggahaM ceva akubamANe / uccAvaesu visaesu tAI, nissaMsayaM bhikkhu samAhipatte // 13 // araiM raI ca abhibhUya bhikkhU, taNAiphAsaM taha sIyaphAsaM / urAhaM ca daMsaM cAhiyAsaejA, subhi va dubhi va titikkhaejjA // 14 // gutto vaIe ya samAhipatto, lesaM samAharTsa privejaa| gihaM na chAe Navi chAyaejA, saMmissabhAvaM payahe payAsu // 15 // je kei logaMmi u akiriyathAyA, anneNa puTThA dhuyamAdisati / zrAraMbhasattA gaDhitA ya loe, dhamma Na jAgAMti vimukkhaheuM // 16 // puDho ya chaMdA iha mANavA u, kiriyAkirIyaM ca puDho ya vAyaM / jAyassa bAlassa pakuva dehaM (jAyAe bAlassa pagabhaNAe), pavaDatI veramasaMjatassa // 17 // zrAuvakhayaM ceva abujjhamANe, mamAti se sAhasakAri maMde / aho ya rAyo paritappamANe, aTesu mUDhe ajarAmarevva // 18 // jahAhi vittaM pasavo ya savvaM, je baMdhavA je ya piyA ya mittA / lAlappatI se'vi ya (gaMdhamuti) Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 11 ] [ 175 ei mohaM, anne jaNA tasi haraMti vittaM // 11 // sIhaM jahA khuDDumigA caraMtA, dUre caraMtI parisaMkamANA / evaM tu mehAvi samikkha dhamma, dUreNa pAvaM parivajaejA // 20 // saMbujjhamANe u gare matImaM, pAvAu appANa nivaTTaejA |hiNmppsuuyaaii duhAI mattA, verANubaMdhINi mahabbhayANi (nivvA. NabhUe va parivvaejA) // 21 // musaM na brUyA muNi attagAmI, NivANameyaM kasigAM samAha / sayaM na kujjA na ya kAravejA, karaMtamannapi ya NANujANe // 22 // suddhe siyA jAe na dUsaejA, amucchie Na ya yajmova. vanne / ghitimaM vimukke Na ya pUyaNaTThI, na siloyagAmI ya parivaejjA // 23 // nikkhamma gehAu nirAvakaMkhI, kAyaM viuseja niyANachinne / No jIviyaM No maraNAbhikaMkhI, careja bhikkhU valayA vimukke // 26 // tibemi / / (gAthA 580) // iti dazamamadhyayanam // 10 // // atha ekAdazaM zrImArgAdhyayanam // kayare magge akkhAe, mAhaNeNaM maImatA / jaM maggaM ujju pAvittA, yohaM tarati duttaraM // 1 // taM maggaM NuttaraM suddhaM, savvadukkhavimokkhaNaM / jANAsi NaM jahA bhikkhU !, taM No brUhi mahAmuNI // 2 // jai No kei pucchijA, devA aduva mANusA / tesiM tu kayaraM maggaM, bAikkheja ? kahAhi No // 3 // jai vo kei pucchijjA, devA aduva maannusaa| tesimaM paDisAhijA, maggatAraM sugoha me (tesiM tu imaM maggaM, bAikkheja suNeha meM) // 4 // aNupubveNa mahAghoraM, kAsaveNa paveiyaM / jamAdAya iyo puvaM, samudaM vavahAriNo // 5 // atariMsu taraMtege, tarissaMti yaNAgayA / taM socA paDivakkhAmi, jaMtavo taM suNeha me // 6 // puDhavIjIvA puDho sattA, aAujIvA tahA'gaNI / bAujIyA puDho matnA, tagArukkhA sabIpagA // 7 // grahAvarA tasA pANA, evaM Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 ] __ [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH chakkAya pAhiyA / etAvae (ittAva eva jIvakAe, nAvare vijatI kAe (ka) (NAvare koi vijaI) // 8 // savvAhi aNujuttIhiM, matimaM pddilehiyaa| savve avakaMtadukkhA ya, ato savve na hiMsayA // 6 // evaM khuNANiNo sAraM, jaM na hiMsati kaMcaNa / ahiMsA samayaM ceva, etAvaMtaM vijANiyA // 10 // uDDhe ahe ya tiriyaM, je kei tasathAvarA / savvattha viratiM vijjA, saMti nivvANamAhiyaM // 11 // pabhU dose nirAkiccA (nirivikhattA), Na virujjheja keNaI / maNasA vayasA ceva, kAyasA ceva aMtaso // 12 // saMvuDe se mahApanne, dhIre dattesaNaM care / esaNAsamie NiccaM, vajayaMte aNesaNaM // 13 // bhUyAiM ca samAraMbha, tamudissA (bhUyAI samAraMbha, samuddissA) ya jaMkaDaM / tArisaM tu Na girAhejA, annapANaM susaMjae // 14 // pUIkamma na sevijA, esa dhamme busImayo / ja kiMci abhikakhejjA, savvaso taM na kappae // 15 // haNaMtaM NANujANejA, pAyagutte jiiNdie| ThANAI saMti saDINaM, gAmesu nagaresu vA // 16 // tahA giraM samArabbha, atthi purANaMti No vae / grahavA Natthi purANaMti, evameyaM mahanbhayaM // 17 // dANaTThayA ya je pANA, hammati tasathAvarA / tesiM sArakkhaNaTTAe, tamhA asthiti No vae // 18 // jemiM taM uvakappaMti, annapANaM tahAvihaM / tesiM lAbhaMtarAyaMti, tamhA Nasthitti No vae // 16 // je ya dANaM pasaMsaMti, vahamicchati pANiNaM / je ya NaM paDisehaMti, vitticcheyaM karaMti te // 20 // duha yovi te Na bhAsaMti, asthi vA nasthi vA puNo / zrAyaM rayassa heccA NaM, nivvANaM pAuNaMti te // 21 // nivvANaM paramaM buddhA, NavakhattANa va cNdimaa| tamhA sadA jae daMte, nivvANaM saMdhae muNI // 22 // vumamANANa pANANaM, kicchatANa sakammuNA / zrAghAti sAhu taM dIvaM, patiThesA pavuccaI // 23 // zrAyagutte sayA daMte, chinnasoe zraNAsave / je dhammaM suddhamakkhAti, paDipunnamaNelisaM // 24 // tameva avijANaMtA, abuddhA buddhamANiNo / buddhA motti ya mannaMtA, Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam : zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 11 ] 1 177 aMta ete samAhie // 25 // te ya bIyodagaM ceva, tamuhissA ya jaM kaDaM / bhocA jhANaM jhiyAyaMti, akheyannA]samAhiyA // 26 // jahA DhaMkA ya kaMkA ya, kulalA maggukA sihI / macchesaNaM miyAyaMti, bhANaM te kalusAdharma // 27 // evaM tu samaNA ege, micchaTThiI annaariyaa| visaesaNaM jhiyAyaMti, kaMkA vA kalusAhamA // 28 // suddhaM maggaM virAhittA, ihamege u dummatI / ummagga(ggeNa)gatA dukkhaM, ghAyamesaMti taM tahA // 26 // jahA zrAsAviNiM nAvaM, jAibaMdho durUhiyA / icchaI pAramAgaMtu, aMtarA ya visIyati // 30 // evaM tu samaNA ege, micchaTThiI annaariyaa| soyaM kasiNamAvannA, zrAgaMtAro mahabbhayaM // 31 // imaM ca dhammamAdAya kAsaveNa paveditaM / tare soyaM mahAghoraM, attattAe parivvae (kujA bhikkhu gilANassa agilAe samAhie) // 32 // virae gAmadhammehiM, je keI jagaI jgaa| tesiM attuvamAyAe, thAma kuvvaM parivae // 33 // zraimANaM ca, taM parinnAya paMDie / savvameyaM NirAkicA, givANaM saMdhae muNI // 34 // saMdhae (sadahe) sAhudhammaM ca, pAvadhamma NirAkare / uvahANavIrie bhikkhU, kohaM mANaM Na patthae (ca vje)||35|| je ya buddhA atikkatA, je ya buddhA shrnnaagyaa| saMti tesiM paiTThANaM, bhUyANaM jagatI jahA // 36 // aha NaM vayamAvannaM, phAsA uccAvayA phuse| Na tesu viNiharANejA, vAraNa va mahAgirI // 37 // saMvuDe se mahApanne, dhIre buddhe dattesaNaM cre| nivvuDe kAlamAkaMkhI, eyaM kevaliNo mayaM // 38 // tibemi / (gAthA 546) // iti ekAdazamadhyayanam // 11 // ... Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vimAgaH // atha dvAdazaM zrIsamavasaraNAdhyayanam // ___cattAri samosaraNANimANi, pAvAyA jAI puDho vayaMti / kiriyaM akiriyaM viNiyaMti taiyaM, annANamAhaMsu utthameva // 1 // zraraNANiyA tA kusalAvi saMtA, asaMthuyA No vitigicchtinaa| akoviyA bAhu akoviyehiM, aNANuvIittu musaM vayaMti // 2 // saccaM asaccaM iti ciMtayaMtA, asAhu sAhutti udaahrNtaa| jeme jaNA veNaiyA aNege, puDhAvi bhAvaM viNaiMsu NAma // 3 // aNovasaMkhA iti te udAhU, aDhe sa probhAsai amha . evaM / lavAvasaMkI ya zraNAgaehiM, No kiriyamAhaMsu akiriyavAdI // 4 // sammistabhAvaM ca girA gahIe, se mummuI hoi praNANuvAI / imaM dupakkhaM imogapakvaM, zrAhaMsu chalAyataNaM ca kammaM // 5 // te evamakkhaMti abujmamANA, virUvakhvANi akiriyvaaii| je mAyainA bahave maNUmA, bhamaMti saMsAramaNovadaggaM ||6||nnaanco uei Na atthameti, Na caMdimA vaDDati hAyatI vA / salilA Na saMdaMti Na vaMti vAyA, vaMjho Niyato kasiNe hu loe // 7 // jahAhi aMdhe saha jotiNAvi, rUvAI No passati hiinnotte| saMtaMpi te evamakiriyavAI, kiriyaM Na passaMti niruddhapannA // saMvacchara suviNaM lakkhaNaM ca, nimittadehaM ca uppAiyaM ca / aTuMgameyaM bahave ahittA, logaMsi jANaMti praNAgatAI // 6 // keI nimittA tahiyA bhavaMti, kesiMci taM viSpaDieti NANaM (mANa) / te vijabhAvaM aNahijamANA, yAhaMsu vijAparimo. kkhameva (jANAmu logaMsi vayaMti mNdaa)||10|| te evamakkhaMti samiJca logaM, tahA tahA (gayA)samaNA mAhaNA ya / sayaM karDa gannakarDa ca dukkhaM, yAhaMsu vijAcaraNaM pamokkhaM // 11 // te cAkhu logasiha NAyagA u, maggANusAsaMti hitaM payANaM / tahA tahA sAsayamAhu loe, jaMsI payA mANava ! saMpagADhA // 12 // je rakkhamA vA jamaloiyA vA, je vA surA gaMdhavvA ya kAyA / zrAgAsa Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgasUtram / zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 13 ] [ 176 gAmI ya puDhosiyA je, puNo puNo vipariyAsuveti // 13 // jamAhu zrohaM salilaM apAragaM, jANAhi NaM bhavagahaNaM dumokkhaM / jasI visannA visayaM. gaNAhiM, duhayo'vi loyaM aNusaMcaraMti // 14 // na kammuNA kamma khati bAlA, akammuNA kamma khati dhIrA / medhAviNo lobhamayAvatItA, saMtosiNo no pakareMti pAvaM (saMtosiNo lobhamayAvatItA) // 15 // te tIyauppannamaNAgayAI, logassa jANaMti tahAgayAI / NetAro annesi aNanaNeyA, buddhA hu te aMtakaDA bhavaMti // 16 // te Neva kuvvaMti Na kAravaMti, bhUtAhisaMkAi dugu'chamANA / sayA jatA vippaNamaMti dhIrA, virANatti(gaNAya) dhIrA ya havaMti (vIrA ya bhavaMti) ege // 17 // Dahare ya pANe vuDDhe ya pANe, te zrAttayo pAsai (tullae) sabaloe / uvvehatI logamiNaM mahataM, buddhe'pamattesu parivaejA // 18 // je pAyayo parayo vAvi NaccA, alamappaNo hoti alaM paresiM / taM joibhUtaM ca sayAvasejA, je pAukujA aNuvIti dhamma // 11 // attANa jo jANati jo ya logaM, gaIM ca jo jANai NAgaiM ca / jo sAsayaM jANa asAsayaM ca, jAti maraNaM ca jaNovavAyaM // 20 // aho'vi sattANa viuTTaNaM ca, jo pAsavaM jagaNati saMvaraM ca / dukkhaM ca jo jANati nijaraM ca, so bhAsiumarihai kiriyavAda // 21 // sasu rUvesu asanjamANo, gaMdhesu rasesu adussamANe / No jIvitaM No maraNAhikaMkhI, thAyANagutte valayA vimukke // 22 // tibemi // (gAthA 568) // iti bAdazamamadhyayanam // 12 // // atha trayodazaM zrIyAthAtathyAdhyayanam // thAhattahIyaM tu paveyaissaM, nANappakAraM purisassa jAtaM / sayo zra dhamma aso asIlaM, saMtiM asaMti karissAmi pAuM // 1 // aho ya rAyo zra samuTThiehiM, tahAgaehiM paDilabbha dhammaM / samAhimAghAtamajosayaMtA, Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. ] . [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH satthAramevaM pharusaM vayaMti // 2 // visohiyaM te aNukAhayate, je yAtabhAveNa viyAgarejA / aTTANie hoi bahuguNAgAM (hoMti bahuniveso), je NANasaMkAi musaM vadejA // 3 // je yAvi puTThA paliuMcayaMti, thAyANama, khalu vaMcayittA (yanti) / asAhuNo te iha sAhumANI, mAyariNa esaMti aNaMtaghAtaM // 4 // je kohaNe hoi jagaTThabhAsI, viyosiyaM je u udiirejaa| aMdhe va se daMDapahaM gahAya, aviyosie dhAsati pAvakammI // 5 // je viggahIe annAyabhAsI, na se same hoi ajhNjhptte| yo(u)vAyakArI ya harImaNe ya, egaMtadiTThI (egaMtasaDDI) ya amAirUve // 6 // se pesale suhume purisajAe, jaccannie ceva suujjuyAre / bahuMpi aNusAsie je tahacA, same hu se hoi ajhaMjhapatte ||7||je prAvi appaM vasumaMti manA, saMkhAya vAyaM aparivakha kujA / taveNa vA'haM sahiutti mattA, agaNaM jaNaM passati vivabhUyaM // 8 // egaMtakUDeNa u se palei. Na vijatI mogapayaMmi gotte / je mANaNaTheNa viukasenjA, vasumanatareNa abujjhama.gaNe // 6 // je mAhaNo khattiyajAyae vA, tahuggapute taha lecchaI vA / jo pabbaIe paradacabhAI, gote Na je thaMbhati (thaMbhabhi) mANabaddhe // 10 // na tassa jAI va kulaM va tANaM, NaraNatya vijAcaraNaM suciraNaM / Nivakhamma se mevai gArimaggaM(kamma), rama se pArae hoi vimoyaNAe // 11 // NikiMcaNe bhikkhu sulUhajIvI, je gAravaM hoi salo. gagAmI / zrAjIvameyaM tu abujhamANo, puNo puNo vipariyAsurveti // 12 // je bhAsavaM bhivakhu susAhuvAdI, paDihANavaM hoi visArae ya / zrAgADhaparaNe suvibhAviyappA, annaM jaNaM pannayA parihavejA // 13 // evaM Na se hoi samAhipatte, je pannavaM bhikkhu viukasejA / ahavA'vi je lA(lo)bhamayAvalitte, annaM jaNaM khisati bAlapanne // 14 // pannAmayaM ceva tavomayaM ca, NinAmae goyamayaM ca bhikkhU / yAjIvagaM ceva cautthamAhu, se paMDie uttama poggale se // 15 // eyAI mayAI vigiMca dhIrA, gA tANi sevAMte sudhIraH Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 14 ] [ 181 dhammA / te sabagottAvagayA mahesI, uccaM agotaM ca gatiM vayaMti // 16 // bhikkhU muyacce taha(sUya)diTThadhamme, gAmaM ca NagaraM ca aNuppavissA / se esaNaM jANamaNesaNaM ca, annassa pANassa aNANugiddhe // 17 // parati ratiM ca abhibhUya bhikkhU, bahUjaNe vA taha egacArI / egaMtamoNeNa viyA. garejA, egassa jaMto gatirAgatI ya // 18 // sayaM samecA aduvAvi socA, bhAseja dhamma hiyayaM payANaM / je garahiyA saNiyANappayogA, Na tANi sevaMti sudhIradhammA // 11 // kesiMci takkAi abujha bhAvaM, khuddapi gaccheja asadahANe / aAussa kAlAiyAraM vaghAe, laddhANumANe ya paresu aThe // 20 // kammaM ca chaMdaM ca vigiMca dhIre, viNaija u savvayo (suvyayo) pAva(prAya)bhAvaM / rUvehi~ luppaMti bhayAvahehi, vijja gahAyA tasathAvarehiM // 21 // na pUyaNaM ceva siloyakAmI, piyamappiyaM kassai No krejaa| savve aNaThe parivajayaMte, aNAule yA yakasAi bhikkhU // 22 // yAhatahIyaM samupehamANe savvehiM pANehiM NihAya daMDaM / No jIviyaM No maraNAhikaMkhI, mehAvi valayaviSyamukke (parivvaejA valayAvimukke) // 23 // ... timi / (gAthAgraM-591) iti trayodazamadhyayanam // 13 // // atha granthanAmakaM caturdazamadhyayanam // gaMthaM vihAya iha sikkhamANo, uTThAya subaMbhaceraM vsejaa| grovAyakArI viNayaM susivakhe, je cheya vippamAyaM na kujA // 1 // jahA diyApotamapattajAtaM, sAvAsagA paviuM mannamANaM / tamacAiyaM taruNamapattajAtaM, DhaMkAi avvattagama harejA // 2 // evaM tu sehaMpi apuTThadhammaM, nissAriyaM vusimaM manaH mANA / diyassa hAyaM va apattajAyaM, hariMsu NaM pAvadhammA aNege // 3 // yosANamicche maNue samAhiM, aNosie NaMtakariti NacA / yobhAsamANe daviyasta vittaM, Na gikase bahiyA yAsupanno // 4 // je ThANayo ya sayaNA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 ] [zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH saNe ya, parakame yAvi susAhujutte / samitIsu guttIsu ya zrAyapanne, viyAgarite ya puDho vaejA // 5 // sadANi socA adu bheravANi, zraNAsave tesu parivvaejA / nida' ca bhikkhU na pamAya kujA, kahaMkahaM vA vitigicchatinne // 6 // DahareNa vuDeNa'NusAsie u, rAtiNieNAvi samavvaeNaM / sammaM tayaM (samaM gataM) thirato NAbhigacche, NijjaMtae vAvi apArae se // 7 // viuTTiteNaM samayANusiThe, DahareNa vuDDheNa u coie ya / accuTTiyAe ghaDadAsie vA, agAriNaM vo samayANusiThe // // Na tesu kujhe Na ya pavvahejA, Na yAvi kiMcI pharasaM vdejaa| tahA karissaMti paDissugojA, seyaM khu meyaM Na pamAya kujA // 6 // vaNaMsi mUDhassa jahA amUdA, maggANusAsaMti hitaM payANaM / tegova (teNAvi) majha iNameva seyaM, jaM me buhA samaNusAsayaMti // 10 // grahAteNa mUDheNa amUDhagassa, kAyaba pUyA svisesjuttaa| eyovamaM tattha udAhu vIre, aNugamma pratthaM uvaNeti samma // 11 // NetA jahA aMdhakAraMsi rAyo, maggaM Na jANAti apassamANe / se sUriyassa abhuggameNaM, maggaM viyANAi pagAsiyaMsi // 12 // evaM tu sehevi apuTudhamme, dhammaM na jANAi abujjhamANe / se kovie jiNavayaNeNa pacchA, sUrodae pAsati cakkhuNeva // 13 // uDDhe aheyaM tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvarA je ya pANA / sayA jae tesu parivaejjA, maNappayosaM avikaMpamANe // 14 // kAleNa pucche samiyaM payAsu, zrAivakhamANo daviyassa vittaM / taM soyakArI ya puDho pavese, saMkhA imaM kevaliyaM samAhiM // 15 // assi suThicA tiviheNa tAyI, eesu yA saMti nirohmaahu| te evamavakhaMti tilogadaMsI, Na bhujameyaMti pamAyasaMgaM // 16 // nisamma se bhivakhu samIhiyaThaM, paDibhANavaM hoi visArae ya / zrAyANapaTThI vodANamoNaM, uvecca suddhaNa uveti mokkhaM (na uvei mAraM) // 17 // saMkhAi dhammaM ca viyAgaraMti, buddhA hu te aMtakarA bhvNti| te pAragA dorAhavi moyaNAe, saMsodhitaM parAhamudAharaMti // 18 // No chAyae Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam / zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 15 ] [ 183 No'viya lUmaejA, mANaM Na seveja pagAsaNaM ca / Na yAvi panne parihAsa kujA, Na yA''siyAvAya viyAgarejA // 16 // bhUtAbhisaMkAi duguMumANe, Na Nivvahe maMtapadeNa goyaM / Na kiMci micche mANue payAsu, asAhudhammANi Na saMvaejA // 20 // hAsaM pi No saMdhati pAvadhamme, zroe tahIyaM pharusaM viyANe / No tucchae No ya vikaMthaijA, aNAile yA akasAi bhikkhU // 21 // saMkeja yA'saMkitabhAva bhikkhU, vibhajavAyaM ca viyaagrejaa| bhAsAduyaM dhammasamuTThitehiM, viyAgarejA samayA supanne // 22 // aNugacchamANe vitahaM vijAMNe, tahA tahA sAhu akakaseNaM / Na katthaI bhAsa vihiMsaijA, niruddhagaM vAvi na dIhaijA // 23 // samAlavejjA paDipunnabhAsI, nisAmiyA smiyaagrhdNsii| aANAi suddhaM vayaNaM bhiuMje, abhisaMdhae pAvavivega bhikkhU // 24 // akSAbujhyAI susikkhaejA, jaijjayA NAtivelaM vadejA / se diTThimaM diTThi Na lUsaejA, se jANaI bhAsiuM taM samAhiM // 25 // alUsae No pacchannabhAsI, No suttamatthaM ca kareja taaii| satthArabhattI aNuvIi vAyaM, suyaM ca samma paDivAyayejA(yaMti) / / 26 / / se suddhasutte uvahANavaM ca, dhammaM ca je viMdati tattha tattha / zrAdejavakke kusale viyatte, sa arihai bhAsiuM taM samAhi // 27 // tibemi // (gAthAgaM 518) iti caturdazamadhyayanam // 14 // // atha AdAnIyanAmakaM paJcadazamadhyayanam // jamatItaM paDupannaM, zrAgamissaM ca NAyayo / savvaM mannati taM tAI, daMsaNAvaraNaMtae // 1 // aMtae vitigicchAe, se jANati aNelisaM / aNelisassa akkhAyA, Na se hoi tahiM tahiM // 2 // tahiM tahiM suyakkhAyaM, se ya sacce suzrAhie / sayA sacceNa saMpanne, mittiM bhUehi kappae // 3 // bhUehiM na virujjhejA, esa dhamme busImayo / busimaM jagaM Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH / prathamo vibhAgaH parinAya, assi jIvitabhAvaNA // 4 // bhAvaNAjogasuddhappA, jale NAvA va grAhiyA / nAvA va tIrasaMpannA, savvadukkhA tiuTTai // 5 // tiuTTaI u medhAvI, jANaM logaMsi pAvagaM / tuti pAvakammANi, navaM kammamakuvvayo // 6 // akuvayo NavaM Natthi, kammaM nAma vijANai / vinAya se mahAvIre, jeNa jAI Na mijaI ||7||nn mijaI mahAvIre, jassa natthi purekaDaM / vAuvva jAlamaJceti, piyA logaMsi ithiyo // 8 // ithiyo je Na sevaMti, thAimokkhA hu te jaNA / te jaNA baMdhaNummukkA, nAvakhaMti jIviyaM // 6 // jIvitaM piTThayo kiccA, aMtaM pAvaMti kammuNaM / kammuNA saMmuhIbhUtA, je maggamaNusAsaI // 10 // aNusAsaNaM puDho pANI, vasumaM pUyaNAsu (sa) te / aNAsae jate daMte, daDhe yArayamehuNe // 11 // NIvAre va Na lIejA, chinnasoe aNAvile / aNAile sayA daMte, saMdhi patte aNelisaM // 12 // aNelisassa kheyanne, Na virujhija keNai / maNasA vayasA ceva, kAyasA ceva cakkhumaM // 13 // se hu cakkhU maNussANaM, je kaMkhAe ya aMtae / aMteNa khuro vahatI, cakkaM aMteza lor3hatI // 14 // aMtANi dhIrA sevaMti, teNa aMtakarA iha / iha mANustae ThANe, dhammamArAhiuM NA / / 15 / / NiTThiyaTThA va devA vA, uttarIe iyaM suyaM / suyaM ca meyamegesiM amaNussesu No tahA // 16 // aMtaM karaMti dukkhANaM, ihamegesi zrAhiyaM / bAghAyaM puNa egesiM, dullabhe'yaM smusse|| 17||iyo viddhaMsamANassa, puNo saMbohi dullabhA dullahAyo tahaccAyo, je dhamma8 viyAgare // 18 // je dhammaM sudramakkhaMti, paDipunnamaNelisaM / aNelisassa jaMgaNaM, tassa jammakahA karo ? // 16 // kayo kayAi medhAvI, uppajjati thaagyaa| tahAgayA appaDinnA, cakkhU logassaNuttarA // 20 // aNuttare ya ThANe se, kAsaveNa pavedite / jaM kicA NivvuDA ege, nirlDa pAvaMti paMDiyA // 21 // paMDie vIriyaM laddha, nigghAyAya pavattagaM / dhuNe puvvakaDaM kamma, NavaM vA'vi Na kuvatI // 22 / / Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 16 ] [ 185 Na kuvvatI mahAvIre, aNupuvakaDaM rayaM / rayasA saMmuhIbhUtA, kammaM heccANa jaM mayaM ||23||jN mayaM savvasAhUNaM, taM mayaM sallagattaNaM / sAhaittANa taM tinnA, devA vA arbhAvasu te // 24 // abhavitu purA vI(dhI)sa, yAgamissAvi suvvatA / dunnibohassa maggassa, aMtaM pAukarA tinne // 25 // tibemi / (gAthAgaM 643) ||iti paJcadazamadhyayanam // 15 // // atha SoDazaM zrIgAthAdhyayanam // ahAha bhagavaM-evaM se daMte davie vosaTTakAetti vacce mAhaNetti vA 1 samaNetti vA 2 bhikkhUtti vA 3 NiggaMthetti vA 4 paDiyAha-bhaMte ! kahaM nu daMte davie vosaTTakAetti vacce mAhaNetti vA samaNetti vA bhikvRtti vA NiggaMthetti vA ? taM no brUhi mahAmuNI ! // itivirie savvapAvakammehiM pijjadosakalaha0 anbhavakhANa0 pesunna. paraparivAya. aratirati0 mAyAmosa0 micchAdasaNasallavirae samie sahie sayA jae No kujjhe No mANI mAhaNetti vacce 1 // etthavi samaNe aNissie aNiyANe zrAdANaM ca ativAyaM ca musAvAyaM ca bahiddhaM ca kohaM ca mANaM ca mAyaM ca lohaM ca pijjaM ca dosaM ca icceva jayo jayo zrAdANaM appaNo padosaheU to tayo yAdANAto pubvaM paDivirate pANAivAyAyo siyAdate davie vosaTTakAe samaNetti vacca 2 // etthavi bhikkhU aNunnae viNIe nAmae daMte davie vosaTTakAe saMvidhuNIya virUvarUve parIsahovasagge ajjhappajogasuddhAdANe uvaTThie ThiyappA saMkhAe paradattabhoI bhikkhutti vacce 3 // etthavi NiggaMthe ege egaviU buddhe saMchinnasoe susaMjate susamite susAmAie zrAyavAyapatte viU duhayovi soyapalicchinne No prayAsakAralAbhaTThI dhammaTThI dhammaviU NiyAgapaDibanne sami(ma)yaM care daMte davie vosaTTakAe niggaMthetti vacce 4 // se evameva jANaha jamahaM bhayaMtAro // tibemi / . // iti SoDazamamadhyayanam // 16 // prathamaH zrutaskandhaH samAptaH // 1 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI sUtrakRtAMge dvitIyaH zrutaskandhaH / // atha prathamaM pauNDarIkAkhyAdhyayanam // suyaM me pAusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu poMDarIe NAmajjhayaNe, tassa NaM ayamaThe parANatte-se jahANAmae pukkhariNI siyA bahuudagA bahuseyA bahupukkhalA laTThA puMDarikiNI pAsAdIyA darisaNIyA abhiruvA paDikhvA, tIse NaM pukkhariNIe tattha tattha dese dese tahiM tahiM bahave paumavarapoMDarIyA bujhyA, aNupubuTThiyA asiyA ruilA varANamatA gaMdhamaMtA rasamaMtA phAsamaMtA pAsAdIyA darisaNIyA abhirUvA paDirUvA, tIse NaM pukkhariNIe bahumajjhadesabhAe ege mahaM paramavarapoMDarIe buie, aNupubuTThie usmite ruile vanamaMte gaMdhamaMte rasamaMte phAsamaMte pAsAdIe jAva paDirUve 1| savvAvaMti ca NaM tIse pukkhariNIe tattha tattha dese dese tahiM tahiM bahave paumayarapoMDarIyA bujhyA aNupubuTThiyA UsiyA ruilA jAva paDirUvA, savvAvaMti ca NaM tIse NaM pukkhariNIe bahumajjhadesabhAe egaM mahaM paumavara. poMDarIe buie aNupuvuTThie jAva paDirUve 2||suu0 1 // aha purise puritthimAyo disAyo pAgamma taM pukkhariNI tIse pukkhariNIe tIre ThicA pAsati taM mahaM egaM paumavarapoMDarIyaM aNupubuTTiyaM UsiyaM jAva paDirUvaM 1 / tae NaM se purise evaM vayAtI-ahamaMsi purise kheyanne dusalepaM Dite viyatte mehAvI avAle maggatthe maggaviU maggassa gatiparakkamarANU ahameyaM paramavarapoMDarIyaM unnikkhivistAmitti kaTTu iti buyA (buccA) se purise abhikkameti taM pukkhariNI, jAvaM jAvaM ca NaM abhikamei tAvaM tAvaM ca NaM mahaMte udae mahaMte see pahINe tIraM zrapatte paumavarapoMDarIyaM No havvAe No pArAe, aMtarA pokkhariNIe seyaMsi nisagaNe paDhame purisajAe ! 2 ||suu02|| ahAvare Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 1 ] [187 docce purisajAe, graha purise dakSiNAyo disAyo pAgamma taM puvakhariNiM tIse puraNariNIe tIre ThicA pAsati taM mahaM (mahantaM) egaM paumavarapoMDarIyaM aNupuvuTThiyaM pAsAdIyaM jAva paDirUvaM 1 / taM ca ettha egaM purisajAtaM pAsati pahINatIraM apatnapaumavarapoMDarIyaM No havvAe No pArAe aMtaga pokhariNIe seyaMsi NisannaMsu, tae NaM se purise (taM purisaM) evaM vayAsI-graho NaM ime (ayaM) purise akheyanne akusale apaMDie aviyatte zramehAvI bAle No maggatthe No maggaviU No maggassa gatiparakkamarANU jannaM esa purise, ahaM kheyanne kusale jAva paumavarapoMDarIyaM unnivikhavissAmi 3 / No ya khalu eyaM paumavarapoMDarIyaM evaM unikkheviyadhvaM jahA NaM esa purise manne, grahamaMsi purise kheyanne kusale paMDie viyatte mehAvI abAle maggatthe maggaviU maggassa gatiparakamarANU grahameyaM paumavarapoMDarIyaM unnivikhavissAmittikaTTu iti vuccA se purise abhikame taM pukkhariNiM, jAvaM jAvaM ca NaM abhikamei tAvaM tAvaM ca NaM hiMte udae mahaMte see pahINe tIraM apatte paumarapoMDarIyaM No havvAe No pArAe aMtarA pokkhariNIe seyaMsi Nisanne docce purisajAte 4 // 3 // grahAvare tacce purisajAte, yaha purise paccatthimAyo disAyo pAgamma taM pukkhariNiM tIse pukkhariNIe tIre ThicA pAsati taM egaM mahaM paumavarapoMDarIyaM aNupuvvuTThiyaM jAva paDirUvaM 1 / te tattha donni purisajAte pAsati pahINe tIraM apatte paumavarapoMDarIyaM No havvAe No pArAe jAva seyaMsi Nisanne 2 / tae NaM se purise evaM vayAsI-graho NaM ime purisA akheyannA akusalA apaMDiyA aviyattA amehAvI bAlA No maggatthA No maggaviU No maggassa gatiparaka.marANU jaM NaM ete purisA evaM manne-zramhe etaM paumavarapoMDarIyaM uriNaksivissAmo 3 / no ya khalu eyaM paumavarapoMDarIyaM evaM unikkhevetavvaM jahA NaM ee purisA manne, ahamaMsi purise kheyanne kusale paMDie viyatte mehAvI abAle maggatthe maggaviU Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ssi gatipapurasa abhikama mahate see jAva zahAvare bauthe pAcAraNAe 188] " [ zrImadAgamasudhAsindhuH prathamo vibhAgaH maggassa gatiparakkamaNNU ahameyaM paramavarapoMDarIyaM unnikkhivissAmitti kaTu iti vuccA se purise abhikame taM pukkhariNiM jAvaM jAraM ca NaM abhikame tAvaM tAvaM ca NaM mahaMte udae mahaMte see jAva aMtarA pokkhariNIe seyaMsi Ninsa, netacce purisajAe 4 // sUtraM 4 // grahAvare utthe purisajAe, graha purise uttarAyo disAyo bAgamma taM pukkharigiNa, tIse purakhariNIe tIre ThicA pAsati taM mahaM. egaM paumavarapoMDarIyaM aNupubuTThiyaM jAva paDirUvaM 1 / te tattha tini purisajAte pAsati pahINe tIraM apatte jAva seyaMsi Nisanne / tae NaM se purise evaM vayAsI-graho NaM ime purilA akheyannA jAva No maggassa gatiparakkamarANU jagaNaM ete purisA evaM manne-yamhe etaM paumavarapoMDarIyaM unnikkhivistAmo 3 / No ya khalu eyaM paumararapoMDarIyaM evaM unnikkheveyavvaM jahA NaM ete purisA manne, ahamaMsi purise kheyanne jAva maggassa gatiparakamarANU, ahameyaM paramavarapoMDarIyaM unnikkhivissAmitti kaTTu iti vuccA se purise taM pukkhariNiM jAvaM jAvaM ca NaM abhikame tAvaM tAvaM ca NaM mahaMte udae mahaMte see jAva Nimanne, cautthe purisajAe // sUtraM 5 // zraha bhikkhU lUhe tIraTThI kheyanne jAva gatiparakamarANU annatarAyo disAyo vA aNudisAyo vA bAgagma taM pukkhariNiM tIse pukhariNIe tIre TicA pAsati taM mahaM egaM paumavarapoMDarIyaM jAva paDirUvaM 1 / te tattha cattAri purisajAe pAsati pahINe tIraM zrapatte jAva paumavarapoMDarIyaM No havvAe No pArAe aMtarA pukkhariNIe seyaMsi Nisanne 2 / tae NaM se bhivakhU evaM vayAsI-graho NaM ime purisA akheyanA jAva No maggassa gatiparaka mANU, jaM ete purisA evaM manne amhe eyaM paramavarapoMDarIyaM unikkhivissAmo 3 / No ya khalu eyaM paumavarapoMDarIyaM evaM unnikkhevetavvaM jahA NaM ete purisA manne, grahamaMsi bhikkhU lUhe tIraTThI kheyanne jAva maggassa gatiparakamagaNa , ahameyaM paramavarapoMDarIyaM uriNakkhivistAmitti kaTu iti buccA se Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 1 ] [ 186 bhikkhU No abhikame taM pukkhariNiM tIse pukkhariNIe tIre ThiccA sadda kujA-uppayAhi khalu bho paumavarapoMDarIyA ! uppayAhi aha se uppatite paumavaraboMDarIe // sUtraM 6 // kiTTie nAe samaNAuso!. aThe puNa se jANitabve bhavati, bhaMtetti samagAM bhagavaM mahAvIraM niggaMthA ya niggaMthIyo ya vaMdaMti namasaMti vaMdetAnamaMsittA evaM vayAsi-kiTTie nAe samaNAuso! thaTTapuNa se Na jANAmo samaNAusotti, samaNe bhagavaM mahAvIre te ya bahave niggathe ya niggaMthIyo ya thAmatetA evaM vayAsI-haMta samaNAuso ! bAikkhAmi vibhAvemi kiTaTemi pavedemi saTuM saheuM sanimittaM bhujo bhujo upadaMsemi se bemi / / ||suutrN 7||loyN ca khalu mae appAhaTu samakAuso ! sA pukkhariNI bujhyA, kammaMca khalu mae appAhaTTa samaNAuso ! se udae buie. kAmabhoge ya khalu mae appAhaTu samaNAuso! se see buie, jaNaM jANavayaM ca khalu mae appAhaTTu samaNAuso ! te vahave paumavarapoMDarIyA buiyA, rAyANaM ca khalu mae appAhaTu samaNAuso ! se ege mahaM paramavarapoMDarIe buie, annautthiyA ya khalu mae appAhaTTa samaNAuso! te cattAri purisajAyA buiyA, dhammaM ca khalu mae appAha1 samaNAuso ! se bhikkhU buie, dhammatitthaM ca khalu mae appAhaTu samaNAuso ! se tIre buie, dhammakaha ca khalu mae appAhaTTa samaNAuso ! se sadde buie, nivvANaM ca khalu gae appAhaTTa samaNAuso ! se uppAe buie, evameyaM ca khalu mae appAhaTu samaNAuso ! se evameyaM bujhyaM ||suutrN 8 // iha khalu pAINaM vA paDINaM vA udINaM vA dAhiNaM vA saMtegatiyA magussA bhavaMti aNupubveNaM loga uvavannA, taMjahA-grAriyA vege aNAriyA vege uccAgottA vege NIyAgoyA vege kAyamaMtA vege rahassamaMtA vege suvannA vege duvvannA vege surUvA vege durUvA vege 1 / tesiM ca NaM maNuyANaM ege rAyA bhavai, mahayA(mahA)himavaMta-malaya-maMdaramahiMdasAre accaMtavisuddharAyakulavaMsappasUte niraMtararAyalakkhaNavirAiyaMgamaMge bahuyaNabahumANapaie sajva Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH guNamamiddhe khattie mudie muddhAbhisitte mAupiusujAe dayappie sImaMkare sImaMdhare khemaMkare khemaMdhare maNussite jaNavayapiyA jaNavayapurohie seukare keukare narapavare purisapavare purisasIhe purisayAsIvise purisavarapoMDarIe purisavaragaMdhahatthI aDDhe ditte vitte vicchinnaviula-bhavaNasayaNAsaNa-jANavAhaNAirANe bahudhaNabahujAtarUvaratae aAyogapayogasaMpautte vicchaDDiyapaurabhattapANe bahudAsIdAsa-gomahisa-gavelagappabhUte paDipurANakosakoTThAgArAvhAgAre balavaM duballapaJcAmitte zrohayakaMTayaM nihayakaMTayaM maliyakaMTayaM uddhiyakaMTayaM akaMTayaM zrohayasattU nihayasattU maliyasattU uddhiyasattU nijiyasattU parAiyasattU vavagayadubhikkha-mAribhayavippamukkaM rAyavanayo jahA ubavAie jAva pasaMtaDiMbaDamaraM rajjaM pasAhemANe viharati / tassa NaM ranno parisA bhavaiuggA uggaputtA bhogA bhogaputtA ivakhAgAi ikkhAgAiputtA nAyA nAyaputtA koravA koravaputtA bhaTTA bhaTTaputtA mAhaNA mAhaNaputtA lecchai lecchaiputtA pasatthAro pasasthaputtA seNAvaI seNAvaiputtA 3 / tesiM ca NaM egatIe saDDI bhAi kAmaM taM samaNA vA mAhaNA vA maMpahAriMsu gamaNAe, tattha yannatareNaM dhammeNAM pannattAro vayaM imegAM dhammegAM pannavaislAmo se evamAyANaha bhayaMtAro jahA mae esa dhamme suyakkhAe supannate bhavai, taMjahA-uDaDhaM pAdatalA Ahe kesaggamatthayA tiriyaM tayapariyaMte jIve esa yAyApajave kasiNe esa jIve jIpati esa mae No jIvai, sarIre dharamANe dharai viNaTuMmi ya No dharai, eyaMtaM jIviyaM bhavati, zrAdahaNAe parehiM nijai, agaNijhAmie sarIre kavotavannANi aTThINi bhavaMti, yAsaMdIpaMcamA purisA gAmaM paJcAgacchaMti 4/ evaM asaMte asaMvijamANe jesiM taM asaMte asaMvijamANe tesiM taM suyakkhAyaM bhavati-granno bhavati jIvo annaM sarIraM, tamhA, te evaM no vipaDivedeMti-zrayamAuso ! pAyA dIheti vA hasseti vA parimaMDaleti vA kaTaTeti vA taMseti vA cauraMseti vA prAyateti vA chalaMsieti vA aTTaseti vA, kirAheti Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 1] [ 161 vA NIleti vA lohiyahAlidde jAva sukilleti vA, sunbhigaMdheti vA dunbhigaMdheti vA, titeti vA kaDDaeti vA kasAeti vA aMbileti vA jAva mahureti vA, kakkhaDeti vA maueti vA gurueti vA lahueti vA sieti vA usiNeti vA nidreti vA lubakheti vA, 5 / evaM asaMte asaMvijamANe jesiM taM suyapakhAyaM bhavati-anno jIvo annaM sarIraM, tamhA te No evaM uvalabhaMti se jahANAmae kei purise kosIyo asiM abhinivaTTittA gAM uvadaMsejjA ayamAuso ! asI ayaM kosI, evameva Nasthi kei purise abhinivvaTTittA NaM uvadaMsei (uvadaMsettAro) ayamAuso! yAyA iyaM sarIraM 6 / se jahANAmae kei purise mujAyo isiyaM abhinivvaTTittA NaM uvadaMsajA ayamAuso! muje iyaM isiyaM, evameva natthi kei purise uvadaMsettAro ayamAraso ! thAyA iyaM sarIraM 7 se jahANAmae kei purise maMsAyo aDhi abhinivaTTittA gAM uvadaMsejjA aymaauso| mase ayaM aTThI, evameva natthi kei purise uvadaMsettAro ayamAuso! yAyA iyaM sarIraM 8 / se jahANAmae kei purise karayalAyo grAmalakaM abhinivvaTTittA gAM uvadaMsejjA ayamAuso ! karatale ayaM zrAmalae, evameva Natthi kei purise uvadaMsettAro ayamAuso ! yAyA iyaM sarIraM / se jahANAmae kei purise dahiyo navanIyaM abhinivvaTTittANaM uvadaMsejA ayamAuso ! navanIyaM ayaM tu dahI, evameva Natthi kei purise jAva sarIraM 1 / se jahANAmae kei purise tilehito tillaM abhinivvaTTittA NaM uvadaMsejA zrayamAuso! tela ayaM pinAe, evameva jAva sarIraM 10 se jahANAmae kei purise ikkhUto khotarasaM abhinivvaTTittA NaM uvadaMsejA ayamAuso / khotarase ayaM choe, evameva jAva sarIraM 11 / se jahANAmae kei purise paraNIto aggi abhiniyaTTittANaM uvadaMsejA zrayamAuso! araNI ayaM aggI, evameva jAva sarIraM 12 / evaM asate asaMvijamANe jesiM taM suyakkhAyaM bhavati, taMjahA anno jIvo annaM sarIraM / tamhA te minch| 13 // se haMtA taM haNaha khaNaha chaNaha Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH Dahaha payaha yAlu paha vilupaha sahasAkAraha viparAmusaha, etAvatAva jIve gatthi paraloe, te No evaM vippaDivedeti, taMjahA-kiriyAi vA akiriyAi vA sukaDei vA dukaDei vA kalANei vA pAvaei vA sAhui vA asAhui vA siddhIi vA asidvIi vA niraei vA aniraei vA, eva te virUvarUvehiM kammasamAraMbhehiM viruvaruvAI kAmabhogAI samArabhaMti bhoyaNAe 14 // evaM ege pAga. bbhiyA Nikkhamma mAmagaM dhammaM panaveMti, taM sadahamANA taM pattiyamANA taM roemANA sAhu suyakkhAe samaNeti vA mAhaNeti vA kAmaM khalu aAuso ! tumaM pUyayAmi, taMnahA-asaNeNa vA pANeNa vA khAimeNa vA sAimeNa vA vatyeNa vA paDiggaheNa vA kaMvaleNa vA pAyapuchaNeNa vA tatthege pUyaNAe samAuTTisu tanthege pUyaNAe nikAiMsu 15 // putvameva tesiM NAyaM bhavatisamaNA bhavissAmo aNagArA akiMcaNA aputtA (apattA) apasU paradattabhoiNo bhikkhuNo pAvaM kammaM No karissAmo samuTTAe te appaNA appaDivirayA bhavaMti, sayamAiyaMti annevi zrAdiyAti annapi yAyataM samaNujANaMti, evameva te ithikAmabhogehiM mucchiyA giddhA gaDhiyA abhovavannA luddhA rAgaTosavasaTTA, te No appANaM samucchedeti te No paraM samucchedeti te No arANAI pANAI bhUtAI jIvAI sattAI samucchedeti, pahINAM pubvamaMjogaM thAyariyaM maggaM asaMpattA iti te No havvAe No pArAe aMtarA kAmabhogesu vimannA iti paDhame purisajAe tajjIvataccharIraetti thAhie 16 // sUtraM 1 // grahAvare docce purisajAe paMcamahanbhUtietti pAhijai, iha khalu pAiNaM vA (6) saMtegatiyA maNussA, bhavaMti aNupuvvegAM loyaM uvavannA, taMjahAaAriyA vege aNAriyA vege evaM jAva durUvA vege, temi ca NaM mahaM ege rAyA bhavai mahayA0 evaM ceva giravasemaM jAva seNAvaiputtA, tesiM ca NaM egatie saDDhI bhavati kAmaM taM samaNA ya mAhaNA ya pahAriMsu gamaNAe, tattha annayaregAM dhammegAM pannattAro vayaM imegAM dhammegAM pannavaissAmo se evamAyANaha Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGga-mUtram :: zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 1 ] [ 193 bhayaMtAro ! jahA mae esa dhamme suakkhAe (jAva) supannatte bhavati 1 // iha khalu paMca mahanbhUtA, jehiM no vijai kiriyAti vA akiriyAti vA, sukaDeti vA dukkaDeti vA, kallANeti vA pAvaeti vA, sAhuti vA asAhuti vA, siddhIti vA grasiddhIti vA, jAva Niraeti vA, aNiraeti vA, avi aMtaso taNamAyamavi 2 // taM ca pihuI seNaM puDhobhUtasamavAtaM jANejA, taMjahA-puTavI ege mahanbhUte zrAU ducce mahanbhUte teU tacce mahanbhUte vAU cautthe mahanbhUte yAgAse paMcame mahanbhUte, iccete paMca mahanbhUyA aNimmiyA aNimmAvitA akaDA No kittimA No kaDagA aNAjhyA aNihaNA avaMjhA apurohitA sataMtA sAsatA aAyachaTTA, puNa ege evamAhu-sato Nasthi viNAso asato Natthi saMbhavo 3|| etAvatAva jIvakAe, etAvatAva asthikAe, etAvatAva savvaloe, etaM muhaM logassa karaNayAe, aviyaMtaso taNamAyamavi // se kiNaM kiNAvemANe haNaM ghApamANe payaM payAvemANe avi aMtaso purisamavi kINittA ghAyaittA etthaMpi jANAhi Natthitthadomo, te No evaM vippaDivedeti, taMjahA-kiriyAi vA jAvaNiraei vA, evaM te vikhvasvehiM kammasamAraMbhehiM virUvarUvAI kAmabhogAiM samArabhati bhAyaNAe, evameva te zraNAriyA vippaDivannA taM sadahamANA taM pattiyamANA jAva ini, te No havvAe No pArAe, aMtarA kAmabhogesu jAva visarANA, docce purisajAe paMcamahatbhUtietti yAhie 5 // sUtraM 10 // grahAvare tacce purisajAe IsarakAraNie iti thAhijjai, iha khalu pAdINaM vA (6) sategatiyA maNassA bhavaMti aNupuTveNa loyaM uvavannA, taM0aAriyA vege jAva tesiM ca NaM mahaMte ege rAyA bhavai jAva saMNAvaDaputtA, tesiM ca NaM egatIe sahI bhavaDa, kAmaM taM samaNA ya mAhaNA ya pahAriMsu gamaNAe jAva jahA mae esa dhamme suyakkhAe supannatte bhavai 1 // iha khalu dhammA purisAdiyA purisottariyA purisappaNIyA purimasaMbhUyA purisapajonitA purisazrabhisamagaNAgayA purisameva abhibhUya ciThaMti, se jahANAmae gaMDe Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH : prathamo vibhAgaH siyA sarIre jAe sarIre saMvuDDhe sarIre abhisamagaNAgae sarIrameva abhibhUya ciTThati, evameva dhammA purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciThThati 2 / se jahANAmae araI siyA sarIre jAyA sarIre saMvuDDA sarIre abhisamarANAgayA sarIrameva abhibhUya ciTThati, evameva dhammAvi purisAdiyA jAva puri. sameva abhibhUya ciThThati 3 / se jahANAmae vammie siyA puDhavijAe puDhavisaMvuDDhe puDhaviabhisamarANAgae puDhavimeva abhibhUya ciTThai / evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya cir3hati 4 / se jahANAmae rukkhe siyA puDhavijAe puDhavisaMvuDaDhe puDhaviyabhisamarANAgae puDhavimeva abhibhUya ciTThati, evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciThaMti 5 / se jahANAmae pukhariNI siyA puDhavijAyA jAva puDhavimeva abhibhUya ciTThati, evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciThati 6 / se jahANAmae udagapuvakhale siyA udagajAe jAva udagameva abhibhUya ciTThati, evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciTaThaMti 7 / se jahANAmae udagabubbue siyA udagajAe jAva udagameva abhibhUya ciTThati, evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciTThati 8 // jaMpiya imaM samaNANaM NiggaMthANaM uddiThaM paNIyaM viyaMjiyaM duvAlasaMgaM gaNipiDayaM, taMjahA-yAyAro sUyagaDo jAva diTThivAto, savvamevaM micchA, Na evaM tahiyaM, Na evaM grAhAtahiyaM, imaM saccaM imaM tahiyaM imaM zrAhAtahiyaM, te evaM sannaM kUvvaMti, te evaM sannaM saMThati, te evaM sannaM sovaThThavayaMti, tamevaM te tajjAiyaM dukkhaM NAtiuTati sauNI paMjaraM jahA 1 // te No evaM viDivedeti, taMjahA-kiriyA i vA jAva aNirae ivA, evAmeva te virUvarUvehiM kammasamAraMbhehiM virUvarUvAiM kAmabhogAI samAraMbhaMti bhoyaNAe, evAmeva te praNAriyA vippaDivannA evaM saddahamANA jAva iti te No habbAe No pArAe, aMtarA kAmabhogesu visarANetti, tacce purisajAe Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam / zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 1 ] [ 195 IsarakAraNietti vAhie 10 ||suutrN 11 // grahAvare cautthe purisajAe NiyativAietti pAhijai, iha khalu pAINaM vA (6) taheva jAva seNAvaiputtA vA, tesiM ca NaM egatIe saDDI bhavai, kAmaM taM samaNA ya mAhaNA ya saMpahAriMsu gamaNAe jAva mae esa dhamme suyakkhAe supannatte bhavai 1 // iha khalu duve purisA bhavaMtiege purise kiriyamAikkhai ege purise NokiriyamAikkhai,je ya purise kiriyamAikkhai je ya purise NokiriyamAikkhai dovi te purisA tulA egaTThA, kAraNamAvannA 2 // bAle puNa evaM vipaDivedeti kAraNamAvanne ahamaMsi duvakhAmi vA soyAmi vA jUrAmi vA tippAmi vA pIDAmi vA paritappAmi vA ahameyamakAsi paro vA jaM duvakhai vA soyai vA jUrai vA tippai vA pIDai vA paritappai vA paro evamakAsi, evaM se bAle sakAraNaM vA parakAraNaM vA evaM vipraDivedeti kAraNa mAvanne 3 // mehArI puNa evaM viDivedeti kAraNamAvanne-graha. maMsi dukkhAmi vA soyAmi vA jUrAmi vA tippAmi vA pIDAmi vA paritappAmi gA, No yaha evamakAsi, paro vA jaM duvakhai vA jAva paritappai vA No parI evamakArsi, evaM se mahAvI sakAraNaM vA parakAraNaM vA evaM vippaDivedeti kAraNamAvanne, 4 // se bemi pAINaM vA (6) je tasathAvarA pANA te evaM saMghAyamAgacchaMti te evaM vipariyAsamAvajjati te evaM vivegamAgacchati te evaM vihANamagacchati te evaM saMgatiyaMti uvehAe, No evaM vippaDivedeti, taM jahA-kiriyAti vA jAva (Niraeti vA) aNiraeti vA, evaM te virUvarUvehi kammasamAraMbhehiM virUvakhvAiM kAmabhogAiM samArabhaMti bhoyaNAe 5 // evameva te zraNAriyA vippaDivannA taM saihamANA jAva iti te No havAe No pArAe aMtarA kAmabhogesu visarANA 6 / cautthe purisajAe giyai. vAietti grAhie, // iccete cattAri purisajAyA NANApannA NANAchaMdA NANAsIlA NANAdiTThI NANAI NANAraMbhA NANAabhavasAgasaMjuttA pahINapuSasaMjogA pAriyaM maggaM asaMpattA iti te No havvAe No pArAe Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH aMtarA kAmabhogesu visarANA 8||suutrN 12 // se bemi pAINaM vA (6) saMtegatiyA maNussA bhavati, taMjahA-pAriyA vege aNAriyA vege uccAgoyA vege NIyAgoyA vege. kAyamaMtA vege, rahastamaMtA vege, suvannA vege, duvannA vege, surUvA vege| durUvA vege 1 / tesiM ca NaM jaNajANavayAI khettavatthUNi pariggahiyAI bhavaMti, taM0 appayarA vA bhujayarA vA, tahappagArehiM kUlehiM yAgamma abhibhUya ege bhikkhAyariyAe samuTThitA sato vAvi ege NAyayo ya (aNAyayo) ya uvagaraNaM ca vippajahAya bhikkhAriyAe samuTTitA asato vAvi ege NAyayo (aNAyayo) ya uvagaraNaM ca viSpanahAya bhikkhAyariyAe samuTThitA, [je te satA vA asato vA NAyayo ya yaNAyayo ya uvagaraNaM ca vippajahAya bhi khAyariyAe samuTThitA] 2 / puvameva tehiM NAyaM bhavai, taMjahA-iha khalu purise annamana mamaTThAe evaM vippaDivedeti, taM jahA-khettaM me vatthU me hirarANAM me suvanna me dhaNaM me dharaNaM me kaMsaM me dUsaM me vipuladhaNa-kaNagarayaNa-maNimottiya-saMkhasilappavAla-raptarayaNasaMtasArasAvateyaM me sadA me rUvA me gaMdhA me rasA me phAptA me, ete khalu me kAmabhogA ahamavi etesiM 3 // se mehAvI puvAmeva apaNo evaM samabhijANejA, taMjahA-iha khalu mama annayare dukkhe royAtake samuppajjejA aNiThe akaMte appie asubhe amaNunne amaNAme dukkhe No suhe se haMtA bhayaMtAro ! kAmabhogAiM mama annayaraM dukkhaM royAtaMka pariyAiyaha aNiTu akaMtaM appiyaM asubhaM amaNuna amaNAmaM dukkhaM No suha, tA'haM dukkhAmi vA soyAmi vA jUrAmi vA tippAmi vA pIDAmi vA paritappAmi vA imAyo me aNNayarAyo duvakhAyo rogAtaMkAyo paDi. moyaha aNiTAyo akaMtAyo appiyAyo asubhAyo yamaNunAyo amaNAmAyo dukkhAyo No suhAyo, evAmeva No laddhaputvaM bhavai 4 / iha khalu kAmabhogA No tANAe vA No saraNAra vA, purise vA egatA puTviM kAmabhoge vippajahati, kAmabhogA vA egatA pubbiM purisaM vippajahaMti, anne Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 1 ] [ 167 khalu kAmabhogA anno grahamaMsi, se kimaMga puNa vayaM yannamannehiM kAmabhogehiM mucchAmo ?, iti saMkhAe NaM vayaM ca kAmabhogehiM vippajahissAmo 5 / se mehAvI jANejA bahiraMgametaM, iNameva uvaNIyatarAgaM, taMjahA-mAyA me pitA me bhAyA me bhagiNI me bhajA me puttA me dhUtA me pesA me nattA meM surAhA me suhI me piyA me sahA me sayaNasaMgaMthasaMthuyA me, ete khalu mama NAyayo ahamavi etesiM, evaM se mehAvI puvAmeva appaNA evaM samabhijANejA 6) iha khalu mama grannayare dukkhe royAtake samuppajjejA aNiThe jAva dukkhe No suhe, se haMtA bhayaMtAro ! NAyayo imaM mama annayaraM dukkhaM royAtaMka pariyAiyaha aNiThe jAva No suhaM 7 tA'haM dukkhAmi vA soyAmi vA jAva pari. tappAmi vA, imAyo me annayarAto dukkhAyo royAtaMkAyo parimoeha aNihAyo jAva No suhAyo, evameva No laddhapuvaM bhavai, tesiM vAvi bhayaMtArANaM mama NAyayANaM annapare dukkhe royAtake samupajjejjA aNiThe jAva No suhe, se haMtA grahametesiM bhayaMtArANaM NAyayANaM imaM yannayaraM dukkhaM royAtaMka pariyAjhyAmi aNidraM jAva No suhaM 8 / mA me dukkhaMtu vA jAva mA me paritappaMtu vA, imAyo NaM araNayarAyo dukkhAto royAtaMkAyo parimoemi aNiTAyo jAva No suhAyo, evameva go ladrapudhvaM bhavai, annassa dukkhaM anno na pariyAjhyati yanneNa kaDaM granno no paDisaMvedeti patteyaM jAyati patteyaM marai patteyaM cayai patteyaM uvavajai patteyaM jhaMjhA patteyaM sannA patteyaM mannA evaM vinnU vedaNA 1 / ii khalu NAtisaMjogA NA tANAe vA No saraNAe vA, purise vA egatA pubbiM gAtisaMjoe vippajahati, NAtisaMjogA vA egatA pubbi purisaM vippajahaMti, anne khalu NAtisaMjogA anno grahamaMsi, se kimaMga puNa vayaM annamannehiM NAtisaMjogehiM mucchAmo ?, iti saMkhAe NaM vayaM NAtisaMjogaM vippajahissAmo 10 / se mehAvI jANejA bahiraMgameyaM, iNameva uvaNIyatarAgaM, taMjahA-hatthA me pAyA me vAhA me UrU me udaraM meM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198] [zrImadAgamasudhAsindhuH prathamo vibhAgaH sIsaM me sIlaM me grAU me balaM me varaNo me tayA me chAyA me soyaM me cakva me ghANaM me jibbhA me phAsA me mamAijai, vayAu paDijUrai, taMjahAzrAuyo balAyo varANAyo tayAyo chAyAyo soyAyo jAva phAsAyo, susaMdhito saMdhI visaMdhIbhavai, valiyataraMge gAe bhavai, kirAhA kesA paliyA bhavaMti, taMjahA-jaMpi ya imaM sarIragaM urAlaM zrAhArovaiyaM eyapi ya aNupuvveNaM vippajahiyavvaM bhavissati 11 // evaM saMkhAe se bhikkhU bhikkhAyariyAe samuTThie duhayo logaM jANejA, taMjahA-jIvA ceva ajIvA ceva, tasA ceva thAvarA ceva 12 // sUtram 13 // - iha khalu gAratthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegatiyA samaNA mAhaNAvi sAraMbhA sapariggahA, je ime tasA thAvarA pANA te sayaM samAraMbhati anneNavi samAraMbhAveMti araNaMpi samArabhaMtaM samaNujANaMti 1 // iha khalu gAratthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegatiyA samaNA mAhaNAvi sAraMbhA sapariggahA, je ime kAmabhogA mAcetA vA acittA vA te sayaM parigirahaMti anneNavi parigirAhAveMti annapi parigirAhataM samaNujANaMti 2 // iha khalu gArasthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegatiyA samaNA mAhaNAvi sAraMbhA sapariggahA, ahaM khalu aNAraMbhe apariggahe, je khalu gAratthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegatiyA samaNA mAhaNAvi sAraMbhA sapariggahA, etesiM ceva nissAe baMbhaceravAsa vasissAmo, kassa NaM taM heuM ?, jahA puvvaM tahA avaraM jahA avaraM tahA puvvaM, aMjU ete aNuvarayA aNupaTThiyA puNaravi tArisagA ceva 3||je khalu gArasthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegatiyA samaNA mAhaNAvi sAraMbhA sapari. ggahA, duhato pAvAI kuvvaMti iti saMkhAe dohivi aMtehiM adissamANo iti bhikkhU rIejA 4 // se bemi pAINaM vA 6 jAva evaM se parirANAyakamme, evaM se vaveyakamme, evaM se vidyutarakArae bhavatIti makkhAyaM 5 ||suutrN 14 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 166 zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 1 ] tattha khalu bhagavatA chajIvanikAya heU parANattA, taMjahA-puDhavIkAe nAva tasakAe, se jahANAmae mama assAyaM daMDeNa vA aTThINa vA muTThINa vA sta vA tADijamANasa vA pariyAvijamANassa vA kilAmijamANasta vA uddavijamANassa vA jAva lomukkhaNaNamAyamavi hiMsAkAragaM dukkhaM bhayaM paDisaMvedemi 1 / icce jANa savve jIvA sabve bhUtA savve pANA sabve sattA daMDeNa vA jAva kavAleNa vA grAuTTijamANA vA hammamANA vA tajijamANA vA tADijamANA vA pariyAvijamANA vA kilAmijamANA vA uddavijamANA vA jAva lomukkhaNaNamAyamavi hiMsAkAragaM duvakhaM bhayaM paDisaMvadaMti, evaM naccA savve pANA jAva sattA Na haMtavvA Na yajAveyavvA Na parighetavvA Na paritAveyavyA Na uddaveyavvA 2 // se bemi je ya atItA je ya paDuppannA je ya zrAgamistA arihaMtA bhagavaMto savve te eSamAikkhaMti evaM bhAsaMti evaM parANaveMti evaM parUveti-savve pANA jAva sattA Na haMtavvA Na yajAveyavA Na parighetavyA Na paritAveyabvA Na uddaveyavA esa dhamme dhuve NItie sAsae samiJca logaM kheyannehiM pavedie, evaM se bhikkhU virate pANAtivAyAto jAva virate pariggahAto No daMtapavakhAlaNeNaM daMte pakkhAlejA No aMjaNaM No vamaNaM No dhUvaNe No taM pariyAviejjA 3 // se bhikkhU akirie alUmae akohe pramANe amAe alohe uvasaMte parinivvuDe No zrAsaMsaM purato karejA imeNa me diTheNa vA sueNa vA maeNa vA vinAeNa vA imeNa vA sucariyatavaniyamabaMbhaceravAseNa imeNa vA jAyAmAyAvattieNaM dhammeNaM iyo cue pecA deve siyA kAmabhogANa vasavattI siddhe vA adukkhamasubhe ethavi siyA etthavi No siyA 4 // se bhikkhU sadda hiM amucchie rUvehiM amucchie gaMdhehiM amucchie rasehiM amucchie phAsehiM amucchie virae kohAyo mANAyo mAyAyo lobhAyo pejAyoM Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH dosAyo kalahAyo abbhakkhANAyo pesunnAyo paraparivAyAyo arairaIyo mAyAmosAyo micchAdasaNasallAyo iti se mahato zrAyANAzro uvasate uvaTThie paDivirate se bhivakhU 5 // je ime tasathAvarA pANA bhavaMti te No sayaM samAraMbhai No varANehiM samAraMbhAveMti anne samArabhaMtevi na samaNujANaMti iti se mahato thAyANAyo uvasaMte uvaTThie paDivirate se bhikkhU 6 // je ime kAmabhogA sacittA vA acittA vA te No sayaM parigirahati No anneNaM parigirAhAveti annaM parigirAhataMpi Na samaNujANaMti iti se mahato thAyANAyo uvasaMte upaTThie paDivirate se bhikkhu 7 // jaMpiya imaM saMparAiyaM kammaM kajai, No taM sayaM kareti No arANANaM kAraveti thannaMpi kareMtaM Na samaNujANai iti, se mahato pAyANAyo ubasaMte uvaTThie paDi. virate 8 // se bhikkhU jANejA asaNaM vA 4 assi paDiyAe egaM sAhammiyaM samudissa pANAI bhUtAI jIvAiM sattAI samAraMbha samudissa kItaM pAmiccaM yacchijja aNisaTuM abhihaDaM grAhaYosiyaM taM cetiyaM siyA taMjahA appaNo punAINaTThAe jAva pAemAe puDho paheNAe mAmAsAe pAyarAsAe saMNihisaMNicayo kijai, ihaetesiM mANavANaM. bhoyaNAe (aha puNa evaM jANejA vijati tesiM parakama jassaTTAe ceyaM siyA taMjahA-apaNo puttANaM dhUyANaM surAhANaM dhAINaM NAtINaM rAINaM dAsANaM dAsINaM kammakarANaM kammakarINaM pAesANaM puDhopaheNAe sAmAsAe pAtarAsAe sannihIsannicara phijai ihamegemi mANavANaM bhoyaNAe) No sayaM bhujai No arANeNaM bhujAveti annapi bhujaMtaM Na samaNujANai iti, se mahato AyANAyo uvarate uvaTThie paDivirate 6 // tattha bhikkhU parakaDaM paraNiTThitamuggamuppAyosaNAsuddhaM satthAIyaM satthapariNAmiyaM avihisiyaM esiyaM vesiyaM sAmudANiyaM pattamasaNaM kAraNaTThA pamANajuttaM akkhovaMjaNavaNalevaNabhUyaM saMjamajAyAmAyAvattiyaM vilamiva pannagabhUteNaM appANeNaM zrAhAraM zrAhArejjA annaM annakAle pANaM pANakAle Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam / zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 1 ] [ 201 vatthaM vatthakAle leNaM leNakAle sayaNaM sayaNakAle 10 // se bhikkhU mAyanne annayaraM disaM aNudisaM vA paDibanne dhammaM prAikkhe vibhae kiTe uvaTThiesu vA aNuvaTThiesu vA sussUsamANesu pavedae, saMtiviratiM uvasamaM nivvANaM soyaviyaM ajaviyaM madaviyaM lAghaviyaM aNativAtiyaM savvesi pANANaM sarvasiM bhUtANaM jAva sattANaM aNuvAI kiTTae dhammaM 11 // se bhikkhU dhammaM kiTTamANe No annassa heuM dhammamAikkhejA, No pANassa heuM dhammamAikkhejA, No vatthassa heDaM dhammamAikkhejA, No leNassa heuM dhammamAikkhejA, No sayaNassa heuM dhamma. mAikkhejA, No annesiM virUvarUvANaM kAmabhogANaM heuM dhammamAikkhejA, agilAe dhammamAikkhejA, nanastha kammanijaraTAe dhammamAikkhejjA 12 // iha khalu tassa bhikkhussa aMtie dhammaM socA Nisamma uTThANeNaM udyAya vIrA assi dhamme samuTThiyA je nassa bhikkhussa aMtie dhamma socA Nisamma samma uTThANeNaM uTThAya vIrA asi dhamme samuTTiyA te evaM savyovagatA te evaM samvovara(ga)tA te evaM savyovasaMtA te evaM savvattAe parinivvuDattibemi 13 // evaM se bhikkhU dhammaTThI dhammaviU NiyAgapaDivagaNe se jaheyaM butiyaM aduvA pane paumavarapoMDarIyaM aduvA apatte paumavarapoMDarIyaM, evaM se bhivakhU parirANAyakamme parirANAyasaMge parirANAyagehavAse uvasaMte samie sahie sayA jae, sevaM vayaNijje, (vattavve) taMjahA-samaNeti vA mAhaNeti vA khateti vA daMteti vA gutteti vA mutteti vA isIti vA muNIti vA katIti vA viUti vA bhivRti vAlUheti vA tIraTThIti vA caraNakaraNapAraviuttibemi14 ||suutr-15|| // iti prathamamadhyayanam // zrutaskadhaH 2: a01 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 ] _ [zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH ... // atha dvitIyaM kriyAsthAnAkhyAdhyayanam // suyaM me thAusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu kiriyAgaNe NAmajjhayaNe parANatte, tasta NaM ayamaTaThe-iha khalu saMjUheNaM duve ThANe evamAhijjaMti, taMjahA-dhamme ceva adhamme ceva upasaMte ceva aNuvasate ceva 1 // tastha NaM je se paDhamassa ThANassa grahammapakkhassa vibhaMge tassa NaM ayamAThe parANatte, iha khalu pAINaM vA 6 saMtegatiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-yAriyA vege aNAriyA vege uccAgoyA vege NIyAgoyA vege kAyamaMtA vege rahassamaMtA vege suvaraNA vege duvvarANA vege surUvA vege durUvA vege 2 // tesiM ca NaM imaM etAsvaM daDasamAdANaM saMpehAe taMjahA-Neraiesu vA tirikkhajoNiesu vA maNussesu vA devesu vA je yAvanne tahappagArA pANA vinnU veyaNaM veyaMti 3 // tesi pi ya NaM imAiM terasa kiriyAgaNAI bhavaMtIti evamakkhAyaM, taM. jahA-aTTAdaMDe 1 aNaTThAdaMDe 2 hiMsAdaMDe 3 akamhAdaMDe 4 diTThIvipariyAsiyAdaMDe 5 mosavattie 6 adinnAdANavattie 7 ajjhatthavattie 8 mANavattie 1 mittadosavattie 10 mAyAvattie 11 lobhavattie 12 iriyAvahie 13 ||suutrN 16 // ___ paDhame daMDasamAdANe aTThAdaMDavattietti pAhijjai, se jahANAmae kei purise zrAyaheuM vA NAiheuM vA yagAraheuM vA parivArahau~ vA mittaheuM vA NAgaheDaM vA bhUtaheuM vA jakkhaheuM vA taM daMDaM tasathAvarehiM pANahiM sayameva Nimiriti aMgaNeNavi NisirAveti arANapi NisiraMtaM samaNujANai, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjati pAhijjAi, paDhame daMDasamAdANe aTThAdaMDavattietti aAhie // sUtraM 17 // . ahAvare docce daMDasamAdANe aNaTThAdaMDavattietti pAhijjai, se jahANAmae kei purise je ime tasA pANA bhavaMti te No accAe No jiNAe Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGga-sUtram / zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 2 ] [203 No maMsAe No soNiyAe evaM hiyayAe pittAe vasAe picchAe pucchAe vAlAe siMgAe visANAe daMtAe dADhAe NahAe rAhAruNie aTThIe aTTimaMjAra No hiMsiMsu metti No hiMsaMti metti No hiMsissaMti matti No puttaposaNAe No pasuposaNayAe No agAraparivUhaNatAe No samaNamAhaNavattaNAheuM No tassa sarIragasma kiMci vipariyAdittA bhavaMti, se haMtA chettA bhettA lupaittA vilupaittA uddavaittA ujjhiuM bAle verassa AbhAgI bhavati, aNaTThAdaMDe 1 // se jahANAmae kei purise je ime thAvarA pANA bhavaMti, taMjahA-ikaDA i vA kaDiNA i vA jaMtugA i vA paragA ivA mokkhA ivA taNA ivA kusAi vA kucchagA i vA pavagA ivA palAlA i vA, te No puttamosaNAe No pasuposaNAe No agArapaDivUhaNayAe No samaNamAhaNaposaNayAe No tassa sarIragassa kiMci vipariyAittA bhavaMti, se haMtA chettA bhettA lupaittA vilupaittA uddava. ittA ubhiuM bAle verassa zrAbhAgI bhavati, aNaTThAdaMDe 2 // se jahANAmae kei purise kacchasi vA dahaMsi vA udagaMsi vA daviyaMsi vA valayaMsi vA maMsi vA gahaNaMsi vA gahaNaviduggaMsi vA vaNaMsi vA vaNaviduggasi vA pavayaMsi vA pavvayaviduggaMsi vA taNAiM Usaviya Usaviya sayameva agaNikAyaM Nisirati arANeNavi agaNikAyaM NisirAveti agaNaMpi agaNikAyaM NisiritaM samaNujANai aNaTThAdaMDe, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajanti grAhijai, docce daMDasamAdANe aNaTThAdaMDavattietti aAhie 3 // sUtram 18 // grahAvare tacce daMDasamAdANe hiMsAdaMDavattietti pAhijai, se jahANAmae kei purise mamaM vA mami vA yannaM vA ani vA hiMsiMsu vA hiMsai vA hiMsissai vA taM daMDaM tasathAvarehiM pANehiM sayameva Nisirati arANeNavi NisirAveti annapi NisiraMtaM samaNujANai hiMsAdaMDe, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjaMti pAhijai, tacce daMDasamAdANe hiMsAdaMDavattietti zrAhie // sUtram 11 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 ] __[ zrImadAgamasudhAsindhuH : prathamo vibhAgaH ___ grahAvare cautthe daMDasamAdANe akasmAt darADavattietti pAhijjai, se jahANAmae kei purise kacchaMsi vA jAva vaNa(pavvaya)viduggaMsi vA miyavattie miyasaMkappe miyapaNihANe miyavahAe gaMtA ee miyattikAuM annayarassa miyassa vahAe usu thAyAmettA gAM NisirejA, sa miyaM bahissAmitti kaTu tittiraM vA vaTTagaM vA caDagaM vA lAvagaM vA kavoyagaM vA kaviM vA kavijalaM vA vidhittA bhavai, iha khalu se annassa aTThAe agaNaM phusati akamhAdaMDe 1 // se jahANAmae kei purise sAlINi vA vIhINi vA kodavANi vA kaMgUmi vA paragANi vA rAlANi vA NilijamANe annayarassa taNaspa vahAe satthaM NisirejA, se sAmagaM (mayaNagaM muguNagaM) taNagaM kumudugaM vIhIUsiyaM kalesuyaM taNaM biMdissAmitti kaTu sAliM vA vIhiM vA kodavaM vA kaMgu vA paragaM vA rAlayaM vA viMdittA bhavai, iti khalu se annassa aTThAe annaM phusati akamhAdaMDe, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjaM yAhijai, cautthe daMDasamAdANe akamhAdaMDavattie pAhie 2 / / sUtram 20 // grahAvare paMcame daMDasamAdANe divivipariyAsiyAdaMDavattietti bAhi. jai, se jahANAmae kei purisa mAIhiM vA piIhiM vA bhAIhiM vA bhagiNIhiM vA bhajAhiM vA puttehiM vA dhUtAhiM vA surAhAhiM vA saddhiM saMvasamANe mittaM amittameva mannamANe mitte hayapubve bhavai diTThivipariyAsiyAdaMDe // se jahA. NAmae kei purise gAmaghAyaMsi vA NagaraghAyaMsi vA kheDa0 kabaDa0 maDaMba. ghAyaMsi vA doNamuhaghAyaMsi vA paTTaNaghAyaMsi vA bAsamaghAyaMsi vA sannivesaghAyaMsi vA niggamaghAyaMsi vA rAyahANighAyaMsi vA ateNaM teNamiti mannamANe ateNe hayapubve bhavai didvivipariyAsiyAdaMDe, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjati pAhijai, paMcame daMDasamAdANe divivipariyAsiyAdaMDavattietti zrAhie / / sUtram 21 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 2 ] [ 205 ___grahAvare chaThe kiriyahANe mopsAvattietti yAhijai, se jahANAmae kei purise ghAyaheuM vA NAIhau~ vA agAraheuM vA parivAraheDaM vA sayameva musaM vayati arANeNavi musaM vAei musaM vayaMtapi araNaM samaNujANai, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjati pAhijai, chaThe kiriyaTThANe mosAvattietti grAhie / / sUtram 22 / / - grahAvare sattame kiriyaTThANe gradinnAdANavattietti yAhijai, se jahANAmae kei purise thAyaheuM vA jAva parivAraheuM vA sayameva adinnaM thAdivai yanneNavi yadinnaM yAdiyAveti adinnaM zrAdiyaMta annaM samaNujANai, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjati aAhijai, sattame kiriyaTThANe yadinnAdANavattietti aaahie| sUtram 23 // grahAvare yaTTame kiriyaTThANe ajjhatthavattietti pAhijai, se jahANAmae kei purise Natthi NaM kei kiMci visaMvAdeti sayameva hINe dINe duThe dummaNe yohayamasaMkappe ciMtAsogarasaMpaviThe karatalapalhasthamuhe aTTajmANAvagae bhUmigayadiTThie jhiyAi, tassa NaM anjhatthayA asaMsaiyA cattAri ThANA evamahijjai (jjaMti) taMjahA-kohe mANe mAyA lohe, ajjhatyameva kohamANamAyAlohe, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjati pAhijai, aTThame kiriyaTThANe ajjhatyavattietti zrAhie // sUtram 24 // __grahAvare Navame kiriyaTThANe mANavattietti pAhijjai, se jahANAmae kei purise jAtimaeNa vA kulamaeNa vA balamaeNa vA rUvamaeNa vA tavamaraNa vA suyamaeNa vA lAbhamaeNa vA ismariyamaeNa vA pannAmaeNa vA annatareNa vA mayaTThANeNaM matte samANe paraM hIleti nideti khisati garahati paribhavai avamarANeti, ittarie ayaM, grahamaMsi puNa visiTThajAikulabalAiguNovavee, evaM appANaM samukase, dehaccue kammabitie zravase payAi, taMjahA-gabhAyo gabhaM 4 jammAyo jammaM mArAyo mAraM NaragAyo NaragaM caMDe thaddhe cavale / Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 ] [ shriimdaagmsudhaasindhuH| prathamo vibhAgaH maNI yAvi bhavai, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajaMti pAhijai, Navame kiriyAThANe mANavanietti vaahie|suutrm 25 // grahAvare dasame kiriyaTThANe mitadosavattietti pAhijjai, se jahANAmae kei purise mAIhiM vA pitIhiM vA bhAIhiM vA bhaiNIhiM vA bhajAhiM vA dhUyAhiM vA puttehiM vA surAhAhi vA saddhiM saMvasamANe tesiM annayaraMsi grahAlahugaMsi yavarAhasi sayameva gasyaM daMDaM nivatteti, taMjahA-sIyodagaviyauMsi vA kAyaM uccholittA bhavati, usiNodagaviyaDeNa vA kAyaM yosiMcittA bhavati, agaNikAraNaM kAyaM ubaDahittA bhavati, jotteNa vA vetteNa vA vA NetteNa vA tayAi vA [karANeNa vA chiyAe vA] layAe vA yannayareNa vA davaraeNa pAsAiM uddAlittA bhavati, daMDeNa vA aTThINa vA muTThINa vA lelUNa vA kavAleNa vA kAyaM aAuTTittA bhavati, tahappagAre purisajAe saMvasamANe dummaNA bhavati, pavasamANe sumaNA bhavati, tahappagAre purisajAe daMDapAsI daMDagurue daMDapurakaDe ahie imaMsi logaMsi ahie paraMsi logaMsi saMjalaNe kohago piTimaMsi yAvi bhavati, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjaMti pAhijati, dasame kiriyaTThANe mittadosavattietti vAhie ||suutrm 26 // grahAvare ekkArasame kiriyaTThANe mAyAvattietti yAMhijai, je ime bhavaMti-gUDhAyArA tamokasiyA ulugapatalahuyA pavvayaguruyA te pAyariyAvi saMtA aNAriyAyo bhAsAyovi paujjati, annahAmaMtaM appANaM annahA mannaMti, annaM puTThA annaM vAgaraMti, annaM bAikkhiyadhvaM annaM bAikkhaMti 1 // se jahANAmae kei purise aMtosalle taM sallaM No sayaM Niharati No anneNa NiharAti No paDividdhaMsei, evameva nirAhavei, aviuTTamANe aMtoaMto riyai 2 / evameva mAI mAyaM kaTu No bAloei No paDikkamei No Nidai No garahai No viuTTai No visohei No akaraNAe abbhuThei No ahArihaM tavokammaM pAyacchittaM paDibajai, mAI assi loe paJcAyoi mAi Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam / / zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 2 ] [ 207 paraMsi loe puNo puNo pacAyAi niMdai garahai pasaMsai NicAi niyaTTai NimiriyaM daMDaM chAeti, mAI asamAhaDasuhalesse yAvi bhavai, evaM khalu tassa tapattiyaM sAvajjati pAhijai, ekArasame kiriyaTThANe mAyAvattietti zrAhie 3 // sUtraM 27 // grahAvare bArasame kiriyaTThANe lobhavattietti pAhijai, je ime bhavaMti, taMjahA-yAraniyA zrAvasahiyA gAmaMtiyA karAhuIrahassiyA No bahusaMjayA No bahupaDivirayA savvapANabhUtajIvasattehiM te appaNo saccAmosAI evaM viuMti, ahaM Na hatabbo anne haMtavyA ahaM Na ajAveyavvo anne grajAveyavvA grahaM Na parighetabbo anne parighetavvA grahaM Na paritAveyabvo anne paritAveyabvA yahaM Na uddaveyavyo anne uddaveyavA 1 / evameva te itthikAmehiM mucchiyA giddhA gaDhiyA garahiyA ajmovavannA jAva vAsAiM caupaMcamAiM chaddasamAI appayaro vA bhujayaro vA bhujittu bhogabhogAiM kAlamAse kAlaM kicA annayaresu bAsuriesu kibisiesu ThANesu uvavattAro bhavaMti 2 / tato vippamucamANe bhujo bhujo elamUyattAe tamUyattANjAimUyattAe paJcAyaMti, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjaMti pAhijai, duvAlasame kiriyaTThANe lobhavattietti pAhie 3 // icceyAI duvAlasa kiriyaTThANAI davieNaM samaNeNa vA mAhaNe,Na vA sammaM suparijANigravAI bhavaMti 4 ||suutrN 28|| grahAvare terasame kiriyaTThANe iriyAvahietti pAhijai, iha khalu attattAe saMvuDassa yaNagArassa IriyAsamiyassa bhAsAsamiyassa esaNAsamiyasta aAyANabhaMDamataNikkhevaNAsamiyassa uccArapAsamaNakhelasiMghANajallapAri. TThAvaNiyAsamiyassa maNasamiyassa vayasamiyasma kAyasamiyassa maNaguttassa vayaguttassa kAyaguttassa gutasma gutidiyassa guttavaMbhayArissa pAuttaM gacchamANassa thAuttaM ciTThamANasta pAuttaM NisIyamANassa pAuttaM tuyaTTamANassa pAuttaM bhujamAgAssa aAuttaM bhAsamANassa pAuttaM vatthaM paDiggahaM kaMbalaM pAyapuchaNaM Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH girAhamANassa vA NikkhiramANasta vA jAva cavakhupamhaNivAyamavi asthi vimAyA suhumA kiriyA IriyAvahiyA nAma kanjai 1 |saa paDhamasamae baddhA puTThA bitIyamamae veiyA taiyasamae NijirANA sA baddhA puTA udIriyA veiyA NijigaNA seyakAle akamme yAvi bhavati, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjati pAhijjai, terasame kiriyaTThANe iriyArahietti yAhijai 2 / se bemi je ya atItA je ya paDupannA je ya yAgamissA arihaMtA bhagavaMtA savve te epAiM ceva terasa kiriyaTThANAI bhAsiMsu vA bhAseMti vA bhAsissaMti vA pannavisu vA panaviti vA pannavissaMti vA, evaM ceva terasamaM kiriyaTThANAM seviMsu vA sevaMti vA sevissaMti vA // sUtraM 26 // yaduttaraM ca NaM purisavijayaM vibhaMgamAikkhissAmi, iha khalu NANAparANANaM NANAchaMdANaM NANAsIlANaM NANAdiTThINaM gANArUINaM NANAraMbhANaM gANAjhavasANasaMjuttANaM NANAvihapAvasuyajjhayaNaM evaM bhavai, taMjahA-bhomaM uppAyaM suviNaM aMtalikkhaM aMgaM saraM lakkhaNaM vaMjaNaM ithilakkhaNaM purisalakkhaNaM hayalakkhaNaM gayalakkhaNaM goNalakkhaNaM miDhalakkhaNaM kukaDalakkhaNaM tittiralakkhaNaM vaTTagalakkhaNaM lAvayalakkhaNaM cakalakkhaNaM chattalakkhaNaM cammalakkhaNaM daMDalakkhaNaM asilavakhaNaM maNilakkhaNaM kAgiNilakkhaNaM subhagAkaraM dubbhagAkaraM gambhakaraM mohaNakaraM pAhavvaNiM pAgasAsaNiM davvahoma khattiyavijaM caMdacariyaM sUracariyaM sukacariyaM bahassaivariyaM ukkApAyaM disAdAhaM miyavakkaM vAyasaparimaMDalaM paMsuvuDhei kesavuTTi maMsavuddhiM ruhirakhuTThi vetAliM zraddhavetAliM yosovaNiM tAlugaghADaNiM sovAgi sovari dAmiliM kAliMgi goriM gaMdhAriM yovataNi uppayaNiM jaMbhaNi thaMbhaNi lesaNiM grAmayakaraNiM visallakaraNiM pakamaNiM aMtaddhANiM thAyamiNiM, evamAjhyAyo vijAyo annassa heDaM pau~jaMti, pANassa heuM pauMjaMti vatthassa heuM pauMjaMti leNassa heuM pauMjaMti sayaNassa heuM pauMjaMti / annesiM vA vikhvarUvANaM kAmabhogANaM heLaM pauMjaMti, Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam : zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 2 ] [ 206 tiriccha te vijja seveti, te aNAriyA vippaDibannA kAlamAse kAlaM kiccA annayarAiM yAsuriyAI kibbisiyAI ThANAI uvavattAro bhavaMti, tato'vi vippamucamANA bhujo elabhUyatAe tamayaMdhapAe pacayati ||suutrN 30 // se egaiyo aAyaheuM vA NAyaheuM vA sayaNaheuM vA agAraheDaM vA parivAraheu~ vA nAyagaM vA sahavAsiyaM vA NissAe aduvA aNugAmie 1 yaduvA uvacarae 2 aduvA paDipahie 3 aduvA saMdhicchedae 4 aduvA gaMThicchedae 5 yadutA urambhie 6 aduvA movarie 7 yaduvA vAgurie 8 aduvA sAuNie 1 aduvA macchie 10 aduvA goghAyae 11 aduvA govAlae 12 aduvA sovaNie (seyaNae) 13 aduvA sovaNiyaMtie 14-1 // se egaiyo grANugAmiyabhAvaM paDisaMdhAya tameva aNugAmiyANugAmiyaM haMtA chettA bhettA lupaittA vilupaittA uddavaittA yAhAraM yAhAreti, iti se mahayA pAvehi kammehiM attANaM uvavakhAittA bhavai 2 // se egaiyo uvacarayabhAvaM paDisaMdhAya tameva uvacariyaM haMtA chettA bhettA lupaittA vilupaittA uddavaittA yAhAraM thAhAreti, iti se mahayA pAvahiM kammehiM zrattANaM udavakhAittA bhavai 3 // se egaiyo pADipahiyabhAvaM paDisaMdhAya tameva pADipahe ThicA haMtA chettA bhettA lupaittA vilupaittA uddavaittA aAhAraM zrAhAreti, iti se mahayA pAvehi kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai 4 // se egaiyo sadhihaMdagabhAvaM paDisaM. dhAya tameva saMdhi chettA bhattA jAva iti se mahayA pAvahiM kammahiM attANaM uvavakhAittA bhavai 5 // se egaiyo gaMThichedagabhAvaM paDisaMdhAya tameva gaMThiM chettA bhettA jAva iti se mahayA pAvahiM kammehiM attANaM uvavakhAittA bhavai 6 // se egaiyo urabbhiyabhAvaM paDisaMdhAya urabhaM vA arANataraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvavakhAittA bhavai / eso abhilAvo savvastha 7 // se egaiyo soyari. yabhAvaM paDisaMdhAya mahisaM vA araNataraM vA tasaM pANaM jAva uvakkhAittA bhavai 8 // se egaiyo vAguriyabhAvaM paDisaMdhAya miyaM vA araNataraM vA tasaM pANaM Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH : prathamo vibhAgaH haMtA jAva uvakkhAittA bhavai // se egaiyo sauNiyabhAvaM paDisaMdhAya sauNiM vA agaNataraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai 10 // se egaiyo macchiyabhAvaM paDisaMdhAya macchaM vA zrarANataraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai 11 // se egaddayo goghAyabhAvaM paDisaMdhAya tameva goNaM vA araNayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai 12 // se egaiyo govAlabhAvaM paDisaMdhAya tameva govAlaM (goNaM) vA parijaviya parijaviya haMtA jAva uvakkhAittA bhavai 13 // se egaiyo sovaNiyabhAvaM paDi. saMdhAya tameva suNagaM vA annayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai 14 // se egaiyo sovaNiyaMtiyabhAvaM paDisaMdhAya tameva maNussaM vA annayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva zrAhAraM yAhAreti, iti se mahayA pAvehiM kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai 15 // sUtraM 31 // se egaiyo parisAmanmAyo udvittA ahameyaM haNAmitti kaTu tittiraM vA vaTTagaM vA lAvagaM vA kavoyagaM vA kaviMjalaM vA annayaraM vA tasaM pANaM hatA jAva uvakkhAittA bhavai 1 // se egaiyo keNai yAyAmoNaM viruddha samANe aduvA rUladANeNaM aduvA surAthAlaeNaM gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa vA sayameva agaNikAegAM sassAI bhAmei anneNavi agaNikAeNaM sassAiM jhAmAvei agaNikAeNaM sassAI jhAmaMtaMpi annaM samaNujANai iti se mahayA pAvakamehiM attANaM uvakkhAittA bhavai 2 // se egaiyo keNai aAyANeNaM viruddha samANe aduvA khaladANeNaM aduvA surAthAlaeNaM gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa vA uTTANa vA goNANa vA ghoDagANa vA gaddabhANa vA sayameva dhUrAyo kappeti anneNavi kappAveti kappaMtapi annaM samaNujANai iti se mahayA jAva bhavai 3 // se egaiyo keNai aAyANeNaM viruddha samANe aduvA khaladANeNaM aduvA surAthAlaeNaM gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa vA uTTasAlAyo vA goNasAlAtho vA ghoDagasAlAyo vA gaddabhasAlAyo Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam : zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 2 ] [ 211 vA kaMTakoMdiyAe paDipehittA sayameva agaNikAeNaM jhAmei anneNavi jhAmAvai jhAmaMtaMpi anna samaNujANai iti se mahayA jAva bhavai 4 // se egaiyo keNai yAyANeNaM viruddha samANe aduvA khaladANeNaM aduvA surAthAlaeNaM gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa vA kuMDalaM vA maNiM vA mottiyaM vA sayameva avaharai anneNavi avaharAvai avaharaMtaMpi anna samaNujANai iti se mahayA jAva bhavai 5 // se egaiyo keNaivi zrAdANeNaM viruddha samANe aduvA khaladANeNaM aduvA surAthAlaeNaM samaNANa vA mAhaNANa vA chattagaM vA daMDagaM vA bhaMDagaM vA mattagaM vA laTThi vA bhisigaM vA celagaM vA cilimiligaM vA cammayaM vA cheyaNagaM vA cammakosiyaM vA sayameva yavaharati jAva samaNujANai iti se mahayA jAva uvakkhAittA bhavai 6 // se egaiyo go vitigilai taM0-gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa vA sayameva agaNikAraNaM zrosahIyo jhAmei jAva yannapi jhAmataM samaNujANai iti se mahayA jAva upakkhAittA bhavati // se egaiyo No vitigichai, taM0-gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa vA uTTANa vA goNANa vA ghoDagANa vA gaddabhANa vA sayameva gharAyo kappei anneNavi kappAveti annapi kappaMtaM samaNujANai0 8 // se egaiyo No vitigiMchai taM0-gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa vA aTTasAlAyo vAjAva gadabhasAlAyo vA kaMTakoMdiyAhiM paDipehittA sayameva agaNikAeNaM jhAmei jAva samaNujANai 1 // se egaiyo No vitigichai, taM0-gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa vA jAva mottiyaM vA sayameva avaharai jAva samaNujANai0 10 // se egaiyo No vitigichai taM0-samaNANa vA mAhaNANa vA chattagaM vA daMDagaM vA jAva cammacchedaNagaM vA sayameva avaharai jAva samagujANai iti se mahayA jAva uvakkhAittA bhavai 11 // se egaiyo samaNaM vA mAhaNaM vA dissA NANAvihehiM pAvakammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai, aduvA NaM accharAe grAphAlittA bhavai, aduvA NaM pharusaM vadittA bhavai, kAleNavi se Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH : prathamo vibhAgaH aNupaviTTamsa asaNaM vA pANaM vA jAva No davAvettA bhavai 12 // je ime bhavanti vonamaMtA bhAratakaMtA alasagA vasalagA kivaNagA samaNagA padayaMti te iNameva jIvitaM ghijIvitaM saMpaDivheMti, nAi te paralogassa paDhAe kiMcivi silIsaMti, te duvakhaMti te soyaMti te jUraMti te tippati te pirati te paritappati te duvakhaNajUraNasoyaNatippaNApiTTaNaparitippaNavahavaMdhaNaparikile. sAyo appaDivirayA bhavaMti, te mahayA prAraMbheNaM te mahayA samAraMbheNaM te mahayA prAraMbhasamAraMbheNaM virUvarUvehiM pAvakammakiccehiM urAlAI mANussagAI bhogabhogAI bhujittAro bhavaMti, taMjahA- yannaM annakAle pANaM pANakAle vatthaM vA thakAle leNaM leNakAle sayaNaM sayaNakAle sapuvAvaraM ca NaM rAhAe kayavalikamme kayakouyamaMgalapAyacchitte sirasA rAhAe kaMThamAlAkaDe thAviddhamaNisuvanne kappiyamAlAmAlI paDibaddhasarIre vagvAriyasoNisuttagamalladAmakalAve yahatavatthaparihie caMdaNokkhittagAyasarIre mahatimahAliyAe kUDAgArasAlAe mahatimahAlayaMsi sIhAsaNaMsi itthIgummasaMparikhuDe savvarAieNaM joiNA jhiyAyamANeNaM mahayAhayanaTTagIyavAiyataMtItalatAlatuDiyaghaNamuiMgapar3apavAiyaraveNaM urAlAI maNussagAI bhogabhogAI bhujamANe viha. rai 13 / tassa NaM egamavi pANavemANassa jAva cattAri paMca jaNA avuttA ceva atbhuti, bhaNaha devANuppiyA ! ki karemo ? kiM zrAharemo ? kiM uvaNemo ? kiM yAciTTAmo ! kiM bhe hiya icchiyaM ? kiM bhe aAsagassa sayai ?, 14 // tameva pAsittA zraNAriyA evaM vayaMti-deve khalu ayaM purise, devamiNAe khalu ayaM purise, annevi ya NaM uvajIvaMti, tameva pAsittA grAriyA vayaMti-abhikkatakUrakamme khalu ayaM purise atidhunne aiyAyaravakhe dAhiNagAmie neraie karAhapakkhie zrAgamissANaM dullahabohiyAe yAvi bhavissai 15 / / icceyassa ThANassa uThThiyA vege abhigijhaMti aNuTThiyA vege abhigijhati abhijhajhAurA abhigijhati, esa ThANe Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 213 zrImatsUtrakRtAGga-sUtram :: zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 2 ] aNArie akevale appaDipunne arNayAue asaMsuddhe yamalagattaNe asiddhimagge amuttimagge anivvANamagge aNijANamagge asabadukkhapahINamagge egaMtamicche asAhu esa khalu paDhamassa ThANassa adhammapavakhassa vibhaMge evamAhie 16 ||suutrN 32 // grahAvare doncassa TThANassa dhammapakkhassa vibhaMgaM evamAhijai, iha khalu pAINaM vA paDINaM vA udINaM vA dAhiNaM vA saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-yApariyA vege aNAriyA vege ucAgoyA vege NIyAgoyA vege kAyamaMtA vege rahassamaMtA vege suvannA vege duvannA vege surUvA vege durUvA vege, tesiM ca NaM khettapatthUNi pariggahiyAiM bhavaMti, eso pAlAvago jahA poMDarIe tahA tabbo, teNeva abhilAveNa jAva sabbovasaMtA savvattAe parinikhuDettimi // esa ThANe pArie kevale jAva sambadukkhappahINamagge egaMtasamme sAhu, dobassa ThANassa dhammapakkhassa vibhaMge evamAhie ||suutr 33 // - grahAvare taccassa DhANassa missagassa vibhaMge evamAhijai, je ime bhavaMti thAragigAyA zrAvasahiyA gAmaNiyaMtiyA karAhuIrahasmitA jAva te tayo vippamuccamANA bhujo elamUyattA etamUttAe paJcAyaMti, esa ThANe praNArie akevale jAva asavvadukkhapahINamagge egaMtamicche asAhU, esa khalu taccassa ThANassa missagamsa vibhaMge evamAhie ||suutrN 34 // grahAvare paDhamassa ThANassa adhammapavakhassa vibhaMge evamAhijjai-iha khalu pAIgAM vA 4 saMtegatiyA maNussA bhavaMti-gihatthA mahicchA mahAraMbhA mahApariggahA adhammiyA adhammANurANA adhammiTThA adhammakkhAI dhammapAyajIviNo adhammapaviloI adhammapalajaNA adhammasIlasamudAyArA adhammeNaM ceva vitiM kappemANA viharati 1 // haNa chiMda bhiMda vigattagA lohiyapANI caMDA ruddA khuddA sAhassiyA ukkucaNavaMcaNamAyANiyaDikUDakavaDasAisaMpayogabahulA dusmIlA dubbayA duppaDiyANaMdA asAhU, savvAyo pANAivAyAyo Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH appaDivirayA jAvajIvAe jAva savvAyo pariggahAyo appaDivirayA jAvajIvAe, savvAyo kohAyo jAva micchAdasaNasallAyo appaDivirayA, savvAyo rAhANummadaNavarANagagaMdhavilevaNasaddapharisarasakhvagaMdhamallAlaMkArAyo appaDivirayA jAvajIvAe, savvAyo sagaDarahajANajuggagillithilisiyAsaMdamANiyAsayaNAsaNajANavAhaNabhogabhoyaNapavittharavihIyo appaDivirayA jAvajIvAe, savvAyo kayavikkayamAsaddhamAsaruvagasaMvavahArAyo appaDivirayA jAvajIvAe, sabbAyo kayavikayamAsaddhamAsarUvagasaMvavahArAyo appaDivirayA jAvajIvAe, savvAyo hiragaNasuvaraNadhaNadharANamaNimottiyasaMkhasilappavAlAzro appaDivirayA jAvajIvAe, savvAyo kUDatulakUDamANAyo appaDivirayA jAvajIvAe, savAyo prAraMbhasamAraMbhAyo appaDivirayA jAvajIvAe, savvAyo kAraNakArAvaNAyo appaDivirayA jAvajIvAe, savvAyo payaNapayAvaNAyo appaDivirayA jAvajIvAe, savvAyo kuTTaNapiTTaNatajaNatADaNavahabaMdhaparikilesAyo appaDivirayA jAvajIvAe, 2 // je grAvarANe tahappagArA sAvajA abohiyA kammaMtA parapANapariyAvaNakarA je aNAriehiM kanjaMti tato appaDivirayA jAvajIvAe, se jahANAmae kei purise kalamamasUratilamuggamAsaniphAvakulatthayAlisaMdagapalimaMthagamAdiehiM aTate kUre micchAdaMDaM pauMjaMti 3 / evameva tahappagAre purisajAe tittiravaTTagalAvagakavotakavijalamiyamahisavarAhagAhagohakummasirisivamAdiehiM ayate kUre micchAdaMDaM pauMti 4 / jAvi ya se bAhiriyA parisA bhavai, taMjahA-dAse i vA pese i vA bhayae i vA bhAille i vA kammakarae i vA bhogapurise i vA tesipi ya NaM annayaraMsi vA grahAlahugaMsi zravarAhasi sayameva gasyaM daMDaM nivattei, taMjahA-imaM daMDeha imaM muMDeha imaM tajjeha imaM tAleha imaM aduyabaMdhaNaM kareha imaM niyalabaMdhaNaM kareha imaM haDDibaMdhaNaM kareha imaM cAragabaMdhaNaM kareha imaM niyalajuyalasaMkoiyamoDiyaM kareha imaM hatthachinnayaM kareha imaM pAyachinnayaM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGga-sUtram : zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 2 ] [ 215 kareha imaM kanachirANayaM kareha imaM nakkayo?sIsamuhachinnayaM kareha veyagachahiyaM aMgachahiyaM pakkhAphoDiyaM kareha imaM NayaNupADiyaM kareha imaM daMsaNuppADiyaM vasaNuppADiyaM jinbhuppADiyaM aolaMbiyaM kareha ghasiyaM kareha gholiyaM kareha sUlAiyaM kareha sUlAbhinayaM kareha khAravattiyaM kareha vajhavattiyaM kareha sIhapucchiyagaM kareha vasabhapucchiyagaM kareha davaggi(kaDaggi)daDDayaMgaM kAgaNimaMsakhAviyagaM bhattapANaniruddhaga imaM jAvajIvaM vahabaMdhaNaM kareha imaM annayareNaM asubheNaM kumAreNaM mAreha 5 // jAvi ya se abhitariyA parisA bhavai, taMjahA-mAyA ivAM piyA ivA bhAyA ivA bhagiNI i vA bhanjA i vA puttA i vA dhUtA i vA surAhA ivA, tesipi ya NaM annayaraMsi grahAlahugaMsi avarAhasi sayameva garuyaM daMDaM Nivattei, sIyodagaviyaGasi uccholittA bhavai jahA mittadosavattie jAva ahie paraMsi logaMsi, te dukkhaMti soyaMtijUraMti tippaMti piTaMti paritappaMti te dukkhaNa moyaNajUraNatippaNapiTTaNaparitappaNavahabaMdhaNaparikilesAyo apaDivirayA bhavaMti 6 // evameva te itthikAmahiM mucchiyA giddhA gaDhiyA ajjhovavannA jAva vAmAI caupaMcamAiM chahasamAI vA appataro vA bhujataro vA kAlaM bhujittu bhogabhogAiM pavisuittA verAyataNAI saMciNittA bahUI pAvAI kammAiM ussannAiM saMbhArakaDeNa kammaNA se jahANAmae ayagole i vA selagole i vA udagaMsi pakkhitte samANe udagatalamaivaittA ahe dharaNitalapaiTThANe bhavai 7 / evameva tahappagAre purisajAte vajabahule dhUtabahule paMkabahule verabahule appattiyavahule daMbhavahule NiyaDibahulaM sAibahule ayasabahule ussannatasapANaghAtI kAlamAse kAlaM kiccA dharaNitalamaivaittA ahe NaragatalapaiTThANe bhavai 8 // sUtraM 35 // te NaM NaragA aMto vaTTA bAhiM cauraMsA grahe khurappasaMThANasaMThiyA NiccaMdhatamasA (NiccaMdhakAratamasA) vavagayagahacaMdasUranakkhattajoisappahA medavasAmasaruhirapyapaDalacikkhilalittANulevaNatalA asuI vImA paramadubhigaMdhA karAhA agaNivannAbhA kakkhaDaphAmA durahiyAsA asubhA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH garagA asubhA Naraesu veyaNAyo 1 // No ceva Naraesu neraiyA NihAyaMti vA payalAyaMti vA suI vA ratiM vA dhitiM vA matiM vA upalabhaMte, te NaM tattha ujjalaM viulaM pagADhaM kaDuyaM kakasaM caMDaM dukkhaM duggaM tivvaM durahiyAsaM NeraiyA veyaNaM pacaNubhavamANA viharaMti 2 // sUtraM 36 // se jahANAmae rukkhe siyA pavvayagge jAe mUle chinne agge garue jayo NirANaM jo visamaM jayo duggaM tayo pavaDati, evAmeva tahappagAre purisajAe ganbhAto gambhaM jammAto jammaM mArAyo mAraM NaragAyo NaragaM dukkhAyo dukkhaM dAhiNagAmie oraie karAhapakkhie AgamissANaM dullabhabohie yAvi bhavai 1 // esa gaNe aNArie akevale jAva asambadukkhapahINamagge egaMtamicche asAhU paDhamassa ThANassa adhammapakkhassa vibhaMge evamAhie 2 // sUtraM 37 // grahAvare doccassa ThANassa dhammapakkhassa vibhaMge evamAhijai-iha khalu pAiNaM vA 4 saMtegatiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-aNAraMbhA aparigahA dhammiyA dhammANuyA dhammiTThA jAva dhammeNaM ceva vittiM kappemANA viharaMti, susIlA subvayA suppaDiyANAMdA susAhU samvatA pANAtivAyAyo paDivirayA jAvajIvAe jAva je yAvanne tahappagArA sAvajA abohiyA kammatA parapANapariyAvaNakarA kajjati tato vipaDiviratA jAvajIvAe 1 // se jahANAmae aNagArA bhagavaMto IriyAsamiyA bhAsAsamiyA esaNAsamiyA zrAyANabhaMDamattaNikkhevaNAsamiyA uccArapAsavaNakhelasiMghANajallapAriTThAvaNiyAmamiyA maNasamiyA vayasamiyA kAyasamiyA maNaguttA vayaguttA kAyaguttA guttA gutiMdiyA guttavaMbhayArI akohA amANA amAyA alobhA saMtA pasaMtA uvasaMtA pariNivuDA zraNAsavA aggaMthA chinnamoyA viruvalevA kaMsapAi va mukatoyA saMkho iva NiraMjaNA jIva iva apaDihayagatI gagaNatalaMpiva nirAlaMbaNA vAuriva apaDibaddhA sAradasalila va suddhahiyayA pukkharapattaM va niruvalevA kummo iva gutiMdiyA vihaga iva vippamukkA khaggiMvisANaM va Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam : zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 2 ] [ 217 suddhahikyA pukkharapattaM va niruvalevA kumbhA iva guniMdiyA vihaga iva vippamukkA khaggivisANaM va egajAyA bhAraMDapakkhIva appamattA kuMjaro iva soMDIrA vasabho iva jAtatthAmA sIho iva duddharisA maMdaro iva appakaMpA sAgaro iva gabhIrA caMdo iva somalesA sUro iva dittateyA jaccakaMcaNagaM (kaNagaM) va jAtarUvA vasuMdharA iva savvakAsavisahA suhuyahuyAsaNo viva teyasA jalaMtA // Natthi NaM tesiM bhagavaMtANaM katthavi paDibaMdhe bhavai, se paDibadhe caubihe parANatte, taMjahA-aMDae i vA poyae i vA uggahe i vA paggaha i vA jannaM jannaM disaM inchati tannaM tannaM disaM yapaDibaddhA suibhUyA lahubhUyA appaggaMthA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANA viharati / tesi NaM bhagavaMtANaM imA etArUvA jAyAmAyAvittI hotthA, taMjahA-cautthe bhatte chaThe bhatte aTThame bhatte dasame bhatte duvAlasame bhatte caudasame bhatte zraddhamAsie bhane mAsie bhatte domAsie timAsie cAummAsie paMcamAsie chammAsie aduttaraM ca NaM ukkhittacaramA NirikhattacarayA uvikhattaNikkhittacaragA aMtacaragA paMtacaragA lUhacaragA samudANacaragA saMsaTTacaragA asaMsaTTacaragA tajAtasaMsaTTacaragA diTThalAbhiyA adiTThalAbhiyA puThThalAbhiyA apuThalAbhiyA bhikkhalAbhiyA abhikkhalAbhiyA annAyacaragA uvanihiyA saMkhAdattiyA parimitapiMDavAiyA suddhesaNiyA aMtAhArA paMtAhArA barasAhArA virasAhArA lUhAhArA tucchAhArA aMtajIvI paMtajIvI AyaMbiliyA purimaDiyA nivigaiyA amajamaMsAsiNo No NiyAmarasabhoI ThANAiyA paDimAThANAiyA ukaDuvAsaNiyA NesajiyA vIrAsaNiyA daMDAyatiyA lagaMDasAiNo appAuDA agattayA akaMDayA aNiThThahA evaM jahovavAie dhutakesamaMsuromanahA savvagAyapaDikammavippamukkA ciThThati 2 // te NaM eteNaM vihAreNaM viharamANA bahUI vAsAiM sAmanapariyAgaM pAuNaMti 2 bahubahu aAvAhasi uppannaMsi vA aNuppannaMsi vA bahUI bhattAI paJcakkhanti paJcakkhAittA bahUI bhattAI aNasaNAe Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH prathamo vibhAgaH chediti aNasaNAe chedittA jassavAe kIrati naggabhAve muDabhAve agahANabhAve adaMtavaNage achattae aNovAhaNae bhUmisejA phalagasejjA kaTThasejA kesaloe baMbhaceravAse paragharapavese laddhAvaladdhe mANAvamANaNAyo hIlaNAyo niMdaNAyo khisaNAyo garahaNAyo tajaNAyo tAlaNAyo ucAvayA gAmakaMTagA bAbIsaM parIsahovasaggA ahiyAsijjati tamaLaM yArAhaMti, tamaThaM bArAhittA caramehiM ussAsanissAsehiM gaNaMtaM aNuttaraM nivAghAtaM nirAvaraNaM kasiNaM paDipurANaM kevalavaraNANadaMsaNaM samupAti, samuppADittA tato pacchA mijhati bujjhati muccaMti pariNivAyaMti savvadukkhAgAM aMtaM kareMti 3 // egacAe puNa ege bhayaMtAro bhavaMti, avare puNa puJcakammAvasesegAM kAlamAse kAlaM kiccA annayaresu devaloesu devattAe uvavattAro bhavaMti, taMjahA-mahaDiesu mahajjutiesu mahAparakkamesu mahAjasesu mahAbalesu mahANubhAvesu mahAsukkhesu te gAM tattha devA bhavaMti mahaDDiyA mahajjutiyA jAva mahAsukkhA hAravirAiyavacchA kaDagatuDiyathaMbhiyabhuyA aMgayakuDalamaTThagaMDayalakannapIDhadhArI vicittahatthAbharaNA vicittamAlAmaulimauDA kallANagaMdhapavarakhatthaparihiyA kallANagapavaramallANulevaNadharA bhAsuravoMdI palaMbavaNamAladharA divvegAM rUveNAM divveNAM vannegAM divvegAM gaMdheAM divvegAM phAsegAM divvegAM saMghAegAM divveNAM saMThANegAM divvAe iDDIe divvAe juttIe divyAe pabhAe divvAe chAyAe dibAe acAe divveSAM teegAM divAe lesAe dasa disAyo ujjovemANA pabhAsemANA gaikallANA ThikalANA bAgamesibhaddayA yAvi bhavaMti, esa ThANe thAyarie jAva savvadukkhapahINamagge egaMtasamme susAhU / docassa ThANassa dhammapakkhassa vibhaMge evamAhie 4 // sUtraM 38 // grahAvare tabassa ThANassa mIsagassa vibhaMge evamAhijai-iha khalu pAINaM vA 4 saMtegatiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-appicchA appAraMbhA appapariggahA dhammiyA dhammANuyA jAva dhammeNaM ceva vittiM kappemANA viharaMti susIlA suvvayA lupaDiyANaMdA sAhU Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 2 ] [ 216 egaccAyo pANAivAyAyo paDiviratA jAvajIvAe egaccAyo appaDivirayA jAva je yAvarANe tahappagArA sAvajA abohiyA kammaMtA parapANaparitAvaNakarA kajjaMti tatovi egaccAyo appaDivirayA 1 // se jahANAmae samaNovAsagA bhavaMti abhigayajIvAjIvA uvaladdhapurANapAvA yAsavasaMvaraveyaNANijarAkiriyAhigaraNabaMdhamokkhakusalA asaheja(jA)devAsuranAgasuvarANajavakharakkhasakinnarakiMpurisagarulagaMdhavvamahoragAiehiM devagaNehiM niggaMthAzro pAvaya. NAyo aNaikkamaNijjA iNameva niggaMthe pAvayaNe NissaMkiyA NivakaMkhiyA nibitigicchA laTThA gahiyaTThA pucchiyaTThA viNicchiyaTThA abhigayaTThA aTTimiMjapemmANurAgarattA ayamAuso / niggaMthe pAvayaNe aDhe ayaM paramaThe sese aNaThe usiyaphalihA avaMguyaduvArA aciyattaMteuraparagharapavemA cAuddasaTTamuddiTTapuriNamAsiNIsu paDipunnaM posahaM sammaM aNupAlemANA samaNe niggaMthe phAsuesaNijjeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM vatthapaDiggahakaMbalapAyapuMchaNeNaM yosahabhesajjeNaM pIThaphalagasejAsaMthAraeNaM paDilAbhemANA bahUhiM sIlavvayaguNaveramaNapaJcakkhANaposahovavAsehiM grahApariggahiehiM tavokammehiM appANaM bhAvamANA viharaMti 2 // te NaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANA bahUI vAsAiM samaNovAsagapariyAgaM pAuNaMti pAuNittA yAbAhaMsi uppannaMsi vA aNuppannaMsi vA bahUI bhattAI paccakkhAyaMti bahUI bhattAI paccakkhAettA bahUI bhattAI aNasaNAe chedenti bahUI bhattAI aNasaNAe cheittA pAloiyapaDikaMtA samAhipattA kAlamAse kAlaM kiccA annayaresu devaloesu devattAe uvavattAro bhavaMti, taMjahA-mahaDiesu mahajjuiesu jAva mahAsukkhesu sesaM taheva jAva ema ThANe yAyarie jAva egaMtasamme sAhU / taccassa ThANassa misagassa vibhaMge evaM zrAhie 3 // aviraI paDucca bAle pAhijai, viraI paDucca paMDie pAhijai, virayAviraiM paDucca bAlapaMDie pAhijjai, tattha NaM jA sA savvato aviraI esa ThANe zrAraMbhaTTANe Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH aNArie jAva asavvadukkhappahINamagge egaMtamicche asAhU, tattha NaM jA sA sabbato viraI esa ThANe aNAraMbhaTThANe pArie jAva savvaduvakhappahINamagge egaMtasamma sAhU, tattha NaM jA sA savvayo virayAviraI esa ThANe zrAraMbhaNothAraMbhaTTANe esa ThANe pArie jAva sabbadukkhappahINamagge egaMtasamme sAhU 4 // sUtraM 31 // evameva samaNugammamANA imehiM ceva dohiM ThANehiM samoaraMti, taMjahA-dhamme ceva adhamme ceva uvasaMte ceva aNuvasaMte ceva, tattha NaM je se paDhamassa ThANassa adhammapakkhassa vibhaMge evamAhie, tattha NaM imAI tinni tevaDhAiM pAvAdumayAiM bhavatIti makkhAyaM(yAI), taMjahA-kiriyApAINaM akiriyAvAINaM annANiyavAINaM veNaiyavAINaM, te'vi parinivvANamAhaMsu, tevi mokkhamAhesu te'vi lavaMti, sAvagA ! tevi lavaMti sAvaittAro // sUtram 40 // te savve pAvAuyA yAdikarA dhammANaM NANApannA NANAchaMdA NANAsIlA NANAdiTThI NANAI NANAraMbhA NANAjhavasANasaMjuttA egaM mahaM maMDalibaMdhaM kiccA savve ego ciTThati 1 // purise ya sAgaNiyANaM iMgAlANaM pAiM bahupaDipunnaM ayomaeNaM saMDAsaNaM gahAya te savve pAvAue prAigare dhammANaM NANApanne jAva NANAjhavasANasaMjutte evaM vayAsI-haMbho pAvAuyA ! zrAigarA dhammANaM NANApannA jAva NANAyajjhavasANasaMjuttA ! imaM tAva tumbhe sAgaNiyANaM iMgAlANaM pAI bahupaDipunnaM gahAya muhuttayaM muhuttagaM pANiNA dhareha, No bahusaMDAsagaM saMsAriyaM kujjA No bahuaggithaMbhaNiyaM kujA No bahu sAhammiyaveyAvaDiyaM kunjA No bahuparadhammiyaveyAvaDiyaM kujA ujjuyA NiyAgapaDivannA amAyaM kubvamANA pANiM pasAreha, iti vuccA se purise tesi pAvAduyANaM taM sAgaNiyANaM iMgAlANaM pAiM bahupaDipunnaM ayomaeNaM saMDAsaeNaM gahAya pANiMsu Nimirati 2 / tae NaM te pAvAduyA yAigarA dhammANaM NANApanA jAva NANAjhavasANasaMjuttA pANiM paDisAharaMti, tae NaM se purise te savve pAvAue aAdigare dhammANaM Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 221 zrImatsUtrakRtAGgam / zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 2 ] jAva NANAjhavasANasaMjutte evaM vayAsI-haMbho pAvAduyA ! yAigarA dhammANaM NANApannA jAva NANAjhavamANasaMjuttA ! kamhANaM tumbhe pANiM paDisAharaha ?, pANiM no DahijjA, daDaDhe kiM bhavissai ?, dukkhaM dukkhaMti mannamANA paDisA. haraha, esa tulA ema pamANe ema samAsaraNe, patteyaM tulA patteyaM pamANe patteyaM samosaraNe 3 // tatya NaM je te samaNA mAhaNA evamAtikvaMti jAva parUveti-savve pANA jAva sabve sattA hatayA yajAveyavA parighetabbA paritAveyabA kilAmetavA uddavetabbA, te pAgaMtucheyAe te zrAgaMtubheyAe jAva te zrAgaMtunAijarAmaraNajoNijammaNasaMsArapuNabhAgabhavAlabhavavaMcakalaMkalIbhAgiNo bhavismaMti 4 te bahUNaM daMDaNANaM vahUNaM muMDaNANaM tajaNANaM tAlaNANaM aMdubaMdhaNAgAM jAva gholaNAgAM mAimaraNANAM piimaraNANaM bhAiparaNANAM bhagiNImaraNAgAM bhajAputtadhUtarAhAmaraNANAM dAridANAM dohaggANaM appiyamaMvAmAgAM piyaviSayogAgAM bahUgAM dukkhadommaNasmAgAM aAbhAgiNo bhavissaMti, aNAdiyaM ca gAM aNavayaggaM dIhamaddhaM cAuraMtasaMsArakaMtAraM bhujo bhujo aNupariyaTTissaMti, te No sibhissaMti No bujhissaMti jAva No sabva. dukkhAgAM aMtaM karissaMti, esa tulA ema pamANe esa samosaraNe patteyaM tulA patteyaM pamANe patteyaM samosaraNe 5 // tattha gAM je te samaNA mAhaNA evamAikkhaMti jAva paveti-sace pANA sacce bhUyA savve jIvA savve sattA Na haMtavyA gA ajAveyavvA Na parighetavyA Na uddaveyavvA te No AgaMtu. cheyAe te No AgaMtubheyAe jAva jAijarAmaraNajoNijammaNasaMsArapuNabbhavagabhAsabhavapavaMcakalaMkalIbhAgiNo bhavissaMti, te No bahA daMDaNAgAM jAva No bahUgAM muMDaNANAM jAva bahUNaM dukkhadommaNassANAM No bhAgiNo bhavissaMti, aNAdiyaM va gAM aNavayaggaM dIhamaddhaM cAuraMtasaMsArakatAraM bhujo bhujo No aNupariyaTTissaMti, te sijmi.ssaMti jAva savvadukkhANaM aMtaM karissaMti 6 // sUtraM 41 // iccetehiM vArasahiM kiriyAThAyehiM vaTTamANA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH jIvA No sinjhisu No bujhisu No muccisu No pariNivvAiMsu jAva No savvadukkhANaM aMtaM kareMsu vA No kareMti vA No karissaMti vA 1 // eyasi ceva terasame kiriyAThANe vaTTamANA jIvA sibhiMsu bujhisu muciMsu pariNibvAiMsu jAva savvadukkhANaM aMtaM kareMsu vA karaMti vA karissaMti vA 2 / evaM se bhikkhu prAyaTThI Ayahite pAyagutte zrAyajoge vAyaparakame thAyarakkhie thAyA gukaMpae pAyanipheDae zrAyANameva paDisAharenjAsi tibemi 3 // // sUtraM 42 // // iti dvitIyamadhyayanam / / zru02-a02 // ... // atha dvitIyazrutaskandhe tRtIyamAhAraparijJAdhyayanam // . suyaM me aAusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu zrAhArapariraNAnAmajjhayo, tassa NaM ayamaThe-iha khalu pAINaM vA 4 sabbato sabyAvaMti ca NaM logaMsi cattAri bIyakAyA evamAhijjaMti, taMjahA-aggabIyA mUlabIyA porabIyA khaMdhabIyA, (vaNassaikAiyANaM paMcavihA bIjavavakaMtI evamAhijjai, taMjahA-aggamUlapokhakhaMdhabIyaruhA chaTThAvi egeMdiyA samucchimA bIyA jAyate) tesiM ca NaM grahAvIeNaM grahAvagAsaNaM ihegatiyA sattA puDhavIjoNiyA puDhavIsaMbhavA puDhavIvukamA tajjoNiyA tassaMbhavA taduvakamA kammo. vagA kammaNiyANeNaM tatthavukamA NANAvihajoNiyAsu puDhavIsu rukkhattAe viuTati 1 // te jIvA tesiM NANAvihajoNiyANaM puDhavINaM siNehamAhAreMti, te jIvA aAhAreti puDhavIsarIraM grAusarIraM teusarIraM vAusarIraM varNassaisarIraM 2 // gANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM sarAraM acittaM kuvaMti parividdhatthaM taM sarIraM puvAhAriyaM tayAhAriyaM vipariNayaM sArUviyakaDaM saMtaM 3 // avare'vi ya NaM tesiM puDhavijoNiyANaM rukkhANaM sarIrA NANAvarANA NANAgaMdhA NANArasA NANAphAsA NANAsaMgaNasaMThiyA NANAvihasarIrapuggala Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam / zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 3 ] [ 223 viuvitA te jIvA kammovavannagA bhavaMtittimakkhAyaM 4 ||suutrN 43 // grahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA sakhajoNiyA rukhasaMbhavA rukkhavukamA tajjo. NiyA tassaMbhavA taduvakamA kammovagA kammaniyANeNaM tatthavukamA puDhavIjoNiehiM rukkhehi rukkhattAe viudaMti, te jIvA tesiM puDhavIjoNiyANaM rukkhANaM siNehamAhAreMti, te jIvA yAhAreMti puDhavIsarIraM pAuteuvAuvaNassaisarIraM NANAvihANaM tasathAvarANAM pANANAM sarIraM acittaM kubaMti parividdhatthaM taM sarIraM puvAhAriyaM tayAhAriyaM vippariNAmiyaM sArUvikaDaM saMtaM avarevi ya gAM tesi rukkhajoNiyANAM rukkhANaM sarIrA NANAvarANA NANAgaMdhA NANArasA NANAphAsA NANAsaMThANasaMThiyA NANAvihasarIrapuggalaviuviyA te jIvA kammovavannagA bhavaMtItimakkhAyaM ||suutrN 44 // grahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA rukhajoNiyA rukkhasaMbhavA rukkhavukamA tajoNiyA tassaMbhavA taduvakamA kammovagA kammaNiyANeNaM tatthavukkamA rukkhajoNiesu rukkhattAe viuTaMti, te jIvA tesiM rukkhajoNiyANaM rakkhANaM siNehamAhAreMti, te jIvA zrAhAreMti puDhavIsarIraM pAuteuvAuvaNarasaisarIraM tasathAvarANaM pANANAM sarIraM acittaM kubbaMti, parividdhatthaM taM marIraM puvvAhAriyaM tayAhAriyaM vipariNAmiyaM sArUvikaDaM saMtaM avare'vi ya gAM tesiM ruvakhajoNiyANAM rukkhANAM sarIrA NANAvannA jAva te jIvA kammovavannagA bhavaMtItimakkhAyaM ||suutrN 45 // yahAyaraM purakkhAyaM ihegaiyA sattA rukhajoNiyA rukkhasaMbhavA rukkhavukamA tajjoNiyA tassaMbhavA taduvakamA kammAvagA kammaniyANegAM tatthavukamA rukhakhajoNiesu rakkhesu mUlattAe kaMdatAe khaMdhanAe tayattAe sAlattAe pavAlattAe pattattAe pupphattAe phalattAe bIyattAe viuTaMti, te jIvA tesiM rukhakhajoNiyANAM rukkhANAM sigohamAhAreMti. te jIvA yAhAreti puDhavIsarIraM pAuteuvAuvaNassaisarIraM NANAvihANaM tamathAvagaNAM pANANAM sarIraM acittaM kubvaMti parividdhatthaM taM Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH : prathamo vibhAgaH sarIragaM jAva sArUvikaDaM saMtaM, abare'vi ya tesiM rukkhajoNiyAgAM mUlAgaNAM kaMdAgAM khaMdhANAM tayANAM sAlANAM pavAlAgAM jAva bIyANAM sarIrA NANAvarANA NANAgaMdhA jAva NANAvihasarIrapuggalaviundiyA te jIvA kammovavannagA bhavaMtitImakkhAyaM ||suutrN 46 // grahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA rukkhajoNiyA rukkhasaMbhavA ruvakhavukamA tajjoNiyA tassaMbhavA taduvakamA kammovavannagA kammaniyANeNAM tatthavukamA rukkhajoNiehiM rukkhehiM ajbhArohattAe viuTaMti, te jI tesiM rukkhanoNiyANAM rukkhA siNehamAhAreMti, te jIpA zrAhAreMti puDhavIsarIraM jAva sArUvikaDaM saMtaM, avarevi ya gAM tesiM rukkhajoNiyANAM ajmArahANAM sarIrA NANAvannA jAvamakkhAyaM ||suutr 47 // ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA ajjhArohajoNiyA ajmArohasaMbhavA jAva kammaniyANegAM tatthavukamA rukkhajogiesu ajjhArohesu ajjhArohattAe viuTaMti, te jIvA tesiM rukkhajoNiyANAM ajjhArohANAM siNehamAhAreMti, te jIvA puDhavIsarIraM jAva sArUvikarDa saMtaM, ava. revi ya gAM tesiM ajjhArohajoNiyANAM ajjhArAhANAM sarIrA gAgAvannA jAvamakkhAyaM ||suutrN 48 // grahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA ajmArohajoNiyA anjhArohasaMbhavA jAra kammaniyANegAM tatthavukamA ajjhAroha. joNiesu (ajhoruhesu) ajjhArohattAe viuTati, te jIvA tesiM zrajmArohajoNiyANAM ajmArohANAM siNehamAhAreMti, te jIvA aAhAraMti puDhavisarIraM pAusarIraM jAva sArUvikaDaM saMtaM, avare'vi ya gAM tesiM ajmArohajoNiyANAM ajjhArohANAM sarIrA NANAvannA jAvamakkhAyaM ||suutrN 4 // ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA ajjhArohajoNiyA ajjhArohasaMbhavA jAva kammaniyANegAM tatthavukamA anbhArohajoNiesu ajjhArohesu mUlattAe jAva bIyattAe viuTaMti te jIvA tesiM yanmArohajoNiyANAM ajmArohANAM siNehamAhAreMti jAva avare'vi ya gAM tesiM ajjhArohajoNiyAgAM mUlANAM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 3 ] / 225 jAva bIyANAM sarIrA NANAvannA jAvamavakhAyaM ||suutrN 50 // grahAvaraM puravakhAyaM ihegattiyA sattA puDhavijoNiyA puDhavisaMbhavA jAva NANAvihajoNiyAsu puDhavAMsa taNattAe viuTaiti, te jIvA tesiM NANAvihajoNiyANAM puDhavINa siNehamAhAreMti jAva te jIvA kammovavannA bhavaMtItimakkhAyaM ||suutrN 51 // evaM puDhavijoNiesu taNesu taNattAe viuTati jAvamavakhAyaM ||suutrN 52 // evaM taNajoNiesu taNesu taNattAe viumati, taNajoNiyaM taNasarIraM ca yAhAreMti jAvamakkhAyaM 1 // evaM tamajoNiesu taNesu mUlattAe jAva bIyattAe viuTati te jIvA jAva evamakkhAyaM 2 // evaM zrosahINavi cattAri ghAlAvagA 3 / / evaM hariyANavi cattAri bAlAvagA 4 ||suutrN 53 // ahA. varaM purakkhAyaM ihegatiyA sattA puDhavijoNiyA puDhavisaMbhavA jAva kammaniyANeNaM tatthavukamA NANAvihajoNiyAsu puDhavIsu zrAyattAe vAyattAe kAyattAe kUhaNattAe kaMdukattAe uvvehaNiyattAe nivvehaNiyattAe sacchattAe chattaganAe vAsANiyattAe kUrattAe viuTati, te jIvA tesiM NANAvihajoNiyANaM puDhavINaM siNehamAhAreMti, tevi jIvA zrAhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM puDhavijoNiyAgAM aAyattANAM jAva kUrANAM sarIrA NANAvagaNA jAvamavakhAyaM, ego ceva AlAvago sesA tiriNa Nasthi 1 // grahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA udagajoNiyA udagasaMbhavA jAva kammaniyANeNaM tatthavukamA NANAvihajoNiesu udaesu rukhakhattAe viuTTati, te jIvA tesiM NANAvihajoNiyANaM udagANaM siNehamAhAreMti, te jIvA thAhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya gAM tesiM udagajo. NiyANAM rukkhANAM sarIrA NANAvarANA jAvamavasAyaM 2 / jahA puDhavijoNiyANAM rukkhANAM cattAri gamA ajjhArahANavi taheva, taNANAM zrosahINAM hariyANAM cattAri pAlAvagA bhANiyavvA ekkekke 3 // ahAvaraM puravasAyaM ihegatiyA sattA udagajoNiyA udagasaMbhavA jAva kammaNiyANegAM tatthavukamA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH NANAvihajoNiesu udaesu udagattAe avagattAe paNagattAe sevAlattAe kalaMbugatAe haDatAe kaserugattAra kacchabhANiyattAe uppalattAe paumattAe kumuyattAe naliNattAe subhagattAe sogaMdhiyattAe poMDariyamahApoMDariyattAe sayapatattAe sahastapattattAe evaM kalhArakoMkaNayattAe araviMdattAe tAmarasattAe bhisabhisamuNAlapukkhalattAe pukkhalacchibhagattAe viuti, te jIvA tesiM NANAvihajoNiyAgAM udagAgAM siNehamAhAreMti, te jIrA thAhAreMti puDhavIsarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya gAM tesiM udagajoNiyAgAM udagAgAM jAva puvarakhalacchibhagAgAM sarIrA NANAvarANA jAvamakkhAyaM, ego ceva ghAlAvago 4 // sUtra54 // grahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA tesiM ceva puDhavIjogiehiM rukkhehiM rukkhajoNiehiM rukkhehiM rukha joNiehiM mUnehiM jAva bIehiM rukkhajoNiehiM amArohehiM yajjhArohajoNihiM yajmArahehiM yajmArohajogiehiM mUlehiM jAva bIehiM puDhavijoNiehiM taNehi taNajojiehiM taNehiM taNajoNiehiM mUlnehiM jAva bIehiM evaM yosahIhivi tinni bAlAvagA 1 / evaM hariehivi tinni bAlAvagA 2 / puDhavijoNiehivi pAehiM kAehiM jAva kUrehiM udaganoNiehiM rukkhehi rukhakhajogiehi rakkhehi rukhajoNiehiM mUlehiM jAva bIehiM evaM yajjhAruhehivi tigiNa 3 / taNehiMpi tiriNa bAlAvagA 4 // zrosahIhipi tiriNa 5 / hariehipi tigiNa 6 udagajogiehiM udaehiM yavaehiM jAva puvakhalacchibhaehiM tasapANattAe viuti 6 / / te jIvA tesiM puDhavI. joNiyANAM udagajoNiyANAM rukkhajoNiyAgAM ajjhArohajoNiyAgAM taNajoNiyANAM yosahIjoNiyAgAM hariyajoNiyAgAM svakhAgAM ajmArahAgAM taNANAM yosahINAM hariyANAM mUlAgAM jAva bIyAgAM yAyAgAM kAyAgAM jAva kuravA(kUrA)gAM udagAgAM avagAgAM jAva pukkhalacchibhagAgAM siNehamAhAreMti 7 / te jIvA aAhAreMti puDhavIsarIraM jAva saMtaM / avare'vi ya gAM te se rukkhajoNiyAgAM ajjhArohajoNiyANAM taNajoNiyAgAM yosahijo Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam / zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 3] [ 227 yANAM hariyajoNiyANAM mUlajoNiyANAM kaMdajoNiyANAM jAva bIyajoNiyANa thAyajoNiyANAM kAyajoNiyANAM jAva kUrajoNiyAA udagajoNiyANAM avagajoNiyANAM jAva pukkhalacchibhagajoNiyANAM tasapANANaM sarIrA gANAvarANA jAvamakkhAyaM 1 // sUtra 55 // grahAvaraM puravakhAyaM NANAvihANAM maNumsANAM taMjahA--kammabhUmagANAM akammabhUmagANAM aMtaradIvagAgAM yAriyANAM milakkhuyANaM, tesiM ca gAM hAbIegAM grahAvagAseNAM itthIe purisassa ya kammakaDAe joNie estha gAM mehuNavattiyAe [va] NAmaM saMjoge samupajai, te duhayovi siNehaM saMcigAMti 1 // tattha gAM jIvA itthittAe purisattAe NapuMsagattAe viudaMti, te jIvA mAyouyaM piusukkaM taM tadubhayaM maMjaLaM kalusaM kivisaM taM paDhamattAe yAhAramAhAreMti, tato pacchA jaM se mAyA NANAvijhayo ramavihIyo yAhAramAhAreti tato egadesegAM oyamAhAreti, grANupuvveNa vuDDA palipAgamaNupavannA tato kAyAto abhinivaTTamANA itthiM vegayA jaNayaMti purisaM vegayA jaNayaMti NapusagaM vegayA jaNayaMti 2 / te jIvA DaharA samANA mAukkhIraM sappiM zrAhAreMti, ANupuHveNAM vuDDA zroyaNaM kummAsaM tasathAvare ya pANe. te jIvA zrAhAreti puDhavisarIraM jAva mArUvikaDaM saMtaM, avare'vi ya gAM tesiM NANAvihANAM maNussagANAM kammabhUmagANAM akammabhUmagANAM aMtaraddIvagAyAM pAriyANAM milakkhUNAM sarIrA NAmAvarANA bhavatItimakkhAyaM 3 // sUtraM 56 // grahAvaraM purakkhAyaM NANAvihANAM jalacarANAM paMciMdiyatirikkhajoNiyANAM, taMjahA-macchANAM jAva susumArANAM, tesiM ca gAM grahAbIegAM grahAvagAsegAM itthIe purisassa ya kammakaDA taheva jAva tato egadesegAM zroyamAhAreMti, zrANupubveNAM vuDDA palipAgamaNupavannA tato kAyAyo abhinivaTTamANA aMDaM vegayA jaNayaMti poyaM vegayA jaNayaMti se aMDe ubhijamANe itthi vegayA jaNayaMti purisaM vegayA jaNayaMti napuMsagaM vegayA jaNayaMti te jIvA DaharA samANA grAusi Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH NehamAhAreMti prANupubvegAM vuDDA vaNassatikAyaM tasathAvare ya pANe, te jIvA thAhAreti puDhavisarIraM jAva saMtaM. yAvare vi ya gAM temi gANAvihAgAM jalacarapaMciMdiyatirikkhajoNiyAgAM macchANAM susumArAgAM sarIrA NANAvagaNA jAvamakkhAyaM 1 // grahAvaraM purakkhAyaM NANAvihAgAM caupayathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM, taMjahA-egakhurANaM dukhurANaM gaMDIpadANaM saNaphayANaM, tesiMca NaM ahAvIeNaM ahAvagAseNaM isthipurimasma ya kamma jAva mehuNavattie NAmaM saMjoge samuppajai, te duhayo siNehaM saMciNaMti, tattha NaM jIvA itthittAe purisattAe jAva viudaMti, te jIvA mAyouyaM piusukkaM evaM jahA maNussANaM ityapi vegayA jaNayaMti purimaMpi napumagaMpi, te jIvA DaharA samANA mAukkhIraM sapi aAhAreMti zrANupuveNaM vuDDA vaNasmaikAyaM tasathAvare ya pANe, te jIvA yAhAreMti puDavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM NANAvihANaM cauppayathalayarapaMceMdiyatirikkhanoNiyANaM egakhurANaM jAva saNaphayANaM sarIrA gANAvagaNA jAvamAkhAyaM 2 / ahAvaraM purakkhAyaM NANAvihANaM uraparisappathalayarapaciMdiyatirikkhajoNiyANaM, taMjahA-bahINaM zrayagarANaM yAsAliyANaM mahoragANaM. temiM ca gAM grahAbIegAM grahAvagAseNaM itthIe purisa jAva ettha NaM mehuNa0 evaM taM ceva, nANattaM aMDaM vegaiyA jaNayaMti poyaM vegaiyA jaNayaMti, se aMDe ubhijamANe itthaM vegaiyA jaNayaMti purimaMpi NapusagaMpi, te jIvA DaharA samAgamA bAukAyamAhAreMti ANupubeNaM vuDDA vaNaspaikAya tasathAvarapANe, te jIvA yAhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM NANAvihANaM uraparisappathalayara. paMciMdiyatirikkha0 grahINaM jAva mahoragANaM sarIrA raNANAvarANA NANAgaMdhA jAvamakkhAyaM 3 // grahAvaraM purakkhAyaM NANAvihANaM bhuyaparisappathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM, taMjahA-gohANaM naulANaM sIhANaM saraDANaM sallANaM saravANaM kharANaM gharakoiliyANaM vissaMbharANaM, mumagANaM - maMgusANaM Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 3 ] [ 226 payalAiyANaM birAliyANaM johANAM cauppAiyANAM, tesiM ca gAM grahAvIegAM ahAvagAsegAM itthIe purisassa ya jahA uraparisappANAM tahA bhANiyabvaM jAva sArUvikaDaM saMtaM, avare'vi ya aaN tesiM NANAvihANaM bhuyaparisappapaMciM. diyathalayaratirikkhANaM taM0 gohANaM jAvamakkhAyaM 4 // grahAvaraM purakkhAyaM NANAvihANaM khahacarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM taMjahA-cammapakkhINaM lomapakkhINaM samuggapakkhINaM vitatapakkhINaM tesiM ca NaM yahAbIeNaM grahAvagAseNaM itthIe jahA uraparisappANaM, nANattaM te jIvA DaharA samANA mAugAttasiNehamAhAreMti - pANupuvveNaM vuDDA vaNastatikAyaM tasathAvare ya pANe, te jIvA zrAhAreti pudRvisarIraM jAva saMtaM, avare'viya NaM tesiM NANAvihANaM khahacarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM cammapakkhINa jAvamakkhAyaM 5 ||suutrN 57 // grahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA NANAvihajoNiyA NANAvihasaMbhavA NANAvihavukamA tajoNiyA tassaMbhavA taduvakamA kammovagA kammaNiyANeNaM tatthavukamA gANAvihANaM tasathAvarANaM poggalANaM sarIresu vA macittesu vA acittesu vA aNusUyattAe viudaMti, te jIvA tesiM NANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM siNehamAhAreMti, te jIvA zrAhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM tasathAvarajoNiyANaM aNusUyagANaM sarIrA NANAvarANA jAvamakkhAyaM // evaM durUvasaMbhavattAe // evaM khuradugattAe |suutrN 58 // grahAvaraM purakkhAyaM ihagatiyA satA NANAviha. joNiyA jAva kammaNiyANega tatthavukamA NANAvihANaM tasathAvarANaM pAgANaM sarIresu sacittesu vA yatrittesu vA taM sarIragaM vAyasaMmiddhaM vA vAyasaMgahiyaM vA vAyapariggahiyaM uDavAesu uDDabhAgI bhavati yahevANsu yahabhAgI bhavati tiriyavAesu tiriyabhAgI bhavati, taMjahA-zrosA himae mahiyA karae harataNue suddhodae, te jIvA temi NANAvihANaM tasathAvarANaM pAgANaM siNehamAhAreMti, te jIvA yAhariMti puDhavisarIraM Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH : prathamo vibhAgaH jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM tasathAvarajoNiyANAM zrosANaM jAva suddhodagANaM sarIrA NANAvarANA jAvamakkhAyaM 1 // grahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA udagajoNiyA udagasaMbhavA jAva kammaNiyANeNaM tatthavukamA tasathAvarajoNiesu udaesu udagattAe viuTaMti, te jIvA tesiM tasathAvarajoNiyANaM udagANaM siNahamAhAreMti, te jIvA zrAhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM tasathAvarajoNiyANaM udagANaM sarIrA NANAvarANA jAvamakkhAyaM 2 // grahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA udagajoNiyANaM jAva kammaniyANeNa tatthavukamA udagajoNiesu udaesu udagattAe viuTati, te jIvA tesiM udagajoNiyANaM udagANaM siNehamAhAreMti, te jIvA yAhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM udagajoNiyANaM udagANaM sarIrA NANAvannA jAvamavakhAyaM 3 // grahAvaraM puravakhAyaM ihegatiyA sattA udagajoNiyANaM jAva kammaniyANeNaM tatthavukamA udagajoNiesu udaesu tamapANattAe viuTaMti, te jIvA tesiM udagajogiyANaM udagANaM siNehamAhAreMti, te jIyA aAhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NatesiM udagajoNiyANaM tasapANANaM sarIrANANAvarANA jAvamakkhAyaM 4 ||suutrN 56 // grahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA NANAvihajoNiyA jAva kammaniyANeNaM tatthavukamA NANAvihANaM tasathAvarANAM pANANaM sarIresu sacittesuvA acittesu vA agaNikAyattAe viuTati, te jIvA tesiM NANAvihANaM tasathAvarANa pANANa siNehamAhAreMti, te jIvA aAhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM tasathAvarajoNiyANaM agaNINaM sarIrA gAgAvarANA jAvamakkhAyaM, sesA tinni bAlAvagA jahA udagANA 1 // grahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA gANAvihajoNiyANA jAva kammaniyANeNa tatthabukamA NANAvihANAM tasathAvarANaM pANANaM sarIresu sacittesu vA acittesu vA vAukAyattAe viuTaMti, jahA agaNINAM tahA bhANiyabvA, cattAri gamA 2 sUtra 60 // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 231 zrImatsUtrakRtAGgam : zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 3] grahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA NANAvihajoNiyA jAva kammaniyANeNaM tatthavukamA NANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM sarIresu vA sacittesu vA atritesu vA puDhavittAe sakarattAe vAluyattAe imAyo gAhAyo aNugaMtavvAyo'puDhavI yasakarA vAluyA ya uvale silA ya loNUse / aya tauya taMva sIsaga ruppa suvarANe ya vaire ya // 1 // hariyAle hiMgulae maNosilA saasgNjnnpvaale| abbhapaDalabbhavAluya bAyarakAe maNivihANA // 2 // gomejae ya ruyae aMka phalihe ya lohiyakkhe ya / maragayamasAragalle bhuyamoyaga iMdaNIle ya // 3 // caMdaNa geruya haMsagabbha pulae sogaMdhie ya bovve / caMdappabha verulie jalakate sUrakate ya // 4 // eyAyo eesu bhANiyavvAyo gAhAyo jAva sUrakaMtatAe viuTaTaMti, te jIvA tesiM NANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM siNehamAhAreMti, te jIvA zrAhAreMti puDhavIsarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM tasathAvarajoNiyANaM puDhavINaM jAva sUrakaMtANaM sarIrA NANAvarANA jAvamarakhAyaM, sesA tigiNa bAlAvagA jahA udagANaM // sUtraM 61 // grahAvaraM purakkhAyaM savve pANA savve bhUtA sabve jIvA savve sattA NANAvihajoNiyA NANAvihasaMbhavA NANAvihavukamA sarIrajoNiyA sarIrasaMbhavA sarIvukamA sarIrAhArA kammovagA kammaniyANA kammagatIyA kammaThiyA kammaNA ceva vippariyAsamuveti // se evamAyANaha se evamAyANittA aAhAragutte sahie samie sayA jae tibemi // sUtraM 62 // // iti tRtIyamadhyayanam // zru0 2 / a0 3 / / Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 ] __ [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH // atha dvitIyazrutaskandhe caturthaM pratyAkhyAnAdhyayanam // suyaM me pAusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu paJcakkhANakiriyANAmajhayaNe, tassa NaM ayamaThe parANatte-pAyA apaJcakkhANI yAvi bhavati, thAyA akiriyAkusale yAvi bhavati, yAyA micchAsaMThie yAvi bhavati, pAyA egaMtadaMDe yAvi bhavati, prAyA egaMtabAle yAvi bhavati, thAyA egaMtasutte yAvi bhavati, yAyA aviyAramaNavayaNakAyavakke yAvi bhavati. yAyA appaDihayaapaJcakkhAyapAvakamme yAvi bhavati, esa khalu bhagavatA akkhAe asaM. jate avirate appaDihayapaJcakkhAyapAvakamme sakirie asaMvuDe egaMtadaMDe egaMta. vAle egaMtasutte, se bAle aviyAramaNavayaNakAyavakke suviNamavi Na passati, pAve ya se kamme kajai // sUtraM 63 // tattha coyae pannavagaM evaM vayAsiasaMtaeNaM maNeNaM pAvaeNaM asaMtiyAe vatIe pAviyAe asaMtaeNaM kAraNaM pAvaeNaM grahaNaMtassa amaNakkhassa aviyAramaNavayakAyavakassa suviNamavi apassayo pAvakamme No kajai, kassa NaM taM heuM ?, coyae evaM babItiannayareNaM maNeNaM pAvaeNaM maNavattie pAve kamme kajai, annayarIe vatie pAviyAe vatibattie pAve kamme kajai, anayareNaM kAraNaM pAvaeNaM kAyavattie pAve kamme kajai, haNaMtassa samaNakkhassa saviyArama gavayakAyavakassa suviNamavi pAsayo evaMguNajAtIssa pAve kamme kajai 1 / puNaravi coyae evaM babIti-tattha NaM je te evamAhaMsu-asaMtaeNaM maNeNaM pAvaeNaM asaMtIyAe vatie pAviyAe asaMtaeNaM kAraNaM pAvaeNaM ahaNaMtassa amaNakkhassa aviyAramaNavayaNakAyavakkassa suviNamavi apassayo pAve kamme kajai, tattha NaM je te evamAhaMsu micchA te evamAhaMsu 2 / / tattha panavae coyagaM evaM vayAsItaM sammaM jaM mae puvaM vuttaM, asaMtaeNaM maNeNaM pAvaeNaM asaMtiyArA vatie pAviyAe asaMtaeNaM kAraNaM pAvaeNaM grahaNaMtassa amaNakkhassa aviyAramaNavayaNakAyavakassa suviNamavi apassayo pAve kamme kajati, taM sammaM, kassa Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 233 zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 4 ] . NaM taM heuM ?, prAcArya thAha-tattha khalu bhagakyA chajIvaNikAyaheU parANattA, taMjahA-puDhavikAiyA jAva tasakAiyA, icceehiM kahiM jIvaNikAehiM pAyA appaDihayapaJcakkhAyapAvakamme nicvaM pasaDhaviuvAtacittadaMDe, taMjahA-pANAtivAe jAva pariggahe kohe jAva micchAdasaNasalle 3 // zrAcArya zrAha-tattha khalu bhagavayA vahae diLaMte parANatte, se jahANAmae vahae siyA gAhAvaissa vA gAhAvaiputtassa vA ragaNo vA rAyapurisassa vA khaNaM nidAya pavisissAmi khaNaM labhrUNaM pahissAmi (appaNo akkhaNayAe tassa vA purisassa chida alabhamANe No vahei taM jayA me khaNo bhavistai tassa purisassa chidda labhissAmi tayA me se purise avassaM vaheya ve bhavissai evaM maNo pahAremANe) pahAremANe se kiM nu hu nAma se vahae tassa gAhAvaissa vA gAhAvaiputtassa vA ragaNo vA rAyapurisa(putta)ssa vA khaNaM nidAya pavisissAmi khaNaM laddhaNaM vahissAmi pahAremANe diyA vA rAtro vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUe minchAsaMThite niccaM pasaDhaviuvAyacittadaMDe bhavati ?, evaM viyAgaremANe samiyAe viyAgare ? coyae-haMtA bhavati 4 // zrAcArya zrAha-jahA se vahae tassa gAhAvaissa vA tassa gAhAvaiputtassa vA ragaNo vA rAyapurisassa vA khaNaM nihAya pavisissAmi khaNaM laNaM vahissAmitti pahAremANe diyA vA rAyo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUe micchAsaMThite niccaM pasaDhaviuvAyacittadaMDe, evameva bAlevi savvesi pANANaM jAva savvesi sattANaM diyA vA rAyo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUe micchAsaMThite nicca pasaDhaviuvAyacittadaMDe, taM0-pANAtivAe jAva micchAdasaNasalle, evaM khalu bhagavayA akkhAe asaMjae avirae appaDihayapaccakkhAyapAvakamme sakirie asaMvuDe egaMtadaMDe egaMtavAle egaMtasutte yAvi bhavai, se bAle aviyAramaNavayaNakAyavakke suviNamavi Na passai pAve ya se kamme kajai 5 // jahA se vahae tassa vA gAhAvaissa jAva tassa vA rAyapurisassa patteyaM patteyaM cittasamAdAe Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH diyA vA rAyo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUe micchAsaMThite niccaM pasaDhaviuvAyacittadaMDe bhavai, evameva bAle sabvesiM pANANaM jAva savvesiM sattANaM patteyaM patteyaM cittasamAdAe diyA vA rAyo vA sutte vA jAgaramAge vA amitabhUte micchAsaMThite niccaM pasadaviuvAyacittadaMDe bhavai 6 // ||suutrN 64 // No iNaThe samaThe [codakaH] iha khalu bahave pANA. je imeNaM sarIramamussaeNaM No diTThA vA suyA vA nAbhimayA vA vinAyA vA jesiM No patteyaM patteyaM cittasamAyAe diyA vA rAyo vA sutte vA jAgaramANe vA amitabhUte micchAsaMThite niccaM pasaDhaviuvAyacittadaMDe taMjahA-pANAtivAe jAba micchAdaMmaNasalle ||suutrN 65 // prAcArya zrAha-tattha khalu bhagavayA duve diLaMtA parANattA, taMjahA-sannididrute ya asannidideMte ya, se kiM taM sannidir3hate ?, je ime sannipaMciMdiyA pajattagA etesi NaM chajIvanikAe paDucca taMjahA-puvIkArya jAva tasakAyaM, se egaiyo puDhavIkAraNaM kiccaM kareivi kAraveivi, tassa NaM evaM bhavai-evaM khalu yahaM puDhavIkAraNaM kiccaM karemivi kAravemivi, No cava NaM se evaM bhavai imeNa vA imeNa vA, se eteNaM puDhavIkAraNaM kiccaM kareivi kAraveivi se NaM tAto puDhavIkAyAyo asaMjayaavizyaappaDihayapaJcakkhAyapAvakamme yAvi bhavai, evaM jAva tasakAe ti bhANiyavyaM, se egaiyo chajIvanikAehiM kiccaM kareivi kAraveivi, tassa gAM evaM bhavai-evaM khalu chajIvanikAehi kiccaM karemivi kAravemivi, No ceva NaM se evaM bhavai-imehiM vA imehiM vA, se ya tehiM chahiM jIvanikAehiM jAva kAraveivi, se ya tehiM chahiM jIvanikAehiM asaMjayavirayayappaDihayapaJcAkhAyaNavakamme taM0 pANAtivAe jAva micchAdasaNasalle, esa khalu bhagavayA akvAe asaMjae avirae appaDihayapaJcakkhAyapAvakamme suviNamavi apassayo pAve ya se kamme kanjai, se taM sannidir3hate 1 // se kiM taM asannidiTate ?, je ime asanniNo pANA taMjahA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 4 ] [ 235 puDhavIkAiyA jAva vaNarasaikAiyA chaTThA vegaiyA tasA pANA, jesi No takkA i vA sannA ti vA pannA ti vA maNA(Ne)ti vA vaI i vA, sayaM vA karaNAe annehiM vA kArAvettae karaMtaM vA samaNujANittae, te'vi NaM bAle savasi pANANaM jAva savvesi sattANaM diyA vA rAyo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUtA micchAsaMThiyA niccaM pasaDhaviuvAtacittadaMDA taMjahA-pANAivAte jAva micchAdasaNamalle, icceva jAva No ceva maNo No ceva vaI pANANaM jAva sattANaM dukkhaNayAe soyaNayAe jUraNayAe tippaNayAe piTTaNayAe paritappaNayAe te dukkhaNasoyaNajAvaparitappaNavahavaMdhaNaparikilesAyo appaDivirayA bhavaMti 2 // iti khalu se asanniNo'vi sattA grahonisiM pANAtivAe uvakkhAijjati jAva ahonisiM pariggahe uvavakhAijjati jAva micchAdasaNasalle uvakkhAijjati, [evaM bhUtavAdI] savvajoNiyAvi khalu sattA sanniNo huccA asanniNo hoti asaniNo huccA saniNo hoti, hocA sannI aduvA asannI, tattha se avivicittA avidhUNittA asaMmucchittA aNaNutAvittA asannikAyAyo vA sannikAyaM saMkamaMti sannikAyAyo vA asannikArya saMkamaMti, sannikAyAyo vA sannikAyaM saMkamaMti asannikAyAyo vA asanikAyaM saMkamaMti, je ee sanni vA asanni vA savve te micchAyArA niccaM pasaDhaviuvAyacittadaMDA, taMjahA-pANAtivAe jAva micchAdasaNasalle, evaM khalu bhagavayA akkhAe asaMjae avirae appaDihayappacakkhAyapAvakamme sakirie asaMvuDa egaMtadaMDe egaMtavAle egaMtasutte se bAle aviyAramaNavayaNakAyavakke suviNamavi Na pAsai pAve ya se kamme kajjai 3 ||suutrN 66 // codakaH-se kiM kuvvaM kiM kAravaM kahaM saMjayavirayappaDihayapaJcakkhAyapAvakamme bhavai ?, zrAcArya zrAha-tattha khalu bhagavayA chajjIvaNikAya heU parANattA, taMjahA--puDhavIkAiyA jAva tasakAiyA, se jahANAmae mama assAtaM DaMDeNa vA aTThINa vA muTThINa vA lelUNa vA kavAleNa vA zrAtoDijamANasta vA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH jAva uvaddavijamANassa vA jAva lomukkhaNaNamAyamavi hiMsAkAraM dukkhaM bhayaM paDisaMvedemi, iccevaM jANa savve pANA jAva savve sattA daMDeNa vA jAva kavAleNa vA yAtoDijamANA vA hammamANe vA tajijamANe vA tAlijamANe vA jAva uvaddavijamANe vA jAva lomukkhaNaNamAyamavi hiMsAkAraM dukkhaM bhayaM paDisaMvedeti, evaM NacA savve pANA jAva sabve sattA na haMtavvA jAva Na uddaveyabvA, esa dhamme dhuve Niie sAsae samiJca logaM kheyannehiM pavedie, evaM se bhikkhU virate pANAivAyAto jAva minchAdasaNasallAyo, se bhikkhU No daMtapakkhAlaNeNaM daMte pakkhAlejA, No aMjaNaM No vamaNaM No dhUvaNittaM piyAite, se bhikkhU akirie alUmae akohe jAva zralobhe uvasaMte pari. nivvuDe, esa khalu bhagavayA akkhAe saMjayavirayapaDihayapaccakkhAyapAvakamme akirie saMbuDe egaMtapaMDie bhavai tibemi // sUtraM 67 // // iti caturthamadhyayanam // 2-4 / / // atha paJcamamAcArazrutAdhyayanam // zrAdAya baMbhaceraM ca, zrAsupanne imaM vaI / assi dhamme aNAyAraM, nAyareja kayAivi // 1 // aNAdIyaM parinnAya, praNavadaggeti vA guNo / sAsayamasAsae vA, iti dihi na dhArae // 2 // eehiM dohiM ThANehiM, vavahAro Na vijaI / ehiM dohiM ThANehiM, aNAyAraM tu jANae // 3 // samucchi(ji)hiMti matthAro, sabve pANA praNelisA / gaMThigA vA bhavissaMti, sAsayote va No vae // 4 // eehiM dohiM ThANehiM, vavahAro Na vijai / eehiM dohiM ThANehiM, aNAyAraM tu jANae // 5 // je kei khuddagA pANA, aduvA saMti mhaalyaa| sarisaM tehiM veraMti, asarisaMtI ya No vade // 6 // eehiM dohiM ThAgohiM, vavaMhAro Na vijaI / eehiM dohiM ThANehiM, aNAyAraM tu jANae // 7 // grahAkammANi (grahAkaDANi) bhujaMti, arANama Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam // zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 5 ] [ 237 gaNe skmmunnaa| uvaliteti jANijA, aNuvalineti vA puNo // 8 // eehiM dohiM ThANehiM, vavahAro Na vijaI / eehiM dohiM ThANehiM, aNAyAraM tu jANae // 1 // jamidaM aorAlamAhAraM, kammagaM ca taheva ya (tameva tN)| savvattha vIriyaM asthi, Natthi savvattha vIriyaM / 10 // ehiM dohiM ThANehiM, vavahAro Na vijaI / eehiM dohi ThANehiM, aNAyAraM tu jANae // 11 // Natthiloe bAloe vA, NevaM sannaM nivesae / asthi loe zraloe vA, evaM sannaM nivesae // 12 // Natthi jIvA ajIvA vA, NevaM sannaM nivesae / asthi jIvA ajIvA vA, evaM sannaM nivesae // 13 // Natthi dhamme adhamme vA, NevaM sannaM nivesae / atthi dhamme zradhamme vA, evaM sannaM nivesae ||14||nntthi baMdhe va mokkhe vA, NevaM sannaM nivesae / asthi baMdhe va mokkhe vA, evaM sannaM nivesae // 15 // Natthi purANo va pAve vA. NevaM sannaM nivesae / asthi purANe va pAve vA, evaM sannaM nivesae // 16 // Nasthi pAsave saMvare vA, NevaM sannaM nivesae / asthi zrAmave saMvare vA, evaM sannaM nivesae // 17 / Nasthi veyaNA NijjarA vA, NevaM sannaM nivaisae / atthi veyaNA NijarA vA, evaM sannaM nivesae // 18 // Natthi kiriyA akiriyA vA, NevaM sannaM nivesae / asthi kiriyA akiriyA vA, evaM sannaM nivesae ||11||nntthi kohe va mANe vA, NevaM sannaM nivesae / asthi kohe va mANe vA, evaM sannaM nivesae // 20 // Natthi mAyA va lAbhe vA, NevaM sannaM nivesae / asthi mAyA va lobhe vA, evaM sannaM nivesae // 21 // Natthi pejje va dose vA, NevaM sannaM nivesae / asthi pejje va dose vA, evaM sannaM nivesae // 22 // Nasthi cAurate saMsAre, NevaM sannaM nivesae / asthi cAurate saMsAre, evaM sannaM nivemae // 23 // Natthi devo va devI vA, NevaM sannaM nivesae / asthi devo va devI vA, evaM sannaM nivemae // 24 // gAsthi siddhI prasiddhI vA, NevaM sannaM nivesae / asthi Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vimAgaH siddhI prasiddhI vA, evaM sannaM nivesae // 25 // gasthi siddhI niyaM ThANaM, NevaM sannaM nivesae / asthi siddhI niyaM ThANaM, evaM sannaM nivesae // 26 // Natthi sAhU sAhU vA, yevaM sannaM nivesae / yatthi sAhU asAhU vA, evaM sannaM nivesae // 27 // Nasthi kallANa pAve vA, NevaM sannaM nivesae / asthi kallANa pAve vA, evaM sannaM nivesae // 28 // kallANe pAvae vAvi, vavahAro Na vijjai / jaM veraM taM na jANaMti, samaNA bAla paMDiyA // 26 // asesaM akkhayaM vAvi, savvadukkheti vA puNo / vajmA pANA na vajjhatti, iti vAyaM na nIsare // 30 // dIsaMti nibhiyappANo (samiyAyArA), bhivakhuNo sAhujIviNo / ee (tevi) micchovajIvaMti, iti diThiM na dhArae // 31 // dakkhiNAe paDilaMbho, atthi vA Natthi (atthi Natthi tti) vA puNo / Na viyAgareja mehAvI, saMtimaggaM ca vUhae // 32 // icceehiM ThANehiM, jiNadi ThehiM saMjae / dhArayate u appANaM, grAmopakhAe parivaejAsi // 33 // ttibemi // .. // iti paJcamamadhyayanam // 2-5 // // atha SaSThamAdakIyAdhyayanam // purAkaDaM graha ! imaM suNeha, egaMtayArI samaNe purAsI / se bhikkhuNo uvaNottA aNege, thAikhatiriha puDho vithareNaM // 1 // sA''jIviyA paTTavitA'thireNaM, sabhAgayo gaNayo bhivakhumajjhe / zrAi. kkhamANo bahujannamatthaM, na saMdhayAtI zravareNa puvvaM // 2 // egaMtamevaM aduvA vi isiMha, do'varANamannaM na sameti jamhA / pudi ca isiMha ca zraNAgataM vA, egaMtamevaM paDisaMdhayAti // 3 // samiJca logaM tasathAvarANaM, khemaMkare samaNe mAhaNe vA / bAikkhamANovi sahassa majjhe, egaMtayaM sArayatI taha'cce // 4 // dhammaM kahatassa u Nasthi doso, khaMtassa daMtassa jitidiyarasa / Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGga-sUtram / / zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 6 ] [ 236 bhAsAya dose ya vivajagassa, guNe ya bhAsAya Nisevagassa // 5 // mahabbae paMca aNubbae ya, taheva paMcAsava saMvare ya / viratiM ihassAmaNiyaMmi purANe (panne), lavAvasakI samaNettivemi // 6 // sIyodagaM sevau bIyakAyaM, thAhAyakammaM taha itthiyAyo / egaMtacArissiha amha dhamme, tavassiNo NAbhisameti pAvaM // 7 / / sItodagaM vA taha bIyakAyaM, thAhAyakammaM taha itthiyaatro| eyAiM jANaM paDisevamANA, agAriNo assamaNA bhavaMti // 8 // siyA ya bIyodaga isthigayo, paDisevamANA samaNA bhavatu / agAriNo'trI samaNA bhavaMtu, sevaMti u te'vi tahappagAraM ||1||je yAvi bIyodagabhoti bhikkhU , bhikkhaM vihaM jAyati jIviyaTThI / te NAtisaMjogamappavihAya, kAyovagA ga takarA bhavaMti ||10||imN vayaM tu tuma pAukuvvaM, pAvAiNo garihasi savva eva / pAvAiNo puDho kiTTayaMtA, sayaM sayaM diTThi kareMti pAu // 11 // te annamannassa u garahamANA, akkhaMti bho samaNA mAhaNA ya / sato ya atthI asato ya NatthI, garahAmo diDhi Na garahAmo kiMci // 12 // Na kiMci rUveNa'bhidhArayAmo, sadichimaggaM tu karemu pAu~ / magge ime kiTTie~ pAriehi, aNuttare sappuri. sehiM aMjU // 13 // uDr3ha aheyaM tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvara je ya paannaa| bhUyAhisaMkAbhi duguchamANA, No garahatI busimaM kiMci loe // 14 // zrAgaMtagAre yArAmagAre, samaNe u bhIte Na uveti vAsaM / dakkhA hu saMtI bahave maNussA, UNAtirittA ya lavAlavA ya // 15 // mehAviNo sivikhaya buddhimaMtA, suttehi atyehi ya NicchayannA (nnicchiynnuu)| pucchisu mA Ne zraNagAra ege (yanne), iti saMkamANo Na uveti tattha // 16 // No kAmakiccA Na ya bAlakicA, rAyAbhiyogeNa kuyo bhaeNaM / viyAgareja pasiNaM navAvi, sakAmakiceNiha yAriyANaM // 17 // gaMtA ca tatthA aduvA agaMtA, viyAgarejA smiyaa''supnne| praNAriyA daMmaNayo parittA, iti saMkamANo Na uveti tattha // 18 // pannaM jahA vaNie udayaTTI, Ayassa heuM pagareti saMgaM / taUvame Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH samaNe nAyaputte, icceva me hoti matI viSakA // 11 // navaM na kujA vihuNe purANaM, cicA'maI tAi ya sAha evaM / etovayA baMbhavatitti vuttA, tassodayaTThI samaNetibemi // 20 // samArabhaMte vaNiyA bhUyagAmaM, pariggahaM ceva mamAyamANA / te NAnisaMjogamavippahAya, zrAyassa heuM pagaraMti saMgaM // 21 // vittesiNo mehuNasaMpagAdA, te bhoyaNaTThA vaNiyA vayaMti / vayaM tu kAmesu ajmovavannA, aNAriyA pemarasesu giddhA // 22 // zrAraMbhagaM ceva pariggahaM va, aviustiyA Nissiya pAyadaMDA / tesiM ca se udae jaM vayAsI, cauraM. taNaMtAya duhAya Neha // 23 // : NegaMta NaccaMtiva yodae so, vayaMti te do viguNodayaMmi / se udae sAtimaNaMtapatte, tamudayaM sAhayai tAi NAI // 24 // ahiMsayaM savapayANukapI, dhamme ThiyaM kammavivegaheuM / tamAyadaMDehiM samAyaraMtA, zrabohIe te paDirUvameyaM // 25 // pinAgapiMDImavi viddha sUle, kei paejjA purise imetti / alAuyaM vAvi kumAraetti, sa lippatI pANivaheNa amhaM // 26 // ahavAvi vibhrUNa milakkhu sUle, pinnAgabuddhIi naraM paejA / kumA. ragaM vAvi alAbuyaMti, na lippai pANivaheNa amhaM // 27 // purisaMva vibhrUNa kumAragaM vA, sUlaMmi keI pae jAyatee / pinAya piMDaM satimAruhettA, buddhANa taM kappati pAraNAe // 28 // siNAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae Niyae bhikkhuyANaM / te punnakhadhaM sumahaM jiNittA, bhavaMti thAroppa mahaMtamattA // 21 // ajogarUvaM iha saMjayANaM, pAvaM tu pANANa pasajma kAuM / abohie dorAhavi taM asAhu, vayaMti je yAvi paDissuNati // 30 // uDDha yaheyaM tiriya disAsu, vinAya liMgaM tasathAvarANaM / bhUyAbhisaMkAi dugubamANe, vade karejA va kutro viha'tthI ? // 31 // purisetti vinnatti na evamatthi, aNArie se purise tahA hu / ko saMbhavo ? pinagapiDiyAe, vAyAvi esA buiyA zramacA // 32 // vAyAbhiyogeNa jamAvahejA, No tArisaM vAyamudAharijA / aTThANameyaM vayaNaM guNANaM, No divikhae bUya surAlameyaM // 33 // laddhe aDhe zraho Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam // zrutaskaMdhaH 1 adhyayanaM 6 ] [ 241 eva tubbhe, jIvANu bhAge suviciMtie va / puvvaM samudda avaraM ca puDhe, uloie pANitale Thie vA // 34 // jIvANubhAgaM suviciMtayaMtA, zrAhAriyA annavihIya sohiM / na viyAgare channapayopajIvi, eso'Nudhammo iha saMjayANaM // 34 // siNAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae niyae bhikkhuyANaM / asaM. jae lohiyapANi se U, Niyacchati garihamiheva loe // 36 // thUlaM urabhaM iha mAriyANaM, uddiTThabhattaM ca pagappaettA / taM loNatelleNa uvakkhaDettA, sapippalIyaM pagaraMti maMsaM // 37 // taM bhujamAraNA pisitaM pabhUtaM, No uvalippAmo vayaM raeNaM / iccevamAhaMsu aNajadhammA, aNAriyA bAla rasesu giddhA // 38 // je yAvi bhujaMti tahappagAraM, sevaMti te pAvamajANamANA / maNaM na eyaM kusalA kareMtI, vAyAvi esA bujhyA u micchA // 36 // savvesi jIvANa dayaTThayAe, sAvajadosaM parivajayaMtA / nassaMkiNo isiNo nAyaputtA, uddiTThabhattaM parivajayaMti // 40 // bhUyAbhisaMkAe~ duguMchamANA, savvesiM pANANa nihAya daMDaM / tamhA Na bhujaMti tahappagAraM, eso'Nudhammo iha saMjayANaM // 41 // niggaMthadhammami imaM samAhiM, asti suThicA aNihe carejA / buddhe muNI sIlaguNo. vavee, accatyataM (yo) pAuNatI silogaM // 42 // simAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae Niyae mAhaNANaM / te punnakhaMdhe sumaha'jaNittA, bhavaMti devA iti veyavAyo // 43 // siNAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae Niyae kulAlayANaM / se gachati loluvasaMpagADhe, vivAbhitAvI NaragAbhisevI // 4 // dayAvaraM dhamma duguMchamANA, vahAvahaM dhamma pasaMsamANA / egapi je bhoyayatI asIlaM, Niyo NisaM jAti kuyo surehiM ? // 45 // duhazrovi dhammami samuTThiyAmo, assi suTThicA taha esakAlaM / zrAyArasIle buieha nANI, Na saMpaMrAyami visesamatthi // 46 // avvattarUvaM purisaM mahaMta, saNAtaNaM akkhaya. mavvayaM ca / savvesu bhUtesuvi savvato se, caMdo va tArAhiM samattarUve // 47 // evaM Na mijjaMti Na saMsaraMtI, Na mAhaNA khattiya vesa pesA / Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 ] . [ zrImadAgamasudhAsindhuH : prathamo vibhAgaH kIDA ya pakkhI ya sarIsivA ya, narA ya sabbe taha devalogA // 48 // loyaM ayANittiha kevaleNaM, kahaMti je dhammamajANamANA / NAsaMti appANa paraM ca NaTThA, saMsAra ghoraMmi aNorapAre // 4 // loyaM vijANaMtiha kevaleNaM, pugneNa nANeNa samAhijuttA / dhammaM samattaM ca kahaMti u, tAraMti appANa paraM ca tinnA // 50 // je garahiyaM ThANamihAvasaMti, je yAvi loe crnnovveyaa| udAhaDaM taM tu samaM maIe, yahAuso vipariyAsameva // 51 // saMvacchareNAvi egamegaM, bANeNa mAreu mahAgayaM tu| sesANa jIvANa dayaTTayAe, vAsaM vayaM vitti pakappayAmo // 52 // saMvacchareNAvi ya egamegaM, pANaM haNaMtA aNiyattadosA / sesANa jIvANa vaheNa laggA, siyA ya thovaM gihiNo'vi tamhA // 53 // saMvacchareNAvi ya egamegaM, pANaM haNaMtA samaNaMbvaesu / zrAyAhie purise aNajje, Na tArise kevaliNo bhavaMti // 54 / / buddhassa zrANAe~ ima samAhiM, assi suThicA tiviheNa tAI / tariuM samudda va mahAbhavoghaM, yAyANavaM dhammamudAharejA // 55 // ttivemi // // iti SaSThamadhyayanam // 2-6 // // atha saptamaM nAlandIyAdhyayanam // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe nAmaM nayare hotthA, riddhisthimitasamiddhe vagaNayo jAva paDirUve, tassa NaM rAyagihassa nayarassa bahiyA uttarapuracchime disIbhAe, (ettha ) nAlaMdAnAmaM bAhiriyA hotthA, zrogabhavaNasayasanniviTThA jAva paDirUvA ||suu0 68 // tattha NaM nAlaMdAe bAhiriyAe leve nAma gAhAvaI hotthA, aDaDhe ditte vitte vicchiraNavipulabhavaNasayaNAsaNajANavAhaNAirANe bahudhaNabahujAyasavarajate yAyogapayogasaMpautte vicchaDDiyapaurabhattapANe bahudAsI dAsagomahisagavelagappabhUe bahujaNassa aparibhUe (jAva) yAvi hotyA // se NaM leve nAma gAhAvaI samaNovAsae yAvi hotyA, abhi Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 7 ] [ 243 gayajIvAjIve jAva viharai, niggaMthe pAvayaNe nissaMkie nikkaMkhie nivvitigicche laDhe gahiyaThe pucchiyache viNicchiyaThe abhigahiyaThe aTThimijApemANurAgaratte, ayamAuso ! niggaMthe pAvayaNe ayaM aTThe ayaM paramaThe sese aNaThe, ussiyaphaliha appAvayaduvAre ciyattaMteurappavese cAuddasaTTamuTThipurANamAsiNIsu paDipunnaM posahaM samma aNupAlemANe samaNe niggaMthe tahAviheNaM esaNijjeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAmemANe bahUhiM sIlavvayaguNaviramaNapaJcakkhANaposahovavAsehiM appANaM bhAvemANe evaM ca NaM viharai ||suu0 6 // tassa NaM levassa gAhAvaissa nAlaMdAe bAhiriyAe uttarapuracchime disibhAe ettha NaM sesadaviyA nAmaM udagasAlA hotthA, gaNegakhaMbhasayasanniviTThA pAsAdIyA jAva paDirUvA, tIse NaM sesadaviyAe udagasAlAe uttarapuracchime disibhAe, etya NaM hatthinAme nAmaM vaNasaMDe hotthA, kirAhe vagaNayo vaNasaMDassa ||suu0 70 // tesi ca NaM gihapadesaMmi bhagavaM goyame viharai, bhagavaM ca NaM ahe yArAmaMsi / yahe NaM udae peDhAlapute bhagavaM pAsAvaJcijje niyaMThe meyajje gotteNaM jeNeva bhagavaM goyame teNeva uvAgacchai, uvAgacchaittA bhagavaM goyamaM evaM vayAsI-yAusaMto ! goyamA atthi khalu me kei padese pucchiyabve, taM ca (me) aAuso ! grahAsuyaM yahAdarisiyaM me viyAgarehi savAyaM, bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI-aviyAi pAuso! socA nisamma jANistAmo savAyaM, udae peDhAlaputte bhagavaM goyamaM evaM kyAsI ||suu0 71 // bAuso ! goyamA asthi khalu kumAraputtiyA nAma samaNA niggaMthA tumhANaM pavayaNaM pavayamANA gAhAvaI samaNovAsagaM uvasaMpannaM evaM paJcakkhAveMti-NagaNattha abhiyoeNaM gAhAvaicoraggahaNavimokkhaNayAe tasehiM pANehiM NihAya daMDaM, evaM gahaM paJcakkhaMtANaM duppacakkhAyaM bhavai, evaM rAhaM paccakkhAvamANANaM dupaccarakhAviyavvaM bhavai, evaM te paraM paccakkhAvemANA atiyaraMti sayaM patipaNaM, kassa NaM taM heuM ?, saMsAriyA khalu Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH pANA thAvarAvi pANA tamanAe paJcAyaMti, tasAvi pANA thAvarattAe paccA. yaMti, thAvarakAyAyo viSpamuccamANA tasakAyaMsi uvavajjati, tasakAyAyo vipamuccamANA thAparakAyaMsi ubavajjati, tesiM ca NaM thAvarakAyaMsi uvava. rANANaM gaNameyaM dhattaM ||suu0 72|| evaM gahaM paccAkhaMtANaM supaccAkhAyaM bhavai, evaM gahaM pacAkhAvamANANaM supaccakkhAviyaM bhavai, evaM te para paJcakkhAvemANA NAtiyaraMti sayaM pairANaM, gagarANastha abhiyogeNaM gAhA. vaicoraggahaNavimokkhaNayAe tasabhUgahiM pANehiM NihAya daMDaM, evameva sar3a bhAsAe parakame vijamANe je te kohA vA lohA vA paraM paJcarakhAveMti ayaMpi No uvaese No NebAue bhavai, aviyAI bAuso ! goyamA : tumbhaMpi evaM royai ? ||suu0 73 // mavAyaM bhagavaM goyame ! udayaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI-grAusaMto ! udagA no khalu amhe evaM royai, je te samaNA vA mAhaNA vA evamAikkhaMti jAva paruti ko galu te samaNA vA NiggaMthA vA bhAsaM bhAsaMti, aNutAviyaM khalu te bhAsaM bhAsaMti, bhAivakhaMti khalu te samaNe samaNovAsae vA, jehiMvi annehiM jIvahiM pANehiM bhUehiM sattehiM saMjamayaMti tANavi te abhAivakhaMti, kassa NaM taM heuM ?, saMmAriyA khaju pANA, tasAvi pANA thAvarattAe pancAyati thAvarAvi pANA tasattAe paJcAyati tamakAyAyo viSNamuccamANA thAvarakAyaMsi uvavajjati thAvara. kAvAyo vippamuccamANA tasakAyaMsi uvavajjaMti, tesi ca NaM tamakAyami uvavannANaM ThANameyaM aghattaM ||suu. 74 // savAyaM udae pedAlaputte bhagavaM goyamaM evaM vayAsI-kayare khalu te grAusaMto goyamA ! tubbhe vayaha tamA pANA tasA grAu annahA ?, savAyaM bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM evaM vayAmI-pAusaMto udagA ! je tumbhe vayaha tasabhUtA pANA, tamA te vayaM vayAmo tasA pAgA, je vayaM vayAmo tamA pANA te tumbhe vayaha tasabhUyA pANA, ee saMti duve ThANA tullA egaTThA. kimAuso ! ime bhe suppaNIyatarAe bhavai tasabhUyA pAgA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsutrakRtAGgam / zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 7 ] [ 245 tasA, ime bhe duppaNIyatarAe bhavai-tasA pANA tasA, tato egamAuso ! paDikkosaha eka abhiNaMdaha, ayaMpi bhedo se No NebAue bhavai 1 // bhagavaM ca NaM udAhu-saMtegaiyA maNussA bhavaMti, tesiM ca NaM evaM vRttapubvaM bhavai-No khalu vayaM saMcAemo muMDA bhavittA agArAyo zraNagAriyaM papaittae, sAvayaM rAhaM aNupuvveNaM guttassa lisissAmo, te evaM saMkhati te evaM saMkhaM ThapayaMti te evaM saMkhaM ThAvayaMti nannattha abhizroeNaM gAhAvaicoraggahaNavimokkhaNayAe tasehiM pANehiM nihAya daMDaM, taMpi tesiM kusalameva bhavai 2 ||suu. 75|| tasAvi vuccaMti tasA tasasaMbhArakaDeNaM kammuNA NAmaM ca NaM abhuvagayaM bhavai, tasAuyaM ca NaM palikkhINaM bhavai, tasakAyaTThiiyA te to pAuyaM vippajahaMti, te to bhAuyaM vippajahittA thAvarattAe paccAyaMti 1 / thAvarAvi vuccaMti thAvarA thAvarasaMbhAra. kaDeNaM kammuNA NAmaM va NaM abhuvagayaM bhavai, thAvarAuyaM ca NaM palikkhINaM bhavai, thAvarakAyaTijhyA te tayo pAuyaM vippajahaMti to pAuyaM vippa. jahittA bhujo paraloiyattAe pancAyaMti, te pANAvi vuccaMti, te tasAvi vuccaMti te mahAkAyA te ciraTTiiyA 2 ||suutrN 76 // savAyaM udae peDhAlaputte bhayavaM goyamaM evaM vayAsI-grAusaMto goyamA ! Natthi NaM se kei pariyAra jagaNaM samaNovAsagassa egapANAtivAyAMvaraevi daMDe nikkhitte, kassa NaM taM heuM ?, saMsAriyA khalu pANA, thAvarAvi pANA tasattAe paccAyaMti, tasAvi pANA thAvaratAe paJcAyaMti, thAvarakAyAyo viSpamuccamANA savve tasakAyaMsi upavajjati, tasakAyAyo viSNamucamANA save thAvarakAryasi uvavajjati, tesiM ca NaM thAvarakAyaMsi uvavannANaM ThANameyaM dhattaM // 1 // savAyaM bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI-No khalu pAuso / asmAkaM vattavvaeNaM tumbhaM cera aNuppavAdegAM atthi NaM se pariyAe je NaM samaNovAsagassa savvapANehiM sabvabhUehiM savyajIvehiM sabasattehiM daMDe nikkhitte bhavai, kassa NaM taM heuM ?, Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH saMsAriyA khalu pANA, tasAvi pANA thAvarattAe paJcAyaMti, thAvarAvi pANA tasattAe paJcAyaMti, tasakAyAyo vippamuccamANA savve thAvarakAyaMsi uva. vajjaMti, thAvarakAyAyo vippamuccamANA savve tasakAyaMsi uvavajaMti, tesi ca gaNaM tasakAyaMsi uvavannANaM ThANameyaM aghattaM, te pANAvi vuccaMti, te tasAvi vuccaMti, te mahAkAyA te cirahiiyA, te bahuyaragA pANA jehiM samaNovAsagasta supacakkhAyaM bhavati, te appayarAgA pANA jehiM samaNovAsagassa apacakkhAyaM bhavai, se mahayA tasakA pAyo upasaMtassa uvaTTiyassa paDivirayassa jannaM tumbhe vA anno vA evaM vadaha -Nasthi NaM se kei pariyAe jasi samaNovAsagassa egapANAevi daMDe Nikkhitte, ayaMpi bhede se No oyAue bhavai 2 // sUtraM 77 // bhagavaM ca NaM udAhu niyaMThA khalu pucchiyabA-yAu. saMto ! niyaMThA iha khalu saMtegaiyA maNussA bhavaMti, tesiM ca evaM vRttapubvaM bhavai-je ime muDe bhavittA yAgArAyo aNagAriyaM pavaie, emiM ca NaM grAmaraNaMtAe daMDe Nikkhine, je ime agAramAvasaMti eesiM NaM grAmaraNaMtAe daMDe No Nivikhane, keI ca NaM samaNA jAva vAsAI caupaMcamAI chaTTadamamAiM appayaro vA bhujayaro vA desaM dUIjittA agAramAvasejA ?, haMtAvasejA, tamsa NaM taM gAratthaM vahamANasta se paJcakkhANe bhaMge bhavai ?, No tiNaThe samaThe, evameva samaNovAsagassavi tasehiM pANehiM daMDe Nikkhitne, thAvarehiM pANehiM daMDe No Nikkhite, tassa NaM taM thAvarakAyaM vahamANasma se paJcakkhANe No bhaMge bhavai, se evamAyANaha ? NiyaMThA !, evamAyANiyavvaM 1 // bhagavaM ca NaM udAhu niyaMThA khalu pucchiyavA-yAusaMto niyaMThA ! iha khalu gAhAvaI vA gAhAvaiputto vA tahappagArehiM kulehiM pAgamma dhamma savaNavattiyaM ubasaMkamejA ?, haMtA uvasaMkamejA, tesiM ca NaM tahappagArANaM dhammaM zrAikkhiyabve ?, haMtA aAikkhiyavve, kiM te tahappagAraM dhammaM socA Nisamma evaM vaejA-iNameva niggaMthaM pAvayaNaM saccaM aNuttaraM kevaliyaM paDipugaNaM saMsuddhaM geyAuyaM Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImat sUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 7 ] [ 247 sallakattaNaM siddhimaggaM muttimaggaM nijANamaggaM nivvANamaggaM vitahamasaMdiddhaM sambadukkhApahINamaggaM, etyaM ThiyA jIvA sijhati bujhaMti muccaMti pariNibAyaMti sabadukkhANamaMtaM kareMti, tamANAe tahA gacchAmo tahA ciTThAmo tahA NisiyAmo tahA tuyaTTAmo tahA bhujAmo tahA bhAsAmo tahA abbhuTThAmo tahA uTThAe uTTemotti pANANaM bhUyANaM jIvANaM sattANaM saMjameNaM saMjamAmotti vaenjA ?, haMtA varajA, kiM te tahappagArA kappaMti, pabvAvittae ?, hatA kApati, kiM te tahappagArA kappati muMDAvittae ?, haMtA kappaMti, kiM te tahappagArA kappaMti sikkhAvittae ?. haMtA kappaMti, ki te tahappagArA kappaMti uvahAvittae ?, haMtA kappaMti, tesiM ca NaM tahappagArANaM savvapANehiM jAva sabasattehiM daMDe Nikkhite ?, haMtA nikkhitte, se NaM eyAraveNaM vihAreNaM viha. ramANA jAva vAsAiM caupaMcamAiM cha8isamAI vA appayaro vA bhujayaro vA desaM dUijjettA agAraM vaejjA ?, haMtA vaejA, tassa NaM sabbapANehiM jAva sabasatehiM daMDe Nikkhitte?, No iNaThe samaThe, se je se jIve jassa pareNaM sadhapANehiM jAva sabyasattehiM daMDe No Nivikhatte, se je se jIve jassa dhAregAM savvapAgohi jAva sattehiM daMDe Nikkhitte, se je se jIve jassa iyANi sabvapANehiM jAna sattehiM daMDe No Nivikhatte bhavai, paregAM asaMjae yAregAM saMjae, iyANiM asaMjae, asaMjayassa NaM sabapANehiM jAva sattehiM daMDe No Nikkhite bhAi, se evamAyANaha ? NiyaMThA !, se evamAyANiyavvaM 2 // bhagavaM ca NaM udAhu NiyaMThA khalu pucchiyavvA-grAusaMto ! niyaMThA iha khalu parivAiyA vA parivAiyAyo vA annaparehito titthAyayaNehito bAgamma dhamma savaNavattiyaM upasaMkamejA ? haMtA uvasaMkamejA, kiM tesiM tahappagAreNaM dhame bAikkhiyavve ?, haMtA aAikkhiyavve, taM ceva uvaTAvittae jAva kappaMti ? haMtA kappaMti, kiM te tahappagArA kappaMti saMbhujittae ? haMtA kappaMti, teNaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANA taM ceva jAva agAraM vaejA ?, Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH haMtA vaejA, te NaM tahappagArA kappaMti saMbhujittae ?, No iNaThe samaThe, se je se jIve je pareNaM no kappaMti saMbhujittae, se je se jIve yAreNaM kappaMti saMbhujittae, se je se jIve je iyANI No kappaMti saMbhujitae, pareNaM assamaNe pAreNaM samaNe, iyANiM assamaNe, assamaNeNaM saddhiM No kappaMti samaNANaM niggaMthANaM saMbhujitae, se evamAyANaha ? NiyaMThA !, se evamAyANiyavvaM 3 // sUtraM 78 // bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA samaNovAsagA bhavaMti, tesiM ca NaM evaM vRttapuvaM bhavai-No khalu vayaM saMcAemo muMDA bhavittA agA. rAyo aNagAriyaM pavaittae, vayaM NaM cAuisaTTamuhiTThapuriNamAsiNIsu paDipurANaM posahaM sammaM aNupAlemANA viharissAmo, thUlagaM pANAivAyaM paJcakkhAissAmo, evaM thUlagaM musAvAyaM thUlagaM zradinnAdANaM thUlagaM mehuNaM thUlagaM pariggahaM paccakkhAissAmo, icchAparimANaM karissAmo, duvihaM tivihegA, mA khalu mamaTThAe kiMci kareha vA karAveha vA tatthavi paJcakkhAissAmo, te NaM abhoccA piccA asiNAittA prAsaMdIpeDhIyAyo paccArahittA, te tahA kAlagayA ki vattavvaM siyA-sammaM kAlagattatti ?, vattavyaM siyA, te pANAvi vuccaMti te tasAvi vuccaMti te mahAkAyA te ciraTTiiyA, te bahutaragA pANA jehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te appayarAgA pANA jehiM samaNovAsagassa apaccakkhAyaM bhavai, iti se mahayAyo jagaNaM tumme vayaha taM ceva jAva ayaMpi bhede se No NeyAue bhavai 1 // bhagavaM ca NaM udAhu saMtegajhyA samaNovAsagA bhavaMti, tesiM ca NaM evaM vRttapuvvaM bhavai, No khalu vayaM saMcAemo muMDA bhavittA agArAyo jAva pavvaittae, No khalu vayaM saMcAemo cAuddasaTTamuddiTTapurANamAsiNIsu jAva aNupAlemANA viharittae, vayaM NaM apacchimamAraNaMtiyaM saMlehaNAjUsaNAjUsiyA bhattapANaM paDiyAikkhiyA jAva kAlaM aNavakaMkhamANA viharissAmo, savvaM pANAivAyaM paJcakkhAissAmo jAva savvaM pariggahaM paccakkhAissAmo tivihaM tiviheNAM, mA khalu mamaTThAe kiMcivi Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam / zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 7 ] [ 246 jAva prAsaMdIpeDhiyAyo paccoruhittA ete tahA kAlagayA, kiM vattavyaM siyA saMmaM kAlagayatti ?, vattavvaM siyA, te pANAvi vuccaMti jAva ayaMpi bhede se No NeyAue bhavai 2 // bhagavaM ca gAM udAhu saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-mahaicchA mahAraMbhA mahApariggahA ahammiyA jAva duppaDiyArAMdA jAva sabvAyo pariggahAyo appaDivirayA jAvajIvAe, jehiM samaNovAsagassa thAyANaso zrAmaragAMtAe daMDe Nivikhatte, te tato pAugaM vippajahaMti, tato bhujo sagamAdAe duggaigAmiNo bhavaMti, te pANAvi vuccaMti te tasAvi vucaMti te mahAkAyA te ciraTTiiyA te bahuyaragA zrAyAgAso, iti se mahayAyo | jarANAM tumbhe vadaha taM ceva ayaMpi bhede se No NeyAue bhavai 3 // bhagavaM ca gAM udAhu saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-aNAraMbhA apariggahA dhammiyA dhammANuyA jAva savvAyo pariggahAyo paDivirayA jAvajIvAe, jehiM samaNovAsagassa AyANaso aAmaraNAMtAe daMDe Nivikhatte te tayo zrAugaM viSajahaMti te tayo bhujo sagamAdAe soggaigAmiNo bhavaMti, te pANAvi vuccaMti jAva No NeyAue bhavai 1 // bhagavaM ca gAM udAhu saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-yappecchA appAraMbhA zrappapariggahA dhammiyA dhammANuyA jAva egavAyo pariggahAyo appaDivirayA, jehiM samaNovAsagassa zrAyANaso aAmaraNAMtAe daMDe Nikkhitte, te tayo aAugaM vippajahaMti, tato bhujo sagamAdAe soggaigAmiNo bhavaMti, te pANAvi vuccaMti jAva NAM NeyAue bhavai 5 // bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-zrArariNayA zrAvasahiyA gAmaNiyaMtiyA karAhuI rahassiyA, jehiM samaNovAsagassa zrAyANaso aAmaraNAMtAe daMDe Nikkhitte bhavai, No bahusaMjayA No bahupaDivirayA pANabhUyajIvasattehiM, appaNA saccAmosAI evaM evaM viuMjaMti (vippaDivedeti) ahaM Na hatabbo anne haMtavvA, jAva kAlamAse kAlaM kicA annayarAI yAsuriyAI kinisiyAI jAva uvavattAro bhavaMti, tazro vippamuccamANA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH :: prathamo vibhAgaH bhujo elamuyattAe tamorUvattAe paJcAyaMti, te pANAvi vuccaMti jAva No oyAue bhavai 6 // bhAvaM ca gAM udAhu saMtegaiyA pANA dIhAuyA jehi samaNovAsagassa bAyANaso yAmaragAMtAe jAva daMDe Nikkhitte bhavai, te putrAme kAlaM kareMti, karittA pAraloiyattAe paJcAyaMti, te pANAvi vuJcati te tasAvi bucaMti te mahAkAyA te ciraTTiiyA te dIhAuyA te bahu. yaragA, jehiM samaNovAsagassa supaJcaravAyaM bhavai, jAva No NeyAue bhvi7|| bhagavaM ca gAM udAhu saMtegaiyA pANA mamAuyA jehiM samaNovAsagasma aAyAAmo grAmaragAMtAe jAva daMDe Nikkhitte bhavai, te mayameva kAlaM kareMti karittA pAraloiyattAe paJcAyaMti, te pANAvi buccaMti tamAvi vuccaMti te mahAkAyA te samAuyA te bahuyaragA jehiM samovAsagassa supacakkhAyaM bhavai, jAva No NeyAue bhavai 8 // bhagavaM ca gAM udAhu saMtegaiyA pANA appAuyA, jehiM samaNovAsagarama aAyANaso zrAmaragAMtAe jAva daMDe Nikkhite bhavai, te puvAmeva kAla kareMti karettA pAraloiyattAe paJcAyaMti, te pANAvi vucaMti te tamAvi vucvaMti te mahAkAyA te apAuyA te bahu. yaragA pANA, jehiM samaNovAsagasma supaJcavasAyaM bhavai, jAva No NeyAue bhavai 1 // bhagavaM ca gAM udAhu maMtegaiyA samaNovAsagA bhavaMti, tesiM ca NaM evaM vRttapuvvaM bhavai-No khalu vayaM saMcAemo muDe bhavittA jAva pavaittae, No khalu vayaM saMcAemo cAuddamaTThamuddiTThapurANamAsiNIsu paDipurANAM posahaM aNumAlittae, No khalu vayaM saMcAemo apacchimaM jAva viharittae, vayaM ca gAM sAmAiyaM desAvagAsiyaM puratthA pAIgAM vA paDigAM vA dAhigAM vA udIgAM vA etAvatA jAva sadhapANehiM jAva sabasatehiM daMDe Nikkhitte savvapAgAbhU. yajIvasatehiM khemaMkare grahamaMsi, tattha yAreNAM je tamA pANA jehiM mamaNovAmagassa yAyANaso yAmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte, tayo pAuM vipajahati vipanAhettA tattha vAregAM ce je tasA. pANA jehiM samaNorAsagasma Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yaMti, tehiM ca buncati te para tamA Au viSNa zrImatsUtrakRtAGgam // zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 7 ] / 251 aAyANaso jAva tesu paccAyaMti, jehiM samaNovAsagasma supaccakkhAyaM bhavai, te pANAvi jAva ayaMpi bhede se No NeyAue bhavai 10 / mUtraM 76 // tattha pAreNaM je tamA pANA jehiM samaNovAsagassa bAyANaso aAmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte te tayo bAuM vippajahaMti vippajahittA tattha pAreNaM ceva jAva thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa aTTAe daMDe aNikkhitte zraNaTThAe daMDe Nikkhitte tesu paJcAyaMti, tehiM samaNovAmagassa aTTAe daMDe aNikkhitte aNaTThAe daMDe Nikkhi te te pANAvi buncaMti te tasA te ciraTTiiyA jAva ayaMpi bhede se No NeyAue bhavai 1 // tattha je bAreNaM tasA pANA jehiM samaNovAsagassa pAyANaso aAmaraNaMtAe daMDe nivikhate to grAuM vippajahaMti vippajahittA tattha pareNaM je tasA thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso aAmaraNaMtAe daMDe nikkhitte te jAva tesu paJcAyaMti, tehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te pANAvi jAva ayaMpi bhede se No NeyAue bhavai 2 // tattha je pAreNaM thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa aTTAe daMDe aNikkhite aNaTThAe nikkhite te tayo pAuM vippajahaMti vippajahittA tattha pAreNaM ceva je tasA pANA jehiM samaNovAsagassa bAyANaso grAmara tAe jAva tesu paccAyati tesu samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te pANAvi jAva ayaMpi bhede se No NeyAue bhavai 3 // tattha je te bAreNaM je thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDe zraNikkhitte aNaTTAe Nikkhitte, te to grAuM vippajahaMti vippajahitA te tattha pAreNa ceva je thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDe aNivikhatte aNaTTAe Nikkhitte tesu paJcAyaMti, tehiM samaNovAsagassa aTTAe aNaTThAe te pANAvi jAva ayaMpi bhede se No NeyAue bhavai 4 // tattha je te bAreNaM thAvarA pANA jehiM samaNodAsagassa aTTAe daMDe aNikkhitte aNaTThAe Nikkhitte to grAuM vippajahaMti vippajahittA tattha pareNaM je tasathAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 ] . [ zrImadAgamasudhAsindhuH : prathamo vibhAgaH thAyANaso aAmaraNaMtAe jAva tesu paccAyaMti tehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavara, te pANAvi jAva ayaMpi bhede se No oyAue bhavai 5 // tattha je te pareNaM tasathAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa yAyANaso aAmaraNaMtAe jAva te tayo grAuMvippajahati vippajahittA tattha pAreNaM je tasA pANA jehiM samaNovAsa gassa thAyANamo thAmaraNaMtAe jAva tesu paJcAyaMti, tehiM samaNovAmagassa supacakkhAyaM bhavai, te pANAvi jAva ayaMpi bhede se No goyAue bhavai 6 // tattha je te pareNaM tamathAvarA pANA jehiM mamaNovAsagassa zrAyANamo grAmaraNaMtAe jAva te tayo aAuM vippajahaMti vippajahittA tattha yAreNaM je thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDe aNikkhitte aNaTAe Nivikhatte tesu paJcAyaMti, jehiM samaNobAsagassa aTThAe aNikkhitte aNaTThAe Nikkhitte jAva te pANAvi jAva ayaMpi bhede se No NeyAue bhavai 7 // tattha te pareNaM tasathAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa pAyANaso grAmaraNaMtAe jAva te to grAuM vippajahaMti vippajahitA te tattha pareNaM ceva je tamathAvarA pANA jehiM samaNovAgasassa pAyANaso thAmaraNaMtAe jAva tesu pacAyaMti, jehiM samaNovAgasamsa supaJcakkhAyaM bhavai, te pANAvi jAva api bhede se No aiyAue bhavai 8 // bhagavaM ca NaM udAhu gAM etaM bhUyaM Na etaM bhavvaM Na etaM bhavissaMti jarANaM tasA pANA kocchijihiti thAvarA pANA bhavissaMti, thAvarA pANAvi vocchijihiMti tasA pANA bhavissaMti, avocchinnehiM tasathAvarehi pANehiM jagaNaM tumbhe vA anno vA evaM vadaha-Natthi NaM se kei pariyAe jAva No NeyAue bhavai 1 // sUtraM 80 // bhagavaM ca NaM udAhu thAusaMto ! udagA je khalu mamaNaM vA mAhaNaM vA paribhAsei mitti mannati zrAgamittA NANaM AgamittA daMsaNaM grAgamittA carittaM pAvANaM kammANaM akaraNayAe se khalu paralogapalimaMthattAe ciTThai, je khalu samaNaM vA mAhagaM cA No paribhAsaI mitti mannaMti AgamittA NANaM yAgamittA saNaM Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatsUtrakRtAGgam :: zrutaskaMdhaH 2 adhyayanaM 7 ] [ 253 zrAgamittA carittaM pAvANaM kammANaM akaraNayAe se khalu paralogavisuddhIe viTTai, tae NaM se udae peDhAlaputte bhagavaM goyamaM aNADhAyamANe jAmeva disiM pAu-bhUte tAmeva disi pahArettha gamaNAe 1 // bhagavaM ca NaM udAhu aAusaMto udagA ! je khalu tahAbhUtassa samaNassa vA mAhaNassa vA aMtie egamavi aAriyaM dhammiyaM suvayaNaM socA nisamma appaNo ceva suhumAe paDilehAe aNuttaraM jogakhemapayaM laMbhie samANe sovi tAva taM aADhAi parijANeti vaMdati namaMsati sakArei saMmANei jAva kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM pajjuvAsati 2 // tae NaM se udae peDhAlapute bhAvaM goyama evaM vayAsI-etesi NaM bhaMte ! padANaM puliM annANayAe asavaNayAe abohie aNabhigameNaM adiTThANaM asuyANaM amuyANaM avinAyANaM abbogaDANaM aNigUDhANaM avicchinnANaM aNisiTThANaM aNivUDhANaM aNuvahAriyANaM eyamajheM No sadahiyaM No pattiyaM No roiyaM, etesi NaM bhaMte ! padANaM esiMha jANayAe savaNayAe bohie jAva uvahAraNayAe eyamajheM sadahAmi pattiyAmi roemi evameva se jaheyaM tubbhe vadaha 3 // tae NaM bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI-sahahAhi gAM ajo ! pattiyAhi gAM ajo! roehi gAM ajo ! evameyaM jahA gAM amhe vayAmo, tae rAM se udae peDhAlaputte bhagavaM goyamaM evaM vayAsIicchAmi gAM bhaMte ! tumbhaM aMtie cAujjAmAyo dhammAyopaMcamahabbaiyaM sapaDikamaNaM dhamma uvasaMpajittANaM viharittae 4 // tae NaM se bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM gahAya jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai, uvAgacchaittA tae NaM se udae peDhAlaputte samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto thAyAhi / payAhiyAM karei, tiktto pAyAhiyAM payAhiNAM karittA vaMdai namasati, vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI- icchAmi gAM bhaMte / tumbhaM aMtie cAujjAmAyo dhammAyo paMcamahatvaiyaM sapaDikamaNAM dhamma uvasaMpajittA gAM viharittae 5 // tae gAM samaNe bhagavaM mahAvIre udayaM evaM vayAsI- ahAsuhaM devANu Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 ] [ zrImadAgamasudhAsindhuH prathamo vibhAgaH ppiyA ! mA paDibaMdha karehi, tae gAM se udae peDhAlaputte samaNassa bhagavatro mahAvIrassa aMtie cAujjAmAzro dhammAyo paMcamahabbaiyaM sapaDikamayAM dhamma upasaMpajittA gAM vihArai tibemi 6 // sUtraM 81 / / iti nAlaMdaijjaM sattama ajmayAM samattaM / iti sUyagaDAMgabIyasuyakkhaMdho samatto thApaM0 2100 // iti samamamadhyayanam // 27 // iti ditIyaH zrutaskandhaH / / 2 / / iti dvitIyaM sUtrakRtAGgam // 2 // .. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI