Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ | I namo namo namUnarvasAsa .. Agamasa saTIka anuvAda 14 anuvAda zreNI sarjaka - muLA TIyara chAsAgara
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladasaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurabhyo nama: AgamasaTIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga - 14 mAM che... [jJAtAdharmakathA - anuvAda-zreNInA sarjaka : muni dIparatnasAgara "jJAtAdharmakathA" - aMgasUTa-6-nA - - zrutaskaMdha-1nA adhyayana-1 thI 19 - tathA - -- zrutaskaMdha-2 saMpUrNa tA. 23/10/2009 zukravAra 2066 kA.su.pa Agama saTIka anuvAda bhAga 1 thI 42 saMpUrNa mUlya-rA-10,000 -X - X - X - X - X - X - X - 0 zrI zruta prakAzana nidhi 0 saMparka sthaLa) Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI phleTa naM. 13, cothe mALe, vhAI senTara, khAnapura, amadAvAda. & TAIpa seTIMga -: mudraka :zrI mahAkAlI enTaraprAIjha| navaprabhAta prinTIMga presa cAMdaloDiyA, amadAvAda. |III ghIkAMTA roDa, amadAvAda. (M) 9824419736 | ||| Tel. 079-25508631 [14/1
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ RNasvIkAra 0 vaMdanA e mahAna AtmAne 0 vikrama saMvata-2061mAM phAgaNasuda-3 no divasa ane maMgalapArekhanA khAMcAmAM zrI zAMtinAtha paramAtmAnI varSagAMThano prasaMga, atibhavya ane ghaNI ja lAMbI cayAtrAnA prayANanI ghaDIe, AgamonA TIkA sahitanA anuvAda karavA mATenI manobhAvanAnuM jemanA mukhethI vacana prAgaTya thayuM, aMtaranA AzIrvAda, sUrimaMtrathI abhimaMtrita vArA cUrNano kSepa ane dhanarAzinI javAbadArInA yathAzakya svIkAra saha jemanI kArya preraNAnI saravANImAM bhIMjAtA mArA citte AzirSa anero harSollAsa anubhavyo. jemanI hayAtI daramyAna ke hayAtI bAda paNa, jemanA nAmasmaraNa mAtrathI A kArya vighnarahitapaNe mUrta svarUpane pAmyuM, evA... pUjya AcAryazrI RcakacaMdrasUrIzvarajI ma nA caraNa kamaLamAM sAdara koTIza: vaMdanA * O * g * d 0 kema bhUlAya e gurudevane paNa ? 0 cAstri prati aMtaraMga prItithI yukta, aneka AtmAone pravrajyA mArge prayANa karAvanAra, saMyamamUrti, prati varSa upadhAna tapa vaDe zrAvakadharmanA dIkSA dAtA, zArIrika samasyAo vacce paNa baMne zAzvatI oLInI ArAdhanAne na cUkanArA, sAgara samudAyamAM gacchAdhipati padane zobhAvanArA ane samartha ziSya parivArayukta evA mahAna vibhUtiratna- pUjya AcAryazrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma jemanA AjIvana aMtevAsI, zAsanaprabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. jemaNe A anuvAda kArya mATe ghaNAM varSo pUrve preraNA karelI ane A kArya sAdhaMta pAra pahoMcADavA mATe vipula dhanarAzi moklAvI. ukta baMne AcArya bhagavaMtonI asIma kRpA ane teo dvArA presti saMgho thakI thayela dhanavarSAnA baLe prastuta kArya mUrtasvarUpa pAmyuM. AgamasUtra saTIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga 14 nI saMpUrNa dravya sahAyanA preraNAdAtAzrI 5.pU. gacchAdhipati AcAryadeveza zrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma.nA ziSya pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma. teozrInI preraNAthI lAbhalenAra zrI aThavAlAInsa jaina zve.mU.pU.saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda TrasTa surata
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvavyasahAyako (anudAna dAtA, agama saTIka AnuvAdA koI eka bhAganA saMpUrNa sahAyadAtA saccAstri cuDAmaNI pUjya gacchAdhipati sva. AcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajInA AjIvana aMtevAsI saguNAnurAgI pUjya AdevazrI harSasAgarasUrijI ma.nI jJAnaanumodaka preraNAthI prerita zrI AThavAlAInsa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. 16 bhAgonA saMpUrNa sahAyaka thayela che. paramapUjaya saraLa ravAbhAvI, bhaki pariNAmI, bhutAna gI sva AcAravizrI vijaya cakacaMsUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI 10 bhAgo mATe nIcenA saMgho sahAyaka thayA che. (1) zrI maMgalapArekhano khAMco, jainasaMgha, amadAvAda be bhAga. (2) zrI bhAvanagara jaina zve bhU.pU. saMgha, bhAvanagara - be bhAga. (3) zrI AdinAtha jaina zve. mUpU. saMgha, navasArI be bhAga. (4) zrI girirAja sosAyaTI AdinAtha jaina saMgha, boTAda be bhAga. (5) zrI jaina zvemUpU. tapAgaccha saMgha, boTAda eka bhAga (6) zrI pArthabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa, taNasA eka bhAga piramapujya AcAryadiva zrI RcakacaMdrasUrIzvarajInI preraNAthI temanA samudAyavartI zramaNIvaryAo taraphathI prApta sahAyanI noMdha AgaLa che.]
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda suvizAla gacchAdhipati AcAryadiveza zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI vaiyAvacca parAyaNa paMnyAsa pravara zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI eka bhAgazrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma, vaDAliyA, sIMhaNa, taraphathI Agama saTIka anuvAda zreNInA sarjaka munizrI dIparatnasAgarajInI preraNAthI A be dAtAoe maLIne eka bhAga mATe sahAya karI che. (1) zrI jaina mUrti saMgha, thAnagaDha (2) zAha haMjArImalajI bhUramalajI, karnala. | padma kriyAvita prabhAvaka, Adeya nAmakarmaghara svastha AcAryadiva zrImadavijaya kacakacaMdrasUrIzvarajIthI prerita punyavatI pramANIvaonI preraNAthI prApta anudAno 1- vardhamAna taponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhaktisUrIzvarajI samudAyavartI milanasAra sAdadanIza sauprAkAzrIjInI preraNAthI traNa bhAgo mATenI dravya sahAya prApta thaI che, te A pramANe- (1) zrI kArelIbAga, je mU0pUjainasaMgha, vaDodarA. - (2) zrI kArelIbAga, jena saMghanI zrAvikA baheno, vaDodarA. - (3) zrI bhagavAna nagarano Tekaro, jenasaMgha, amadAvAda. - suvizALa parivArayuktA sAdhIzI bhAvapUrNAzrIjI mAnI preraNAthI "zrI kSetrapAla bhakti TrasTa" - navasArI taraphathI. | 3- vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadevazrI bhaktisUrIzvarajI ma0 nA samudAyavartI papU. sAdanIzrI dhyAna-rasAstrIjI tathA sAdanIzrI praphulitAzrIjInI preraNAthI - "zrI mAMgaroLa jaina e tapa saMgha, mAMgaroLa - taraphathI.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyasahAyako 4- paramapUjyA jayazrIjI-lAvaNyazrIjI manA parivAravartInI sAdhvIzrI satyAnaMdazrIjI ma.sA.nI punita preraNAthI "zrI gAMdhInagara jaina saMgha, beMgalora - taraphathI." 5- paramapUjya kriyArUcIvaMta AdevazrI bhaktisUrIzvarajI maLyA samudAyavartI zramaNIvaryA mokSanaMditAzrIjI manI preraNAthI "zrI vallabhanagara jaina zvebhUpU. saMgha, vallabhanagara, Indaura paramapUjya AgamoddhAraka, sAmAcArI saMrakSaka, bahuzruta AcAryadeva AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI zruta anurAgINI zramaNIvaryAonI preraNAthI prApta sahAyo. (1) paramapUjyA nIDaravaktA sAdhvIzrI caMdrayazAzrIjI mAthI prerita -1- zrI trilokapadma ciMtAmaNidhAma jaina saMgha, aMdherI, muMbaI. -2- zrI mahAvIranagara jaina daherAsarajI TrasTa, navasArI. (2) apratima vaiyAvRtyakArikA 5.pU. malaya-praguNAzrIjI manA ziSyA susaMvAdI parivArayuktA sAdhvIzrI prazamazIlAzrIjI manA zrutAnurAgI ziSyA sAzrI prazamaratnAzrIjInI preraNAthIzrI zvetAMbara jaina tapAgaccha saMgha," vAMkAnera. (3) paramapUjyA mAtRhRdayA sAdhvIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI zrI AdinAtha jaina zve saMgha," bhopAla. 66 (4) paramapUjyA vardhamAnatapasAdhikA, zatAvadhAnI sAdhvIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI-100 oLInI pUrNAhUti nimitte "karacelIyA jaina zve mahAjana peDhI,' karacelIyA, surata.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda (5) zramaNIvaryA bhaktirasika pUjya malayAzrIjI manA vyavaradakSa ziSyA sALIzrI hitAzrIjI manI preraNAthI zrI jaina maracanTa saMghanI zrAvikA baheno, amadAvAda. (6) paramapUjyA malaya-kaivalya-bhavyAnaMdazrIjI manA suvinitA miSTa bhASI, tapasvIranA sAnIthI pUrapakvAzrIjInI preraNAthI "sarvodaya pArzvanAtha ceriTebala TrasTa," muMbaI (Agama-sIka anuvAda sahAyasko) (1) papU. bhagavatIjI dezanAdakSAdevazrI naradevasAgarasUrijI masAnI preraNAthI - "zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti," jAmanagara. (2) vardhamAna taponidhi pUjya A.deva zrI vijaya prabhAkrasUrIzvarajI mae nI preraNAthI - "abhinava jaina zvebyU saMgha," amadAvAda, (3) zrutasaMzodhanarasika pUjya A devazrI munisUrijI manI preraNAthI - "zrI vijayabhadra ceriTebala TrasTa," bhIlaDIyAjI. | (4) papU. jayalAvaNyazrIjI masAnA suziSyA sArA sUryapabhAzrIjI manI preraNAthI - "zrI bhagavatInagara upAzrayanI baheno," amadAvAda. (5) paramapUjyA varadhamazrIjI manA ziSyA tapasvIratnA sAdanIzrI prItighamazrIjI manI pAvana preraNAthI. - (1) zrI pArthabhakti zremUvapUcha jainasaMgha, DoMbIvalI. - (2) zrI rAjAjI roDa cempU tapAjaina saMgha, DoMbIvalI. (6) svanAmadhanyA zramadIvayazrI samyagANAzrIjI manI preraNAthI. "zrI parama AnaMda zempU jenasaMgha, pAlaDI, amadAvAda.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano - - - - - - - muni dIparatnasAgarajI dvArA prakAzita sAhitya-eka jhalaka kula prakAranono aMka 301 -mAluiLa-mUe. 49-prakAzano A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 + 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMdasUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana/vakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtra/gAthA Adi spaSTatacA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pIstALIsa pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. sAmaroso, sAmAoiso, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rUA. 1500 -darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. 2. Agama-gujarAtI anuvAda prakArano ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ItyAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgAnusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa" saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000/-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa hAla tenI eka paNa nakala bacelI nathI. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 3. AgamasuttANi-saTIkaM 46 prakAzano jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, daSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,000 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niyuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrNio ItyAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane mAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe te rIte A saMpuTanuM saMpAdana ane mudraNa karAyeluM che. - A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI eka paNa nala sTokamAM rahelI nathI. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. 4. Agama-viSaya-dali A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizadrarUpe anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che. - 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthapRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke AgamasaTIjhaM mAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rUA. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 5. Agamasahakroso 4-prakAzano 11 A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI' jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdarbho sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalItho kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che 3 thI 4 paryaMtano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pIstALIze pIstALIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja - jenA dvArA eka ja zabda jo judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. wwxxx vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM gAmasuttALi - saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo mULa Agama ke Agama-saTIka mAM maLI ja javAnA 6. AgamanAmakroso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza'. A prakAzana AgamasaTIkaM mAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, cUrNi ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke dRSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM tete nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakrama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke dRSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rUA. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM AgamasuttALi-saTI to che ja.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 7. AgamasUtra hindI anuvAda gAkArano mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo. pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tatvajijJAsuo mATe paNa mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rUA. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A gAmasUtra-hindI anuvA mAM paNa kramAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane mArAma sarI anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. 8. Agama kathAnuyoga prakAzano Agama kArya viSayaka A amAruM navamuM prakAzana che. jemAM "kathAnuyoga" nAme anuyoganI mukhyatA che. A prakAzanamAM mULa Agamo, Agamo paranI niyukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avasUrI e tamAmano samAveza karI A Agama kathAnuyogano saMkalana ane gujarAtI anuvAda karavAmAM Avela che. je cha bhAgomAM vibhAjIta che 2200 jeTalA pRSThomAM samAviSTa che ane kathAone daza vibhAgamAM goThavela che. A kathAnuyogamAM tIrthakara, cakravartI, vAsudeva, baladeva e uttamapuraSo saMbaMdhI kathAnaka ke mAhitIno saMgraha che, zramaNa vibhAgamAM gaNadharo, pratyekabuddho, nilavo, anya zramaNonI kathAo che. te sAthe Azare 90thI vadhu pRSThomAM gozALAnuM kathAnaka tenA pUrvabhava, vartamAnabhava ane bhAvi bhavo sahita mUkela che. te sivAya zramaNI kathA, zrAvaka kathA, zrAvikA kathA, anyatIrthI kathA, prANI kathA, prakIrNa kathA ane daSTAMtonA alaga vibhAgo che. pratyeka kathAne aMte tenA Agama saMdarbho paNa mUkelA che, jethI mULa mAhitI srota joI zakAya. chaTThA bhAgamAM akArAdikrame pratyeka kathAnA nAmonI goThavaNI ane tenI sAthe pRSThoka ApelA che, jethI koIpaNa kathA zodhavI atyaMta saraLa bane che. - A "Agama kathAnuyoga" kevaLa kathArasiko tathA vyAkhyAtAo mATe atyaMta upayogI prakAzana che. jenuM mUlya mAtra rU. 1,500/- che. temaja sana-2004mAM ja prakAzita thayela hovAthI hajI saraLatAthI upalabdha che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 9. Agama mahApUjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI kRt 45Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sUcanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDalu, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. moTA TAIpa, padhonI suMdara goThavaNI, pratyeka pUjana mATenuM alaga peja, dareka pUjanane mATenI sUcanA, te pUjananI sAthe ja apAyelI hoya tevuM A eka mAtra prakAzana che. 43 10. AgamasUtra saTIka anuvAda 48-prakAzano prastuta prakAzanamAM AgamonA mULasUtrono akSarazaH anuvAda to che ja. sAthe sAthe AgamonI niyukti ane TIkAno paNa anuvAda karela hovAthI ame "saTIka anuvAda'' evuM nAmakaraNa karela che. jemAM 45 Agamo uparAMta be vaikalpika Agamo ane kalpa [bArasA] sUtranA samAvezathI 48 prakAzano thAya che. jene A sAthe ame 42-bhAgomAM prakAzita karela che. saTIka A saTIka anuvAdamAM cha cheda sUtrono anuvAda mAtra mULano ja che, temAM anuvAda nathI. saMskRta ane / prAkRta bhASAjJAnathI vaMcita zrutarasiko ke svAdhyAya premIone A atyaMta upayogI prakAzana che, jenuM saMyukta mUlya rUA. 10,000/- che, ke je kiMmatamAM to koI 45 saTIka Agamono anuvAda paNa na karI Ape. A saTIka anuvAda saMpuTamAM-aMgasUtro, upAMga sUtro ane mULasUtrono saMpUrNa saTIka anuvAda che. payannA sUtromAM paNa upalabdha TIkAono anuvAda karelo ja che, naMdI ane anuyoga baMne sUtronuM vartamAna paddhatithI sAnuvAda vivecana karela che ane chedasUtro, kalpasUtra ane keTalAMka payajJAono mULano anuvAda che. -- -- -- A hatI. Agama saMbaMdhI amArA 250 prakAzanonI yAdI -- -- --
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ G AgamasUtra saTIka anuvAda Agama sivAyanA sAhitya sarjananI jhAMkhI (1) vyAkaraNa sAhitya : 0 abhinava haima laghuprakriyA bhAga-1 thI 4 - mahopAdhyAya vinayavijayajI kRta "laiprakriyA" para siddhahema zabdAnuzAsana ane tenI sAthe saMbaMdhita aneka saMdarbhagraMthonA upayogathI taiyAra karAyelo evo A daLadAra graMtha che. je krAuna ATha pejamAM taiyAra thayela che. saMskRta vyAkaraNanA abhyAsa mATenuM A prakAzana che. je gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI taiyAra thayela che. temAM mULasUtra, teno artha, vRtti, nRtyartha, anuvRtti, vizeSa vivecana jevA sAta vibhAgo ane pracUra pariziSTo che. 0 kRdAmAlA - - A laghu sarjanamAM 125 dhAtuonA 3 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka che. (2) vyAkhyAna sAhitya - 0 abhinava upadeza prAsAda bhAga-1 thI 3. - A eka svataMtra vyAkhyAnamALA che. "mannata jiNANa" nAmaka sakjhAyamAM AvatA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vyAkhyAno temAM goThavelA che. pratyeka vyAkhyAna mATe daza-daza peja phALavela che. je pratyekamAM zloka-jainettara prasaMga - saMbaMdhita kartavyanI tAttvika vyAkhyA ane samAja-jenakathA ane kartavyane anurUpa stavanAdi paMktinI aMdara gUMthaNI che. 0 navapada-zrIpAla - zAzvatI oLInA vyAkhyAnarUpe A pustakanuM sarjana thayuM che, jemAM nave padanuM alaga-alaga vivecana sAthe nava divasamAM zrIpAlacatri paNa pUruM thAya, te rIte goThavelA nava vyAkhyAnono samanvaya che. (3) tasvAbhyAsa sAhitya + 0 tatvArthasUtra prabodha TIkA-adhyAya-1 0 tattvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA-adhyAya-1 thI 10 - A graMthamAM tatvArtha sUtranA daza adhyAyonuM alaga-alaga daza pustakamAM ati vistRta vivecana dharAvatuM dazAMga vivaraNa che. jemAM sUkahetu, mULasUtra, saMdhirahita sUtra, sUtrArtha, zabdajJAna, anuvRtti, aneka saMdarbha graMthone AdhAre taiyAra karAyela abhinava TIkA, sUtrasaMdarbha, sUpadha, sUkaniSkarSa jevA daza vibhAgo che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 15 pratyeka adhyAyane aMte sUvakrama, akArAdi krama, zvetAmbara-digambara pAThabheda jevA pariziSTho tathA dazamA adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci, viSayasUci, saMbaMdhakArikA jevA upayogI pariziSTho che. 0 tatvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno. - A saMzodhana kakSAnuM eka viziSTa pustaka che. jemAM tatvArtha sUtranA pratyeka sUtrano mULa AgamamAMthI upalabdha saMdarbha, saMdarbha pATha, saMdarbha sthaLano ullekha che. temaja zvetAmbara-digambara pAThabhedanI tAlikA ane vizleSaNa che. (4) ArAdhanA sAhitya - o samAdhimaraNa - aMta samaye ane bhAvi gati sudhAravA mATe maraNa samaye cittanI samAdhi jaLavAya rahe tevI ArAdhanA vidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padho, ArAdhanA prasaMgo vagere sAta vibhAgomAM A graMtha sarjelo che. - sAdhu aMtima ArAdhanA 0 zrAvaka aMtima ArAdhanA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono aMta samaya sudhAravA mATe nitya karavAnI evI A ArAdhanA che, mULa prAkRta ane saMskRtamAM graMthastha thayela A vidhine saraLa gujarAtImAM rajU karela che. paMcAMganA kadanI A pustikA sAthe rAkhavI paNa saraLa che. (5) vidhi sAhitya - 0 dIkSA-cogAdi vidhi o vidhi saMgraha bhAga-1 0 sAdhu-sAdhvI kALadharma vidhi (6) pUjana sAhitya - 0 Agama mahApUjana vidhi-jenI noMdha Agama vibhAgamAM che. 0 pAThya padmAvatI pUjanavidhi (9) catra sarojana - 0 45-Agama yaMtra 0 viMzati sthAnaka yaMtra
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 (8) jinabhakti sAhitya - * caityavandana parvamAlA * caityavandanasaMgraha - tIrthajina vizeSa * caityavandana covisI 0 caityavaMdana mALA A eka saMpAdana graMtha che. jemAM parvadina tathA parvatithinA caityavaMdano, covisa jinanI covisI rUpa caityavaMdano, vividha tIrthamAM bolI zakAya tevA ane jinezvara paramAtmA viSayaka vividha bola yukta evA 779 caityavaMdanono vizALa saMgraha che. d zatruMjaya bhakti * zatruJjaya bhakti 0 siddhAcalano sAthI - siddhAcala bhAvayAtrA, stuti-caityavaMdanAdi 0 vItarAga stuti saMcaya-1151 bhAvavAhI stutino saMcaya 0 caitya paripATI (9) prakIrNa sAhitya - 0 zrI navakAra maMtra-nava lAkha jApa noMdhapothI 0 zrI cAritra pada eka karoDa jApa noMdhapothI AgamasUtra saTIka anuvAda 0 abhinava jaina paMcAMga * abhinava jaina paJcAGga 0 amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI 0 bAra vrata pustikA tathA anya niyamo 0 zrI jJAnapada pUjA 0 kAyamI saMparka sthaLa 0 coghaDIyA tathA horA kAyamI samayadarzikA (10) sUtra abhyAsa-sAhitya - 0 jaina eDyukezanala sarTiphikeTa korsa . pratikramaNasUtra abhinava vivecana bhAga-1 thI 4 A rIte amArA 301 prakAzano thayA che. = = X = E G ma
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ c - e - bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladasaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudhamasAgara gurabhyo nama: -09-14| (6) jJAtAdharmakathAMga sUtra anuvAda tathA TIDAnusArI vivecana * bhUmikA : jJAtAdharmakathA" e chaThuM Agama che, aMgasUtromAM te chaThuM aMgasUTa che. prAkRtamAM te "nAthAmadAmo'' nAme prasiddha che. saMskRtamAM te "nAtAdharSavAthar'' nAme paNa oLakhAya che. A sUtramAM be zrutaskaMdha che. jemAM pahelA zrutaskaMdhamAM 19 adhyayano che. bIjA zrutaskaMdhamAM 10-vargo che. A vargomAM paNa peTA adhyayano che. jJAtAdharmakathAmAM paheluM zrutaskaMdha "jJAta" kahevAya che. jemAM vAstavika kathA ane bodhaka daSTAMtarUpa kAlanika prasaMga, baMneno samAveza che. bIjuM zrutaskaMdha "dharmakathA" kahevAya che, jemAM vAstavika dharmakathAo che. A rIte ahIM daSTAMto ane dharmakathA baMne jovA maLe che. A rIte A Agamano mukhya viSaya "kathAnuyoga" che. jo ke zrutaskaMdha pahelAmAM e noMdhapAtra che ke, pratyeka kathAne aMte bhagavaMte kathAnA niSkarSarUpe bodha Apela che. je kaMIka aMze "caraNakaraNAnuyoga" rUpa che. A AgamanA mULabhUgono pUrNa anuvAda ame karela ja che. vivecanamAM "TIDAnusArI vivecana" zabda ame pasaMda karyo che. temAM vRtti sAthe kavacit anya saMdarbhono paNa AdhAra laIne anuvAdAtmaka vivecana che. A sUtra parave koI niryukti ke cUrNi hovAnA ullekha amone prApta thayela nathI. tethI mukhyatAe 'vivecana''mAM vRttino ja anuvAda che. vRttimAM ame jyAM kyAMka-keTaluMka choDI dIdhela che. tyAM - X - X - evI nizAnI karI che. A sUtrano anuvAda "samavAyAMga sUtra" mAphaka eka ja bhAgamAM ame karela che. AcArasaMga ke bhagavatI sUtra mAphaka judA judA bhAgomAM karela nathI. kemake AgamanuM kada teTaluM moTuM nathI. [14/2] jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda zrutaskaMdha-1 6 - 0 zrImanmahAvIrane namIne, prAyaH anya grantha joIne jJAtAdharmakathAMgano anayoga kaMIka kahevAya che. temAM phaLa, maMgala Adi carcA bIjA sthAnethI jANI levI. kevala anuyoga dvArA vizeSanA upakramanA pratibhedarU5 prakAMta zAstranA vIrajinavarendranI apekSAe arthathI temanA ziSya paMcama gaNadhara sudhamasviAmIne AzrIne AtmAgama, temanA ziSya jaMbusvAmIne AzrIne paraMparAgamapaNuM batAvavA athavA anugama nAme trIjA anuyoga dvAranA bhedarUpa upodbhAva niryukitanA pratibhedarUpa nirgama dvArA svabhAva prastuta granthane arthasI mahAvIra nirgatavane jaNAvavA prakAra kahe che - * sUtra-1 - sarvajJa bhagavaMtane namaskAra, te kALe, te samaye caMpA nAme nagarI hatI. varNana jANavuM. * vivecana-1 - temAM - x * x * A vAkyA che - te kALe, te samayamAM jemAM A nagarI hatI. kALa ane samayamAM zo bheda che ? kALa e sAmAnya kALa che - avasarpiNInA cothA vibhAgarUpa che, samaya, temAM vizeSa che, jemAM te nagarI, te rAjA, sudhamasviAmI thayA. te kALa - avasarpiNI cothA ArA rUpa hetubhUta. te samaya vaDe - taddhizeSabhUta hetu vaDe. caMpA nAme nagarI hatI. [zaMkA-te nagarI Aje paNa che, to pachI hatI kema kahyuM ? (samAdhAna avasarpiNIpaNAthI kALanI varNaka granthavarNita vibhUtiyukta te vakhate hatI, te hAla nathI. varNana - A avasare caMpA nagarImAM varNana grantha A avasare kahevuM. te A pramANe - zraddhA * bhavanAdi vaDe vRddhine pAmela. bhaya rahitatAthI sthira, dhanyadhAnyAdi yukta samRddha, pramudita, nagarImAM rahenAra loko, jAnapado -- manuSya jana vaDe saMkIrNa, rAjadUtAdi darzana vaDe ADIrNa-jana manuSya. * * so ane hajAra athavA lAkha haLa vaDe saMkRSTa, vikRSTa, nIkaTa, manojJa karSaka abhimata phaLa sAdhana samarthatvathI yogya karIne bIjane vAvavAnI je mArga sImA jenI che, te tathA athavA saMkRSTAdi vizeSaNa evI pANInI nIkaLe sIMcavAnA kSetranI maryAdAmAM che te. A rIte te janapadanuM loka bAhulya ane kSetra bAhulya kahyuM. kurkaTA, paMDha patrako ja paMDha kahyA che, teono samUha, je nagarImAM che te, A zabdothI loka pramuditva jaNAvyuM. pramudita loka kukaDAne poSe che. * x * x * jemAM ghaNAM gAya, gheTA vagere che, suMdara AkAranA devAyatano che, yuvatIonA samUho che, je ukoTAnI jema vyavahare che, manuSya zarIranA avayava vizeSa karI Adi pAse graMthi kASapaNAdi poTTaliMkAne bhede che te gama graMthi bhedA, cAmaTo, corI karavAnA svabhAva yukta taskaro, daMDapAzako, zukapAlo AdithI rahita te nagarI hatI. A vizeSaNothI
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/1 20. jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda tyAM upadrava karanArAno abhAva kahyo. te nagarImAM abhivono abhAva, rAjAdikRta upadvavono abhAva, manojJa pracura bhikSA bhikSukone jemAM maLe che, te subhikSA, tethI ja pAkhaMDI ane gRhasthonA AvAso je nagarImAM vizvasta ane nirbhaya che, sukharUpa ke zubha che. tyAM aneka karoDa dravya saMkhyAmAM svarUpa parimANamAM che, tevA kauTuMbika vaDe AkIrNa che, je nagarI saMtuSTa jananA yogathI saMtoSavatI che. te nagarI - naTo, nartako, vastra Akhelako athavA rAjAnA stotra pAThako, mallo, muTTI vaDe prahAra karatAM mallo, vidUSako, kathako, kUdanArAo ke nadI Adine taranAra, sasa gAnArA ke jaya zabda karanAra bhAMDo, zubhAzubhane kahenArA, moTA vAMsa upara khelanArA, hAthamAM citraphalakavALA, tUNa nAmaka vAdhavALA, vINAvAdaka, aneka tAlAcAra AdithI yukta che. te nagarImAM ArAma - je mAdhavIlatA gRhAdimAM daMpatI Adi maNa kare che, udhAna-puSpAdivALA vRkSa saMkula je bahujanabhogya hoya, kUvA, taLAva, dIdhikA, vApI, Adi ramyatAdithI yukta che. * * * * * vipula ane gaMbhIra khAI, pariNAthI yukta che. aragha caMbikA cakro, gadA, mukuMDhI, pratolI dvAramAM avAMtara prAkAra, mahAyaSTi ke mahAzilA je pADavAthI so puruSone haNe che, be samasaMsthita rUpa dvAra ke jethI pravezyA hoya tevI, vakra evA prakArathI yukta, vartuLAkAra kapizIrSaka yukta, viziSTa saMsthAna vaDe zobhatI evI tathA aTTAlaka, carikA * ATha hAtha pramANa nagaraprAkAraaMtarAla mArga, dvAro, bhavana-devakulAdinA gopura, toraNa che, vivikta rAjamArga che. tevI, nipuNa zipI dvArA racita, daDha argalA, IndranIla yukta. vaNi patha ke vaNija no hATa mArga tathA zikSI vaDe AkIrNa * x * jenA mRgAMka, maka-jyAM traNa zerI maLatI hoya, catuka-cAra zerIo maLe che, cavaraghaNI zerInuM mIlana sthAna, bhAMDAdipradhAna hATa, anekavidha dravyo vaDe parimaMDita evI nagarI, je ati ramaNIya che, rAjAnA gamanAgamana vaDe vAta, rAjamArgavALI che. athavA jenA rAjA vaDe bIjA rAjAnI prabhA naSTa karAyela che, tevI, aneka utama ghoDA, unmatta hAthI, samUha, zibikA, caMdamAnikA vaDe vyApta evI nagarI, jemAM kuTAkAra vaDe chAdita jaMpAna vizeSa, te zibikA ane purUSa pramANa jaMpAna vizeSa te caMdamAnikA, zakaTAdi yAna, gola deza prasiddha yugya ItyAdithI yukta. vikasita kamala, nalinI-pAinI vaDe zobhita pANI, zetauttama prAsAda vaDe yukta * x * saubhAgyanA atizaya prekSaNIya, citane prasanna karanArI, darzanIya, manojJarUpa, pratirUpa evI nagarI che. * sUTa-2,3 :[] te caMpAnagarI bahAra IzAna khUNAmAM pUjiddha caitya hatuM. ]i te caMpAnagarImAM koNika nAme rAja hato : (vana). - vivecana-2,3 : te caMpAnagarInA IzAna khUNAmAM pUrNabhadra nAme caitya arthAt vyaMtarAyana hatuM. tenuM varNana A pramANe - cirakALathI rahela, tethI ja pUrNa puruSo vaDe kahevAyela - upAdeyatAthI prakAzita, cirAdika hovAthI purAtana, prasiddha, dravya athavA vRttine denAra, nyAya ke jJAta, chatra-vaja-ghaMTa-patAkA-atipatAkAthI maMDita, lomamaya pramArjanakayukta, vedikAyukta, chANa Adi vaDe lepita bhUmiyukta, saMmArjana karAyela bhIMtoyukta, pUjana karAyela, sarasa-kta caMdana ane daIra vaDe pAMca AMgaLI sahita thApA devAyela, jyAM caMdana kaLaza nivezita karAyela che, caMdana ghaTA - sArI rIte karela toraNo yukta dvAranA dezabhAga vALuM, bhUmi upara laTakatI, lAMbI, vipula puSpamALA samUha jemAM che tevuM, sugaMdhI paMcavarNA puSponA puMjathI yukta, kAlAvaru Adi dhUpothI madhamadhatI gaMdha vaDe udbhUta - 4 - sugaMdhavara gaMdhita, gaMdhadravyanI guTikA samAna - 8 - naTa, nRtyaka, jala, mala, mauSTika, velaMba, lavaka, gAyaka, laMkha, maMkha, tAlAyara, vINAvAdaka, bhogI, bhaTTa yukta, ghaNAM loko-jAnapadamAM khyAta evuM caitya hatuM. ghaNAM lokone saMpadAnarUpa, prakarSathI AhanIya, saMmAnanIya, kalyANa-maMgaladaiva-caityarUpa ane vinayathI paryApAsanIya, divya, satya, satyAvapAta, satyasevya, devatAkRtu prAtihAryayukta, jAga-pUjAvizeSa, -x - ghaNAM loko AvIne A pUrNabhadra caitye arcA kare che. te pUrNabhadra caitya eka mahAvanakhaMDaNI cotaraphathI vIMTAyela che. te vanakhaMDa kALo che ane kALo hoya tevo avabhAse che. bIjA pradezamAM nIla ane nIlAvabhAsa che, bIja pradeza harita ane haritAvabhAsa che. temAM nIla te moranI Doka samAna ane harita popaTanA piMchA samAna che, sparzanI apekSAe vahyAdithI AkAMta hovAthI zIta che, snigdha che, vaNadinA guNa prakarSathI tIvra che. kRSNa chAyAyukta kRNa che chAyA eTale sUryanA AvaraNathI janita vastu vizeSa che. e rIte nIlachAyAyukata nIlAdi che. anyonya zAkhAnapravezathI niraMtara ghaNI chAyAyukta che. mahAmeghachaMdavat che. te vRkSa mULa-kaMda-chAla-zAkhA-pravAla-paga-puSa-skULa-bIja AdithI yukta che. mUlAdi paripATIthI sArI rIte thayela, vRta bhAvane pariNad, eka skaMdha, aneka zAkhAprazAkhAthI teno madhya bhAga zobhe che, aneka nara vaDe prasArita bAhu vaDe agrAhya, ghana, vistIrNa, vRta skaMdha jemAM che tevuM, chidrarahita parNavALu, niraMtara daLayukta, adhomukha palAza ke vAyuthI upahata nahIM tevA pagavALuM, Itirahita, junA pAMDura rahita, navA harita pAnathI zobhatuM, patrabhArathI aMdhakAravatuM, tethI ja gaMbhIra jaNAtuM, navA pAtra pallava vaDe upanirgata tathA komala ujjavala cala kizalaya ane sukamAla pravAla vaDe zobhita - x * x * nitya kusumita, nitya mayUrita, nitya pallavita, stabakad, gubhavata, guyAyukad, samazreNitAthI vyavasthita, yugalapaNe sthita, vizeSa phaLa-puSabhArathI namela, praNamita, koIkanA mate kusumita Adi ekaika guNayukad, koIkanA mate samasta guNayukta te vRkSa che. vizeSa e ke te vRkSa suvibhakta, sunipajJatAthI luMba ane maMjarI yukta, - * * * * * * popaTathI sAsa sudhInA aneka pakSI gaNonA yugala vaDe rayita uad zada ane madhura svara vaDe nAdita che. A vanakhaMDa suramya, unmatta bhramara-bhramarI vaDe
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/2,3 saMpiDita, pahakara, pariNIyamANa, kiMjalka laMpaTa madhura avAjothI guMjatuM, - x + anvaMtara puSpa phaLa ane bAhya patrapuSpa vaDe atyaMta AcchAdita che. A vRkSo svAdu phaLa, miSTaphaLa Adi vizeSaNathI yukta che, rogavarjita che, vividha guccha, gulma maMDapathI zobhita, vicitra zubha dhvajA prApta che. 21 cokhkhaNI, vartuLa vAva, dIdhikA, temAM suSThu nivezita ramya jAlagRho jemAM che tevuM. piDima ane nihArima pudgalonA samUharUpa dUradezagAmI sugaMdhI, bIjA zubhasurabhi vaDe manohara, - 4 - athavA ghANanA hetutvathI gaMdha - ghrANane tRpta karanArI gaMdhavALu vRkSa che. anekavidha guccha, gulma, maMDapa ane gRho jemAM che, tathA jemAM zubha mArga, ghaNI dhvajA che te, aneka cyAdi, adho ati vistIrNatva vaDe che, tevuM suramya prAsAdIya-darzanIya-abhirUpa ane pratirUpa che. te vanakhaMDanA bahu madhya dezabhAgamAM eka moTuM uttama azoka vRkSa kahyuM che, je darbha, valvajAdithI virahita, vRkSAnurUpa che. te mULavALuM Adi vizeSaNayukta yAvat pratirUpa che. te uttama azovRkSa bIjA ghaNAM tilaka, lakuza, chatroja, zirISa, saptavarNa, dadhiparNa, logha, dhava, caMdana, arjuna, niMba, kuTaja, klaba, phaNasa, dADima, zAla, tAla, tamAla, pija, priyaMgu, rAjavRkSa, naMdivRkSathI cotaraphathI vIMTAyela che te tilaka, lakuza yAvat naMdi vRkSa dadithI rahita, mUlavALu Adi pUrvavat che. te tilaka yAvat naMdivRkSa bIjI ghaNI paDAlatA, nAgalatA, azokalatA, caMpakalatA, cUtalatA, vanalatA, vAsaMtikAlatA, kudalatA, zyAmalatA vaDe cotaraphathI vIMTAyela che, te padmalatA nitya kusumita yAvat pratirUpa che. te uttama azokavRkSanI nIce skaMdha Asana yukta che. ahIM eka moTo pRthvIzilA paTTaka che. te AyAma-vikhaMbhathI supramANa che, aMjana samAna kRSNa che - 4 - 4 - temAM aMjanaka-vanaspati, haladhara kozeya-baladevanuM vastra, kAjaLanA ghara samAna, mahipAdinA zrRMgavad, riSTa ratna, asanaka vanaspativartI, marakata ratna-maTTIkAraka pASANa vizeSa, kaDitra-netra madhyanA tAraka samAna kALI che. te zilA snigdhavat, aSTakoNa che, te suramya che, IhAmRga-zvApada-bhujaga Adi citrayukta che. Ajinaka, bUra vanaspati, atUlya sparzavALI che. - x - x - A granthamAM be vAcanA che, temAM eka moTI che, tenI vyAkhyA karIzuM, bIjI prAyaH sugama ja che, je dUravagamya che, te bIjethI jANavI, kUNika nAme zreNikarAjAno putra rAjA hato. tenuM varNana kahevuM. jemake mahAhimavAn, mahA malaya maMdara mahendranI jema pradhAna che, vighno, rAjakumArAdi kRt viDvaro jeNe zAMta karelA che ItyAdi AgaLa kahIzuM. * sUtra-4 H te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA ziSya Arya sudharmA nAme sthavira, je jAti-kula-baLa-rUpa-vinaya-jJAna-darzana-cAstri-lAghava saMpanna hatA, ojasvI, tejasvI, vastI, yazasvI hatA. krodha-mAna-mAyA-lobha-Indriya-nidrAparISahane jitanAra, jIvitanI AzA ane maraNanA bhayathI mukta, tapa ane guNa jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda pradhAna, emaja karaNa-caraNa-nigraha-nizcaya-Arjava-mAdava-lAghava-kSAMti-guptimukti tathA vidhA-maMtra-brahmA-vrata-naya-niyama-satya-zauya-jJAna-darzana, cAstri tathA udAra, ghora, ghoravrata, ghoratapasvI, ghora brahmacaryavAsa, zarIra saMskAra tyAga, saMkSipta vipula tejoleI, caudapUrvI, cAra jJAnathI yukta, 500 aNagAra sAthe parivarela, pUrvInupUrvI vicaratA, grAmAnugrAma cAlatA, sukhe sukhe viharatA jyAM caMpAnagarI, jyAM pUrNabhadra caitya hatuM, tyAM jAya che, jaIne yathApratirUpa avagraha yAcIne saMyama ane tapa vaDe AtmAne bhAvita karatA vicare che. 22 * vivecana-4 : sthavizrutAdi vaDe vRddha, jAtisaMpanna-uttama mAtRpakSa yukta, - X - X + - kuLa saMpanna-uttama pitRpakSa yukta, bala-saMhanana vizeSa samutya prANa, rUpa-anuttara sUranA rUpathI anaMtaguNa zarIra sauMdarya, vinayAdi pratIta che. vizeSa e ke - lAghava eTale dravyathI alpa upadhitva, bhAvathI traNe gauravano tyAga, A badhAM vaDe saMpanna, tathA -- ojasvI - oja eTale mAnasa avadaMbha, tenAthI yukta, tejasvI-teja eTale zarIraprabhA, tenAthIyukta, saubhAgyAdi yukta vacanavALA athavA varga-tejayukta te vayasvI. yazasvI-khyAtivAdna jitakrodhAdi sAta vizeSaNamAM - krodhAdi jaya eTale udaya prApta krodhAdinuM vikalIkaraNa, jIvita eTale prANadhAraNanI AzA ane maraNanA bhAthI vimukta. tathA tapa vaDe pradhAna, uttama zeSa munijana apekSAe ke tapa vaDe pradhAna, e rIte guNa pradhAna paNa hatA. guNa eTale saMyamaguNa, A be vizeSaNa tapa-saMyama vaDe pUrvabaddha ane navA karmanI nirjarAnA upAdAna hetu mokSa sAdhanamAM mumukSunI upAdeyatA darzAvI, guNaprAdhAnya darzAve che - - 4 - karaNAdi vaDe 21-vizeSaNa jANavA. jemake karaNapradhAna, caraNapradhAnAdi temAM paLa - piMDa vizuddhi Adi, vALa - mahAvratAdi, nigraha-anAcAra pravRttino niSedha, nizcaya-tattvono nirNaya, athavA vihita anuSThAno avazya karavAno svIkAra. Arjava-mAyAnigraha. mArdava-mAnanigraha, lAghava-kriyAmAM dakSatva, kSAMti-krodha nigraha. gupti-manogupti Adi, mukti-nirlobhatA. vidhA-prajJapti Adi devatAdhiSThita, maMtrahariNegameSI Adi devatA adhiSThita athavA vidhA-sAdhanA sahita ane maMtra-sAdhanArahita brahma-brahmacarya athavA kuzalAnuSThAna. veda-Agama. nA-vaigamAdi. niyama-vicitra abhigraha vizeSa. satya vacana vizeSa. zauca-dravyathI nirlepatA, bhAvathI anavadha samAcAratA. jJAna-mati Adi. darzana-cakSurdazana Adi athavA samyakatva. cAstri-bAhya sadanuSThAna. ahIM karaNa caraNanA grahaNa chatAM ArjavAdinuM grahaNa tenI mukhyatA jaNAvavA che. jitakrodhatvAdi ane ArjavAdimAM zo bheda che ? prathamamAM tenA udayanuM vikalIkaraNa che, bIjAmAM udayano nirodha che. athavA hetu-hetumAva che. - 4 - orAla-bhIma, bhayAnaka athavA udA-pradhAna. ghora-nighRNa, parISaha-kaSAya nAme zatruno vinAza karavo. bIjA AtmanirapekSane ghora kahe che. ghovrata-bIjA vaDe duranucara vrato
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/4 mahAvrata. ghora brahmacarya-alpa savva vaDe je duHkhe AcarAya te. - 4 - uchUTa zarIra - satkAra paratve nispRha. saMkSipta-zarIra antarvatI, vipula - aneka yojana pramANa kSetrAzrita vastudahana samartha. tejolezyA - viziSTa tapojanya labdhithI utpanna teja jvAlA. * X - 23 cAra jJAnayukta - kevaLajJAna sivAyanA. AnA dvArA temane jJAnapradhAna kahyA. anagAra-sAdhu. - 4 - gAmANugAma-eka gAmathI bIjA gAma jatA, AnA dvArA apratibaddha vihAra kahyA. " X - * sukhaMsukheta-zarIranA khedanA abhAvathI ane saMyamamAM bAdhAnA abhAvathI. - 4 - 4 - yathA pratirUpa - munijanane yathocita, anujJApUrvaka grahaNa karIne. - 4 - -sUtra-5 thI 8H [5] tyAre caMpAnagarIthI paryAdA nIkaLI. koNika nIkaLyo. dharma kahyo. paryAdA je dizAthI AvelI, te dizAmAM pAchI gaI. te kALe, te samaye Arya sudharmA aNagAranA moTA ziSya Arya jaMbU nAme aNagAra, je kAzyapagotranA, sAta hAtha uMcA hatA yAvat Arya sudharmA sthaviranI dUra nahIM - najIka nahIM evA sthAne udhvajAnu, adhozira thaI dhyAna koSThamAM pravezI saMyama ane tapa vaDe potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. tyAre te AjiMbU jAta, jAtasaMzaya, jAtakutUhala, saMjAta, zraddhA, saMjAta saMzaya, saMjAta kutUhala, utpanna zraddhA-saMzaya, kutUhala, samutpanna zraddhAsaMzaya-kutUhala, utthAnathI uThIne, jyAM Arya sudharmA sthavira hatAM tyAM Ave che. AvIne Arya sudhani traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karIne vaMde che - name che, vAMdI-namIne Arya sudharmAnI ati dUra ke nIkaTa nahIM tevA sthAne zravaNanI IcchAthI, namana karatA, abhimukha hAtha joDI, vinayathI papAsanA karatAM Ama kahyuM . bhagavan ! jo zramaNa bhagavaMta mahAvIra, ke je Adikara, tIrthaMkara, svayaM saMbuddha, puruSottama, puruSIMha, puruSavarapuMDarIka, puruSavaragaMdhahasti, lokottama, lokanAtha, lokahitaka, lokapadIpaka, lokotakara, abhayadAtA, zaraNaMda, cakSumuda, mArgada, bodhida, dharmada, dharmadezaka, dharmanAyaka, dharmasArathI, dharmavara cAturaMta cakravartI, apratihata jJAna-darzanadhara, vivRtta chA, jinAka, tINa-tAraka, buddha-bodhaka, mukta-mocaka, sarvajJa-sarvadarzI, ziva-acala-aTThaja-anaMta-akSaya-avyAbAdhaapunarAvartika-zAzvata sthAnane pAmela hatA, teoe pAMcamA aMgano A artha kahyo che, to he bhagavan ! chaTThA aMga jJAtAdharmano artha zo kahyo che ? he jIMbU ! ema AmaMtrI, AryasudhAM sthavire Arya jaMbU aNagArane Ama kahyuM - he jaMbU ! yAvat siddhi sthAna prApta bhagavaMta mahAvIre chaThThA aMganA be zrutaskaMdha kahyA che. gAtA ane dharma kathAo. - bhagavan ! jo zramaNa bhagavaMta mahAvIre - 4 - be zrutaskaMdha kahyA che - x - to he bhagavan ! prathama zrutaskaMdhanA - 4 - bhagavaMte keTalA adhyayano kahyA 24 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda che ? he jaMbU ! - 4 - 19 adhyayano kahyA che. [6 thI 8] - utkRpta jJAna, saMghATa, Da, rUma, zailaka, tuMba, rohiNI, mallI, mArkadI, caMdra... dAvadrava, udakajJAta, maMDUka, tetalIputra, naMdIphaLa, pakakA, AkI, suMsamA... puMDarIka, e 19muM che. * vivecana-5 thI 8 : - 4 - kUNika rAjA Adi sudharmAsvAmIne vaMdanArthe nIkaLyA. je dizAmAMthI AvelA, te ja dizAmAM pAchA gayA. - 4 - sAta hAtha uMcA, yAvat zabdathI Ama jANavuM - samacaturasa saMsthAna saMsthita, vaRSabhanArAya saMghayaNI, suvarNarekhAsamAna tathA padmagarbhavat gauravarNavALA, - 4 - varNAtizaya pradhAna je rekhA tenA je padmabahulatva tenA samAna gaura, ugatapa kartA, tapa tapanAra te tArpita tapta, jenA vaDe karmone saMtApIne, te tapa vaDe potAnA AtmAne paNa taporUpa saMtApita - X - tathA prazasta tapa ke bRhata tapathI mahAtapasvI tathA dIpta tapa, dIpta eTale agni mAphka jvalan teja, karma iMdhananA dAhakavathI kahyuM. udAra, ghora, ghoraguNa ghora tapasvI, ghora brahmacaryavAsI Adi guNa viziSTa jaMbusvAmI, Arya sudharma sthaviranI ati dUra ke ati samIpe nahIM paNa ucita dezamAM rahela. kaI rIte? udbhanALa - zuddha pRthvI Asana varjanathI aupagrahika niSadhA abhAvathI utkaTAsana rUpa kahevAya, te urdhva jAnU. adha:zi - adhomukha, urdhva ke tIchAM nahIM, te rIte dRSTi na rAkhIne, niyata bhUmi bhAgamAM dRSTi rAkhIne, dhyAna rUpa koSThane pAmela. jema koThAmAM dhAnya kSepa karatAM vikherAtuM nathI, tema dharmadhyAnarUpa koThAmAM pravezIne Indriya ane manane AzrIne saMvRttAtmA thAya che. saMyama-saMvara vaDe tapa-dhyAna vaDe AtmAne vAsita karatA viyare che. -.. dhyAna pachI pUrva prastuta parAmarzAZ - X - vizeSAvadhAraNa arthe AryajaMbU udham thAya che. kevA thaIne ? jenI IcchA pravRtta thaI te jAtazraddha, vakSyamANa padArthono tattva parijJAnamAM jAtazraddha. jAta saMzaya aniddhatiArtha jJAna ubhaya vastu avalaMbIne pravRtta, te te munine thayuM - je rIte tribhuvana prakAza pradIpa samAna bhagavaMta mahAvIra vardhamAna svAmIe pAMcamAM aMganI samasta vastune - 4 - arthathI kahI, e rIte ja chaThThA aMgamAM paNa kahI che ke anya rIte ? tathA jAtakutUhala-utsukatAthI. saMjAtazraddha Adi, samutpanna zraddha AdimAM saM zabda-prakarSa Adi vacana, tathA jene pUrve zraddhA utpanna thaI che, te utpanna zraddha. have utpanna zraddhatva ane jAta zraddhatvamAM zo artha bheda che ? kazo nahIM. hetu pradarzanArthe A prayoga che. tethI kahe che - utpanna zraddhatvathI jAtazraddha-pravRttazraddha bIjA kahe che - je pUchanArane zraddhA janmI che te jAtazraddha. jAtazraddha kema ? jenAthI jAtasaMzaya che. kaI rIte saMzaya janmo ? jAtakutUhalathI. jemake - chaThThA aMgano artha kevo haze ? - X - e pramANe saMjAta-utpanna-samutpanna zraddhAdine ihA apAya-dhAraNA bhedathI kahevA. - 4 - tivadyutto - traNa vakhata jamaNI bAjuthI AraMbhI, paribhramaNa karatA te AdakSiNa
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11-//5 thI 8 26 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda pradakSiNA - x * varta - vANI vaDe stuti kare che, natti - kAyA vaDe name che. ati nIkaTa nahIM-ati dUra nahIM, tevA ucita dezamAM. sAMbhaLavAne IcchatA, namana karatAM, aMjali karIne, vinaya vaDe name che. paryApAsanA karatA kahyuM. je kaheluM, te batAve che. narjI Adi pragaTa che. vizeSa e ke- jo bhagavaMte pAMcamAM aMgano A artha batAvyo, to chaThThA saMgano zo artha che? A prazna vAkya che uttaradAnArthe kahe che. - he jaMbA A rIte AmaMtraNa vayanathI AmaMtrIne sadhamasviAmIe jaMbasvAmIne kahyuM. gati - udAharaNa, te prathama zrutaskaMdha che ane dharmapradhAna kathA te dharmakathA e bIju che. ukliptAdi aDhI zloka che. temAM - (1) meghakumAranA jIve, hAthInA bhavamAM je paNa uMco karyo, te udvitane upalakSIne meghakamAra caritra ukti kahevAya che. te * x * ukSipta jJAta che. AnI jJAtatA A rIte vicAravI - dayAdi guNavALA dehakaSTane sahe che, ItyAdi - 4 - (2) saMghATaka - zreSThI ane yone ekabaMdhana baddhavathI A paNa ISTAca jJApakavaNI jJAta ja che. A rIte badhe ja jJAta zabda joDavo. (3) aMDa-mayurI aMDa... (4) kUrma-kAcabo... (5) zailaka rAjarSi.. (6) tuMbatuMbaDa... (3) rohiNI-zreSThIvardha... (8) mallI-1lmAM jinane sthAne utpatta tIrthakarI... (9) mArkadI-vaNikUputra... (10) caMdra. (11) dAvadrava-samudra kinAre vRkSa vizeSa... (12) udaka-nagaranI khAInuM jaLa... (13) maMDUkanaMda maNiyAra zreSThIno jIva. (14) telI-tetaliputra nAme amAtya.. (15) naMdIphaLa-naMdI vRkSa nAme taru phaLa... (16) aparakaMkA-dhAtakIkhaMDanA bharatonanI rAjadhAnI... (17) kIrNa-samudramadhyavartI azva... (18) suMsamA-zreSThI putrI... (19) puMDarIka jJAta. che adhyayana-1-ukSipta che - X - X - X - * sUtra-9,10 : [6] bhagavAna ! je zramaNa cAvata saMpAte jJAtinA 19-adhyayano kahyA che * uddiAta bhAvatu puMDarIka. (to) bhagavad ! pahelA adhyayanano zo artha kahyo che ? he jaMbu te kALe, te samaye A jaMbudvIpa dvIpanA bharatakSetranA dakSiNaddhi bhAratamAM rAjagRha nAme nagara hatuM . vaka, caitya varNana. te rAjagRha nagaramAM zreNika nAme rAja hato, te mahAhimavaMta varNana. te zreNika rAjAne naMdA nAme rANI hatI, sukumAla hAthapaga varNana. [1] te zreNikano putra ane naMdA devIno Atmaja abhaya nAme kumAra hato. je ahIna yAvata surapa hato, zAma-daMDa-bheda tathA upadAna nItimAM niNAta tathA vidhijJa hato. IhApoha-mAgaNa-gaveSaNA-arthazAstramAM vizArada hato, autpAtikI, vainacikI, kArmika, pAriNAmikI e cAra bheda buddhiyukta hato. zreNika rAjAne ghaNAM kAryomAM, kuTuMbamAM, maMgomAM, guhya kAryamAM, rahasyamAM, nizcayamAM, ApRcchA-pratikRcchamAM meDhI samAna, AdhArarUSa, AlaMbanarUpa, caNabhUta, sarva kAyamAM-sarvabhUmikAmAM pratiSThA prApta vistIrNa vicAra, rAyadhurA ciMtaka hato. zreNika rAjAnA rAjya, sa, koza, koThAgAra, bala, vahana, pura, tapuranI dekhabhALa karato hato. * vivecana-9, 10 : jo pahelA zrutaskaMdhanA ATalA adhyayano bhagavaMte kahyA che, to pahelA adhyayanano bhagavate zo artha kahyo che, te zAstrArtha prastAvanA che. Ama pUchatAM jaMbUsvAmI pratye sudhamasviAmI zrutanA arthane kahe che. te sugama che. * x * A ja jaMbudvIpa, bIjo nahIM. bhArata kSetranA dakSiNAddha bharatamAM, uttarAddha bharatamAM nahIM. evI - rAjAnI patnI. - x - ahIna yAvat surUpa. ahIM cAvatuM zabdathI A pramANe jANavuM - lakSaNa ane svarUpathI anyUna, pAMce Indriyo jene che, tevA zarIravALo. lakSaNa-svastika, cakAdi. vyaMjana-meSa, tilakAdi, temAM je guNa-prazastatA, tenAthI yukta - x * mAna-jaladroNa pramANatA, kaI rIte ? jaLathI ati bharela kuMDamAM puruSa praveze, tyAre je jaLa nIkaLe, te jo droNa-mAna hoya tyAre te puruSa mAna prApta kahevAya. unmAna-ardha bhAra pramANatA. pramANa - sva aMgula vaDe 108 aMgula uMcAIthI. te mAnonmAna pramANathI pratipUrNa, sunipajJa sarve aMgo jenA che, tathAvidha suMdara zarIravALo. caMdra samAna saumyAkAra, kamanIya, tethI ja priya darzana-rUpa jenuM che. te. tathA sAma-daMDa-bheda-upapradAnarUpa je rAjanIti, tene sArI rIte prayukta. naya-naigamAdi ukta lakSaNa nIti, je prakAre che, tene jANe che, te tathA. saTE temAM paraspara upakAra pradarzana guNa kIrtanAdi vaDe zagunuM Abha vazIkaraNa te zAma. tathAvidha parikalezamAM dhanaharaNAdi te daMDa. zatru parivargane jItIne svAmI AdinA sneha apanayanAdi te bheda, gRhIta dhana pratidAnAdi upapadAna. jayavidhi te sAta naigamAdi naya. pratyekanA so bheda, nIti bheda - sAmanItinA pAMca, daMDanA traNa, bheda ane upapradAnanA pAMca-kAmaMdakAdi prasiddha. IhA-A ThaMDyuM che ke puraSa, te arthanI AlocanA abhimukha matiyeTA. cApohaA kaMTha ja che, tevo nizAya. mArgaNA-A vali uttapaNAdi sthANu dharma prAyaH ghaTe che, ityAdi anvaya dhamalocanArUpa. gaveSaNa - A zarIra kaMDUcanAdi puruSa dharma prAyaH ghaTatA nathI, te vyatireka dharma AlocanArUpa IhAdi, tenA vaDe arthazAstramAM je matibodhapaNAthI vizArada. tathA autpAtikI Adi buddhi vaDe yukta. temAM - tpAtikI - adekha, azruta, ananubhUta artha viSaya AkasmikI painacikIguranA vinayathI prApta zAstrArtha saMskArajanyA. kamajA-kRSivANijyAdi kamAsa janya. pAriNAmikI-prAyaH vayavipArjanyA. tathA zreNika rAjAnA ghaNAM kAryo-bhakta, sevaka, rAjyAdi dAna lakSaNa kRtya viSayabhUta tathA kuTuMbamAM svakIya pakIya viSayarUpa je maMtrathI nizcaya sudhI pUchavA yogya. temAM maMtra-maMtraNA, guhya-lajjanIya vyavahAra, rahasya-ekAMta yogya A badhAMnA
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/9,10 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda nizcayamAM "A Ama ja che." tevA nirNayomAM athavA svataMtra kAyadimAM. pacchanIya eka vakhata, pratipayajInIya-be, traNa vakhata - X - meDhI-maMkaNIya ane vivece che. pramANa-pratyakSAdi. * * AdhAra-sarva kAryomAM AdhAra jevA. AlaMbana-doraDAnI mAphaka, khADA AdimAMthI nIkaLavA mATe AlaMbanarUpa. cakSu-loyana, maMtrI-amAtyAdi vividha kAryomAM pravRtti-nivRtti viSayaudarzakapaNAthI cakSa. A no ja vistAra karela che. medabhUta Adi. bhUta zabda upamArge che. sarvakArya-saMdhivigrahAdimAM, sarva bhUmikAmAMmaMtrI amAtya sthAnomAM pratyaya-jenuM vacana avisaMvAdI che te. * x * x * ItyAdi - x - 4 - * sUtra-11,12 - [1] te zreNika rAjAne zAriNI nAme rANI hatI. * yAva4 - zreNika rAjAne icchA hatI yAvata vicare che.. [1] tyAre te dhAriNIdaivI anyAdA koI divase, tevA prakAranA bAhya dvAra para tathA manojJa, nizva, suMdara kAravALA ane uMcA staMbho upara ati uttama putaLIo hatI. ujjavala maNi, kanaka ane karkItana Adi ranonA zikhara, kotagavAjha, AI caMdrAkAra sopAna, nispRhaka, kanakAlI tathA mAlikA Adi gharanA vibhAgo suMdara canAthI yukta hadu. svaccha geruthI uttama raMgelA hatA. bahArathI dhRSTa-sRSTa ane aMdaranA bhAgamAM uttama uionuM Alekhana hatuM. tenuM taLIyuM vividha paMcaraMgI maNi-ratana jaDita hatuM. uparI bhAga pAlatA, purapAdhana vela, mAlatI dithI citrita hato. tenA dvAra bhAgamAM caMdana-carcita maMgala ghaTa sArI rIte sthApita hato. te sarasa kamalathI zobhita hato. prataka AbhUSaNo tathA maNi-motInI lAMbIlaTakatI mALAthI zobhato hato. tyAM sugaMdhI ane zreSTha puuothI komaLa ane raMvATIvALI zA hatI. te mana-hRdayane AnaMdita karanArI, kapUra-lavIMga-malaya caMdana, kALo raMga, uttama kurukka, turaka Adi dhUpanA baLavAthI utpanna madhamadhatI gaMdhathI ramaNIya hatI. te sugaMdhavaragaMdhita, gaMdhavata bhUta hatI. maNinA kiraNathI aMdhakArano nAza karAto hato. bIjuM keTaluM kahIe ? te dhutiguNathI uttama devavimAnane paNa parAjita karatI hatI. - te tevA prakAranI zayyAmAM zarIramamANa upadhAna bichAvela hatuM. baMne bAju ozIkA hatA, te baMne tarapha upid ane madhyamAM gaMbhIra hatI. gaMgA kinAre retImAM paga rAkhatAM paga dhasI jAya, tema temAM paNa dhasI jatA hatA. upacita kSauma dukula vastra bichAvela hatuM. te Akharaka, malaka, navata, kuzakata, liMba ane siMha kesara astaraNathI AcchAdita hatuM. tenA para suMdara rajaNa paDela hatuM. tenA upara ramaNIya "maccharadAnI" hatI. teno sparza jinaka, ru bUra, mAkhaNa samAna narama hato. AvI zasyAmAM madhyarAtri samaye dhAriNI rANI sukha-jAgRta vAraMvAra nIddhA letI hatI. tyAre eka mahAna, sAta sAta hAtha uMco, rajatakUTa sadeza, zreta-saumya-ksaumyAkRti, lIlA karato, aMgaDAI leto hAthI, AkAzatalathI utarI potAnA mukhamAM praveza karato joyo, joine jAgI. tyAre te dhAriNIdevI A AvA prakAranA udAra-kalyANa-ziva-dhanyamaMgalasUtrIka-mahAvanane joIne jAgI tyAre sTa-tuSTa-AnaMdita citta-patimanAparama saumanazcika, harSanA vAzI vikasita hRdayavALI, meghanI dhArAthI siMcita kadaMba pupa samAna romAMcita thaI. te svapnane vicArI, zasyA thakI uThI, uThIne pAdapIThathI nIce utarI, utarIne tvarita, acapaLa, asaMbhAta, avilaMbita, rAjahaMsa sardeza gatithI jyAM te zreNika rAjA hato, tyAM Ave che, AvIne zreNika rAjAne tenI ISTa, kAMta, piya, manojJa, manAma, udAra, kalyANa, zIva, dhanya, maMgala, sagrIka, hRdayane-gamanIya, alhAdaka, mita-madhusUribhita-gaMbhIrasazIka ghaNI vaDe vAraMvAra bolAvI jagADe che. jagADIne zreNika rAjAnI anujJA pAmIne vividha maNikanakarana-vaDe citrita bhadrAsana upara bese che. besIne Aad, vizvasta thaI uttama-sukhada- zreSTha Asane besI, baMne hAtha vaDe parigRhita, mastake varNa karI, mastake aMjali karI zreNika rAjAne Ama kahyuM - he devAnupiya ! Aje tevA prakAranI pUivoMkata] zasyAmAM sutI hatI tyAre yAvatu potAnA mukhamAM pravezatA hAthInA svapnane joIne jAgI. to he devAnupiyA A udAra svAnanuM mane zuM kalyANa, phaLa vRtti thaze? * vivecana-11,12 - dhAraNI nAme rANI hatI. cAvata - x * ahIM be vakhata cAvatuM zabda vaDe Ama jANavuM. sakamAla hAtha-paga, ahIna paMcendriyazarIrI, lakSaNa-vyaMjana, guNathI yud, mAnonmAna pramANa sujAta sarvAga suMdaraMgI, zazi saumyAkArA, kAMtA, priyadarzanA, surUpA, muThThImAM grAhya traNa rekhA yukta, jeno madhyabhAga balISTha che tevI, kArtikI caMdravat vimala saumya vadanavALI, be kuMDalo vaDe ulikhita, kapola madhya viracita mRgamadAdi rekhAvALI, zRMgAranA gRha jevI athavA maMDana-AbhUSaNanA ATopathI pradhAna AkRtivALI, suMdara veSayuktA tathA ucita ceSTita, netra ceSTAvALI, prasannatA yukta, paraspara bhASaNa laiNamAM nipuNA, saMgata lokavyavahAromAM kuzala, citapasAdajanikA, jene jotAM cA zrama na pAme tevI, manojJarUpA, pratirUpA, zreNika rAjAne ITA, vallabhA, kAgavathI piyA, premaviSayavathI manojJA, prazasta nAmavALI, hRdayamAM dhAraNIya, vizvAsanIya, saMmatatvathI ghaNAM loko ke bIjA vaDe mAnya ke bahumAnapAtra, vipriyakaraNa chatAM pachI anumatA, AbharaNa karaMDaka samAna upAdeya, mATInA telanA bhAjana vizeSane bhAMgavAnA bhayathI sArI rIte saMgoya, vastra maMjuSAvatu susaMparigRhid, ranakaraMDaka samAna susaMrakSita-x-x- zreNika rAjA sAthe vipula bhoga bhogavatI hatI. * * * * * vAsabhavana kevuM hatuM? gRhanuM bAhya AnaMdaka cha kAThamaya hatuM. bIjAnA mate A staMbhanA vizeSaNa che. laTa-manojJa, mRATa-masRNa, saMsthita-viziSTa saMsthAnavALA. A staMbho, uMcA rahelA staMbhomAM vyavasthita staMbhodgatA, atipradhAna je putaLI, uvala caMdrakAMtAdi maNI, suvarNanI, karyetanAdi ratnonI je pikA, tathA
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/11,12 kapolatAlI varaMDikA nIce astara vizeSa, sacchidra gavAkSa vizeSa, ardhacaMdrakAra sopAna nispRhaka, astara vizeSa - x - astara vizeSa caMdra zAlikA * x * temAM pASANa dhAtu vaDe airika vizeSa varNa cita che, tathA bahAra zeta, komaLa pASANAdi vaDe dhRSTa, tethI ja masRNa, tathA aMdarathI prazasta, pavitra, likhita cikama temAM che. tathA vividha jAtibhedathI paMcavarNI maNiratnothI racita maNibhUmikA jemAM che te, tathA pAkAra latA, azoka latA vaDe athavA pAlatA ane mRNAlikA vaDe, puSa pradhAna paNa valli vaDe, tathA utama mAlatI Adi vaDe citrita uparitana bhANa jemAM che, te tathA padAdi vaDe ullokano adhobhAga cikita adhobhAga che tathA uttama suvarNanA maMgaLa kaLaza. sArI rIte rAkhela che, caMdanAdithI carcita, dvAra bhAga sarasa pothI zobhita che. athavA hAra bhAga Dhagalo karAyela sarasa paDA vaDe zobhe che. tathA prataka - suvarNanA AbharaNa vizeSanI mugatA yukta maNi motInI mALA vaDe sArI rIte viracita dvAra zobhA che jenI, tulI AdinI zayyAno pUjopacAra jemAM che, je manane svAthyakara che, tathA kapUra, lavaMga, malaya caMdanAdi gaMdha dravya vizeSa, turaka dhUpa, A badhAMno je dhUpa tenAthI baLatA, atizaya gaMdha, tenA vaDe abhiramaNIya, pradhAna cUrNanI gaMdha jemAM che, te sugaMdhavagaMdhI, tathA gaMdha dravyaguTikA ke kastuSkiAnI gaMdha, tenI guTikA-atizaya sugaMdhI samAna ItyAdi keTaluM varNana karavuM ? " A sarva varNana, dhati vaDe ane guNothI devavimAnano jaya kare che. - x - te zayyAmAM zarIra pradhAna je ozIkA varte che te mastake ane paga pAse rahelA che. te baMne tarapha unnata ane madhya nata che. tenA namavAthI gaMbhIra athavA madhya bhAgathI gaMbhIra-paga madhyamAM dhasI jAya tevI hatI. tyAM kapAsa ke atasInA vastra yugalanI apekSAe eka paTa zATakanuM AcchAdanA che, tathA * x * staraNa vizeSa vaDe AcchAdita, * x * navata-unanuM vizeSamaya jIna, * x* siMhakesara-jaTila kaMbala, sArI rIte racita ANa-AcchAdana vizeSa, - X - mazaka gRhAbhidhAna vastrathI AvRta, suramya, Ajinaka-carmamaya vastra vizeSa, svAbhAvika ati komaLa, * x * sUta, bUra, mAkhaNavat mRdu sparzavALI, * * parva sama ane aparAtri rUpa kALa lakSaNa agi - x - madhyarAtri, na ati uMghatI - na ati jAgatI, tethI ja vAraMvAra kaMIka nidrAne letI. eka hAthI joIne jANI, te hAthI sAta hAtha uMco hato. tene AkAzatalathI mukhamAM avatarato joyo. vAyanAMtarathI sIMhanuM svapna joIne jAgI. cAvatu zabdathI eka mahAna paMDara-dhavalazveta arthAt atyaMta zukla. upamAthI kahe che - zaMkhakuLanI mAphaka vimala, dahIM samAna ghana, gAyanA dUdhanA vimala phINa jevo, caMdrasamAna prabhAyukta athavA hArajata-kSI-AdithI ati gota, mahAhimavAnuvatuM vitI, maNIya tathA - sthira, manojJa, aNetana bhAgamAM kUpara, sthUla, suzliSTa, manohara, tIkSNa dAMto vaDe vistRta mukhavALo, tathA parikarma karela, parimita. tathA lAlakamaLanA pAMdaDA samAna, sukumAra-atikomaLa tALavuM ane agrajihA prasArela evo, madhuguTikAvat, 30 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda dIpyamAnu, piMgala AMkhovALo, mATInA bhAjana vizeSamAM rahela je agni vaDe tApita suvarNa, Avarta karAyela hoya tenI jema, vistRta ane vimala samAna nayanavALo, * x* pAThAMtarathI vRta, pratipUrNa, prazasta, snigdha, madhugulika piMgalaccha tathA vistIrNa, mAMsala, romavartI ura, paripUrNa vimala skaMdhavALo, athavA pratipUrNa sujAta skaMdha yukta, tathA mRda, vizada, sUma, prazasta lakSaNa, vinImAM kezara jaTAvALo athavA nirmaLa utama kesarAne dhAraka, uMcu karela sArI rIte vALIne rAkhela, sujAta, sadaguNopeta, bhUmi upara pachADela paMchavALo, saumya, saumyAkAra, lIlA karato, zarIranI ceSTA vizeSa karato gaganatalathI utarIne mukhamAM pravezato sIha joine jAgI. AvA varNavelA svarUpavALA svapnane joyuM je udAra, pradhAna, kalyANanA zubha samRddhi vizeSanA kAraNavathI nirogatva Ape che. te upadrava upazama hetutvathI ziva, dhanAvahaqthI dhanya, duritanA upazamathI maMgala, sazobhana svapna joyuM. joIne ati tuSTa, haSTa thaI, cita vaDe AnaMdita thaI, prItiyukta manavALI, parama saumanasyayukta, harSanA vazathI vistarela hRdayavALI. A badhAM prAyaH kAryaka pado che. pramodapakarSanA pratipAdanArthe tathA stutitarUpa hovAthI duSTa nathI. * x * mAnasa utsukya abhAvathI tvarita, kAyAthI acapaLa, akhalita, avilaMbita evI rAjahaMsa sardeza gati vaDe... viziSTa guNopetA vANI vaDe, tenI vallabhA hovAthI ISTA, sadaiva abhilaSita, adveSAdi vaDe priya, badhAMne manojJa, manorama, udAra nAdavaNasmAra Adi yukta hovAthI udAra, samRddhikArI, vANInA doSarahita, dhana laMbhikA, mAMga2, alaMkArAdi zobhAvALI, komaLa ane subodhatvathI hRdayagamanIya, hadayane hAdika, varga-pada-vAkya apekSAcI parimita, svarathI madhura, svara gholanA prakAravatI, artha ane zabdathI gaMbhIra, tevI guNa lakSamI yukta vANI vAraMvAra bolatI - - x - gati janita zrama javAthI Aad, saMkSobhAbhAve vizcata, zubha ke sukhAsane rahIne, be hAtha joDI, Avarta karI, mastake aMjali karI, zuM kalyANakArI-phaLa vRtti vizeSa thaze ? vAcanAMtaramAM rANInA varNanamAM A pramANe che - * sUra-13,14 - [13] tyAre te zreNika rAja dhAriNI rANInI pAse A kathanane sAMbhaLIne, avadhArIne harSita kAvava hadaya, dhArA vaDe Ahata kardabha vRkSanA sugaMdhI puNa samAna tenuM zarIra pulakita thaI gayuM, romAMcita thaI gayo. te vanane avagrahaNa karIne IhAmAM pravezyo, pravezIne potAnI ravAbhAvika matipUrvaka, budivijJAnathI, te svapnanA ane grahaNa kare che, karIne dhAriNIdevIne tenI yAvata hRdayane AhvAda ApanArI mita-madhuribhita-gaMbhIsazIka vANI vaDe vAraMvAra prazaMsato A pramANe kahe che ' he devAnupiyA! te udAra, kalyANakArI, ziva-dhanya-maMgala-sIka, Arogya-tuSTI-dIdhaya-kalyANa-maMgalakArI evA svapnane joyela che, te devAnupiyA ! [ nathI tane arthano-yugano-rAjyano-bhogasukhano lAbha
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/13,14 thaze. temaja he devAnupriya ! tuM nava mAsa pratipUrNa thatAM sADA sAta rAtridivasa vyatIta thatAM, ApaNA kulamAM ketu-dvIpa-parvata-avataMsaka-tilaka-kIrtika-vRttikarU naMdikara-yazakara-AdhArarUpa-vRkSarUpa, kulanI vRddhi karanAra, sukumAla hAthapaga yAvat putrane janma ApIza. te bALaka bAlabhAvathI mukta thaIne, vijJAna pariNata thaIne, cauvanane prApta thatAM zUra-vIra-vikrAMta-vistIrNa vipula bala-vAhanayukta rAjyavALo rAjA thaze. he devI! te udAra yAvat Arogya-tuSTI-dIrghAyu-kalyANakAraka svapnane joyela che. e rIte vAraMvAra anumodanA kare che. 31 [14] tyArapachI te dhAriNI devI, zreNika rAjAne Ama kahetA sAMbhaLI harSita-saMtuSTa yAvat hRdayI thaI be hAtha joDI yAvat aMjali karIne Ama kahe che. he devAnupriya ! te ema ja che, avitatha che, asaMdigdha che, Icchita che, praticchita che, Icchita-praticchita che, je tame kaho cho, te artha satya che, tema karI, te svapnane sArI rIte svIkArI, zreNika rAjAnI anujJA pAmI, vividha maNi-kanaka-ratnathI citrita bhadrArAnathI uThe che, uThIne jyAM potAnI zayyA che, tyAM Ave che, AvIne potAnI zayyAmAM bese che, besIne Ama kahe che - te mArA uttama, pradhAna, maMgalamaya, svapno, anya pApa svapnauthI pratihata na thAo, ema vicArI deva-gurujana saMbaddha, pasasta dhArmika kathA vaDe svapna jAgarikAthI jAgRta thaIne rahIza. * vivecana-13,14 : dhArAzya temAM nIya-kadaMba, dhArAhata nIya surabhi kusumavat. caMcumAliya - jenuM zarIra pulakita thayuM che te. romachidro uMcA thayA che te. te svapnane arthAvagrahathI avagrahI, sadarya paryAlocanarUpa IhAmAM praveze che. potAnI svAbhAvika matipUrvaka, mati vizeSabhUta autpAtikI Adi buddhirUpa paricchedathI svapnanA phaLano nizcaya kare che. pachI kahe che - arthalAbha ItyAdi thaze. e pramANe anumodanA kare che - 4 - vazuddhipui - atipUrNa, sADA sAta ahorAtra vyatIta thatAM, kulaketu Adi agiyAra pado - temAM ketu-dhvaja, te rIte kulaketu samAna, pAThAMtarathI kulahetu-kula kAraNa, dIpa-prakAzakatvathI, sthira AzrayanA sAdharmsathI parvata samAna, avAMsa-zekhara, uttamatvathI tilaka, khyAti karanAra, kyAMka vRttikara paNa dekhAya che. vRtti-nirvAha, naMdika-vRddhikara, yaza-sarvadiggAmI prasiddhi, pAdapa-AzraNIya chAyApaNAthI vRkSa samAna, vividha prakAre vRddhine karanAra. - - vijJaka-pariNata mAtrathI kalAdine jANe, dAna ke azrupeta nirvAhaNathI zUra, saMgrAmathI vIra, bhUmaMDala AkramaNathI vikrAMta, vistIrNa, ati vipula baLa-vAhanAdi, rAjyapati-rAjA. jo Ama che, to udArAdi vizeSa svapna teM joyA che. rAjAnuM vacana sAMbhaLIne kahe che - tame jema kaho cho, temaja che, A rIte temanA vacananI satyatA kahI. 'avitaya' zabdathI vyatireka bhAva kahyAM. asaMdigdha padathI saMdeha abhAva kahyo, Icchitapraticchita ane baMne dharmanA yogathI ISTa-pratISTa, A zabdathI atyaMta Adara kahyo. 32 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda svarUpathI uttama, phaLathI pradhAna, tethI ja maMgala, sAdhusvapna ItyAdi che. - x - * sUtra-15 thI 17 : [15] tyAre te zreNika rAjA prabhAtakALa samaye kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne Ama kahyuM - o devAnupiyo ! jaldIthI Aje bAhya upasthAna zALAne savizeSa parama ramya, gaMdhodaka sikata, sApha-sutharI karI, lIpta, paMcavarNI sarasa surabhi vikharAyela puSpanA puMjanA upacAra yukta, kAlAgara pravara kukka tuka dhUpanA baLavAthI maghamaghAya gaMdha vaDe abhirAma, uttama sugaMdha gaMdhita, gaMdhavarNIbhUta karo ane karAvo. e rIte mArI AjJAne pAchI Apo. tyAre te kauTuMbika puruSone zreNika rAjAe Ama kahetA harSita, saMtuSTa thaI yAvat AjJAne pAchI soMpI. tyAre te zreNika rAjA kAle, rAtri prabhAtarUpa thatA, praphullita kamaLonA patra vikasita thatA, prabhAta zvetavarNI thatA, lAla azokanI kAMti, palAzapuSpa, popaTanI cAMca, caNoThIno ardhabhAga, baporIyAnA puSpa, kabUtaranA paga ane AMkha, kokilAnA netra, jAsudanA phUla, jAjavalyamAna agni, svarNakaLaza, hiMgalokanA samUhanI tatAthI adhika lAlIthI jenI zrI suzobhita thaI rahI hatI, evo sUrya kramazaH udaya thayA. sUryanA kiraNo vaDe aMdhakArano vinAza thavA lAgyo, bALa sUrya rUpa kukumathI jIvaloka vyApta thayo. netronA viSayanA prasArathI loka spaSTa rUpe dekhAvA lAgyo. sarovara sthita kamalonA vanane vikasita karanAra, sahasrakiraNa dinakara tejathI jAjvalyamAna thayo. tyAre zreNika zasyAthI uThyo. zasyAthI uThIne jyAM vyAyAmazALA hatI, tyAM Avyo. vyAyAma zALAmAM pravezyo, pravezIne aneka vyAyAma, yoga, valgana, mana, mallayuddha karavAthI zrAMta, parizrAMta thayo. zatapAka-sahasrapAka uttama sugaMdhI tela Adi vaDe, je prItanIya-dIptanIya-darzanIya-madanIya-bRhaNIya, sarva Indriya-gAtrane AhlAdaka amAMgana vaDe ayaMgana karAvyA pachI telamamAM pratipUrNa hAtha-paga sukumAra komaLa taLavALA puruSo vaDe ke je kuzaLa-dakSa-baLavAn-niSNAMta-medhAvI-nipuNanipuNazipopagata-parizrama jitanAra hatA, aAMgana-parimardana-uddhartana karaNa guNa vaDe asthi-mAMsa-tvacA-romanI sukhAkArI rUpa cAra prakAranI saMbAdhanA vaDe zreNikanA zarIranuM mardana karyu. tenAthI rAjAno parizrama dUra thayo. pachI te vyAyAma zALAthI nIkaLyo, nIkaLIne nAnagRhe Avyo, AvIne snAnagRhamAM pravezyo. pravezIne cotarapha jALIothI manohara, citra-vicitra maNI ane ratnaunA taLIyAvALA tathA ramaNIya snAnamaMDapanI aMdara vividha prakAranA maNI ane ratnonI racanAthI vicitra evA nAnapITha-bAjoTha upara sukhapUrvaka beTho. teNe zubhodaka, puSpodaka, gaMdhodaka, zuddhodaka vaDe vAraMvAra kalyANaka pravara snAna vidhithI snAna karyuM. pachI tyAM kalyANaka ane uttama sthAnane aMte seMkaDo kautuka karyA, pachI
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/15 thI 17 pakSInI pAMkha samAna komaLa, sugaMdhita, kASAya raMgI vastra vaDe zarIra luMchayuM. pachI hata, mahAI, vastraratna dhAraNa karyuM. sarasa sugaMdhI gozISa caMdana vaDe zarIranuM lepana karyuM. zuci puSpa mAlA-varNana-vilepana karIne, maNi-suvarNanA alaMkAra paheryA. hAra, ardhahAra, misarohAra, lAMbA-laTakatA kaTi sUtrathI zobhA vadhArI. caiveyaka paheryuM. AMgaLIomAM vIMTI paherI, aMga upara anyAnya suMdara AbharaNa paheryA. vividha maNinA kaTaka, truTikathI bhujA staMbhita thaI. adhika rUpathI zobhavA lAgyo. 33 kuMDalothI tenuM mukha uddipta thayuM. mugaTathI mastaka dipta thayuM, hArathI vakSasthaLa prItikara banyuM. lAMbA-laTakatA utarIyathI suMdara uttarAAMga karyuM. vIMTIthI AMgaLI pILI lAgavA mAMDI. vividha maNI-suvarNa-ratnathI nirmaLa, mahAha, nipuNa kalAkAra racita, camakatA, suracita, suzliSTa, viziSTa, laSTa, saMThita, prazasta vIvalaya paheryA. keTaluM varNana karavuM ? kalpavRkSa samAna te su alaMkRt - vibhUSita-rAjA lAgato hato. koraMTa puSpanI mALA yukta chatrane dhAraNa karato, baMne tarapha cAra cAmaro vaDe vIMjhAtA zarIravALA, rAjAne joIne lokoe maMgala-jaya zabda karyo. aneka gaNanAyaka, daMDa-nAyaka, rAjA, Izvara, talavAra, mArDabika, kauTuMbika, maMtrI, mahAmaMtrI, gaNaka, dIvArika, amAtya, ceTa, pIThama, nagara-nigama zreSThI, senApati, sArthavAha, dUta, saMdhipAla sAthe parivarelo, graha-gaNa-tArAgaNa madhye AMtarIkSamAM mahAmeghamAMthI nIkaLatA zveta caMdra samAna rAjA nAnagRhathI nIkaLyo. nIkaLIne bAhya upasthAna zALAe Avyo, AvIne uttama sIMhAsane pUiibhamukha thaIne beTho. pachI te zreNika rAjA potAnAthI ucita sthAne IzAna dizAmAM ATha bhadrAsana, zveta vastrothI AcchAdita, sarasavanA maMgalopacArathI zAMtikarma karAvI racAvyA. cAvIne vividha maNiratnamaMDita, adhika prekSaNIya rUpa, mahAI ane uttama nagaramAM nirmita lakSya ane seMkaDo prakAranI racanAvALA citronA sthAnarUpa, IhA-mRga-RSabha-turaMga-nara-magara-pakSI-vAlaga-kaMna-gurusarabha-mara-kuMja-vanalatA-pAlatAdinA citrothI yukta, zreSTha suvarNanA tArothI bharela, suzobhita kinArIvALI javanikA sabhAnA aMdaranA bhAgamAM baMdhAvI. baMdhAvIne tenA aMdaranA bhAgamAM dhAriNI devI mATe bhadrAsana rakhAvyuM. te bhadrAsana Astaraka ane komala takIyAthI yukta hatuM. tenA upara zveta vastra bIchAvela, te suMdara, sparza vaDe zarIrane sukhadAyI, ati mRdu hatuM. pachI kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM o devAnupiyo ! jaldIthI aSTAMga mahAnimitta sUtrArtha pAThaka, vividha zAstrakuzala svapna pAThakane bolAvo, bolAvIne mArI A AjJAne jaldI pAchI soMpo. tyAre te kauTuMbika puruSo zreNika rAjAne Ama kahetA sAMbhaLIne harSita yAvat hadayI thaI, be hAtha joDI, daza nakha bhegA karI, mastake aMjali karI, he deva ! tahati' kahI AjJAthI vinaya vaDe te vacana svIkArIne zreNika rAjA 14/3 -- jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda pAsethI nIkaLyA, nIkaLIne rAjagRhanagaranI vaccovacathI svapna pAThakanA gharo hatA tyAM AvyA, AvIne svapnapAThakone bolAvyA. pachI te svapna pAThako zreNika rAjAnA kauTuMbika puruSoe bolAvatA harSita yAvat hRdayI thaI snAna karyuM, balikarma karyu cAvat prAyazcitta karI, alpa paNa mahAI AbharaNathI zarIra alaMkRt karI, mastake durvA tathA sarasavane dhAraNa karyA. pota-potAnA gherathI nIkaLyA. rAjagRhanI vaccovacca thaIne zreNika rAjAnA mukhya mahelanA dvAre AvyA. AvIne eka sAthe maLIne zreNika rAjAnA mahelanA dvAramAM praveza karyo, karIne bAhya upasthAna zALAmAM zreNika rAjA hato, tyAM AvyA, AvIne zreNika rAjAne jaya-vijya vaDe vadhAve che. zreNika rAjAe arcita-vaMdita-pUjita-mAnita-satkArita-sanmAnita karI pratyekane pUrve rAkhela bhadrAsanoe besADyA. 34 pachI te zreNika rAjAe yavanikA pAchaLa dhAriNI devIne besADyA, besADIne hAthamAM phaLa-phUla bharI, parama vinayathI te svapna pAThakane Ama kahyuM - he devAnupiyo ! Aje dhAriNIdevI te tevA prakAranI zayyAmAM yAvat mahAsvapna joIne jAgI. hai devAnupiyo ! A udAra yAvat sazrIka mahAsvapnanuM zuM kalyANakArI, phaLa vRtti vizeSa thaze ? tyAre te svapna pAThako zreNika rAjA pAse A arthane sAMbhaLI, avadhArIne harSita yAvat hadayI thaI te svanane samyak avagrahIne IhAmAM praveze che, pravezIne anyonya sAthe vicAra vimarza karyo. te svapnane labdhArtha, gRhitArtha, pRDitArtha, vinizcitArtha, abhigatArtha (karI) zreNika rAjA pAse svapna zAstrane uccAratA A pramANe kahyuM - he svAmI ! amArA svapna zAstramAM 42-svano, 30-mahAsvapno, ema kara-sarva svano kahyA che. temAM he svAmI ! arihaMta ke cakravartInI mAtA, arihaMta ke cakravartI garbhamAM Ave tyAre A 30-mahAsvapnomAMthI A 14 joIne jAge che- [16] gaja, vRSabha, sIMha, abhiSeka, mALA, caMdra, sUrya, dhvaja, kuMbha, padmasarovara, sAgara, vimAna-bhavana, ratnarAzi ane zikhA [17] vAsudevanI mAtA, vAsudeva garbhamAM Ave tyAre A cauda mahAravapnomAMnA koI cAra [sAta] mahAsvapno joIne jAge che. baladevanI mAtA baLadeva garbhamAM Ave tyAre A 14-mahAsvapnomAMthI koI cAra mahA svapna joIne jAge, mAMDalikanI mAtA mAMDalika garbhamAM Ave tyAre AmAMnA koI eka mahAravapnane joIne jAge. he svAmI ! dhAriNI devIe AmAMnuM eka mahAsvapna joyuM che. he svAmI ! dhAraNI devIe udAra yAvat - 4 - mAMgalyakArI svapnane joyela che. tenAthI he svAmI ! artha-sukha-bhoga-putra-rAjyano lAbha thaze. he svAmI ! dhAraNi devI, nava mAsa bahupatipUrNa thatA sAvat teNI eka bALakane janma Apaze. te bALaka, bAlabhAvathI mukta thai, vijJAna pariNata thaI, yauvanane prApta
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/15 thI 17 35. 36 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda thaI, zara-nITa-vikrAMta-vistIrNa vipula bala vAhanathI sukad rAjayanALo rAjA thaze. athavA bhAvitAtmA aNagAra thaze. he svAmI dhAriNI devIe udAra vanane joyela che cAvatuM Arogya tuSTi pAva4 daiTa che, ema karIne vAraMvAra anumodanA kare che. pachI te zreNika rAjAe te stana pAThakonI pAse A artha sAMbhaLI, vaghArIne harSita yAvata hRdayI thaI be hAtha joDI yAvatuM Ama kahyuM - he devAnupiyo ! ema ja che yAvatu jema tame kaho cho, ema karI, te svapnano samyapha svIkAra kare che, svIkArI teone vipula Azana-pAna-khAdima-svAdima vaDe ane vastra, gaMdha, mALA, alaMkAra vaDe sakAra ane sanmAna karI, jIvita yogya vipula pItadAna ApIne visarjita karyA * tyAra pachI te zreNika rAja saMhAsanethI ubho thayo, thaIne dhAraNIdevI pAse Avyo. AvIne teNIne Ama kahyuM - he devAnupiya! svapna zAstramAM 4rasvapno yAvatuM eka mahAsvapna yAvatuM vAraMvAra anumodanA kare che. tyAre te dhAriNI devI zreNika rAjA pAse A artha sAMbhaLI, vadhArI harSitu cAvatuM hadayI thaIne te svapnane sArI rIte svIkAre che, svIkArIne potAnA vAsagRhamAM Ave che. AvIne snAna karI, balikama karI, yAvat vipula yAvatuM vicAre che. * vivecana-15 thI 17 : prasUpa kALa lakSaNa je samaya, kauTuMbika puraSa-AdezakArI, saddAveI-zabda kare che, bolAve che. upasthAnazALA - AsthAna maMDapa, - x * zucikA-pavitrA, saMmAjitA, kacaro dUra karI. chANAdi vaDe lepIne, -xx* paMcavarNI sarasa ane surabhi puSpaguMja lakSaNa je upacAra-pUjA tenA vaDe yukta. AjJaptim - Adeza, pracayita- karIne jaNAvo. kAla-AvatI kAla. prAduprakAzya thatAM, -x * kulla-vikasita ane te utpala te pA kulotpala, kamala-haraNavizeSa. - x - x - rajanI vItyA pachI pAMDura-zukla prabhAtamAM, raktAzokano prakAza-prabhA, kiMzuka-palAzapuSpa, guMjA-kuLa vizeSa. tenuM . baMdhajIvaka-kabUtara, pakSI vizeSa. tenA calananayana. parabRta-kokila, tenI suta locana. japA-vanaspati vizeSa, tenA phUla ane suvarNa kaLaza, hiMgaloka-varNa vizeSa, teno Dhagalo-tenAthI adhika. rehaMta-zobhatI evI vakIyA vaNalakSmI, divAkara sUrya. anaMtara kamathI rAtrino kSaya thatAM zvetaprabhAta karavA rU5, sUrya ugatA, te sUryanA divasa adhikaraNarUpa je kiraNanA pravAhano avatAra, teno AraMbha thAya che athavA sUrya vaDe paraMparAo aMdhakAra vinAzita karyo. aMdhakAra nAza thatA tathA bAlakiraNo vaDe khacita evo jIvaloka thatAM locana viSaya vikAza thatAM te vardhamAna ane spaSTa dekhAvA lAgyo. ati lokamAM sAMdhakAranI kramazaH hAni ane locana viSaya vikAza kramathI thAya che, tenAthI vikasato evo loka dekhAya che. aMdhakAranA sadabhAvamAM dRSTinA pasArathI loka saMkIrNa evo ja dekhAya che. tathA draho AdimAM nalinI khaMDano bodhaka thAya che, tenA udayanI avasthA prApta thAya che. kevo sUrya ? saksarazmi tathA dina karavAnA svabhAvavALo tejathI baLe che. anazAlA vyAyAmazALA, aneka vyAyAma cogya kudavuM ane bAmardanaparaspara bAhu vaDe aMgamoTana ane mallayuddha - x - tenA vaDe sAmAnyathI parizrAMta. sarvathA so vakhata pakAvela ke auSadhi vaDe je pakAvela te zatapAka sugaMdhI uttama tela Adi vaDe atyaMjana karyuM Adi zabda vaDe ghI-kapUra-pAnIyAdi grahaNa karavA. khINanIyarasa, rudhirAdi dhAtune samatAkArI, anijanana vaDe uddIpanIya, darpaNIya-balakara, madanIya-manmatha dvArA mAMsopacayakArItAthI sayi ane zarIrane AvhAdakArI. snigdha padArtha vaDe atyaMga karAya te atyaMgita. tailayamamAM saMbAdhita. kevA puruSo vaDe-pratipUrNa hAtha-paga, ati komaLa dhobhAga. cheka-avasarajJa vaDe-72 kalApaMDita vaDe. dakSa-avilaMbe kArya karanAra. aSTha-agragAmI, kuzala-sArI rIte saMbodhana karmamAM, meghAvI-apUrNa vijJAna grahaNa zakitaniSTha, nipuNa-kIDAkuzala, sUkSama evA zilA-aMgamardanAdine jANanAra. tenA vaDe parizramane jItIne. bIjI vyAkhyA mujaba :- cheka-prayogajJa, dakSa-zIghakArI, prAtArya-adhikRta karmamAM niSThA prApta. kuzala-AlocitakArI, medhAvI-sakRtu mRtadeTa karmajJa. nipuNa-upAya AraMbhI, sUma zilpa samanvita vaDe acaMgana-parimardata-udvalana karaNamAM je guNo tenA vaDe. hADakAmAM sukha hetupaNAthI asthisukha. cotarapha jALI vaDe AcchAdita, chidravALA gRhAvayayathI vizeSa ramya evo nAna maMDapa. pAThAMtarathI samasta jAlaka vaDe abhigama ke muktA jALa sAthe vAto hovAthI abhirAma. pavitra sthAnethI lAvela-zubhodaka vaDe. zrIkhaMDAdi mizra-gaMdhodaka, puSa samizra puSpodaka, svAbhAvika jaLa. khAnAvasare je seMkaDo kautuka-rakSAdi. pAMkha jevA hovAthI sukumAla, gaMdhapaghAna, kapAyaraMgI zATikA vaDe zarIra luMDyuM. ahata-mala mUSikAdithI anupaDuta, sumahAI vastra paheryuM athavA sabhyaparihita. zucinI-pavitra, puSpamALA ane vakivilepana. - x* kathita-vinyasta. hAra-aDhAra saro, ardhahAra-navasaro. prAlaMba-jhumakhAM, kaTisUrakamanuM AbharaNa athavA kalpita hAra Adi vaDe sArI rIte zobhA karAyela. pinaddhaghAraNA karela. * x - lalitAgaka - bIjA paNa AbharaNo paheryA. te vividha mANInA hAtha ane bAhunA AbharaNa vizeSathI jenI bhUjA khaMbhita thaI che te - X - kuMDala vaDe udhotita mukha ItyAdi -x - AMgaLInA AbharaNa vaDe jenI AMgaLI pILI lAge che te. dIrdha-lAMbA vastra vaDe uttarAsaMga karela, * * * mahAha-mahAI, uviya-parikarmita. misimisaMta-dIpyamAna. * x * laSTa-manohara. * * * Aviddha-parihita - X - vIravalaya. bIjuM keTaluM varNana karIe ? kalAvRkSa mAphaka sArI rIte alaMkRta ane phaLapuSpAdi vaDe vibhUSita, te rIte rAjA paNa mugaTAdi vaDe alaMkRta ane vastrAdi vaDe vibhUSita, - x * koraTa-pupanI jAti, te puSponI mALA, zobhArthe lagADelI che tevuM chatra. - X - X * jaya zabda maMgalarUpa che. Aloka-darzana - tayA - gaNanAyaka-prajAmAM mahattara, daMDanAyaka-pAla, rAjA-mAMDalika, Izvara-yuvarAja,
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1-/1/15 thI 17 3E jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda matAMtarathI aizvarya yukta. talavara-rAjAe khuza thaIne Apela paTTabaMdhathI vibhUSita rAjya sthAnIya. mADaMbika-chinna maDaMpAdhipa. kauTuMbika-keTalAMka kuTuMba prabhava avalaka. mahAmaMtrI-maMtrI maMDaLamAM mukhya ke hasti sAdhana-uparI gaNaka-gaNitajJa, bhAMDAgArika. dauvArika-pratIhAra ke rAjadvArika. amAtya-rAjyAdhiSThAyaka, ceTa-pATalika. pIThamadavayasya, nagara-nagaravAsI prajA. nigama-kAraNika. zreSThI-zrIdevatA adhyAsita, varNapaTTa vibhUSita uttamAMgavALA. senApati-rAjA dvArA niyukta caturaMgI sainyanAyaka. sArthavAhasArthanAyaka. dUta-bIje jaI rAjAdeza kahenAra. - X - X - naspati kevo ? priyadarzana, dhavala mahAmeghathI nIkaLela caMdra jevo. - x - siddhArthaka pradhAna je maMgalopacAra, tenA vaDe karAyela zAMtikarma, vipna upazamana kama karela. - X - X * vaspatana - uttama vastra utpatti sthAne je utpanna che te - X - IhAmRga-va, RSabha-vRSabha, vAla-zvApada bhujaga. kina-vyaMtara vizeSa. rara-mRgavizeSa. sarabha-jaMgalI mahAkAya pazu ke pArAsara. cama-jaMgalI gAya. kuMjara-hAthI. vanalatAazokAdi latA - x - khacita-khaMDita - x * x * dezabhAga - jenA avayavo. AvyaMtarikI-AsthAnazAlAnA abyutara bhAgavata. yavanikA - kAMDapaTe, " X - X- pratyavastRta - AchAdita, viziSTa-zobhana, aSTAMga-divyopAta aMtarikSAdi ATha bheda, zAstravizeSa, tenA strArtha pAThaka..vacanane vinayapUrvaka svIkAre che. kaI rIte ? je rIte tame kaho cho te rIte ja he deva ! anya rIte nahIM. AjJA-ApanA Adeza mujaba karIzuM. A rIte acugama sUcaka cAra pado kahyA. * * * nAnAMtara balikarma karyuM - svagRhadevatAnuM balikarma. kautukamaMgala karIne. prAyazcitta-du:kha svapnAdi vighAtArthe avazya karaNIya. temAM kautuka-mazI, tilakAdi maMgala-sarasava, dahIM, cokhA, durvA ItyAdi. -x - "tame jaya-vijaya vaDe vRddhi pAmA' tema kahyuM. temAM jaya-bIjA vaDe hAravuM nahIM te ane pratApavRddhi. vijaya-bIjAno parAbhava. aciMtA-caMdanAdi vaDe carcita, vaMdita-sadguNakIrtana vaDe. pUjita-puSpa vaDe. mAnita-daSTi vaDe praNAma karIne. phaLa vadi dAnathI satkArita sanmAnita. * * * saMcAlayakti-paryAlocana kare che. ApameLe labdhArtha, paraspara pRSNArtha, bIjAnA abhiprAya vaDe gRhitArtha, pachI ja vinizcitArtha. tethI ja avadhAritArtha. * * vakamANaupajatA. abhiSeka-lakSmIsaMbaMdhI. vimAna - je devalokathI avatare tenI mAtA vimAna jue che, je nakathI avatare che tenI mAtA bhavana jue che. vimAna-bhavana eka hovAthI svAno cauda ja che. vijJAta-vijJAna pariNata maNa che jene che. * * * * * * sUtra-18 : tyArapachI te dhAriNI devIne be mAsa vItyA pachI, trIjo mAsa vartato hato tyAre te garbhanA dohada kALa samayamAM A AvA prakAre akAla meghano dohada utpanna thayo . te mAtAo dhanya che, punyavaMtI che kRtArtha che, kRtapunya che, kRdlakSaNa che, kR vaibhava che. temano janma ane jIvita phaLa sulabdha che, jeNe megha abhayagrata-myughuta-myuera - amyusthita thatAM, sagarjina-vidhutasarzita, sastanita thatAM agni saLagAvI zuddha karela cAMdInA patarA samAna, karana, zaMkha, caMdramA, kuMdapukha ane cokhAnA loTa samAna zukala vaNavALA. cikara, haratAlanA TukaDA, caMpo, sana, koraMTa, sarasava, pAnI raja samAna pItavarNavALA... lAkSarasa, sarasa, rakatakiMzuka, sumaNa, kata baMdhujIvaka, hiMgaloka, sarasakaMku, bakarA ane sasalAnuM rakta, Indragopa samAna lAla varNavALA... mayura, nIlama, nIlagulikA, popaTanI pAMkha, cAsa pakSInA paMkha, bhamara paMkha, sAsaNa, piyaMgu latA, nIlakamala, tAjA ziriSapuSpa ane ghAsa samAna nIlavavALA. uttama aMjana, kALo bhramara, kolaso, risTarana, bhramara samUha, bheMsanA zIMgaDA, kAlI goLI ane kAjaLa samAna kALa varNavALA. [ pramANe paMcavaNa megha hoya vijaLI-garjanA hoya, vistI AkAzamAM vAyuthI capaLa banela vAdaLA cAlatA hoya, nirmaLa uttama jaLadhArAthI galita, pracaMDa vAyuthI Ahata, pRthvI talane bhIMjavatI varSA niraMtara thatI hoya, tethI bhUtala zItala hoya, pRthavIrUpI strIe zAsarUpI kaMcuka dhAraNa karela hoya, vRkSAsamUha pallavathI suzobhita hoya, vela vistarI hoya, uwta bhUpadeza saubhAgya prApta hoya, athavA parvata, kuMDa saubhAgya prApta hoya. vaibhAragirino prapAtataTa-kaTakathI jharaNAM nIkaLatAM hoya. teja vaheNane lIdhe utpanna phINayukta jaLa hoya. udhAnA sarja, arjuna, nIpa, kuTaja nAmaka vRkSonA aMkurathI chaMAkAra yukta thaI gayuM hoya. * * - megha garjanAthI harSita-saMtuSTa thaI nRtya karatAM mayUra hathiI mukta kaMThe kekArava karatA hoya, varSARtuthI utpanna madathI varuNa mayUrIo nRtya karI rahI hoya, upavana ziliMgha-kuTaja-kaMdala-kadaMba vRkSonA puSponI navIna ane saurabhayukata gaMdhanI vapti dhAraNa karI rahI hoya. nagara bahAra uMdhAna kokIlAonA varagholanA zabdothI vAta hoya ane tavarNa IndragopathI zobhita hoya. temAM cAtaka karaNa svare bolatA hoya. te namela tRNothI suzobhita hoya. temAM deDakA ucca svare avAja karatA hoya, madonmatta bhramara-bhamarIno samUha ejha thaI rahyo hoya. te upavanamAM pradezomAM puparasa lolupa ane madhura guMjArava karatA madonmatta bhamara lIna thaI rahyA hoya, AkAzatalamAM caMdra, sUrya, cahalsamUha meghAcchAdita hovAthI zyAmavarNa jaNAtuM hoya. IndradhanuSa rUpI dhvajATa pharakato hoya. temAM rahela meghasamUha bagalAonI zreNithI zobhita thaI rahyo hoya. A rIte kAraMDaka, cakalAka, rAjahaMsane utsuka karanArI vaSatrituno kALa hoya. AvI vaSatrimAM je mAtAo nAna karI, balikarma karI, kautuka maMgala prAyazcitta karIne vaiibhAragirimAM pati sAthe vihare che.) [te mAtA dhanya che je pagamAM uttama jhAMjhara paherI, kamaramAM kaMdoro pahere, vakSa:sthaLe hAra pahera, kaDAM-vIMTI pahere. bAjuone vicitra ane zreSTha bAjubaMdhathI aMbita kare che, kuMDala vaDe mukha udhotita che. aMga, ranothI bhUSita che. nAsikA niHzvAsanA vAyuthI uDe tevuM vastra paheryuM hoya, cakSuhara-svarNa sparza saMyukata hoya,
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/18 39 40. jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda ghoDAnI lALathI paNa komaLa hoya dhavala-kanaka khacita kinArIvALa, AkAzaphaTika sardeza prabhAyukata, pravara dukula sukumAra vAne dhAraNa karela hoya. sarva Rtuka sugaMdhI puSpa para mALAthI zobhita mastaka hoya, kAlAra dhUpathI dUpita, lakSmI samAna vepavALI hoya. A rIte grIsamAna veSadhArI, secanaka gaMdhahasti rana upara beselI, koraMTa puSpanI mALAthI yukta chatra dhAraNa karela hoya. caMdraprabhA-vaja-vaidUrya, vimaladaMDa, zaMkha, kuMda, jaLaraja, amRta mathita phINano samUha. sardaza cAra cAmara DhoLAI rahela hoya, zreNika rAjA sAthe uttama hAthInA kaMdha upara beThelI hoya, pAchaLa-pAchaLa caturagiNIsenA cAlatI hoya, je moTI azva-gajatha-padAdI senA hoya. sarva Rddhi, savati yAvata nighoMdhanAdita-ravathI rAjagRhanagaranA zRMgATaka-gika-caturka-catvara-caturmukha-mahApathapathamAM Asikata, sikata, sucita saMmarjita, upalipta cAvatuM sugaMdhavara gaMdhita gaMdhavIbhUta hoya, avalokatI-nAgarajana vaDe abhinaMdAtI, gucchalatA-vRkSagulma-vallInA samUhathI vyApta, suramya, vaibhAragirinA adho pAdamUle cotarapha saba bhamaNa karatI potAnA dohada pUrNa kare che . * * to huM paNa A prakAranA meghonA udaya Adi thatAM mArA dohadane pUrNa karavA IcchuM chuM. * vivecana-18 - rodara - manoratha. dhanane pAmanAra te dhanyA. samayA - putranI mAtA ke strI. saMpUrNa-paripUrNa. kRtAryA-kRtaprayojana. kRtapuNyA-janmAMtaropAtta sukRtA. kRtalakSaNAkRta phaLavatuM zarIra lakSaNA. kRtavibhava-kRtasakala saMpatti. mAnuSyarka-manuSya saMbaMdhI, janmani-bhavamAM. jIvitaphala-jIvitavya prayojana arthAta janma jIvita phaLa. acugata-aMkuravat utpanna. amyudhita-vadhavAne pravRtta. abhyamtagaganamaMDalamAM vApavA mATe unnata. amyutthita-vasavA mATe kRtaudhoga. sagajitamukta mahAdhvani. samusita-varasavAnA biMdumAM pravRta. saptatita-maMdamaMda dadhvani kRta. mAta-agni yoga vaDe je zodhita che. sUryapaTTa-rajaupatraka. aMka-ratnavizeSa. kuMdapupavizeSa. zAlipiTAzi - cokhA vizeSanA cUrNano Dhagalo. AvA prakAranI zukla. - cika-rAga dravya vizeSa, haritAla-varNaka dravya, bheda-tenI guTikAno khaMDa. caMpaka-koraMTa AdithI tenA puSpo kahevA. pAraja Adi, tenA jevI prabhA. vAcanAMtaramAM sananA sthAne kAMcana, sarSapanA sthAne sarisaga dekhAya che temAM cikurAdi samapabhA eTale pILo varNa. - lAkSArasa, sarasa Adi lAlaraMga vaDe vizeSita thAya che temAM jAtihiMgaloka e vaNakadravya che. * * * * * urabha-UraNa. zaza-zazakanuM lohI. Indragopaka-varSamAM thato eka kIDo. tenA jevI arthAt lAlapabhA. baNi-mora, nIla-ratnavizeSa. gulikA-varNakadravya. zukacANa-pakSi vizeSa, bhRgaeka kIDo. patra-pAMkha. sAsaka-bIjaka nAme koI vRkSa. zyAma-priyaMgu. * * * * * navazAzvala-pratyagraharita. enA jevI prabhA-nIlavarNa. jAtya-pradhAna, aMjana-sauvIraka. riThaka-ratnavizeSa gavala gulikA-bheMsanA zIMgaDAnI golikA. kajjala-maNI, tenA jevI prabhA-kALovarNa. * * * * * nirmalavAridhArA vaDe pracalita-kSarita, pracaMDa pavana vaDe samAhata. samottharaMta-pRthvInI pIThane AkamaNa karIne uparAupara, sAtatyathI, varita je varSajaLasamUha che. pravRSTa-varasavAne AraMbhAyela megha. dhArAno pahaka-samUha. tenuM je paDavuM, tenA vaDe zItala karAyela. kyAM ? bhUtalane. haritaka-hrasvatRNono je samUha. te rUpa kaMcuka jyAM AcchAdaka che pachI vRkSasamUha ane vela-vItAnane pallavita karela. tathA bhUpradezamAM unnata-anavasthita jalatvathI kAdavarahita hovAthI saubhAgyane pAmela. - pAThAMtarathI nA - parvata, na - draha tathA vaibhAragirimAM je prapAtataTa, deva - parvatano eka deza. te badhAMcI je vimukta-pravRtta, temAM. kema ? jharaNAmAM tvarita doDIne. jo * utpanna phINathI AkuLa. kAluNa sahita jaLane vahetI girinadImAM sarjA-arjuna-nIpa-kuTaja vRkSa vizeSanI je vAsnAna - praroha. nijha - chamaka, tenA vaDe yukta. - hRSTatuSTa - ati harSita ane ceSTita. harSavazathI pramukta. kaMTha-gaLu, teno kekArava karatA. Rtuvaza-kALa vizeSa baLathI je mada, tenA vaDe janita. yuvAna mayUrI sAthe nartana karatA. ziliMgha-kuTajAdinI je sugaMdha, tenA vaDe je vRpti, arthAt uThThAI gaMdha. 3pavana - bhavananI najIkanuM vana. paramRta-kokIlAno je rava (avAja), ribhitasvaragholana tenA vaDe saMkula je upavana. temAM kAjIMta - zobhatuM, kta Indragopakaeka kIDo vizeSa. toka-cAtakono kArasyapradhAna vilApa. - X - X - saMpakatA - ekaThA thayela. apta - darpita bhramara ane madhukarIno je samUha. unmata bhramarano guMjArava. kusumAsavalolA-makaraMdamAM laMpaTa. madhu-kala, guMjata-avAja karatA. te upavanamAM, parizvAmita-sAMdra meghanA AcchAdana vaDe kRNa karAyela. pAThAMtasthI paribhrAmitA-jemAM caMdra, sUrya, grahonI prabhAno bhaMza karAyela che, te AkAzatalamAM... IndrAyudha vaDe baddhanI mAphaka baddha. cihnapaTTa-dhvajapaTa - x * tathA kAraMDakAdi pakSIo mAnasa sarovara javAne mATe utsuka karanAra. - x * evA lakSaNa vALI vaDitumAM. kevI mAtA ? snAna karela ItyAdi. pagamAM uttama jhAMjhara pAmIne. maNimekhalArana, suvarNano hAra paherelI, buka - vIMTI tathA vicitra uttama valaya vaDe khaMbhita bhujA jevI che. tathA kuMDala vaDe dIta mukha Adi. pAThAMtarathI temAM-prApta jhajhara, maNimekhalA, hAra tathA yita ucita kaTaka, vIMTI, ekAvalI, vicitra maNikRta ekasarikA, kaMThamuraja, bisarohAra, varavalaya ane hemasUtraka, tathA kuMDala vaDe jenuM mukha udhotita che. rakta vaDe vibhUSita aMgavALI nAkanA niHzvAsa vaDe uDe tevuM halakuM tathA daSTine kheMce tema hovAthI cakSahara athavA pracchAdanIya ga darzanathI cAhera varNa-sparzayakta. hacalAlAyA-ghoDAnI lALanI jema pelavatvathI-mRdutva, laghutva lakSaNathI, atirikapaNe, tathA dhavala, te suvarNa vaDe maMtuta AMcala. AkAza-Tika sardeza prabhA, aMzuka-vastra vizeSa. parihitA-paheryuM. dukulavasTa ke vRkSavizeSa. tenI chAlamAMthI banela vastra, tenuM sukumAla je uparanuM AcchAdana arthAt uttarIya vaga tathA sarvaRtuka
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/18 sugaMdhI phUlonI guMthela mALA, tenA vaDe marataka zobhatuM hoya. * * * * * A varNanamAM ghaNo vAyanA bheda che tathA - X - X - uttama zveta cAmara vaDe vajhAtI, chatrAdi rAjacihna rUpa sarva Rddhi vaDe. ahIM yAvatu zabdathI AbharaNAdi saMbaMdhI sarva stuti vaDe, ucita ISTa vastu ghaTanA lakSaNa sarva yukti vaDe, sarva sainya vaDe, nagarajana Adi samudAya vaDe, sarva uyita kRtya-karaNarUpa Adara vaDe, sarva saMpadArUpa vibhUti vaDe, samasta zobhA vaDe, pramodakRta sukyathI sarva puSpagaMdha-mAtha-alaMkAra vaDe, tUrya zabdonA saMyogathI saMgata mahAna ghoSa vaDe. A badhI pravRtti aA baddhi AdimAM paNa dekhAya, tethI kahe che - mahA Rddhi-dhati-ti-bala-samudayAdi vaDe. vizeSathI kahe che - zaMkha Adino nitya ghoSa te nirdoSa-mahA prayatnotpAdita zabda nAdi-dhvani mAtra A baMne lakSaNa rUpa je sva. *x - zRMgATakAdimAM A vizeSa che - sipAIva - jalajabIja phaLa vizeSa, tevI AkRttivALA mAyukta, te zRMgATaka, traNa pagavALuM sthAna te praka. cAra pacayukta caturka, bipathabhedi cavara. caturmukhadevakulAdi. mahApatha-rAjamArga, patha-pathamAtra, Asikta-gaMdhodaka vaDe sIMcela. zucikapavitra, saMmAjita-kacaro dUra karIne, chANa vaDe lIdhela. * * * * * guccha-vaMtAkI AdinA, latA-sahakArAdi vela, vRkSa-sahakAra Adi, zubhavaMzI vagere, vallI-trapuSI Adi. A badhAMno je pallavasamUha. tenA vaDe AcchAdita, vaibhAragirino je deza, tenA je adhobhAga, tenI samIpa, tyAM cotarapha bhramaNa kare. A badhuM kahIne dhAriNIno Atma viSayaka akAlamegha dohada kahyo. vAcanAMtaramAM bIjI rIte paNa kahela che. - x - dohada kahyo, have tenI prApti kahe che. * sUtra-19 thI 24 : [1] tyAre te dhAriNIdevI te dohada pUrNa na thavAthI, asaMpanna dohada, asaMpUrNa dohada, asaMmAnIya dohadane kAraNe zuka, bhukhI, nimasi, jIrNaazarIrI, plAna, durbala, kalatta, vadana-nayana kamala nIcA karela, phIkkA mukhavALI, hatheLImAM masaLela caMpakamAlAvatuM nisteja, dIna-vIvaNa vadanA, yathocita pui-gaMdha-mAlya-alaMkAra-hArano abhilASa na karatI, krIDA-ramaNakriyAno tyAga, karelI, dInA, durmanA, nirAnaMdA, bhUmigata daSTivALI naSTa manA saMkalpa yAvatuM AdhyAna magna banI. tyAre te dhAriNIdevInI aMgaparicArikA, AtyaMtarikA dAsa ceTIkA dhAriNI devIne jIrNa yAvat ArtadhyAna magna jaI, joIne A pramANe kahyuM - he devAnupiyA! tame jIrNa, jIrNazarITI ItyAdi kema thayA cho ? tyAre te dhAriNIdevI, te aMgapraticArikAdine A pramANe kahed sAMbhaLIne teno Adara nathI karatI, jANatI paNa nathI, Adara na karatA ane na jANatA mauna ja rahe che. * * tyAre te aMgapaticArikAdie dhAriNI devIne bIjI-strIjI vakhata Ama kahe che - he devAnupiyA! tame kema jIrNa, azarIrI yAvatuM AddazAnI thayA che ? tyAre te dhAriNIdevI te aMgapaticArIkAdie A pramANe 42. jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda bIjI-bIjI vakhata kahetA sAMbhaLIne temano Adara karatI nathI, dhyAna detI nathI. Adara na karIne ane dayAna na daIne mauna ja rahe che tyAre te aMgaparicArikAdi dhAriNI devI dvArA anAdUta-aparijJAta karAyelI, saMbhAta thaI zariNI devI pAsethI nIkaLe che, nIkaLIne zreNika rAjAnI pAse Ave che, AvIne be hAtha joDI yAvatu jaya-vijaya vaDe vadhAve che, vadhAvIne Ama kahyuM - he svAmI ! Aja dhAriNIdevI jIrNa, azarIrI yAvatu AdimAnopagata ciMtita che. [2] tyAre te zreNika sA te AMgaparicArikAo pAse A vAta sAMbhaLIavadhArIne te prakAre ja saMbhAMta thaIne zIgha, varita, capala, vegathI dhAriNadevI pAse Avyo. AvIne dhAriNIdevIne jIrNa, jIrNazarIra, yAvat AdhyAnopagata ane ciMtita joIne A pramANe kahyuM - ' he devAnupiyA tuM kema jINa, jIrNazarIrI yAvatu atadhyAna upagata ane ciMtAmagna thaI cho ? tyAre te dhAriNIdevI zreNika rAjAne Ama kahetA sAMbhaLI, teno Adara na karatAM yAvata mauna rahI. tyAre te zreNika rAjA dhAriNIdevIne bIjI-strIjI vakhata A pramANe kahyuM - he devAnupiyA! tuM kema jIrNa cAvata ciMtAmana cho ? tyAre te dhAriNIdevI zreNika rAjAe bIjI-trIjI vakhata Ama kahetA sAMbhaLIne Adara karatI nathI, dhyAna detI nathI, mauna rahe che. tyAre zreNika rAja dhAriNI devIne zapatha ApIne Ama kahe che - he devAnupiyA ! zuM huM A vAtane sAMbhaLavAne mATe yogya nathI ? ke jethI tuM tArA manamAM rahela mAnasika duHkhane chupAve che ? tyArapachI dhAriNI devI, zreNika rAja dvArA zapatha zApita karAI tyAre zreNika rAjAne Ama kahe che - he svAmI ! mArA te udAra yAvata mahAvananA traNa mAsa pratipUrNa thatA aA svarUpano akAla meghano dohada utpanna thayo. - te mAtAo dhanya che, kRtArtha che, cAvata vaibhAragiri pada bhUle bhramaNa karatI dohadane pUrNa kare che. to jyAre huM paNa cAvatuM dohadane pUrNa karyuM tyAre dhanya thaIza.) he svAmI ! huM AvA prakAranA kAla dohada pUrNa na thavAthI jIrNa yAvatuM AdhyAnopagata ciMtAmagna thaI rahI chuM.. A kAraNe te svAmI ! huM jIrNa yAvatu AddhyAnopaga, ciMtita chuM. tyAre te zreNika rAja, dhAriNI devI pAse A vAta sAMbhaLI, samajIne dhAriNI devIne Ama kahe che - he devAnApA! tuM jIrNa yAvata ciMtAmana na thaIza. he tevuM karIza, jethI tArA A prakAranA akAla dohadanA manorathanI saMpApti thaze, ema karIne dhAriNI devIne ISTa, kAMta priya manojJa, maNAma, vANI vaDe AzvAsita karI, karIne je bAhya uparathAnAA hatI, tyAM Ave che, AvIne uttama sIMhAsana upara pUrvAbhimukha thaI beTho. dhAriNI devInA A akAla dohadanI pUrti mATe, ghaNAM Ayo, upAyo, autpAtikI-vainAyikI-kArmikI
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/19 thI 24 pariNAmikI e cAre prakAranI buddhi vaDe vAraMvAra vicAratA te dohadanA Aya, upAya, sthiti, utpattine na samajI zakatA, naSTa manosaMkalpa thaI yAt ciMtAmagna thayo. 43 0-0 tyArapachI abhayakumAra snAna, balikarma karI yAvat sarvAlaMkAra vibhUSita thaI [zreNika rAjAne] pAdavaMdanArthe javA vicAre che. tyArapachI abhayakumAra zreNika rAjA pAse Ave che, AvIne zreNika rAjAne naSTa mana saMkalpa yAvat joyA, joIne A prakAre abhyarthita, ciMtita, manogata saMkalpa utpanna thayo - anya samaye zreNika rAjA mane Avato joIne Adara kare che, jANe che, satkAra-sanmAna kare ce, AlApa"saMlApa kare che, ardhAsane besavA nimaMtre che, mAruM mastaka suMghe che, Aje zreNika rAjA mane Adara nathI karatA, jANatA nathI, satkAratA-sanmAnatA nathI, ISTa-kAMta-priyamanojJa-udAra vANI vaDe AlApa-saMlApa karatA nathI, ardhAsanathI niyaMtratA nathI, mastaka suMghatA nathI, koI kAraNe naSTa mana saMkalpa thaIne ciMtita thaI rahyA che, tenuM koI kAraNa hovuM joIe. mAre mATe e zreyaskara che ke zreNika rAjAne tenuM kAraNa pUchuM. e pramANe vicArI, jyAM zreNika rAjA che, tyAM Ave che. AvIne be hAtha joDI, mastake Avarta karI, aMjali karI, jaya-vijaya vaDe vadhAve che, pachI A pramANe kahyuM - hai tAta ! anya koI samaye mane Avato joIne tame Adara karo cho. dhyAna Apo cho yAvat mArA mastakane suMgho cho. Asane besavA, niyaMtro cho. Aje he tAta ! tame mAro Adara karatA nathI, yAvat Asane besavA nimaMtratA nathI. kaMIka naSTa manasaMkalpa thaI yAvat ciMtita thayA cho, tenuM koI kAraNa hovuM joIe. to he tAta! to tame te kAraNane gopavyA vinA, zaMkA rAkhyA vinA, palApa karyA vinA, chupAvyA vinA, jevuM hoya tema satya ane saMdeha rahita thaI A vAtane jaNAvo. jethI huM tenA kAraNanA aMta sudhI pahoMcI zakuM [teno pAra pAmI zakuM] tyAre te zreNika rAjA, abhayakumAre Ama kahetA, temaNe abhayakumArane A pramANe kahyuM - he putra! tArI laghumAtA dhAriNIdevI, te garbhane be mAsa vItatA, trIjo mArA vartato hato tyAre dohada kALa samayamAM A AvA svarUpe dohada utpanna thayo - te mAtAo dhanya che ItyAdi badhuM te pramANe ja kahevuM yAvat dohadane pUrNa kare che. tyArapachI he putra! meM dhAriNIdevInA te akAla dohadanA ghaNAM Aya, upAya yAvat upapattine na samajI zakatA naSTa mana saMkalpa yAvat ciMtita thayo chuM. tuM Avyo te paNa na jANyuM, A kAraNathI he putra ! huM cAvat ciMtAmagna chuM. tyAre te abhayakumAre zreNika rAjA pAse A vAta sAMbhaLI, avadhArIne harSit yAvat hRdayI thaI zreNika rAjAne Ama kahyuM - he tAta ! tame naSTa mana saMkalpa yAvat ciMtita na thAo. huM tevu karIza jethI mArI laghumAtA dhAriNI jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda devInA A AvA svarUpanA akAla dohadanA manoratha saMprApta karIza. ema karIne zreNika rAjAne tevI ISTa, kAMta yAvat vANIthI AzcArita karyA. tyAre te zreNika rAjA abhayakumAre A pramANe kahetA harSita, saMtuSTa thaIne yAvat abhayakumArane satkArI visarjita kare che. ** [2] tyAre te abhayakumAra satkArita, sanmAnita ane prativisarjita karAtA, zreNika rAjA pAsethI nIkaLe che, nIkaLIne potAnA bhavanamAM Ave che, AvIne sIMhAsane beTho. tyAre te abhayakumArane AvA prakArano abhyarthita yAvat utpanna thayo . mArI laghumAtA dhAriNI devInA akAla dohadanA manorathonI saMpApti karavA mAnuSya upAya vaDe zakya nathI. divya upAya vaDe saudharmakaO mArA pUrva bhavano mitra deva che, je mahAn RddhivALo yAvat mahAsaukhya che. to mArA mATe zreyaskara che ke huM mArI pauSadhazALAmAM pauSadha karI, brahmacArIpaNe, maNi-suvarNAdine tyAgIne, mALA-varNaka-vilepana tyAgIne, zastra-musalAdi choDIne eka, advitIya thaIne, darbhasaMstAke besIne, akrama tapa grahaNa karIne pUrva saMgatika devane manamAM dhAraNa karI vicaruM tyAre te pUrvasaMgatika deva mArI laghumAtA dhAriNI devInA A akAla meghanA dohadane pUrNa kare. A pramANe vicArI pauSadhazALAe gayo, jaIne pauSadhazALAne pramA che, pachI uccAra prasavaNa bhUmine paDilehe che, paDilehIne darbha-saMstAkane paDilehe che, pachI darbha-saMstArake bese che. besIne akrama tapa svIkAre che, svIkArIne pauSadhazALAmAM pauSadhayukta thaIne, brahmacArI thaI yAvat pUrvasaMgatika devane manamAM dhArIne rahe che. pachI te abhayakumArano akramabhakata pUrNa thatAM, pUrva saMgatika devanuM Asana calita thayuM, te pUrvasaMgatika saudharmakAvAsI deve AAnane calita thatuM joIne avadhijJAna prayojyu. pachI te pUrvasaMgatika devane A AvA prakAre abhyarthita yAvat saMkalpa upajyo - mAro pUrva saMgatika, jaMbUdvIpanA bharata kSetranA dakSiNAI bharata kSetramAM rAjagRhanagaramAM pauSadhazALAmAM pauSadha svIkArI, abhayakumAra nAme Akrama tapa grahaNa karIne, mane manamAM dhAraNa karato rahela che. to zreyaskara che ke mAre abhayakumAranI pAse pragaTa thavuM. - A pramANe vicArIne IzAna khUNAmAM jAya che. jaIne vaikriya samudghati vaDe samavahata thaIne saMkhyAta yojana daMDa kADhe che. te A rIte ratna, vaja, dhairya, lohitAkSa, masAragalla, haMsagarbha, yulaka, saugaMdhika, jyotirasa, aMka, aMjana, rajata, jAtyarUpa, janapulaka, sphaTika, STi A soLa ratnonA thAbAdara pudgalono parityAga kare che, yathAsUkSma pudgalane grahaNa karIne abhayakumAranI anukaMpArthe te deve pUrvabhava janita sneha-prIti-bahumAnathI zoka karavA lAgyo. pachI uttama ratnamaya puMDarIka vimAnathI dharaNitale javA mATe zIghra gatino pracAra karyo. te samaye calAyamAna thatAM, nirmala svarNa-patara jevA karNapura ane mugaTanA utkaTa ADaMbarathI te darzanIya lAgato hato. aneka maNi-suvarNa
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15-19 thI 24 45 ratanonA samUhathI zobhita ane vicitra canAvALA kaTisUtrathI te harSita thato hato. calAyamAna, zreSTha kuMDalothI ujavala mukha dIptithI tenuM rUpa saumya lAgatuM hatuM. kaumudI rAzimAM zani ane maMgalanA maLe sthita ane udaya prApta zArada nizAkaTanI samAna che deva darzakanA nayanane AnaMda daI rahyo hato. divya auSadhinA prakAza samAna mugaTa AdinA tejathI dedIpyamAna, manohara rUpa, samasta RtunI kamIthI vRddhigata zobhAvALA tathA prakRSTa gaMdhanA prasArathI manohara mera parvata samAna che deva abhirAma pratIta thato hato. te deve vi>>i veza vikavyoM. asaMkhya parimANa ane nAmadheya hIpa-nsamudronI madhyamAMthI javA lAgyo. potAnI vimala prabhAthI avalokane tathA uttama nagararAjagRhane parAzita karato te divya rUpadhArI deva abhayakumAra pAse Avyo. | [] tyArapachI te deva, aMtarikSamAM sthita thaI, paMcavaNa, ghuMgharavALA uttama vone dhAraNa karela te deva bolyo, cIka gama che. bIjI paNa gama che - te deva utkRSTa, varita, capala, caMDa, zIgha, uddhata, jitanArI, cheka, divya, devagatie jyAM jaMbudvIpamAM bharata kSetramAM jyAM dAkSiNAddha bhAratamAM rAjagRhanagaranI pauSadhazALAmAM abhayakumAra pAse Avyo, AvIne aMtarikSamAM rahI paMcavaNa, ghuMgharuMvALA pravara vachAne dhAraNa karI, abhayakumArane A pramANe kahyuM he devAnupiyA huM tAro pUrvasaMgatika saudharmakatAvAsI mahahika deva chuM. kema ke te pauSadhazALAmAM aThThamatapa grahaNa karIne mane manamAM dhAraNa karI sthita hato, tethI huM jaldI ahIM Avyo chuM. he devAnupiya! batAvo, huM zuM karuM ?, zuM ApuM ?, kone ApuM ? tamane zuM hRdaya Icchita che ?, tyAre te abhayakumAre te pUrvasaMgatika devane AkAzamAM jayo, joIne harSita-saMtuSTa thaIne pauSadha pAya. pArIne, be hAtha joDI, mastake aMjalI karIne deivane pramANe kahyuM he devAnupiyA mArI ladhumAtAne AvA prakAre kAla dohada utpanna thayo che ke - te mAtAo dhanya che ItyAdi pUrvavat kahevuM tethI he devAnupiya! tuM mArI ladhumAtA dhAriNIdevInA AvA prakAranA akAla dohada pUrNa kara. tyAre te deve abhayakumAre Ama kahetAM haSTa-tuSTa thaIne abhayakumArane A pramANe kahyuM - te nizcitta ane vizvasta rahe, huM tArI laghumAtA zariNI devInA AvA prakAranA dohadane pUrNa karuM chuM. ema kahIne abhayakumAra pAsethI nIkaLe che, nIkaLIne IzAna khUNAmAM vaibhAra pavati vaikriya samuhmAtathI samavahata thaIne saMkhyAta yojana daMDane kADhe che yAvatu bIjI vakhata paNa vaikriya samuThThAta vaDe samavahata thaI, jaldIthI sagarjita, savidhuta sasparzita, paMcavaNa meghonI banithI zobhita divya vaSatritunI zobhA vikuvI. pachI abhayakumAra pAse Ave che, AvIne abhayakumArane A pramANe kahyuM - he devAnupiya ! meM tArI piyArthatAthI sagarjita, sasparzita, savidhuta, 46 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda divya, prAtRzrI vikuLa che. he devAnupiyA have tuM tArI laghumatA dhAriNI devInA AvA akAla dohadanI pUrti karI tyAre te abhayakumAre te pUrvasaMgatika saudharma kAvAsI devanI pAse A vAta sAMbhaLI, samajI, harSita-saMtuSTa thayo. potAnA bhavanathI nIkaLyo, nIkaLIne zreNika rAja pAse Avyo. be hAtha joDI, AMjali karI A pramANe kahyuM - he tAtA mArA pUrva saMgatika saudharmakaWvAsI deve jaldIthI sagarjita, savidhuta, paMcavarNI meghanA vanithI upazobhita divya vaSarikatanI zobhA vikavI. tethI mArI ladhumAtA dhAriNI devI potAnA akAla dohadane pUrNa kare. tyAre te zreNika rAjA bhayakumAranI pAse A vAta sAMbhaLI, samajI harSita-saMtuSTa thaIne Dabika puruSone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - he devAnapiyo jaldIthI rAjagRhanagaranA zRMgATaka, mika, catuka, cacra Adine sIMcIne yAvatuM uttama sugaMdhaNI sugaMdhI karI, gaMdhavartIbhUta karo. ema karIne mArI Au pAchI soMpaze. tyAre te kauTuMbika paraSo vAvatu AjJAne pAchI soMpe che. - pachI te zreNika rAjAe bIjI vakhata kauTuMbika paraSone bolAvA kahe che - o devAnapiyo ! jadI roDa-hAthI-rathoddhA pravara yukta caturagiNI senAne saja kro, secanaka gaMdhahastine taiyAra karo. teo te rIte ja AjJA pAchI soMpe che. * * pachI te zreNika rAja dhAriNI devI pAse Ave che, AvIne zANiI devIne A pramANe kahe che - he devAnupiyA! samarjita cAvatuM vakig lakhI pragaTa thaI che, tevuM tuM A akAla behadane prakara tyAre te dhAriNIdevI, zreNika rAja pAse Ama sAMbhaLI harSita-stuSTika thaI nAnagRhe AvI. AvIne snAnagRhamAM pravezI, pravezIne aMtaHpuramAM nAnA karI, balikarma karI, kautuka maMgala-prAyazcitta karI, pachI pagamAM uttama jhAMjhara paheyad. yAvatu AkAza, phaTikamaNi samAna prabhAvALA vastrone dhAraNa karyA. sevaka gaMdhahastI para ArUDha thaIne amRta maMthanathI utpanna phINanA samUha samAna zveta cAmaranA vALa vIjanathI viMjhAtI saMpasthita thaI. tyAre te zreNika rAjA, nAna karI, bAlikama karI cAvatuM zarIra zobhA vadhArI, uttama hastinA dhe ArUDha thaI, koraTapuSponI mALAvALa chatrane dhAraNa karato, cAra cAmaro vaDe vijhAto dhAriNIdevI pAchaLa cAlyo. tyAre te dhAriNI devI, uttama harina para beThela zreNika rAja vaDe pAchaLapAchaLa samyapha nagamana karAtI, roDa-hAthI-thamoddhA sahitanI caturagiNI sAthe parivarelI, mahAna bhaTa-caDagaranA vRdathI gherAyelI, sarva Rddhi-sarvadyuti sahita yAvatu taMdubhinA nighoMSa nAdita rava sAthe rAjagRha nagaranA zRMgATaka, gika, catuka, cavara yAvatuM mahApathamAM nagarajano vaDe abhinaMdita karAtI, vaibhAragiri parvata AvI. AvIne vaibhAragirinA kaTakatA ane pAdamUlamAM, ArAma-udhAna-kAnana-vana-vanakhaMDa-vRkSa-guccha-gubha-latA-vallI-kaMdarA-darI-cuMDhIkaha-kaccha-nadI-saMgama ane vivaramAM teine jotI-pekSatI-nAna karatI, patro
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/19 thI 24 43 48 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda po-phaLo-pallavone grahaNa karatImAna karatI, suMghatI, paribhoga karatI, paribhAga karatI, vaibhAragirinI taLeTImAM dohadane pUrNa karatI, cotarapha paribhramaNa kare che. tyArapachI zariNI devIe dohadane dUra karyo, pUrNa karAI, saMpanna karyA. - * pachI te dhAriNI devI secanaka hAthI para ArUDha thaI. zreNika rAja uttama hatInA aMdha upara besI, tenI pAchaLa-pAchaLa samyapha anugamana karato, hAthIghoDA yAvatu ratha vaDe rAjagRhanagare Avyo. AvIne rAjagRha nagaranI varasovarasathI potAnA bhavane Avyo. AvIne vipula mAnuSI bhogopabhogane bhogavato cAvatuM vicaravA lAgyo. - ri3] tyAre te abhayakumAra pauSadhazALAe Avyo. AvIne pUrva saMgatika devano sakAra, sanmAna karIne tene prativisarjita karyo. pachI te deve sagarjita paMcavaNa meghathI zobhita divya vaSa lakSmIne pratisaMharIne je dizAmAMthI Avelo, te ja dizAmAM pAcho gayo. ri4tyArapachI te dhAriNIdevI, te akAla dohada pUrNa thatAM te garbhanI anukaMpArthe yatanApUrvaka rahe che, catanApUrvaka bese - suve che. AhAra karatAM paNa ati tikata, ati kaTuka, ati kapAya, ati pampa, ati madhura AhAra karatI nathI. je te garbhana hita-mitapathya ane deza-kALane anurUpa AhAra hoya. aticiMtA, atizoka, atidainya, atimoha, atibhaya, atipasviAsa na karatI bhojana-chAdana-gaMdha-mALa-alaMkAra vaDe te garbhane sukhe sukhe vahana kare che. * vivecana-19 thI 24 : vifA namAmi - dohada, naSTa na thatAM asaMpAddohada, megha Adi nA thavAthI asaMpUrNa dohada, temanA ajAtatvathI saMpUrNatvathI, tethI ja asaMnmAnita dohada, temane na anubhavatA, mananA tApathI lohI zoSAvAthI zuka thaI, bhukhathI AkAMta thaI nimasi thaI. - zarIrathI jIrNa thaI, athavA cetAthI rAvaNa zarIra thaI, nAna-bhojana tyAgathI plAna durbala thaI, glAnIbhUta thaI, vadanane adhomukha karI, dInanI mAphaka vivarNa vadanavALI thaI, jalakIDArUpa krIDA, akSAdi vaDe ramaNa Adi tyAga karI duHkhI manavALI thaI, nirAnaMda thaI, manathI upahata thaI ItyAdi - 4 - no mArU - Adara na karatI, viparIta cittavathI na jANatI, AkulIbhUta thaI, zIgha Adi cAre pada kAryaka che, te ati saMbhrama dekhADe che, -- dhAriNI devI pAse AvIne avarAdi dhAriNI devIne jue che. bIjI vAsanAmAM "jyAM dhAriNI devI hatI, tyAM javAno saMkalpa karyo" Adi dekhAya che. * x* rIdhvapi - bIjIvAra paNa, deva-guru drohikA thaIza Adi sogaMda ApIne athavA zapatha vaDe zApita che. * x * x * manamAM janmela mAnasika, manamAM ja je varte che, te manomAnasika du:kha, vacana vaDe aprakAzitacvathI mano mAnasika... rahasi karosi-gopave che. fy - traNa mAsamAM kaMIka nyUna... nattama - tane ISTa kaMIka karIza. * * AvA svarUpanA manoramya pradhAna prApti, mAya - Icchita artha-hetu vaDe lAbha, upAya pratihata lAbha kAraNa vaDe, te Aya ke upAya. * X - X - vaMramAIr - aprApta thatA, AvA svarUpanA AmAzrita, smaraNarUpa, prASita, bahAra chApakAzita, vikatAne paryAloce che. tA - he tAta! ema AmaMtrIne -. apadhyAna hetu dohada ApUrti lakSaNa. * tene na gopavIne, vivakSita prAptimAM saMdeha na dhAraNa karIne, apAlApa karyA vinA, pracchAdita karyA vinA, yathAmRta - jema banela hoya tema, satya paNa anyathA rIte nahIM. saMdeha rahita, thAkuM - dohadapUraNa lakSaNa prayojana. maMtaTHUT * * pAra pAmIza. dhumADayA - laghumAtA, puvasaMgaIya-pUrvakALe mivpaNe jenI sAthe rahyA che pUrvasaMgatika - mahartika-vimAna parivArAdi saMpattiyukta yAvat zabdathI - mahAvutika, mahAnubhAga, mahAbala, mahAsaNa. TSadha - parvadina anuSThAna-upavAsAdi, tenI zALA-gRha vizeSa, te pauSadhazALA. temAM dhavala - upavAsAdi karIne. mALA Adine choDIne, temAM varNaka-caMdana, niti -vimukta, zastra-charI Adi - x - pratIya - tathAvidha padAti AdinI sahAyathI rahita. mahUmamag - siddhAMtanI bhASAmAM traNa upavAsa. pariNamamANe - paripUrNa thatA. vaikriya samuThThAta eTale vaikriya karaNArtha jIva vyApAra vizeSa. tenA vaDe samupahata-vyApAra vizeSa pariNati. daMDa-urva adho lAMbo, zarIranI bahAra jIvapradeza karma pudgala samUha, temAM vividha pudgalone svIkAya, je sUtramAM kahyA che. athavA - asAra, yathAmR* - sAra, tenAthI vikavaNA kare che. abhayakumAranI anukaMpArthe - tene traNa upavAsa rUpa kaSTa varte che, ema vicArIne. pUrva janmamAM rahela je sneha, te priyad, kAryanA vazathI priyava nahIM. thAna - guNAnurAga, tene lIdhe thayela zoka-cita kheda, virahanA sadabhAvathI jene che te pUrvajanita nehaprItibahumAnajAta zoka vAyanAMtaramAM - "pUrvabhavajanita sneha prIti bahumAnajanita zobhA" che. * x - guttama 3 - uttamarana ke uttama canAthI, dharaNItala - bhUmi upara AvavAne saMnata - utpAdita, amanapravIra * gatikriyA vRtti. vAyanAMtaramAM "dharaNItala gamana saMjanita manaHpracAra" kahyuM. - X - sonAnA patararUpa AbharaNa - kapUra ane mugaTa teno je ATopa, tenA vaDe darzanIya, tathA aneka maNi, kanaka, ranonA samUha vaDe parimaMDita, kamaramAM nivezita kaTiNa, tenA vaDe utpanna harSa, calAyamAna uttama lalita kuMDalo vaDe ujavala karAyela mukha, tenI kAMtirU5, tenA vaDe janita saumyarUpa jenuM che te. vAcanAMtaramAM bIjA traNa vizeSaNa che - temAM thAta - caMcaLa vimala suvarNa prataraka ane avataMkanA prakaMpathI ati capaLa, zobhe che. gharanAthana - laTakatI. mugaTanA agra bhAgathI nimita 100 mukhAkRti vaDe vinirgata, - x * uttama muktA phaLa vaDe zobhato je mugaTa, teno je ukaTa ATopa, tenA vaDe darzanIya. tathA aneka maNi-kanaka-rananA samUha vaDe
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/19 thI 24 vo jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda parimaMDita bhAgamAM - x * x * gati sAmarthyajanita karNa AbhUSaNa-uttama kuMDalanI caMcaLatA, tenA vaDe ujjavalita - x - tathA kuMDala sivAyanA AbharaNathI janita zobhA yukad. tathA mAlinyanA javAthI jeno AkAra vimaLa che, tethI ja jenuM rUpa zobhe che, tenI upamIta kare che - kArtika pUrNimAmAM zani-maMgaLarUpa ujjavalita, je madhya bhAge rahe che, tathA netrane AhAdaka zaracaMdra arthAt zani-maMgaLarUpa kavaca kuMDalamAM caMdranI jema tenuM rUpa che tathA Ane ja meru vaDe upamIta karAya che. * x * tenA vaDe ramya, tathA vaDatulakSamI vaDe jenI sarva zobhA janmI che, prakRSTa gaMdha vaDe abhirAma che. * x - asaMkhya parimANa ane nAmavALA hIpa-samudra che, tenA madhyabhAgamAM jatA vimala prabhA vaDe jIvalokane udhota karato avatare che - utare che AkAzamAM rahela, paMcavarSIlaghughaTikAyukta Avo eka pATha che. - bIjo paNa pATha-vAcanA vizeSa, bIjA pustakamAM dekhAya che. te utkRSTa gati vaDe, AkuLatAthI paNa svAbhAvika nahIM, vaLI capaLa kAyA vaDe, ati utkRSTa yogathI raudrapaNe, tenA deDha dhairyathI zIgha, dapatizayathI uddhata, jaya karanArI, nipuNatAthI, devagati vaDe - A bIjo gama che. te jIvAbhigama sUga vRtti anusAra lakhela che. - - fja jafSa - Apane abhipreta kayu kArya karuM ? athavA tane zuM ApuM ? athavA tArA saMbaMdhIne zuM ApuM ? tArA hRdayane zuM manovAMchita che, A prano che. * sunavuthathaLe - sArI rIte nivRtta-svasyAtmA, vizvAsana ke tiraska je che te. - x * x - HvAbadAra moTA subhaTonA je caTakara pradhAnavRda, tenA vaDe parivarita... vaibhAragirinA ekadezataTa, tenI najIkanA nAnA parvata, tenuM je mULa, temAM tathA ArAma - je mAdhavI latA gRhAdimAM daMpatI Adi ramaNa kare che temAM, udhAnapuSpayukta vRkSasaMkula je utsavAdimAM bahucana bhogya che te. sAmAnya vRkSAvRMdayukta nagara najIkanA kAnana, temAM. nagara vipakRSTa vanamAM, eka jAtiya vRkSa samUhamAM, vRtAkI Adi gucchomAM, vaMza jAlI Adi gulmomAM, sahakArAdi latAmAM, nAga Adi vallImAM, jaMtatA - guphAmAM, - gRgAlAdi utkIrNa bhUmi vizeSamAM, cuMff - akhAta alapodaka vidarikAmAM, vAnara Adi cUthomAM, pAThAMtarathI dUho-kakSo-gahana-nadImAM, nadInA saMgamomAM, vivuM - jalasthAna vizeSamAM, emA - rahe che, prekSamATTI - dezyavastune jue che. manaMti - snAna kare che. pAva - kizalaya, mAmA - sparzana dvArathI mApe che. vimAna - dohadane naSTa kare che. akAlamegha dohada nAza pAmatAM, saMmAnita - dohada pUrNa thayA. yatanApUrvaka - je rIte garbhane bAdhA na thAya, te rIte rahe che. urva sthAne bese che athavA Asanano Azraya kare che - suve che. - X - jemAM ati ciMtA che te aticinta, te na thAya tema garbhane vahana kare che. e rIte ati zoka-dainya-moha-bhaya na rAkhIne garbhane vahana kare che.] - X - X - * sUga-5 thI ra9 : [5] tyArapachI te dhAriNI devI nava mAsa bahu pratipUrNa thayA pachI sADA [14/4 sAta samidivasa vItyA pachI, ardha rAtri kALa samayamAM sukumAla hAtha, paga vAva savama suMdara bALakane janma Apyo. tyAre te gapaticArikAo dhAriNI devIne nava mAsa yAvatu bALakane janma Apela joIne, zIgha, varita, capaLa, vegavALI, gatithI zreNika rAjA pAse Ave che. pachI zreNika rAjAne jaya vijaya vaDe vadhAve che, vadhAvIne be hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI Ama kahe che - he devAnapiyA dhAriNI devIe nava mAsa thatAM yAvata bALakane janma Apyo. te ame devAnupiyane piya nivedana karIe chIe, je Apane piya thAo. tyAre te zreNika rAja te aMgapaticArikA pAse A vAtane sAMbhaLI, samajI hasTa-tuSTa thaI te gapaticArikAne madhura vacana vaDe ane vipula puwgaMdha-mALA-ahaMkAra vaDe sakAre che, sanmAne che, pachI dAsIpaNAthI mukta karI, "manA putra sudhI cAle teTalI AjIvikA Ape che ApIne pachI te badhIne visarjita kare che. tyArapachI te zreNika rAja kauTuMbika parapone bolAve che, bolAvIne kahyuM - o devAnupiyo ! rAjagRhanagara Asiddha yAvatu parigata karo. karIne cAka parizodhana karaze, karIne mAnonmAna vardhana karo. e pramANe mArI AjJA mane pAchI soMpo yAvata AjJA pAchI soMpe che. pachI te zreNika rAja 18-zreNI, prazreNIone bolAve che, bolAvIne kahe che - he devAnupiyo ! tame jAo. rAjagRhanagarane aMdara ane bahAcchI zulka ane karahita karo, abhaTapravezArdADimakurdADima-adharima-adhAraNIya karo, salama mRdaMga vagADo, ajJAnamAlyadAma laTakAvo, gaNikA jemAM pradhAna hoya tevA nATaka karAvo, anetAlAnucarita-pamudita prakrIDita-abhirAma evA prakAranI sthitipatikA daza divasa mATe karAvo. -- mArI A AjJA mane pAchI soMpo, teoe paNa tema karIne, temaja AjJA pAchI soMpe che. tyAre te zreNika rAjA bAhya upasthAna zALAnA uttama sIMhAsane pUvarNabhimukha beTho ane seMkaDo, hajAro, lAkho, dravyothI yAga karyo, dAna-bhAga deto-leto vicAravA lAgyo. * * tyAre tenA mAtApitAe pahelA divase jAtakarma karyuM. bIja divase jagarikA karI, trIjA divase caMdra-sUrya darzana karAvyuM, A pramANe zucita karma karaNa saMprApta thayA pachI bArame divase vipula Azana-pAna-khAdima-ravAdima taiyAra karAvyA. karAvIne miya, jJAti, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijana, sainya, aneka gaNanAyaka, daMDanAyakane cAvatuM AmaMge che. tyArapachI hAI, balikarma karI, kautuka karI yAvatuM sAliMkAra vibhUSita thaI. mahA-moTA bhojana maMDapamAM te vipula Azana-pAna-khAdima-svAdimane mitra, jJAti, gaNanAyaka yAvatuM sAthe AsvAdid-vizvAdita-paribhAga-paribhoga karatAM vicare che. jamIne zuddha jalathI Acamana karyuM, hAtha-mukha dhoI svaccha thayA, parama zuci thayA, pachI te mitra-jJAti-nijaka-svajana-saMbaMdhi-parijana, gaNanAyaka
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/Vra5 thI 29 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda Adine vipula pupa-vara-gaMdha-mALA-laMkAra vaDe sadakArI, sanmAnI A pramANe kahe che - kemake - amAro A putra garbhamAM hato, tyAre (tenI mAtAne) akAla meghano dohada utpanna thayo, tethI amArA A bALakanuM meghakumAra evuM nAma thAo. te bALakanA mAtApitA A AvA svarUpanuM gauNa ane guNanirmANa nAma kare che. tyArapachI te meghakumAra pAMca dhaNI vaDe grahaNa karAyo. te A pramANe - {IradharmI, maMDanAdhaNI, majanadhAtrI, krIDApanadhAstrI ane kadhaplI. bIjI paNa ghaNI kunna, cilAtI, vAmaNI, vaDabhi, bhabharI, bakuza, yonakI, pahavikI, siNIkA, dhorukiNI, hAsikI, lakuzikI, damili, siMkali, ArabI, paUiMdi, pakavaNI, bahalI, maraDI, zabarI, pArasI, vividha dezanI, videzI parimaMDita ugita-ciMtita-pArthita-vijJApita potAnA deza-nepathya-gRhitaveza, nipuNa-kuzalavinita dAsIo dvArA, cakravAla-varSadhara-kaMcakI-mahattaka chaMdathI gherAyela raheto hato. eka hAthathI bIjA hAthamAM saMharAto, eka khoLAmAMthI bIja khoLAmAM jato, lAlana-wAlana karAto, calAvAto-upalAlita karAto, ramya maNijaDIta taLa upara parimidhamAna, nivyati-nidhyaghiAta giri kaMdarAmAM sthita caMpaka vRkSa samAna sukhapUrvaka vRddhi pAmavA lAgyo. tyAre te meghakumAranA mAtA-pitAe anukrame nAmakaraNa, jamaNa, pagathI calAvavo, caulopanayana, moTA-moTA Rddhi satkAra mAnava samUhanI sAthe saMpanna karyo.. tyAre te meghakumAra, sAtireka ATha varSano thayo athata garbhathI ATha varSano thayo, tyAre tenA mAtApitAe zubha tithi-karaNa-muhUrtamAM kAlAcArya pAse laI gayA. tyArapachI te kalAcArye meghakumArane lekha Adi gaNitapadhAna zakutarata sudhInI 2-kaLAo sUtra, artha ane karaNathI siddha karAvI-zIkhavADI. te A pramANe - (1 thI 6) lekha, gaNita, rUma, nRtya, gIta vAjiMtra, (9 thI 12) svaragata, "kasmata, samatAla, dhuta, janavAda, pAsaka, (13 thI 18) aSTApada, nagararakSA, dazamRtika, annavidhi, pAnavidhi, vastravidhi, (19 thI ra4) vilepanavidhi, zayanavidhi, Ama, pahelika, mAgadhika, gAthA, (5 thI 30) gItika, zloka, hiraNayayukta suvarNa, yukti, sUrNayukita, AbharaNavidhi, (31 thI 36) taraNapatikarma, lakSaNa, puruSalakSaNa, alakSaNa, gajalakSaNa, golANa, (33 thI 4ra) kukuTalakSaNa, chabalakSaNa, daMDalakSaNa, asilakSaNa, maNilakSaNa, kAkaNilasaNa, (4 thI 48) vAsuvidhA, skaMdhavAramAna, nagaramAna, bRha, pratibRha, cAra, (49 thI 44) patiyAra, cakalUha, garUDa bRha, zakaTabUha, yuddha, niyuddha (55 thI 60) yuddhAtiyuddha, yaSTiyuddha, muSTiyuddha, bAhuyuddha, latAyuddha, Isalya, (61 thI 66) bharapavAda, dhanurveda, hiraNya pAka, suvarNa pAka, sUka cheda, vRttakheDa, (60 thI ) nAlikAcheda, patracheda, kaDacheda, sajIva, nijIva, zakunaruta. [6] tyAre te kalAcArya, meghakumArane gaNitapadhAna lekhAdi zakunarata paryantanI 2 kalA sUgathI, arthathI, karaNathI siddha karAve che, zIkhave che, zIkhavIne mAtA-pitA pAse laI jAya che. tyAre te meghakumAranA mAtA-pitA te kAlAcAryane madhura vacana vaDe ane vipula vagaMdha-mALA-ahaMkAra vaDe sahakAra che, sanmAne che, pachI jIvitAe vipula pIrtidAna Ape che ApIne prativisarjita kare che. [] tyArapachI te meghakumAra 32-kalAmAM paMDita thayo. tenA nave mAMga jAgRta thaI gayA. 18 prakAranI dezI bhASAmAM vizArada thaI gayA, te gItaratI, gaMdhavanRtyakuzala, aa-hAthI-tha-bAhu yoddho, bAhupamadI, bhoga bhogavavAmAM samartha, sAhasika, vikAlacArI thaI gayo. tyAre te meghakumAranA mAtApitAe meghakumArane phara-kalAmAM paMDita yAvat vikAlayArI thayela jaPyo. jANIne ATha uttama prAsAdAvatuMsaka banAvyA. te prAsAda paNa ucA, potAnI ujavala kAMtithI hasatA hoya tevA lAgatA hatA. maNi-suvarNa-rananI racanAthI vicitra, vAtoCta vijaya-vaijayaMtI patAkA, chatrAtichatrayukta, uMcA, AkAzatalane ullaMghatA zikharayukata hadl. TLI maLe rananA paMja, netra samAna lAgatA hatA. temAM maNi-kanakanI supikA hatI. vikasita zata puMDarIka hatA. te tilaka rano ane AdhacaMdrArthita hatA. vividha maNimaya mALAthI alaMkRta, aMdara-mbahAra lUNa, tapanIya racira tAlukA prastara sukata, sukhasAvALA, zobhAyukta rUpavALA, prAsAdIya cAvatu pratirUpa hatA. eka mA bhavana karAvyuM, te aneka zata staMbha saMniviSTa, lIla sthita zAlabhaMjikA, uMcI-sunirmita vajamaya vedikA ane toraNa, uttama racita zAlabhaMjikA suzliSTa-viziSTa-GSTa-saMsthita-prazasta-vaiDUryamaya taMbha hatA. te vividha maNisuvarNa-ratna khacita, uvala, bahusama suvibhakad, vicita, aNIya bhUmibhAga IhAmRga yAvata vividha thiI cikita hatA. taMbha upara vajamaya vedikAyukata hovAthI maNIya lAgatA hatA. samAna zreNI sithata vidhAdharonA yugala maMtra dvArA cAlatA dekhAtA hatA. hajAro kiraNothI vyApta hajAro, triothI yukta, dedIpyamAnaati dedIpyamAna hatA. tene jotA AMkho coMTI jatI hatI. te sukha sparza, zobhA saMpanna pa hatuM. suvarNa-maNirana supikA, vividha paMcavarSI ghaTA sahita patAkAthI parimaMDita zikhara saMta hatuM. dhavala marisikavaca phelAtA hatA. te lIdhela, dhoLela ane caMdaravA yukata yAvat gaMdhavartIbhUta, prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa, pratirUpa hatuM. [28] tyAre te meghakumAranA mAtApitAe meghakumArane zobhana tithikaraNa-nAga-muhUrtamAM sadaiza, sardezavaya, sardezatvacA, sardeza lAvaNya-rUpa-auvanaguNopeta, sadeza rAjakULathI lavAyela, eka sAthe ATha aMgomAM alaMkAradhArI suhAgaNa strIo dvArA maMgalagAna Adi pUrvaka, ATha rAjakanyAo sAthe eka divase pANi grahaNa karAvyuM.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1rapa thI 29 53 54 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda tyArapachI te meghanA mAtA-pitAe A pramANe patidAna ApyuM. ATha koTI hiraNaya, ATha koTI suvarNa ItyAdi gAthAnusAra jANavuM cAvatuM pekSaNakArikAo. bIjuM paNa vipula dhana-skanaka-ratna-maNi-motI-zaMkha-zila-vAlarakArana-uttama sArabhUta dravya ApyuM cAvatuM sAta peDhI sudhI devA mATe : bhogavavA mATe - paribhAga karavAne mATe paryApta hatuM. tyAre te meghakumAre pratyeka patnIne eka-eka karoDa hiraNya, eka eka karoDa suvarNa, cAvatu eka eka peSaNakArIne ApI. bIjuM paNa vipula dhana, kanaka yAvatu pariNAma Apyo. tyAre te meghakumAra uparanA uttama prAsAdamAM rahelo, tyAM mRdaMganA dhvani, uttama varaNI dvArA thatAM bamIzabaddha nATaka dvArA gAyana karAtA, krIDA karAtA, manojJa zabda-sparza-rapa-gaMdhanI vipulatAvALA manuSyasaMbaMdhI kAmabhogone bhogavato rahyo hato. ri9] te kALe te samaye bhagavAna mahAvIra pavanapUrvI vicaratA grAmanagrAma jatAM sukhe sukhe vihAra karatA rAjagRhanagaranA guNazIla roye cAvatu rahyA. - - - tyAre te rAjagRhanagaranA zRMgATakao ghaNAM lokono moTo avAja [zora bako) thato hato. yAvata ghaNAM uo, bhogo cAvatuM rAjagRganagaranI vaccovacca thaIne eka dizAmAM, ekAbhimukha karIne nIkaLatA hatA. te samaye meghakumAra uparanA uttama prAsAdamAM rahela, mRdaMgano nAda yAvata mAnuSI kAmabhogo bhogavato rAjamAne Alokato Alokato e rIte vicarato hato. - tyAre te meghakumAre ghaNAM ugra, bhoga yAvatu eka dizAbhimukha nIkaLatA lokone joyA, joine kaMcukI puruSane bolAvyo, bolAvIne pUchayuM- he devAnupiya! zuM Aje rAjagRhanagaramAM Indra mahotsava ke kaMda mahotsava ke ruddha-zivavaizramaNa-nAga-caH-bhUta-nadI-taLAva-vRkSa-caitya-parvata-uMdhAna-giri yAtrA (mahotsava) che ? ke jethI ghaNA ugra, bhoga (loko) yAvatu eka dizAmAM ekAbhimukha thaI nIkaLI rahyA che tyAre te kaMcukI puraSo e zramaNa bhagavaMta mahAvIranA Agamanano vRttAMta jANIne meghakumArane A pramANe kahyuM - he devAnupiyA Aje rAjagRhanagaramAM Indra mahotsava yAvata giriyANA nathI ke jethI ugra cAvatu eka dizAmAM, ekAbhimukha thaI nIkaLI rahyA che, paNa he devInapiyA Adikara, tIkara, zramaNabhagavana-mahAvIra ahIM AvyA che - saMpApta thayA che . samosama che - A ja rAjagRhanagaranI guNalIla carcAmAM cAvatuM vicare che. * vivecana-25 thI 29 : TWvadhoyA3 - dAsatvathI mukta karI. paugAtuputrikA-putra, pautrAdi yogya, vRtti-jIvikA. rAjagRhanagara sikta karo, ahIM cAvat zabdathI pANI chAMTIne sIMco, kacaro sApha karavA vaDe saMmArjana karo, chANa Adi vaDe lIMpo. zemAM ? zRMgATaka, mika, catuka, cavara, caturmukha, mahApatha, pagamAM. pANI vaDe sIMco, tethI ja pavitra, kacarAne dUra karavA vaDe zerI Adine sApha karo. -x - tathA maMcAtimaMca yukta, maMca-mALo, jovA mATe beThelA prekSako nimite, atimaMca - tenI paNa upara je che te. nAnAvidha:* vividha kusubhAdi vaDe bhUSita je dhvajasiMha, garuDAdi rUpa citro yukta upalakSita moTo pa, patAkA, tenAthI maMDita. nA DAkotharthi - chANa Adi vaDe bhUmimAM lepana, cunA vaDe bhIMtAdine sapheda karavI. te baMne vaDe pUjana karAyela. gozI-caMdana vizeSa ane rakta caMdana vizeSanA thApA-paMcAMgulI sahita hAtha je bhIMta upara lagADela che. tathA gharanI aMdara caMdana kaLaza-mAMgalya ghaTa sthApela che, tathA te caMdana kaLaza, sArI rIte toraNo lagADela che. tathA mAsamAM Asakta bhUmimAM rahela, usakta * upara rahela, vipula ane vRta, vaghAriya-laTakatI, puSpa mALAno samUha jemAM che, te tathA - paMavuTo paMcavarNa, sarasa, sugaMdha vaDe je kaprerita, puSapuMja, tenA vaDe upacA-pUjA, tenA vaDe yukta. F0 kuMdara%, turaka dhUpa vaDe maghamaghAyamAna gaMdha vaDe mya, sugaMdha vagaMdhikathI gaMdhavartIbhUta, naTa-nATakomAM nATaka karanAra, nartaka, jalla-vastrAkhelakA athavA rAjAnA stotra pAThaka, malla, muThThI vaDe laDatA, viDaMbaka-vidUSaka, kathA kahenArA, plavaka-je kude che, nadI Adine tare che, lAyaka - je sasako gAya che ke jaya zabda kare che te bhAMDa. AgAyaka-je zubhAzubha kahe che, laMkha-vAMsa khelaka, maMkha-hAthamAM bilaka laI bhikSA mATe phare, tuNaIla-tuNavAdha vagADanAra, vINAvAdaka, tAlAyaraprekSakone pharatAM dhvani karI rahela, pote karatA bIjAne karAvatA tathA cAraka zodhana karIne mAnonmAna vartana karo. - x - zreNI-kuMbhArAdi, prakSeNI-tenA bheda. sAsuH0 zukathI mukta sthitipatitA karo, zulka-vecAtA kariyANA mATe sajAne devAnuM dravya. utkara-kara rahita, gAya Adi mATe prativarSa sajAne devAnuM dravya. rAjapuraSone kuTuMbInA gharomAM pravezabaMdhI te abhaTapraveza. daMDa vaDe nivRtta te daMDima, kudaMDa vaDe nivRta te kudaMDima rAjadravya, teno niSedha te adaMDima kudaMDima. temAM daMDa te aparAdhAnusAra rAjagrAhya dravya, kAraNikone prajJAdi aparAdhathI mahA aparAdhamAM paNa a5 rAjagrAhya dravya te kadaMDima. RNadravyane dhAraNa na karavuM te. - X - X - mAthaminAvaTa plAna na thayela puSpamALAne vilAsI pradhAna gaNikA vaDe - nATaka pratibaddha paga vaDe yukta. prekSAkArI vizeSa vaDe sevAtI. pramudid-haSTa, prakIDitakrIDA karavAne AraMbhela loko vaDe ramya. cayocita kulamaryAdAmAM aMtabhUta je janmotsava saMbaMdhI prakriyA te sthitipatitA, daza divasano mahimA karo ane kAvo. * x - yAga-devapUjA, dAyAnu-dAnano, bhAga-labdha dravya vibhAga. pahelA divase prasava karma-nAla chedata, nikhananAdi, bIje divase rAtri jAgaraNa, bIje divase sUrya-caMdra darzana utsava vizeSa. pAThAMtaramAM pahelA divase sthitipatitA, bIje divase caMdra-sUrya darzana, cha divase jAgaraNa. nivra azuci jAtakarma thaI gayA pachI * x * bArame divase athavA bArasa nAmanA divase *x* mijha-suhRda, jJAti-mAtA, pitAbhAI Adi, nijaka-potAnA putrAdi, svajana-kAkA Adi, saMbaMdhI-sasarA Adi, parijana-dAsIdAsAdi, baLa-sainya, gaNanAyakAdi pUrve kahyA che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/25 thI 9 paNa pa6 mahAna - ati mahAna. AsvAda karAto hovAthI AsvAdanIya, paribhAjya-bIjAne ApatA * x * jemiya-jamyA, bhojana karyuM. bhattara-bhojana pachIno kALa. Agaca-besavAnA sthAne Avela - x - zuddha jaLa vaDe Acamana karela, lepa Adine dUra karavA vaDe cokhA thayela. tethI ja parama zucibhUta thayela. * * * guNaniSajJa prazasta nAma megha. T kSIradhArI-dudha pIvaDAvanArI, maMDanadhAtrI-vaAbhUSaNa paheravanArI, majanadhAbI-snAna karAvanArI, kIDanadhAmI-kIDA karAvanArI, aMkadhAmI-khoLAmAM besADanArI, - - vAMkI jaMghA vaDe kujA, anArya dezotpanna cilAtI, vAmaNIThIMgaNI, vaDabhI-moTA peTavALI, barbarI-barbara dezanI, e rIte bakuza, yonaka Adi dezanI - x - nAnA dezI-aneka prakAranI anArya prAyaH dezotpanna, svakIya dezanI apekSAe videzI. - 4 - iMgita-nayana Adi cepTA vizeSa, ciMtita-bIjAnA hRdayamAM sthApita, prANitaabhilaSita - - sva dezamAM je nepacya-paridhAnAdi canA, tenI jema gRhita veSa * x * nipuNonA madhya kuzaLa, tethI ja vinitAbhi vaDe yukta tathA ceTikA rokavAlasvadezamAM saMbhavita varSadhaprayoga vaDe napuMsaka karAyela * * * kaMIja-kaMcukI nAme aMtaHpura prayojana nivedaka ke pratIhAra, mahataraka - aMtaHpuranA kArya ciMtaka * * * eka hAthathI bIjA hAthamAM laI javAto ItyAdi, tathAvidha Alocita gIta vizeSathI gavAto, krIDAdi lAlana vaDe upalAvyamAna pAThAMtarathI nRtya-gIta-lAlanaAliMgana-apAliMgana-tuti-cuMbana Adi karAto. * * nivRti-nibhaghiAta - 4 - prayaMkamaka-bhramaNa, cUDApanayana-muMDana. - - mahA Rddhi tathA satkArathI, loka vaDe pUjavAcI. arthathI- vyAkhyAnathI, karaNathI-prayogathI, sehAvo - siddha karavuM, zikSayatiabhyAsa karAve che. navI : baLe zrotra, nayana, nAsikA, eka jIbha, eka vayA, eka mana, bAlyapaNe avyakata cetanA hatI te yauvanamAM vyakta cetanAvALA thayA * x : magvaNa - pravRtti prakAra athavA aDhAra vidhi vaDe, pracAra-pravRtti, jenI che, tathA tenI, dezIbhASA - deza bhedathI varNa zreNIrUpa, vizArada-paMDita. gItaratigaMdharvagIta ane nATyamAM kuzala. ghoDA vaDe yuddha kare te hacayodhI - X - X - sAhasika hovAthI vikAle care te vikAlacArI. prAsAdAvataMtaka-pradhAnaprAsAda, abhuccayabhUsiya-atiucca, pahasieviva-zota prabhAnA prabala paTalatAthI hasatA evA, tathA maNi-suvarNa-ratnonA verAyelApaNAthI citrita, vAyu vaDe uDatI vijayasUcaka vaijayaMti nAme patAkA, chatrAti chatra vaDe je yukta, gaganatalane jANe oLaMgI jatA zikharavat uMcA, jAlAMtareSa-jALanI madhye jemAM rano che te. paMnA bhanita - pRthakakRtu paMjara ane pratyaprachAyA athavA jAlAMtara rAkhaMjarathI, tenA samudAya vizeSathI unmIlita ke unmISita locano. - 1 -x- tilaka-paMjha, ratna-karketanAdi, ardhacaMdra-sopAna vizeSa ke bhIMtomAM, caMdanAdimaya jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda vaDe Alekhela, * * * * * aMdara-bahAra vividha maNimayamALA vaDe alaMkRtu. masRNa, tapanIyanI je rucirA vAlukA tenuM pratara. * * * sazrIka-sazobhana, rUpa-rUpaka jemAM che, te prAsAdIya-cittane AvhAdaka, darzanIya * jene jotA AMkho thAkatI nathI. abhirUpa manojJarUpa. eka moTuM bhavana. A bhavana ane prAsAdamAM zo bheda che ? bhavana, laMbAInI apekSAe kaMIka nyUna uMcAIvALuM hoya che, prAsAda-AyAma karatA bamaNI uMcAIvALo hoya. * - aneka zat staMbhamAM rahela, lIlA karatI rahelI putaLI jemAM che te, tathA sukRtA vajanI vedikA, tenA upara toraNa tathA uttama, racitA ke tidA zAlabhaMjikA vaDe saMbaddha, viziSTa laTa saMsthita, prazasta vaiDUryanA staMbho jemAM che, te tathA - vividhamaNi-suvarNa-ratna vaDe khacita ane ujjavala, atisama, avibhakta, nibiDa, ramaNIya bhU bhAga jemAM che te tathA, IhA-mRga-vRSabha Adi citro vaDe cikita yAvatu karaNathI taMbhanI uparavartI vajanI vedikA vaDe pazleiSTita ane abhirAma, vighAgharonA je samazreNika yugala, tene yaMtra vaDe puraSa pratimA dvaya pe calAvanAra tathA aci:- hajAro kiraNo vaDe parivAraNIya, dIpyamAna, atizaya dIpyamAna. - X * nizAtIta - darzanIyatvanA atizayathI gliyati, tathA vividha paMcavarNI ghaMTI pradhAna patAkA vaDe parimaMDita agra zikhara jenA che, te tathA - dhavala marIci lakSaNa kaMkaTa, teno samaha. * * * sadeza ya izarIra pramANathI athavA meghakumAranI apekSAe paraspara samAna, samAna kALakRtu avasthA vizeSa, samAna vasAvALI, samAna lAvaNyAdi rU5, temAM lAvaNya-manojJatA, rUpa-AkRti, cauvana-yuvAnI, guNa-priyabhASIpaNuM Adi tathA prasAdhana-maMDana. - - avadhavavadhUna: jIvitu patika nArI vaDe je apavadana, maMgala-dahi, akSata, gAyana vizeSa, sujakSitaAzIrvayano. * x * A je prItidAna ApyuM te A pramANe - ATha koTI rU5, ATha koTI suvarNa, bAkInuM prItidAna gAthA anusAra jANavuM, te gAvA ahIM na hovAthI, bIjA graMthathI noMdhIe chIe - ATha koDI hiraNya, ATha koDI suvarNa, e rIte mugaTa, kuMDala, ATha-ATha hAra-ekAvalI-muktAvalI-kanakAvalI - ratnAvalI-kaTakayuga-buTita joya-kSomayugalavaDayuga-5yuga-dukalayuga, ATha ATha zrI-hI-dhRtikIti-buddhi-lakSmI, ATha ATha naMdA-bhadrA-talA-vaja-vaya-nAka-aa-hAthIkhyAnanuSya-zIbikA-spaMdamAnI-galIzillI-vikaTayAna-rastha-gAma-dAsa-dAsI-kiMka-kaMcukI-mayehara-varSadhara-tiviha-dIpa sthAla-pANI-sthAsaka-pallaka-katimaya vipakva, pAvIDha-karoTIkA-pabhraMka-pratizayyA. ATha ATha haMsAdI viziSTa bhedo - haMsa-kauMca-garuDa-oNaya-praNata-dIrdha-bhadra-pakSa-magara-padA-dizA sauvastika che agiyAra, tela-koTha samudgaka, ba, coya, tagara, elA, haritAla, hiMgaloka, mana:zIla, sAsava-samugaka. kundhA, cilAtI, vAmaNI, vaDabhI, babarI, vasiya, yonika, palhavikA, IsiNIyA, dhoraINiyA, lAmikI, lakuzikI, damiNI, siMhalI, ArabI, puliMdI, pakavaNI, bahaNI,
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1-/Vrapa thI 29 58 jJAtAdharmakathA gasUtra-saTIka anuvAda muDhI, zabarI, pAssI. chatradharI, ceTI, cAmaradharI, tAliyaMTadharI, sakaroTIkAdharI, kSIra Adi paMca dhaNI -- aSTAMgamardikA, unmardikaviramaMDikA, varNacUrNaka pIsita krIDAkArI, dravakArI * * usthApitA, nADaila, kaDuMbiNI, mahAnasiNI, bhaMDArI, ajadhAri, puSagharI, pANIyadhArI, valakArI, zayyAkArI AgaMtarikI-bAhirIkI, pratihArI, mAlArI, preSaNakArI ATha ATha. ahIM A pAThakkama che, svarUpa A rIte - ATha mugaTa mugaTapravara Adi, hA18 saro, 9 saro. ekAvalI-vicitramaNikA, muktAvalI-motInI, kanakAvalI-kanaka, mANekamayI, kaTaka-kalAyika AbharaNa, guTikA-bAhurakSikA, kSama-kapAsanuM banela, vaTaka-misarImaya, paTTa-paTTasUtramaya, dukUla-dukula nAmaka vRkSathI banela. vaka-vRkSavaka nipajJa. zrI Adi cha devInI pratimA. naMdAdino artha lokathI jANavo. bIjA kahe che. naMda - vRta lohAsanAdi - x - tala-tAlavRkSa, vraja-gokuLa, nADya-zIzabaddha nATaka. aa-uttama aa, sarva ranamaya zrIgRhapratirUpa, e rIte hAthI Adi. cAna-zakaTa Adi, yugya-gola deza prasiddha, be hAra pramANa jaMpAna cokhaNI. zibikA-kUdAkArathI AcchAdita, skaMdamAnikA-puruSa pramANa jaMpAna vizeSa. malli-hAthI uparanI aMbADI, te bIjA dezamAM cillI kahevAya che. vikaTayAna-anAcchAdita vAhana, ca-saMgrAmika paricAna, - X - X - gAma-10,000 kuLanuM eka gAma, dIpa traNa prakAre - avalaMbana dvIpa, zRMkhalAbaddha hoya, uckaMpana dvIpa - urva daMDavALuM, paMjaradvIpa-abhapaTala Adi paMjarayukta, A traNe traNa bhede che - sonAno, rUpAno, te baMneno. A pramANe zAla Adi suvarNAdi traNa bhede che. kaivikA - kalAcikA, avaroja-tApikAhastaka, * X - bhilikAAsanavizeSa, - x * bAkI rUDhithI jANavuM. vipula-ghaNuM, dhana-gaNima, dharima, meya, paricchedha bhedathI cAra prakAre che. kanaka-suvarNa, ratnakarkItanAdi, vasvajAtipradhAna vastu - X * zilApavAla-vidhuma, athavA zilA-rAja5 - X - sAra-pradhAna. alAhi-pati, paripUrNa. cAva-sthAvat parimANa, sAtamA-kula lakSaNa vaMzamAM thanAra sAtamA puraSa sudhI. prakAma-atyartha, dAtuM-dIna Adine dAna, bhokatuM-svayaM khAya, paribhAjayituM-dAvAda Adino parimANakaravo, -x- kukamANehiM muyaMgamalaihiM ghaNAM jorazI AsphAlana karavAthI phATI jatuM lAge tevuM, mRdaMgamukhapuTa te mRdaMgamastaka. -x* mahayA janasa ahIM yAvat zabdathI janasamUha, janabola, janakalakala, janorma, janakala, janasaMnipAta, ghaNAM loko paspara e pramANe kahe che e rIte prajJApe che, bole che, prarUpe che - he devAnupiyA Adikara, tIrthakara, zramaNa bhagavaMta mahAvIra vAva prAptinI kAmanA karanAra pUrvanupUrvI cAlatA, prAmAnugrAma jatA ahIM AvyA che, ahIM saMpAd, samavasRta thayA che, ahIM rAjagRhanagaramAM guNazIla cetye cayA pratirUpa avagraha laIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicArI rahyA che. he devAnupiyA tathArUpa arahaMta, bhagavaMtanA nAmagomanA zravaNathI paNa mahAphaLa maLe, to abhigamanavaMdana-namana-pratiyyachanA-paryApAsanAnuM to keTaluM phaLa maLe? eka ja Arya dhArmika suvacananA zravaNanuM mahAphaLa che, to vipula artha grahaNanuM keTaluM hoya? he devAnupiya ! tyAM jaIe. bhagavaMtane vAMdI-namI-satkArI-sanmAnI-kalyANa maMgala deva daityarUpa temane paryApAsIe. te ApaNane A ane parabhavamAM hita-sukhakSama-niHzreyasa-AnugAmikapaNe thaze.. ghaNAM ugro cAvat zabdathI ugrapugo, bhoga, bhogaputro tathA rAjanya, kSatriya, brAhmaNa, bhaTa, yoddhA, malakI, lacchavI ane bIjA paNa ghaNAM rAjA, Izvara, talavara ItyAdi sArthavAha vagere. temAMnA keTalAMka vaMdanArthe, keTalAMka pUjAryo, satkAra-samAnakutuhala nimite, na sAMbhaLela sAMbhaLIzuM, sAMbhaLelane niHzaMkita karIzuM tema vicArI, keTalAMka muMDa thaI, gharathI nIkaLI aNagAra pravajyA laIzuM tema vicArI, keTalAMka bAra bhede gRhIdharma svIkAravA mATe, keTalAMka jinabhaktirAgathI, keTalAMka jillAvAra samajIne, ema vicArI snAna karI, balikarma karI, kautuka maMgala prAyazcita karI, mastake mALA ghArI, maNi-suvarNanA * x * AbhuSaNa paherI, uttama vastra paherI, caMdana vaDe zarIrane vilepana karI, koI hAthI-ghoDA upara, koI zibikAdi upara, koI page cAlIne * x * nagara madhyethI nIkaLyA. * x * mahA jana zabda-paraspara AlApAdi rUpa X * jemAM mahAnuM janazabda, janamUha-teno samudAya, janabola-avyakta varNa dhvani, kalakala, urmi, ukalikA, sannipAta-alaga alaga sthAnethI Avela lokonuM ejha mIlana, temAM ghaNAM loko paraspara sAmAnyathI kahe che, vizeSathI prajJApe che, A ja artha bole che, prarUpe che. athavA sAmAnyathI kahe che, vizeSathI prajJApe che, vyakata payayavacanathI bole che, upapattithI prarUpe che. rAjagRha, guNazIla caitye samavasaryA * * * mahAla-moTuM phaLa, artha thAya che. tahArUva-te prakAnA svabhAvanuM mahAla janana svabhAva. nAmanoya- icchAnusAra abhidhAna te nAma, guNaniuga te goga zravaNathI. vijApu - 'puna' zabda pUrvokta ane vizeSathI jaNAvavA mATe che. aMga zabda AmaMtraNArthe che athavA paripUrNa ja A zabda vizeSaNArthe che. mafpaNTyana - abhimukha gamana, dhananana - stuti, namana - prakRSTa namana, prafnauchana - zarIrAdi saMbaMdhI prazna. paryApAsanA-sevA. * * - mArca - AryapraNetApaNAthI, thApA - dharmapratibaddhatvathI - x * vAra vastrAdi arcanathI Adara karavo jamAna - ucita pratipati vaDe. kaMpIna - durita upazamana hetu. vata - deva * x - mo - ApaNane, pratyabhave-janmAMtare. | hitAya-pacca aHvata, kSamAya-saMgatatava mATe, niHzreyasa-moTA, AnugAmika bhavaparaMparA sukhAnubaMdhI sukha. A hetuthI ghaNAM Adi deva sthApita rakSakavaMzaja, GuputrA, te ja kumArAdi avasthAvALA, bhoga- Adi deve sthApita guruvaMzamAM janmela, rAjanya-bhagavatanA vayasyanA vaMzajo, kSatriya-sAmAnya rAjakulIna, bhaTo-zauryavaMta, codhA-tevI viziSTatara. malakI, lecchakI-rAjA vizeSa ceTaka rAjAnA 18 gaNa rAjAmAMnA
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-//5 thI 29 6o jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda nava-nava te malakI ane vecchakI. lecchai-kyAMka vaNiju evI vyAkhyA che - X - mA - keTalAMka, vaMdana hetuthI ItyAdi. * * hAra, aIhAra, prAlaMba, kaTisaNa tathA bIjA paNa zobhana AbharaNo, caMdana vaDe lipta zarIrasaMga, * * * * * 3fi - AnaMdano mahAdhvani, bola-vyakta varNa varjita dhvani, kalakala-vyakta vacana, AvA lakSaNavALo je rava tenA vaDe samudrarava svarUpa. tevA prakAranuM nagara thayela hatuM. prApta - eka ja dizA IzAna khUNA svarUpa. aifmamu - eka bhagavaMtanI abhimukha thayelA, teo nIkaLe che. *x - tyAre te meghakumAra ghaNAM ugro cAvatu eka dizAbhimukha thaI nIkaLelA jue che, ItyAdi spaSTa che. HE * Indrotsava, e rIte bIjA pado jANavA. vizeSa e - 8 - kArtikeya, ziva - mahAdeva, vaizaHUT - yakSarAja, nAnA - bhavanapati vizeSa, yakSa ane bhUta-vyaMtara vizeSa, vairya - sAmAnyathI pratimA, udhAnayAmA-udhAnagamana, vyAyAmane - Agamana pravRtti jANIne. * sUtra-30 - tyAre te megha kaMcakI paranI pAse A kathana sAMbhaLI, samajI STa tuSTa thaIne kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne Ama kahyuM ke - he devAnupiyo ! jaldI cAITa azaratha joDIne upasthita karo, teo paNa 'tahati' kahIne tha lAve che. * * * tyAre te megha nhAI cAvatuM sAlaMkAra vibhUSita thaIne catuITa AzcarathamAM ArUDha thaI, koTa junI mALAyukta chane dhAraNa karI mahAnu bhaTacaTakara chaMdanA parivArathI gherAyela rAjagRhanagaranI vaccovacce thaIne nIkaLe che. nIkaLIne guNazIla caitye Ave che, AvIne tyAM zramaNa bhagavata mahAvIranA chawAtichatra, patAkAtipatAkA, vidhAdhara-cAraNa-jUbhaka devane nIce utaratA-upara caDatA jue che. jaIne cAturghaTa azarathathI utare che. tyArapachI zramaNa bhagavata mahAvIra sanmukha pAMca abhigama vaDe jAya che. te A - sacitta dravyono tyAga, acitta dravyono tyAga, eka zATika uttarAsaMga karaNathI, bhagavatane jotAM aMjali joDavI ane manane ekAgra karavuM. * * pachI jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra che, tyAM Ave che, AvIne bhagavaMtane traNa vakhata adakSiNa pradakSiNA kare che, karIne vAMdI-namIne bhagavaMtathI ucita sthAne zuzruSA karato, namana karato, baMne hAtha joDI, abhimukha thaI vinayapUrvaka bhagavaMtanI paryApAsanA kare che. bhAra bhagavate meghakumAra ane te mahAmoTI parvadA maye AzaryakArI dhamani kahe che - je rIte jIvo baMdhAya che - mukata thAya che ane saMkalezane pAme che, dhamakA kahI, yAvatu dA pAchI pharI. * vivecana-30 : jemAM cAra ghaMTa laTakI rahyA che, te tathA azvapradhAna stha. 28 - ArUDha. mahA je bhaTonA caDakara vRMda-vistAravALo samUha lakSaNo je parivAra tenA vaDe pasvisva. chuMbhaka devo ticha lokacArI che. movaiyaTT - AkAzathI nIce utaratA, 3gvera - jamInathI uMce jatA joIne. vatta Adi. pamtAMbalAdi sacitta dravyonA vyasarjanathI, alaMkAra-vAdine na choDIne, kyAMka "choDIne' evo pATha paNa che, tyAM chama Adi ayita dravyono tyAga karIne - X - jemAM eka zATikA che, te uttarIya vizeSa dhAraNa karIne, cakSu sparza * jotA, aMjalipagraha - be hAtha joDIne, ekava karaNa - ekAgratva dhAraNa karIne, kyAMka 'ekaqbhAvathI' evo pATha che. - zruta, cAritrarUpa. * * * je rIte jIvo karma vaDe baMdhAya che, mithyAtva Adi hetu vaDe karmayI mukAya che, jJAnAdi AsevanathI je rIte saMkaleza pAmI azubha pariNAmavALA thAya che te kahe che. dharmakathA 'uvavAIthI kahevI. * sUtra-31 : tyAre te meghakumAre zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharma sAMbhaLI, samajI hasTa-tuSTa thaI bhagavaMtane traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA kare che, karIne vaMdananamaskAra kare che, karIne Ama kahe che - bhagavatu huM ninja pravacananI zraddhA karuM chuM e rIte parIti-ruci karuM chuM. huM ninja pravacana svIkAruM chuM. bhagavad ! nipm pravacana ema ja che, tema ja che, avitatha che, Icchita che, pratiSThita che, Icchita-pratiSThita che. je rIte tame kaho cho. vizeSa e ke - huM mAtApitAne pUchIne pachI muMDa thaIne dIkSA laIza. - - he devAnupiyA sukha upaje tema karo, pratibaMdha na karo. tyAre te meghakumAra bhagavaMtane vaMdana-namana karIne cAtuTa Azaratha pAse Ave che. AvIne temAM ArUDha thayo, thaIne mA bhaTa-caTara, pahakara vaDe parIvarIne rAjagRhanagaranI vaccovacca thaI potAnA bhavane Avyo. AvIne cAturghaTa azvarasthathI utaryo. utarIne mAtA-pitA pAse Avyo. AvIne mAtApitAne pAdavaMdana karyA. tyArapachI Ama kahyuM - he mAtApitA! meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharma sAMbhaLyo che, te dharmanI meM IcchA karI, vAraMvAra IcchA karI, mane ro. tyAre te medAnA mAtA-pitAo Ama kahyuM - he putra! tuM dhanya che. he ... ! te pukhyavaMta, kRtArtha, kRtalakSaNa che ke teM bhagavaMta pAse dharma sAMbhaLyo, vaLI te dharma tane ISTa-pratISTa-racikara lAgyo che. tyAre te meghakumAre mAtA-pitAne be-traNa vakhata paNa Ama kahyuM - he mAtApitA ! meM bhagavaMta pAse dharma sAMbhaLela che, te dharma Icchita-praticchitaabhiracita che. he mAtA-pitA huM IcchuM chuM ke ApanI anumati pAmI bhagavaMta pAse muMDa thad, ghara choDI aNagara padjyA lauM. tyAre te dhAriNIdevI, te aniSTa, akAMta, piya, amanojJa, amaNAma, azrutapUrva kaThora, vANI sAMbhaLI. AvA prakAranA mano-mAnasika mahA putra duHkhathI abhibhUta thaI. tenA romakUpamAM parasevo AvIne, zarIrathI pasIno-pasIno thaI gaI. zokathI teNInA aMgo kApavA lAgyA, teNI niteja-dIna vimanavadanA
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/31 hAtha vaDe masaLela kulanI mALA jevI * tallaNa teNI duHkha ane durbaLa thaI gaI. teNI lAvaNya zunya, kAMti hIna thaI gaI. paherela valaya sarakI bhUmi upara paDI bhAMgI gayA, tenuM uttarIya vastra saskI gayuM, sukumAla kezagza vikharAI gayo. mUchaviza, naTacita thaI gaI. kuhADuthI kApela caMpaka latA samAna, mahotsava saMpanna thayA pachI Indradhvaja samAna pratIta thavA lAgI. tenA zarIranA sAMdhA DhIlA paDI gayA e sthitimAM dhAriNI sagathI dhaDAmathI pRdI upara paDI gaI. tyArapachI te zariNIdevI, saMbhama sAthe zIvratAthI suvarNakaLazanA mukhathI nIkaLela zItaLa jaLanI nirmaLa dhArAthI siMcAtA, teNInuM zarIra zItaLa thaI gayuM. ullepaka-tAlavRtta-vIMjhaNA janita jalakaNa yukta vAyuthI tapuranA parijanathI zvAsita karAtA muktivAla samAna paDatI azrudhArAthI potAnA stanone siMcavA lAgI, karaNa - vimanaska-dIna thaI rotI-kaMdana karatI * pasInA ane lALa TapakAvatI- vilApa karatI, meghakumArane Ama kahevA lAgI * vivecana-31 - mafma - che, evo svIkAra, nai9i pravacana-jainazAsana, pAyAma * pratyaya [vizvAsa] kasyo. dhAma - karaNa ruci viSaya karuM chuM. arthAt Icche che. svIkAruM. chuM. - x * avitatha - satya, 0i - ISTa, paffchaU - punaH punaH ISTa, athavA bhAvathI pratipanna abhirucithI. - x 3TITo - gharathI nIkaLIne anagAritA-sAdhutAne huM svIkArIza. manamAM thAya te mAnasika, te manomAnasika. tenA vaDe abahivRtti kahI. evA tA * romakUpomAM parasevo Avyo. prajanana . khare che, teNInA gaNo klinna thayA. zokathI bhAre thaI tenuM zarIra kaMpavA lAgyuM. dInanI mAphaka-vimanaskavat vadana ke vacana jeNInuM che te. huM dIkSA lauM" e vacanazravaNa kSaNe ja avaruNa-plAna ane durbaLa zarIrI thaI. * x * nichAyA-zobhArahita, durbaLavathI jenA AbhUSaNo zithila thayA che te, durbaLavathI te bAhuthI paDI gayA, bhUmimAM paDavAthI dhavala valaya bhAMgI gayA, uttarIya sarakI gayuM ItyAdi *x* gurthI-alaghuzarIrI, nivRtamahevendrayaSTi-Indraketu rahita, saMdhibaMdhana-saMdhIo zithila thaI. * x - 3ttayANa - apavartitAthI * * * niviipatA-zItala karAyela - x - kakSepa * vaMdalAdimaya ja muThThImAM grAhya daMDa madhya bhAga, tAlavRta-tADa nAme vRkSanuM pakavRta, athavA tadAkAra camamaya vIMjhaNo, vaMzAdimaya ja vAMta grAhya daMDa.. #gfsaUT- jaLakaNa sahita. - x - rudaMti-sAthupAta zabda karatI, kaMdativani vizeSathI rahatI, tepamAna-parasevo ane lALa jharatI, zocamAnA - hadayathI Arta svare vilApa karatI. * sUtra-3ra he putra! tuM amAro eka ja putra che, amane iSTa-kAMta-priya-manojJamaNAma-vizrAmanuM sthAna, sammata, bahumata, anumata, bhAMDa-kaDaka samAna, rana, ranarUpa, jIvitanA ucchavAsa sama, hRdayamAM AnaMda janaka, uMbara puSpa samAna jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda tAruM nAma zravaNa paNa durlabha che, to darzananI vAta ja zuM ? ' he putra! kSaNabharane mATe ame tAro viyoga sahI zakatA nathI, to he pugA jyAM sudhI ame jIvIe chIe, tyAM sudhI manuSyasaMbaMdhI vipula kAmabhogone bhogava, pachI jyAre ame kALadharma pAmIe ane tuM pariNata vayano thaI jAya, kula-vaMza-taMtu kAryavRddhi thaI jAya, nirapekSa thaI jAya pachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse muMDa thaI - x - dIkSA leje. tyAre mAtA-pitAe Ama kahetA meghakumAre temane kahyuM - he mAtApitA ! je tame mane ema kaho cho ke he putra! tuM amAro eka ja putra che ItyAdi pUrvavat yAvat nirapekSa thaIne bhagavaMta pAse cAvatuM pattajita thaje, paNa he mAtApitAe A manuSya bhava adhuva, anitya, azAzvata, seMkaDo vyasana ane upadravathI vyApta che, vijaLI samAna caMcaLa, anitya, pANInA parapoTA samAna, tRNanA agrabhAge rahela jaLabiMdu samAna, saMdhyAnA rAga samAna, svapna dazanavatu, saDaNa-patana-vivaMsaNa dharmI che. vaLI pachI ke pahelA avazya vAkya che, mAtApitA! koNa jANe che ke koNa pahelAM jaze ane koNa pachI jaze? tethI he mAtA-pitA ! huM ApanI anujJAthI bhagavaMta pAse yAvatu dIkSA levA IcchuM chuM. tyAre te meghakumArane mAtA-pitAe Ama kahyuM - he pugA A tArI sadaMza, sadeza vacA, sadeza vaya, sardeza lAvaNya-rUpacauvana-guNayukta, sadeza rAjakulathI ANelI patnIo che, he putra! tuM emanI sAthe vipula mAnuSI kAmabhogone bhogava, pachI muktabhogI thaI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse yAvatu dIkSA leje.. tyAre te meghakumAre mAtApitAne kahyuM - he mAtApitA! je tame mane ema kaho cho ke - A tArI panIo sardeza che yAvatu pachI tuM dI/ teje. paNa he mAtApitA ! mAnuSI kAmabhoga zuci, azAzvata, vamana-pitta-nkapha-zuka-lohI karatuM che, gaMdA upavAsa-niHzvAsavALuM, gaMdA muma-maLa-sIthI ghaNuM patipUrNa che, maLa-mUtra-kapha-mela-nAsikA maLa-vamana-pitta-zukra-lohIthI utpanna che, ghuvaanitya-azaanksaDana-patana-vidadyana dharmI che, pahelA ke pachI avazya choDavAnuM che. he mAtApitA! vaLI te koNa jANe che ke pahelA koNa jaze? pachI koNa jaze ? tethI he mAtApita! huM IcchuM chuM yAvatuM pataMjita thauM. tyAre te meghakumArane mAtApitAe Ama kahyuM - he ! A tArA pitA, pitAmaha, pitAnA pitAmahathI Avela ghaNuM hiraNaya-suvarNa-kAMsu-va-maNi-motIzaMkha-kzIla- vAlaraktaratnansArarUpa dravya paryApta che yAvata sAtamAM kulavaMza peiDhI] sudhI cAle tema che. tene khUba ja darzana karatA-bhogavatA-paribhAga karo. he ! A jeTalo manuSya saMbaMdhI Rddhi-satkAra samudAya che, eTaluM tame bhogavo, tyArapachI anubhUta kalyANa thaI, bhagavaMta pAse dIkSA leje. tyAre te meghakumAre mAtApitAne Ama kahyuM - he mAtApitA! je tame ema kaho cho ke he putra ! A pitA, pitA yAvatuM tyArapachI anubhUta kalyANa thaI
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda 1/-/1/32 dIkSA leje. paNa te mAtApitA hiraNaya, suvarNa yAvatu sAra dravya anicorAjI-dAyita-mRtyu sAdhita che. te agni sAmAnya cAvatuM mRtyu sAmAnya che, saDaNa-patana-vidadya dhAma che, pahelA ke pachI avazya yAjya che. vaLI he mAtApitA koNa jANe che ke pahelA koNa jaze ? pachI koNa jaze ? cAvatu dIu levA IcchuM chuM. tyAre te meghakumArane tenA mAtApitA jyAre ghaNI viSaya-anukULa AkhyApanA, prajJApanA, saMjJApanA, vijJApanA vaDe samajAvavA, prajJApita karavA, saMbodhita karavA ke manAvavAmAM samartha na thayA, tyAre viSayane pratikULa, saMyama pati bhaya ane udvegakArI prajJApanAthI Ama kahyuM - he putra! A ninja pravacana satya, anuttara kaivalika, pratipUrNa, naiyAyika, saMzuddha, zacakataka, siddhimArga, muktimArga, niyaNimArga, nivaNamAga, sarva duHkha prakSINa mArga che. [paraMtu sarSa mAphaka ekAMta daiSTika, chusa samAna ekAMta vAravALuM, loDhAnA caNA cAvavA samAna, retInA kavala samAna svAdahIna, gaMgA mahAnadInA sAmA pUramAM taravA samAna, mahAsamudrane bhUA vaDe hustara, tINa talavArane AkramavA samAna, mahAzilA jevI bhAre vastuone gaLAmAM bAMdhavA samAna khaganI dhAra upara cAlavA samAna che... he putra, zramaNa ninjane AdhAkama, zika, kItakRta, sthApita, racita, dubhikad, kAMtArabhakata, valikAbhakad, plAnabhakata, mUla-kaMda-phaLabIja-harita bhojana khAvuM ke pIvuM na kahyuM. - he putra! tuM sukha bhogavavA yogya che, duHkha bhogavavA yogya nathI. te ThaMDI ke gama, bhukha ke tarasa, vAta-pitta-kapha-saMnipAta janya vividha rogAtaMka, pratikULa vayano, grAma kaMTaka, utpanna bAvIza parISaha, upasargone sahana karavA samartha nathI, he putra! tethI mAnuSI kAmabhogone bhogava, tyArapachI bhukatabhogI thaI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dIkSA leje tyAre te meghakamAre mAtA-pitAne A pramANe kahetA sAMbhaLI teone Ama kahyuM - he mAtApitA! jyAre tame mane ema kaho cho ke he yujha / nizvi pravacana satya, anuttara che yAvatu pachI bhakatabhogI thaI bhagavaMta pAse cAvatu dIkSA leje, paNa he mAtApitA ! nirgastha pravacana kalIbha kAyara kApuraSo, Aloka pratibaddha, paralokanA sukhane na IcchanAra sAmAnyajana mATe dura che, paNa dhIra, deDha saMkalAvALAne AmAM pAlana karavAnuM zuM duSkara che ? tethI he mAtApitA / ApanI anujJA pAmIne huM zramaNa bhagavaMta pAse yAvatuM dIkSA levA IcchuM chuM. * vivecana-3ra : nAtha - putra. ITa-IcchAviSayavathI, kamanIya hovAthI kAMta, prema tibaMdhanacvathI priya, mana vaDe upAdeyapaNe hovAthI manojJa, mana vaDe jaNAya mATe manoma, zairyaguNa yogathI dhairya, vizvAsa sthAna, kAryakaraNamAM saMmata, ghaNAM kAryomAM bahumata * x* kArya vidhAna pachI paNa anumata, AbharaNa ranavat x * ciMtAmaNI ratnAdi samAna, amArA jIvitanA ucchavAsa vadhAranAra athavA jIvita utsava samAna, hRdayanAM AnaMda janaka - X * che. ame jIvIe chIe tyAM sudhI bhoga bhogava. * x * putra pautrAdi vaDe kulavaMzasaMtAna taMtunI vRddhi karIne - x * badhAM prayojanothI nipekSa thaIne [dIkSA le] madhuva - sUryodayavata dhruva nahIM, pratiniyata kALe avazya thanAra nahIM. niyata - aizvarya chatAM paNa daridvAdi bhAvathI, zAzvata - kSaNa vinazcaracI, sana - dhutacorI Adi te seMkaDo upadrava saMbhava athavA sadA upadravothI vyApta che. zana - kuSThAdi vaDe AMgaLI AdinuM kharavuM, khaDjha vaDe bAhu AdinuM chedana te pAna, vidhvaMsa-kSaya evo jeno svabhAva che. te pUrve ke pachI avazya tyAjya che. vaLI koI jANatuM nathI ke - x - pahelA ke pachI koNa maraze. vAcanAMtaramAM meghakumAranI patnInuM varNana A rIte maLe che - A tArI panIo vipula kulanI bAlikAo che, kalAkuzaLa-sarvakALa lAlita sukhocita, mAva gaNayukata, nipuNa, vinayopacAra paMDita vicakSaNa - paMDita maNe viyANa che. maMjulakomaLa, zabdathI parimita, madhura-akaThora, bhaNita-hasita-ItyAdi che. avikala kulazIla-zAlinI, vizuddha kuLavaMza-saMtAna taMtu varlDana prakRSTa garbha saMbhava lakSaNa prabhAvI che. manonukUla, hRdayane ISTa, tArI guNa vaDe vallabha ATha bhAyao, nitya bhAvAnuM rakta, savAMga suMdarIo che. - - - mAnuSya kAmabhoga-tenA AdhArabhUta strI-puruSa zarIrone abhipreta, azucikAraNatvathI azuci, vamanane jharanAra Adi che, A rIte bIjA pado paNa jANavA. - - - vizeSa e ke - - kapha, zuka-sAtamI dhAtu, zoNita-lohI, durUpa-virUpa je muga-maLapUtAdithI bahupatipUrNa. vyAra 0 maLa, prasavaNa-mUtra, siMdhAna-nAkano mela, vAMtAdi, saMbhava-utpatti. A tArA Arthiva pitAmaha, pitAnA pitAmaha, pitAnA prapitAmaha, tenI pAsethI Avela athavA Aryaka-prAryaka-pitAno je payaya ke paripATIthI Avela che. agni sAdhita, dAvAda-putrAdi, A ja dravyanA atipAtane avazya pratipAdanArthe paryAyAMtaracI kahe che - agni sAmAnyAdi. vastrAdinuM lAMbA gALe zayana, vadi vinAza te patana, nAza, svAbhAvika uccheda dharma jeno che te... saMvAti - samarca, viSaya-zabdAdino anuloma-pravRttijanakacvathI anukUla-viSayAnuloma, AgApana-sAmAnya thakI pratipAdana, prajJApanA-vizeSathI kathana, saMbodhana vaDe saMjJApana, vijJaptithI vijJApana. * x - tyAre viSaya pratikULa-zabdAdi viSayonA paribhoga niSedhakatvathI pratiloma, saMyamathI bhaya ane udvega karIne-saMyamanA karava pratipAdana para evI prajJApanA vaDe prajJApita karatA * x - nirNanya-sAdhu, pravacana e ja pravacana, sajjanone hitakArI che athavA sadbhUta te satya. jenAthI pradhAnatara koI nathI te anuttara, evuM bIjuM paNa anuttara hoya, tethI kahe che - kaivalika, kevala eTale advitIya athavA kevalI praNita, pratipUrNa
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15-1532 65 apavarga prApaka gaNa vaDe bharela, naiyAyika-mokSagamaka athavA nyAyamAM thanAra. saMzuddhasAmanyathI zuddha, ekAMta akalaMka. zarA-mAyAdi, kApavuM te zalyakartaka. siddhihitArtha prApti, teno mArga, te siddhi mArga. mukti mArga-ahitakarma vimyutino upAya, tyAM laI jAya che yAna, nirupama yAna te nirmANa-siddhi kSetra, teno mArga che niyaNi mArga, e rIte nirvANa mArga paNa kahevo. vizeSa e ke - nivaNa eTale sakala kamI virahajanya sukha. sarva duHkhanA kSayano mArga. sapanA pakSe mAMsa grahaNanA ekatva lakSaNa ekanizcayA dRSTi, jenI che te ekAMtadaSTika. charInI jema eka dhAravALo athatu apavAda kriyAnA abhAvathI athavA eka vibhAga Azrita dhArA jenI che te. loDhAnA caNA cAvavA jevuM duSkara cAritra, retInA kaNa jevuM nirAsvAda, vaiSayika sukha AsvAdana apekSAthI kahyuM, gaMgAnI jema * x - pravacana pAlana duttara che, *x* tIrNa khagAdi upara AkramaNa samAna A pravacana che arthAta tenI jema pAlana azakya che, mahAzilAdine avalaMbavA samAna dukara, je vrata-niyama che te talavAranI dhAra mAphaka sevavA rUpa che. arthAtu A pravacananuM anupAlana tenI jema kukara che. AnuM karavuM kema che ? te kahe che - X * racita - auzika bhedathI lADunA cUrNane pharI lADupaNe banAvavA. jyAM bhikSAkAryo dukALamAM saMskArAya te dubhikSabhakta. e rIte bIjA paNa kahevA. vizeSa e ke - kAMtAra eTale araNya, vaElikA-vRSTi, glAna hoya tene Arogyane mATe je apAya te glAna bhakta. mULa-pANijJATikAdi. zItAdi sahevA samartha nathI. roga-kuSThAdi, AtaMka-jaldI ghAta karanAra zULAdi. vividha Indriya varga pratikULa, te grAmakaMTaka. jema loDhAnA caNAdinI upamA du:khathI sevAtA nairgastha pravacanane mATe kahI paNa te dIkara konA mATe ? klIba-maMda saMtananavALA, kAtara-kAyara, kApuraSa-kutsita manuSya, duranucadu:khathI sevita. - x - paNa dhIra-sAhasikane duranucara nathI, jene nizcaya karma che tene kaMI dukara nathI. sutra-33 - tyArapachI meghakumArane tenA mAtApitA jyAre viSayane anukULa ane pratikULa ghaNI khyApanA, prajJApanA, vijJApanAthI samajAvavA, bUjhAvavA, saMbodhana ane vijJapti karavAmAM samartha na thayA, tyAre IcchA vinA meghakumArane Ama kahyuM - he mAM eka divasane mATe paNa tArI rAjyazrIne levA IcchIe chIe. tyAre te meghakumAra, mAtA-pitAnI IcchAne anuvatato mauna rahyo. tyAre te zreNika rAja, kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupiyo ! jaldIthI meghakumAranA mahAI, mahAI mahAha, vipalarAjyAbhiSekanI taiyArI karo. tyAre kauTuMbika puraSoe yAvatuM te pramANe karyuM. tyAre te zreNika rAjA ghaNAM gaNanAyaka-daMDanAyaka vaDe cAvatu parIvarIne meSakumArane 108-108 suvaNa, ya, suvaNarUNa, maNimaya, suvarNamaNimaya, rUdhyamaNimaya, suvaNarUdhyamaNimaya, mATInA kaLazo vaDe [ 864 kaLazo sava[14/5 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda udaka, mATI, puSa, gaMdha, mArA, auSadhi tathA sarasava vaDe bharIne, sarvati-sava baLa vaDe yAvatu TuMdubhinighoMSa nAdita ravathI moTA-moTA rAjAbhiSeka vaDe abhisiMcita karo. karIne zreNika rAjAe meghane be hAtha joDI, mastake aMjali karI Ama kahyuM - he naMda ! tamAro jaya thAo. he bhadra! tamAro jaya thAo. he jagata naMda ! tamAruM bhaddha thAo. tame na jItelane jIto, jItelA mitrapakSanuM pAlana karo, jItelA maNe vaso, na jItela zatrupakSane jIto, yAvatuM manuSyomAM bharata cakI mAphaka rAjagRha nagaranA anya ghaNAM gAma, Akra, nagara cAvatuM saMnivezanuM Adhipatya karatA yAvata viyaro. ema karIne jaya-jaya zaGda kare che. tyAre te megha, mahAna rAjA thaI cAvatuM vicAre che. tyArapachI te megharAjAnA mAtA-pitAe Ama kahyuM - he pumA bolo, zuM daIe? zuM ApIe ? tArA hRdayane zuM Icchita che ? tyAre te megharAjAe mAtApitAne Ama kahyuM - he mAtApitA ! huM Iccha chuM ke kumikApaNathI rajoharaNa, pAtra, vANaMdane bolAvo. tyAre te zreNika rAja kauTuMbika puruSane bolAve che, bolAvIne Ama kahyuM - he devAnupiyo ! be jAo, zrIgRhathI traNa lAkha mudrA laIne be lAkha mudrAthI kumikApaNathI rajoharaNa ane pAkA lAvo ane eka lAkha mudrAthI vANaMdane bolAvo. tyAre te kauTuMbika purayo zreNika rAjAne Ama kahetA sAMbhaLI haSTatuSTa thaI zrIgRhathI traNa lAkha mudrA laIne, kumikApaNathI be lAkha mudrA vaDe rajoharaNa ane patra lAvyA, eka lAkhathI vANaMda bolAvyo. tyAre te vANaMda, te kauTuMbika purapa vaDe bolAvAtA haSTa cAvat harSita hadayathI snAna karI, bakukarma karI, kautuka-maMgala-prAyazcitta karI. zuddha-pAveya maMgala uttama vastra paheryA, aA-mahAI AbharaNathI alaMkRt zarIrI thaI zreNika rAjAnI pAse AvyA. AvIne rAjAne be hAtha joDI, aMjali karI Ama kahyuM - he devAnapiya! AjJA karo ke mAre zuM karaNIya che? tyAre te zreNika rAjA vANaMdane Ama kahe che - he devAnupiyA tuM ja, surabhi gaMdhodaka vaDe sArI rIte hAtha-paga dhoi, cAra paDavALA zeta vANI mukha bAMdhIne meghakumAranA niSkramaNa yogya cAra aMgula choDIne agrakezane kApo. tyAre te vANaMda, zika rAjAe Ama kahetA harSita yAvatuM hadayI thaI cAvatuM AjJA svIkArI. pachI surabhi gaMdhodaka vaDe hAtha-paga dhoyA, dhoIne zuddha varu vaDe mukha bAMdhyuM, bAMdhIne parama yatanAthI meghakumAranA niSkramaNa yogya cAra aMgulane choDIne agrakeza kAyA. tyAre te meghakumAranI mAtAe mahAI haMsalakSaNa paTaNATakathI agrakezane lIdhA, laIne surabhi gaMdhodakathI dhoi, dhoIne sarasa gozISa caMdana vaDe carcA karI, pachI zveta vasyAmAM bAMdhyA, bAMdhIne rana samugakamAM mUkyA, mUkIne peTImAM rAkhyA. rAkhIne jaladhArA-niguDInA phUlaTuTelA motInA hAra samAna
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/33 68 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda azrugharA pravAhita karatI, rotI-rotI, AkaMdana karatI-karatI, vilApa karatIkaratI A pramANe bolI | meghakumAranA A kezanuM darzana abhyadayamAM, utsavamAM, parva tithiomAM, avasara-ajJa-parvamAM aMtima darzana thaze. ema karIne ozIkA nIce te peTIne rAkhI. tyApachI te meghakumAranA mAtApitAe uttarAbhimukha sIMhAsanane rakhAvyuM. merakumArane bIjI-strIjI vakhata sonA-cAMdInA kaLazathI snAna karAvyuM, ruMvATIvALasukumAla gaMdha kASAyika vAthI zarIra luMTyuM. sarasa gauzIrSa caMdana vaDe zarIrane lepana karyuM, karIne nAkanA zvAsanA vAyu vaDe uDI jAya tevA yAvatu haMsalaiNa paTaNATakane paherAvyuM. pachI hAra-ardha hAra - ekAvali-mukatAvali-kanakAvali nAvali-prAlaMba pAda pralaMbha-truTi-keyu-aMgada-daza AMgaLImAM vIMTI-kaTisukuMDala-cUDAmaNi-ratanajaDita mugaTa paherAvyA. paherAvIne divya phUlanI mALA paherAvI. pachI daImalaya-sugaMdhita gaMdha lagAvI. tyAre te meghakumArane gaMthima-veSTima-pUrima-saMitima cAra prakAranI mAlA vaDe kalAvRkSa samAna laMkRta, vibhUSita kare che. tyAre te zreNika rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM - o devAnapiyo ! jaldIthI anekazana khaMbhathI saMniviSTa, lIlAzita putaLI, IhamRga-vRSabha-turaga-nara-maga+vihaga-MAlaga-rkinara-ra-sarabhakhyama-kuMja-vanalatapadAlatanA citrothI yukta, ghaMTAvalinA madhurasmanohara svara thatA hoya, zubhakAMta-darzanIya hoya, nipuNa kArIgara dvArA nirmita, dedIpyamAna maNi ane ranonA ghugharanA samUhathI vyApta hoya, dbha upara banela vedikAthI yukta hovAthI manohara dekhAtI hoya, citrita vidhAdhara yugalathI zobhita hoya, sUryanA hajAro kiraNo, hajAro rUpo vALI, dedIpyamAna, ati dIpyamAna one tRpti ApanAra sukhA/ yukata, sagrIka rUpavALI, zIgha-tvarita-capala-vegavALI-hajAro puraSa dvArA vahana karAtI zIbikAne upasthApita karo. tyAre te kauTuMbika puruSo hRSTatuSTa thaI cAvatuM sthApe che. tyAre te meghakumAra te zibhikAmAM ArUDha thaIne, uttama sIMhAsana upara pUrvAbhimukha thaIne bese che. tyAre te meghakumAranI mAtA, snAna karI, balikarma karI, yAvat alpa paNa mahAI bharaNathI alaMkRta zarIrI thaI zIbikAmAM ArUDha thaI. pachI meghakumAranI jamaNI bAjunA bhadrAsane beThI, pachI meghakumAranI dhAvamAtA rajoharaNa ane papx laIne zibhikAmAM meghakumAranI DAbI bAjumAM beThI. tyArapachI meghakumAranI pAchaLa eka uttama varaNI, je zRMgAranA ghara jevI, suMdara vezavALI, saMgata gati - hAsya - vacana - ceSTA - vilAsa - saMlApa - ullAsa - nipuNa yuktopAcAra kuzala, paraspara maLala - samazreNi sthita-goLa-uMcA-puSTa-pIti janaka-uttamAkAranA stanovALI, hima-racAMdI-kuMdapuNacaMdramA samAna prakAzita, koraMTa puNonI mALAthI yukata dhavala chone hAthamAM laIne lIlApUrvaka ubhI rahI. tyArapachI meghakumAra pAse be uttama taruNI, je zRMgAranA gRhasamAna, suMdara vezavALI yAvatu kuzaLa hatI, te zibikAmAM ArUDha thaI, thaIne meghakumAranI baMne bAju vividha maNi-kanaka-ra-mahAI-tapanIyamaya-ujjavala ane vicitra daMDavALA camacamAtA, sUkSma-uttama-dIvALavALA, zaMkha-kuMdapuSpa-jalakaNa-rajatamaMthana karela amRtanA phINa samAna sarakhA be cAmara dhAraNa karIne lIlApUrvaka dytI ubhI rahI. tyArapachI te meghakumAra samIpe zRMgArarUpa cAva4 kuzala uttama taruNI yAva4 zibikAmAM ArUDha thaI. pachI mekumAranI pAse pUrva dizA saMmukha caMdrakAMtavaja-vaidUrya-vimala daMDanA tAlavRttane laIne ubhI rahI. -- tyArapachI te meghakumAranI pAse eka uttama varaNI yAvata suraNa zibikAmAM ArUDha thaI, thaIne meghakumAranI pUrva-dakSiNe zveta rajatamaya vimala salila pUrNa mauhAthInA moTA mukha samAna AkRtivALA bhaMgArane grahaNa karIne ubhI rahI. tyArapachI te meghakumAranA pitAe kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupiyo ! sardeza-sardeza vacA-sauMza vayavALA, eka samAna AbharaNa samAna vezadhArI 1ooo uttama vaNone bolAvo yAva bolAve che. tyAre zreNika rAja dvArA bolAvAyela te kauTuMbika puruSo harSita thayA, nAna karI yAvatu eka AbharaNa samAna vastro paherI zreNika rAja pAse Ave che. AvIne zreNika rAjAne Ama kahyuM - he devAnapiya! AjJA karo ke je amAre karaNIya hoya tyAre te zreNike te hajAra uttama kauTuMbika varuNone Ama kahyuM - he devAnupiyo ! jAo ane meghakumAranI saharApuraSavAhinI zibikAne vahana karo. tyAre te zreNika rAja dvArA Ama kahevAtA haSTa-tuSTa thayelA uttama 1ooo kauTuMbika taNo meghakumAranI sahamapuraSavAhinI zibikAne vahe che . * tyAre te meghakumAra sahamapuraSavAhinI zibikAmAM ArUDha thatAM tenI sAme pahelAM A ATha maMgala dravyo anukrame cAlyA. te A rIte - svastika, zrIvatsa, naMdAvarta, vadhamAnaka, bhadrAsana, kaLaza, matsya, darpaNa. cAlatu ghaNAM dhanArthI zAvatu sTArthI cAvatu anavarata abhinaMdAtA ane abhidvAtA A pramANe kahyuM - he naMda ! tamAro jaya thAo, bhaddha thAo. he bhadra ! tame na jItela Indriyone jIto, jItela sAdhudharmanuM pAlana karo, he deva! viMone jItIne siddhimAM nivAsa karo. dhairyapUrvaka kamara kasI, tapa dvArA rAga-dveSa rUpa mallonuM hanana karo. pramAda rahita thaI uttama zukla dhyAna dvArA ATha kamarUpI zatrunuM mardana karo. ajJAnAMdhakAra rahita sarvottama kevaLajJAnane pAmo. parISaha rUpI senAnuM hanana karI, rISahosathI nirbhaya thaI, zAzvata ane acala paramapada 5 mokSane pAmo. tamArA dharma sAdhanamAM vina na thAo. A pramANe kahIne teo pharI-pharI maMgalamaya jaya-jaya zabdano prayoga karo.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9/-/4/33 69 tyArapachI te meghakumAra rAjagRha nagaranI vaccovacathI nIkaLe che, nIkaLIne guNazIla caitye Ave che, AvIne sahapuruSavAhinI zibikAthI nIce utare che. * vivecana-33 : matsya - mahAprayojana, mahAI-mahAmUlya, mahArTa-mahApUjya, mahAt ke yogya rAjyAbhiSeka-rAjyAbhiSeka sAmagrIne ekaThI karo, suvarNAdi 864-kaLazo, bhaumejamATInA, sarvodaka-sarvatIrthanuM jaLa, nayanaya - tame jayane pAmo, naMda-samRddha, samRddhi prApaka, bhadra-kalyANakArI ! he jagaNaMda tAruM bhadra thAo. A gamamAM cAvat zabdathI Ama jANavuM - devomAM Indra, asuromAM camara, nAgomAM dharaNa, tArAmAM caMdra samAna, gAma, Akara ahIM cAvat zabdathI nagara, kheDa, karbaTa, droNamukha, maDaMba, paTTaNa, saMbAdha, saMnivezanuM Adhipatya, pauropatya, svAmItva, bhartRtva, mahattaskatva, AjJA-aizvaryasenApatya karatA, pAlana karatA, mahat Ahata-nRtya-gIta-vAjiMtra-taMtrI-tala tAlatruTina-dhanamRdaMga-pratyutpanna vAtrinA svathI vipula bhogopabhoga bhogavatA vicare che. ahIM kara Adi levAya te gAma, Akara-khANa, kara na levAto hoya te nagara, - 4 - 4 - saMvAha-parvatAdi durgamAM loko dhAnyane vahana kare che te, sAdi sthAna saMniveza, Adhipatya-adhipatikarma, rakSA. purovartitva-agresaratva, svAmitva-nAyakatva, bhartRtva-poSakatva, mahattaskatva-uttamatva, - x - AjJApradhAnatva ane senApatino bhAva... va - AkhyAnaka pratibaddha ke nityAnubaMdha, je nATya-nRtya ane gAna, vagADAtI je taMtrI, vINA, tALI, kaMsikA tAla, vAjiMtra, ghanasamAna dhvani je mRdaMga, catura puruSo vaDe vagADAtA, teno je avAja. - X + X " mAM zabdathI Ama jANavuM - mahAt himavaMta, mahAna malaya-maMdara, mahAIndra samAna, atyaMta vizuddha dIrgharAja kulavaMza prasUta, niraMtara rAjalakSaNa virAjita aMgavALo, bahujana vaDe bahumAnathI pUjita, sarva guNa samRddha, mUrdhAbhisikta. _patta - dayAvAna, maryAdAkAritvI sImaMkara, mRt maryAdA pAlakatvathI sImaMdhara, e rIte kSemaMka-kSemaMdhara jANavuM. hitapaNAthI janapada priya, zAMtikAritvathI janapada purohita, setukara-mArgadarzaka, ketukara-adbhUta kAryakAritvathI, purisava-puruSo madhye uttama, zUratvathI puruSasIMha, zApa samatvathI puruSAziviSa, - 4 - puruSavara gaMdhahastI, aGga - ADhya, vitta darzAvAt. ati vistIrNa bhavana-zayana-AsanavALA, yAna-vAhanathI saMkIrNa... tathA - "bahudhana bahu jAya vaccae'' dhana - gaNimAdi, ghaNAM jAtyarUpa rajata jene che te. Avoza - arthalAbhano prayoga - upAya. saMpratyuttA - jenA vaDe vyApAra karAyela che te. vidhi - tajela bahujana bhojana dAnathI avaziSTa-ucchiSTanA saMbhavathI athavA saMjAta visjIdda vividha bhaktapAna. ghaNAM dAsa-dAsI-gAya-bheMsa Adi, jenA kozakoSThAgAra-AyudhAgAra pratipUrNa che te. - 4 - 4 - kaMTaka eTale pratispardhI-gotrajA, vinAza vaDe upahata samRddhi apahArathI nihata, mAnabhaMgathI gaNita, dezanikAlathI jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda uSkRta. tethI ja akaMTaka banela. - X - X - x - rAjyane sAdhita karatA vicare che. vitta patnayAmo - Apane svIkArya nahIM, tevuM zuM vinAza karIe ? athavA tamArA abhimatane zuM ApIe ? tathA tamane ja zuM ApIe ? tArA hRdayane vAMchita evo kayo maMtra che ? vRttiyAvaLa - devatAdhiSThitatvathI svarga-mRtyu-pAtaLa lakSaNa traNe bhUmimAM saMbhavita vastu saMpAdaka dukAna. Avara - vANaMda, zrIgRha-bhADAMgAra, nille - sarvathA maLa rahita potiya-vastra, mahArTa-mahA yogya ke mahApUjA vaDe. haMsalakSaNazukla ke haMsa cihnarUpa, zATaka-vastra mAtra, vistRta paTa. siMduvAra-vRkSa vizeSa. A keza [vALa] nuM darzana - pyuya - rAjyalAbhAdi, utsava, piya samAgamAdi mahotsava, prasava-putrajanmamAM, tithi-madana terasamAM, kSaNa-indramahotsava, yajJa-nAgAdi pUjA, parvaNI-kArtikI Adi. 90 Jazcima - 'a'kAra amaMgalanA parihAryatvathI 'pazcima' chelluM darzana thaze. A kezadarzana kezarahita avasthAvALA meghakumAranuM je darzana, badhAM darzanane cheDe thaze athavA pazcima nahIM te pazcima-je meghanuM darzana karAvaze. uttarAvaLa - uttara dizAmAM je avataraNa-uttarAbhimukha. (kemake) rAjyAbhiSeka kALe pUrvAbhimukha besADela. zveta pIta - cAMdI, sonAnA, pAyapanaMva - pagasudhI je lAMbu che, tevuM ghareNuM, truTita-bAhurakSaka, keyUra, aMgada baMne AkArabhedathI bAhunA ja AbhuSaNa vizeSa che. - X - dardara-kuMDikAdi bhAjananA mukhane vastra bAMdhIne gALela ke temAM pakavela, malaya-malaya parvata thayela zrIkhaMDa [sukhaDa] saMbaMdhI. hAra AdinuM svarUpa pUrvavat jANavuM. graMthima-sUtrAdi vaDe guMthela, veSTima-guMyela hovA chatAM je vIMTALAya che, jemake phUlano daDo, pUrima-je vaMzazalAkAmaya pAMjarAdimAM pUrAya che te, saMghAtima-je paraspara nALa saMghAta dvArA joDAya che. - nA varatanuLI - zrRMgAranA AgAra jevI ke zrRMgAra pradhAna AkAravALI, - x - x - vilAsa-netravikAra. kahyuM che ke hAva e mukhavikAra che, bhAva-citta samudbhava che, vilAsa-netrajanya che, vibhrama-bhU samudbhava che. sAmenA - zekhara, te stananA viSayathI DIMTaDI jANavI, tenAthI pradhAna. paraspara kaMIka joDAyela, yamala-samazreNi sthita, yugala-yugala rUpa, vartita-vRtta, goLa, azrunnata-uMcA, pIna-sthULa, ratidA-sukha denAra, saMsthita-viziSTa saMsthAnavALA, payodhara-stana -- rAMdra jevo prakAza. saoNraMTa - koraMTa puSpa guccha yukta puSpa mALA. dhavalamAta patra-chatra. - x - ahIM kanaka ane tapanIyamAM zo bheda? kanaka pILuM che, tapanIya te rakta che ciliyA-dIpatA - 4 - 4 - sannikAza-sardeza. - ahIM caMdraprabha-caMdrakAMta maNi, tAlavRta-viMjhaNo, AkRti-AkAra. - 4 - niyoMga-parikara. aa ATha-ATha, vIpsAmAM dvivacana che. maMgalaka-mAMgalya vastu. .. vakramALaya - zarAva, bIjA mate puruSArUDha puruSa. bIjA mate svastika paMcaka, bIjA mate prAsAda vizeSa. dhvaja - Adarza. ahIM cAvat zabdathI. tyArapachI pUrNakaLaza
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/33 e2 bhaMgAra, divya chagapatAkA, cAmara sahita, Alokita darzanIyA, vAyu vaDe uDatI vaijayaMtI, gaganatalane sparzatI Adi AgaLa kramAnusAra cAlI. tyArapachI vaiDUryathI dIpyamAna vimaladaMDa, lAMbI koraMTa puSpanI mALAthI upazobhita, caMdramaMDala samAnA vimala Atapatra, pravara sIMhAsana, maNi-ratnanI pAdapITha - saMpAdukAyugala, ghaNAM kiMkara-karmakara-puruSa padAtithI parivarela, AgaLa anukrame cAlyA. tyArapachI ghaNAM lAThI-kta-cApa-dja-cAma-kumara-pustaka-phalaka-pIThaka-vINakUpa-haDaphane grahaNa karanArA anukrame cAlyA. pachI ghaNAM daMDI-muMDI-sihaMDI-pichiNahAsyakara-Damakara-cATukarane kIDA karatA, gAyatA, nAcatA, hasatAM, zobhatA, rakSaNa karatA, jaya-jaya zabda karatA AgaLa anukrame cAlyA. tyArapachI - X - 108 ghoDA, - X - 108 hAthI, chatra-dhvaja-ghaMTA-patAkA-uttama toraNa sahita, naMdI ghoSa-ghaMTaDInA jALathI parikSita-hemamaya citra-tinisa-kanakaniyukta kAThamaya-suzliSTa vita maMDaladhu-uttama azvothI yukta, - x * x * 108 ratho anukrame AgaLa cAlyA. tyArapachI asi-zakti-koMta-tomara-sULa-lakuTa-Adi yukatapadAnI AgaLa anukrame cAlyA. tyAre te meghakumAra hArathI sArI rIte cita vakSa:sthaLa, kuMDalathI udhotIta mukha, mastake dIpta mugaTa, adhika rAjadja lakSmIcI dIpato, koraMTa paMpanA mAlya dAmavALA chagane dhAraNa karI, mota cAmara vaDe vIMjhAto, cAturaMgiNI senAthI samyapha anugamana karAto guNazIla caitya jaghAne taiyAra thayo. te meghanI AgaLa mahAna azo, azadhara, baMne paDakhe nAga, nAgadhara uttama hAthI, pAchaLa ratha, ratha saMgelI hatA. tyAre te meghakumAra abhyAgata mUMgAra, pragRhita tAlavRd, zeta chatrayukta, vIjhAtA vIMjhaNA sAthe, sarva Rddhi-dhuti-mbala-samudAya-Ada+vibhUtI-vibhUSA-saMbhramagaMdhapuSpa mAlyAlaMkAra-guTita zabda ninAdapUrvaka, mahA Rddhi cAvat samudAya, zaMkhapraNava-bherIjhallarI-khara mahI AdinA nirvosa saha rAjagRha madhyethI nIkaLyo. tyAre te meghakumAranA rAjagRhanagaranI vaccovaccethI nIkaLatI veLA ghaNAMdhanArthI, kAmArthI, bhogArgI, lAbhArthI, kilbiSika, karoTikA, kAravAhikA, zaMkhikA, cakriyA, lAMgalikA, mukhamaMgalikA, pUSya mAnava, vardhamAnako, tevI ITa-kAMta-priyamanojJa-maNAma-maNAbhisama hRdayaMgamya vANI vaDe [jaya jaya kare che.] - X - X - X SUF - AbharaNa karaMka, muMbaI - muMDita, fchafor * zikhAvALA, sumAra * paraspara kalaha vidhAyaka, ghATurjara - priya bolanAra, soIta - zobhA karatA, mAtA - AzIrvacano sAMbhaLatA, meghakumAranI te samRddhine jotAM, jAtya-kAMbojAdi dezodabhava - X - X - X - thAva - darpaNa Akara, rAmarako - cAmara daMDa, tenA vaDe parimaMDita - X - X - X - HI mahAt aao, je azvone dhAre te azvadhara. nAma - hAthI, nAgadhara-je hAthIne dhAraNa kare che, kyAMka 'vara' evo evo pATha che, tethI avarA, nAgavarasa, ItyAdi. rathasaMgiNelI-ramALA athavA rahasaMmeli-ratha samUha. * * * * * pAva - bhADAMno paTaha, bherI-DhakkAkAra, jhallarI-valayAkAra, jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda kharamUhI-kAhala, moTA pramANavALo mala te muraja, te ja nAno hoya to mRdaMga. dabhi-bherI AkAra saMkaTa mukhI A badhAno nighoMSa-mahAdhvani. nAdita-ghaMTanI mAphaka vAgyA pachInA kALe thanAra, sva-dhvanirUpa. arthArthI-dradhyArthI, kAmArthI-zabda, rUpano arthI, bhogArmI-gaMdha, rasa, sparzano arthI, lAbhArthI-sAmAnyathI lAbhanA Icchuka, kilbiSika-pAtakanA phaLavAnuM ni:svAMghapaMgu Adi. kAroTikA-kApAlikA, kara-rAjadeya dravya tene vahe che te kAravAhikA athavA kara vaDe bAdhita-pIDita te kambAdhita. zAMkhika-zaMkha, vAdana, zila jemAM che te zAMkhika athavA jemAM maMgavya-caMdana AdhArabhUta zaMkha hoya te zAMkhika, cakra-praharaNa jemAM che te sAdika-yoddho. jemAM caka che te cAkrika-kuMbhakArAdi athavA caka dekhADIne cAyanA karanAra, lAMgalika-hAlika, gaLAmAM laTakatuM praharaNa vizeSa. mukhamaMgalika-je cATu vacana bole che, puSpamANava-nagnAcArya, vaddhamAnaka-skaMdhAropita puruSa. nivagha - vinone jIto, devo ke siddha madhye vaso. nihaNAha-rAgadveSa malano nAza karavo. tapa-anazanAdi. dhRtyA-yitasvAthyathI. ghaNiya-atyartha * x * x * pAvaya-prApta karo. vitimira-jJAnatimispaTala rahita, anuttara-kevaLajJAna * x * parISahacamuM-parISaha sainya. * x - * sUtra-34 : tyArapachI meghakumAranA mAtApitAe meghakumArane AgaLa karIne zramaNa bhagavata mahAvIra pAse AvyA. AvIne bhagavaMtane traNa vakhata dakSiNa pradakSiNA kare che, karIne vaMdana-namaskAra kare che, karIne Ama kahyuM - he devAnupiya ! meghakumAra amAro eka ja putra che, ISTa-kAMta cAvatu jIvita ucchavAsa samAna, hadayane AnaMdajanaka, ubharanA puNAvata, tenuM nAma zravaNa paNa durlabha che, to darzananuM to kahevuM ja zuM? jema koI kamaLa-kta ke kumuda, kAdavamAM utpanna thAya ane jaLathI vRddhi pAme chatAM kAdavanI raja ke jaLakamathI lipta thatuM nathI, tema ja meghakumAra kAmamAM janmyo, bhogamAM vRddhi pAmyo chatAM kAma ke bhoga rajathI ke lepAyela nathI. he devAnupiyA A megha, saMsAranA bhayathI udvigna, janma-jarA-maraNathI bhayabhIta thayo che, Apa devAnupiyanI pAse muMDa thaIne, gharathI nIkaLI aNagArika padjyA levA Icche che. he devAnapiyA ame Apane ziSNabhikSA ApIe chIe. he bhagavana ! Apa ziSNabhikSAne aMgIkAra karo. tyAre meghakamAranA mAtApitAe Ama kahetA zramaNa bhagavaMta mahAvIra A vAtane samyapha rIte svIkAryo. tyAre meghakumAra bhagavaMta pAsethI IzAna khUNAmAM gayo, jaIne ApameLe AbharaNa, arvakAra utAyAM, tyAre mekumAranI mAtAe zeva larNa paTa zATakamAM te AbharaNa-alaMkArane svIkAryA, svIkArIne hAra-jalakaNa-nirguDIpuSa-TuTela mukatAvalI samAna AMsu TapakAvatI, raDatI-paDatI, kaMdana karatI, vilApa karatI
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-//34 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda karatI A pramANe bolI - he putra! [cAtrimAM yatanA-ghaTanA-parAkrama karaze. A viSayamAM pramAda na karaje amAre mATe paNa A ja mArga thAo, ema karIne meghakumAranA mAtipitA, zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana, namaskAra kare che, karIne, je dizAmAMthI AvyA hatA, te ja dizAmAM pAchA gayA. * vivecana-34 : "eka ja putra" e dhAriNI apekSAo jANavuM, zreNikane ghaNAM putro hatA. * * * * * jathaLa * prApta saMyamayogamAM prayatna karavo, pAd saMyama yoganI prApti arthe ghaTanA karavI, parAkrama karavuM. te mATe saMyame pramAda na karavo. * sUga-35,36 ? [35] tyAre te meghakamare svayaM ja paMcamaSTika loca karyo karIne zramaNa bhagavata mahAvIra pAse Ave che. AvIne bhagavaMtane traNa vakhata dakSiNa pradakSiNa kare che, vaMdana-namaskAra kare che, karIne Ama kahyuM - bhagavana! A loka jarA-maraNathI AdIta che, pradIpta che, AdItapradIpta che. jema koI gAthApati, potAnuM ghara baLI jAya tyAre te gharamAM rahela acabhAravALI, paNa bahumUlya hoya che, tene grahaNa karIne svayaM ekAMtamAM cAlyo jAya che. te vicAre che ke bacAvela A padArtha, mAre mATe pUrve ke pachI hid-sukha-kSama-niH zreyasa-AgAmikatA mATe thaze. e ja pramANe mAro paNa A eka AtmArUpI bhAMDa che, je mane ITakAMta-dhiya-manojJa-maNAma che, A AtmAne huM bacAvI laIza, te mane saMsara ucchadara thaze. tethI huM IcchuM chuM ke he devAnupiyA Apa poteja mane pratajita karo-muMDita karo * zIkhavo - zikSita karo. Apa ja AcAra-gocara-vinaya-vainAyika-caraNa-karaNa-cAgAmamAM pracayika dharma kaho. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIra, meghakumArane svayaM ja dIkSA Ape che, AcAra cAva4 dharma kahe che - he devAnupiyaA rIte cAlavuM-ubhavuM-besavuMpaDA badalavA-khAvuM-bolavuM, A rIte utthAnathI uThIne pANa-bhUta-jIvarAvanI rakSA karIne saMyamanuM pAlana karavuM, A viSayamAM pramAda na karavo. * * * bhare te meghakumAre zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse A AvA prakArano dhArmika upadeza sAMbhaLI, sArI rIte svIkAryo, te AjJA mujaba cAle che, ubho che yAvatu utthAnathI uThIne prANa-bhUta-jIta-savonI yatanA karavI-saMyama pALavo. [35] je divase meghakumAra muMDa thaIne, gharathI nIkaLIne aNagArika pravajyA lIdhI, te divasanA saMdhyAkALe sanika kramathI zramaNa-niLionA zastrasaMtAskonA vibhAjana karatA meghakumArano zA-saMthAro bAraNAMnI pAse Avyo, tyAre te zramaNa- nikyo rAtrinA pahelA-chellA kALa samayamAM vAMcanA, pRcachanA, parAvatanA, dhamaniyoga ciMtana mATe, uccAra ane prasavaNane mATe AvatAjatA hatA. temAMthI keTalAMka zramaNo meghakumArane hAtha vaDe saMchuM che, e rIte koInA paganI mastaka sAthe, koInA paganI peTa sAthe Takka thaI. keTalAMka oLaMgIne, keTalAMka vadhu vakhata oLaMgIne gayA, koIe potAnA paganI rajathI tene bharI dIdho. rIte lAMbI rAtrimAM meghakumAra kSaNa mATe paNa AMkha mIcI na zakyouMghI na zako. tyAre te meghakumArane AvA prakArano AdhyAtmika kAvatu saMkalpa utpanna thayo - huM zreNika rAjAno putra-dhAriNI devIno Atmaja megha yAvatuM jenuM nAma zravaNa paNa durlabha hatuM, tyAre jyAre huM ghara maLe raheto hato, tyAre A zramaNa nisthio mAro Adara karatA hatA, jANatA hatA, satkAra sanmAna karatA hatA, padArthonA hetanAno-kAraNo-uttaro vAraMvAra kahetA hatA. ITa ane kAMta-jJANIthI AlApa-saMlapa karatA hatA. paNa jyArathI huM muMDita thaI, gharathI nIkaLI paddhati thayo chuM tyArathI zramaNo mAro Adara yAvatu saMlApa karatA nathI. ulaTAnA A zramaNa-nigrantho, pahelI ane chellI rAtrinA samaye vAMcanA, pRcchanAdi mATe AvatA-jatA mArA saMthArAne ulaMdhe che cAvatuM lAMbI rAtamAM huM AMkha paNa mIMcI zakyo nathI, to mAre mATe zreyakara che ke mAre kAle rAtrinuM prabhAta thatA yAvata sUrya tejathI dIpta thatAM, zramaNa bhagavata mahAvIrane pUchIne pAcho ghera jaIza. Ama vicAre che, vicArIne AdhyiAna kAraNe du:khathI pIDita ane vikalayukta mAnasa pAmIne meghakumArane te rAtri naraka mAphaka vyatIta thaI. rAtri vyatIta karIne prabhAta thatAM, sUrya yAvatuM tejathI dIpta thatAM, 'megha' bhagavaMta pAse AvyA, AvIne pradakSiNA karI, vadI-namI, seve che. * vivecana-35,36 - mIna - thoDo baLato, prIta - prakarSathI baLato, Avana-pradIpta - atyaMta baLato. * x * AivAyaTifsa - dhyAna karato, bhAMDavikeya hiraNyAdi, * x * pacchA purAya-pazcAdgAmI kALe, pUrve A lokamAM-jIvalokamAM athavA pazcAt lokamAM - AgAmI janmamAM. - X - X - ne 3 - eka, advitIya bhAMDavatu, pravAji-veza ApIne, muMDita-loya karIne, sedhitakaraNa, paDilehaNAdi zIkhavavA te, zikSita-sUtrArthanA grahaNathI. AcArU jJAnAdi viSayaka anuSThAna kALa adhyayanAdi, gocara-bhikSATana, rainayika-vinayanuM phaLa, karmakSayAdi. caraNa-vratAdi, karaNa-piMDa vizuddhi Adi, yAtrA-saMyama yAtrA, mAmAte mATe ja AhAra mAtrA, A AcArAdimAM vartavuM che... te dharmane kaho. * * * tyAre bhagavaMte dharma kahyo - kaI rIte? yugamAtra daiSTi bhUmi upara rAkhIne cAlavuM, zuddha bhUmimAM urva sthAne rahevuM, sAMdhA-bhUmi pramArjanAdi karIne besavuM, sAmAyikAdi uccAraNApUrvaka zarIra pramArjanA karIne suvuM tathA saMthAro-uttarapaTTo, bAhanuM ozIke, DAbe paDakhe Adi. vedanAdi kAraNathI cAMgAsadi doSarahita bhojana karavuM, hita-mita-madhurAdi vizeSaNathI bolavuM. utyAnathI uThIne-pramAda, nidrA choDIne jAgela. prANa AdinI rakSA karavI ke yatanA karavI.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/35,36 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda prANa - be, traNa, cAra kahyA. bhUta-vanaspatyAdi, jIva-paMcendriya ane bAkInA badhAMne sattvo jANavA. A prANAdinA saMyamamAM pramAda na karavo paNa udhama karavo. aparANakALa samaya-vikALa, cayAsanikatA-jayeThanA krama mujaba, zayyA-zayana, te mATe sastAbhUmi athavA zayyA-vasatimAM sastAraka te zayyAsaMtAka. dharmArcamanuyogavyAkhyAna, dharma-vyAkhyAnanI ciMtA-dhamanuyogaciMtA, te mATe jatAM ke Avato. mosaMya ullaMghe che, prakathiI be-traNa vakhata ullaMghe che. paganI jarU5 reNu vaDe guMDita. nI vAta - samartha nathI-nidrA kasvAne. AdhyAtmika-AtmaviSayaka ciMtita-smaraNarUpa, prArthita-abhilASArUpa. manogata-manamAM ja varte, bahAra nahIM tevo vikalpa utpanna thayo ke ghare jaI vasIza athavA ghare pAcho jaIsa. mAlata - Adara karatA. artha-jIvAdi padArtha, hetu-tene jANavA anvaya-vyatireka lakSaNa, kAraNaupapati maNa, vyAkaraNa-bIje prazna kare tyAre uttara Apavo. AkhyAnita-kaMIka, saMpatti-vAraMvAra. saMpeheI-palioyana kare che. mArksa - sAna vizeSathI du:khapIDita, vazAd-vikalAvaza upagata je mAnasa, tene prApta. nirayapatirapikAM-naka sardeza du:khanA sAdhaccethI, te janIne pasAra karI. * sU-39 : tyAre meghane AmaMtrI zramaNa bhagavaMta mahAvIre meghakumArane Ama kahyuM - he meghA te saginA pahelA ane chellA kALa samayamAM zramaNa-nigranthane vAcanA, pRcchanA yAvatuM lAMbI rAtri muhUrNa mAtra paNa uMdhI zakyo nahIM, tyAre he megha A AvA svarUpano AdhyAtmika yAvata saMkalpa thayo ke - jyAM sudhI huM ghera hato, tyAM sudhI zramaNa ninjo mAro Adara karatA yAvatu jANatA hatA, paNa jyArathI muMDa thaI, gherathI nIkaLI aNagAra padjyA lIdhI che, tyArathI A zramaNo mAro Adara karatA nathI yAvatu jANatA nathI, ulaTAnA zramaNa nipLyomAMnA keTalAMka rAzimAM vAcanAe jatA yAvatu pAdara vaDe guMDita kare che. to mAre zreyakara che ke mAre kAle prabhAta thayA pachI bhagavaMtane pUchIne pachI gRha madhye vasI. ema karIne, ema vicArI Ad dhyAnathI duHkhapIDita mAnasathI cAvata rAzi vItAvI. pachI mArI pAse tuM Avyo. to he medha! A vAta barobara che? - - hA, che. he megha! tuM AnI pahelAnA trIjA bhavamAM vaitADhaya parvatanI taLeTImAM, vanaro dvArA karAyela nAmavALo, zveta zaMkha-dala-ujjavala-vimala-nirmaLa-dahIMgAyanA dUdhanA phINa, caMdranA jevA prakAzavALo, sAta hAtha uMco, nava hAtha lAMbo, daza hAtha madhya bhAge, saptAMga pratiSThita, saumya, samita, surUpa, AgaLathI uMco, uMcA mastakavALo, sukhAsana, pAchaLanA bhAge varAha samAna, bakarI jevI * chiddhahIna-lAMbI kukSIvALo, lAMbA udara, hoTha ane suMDhavALo, dhanupRSTha jevI AkRtivALI viziSTa pIThavALo, AlIna pramANayukta vRtta-puSTa-gamayukata, AlIna pramANayukata puMchavALo, patipUrNa-sucAra-kumavata pagavALo, ceta-vizuddha-ninipahad-vIsa nakhavALo, cha dAMtavALo sumeraprabha nAme hastirAja hato. tyAre he meghA! tuM ghad hAthI ane hAthaNI, kumAra hAthI-hAthaNI, bALa hAthI-hAthaNI sAthe saMparivRtta thaI, eka hajAra hAthIno nAyaka-mAdakaprAgartha-sthApaka-jUthapati-vRMdaparivartaka hato. A sivAya ghaNAM ekalA bALa hAthInuM Adhipatya karato yAvatuM vicArato hato. tyAre he meghA tuM niraMtara mata, sadA krIDA parAyaNa, kaMdaryarati, maithunazIla, atRpta, kAmabhoganI vRkSAvALo, ghaNAM hAthI aAdithI paritRtta thaIne vaitADhaya parvatanI taLeTImAM, pavata-darI-kuhara-kaMda+kaMdara-ujha-nijhara-vidagata-pallavaciHla-4Taka-phaTakapallavaTa-aTavI-TaeNkrakUTa-zikhara-pAbhAra-maMca-mALA-kAnanavana-vanakhaMDa-vanarAjI-nadI-nadIkaccha-cUtho-saMgama-vApI-puSkariNI-dIliMkAgaMgalikAnsarovara-zvara paMkita ane sarasara patimAM vanacaro dvArA tene vicAravAnI chuTa apAyelI. ghaNAM hAthInI sAthe parivRtta thaIne, vividha stara pallava, pracura pANI ane pAsano upayoga karato, udvegarahita, sukhe sukhe vicarato hato. tyAre he meghA te anya koI divase pATa, va, zarada, hemaMta ane vasaMta, A paMca RtuonA kramazaH vyatIta thayA pachI grISma Rtuno samaya Avyo. tyAre jeTha mAsamAM, vRkSo paraspara ghasAvAthI utpanna thatA sukA ghAsapAna-kacarAthI ane vAyunA vegathI pradIpta, bhayAnaka anithI utpanna vananA dAvAnaLanI javALAthI vanano madhya bhAga saLagI uThyo. dizAo dhumADAthI vyApta thaI gaI. pracaMDa vAyu vegathI aninI vALA TuTIne cAro tarapha paDavA lAgI, polA jhADa aMdara-aMdara ja saLagavA lAgyA. vana-pradezonA nadI-nALAnA jaLa mRta mRgAdinA mRtakothI kohavAyu, kIcaDa kIDAthI vyApta thayuM kinArAnuM pANI sUkAI gayuM - - - tathA bhaMgAraka dIna-kaMdita-rava karavA lAgyA. uttama vRkSo upara sthita kAgaDA ati kaThora ane aniSTa zabda karavA lAgyA. te vRkSono agrabhAga agnikaNone kAraNe muMgA samAna lAla dekhAvA lAgyo. pakSIsamUha tRSAthI pIDita thaIne pAMkha DhIlI karIne, jillA ane tAlune bahAra kADhIne tathA moM phALIne zAsa levA lAgyA. grISmanI uSNatA, uSNa vAyu, kaThora-paraNacaMDa vAyu tathA sukA ghAsanA pAna ane kyArAnA DhagalAne kAraNe bhAgatA, madonmatta ane gabharAyela siMhAdi zApadane kAraNe parvata AkuLa-vyAkuLa thaI gayo. te parvata upara mRgatRSNA rUpa paphabaMdha bAMdhyo hoya tema lAgatuM hatuM. trAsa prApta mRga, pazu, sarisRpa taDapavA lAgyA. haii megha ! tyAre ta{ sumerapabha hAthInI mukha-vivara phATI gayuM, jijano agrabhAga bahAra nIkaLI gayo, moTA-moTA baMne kAna bhayathI stabdha ane vyAkuLatAnA kAraNe zabda grahaNamAM tatpara thayA. lAMbI-moTI suMDha saMkocAI gaI, pUMcha UMcI karI lIdhI, pInA samAna virasa arerATInA zabdathI AkAzatalane phoDato evo, satkAra karato, cotarapha-sarvatra velonA samUhane chedato, trasta ane ghamAM hajAro vRkSone ukheDato, rAjyabhaSTa rAjA samAna, vAyuthI DolatA vahANa
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/17 mAphaka ahIM-tahIM bhamato, vAraMvAra lIMDA mUkato, ghaNAM hAthI Adi sAthe dizAvidizAmAM ahIM-tahIM bhAgadauDa karavA lAgyo. he megha! tuM tyAM jIrNa, jarAthI jarjarita dehavALo, Atura, bhukha tarasathI durbaLa, kalota, bahero, dimUDha thaIne, potAnA jUthathI chUTo paDI gayo. vananI dAvAnaLanI vAlAthI parAbhUta thayo, gama-tarasa-bhUkhathI pIDita thaine, bhayabhIta ane prasta thayo. udvignansajAtabhayathI tuM cotarapha ahIM-tahIM doDavA lAgyo, ghaNo doDavA lAgyo. tyAre ochA pANI ane vadhu kAdavavALA eka moTA sarovara (ne joIne pANI pIvA mATe kinArA vagaranA te sarovaramAM tuM utarI gayo. he megha ! tyAM tuM kinArAthI dUra gayo paNa pANI sudhI na pahoMcyo, mArgamAM kAdavamAM ja phasAI gayo. * * he megha! teM - "huM pANI pIuM" ema vicArI tArI suMTa phelAvI, te paNa pANI meLavI zakI nahIM tyAre he megha ! tuM "huM pharI zarIrane kAdavathI bahAra kADheema vicArI zera karyuM to vadhAre kAdavamAM kheMcI gayo. tyAre he meghA anya koI divase teM koI eka yuvAna ane zreSTha hAthIne saMDha, paNa ane daMta-musala vaDe prahAra karIne mArela hato ane tArA jhuMDamAMthI ghaNAM samaya pUrve kADhI mUkyo hato. te hAthI ghaNI pIvA sarovaramAM utaryo tyAre te yuvAna hAthIe tane joyo. joIne pUrva vairanuM smaraNa thayuM. smaraNa thatAM ja te kodhita, raTa, kathita, caMDasvarUpa, dAMta kacakacAvato tArI pAse Avyo. AvIne tane tINa daMtamusala vaDe traNa vakhata tArI pIThane vIMdhI. vIMdhIne pUrvanA vairano badalo lIdho. pachI hasTa-tuSTa thaIne pANI pIdhuM. pIne je dizAmAMthI Avyo hato, tyAM pAcho cAlyo gayo. - he meghA tyAre tArA zarIramAM ujavala, vipula, mitula, karkaza cAvatuM dussaha vedanA utpanna thaI, tenAthI tAruM zarIra pitta-javarathI vyApta thayuM, zarIramAM dAha utpanna thaI tuM vicaryo. tyAre he megha! tuM te ujavala cAvatuM dussaha vaMdanAne sAta dina-rAta paryanta bhogavI 120 varSanuM paramANu pALIne ArtadhyAna vaza ane du:khathI pIDita thaI, kALa mATe kALa karIne A ja jaMbUdvIpamAM bharata phojhamAM dakSiNaddhi bharatamAM gagA mahAnadInA dakSiNa kinAre vimagirinI taLeTImAM eka mata vagaMdhaharjiAthI, eka zreSTha hAthaNInI kUkSImAM hAthIbaccA pe utpanna thayo. tyArapachI te hAthaNIo nava mAsa pUrNa thatAM vasaMta mAsamAM tane janma Apyo. tyAre he megha ! tuM gabhavisathI vimukta thaI bALa hAthI thaI gayo, je lAlakamaLa sama lAla ane sukumAla thayo. jayakusuma tavarNa pArijAtaka nAme vRkSanA puSpa, lAkSasa, sarasa kuMkuma ane saMdhyAkAlIna vAdaLanA raMga samAna phatavaNa thayo. potAnA jUthapatine piya thayo. gaNikA samAna hAthaNIonA udara pradezamAM potAnI suMDha nAMkhatA kAmakrIDAmAM tatpara rahevA lAgyo. aneka seMkaDo hAthIothI parivRtta thaI tuM parvatanA ramaNIya kAnanamAM sukhapUrvaka 38 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda vicaravA lAgyo. tyAre he meghA tuM bAlyabhAvathI mukta thaI, yauvanane prApta thaI, yuthapati mRtyu pAmatAM, tuM cUthane svayaM ja vahevA lAgyo. tyAre he meghA vanayaroe tAruM merupabha nAma rAkhyuM. vAva tuM caturdata hasti rana thayo. he megha! tuM sAta aMgothI bhUmine sparza karanAra Adi pUvoMkta vizeSaNathI yukta rAvata suMdara rUpavALo thayo. he meghA che tyAM Boo hAthIonA sUthanuM Adhipatya karato yAvatuM abhiramaNa karavA lAgyo. tyAre anya koI divase grISmakALa samayamAM jyeSTha mAsamAM vananA dAvAnaLanI vALAthI vanapadeza baLA lAgyuM, dizAo dhUmADAthI vyApta thaI, yAva4 maMDala vAyunI mAphaka bhamato, bhayabhIta thaI tyAM cAvatuM saMbhAta bhaya vaDe ghaNAM hAthI cAvatu bALa hAthI sAthe parivarIne cotarapha dizA-dizAmAM bhAgavA lAgyA. tyAre he meghA tane te vanadAvAnaLa joIne AvA prakAre AdhyAtmika yAva4 saMkalpa thayo. meM kyAMka AvA svarUpano agni saMbhava pUrve anubhavyo che. tyAre he meghA vizuddha thatI leyAo ane zobhana adhyavasAyathI, zubha pariNAma vaDe tenA Avaka karmono kSayopazama thatAM, ihA-poha-mArgaNAgaveSaNA karatAM saMjJI jIvone prApta evuM jAtismaraNa utpanna thayuM. tyAre he medhA teM A ane sabhyapha prakAre jANyuM ke - meM nizcayathI atIta bIja bhavamAM A ja jaMbUdvIpanA bharata kSetramAM vaitADhaya parvatanI taLeTImAM cAvatu tyAM AvA svarUpano mA ani saMbhava anubhavelo hato. * * tyAre te meva! tuM te ja divasanI aMtima prahara sudhI potAnA mULa sAthe bhAvatuM mRtyu pAmIne, tyArapachI he megha ! tuM sAta hAtha uMcA cAvatu saMjJI-jAtismaraNathI yukad catudatta meTaprabha nAme hAthI thayo. tyArapachI he meghA tane AvA svarUpano AdhyAtmika yAvatu saMza utpanna thayo ke - mAre mATe e zreyakara che ke A gaMgA mahAnadInA dakSiNI kinAre, viMdhagirinI taLeTImAM dAnizI rakSA karavAne mATe potAnA yutha sAthe moTuM maMDaLa banAvuM - A pramANe vicArIne tuM sukhapUrvaka vicaravA lAgyo. tyAre he meghA anya koI divase prathama vaSakiALamAM ghaNI vaSa thatAM gaMgA mahAnadI samIpe ghaNAM hAthI cAvatu nAnI hAthaNI sAthe ane goo hAthIthI parivRtta thaIne eka yojana parimita moTuM parimaMDala evA ati moTA maMDalane banAvyuM. temAM je kaMI vRNa, jha, kASTha, kaMTaka, latA, valI, sthANu, vRkSa ke choDa hatA, te badhAMne traNa vakhata halAvI, pagathI ukhADyA ane sUMDhathI pakaDI eka tarapha pheMkyA. - tyAre he megha ! tuM te maMDala samIpe gA mahAnadInA dakSiNI kinAre, viMdhyAcalanI taLeTImAM parvatAdimAM yAvatuM vicaryo. tyAre he medhA anya koI divase madhya vaSaSThitumAM mahAvRSTi thatAM, tuM
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/37 te sthAne gayo jyAM maMDala hatuM. tyAM jaIne te maMDalane bIjI vakhata sArI rIte sApha karyuM. e rIte aMtima varSA rAtrimAM ghora dRSTi thatAM jyAM maMDala hatuM, tyAM gayo. jaIne trIjI vakhata te maMDalane sApha karyuM. tyAM rahela tRNAdi sApha karI Avat sukhe vicaryo. he megha ! tuM gajendra bhAvamAM vartato anukrame nalinivanano vinAza karanAra, kuMda ane loghanA puSponI samRddhithI saMpanna, ati himavALI hemaMtaRtu vyatIta thaI ane abhinava grISmakALa Avyo. tyAre tuM vanamAM vicarato hato. tyAM krIDA karatAM vanya hAthaNIo tArA upara vividha kamaLa ane puSono prahAra karatI hatI. tuM te RtumAM utpanna puSpothI banela cAmara jevA karNanA AbhUSaNathI maMDita ane ramya hato. madane vaza vikasita gaMDasthaLone Ardra karanAra tathA jharatA sugaMdhI madajaLathI tuM sugaMdhI banI gayo. hAthaNIthI gherAyela raheto hato. sarva rIte Rtu saMbaMdhI zobhA utpanna thayelI - 39 - te grISma kALamAM sUryanA prakhara kiraNo paDatA hatAM. zreSTha vRkSonA zikharone ati zuSka banAvI dIdhA, te bhayaMkara lAgatA hatA. zRMgAranA bhayaMkara zabda thatA hatA. vividha patra, kASTha, tRNa, kacarAne uDALanAra pratikULa pavanathI AkAzatala ane vRkSasamUha vyApta thayo. te vaMToLane kAraNe bhayAnaka dekhAvA lAgyA. tRSAthI utpanna vedanAdi doSothI dUSita thai, ahIM-tahIM bhaTakatA thApadathI yukta hatA. jovAmAM A bhayAnaka grISmaRtu, utpanna dAvAnaLathI adhika dAruNa thaI. te dAvAnaLa vAyunA saMcAthI phelAyo ane vikasita thayo. teno zabda ati bhayaMkara hato. vRkSothI paDatI madhu dhArAthI siMcita thatAM te ati vRddhi pAmyo. dhadhakatA dhvanithI vyApta thayo. te dipta cinagArIthI yukta ane dhUma mALAthI vyApta hato. seMkaDo Apadono aMta karanAra hato. AvA tIvra dAvAnaLane kAraNe te grISmaRtu ati bhayaMkara dekhAtI hatI. he megha ! tuM te dAvAnaLa javAlAthI AcchAdita thaI gayo. IcchAnusAra gamanamAM asamartha thayo. dhUma-aMdhakArathI bhayabhIta thayo. tApane jovAthI tArA baMne kAna tuMbaDA samAna stabdha thayA. moTI-lAMbI sUMDha saMkocAI gaI. camakatA netra, bhayathI cakaLa-vakaLa thavA lAgyA. vAyuthI thatAM mahAmeghanA vistAravat vegathI tAruM svarUpa vistRta dekhAvA lAgyuM. pahelA dAvAnaLathI bhayabhIta thaI, potAnI rakSArthe, jyAM tRNAdi khaseDI sApha pradeza banAvela ane jyAM te maMDala banAvela, tyAM jyA teM vicAryuM. A eka gama. [bIjo gama] tyAre he megha ! anya koI divase kramathI pAMca Rtu vyatIta thatAM grISmakALa samayamAM jeTha mAsamAM vRkSa ghasavAthI utpanna yAvat saMvartita agnithI mRga-pazu-pakSI-sarisarca cAre dizAmAM bhAgavA lAgyA. tyAre tuM ghaNAM hAthIo sAthe maMDalamAM javAno vicAra karyo. tyAM bIjA paNa sIMha, vAgha, vigatA, tIpikA, arajI, taraccha, pArAsara, jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda sarabha, ziyALa, virAla, zAna, kolA, sasA, kokatikA, cittA, cillala pUrve pravezelA, Agni bhayathI gabharAI eka sAthe biladharmathI rahelA hatA. - - tyAre he megha ! tuM paNa te maMDalamAM Avyo, AvIne te ghaNAM sIMha yAvat cillala sAthe eka sthAne biladharmathI rahyo. 80 tyAre he megha ! teM "pagathI zarIrane khaNuM" ema vicArI paga uMco karyo. tyAre te khAlI jagyAmAM, bIjA baLavAna pANI dvArA dhakelAyela eka sasalo pravezyo. tyAre he megha ! teM zarIra khaMjavALI pachI paga nIce mukuM ema vicAryuM, tyAre sasalAne pravezela joIne prANa-bhUta-jIva-sattvanI anukaMpAthI te pagane addhara ja upADI rAkhyo paNa nIce na mUkyo. tyAre he megha ! te te paNa yAvat satta anukaMpAthI saMsAra parimita karyo, manuSyAyu bAMdhyu. tyArapachI te vanya dava aDhI rAtridivasa te vanane bALIne zAMta thayo. pUrNa thayo, uparata thayo, upazAMta thayo, bUjhAI gayo. tyAre te ghaNAM sIMho yAvat cillala, te vanadavane niSThita yAvat bujhAyela jANIne agnibhayathI vimukta thaI, tRSNA ane bhukhathI pIDita thaI maMDalathI bahAra nIkaLyA. nIkaLIne cotarapha sadizAmAM phelAI gayA. [tyAre te ghaNAM hAthI yAvat bhukhathI pIDita thaIne te maMDaLathI nIkaLIne cAre dizAmAM cAlyA gayA.] tyAre he megha ! tuM jIrNa, jarArjarita zarIrI, zithila-valita-vyApta gAma vALo, durbaLa, kalAMta, jhuMjhata, tRSita, atthAma, abala, aparAkrama, asaMkramaNa thaI sthANusama stabdha thaI, vegathI nIkaLI jauM, ema vicArI pagane prasaratA vidhutI haNAyela rajatagirinA zikhara samAna dharaNitala upara sarvAMgathI dhaDAma karato paDyo. tyAre he megha ! tArA zarIramAM ujvala vedanA utpanna thaI yAvat dAhathI vyApta thaI tuM vicaravA lAgyo. tyAre he megha ! teM te ujvala yAvat dussaha vedanA traNa rAtridivasa vedato vicarI so varSanuM Ayu pALIne A ja budvIpamAM bharata kSetramAM rAjagRhanagaramAM zreNika rAjAnI dhAriNI rANInI kukSimAM kumAra rUpe utpanna thayo. * vivecana-37 :- vRttino mahattvano sAra bha- he megha ! ema kahI, bha, mahAvIre kahyuM. nUnaM-nizcita. haMta-komaLa AmaMtraNa. vanacaka-zabara Adi, sadgusseha-sAta hAtha uMco. navAyata - nava hAtha lAMbo, madhya bhAgamAM daza hAya pramANa. saptAMga-paga, hAtha, puccha, liMga svarUpa. sama - aviSama gAtra, susaMsthita-viziSTa saMsthAna, pAThAMtathI saumya - arIdrAkAra ke nIrogI ane sammita - pramANa yukta aMgavALo. udagra-ucca, zubha ke sukha Asana-skaMdhAdivALo. pRSThataH-pAchaLanA bhAge varAha-zukaravat-namela hovAthI. jenI kukSI bakarI mAphaka unnata che, mAMsala hovAthI chidrarahita kukSi, apalakSaNa rahita hovAthI alaMbakukSi, gaNapati mAphaka hoTha ane suMDhavALo. ke JAnIna - suzliSTa pramANayukta, vRtta, upacita aMgo, - 4 - athavA AlinAdi
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/37 82 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda vizeSaNa gAma-ura ane papRSTha bhAga, vAyanAMtaramAM A be vizeSaNa che - uad, makalamallikAvatu. zeta dAMtavALo. *x* tathA suMDhanA agrabhAgane saMkocela. AlIna pramANayukata puccha Adi *x* pAMDara-sapheda, suvizuddha-nirmaLa, snigdha-kAMta, nirapahataphoDAdi doSarahita. hAthI-paripUrNa pramANavALA kumArAvasthAvALA, kalama-bAlyAvasthAvALA, nAyakapradhAna ke nyAyaka. hitamAgadino dezaka. prAkarmI-agraNAmI, prasthApaka-vividhakAryamAM pravartaka, cUtha pati-temano svAmI, vRMdaparivardhaka-tenI vRddhine karanAra. sadA pralalitaprakIDita, kaMdarpati-kelipriya, mohanazIla-saMbhogapriya, avitRpta-saMbhogAdimAM anuparata IcchAvALo. sAmAnyathI kAmabhogamAM atRpta. girisparvata, darI-kaMdarA, kuha-parvatIyaphATa, kaMdarA-guphA, u pANIno prapAta, nirmara-jharaNA, vidara-kSadranadhAkAra, patthala-prahalAdanazIla, sillala-kAdavamizra, kaTakaparvata taTa, kaTaka pallava - parvata taTa sthita jaLAzaya vizeSa, taTI-nadI AdinA taTamAM, vitaTI-aTavI. TaMka- eka dizAmAM chinnaparvata, zikhaparvatanI uparano kUTa, prAbhAra-kaMIka namela parvata bhAga. maMca-staMbha upara rahela kulakamaya, nadhAdi oLaMgavA mATe che. mALa-zvApadAdithI rakSAyeM banAvela. kAnana-strI ane puruSone sAthe bhogya vana vizeSa. athavA jenA pachI parvata ke aTavI hoya che, te kAnana ke jIrNa vRkSo. vana-ekAtiya vRkSa, vanakhaMDa-aneka jAtiya vRkSa, vanarAjI-eka ke aneka jAtiya vRkSonI zreNI, nadIkA-nadInA gahanamAM, cUtha-vAnarAdi cUthanA AzrayamAM. saMgama-nadInA mIlana, vApI-cokhUNI, puSkariNIvartuLAkRti vAva. * x - dIkiAdi-jaLAzaya vizeSa. * * * * * * * pADarsa prAvRt - aSADha-zrAvaNa, vaSasimi-bhAdaravo - Aso, zara-kArataka mAgasara, hemaMta-poSa mahA, vasaMta-mphAgaNa caitra A pAMca Rtu gayA bAda, jeTha mAsamAM vRkSanA gharSaNathI samutpanna - x - mahAbhayaMkara - atibhayakArI. hatAvaha-ani. vanadava-vanano agni. *X - X - chinna jvAlA - guTita vAlAsamUha povanavuM * polA vRkSomAM madhyamAM dhyAyamAna-dahyamAna. - x - kuti-saDI gayela, - X - fath#- kRmihat kAdava, - X - X - X * bhaMgAraka-pakSI vizeSa, jeno dIna, kaMdita svara hoya che te. raparupa - ati karkaza-aniSTa. pichAnAMdhyAta * kAgaDAnA zabdo, vidyunAjIva - pravAla mAphaka lAla, agni prayoga ke palava prayogathI jemAM agraNI che te. * * * * * * * mapuTAtuMs * asaMvRta mukhavALA. saMta - zvAsa choDatA. umA-uSNatA, uNapAta-sUryakiraNano saMtApa, khapuraSa caMDamArata-ati karkaza prabaLa vAyu, zvApada-siMhAdi, mRgatRSNAmRgajaLa, garivara-sparvata rAja, trasta-bhayabhIta, praNaya-ATa catuSpada vizeSa, sarisRpagodhA Adi * x * x * mahAna tuMbakita-bhayathI araghaTTa-dba kAraskRta arthAt stabdha. puNya-vyAkuLatAthI zabda grahaNamAM pravaNa kAna jenA che te. tho-sthULa, pIvara-moTI suMDhavALo, pInAyA-mRtakathI nivRtta painAyika, te prakAre je visa raTita, te rU5 zabda vaDe AkAzataLane phoDato. pAda darda-paganA AghAtathI kaMpAvato. [14/6] disoditi-dizA vidizA, Atura-vyAkuLa, jaMjita-bhukhathI durbaLa. *x - pahabhAhadbIjA vaDe bAdhita. bhIta-bhayavALo, trasta-kSobhavALo, tasita-AnaMda rasa zoSAvAthI zuka, udvigna- anarthathI kaI rIte banyuM, ema vicArato. saMjAtabhaya-sarva rIte utpanna bhayavALo. * x * pANiyapAna-pANI pIvAne mATe. seyaMsi visa-kAdavamAM phasAyo. baliyatara-gADhatara. tay vi0 Adi - he megha ! eka yuvA haratIe suMDha-paga-daMtakuzalanA prahArathI vinAza karavAne lAgyo. viparIta - haNAyo. - X - Asurata - krodhanA cihno pragaTa thayA. ruTa-krodhano udaya, kupita-krodhano udaya vadhavo, cAMDicita-raudrarUpa pragaTa thavuM, misimisImANa-krodhAgni vaDe dedIpyamAna evo athavA A badhAM zabdo kAryaka che, te kopanA prakaIne pratipAdanA athavA vividha dezanA ziSyonA anugrahArthe che. 3chuDa viMdhe che. ninjA-samApana kare che. vedanA kevI ? ujjavala, vipulazarIramAM vyApaka hovAthI. titula-mana-vacana kAyarUpa anarthono jaya karanArI athavA tulAmAM ArUDha karAyelanI mAphaka. karkazA-karkaza dravya mAphaka aniTA. du:khAdu:kharUpa, sukharUpa nahIM * dussaha. dAha vaitIe - jene dAha utpanna thayo che te. aravasaduha - ArtadhyAna vaza thayela ane du:khathI pIDita evo. rastupala-lAla kamaLavat lAla. japA sumana - Arakta pArijAtaka vRkSa vizeSa. - X - X - gaNiyA-gaNikA AkAra, kotya-udara deza, temAM kAma krIDA parAyaNatvathI saMTa phesvato. kALa-maraNa, te ja dharma-jIvaparyAya, te kALadharma. nivatiya nAmadhenjaahIM cAvatuM zabdathI jo ke samagra pUrvokta hAthI-varNana sUcavela che, to paNa cetatAne varjIne jANavuM. kemake ahIM tenuM ktapaNuM varNavela che. * x * ahIM karI "saptAMga" Adi kahyuM che te vAcanAMtara jANavuM. varNaka apekSAe te lakhyuM che. naisAda - tejolezyAdimAMnI koIpaNa lezyAnI prApti. adhyavasAya-mAnasika pariNati, pariNAma-jIvapariNati. jAtismaraNa AvaraNIya karma-mati jJAnAvaraNIyano bheda, kSayopazama-uditano kSaya ane anudayano upazama. IhA-sad artha abhimukha vitarka. saMjJInI pUrva jAti-pUrva janma, tenuM ja je smaraNa. jene pUrvabhave saMjJItva hoya te saMjJIpUrva, aiIne jAtiviSaya maraNa utpanna na thAya. abhisameti-jANaze. pratyapaNahaNa-aparahaNa, sAMje. davaDigamyakAraNa davAgnithI saMjAta kAraNa - bhayahetunI nivRtti mATe. ahIM artha eTale nivRtti. jaMtra thafsa - vRkSAdinA upaghAtathI te kare che. zrAva-nAnI zikhA, AhuNiyaprakAya, calAvIne, vAsa - uddhare che. pakSa - chAdana kare che. vivadhana-vinAza. hemaMta-zItakALe. kuMda-puSyajAti vizeSa, logha-vRkSa vizeSa - x * tuSAra-hima, grImauNakALe, vivartamAna-vicarato. kajaprasava-pAkusuma vaDe ghAta-prahAra jemAM ke jeno che te. vanaveNu-vanya dhULa, vividha-aneka prakAre, - X - X - tuma-tuM, - X - X * 33yakusuma - Rtujanya phulo vaDe. kaTataTa-gaMDataTa, lijJa-bhInu karAyela, surabhijanitagaMdha-manojJakRta gaMdha. * x * x* parizoSita-nIrasa karAyela, zrIdhara-zobhAvALA-x-x- zrRMgApakSI vizeSa,
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/17 ravatAM-rudana karatA, bhairava-bhayaMkara, sva-zabda. * X - X * pratimAruta-pratikULa vAyu, Adidha-vyApta, nabhadla-AkAza. paDumamANa-paTutvathI upatapakArI. * * * * * doSa-vedanAdi, doSitA-utpanna doSavALA ke dUSita. * * * * * * * prasa-prasaraNa, vijbhita-prabalarUpa. *x * bhImabhairava-ati bhIma, uddhAvamAnapravardhamAna, dhagadhagAyamAna-jAvacamAna. maMdoddhad - baLatA lAkaDAno prabaLa spaMda. * x * aMtakaraNa-vinAzakArI - javAlA vaDe Aropita-AcchAdana karAyela, niruddhavivakSita dizAmAM jatA rokela ane dhUmajanita aMdhakArathI Darela. AtmapAla-AtmAne ja pALe che te athavA AtapAloketa arthAt agninA tApadarzanathI - * * * * Abhoga-vistAra, badhI dizAmAM jenA dIta nayana bhame che te. vegathI mahAmegha mAphaka vAyu vaDe udita mahArUpa, kaI rIte ? te kahe che - je dizAmAMthI te thayo, te-tArA vaDe, pUrve, dAptithI bhayabhIta hRdaya vaDe tRNAdine dUra karAyA. teno ja pradeza-mUlAdi avayava ane vRkSo jemAMthI, te apagata tRNapradeza vRkSa, vRkSoddeza-vRkSapradhAna bhUmino eka deza ke rukSadeza. * * * * * A yoka gamapATha jANavo. vaLI taNa je tu hA ! unnayA yAruM ItyAdi je che te bIjo gama-pATha jANavo. *X - X - temAM vRka-vara, hIpika-citto, accha-richa, parAsara-zabha, kolazakara, kokaMtika-lomaTaka. silalaka-vanya jIva vizeSa. agnibhayavihuta-agninA bhayathI abhibhUta. biladharma-bila AcAra, jema ejha bilamAM, jemAM markaTAdi samAyo che, te rIte rahyA. aMtaraMsi - te aMtaramAM, paga mUkavAnA pUrvanA samayamAM. - prANAnukaMpA Adi cAra pada dayAnA prakarSanA pratipAdanArthe che. niTTa - niSThAne pAmela. svakArya karela. upazAMta-javAlAnA zAMta thavAthI, mumurAdinA abhAve aMgArAnuM jhAvuM. jIrNa-zithila ane karacalIpradhAna je vasyA. mApa - zarIra baLa ghaTI vAgI. savana - avakhaMbha varjitatvathI, mArotrama - nipAdita svaphaLa abhimAna vizeSarahitatvathI. ThANukhaMDa-uMcA sthAne staMbhana karAyela gAtra. prAbhAra-kiMcit namela khaMDa. - 4 - * sUtra-38 : tyArapachI he meghA te anukrame garbhavAsathI bahAra Avyo, bAlyabhAvathI mukta thaIne yauvanane prApta thaIne, mArI pAse muMDa thaIne gharathI nIkaLI aNagArita prajJA lIdhI. to he meghA cAvatu te ticiyoni bhAvane pAmyo hato ane jyAre te samyakatva ratanane prApta karela na hatuM. tyAre te prANAnukaMpAthI yAvatuM aMtaramAM tAro paga uMce rAkhyo paNa nIce na mukyo, to pachI he megha ! A vipula kalamAM janma pAmyo, upauta zarIra prApta thayuM, labdha pAMcendriyonuM damana karyuM. e rIte utthAna, baLa-vIrya-puruSAkAra parAkrama saMyukatathI, mArI pAse muMDa thaIne, gharathI nIkaLI dIkSA lIdhI pachI, pahelI ane chellI rAtrinA samaye zramaNa nintha vAcanArthe yAvatu dhamanuyoganA ciMtanane mATe, uracAra-prasavaNane mATe AvatA-jatA hatA. tyAre temanA hAtha-pagano sparza thayo yAvat rajakaNothI 84 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda tAruM zarIra bharAI gayuM. tene samyapha prakAre saheto - khamato * titikSato ke adhyAsita karato nathI ? tyAre te megha aNagAra, zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse A vrattAMta sAMbhaLI, samajI, zubha pariNAma vaDe, prazasta AdhyavasAyI, vizuddhayamAna thatI vezyAgI, tad AvaraNIya karmanA kSayopazamathI IhA-apoha-mArgaNA-gaveSaNA karatAM saMpUrva jAtismaraNa utpanna thayuM. tenAthI potAnA pUrvokta vRttAMtane samyaka prakAre jANyuM. tyAre te meghakumAra, zramaNa bhagavaMta mahAvIra vaDe smaraNa karAvAyela pUrva jAtismaraNathI bamaNA saMvegavALA thayA. AnaMdAzupUrNa mukha, harSanA vazathI meghadhArAthI Ahata kadaMbapuSpa samAna tenA roma vikasita thayA. teNe bhagavatane vaMdana-namaskAra karyA karIne Ama kahyuM - he bhagavanA AjathI mArI be AMkhone choDIne zeSa samasta zarIra zramaNa nisthio mATe samarpita karuM chuM. ema kahIne pharI paNa bhagavaMtane vaMdana-namaskAra karya, karIne A pramANe kahyuM - he bhagavan ! huM IcchuM chuM ke Apa svaye ja bIjI vakhata mane vajita karo, vaye ja muMDita karo yAvatuM svayaM ja AcAra gocara yAtrA mAmA vRttika dhamana kaho. - - tyAre bhagavaMte meghakumArane svayaM ja patajita karI cAvat yAtrA mAmA vRttika dhamane kaho. he devAnupiya! A pramANe cAlavuM-ubhavuM-besavuMpaDakhAM badalavA-khAvuM-bolavuM, utthAnathI uThIne prANa-bhUta-jIvansavonI saMyama vaDe samyapha yatanA karavI. tyAre te megha, bhagavaMta pAse AvA prakArano dhArmika upadeza samyapha rIte svIkAre che, pachI te rIte ubhe che yAvatu saMyamathI saMyamita thAya che. * * tyAre te megha, aNagAra thayA jayasimita Adi aNagara vana kahevuM. - * tyAre te megha aNagAra, bhagavaMta mahAvIra pAse rahIne tathAvidha sthaviro pAse sAmAyikAdi 11-aMgone bhaNayA, bhaNIne ghaNAM ja upavAsa-cha-aTTama-dazama-bhArasamAsa ke amiAya phAmaNathI potAne AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIra rAjagRhanagaranA guNazIla zaitya thakI nIkaLIne bahAranA janapadomAM vihAra kare che. * vivecana-38 : apafina patta apatilabdha-asaMjAta, aprApta. **dAMta-upazamane pAmela. * x * pAThAMtarathI nirapahata zarIra prApta evo labdha paMcendriya. parva upalabdhamAna rUpathI utthAnAdi vaDe saMyukata evo che. temAM uthAna-ceTA vizeSa, baLa-zArIrika, vIrya-jIvathI utpanna, purapAkAra-abhimAna vizeSa, parAkama-teja sAdhita phaLa. no bhaya abhAve samyak sahevuM, kSobha abhAve khamavuM, dainyanuM avalaMbana nA laI titikSavuM, avicalitakAyapaNe adhyAsita karavuM athavA A pado ekArSika che. megha aNagArane jAtismaraNa utpanna thatAM zuM thayuM ? pUrvokta vastu samyak jaNAvA lAgI. saMsmArita pUrvajAnyoH - pUrva janma saMbaMdhI saraNa-gamana. pAThAMtarathI pUrvabhava yAda Avyo. tathA pUrva kALanI apekSAe bamaNo saMvega pAmyo. AnaMdAzruthI mukha
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/18 bharAI gayuM. *xxnagAra varNana A pramANe- iya, bhASA, eSaNA, AdAnabhAMDamAnanikSepaNA, uccAra prasavaNao, mana, vacana, kAya e ATheyI samita, guti-mana, vacana, kAyAno nirodha. tethI ja gud, guptendriyAdi, saMgono tyAgI, vyavahArathI avaka ke lALa, *x* khaMtikhama-kSAMti vaDe je khamanAra, sohI-AtmA ane parane zodhe te zodhI ke zobhI. apusue-apasukya, anusuka. abahilese-saMyamathI abahibhUta citta vRtti. nimaeNcuM pAvayaNaM - nirgastha pravacanAnu mArge vicare che. * sUtra-39 tyArapachI te megha ANagAra anya koI divase zramaNa bhagavana mahAvIrane vAMde-name che, vAMdI, namIne Ama kahyuM - he bhagavana ! ApanI anujJA pAmIne mAsikI bhikSu pratimA svIkArIne vicaravA IcchuM chuM. he devAnupiya! sukha upaje tema kara pratibaMdha na kara, tyAre te megha, bhagavaMtanI anujJA pAmI, mAsikI bhikSu pratimA svIkArIne vicare che. mAsikI bhikSu pratimAne yathAsUtra, yathAkA, yathAmA sapha prakAre kAyA vaDe sparze che, pALe che, zobhita kare che, tIrNa kare che, kIni kare che, samyapha kAyA vaDe sparza-pALI-zobhAvI-starI-kirtana karIne pharI paNa bhagavaMtane vAMdI-namIne Ama kahyuM - he bhagavana ! huM ApanI anujJA pAmIne be mAsikI bhikSupatimAne svIkArIne vicAravA IcchuM chuM. he devAnupiya! sukha upaje tema karo, pratibaMdha na karo. pahelImAM je AlAvo kahyo, tema bIjI, trIjI, corI, pAMcamI, chamAsikI, saptamAsikI, pahelI sAta ahorAgikI, bIjI sAta ahorAmikI, bIjI sAta ahorAgikI, ahorAtridinanI, eka rAtridinanI kahevI.. tyArapachI te megha aNagAra bhara bhikSupatimAone samyapha kAyAthI wellpALI-zobhAvI-tIrNa karI - kirtana karI, pharI paNa vAMdI-namIne Ama kahyuM - he bhagavana ! ApanI anujJA pAmI huM guNaratna saMvatsara tapakarma karavAne Iccha chuM. - - he devAnupiya! sukha upaje tema karo ri tyAre te megha aNagara pahelA mAse niraMtara catubhakta tapokarma vaDe divasanA ukuTuka Asane rahI, AtApanA bhUmimAM sUbhimukha rahI AtApanA letA ane rAtre vIrAsanamAM, apAtapaNe rahetA hatA. bIja mAse cha4 tapatrIjA mAse aThThama tapa cothA mAse cAra upAsanA niraMtara tapokama vaDe divasanA ukUTuka Asane rahI sUrya sanmukha AtApanA bhUmimAM AtApanA letA, ro apAvRttapaNe vIrAsane rahyA. - pAMcame mAse pAMca upavAsane niraMtara tapakarma vaDe karatA, divase ubhuTaka Asana vaDe sUyabhimukha AtApanA letA ItyAdi. e rIte A AlAvA vaDe chaThThA mahine cha upavAsa, sAtame sAta, AThame ATha, navame nava, dazame daza, agiyArame agiyAra, bArame bhAra, teme teTa, jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda caudame cauda, paMdarame paMdara ane soLamAM mahine niraMtara [16-upavAsa] cojhIza bhakata tapokama vaDe divase ukuTuka AsanathI sUyabhimukha thaI AtApanA bhUmimAM AtApanA letA, ro apAvRtta thaIne vIrAsane rahe che. tyAre te megha anagare guNarana saMvatsara tapokamane sutrAnusAra yAvatuM samyapha kAyA vaDe sparzI, pALI, zobhAvI, tIrNa karI, kirtana karI, yathAsUtrayathAkabha yAvatu kIni karI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMde-name che, vAMdanamIne ghaNAM chaThThuM- ma-cAra, pAMca upavAsa, mAsakramaNa, ardhamAsa kSamagift vimi tapokama vaDe AtmAne bhAvita karatA vicare che. * vivecana-39 : yathAsukha-sukhane atikramyA vinA, mA paDibaMdha-vighAta karyA vinA. bhikhupaDimA-abhigraha vizeSa. pahelI eka mAsikI, e rIte bIjIthI sAtamI sudhI kramathI be, traNa cAvat sAta mAsa pramANanI che. AThamIthI dazamI pratyeka sAta ahorAtra pramANa che. agiyAramI ahoraNa pramANa ane bAramI coka satra pramANa che. - A pratimA dhRtiyukta mahAsatnI, bhAvitAtmA guranI anujJAnI samyaka svIkAre che. gacchamAM ja hoya che. jaghanyathI temano mRtAdhigamya navamA pUrvanI trIjI vastu sudhI - saMpUrNa daza pUrva hoya che. jinakabhI mAphaka dehanA tyAgI, upasarga sahenAra, eSaNA abhigraha yukta ane alepakRt bhojana karanAra hoya che. duSTa aza, hasti Adi Ave to paNa bhayathI DagaluM paNa khasatA nathI. AvA niyamane sevato-pALato akhaMDita mAsa paryanta vicare che. ItyAdi graMthAMtarathI vidhi dazavI. ahIM 11-ga jJAtA hovA chatAM megha aNagAranuM pratimA anuSThAna kahyuM. te sarvajJa samupadiSTa hovAthI anavadha jANavuM. yathAsUtra-sUtrane atikamyAvinA, yathAkalA-pratimA AcAra ullaMdhyA vinA, yathAmA-jJAnAdi athavA kSAyopathamika bhAvane ullaMdhyA vinA. kAyAthI-manoratha mAtrathI nahIM, phAsaI-ucita kALe vidhi grahaNathI. pAlayati-pratijAgaraNathI asakRta upayogathI, zobhayati-pAraNAnA dine gurae Apela zeSabhojana karaNathI, athavA zodhayati-atiyAra paMkanA dhovAthI, tIrayati-kALa pUrNa thayA pachI paNa thoDo kALa rokAvAthI. kIrtayati-pAraNA dine Ane-Ane AvuM kRtya karyuM, ema kIrtana karavAthI. guNa-nirjarA vizeSanI racanA-karaNa, saMvatsara-sa bhAga varSathI je tapamAM guNaracanA saMvatsara guNo ja athavA jemAM rano che, te guNaratna saMvatsara je tapamAM che te. te 13 mAsa, adhika 13-dinano tapakALa ane 93-dina pAraNAnA hoya che. A rIte 16-mAsamAM A tapa karAya che. A tapamAM cokamANImAM 15 tapadina, be mAsImAM-10 chaThTha, vaNamAsImAM 8 aTTama, cAra mAsamAM ItyAdi vRtti likhita gAyAnusAra jANavuM. *x - veltha - cAra bhojana jemAM tyajAya che te, A upavAsanI saMjJA che, e pramANe cha bhaktAdimAM be vagere upavAsa jANavA. anikhita-avizrAMta, niraMtara, diyA-divase, sthAna-Asana, AtApanA karatA, utkaTaka ane vIrAsana baMnenI vyAkhyAna
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/9 pUrve kahelI che. apAvRta-vatrarahitapaNe. * sUtra-40,41 : 40] tyAre te megha aNagara, te udAra vipula, sagrIka, pratyAnapUrvaka, gRhita, kalyANa-ziva-dhanya-mAMgalya-udaga-udAra-uttama-mahAnubhAva-nApoMka vaDe zaka, bhukhI, rukSa, nimasi, lohI rahita, kaDakaDa thatAM hADakAM yud, asthicamanivaI, kRza, nasothI vyApta thaze. te potAnA jIvanA baLathI cAlatA hatA, jIvanA baLathI ja ubhA rahetA hatA. bhASA bolIne thAkI jatA hatA, bolA ane bolavA vicAratA paNa thAkI jatA hatA jema koI kolasA-kAcha-pAna-tala-eraMDakASThanI bharelI gADI hoya, te uSNa zaka hovAthI zabda karatI cAlatI ke ubhI rahetI hoya, temaja megha aNagAra zabada khaDakhaDo karatAM cAlatA ke ubhA hatA. teo tapathI to puSTa hatA, paNa mAMsa, lohIthI hRAsa pAmela hatA. te bhasmarAzithI AcchAdita aginanI mAphaka tapatejathI, tapatejazrIthI ghaNAM zobhatA hatA. te kALe samaye Adikara, tIrthakara zramaNa bhagavaMta mahAvIra sAvavuM pUvanikUvI cAlatA, grAmAnugAma jatAM, sukhe sukhe vicaratA rAgRha nagare guNazIla caitye AvyA, AvIne yathapatirUpa avagraha avagahIne saMyama ane tapa vaDe AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. tyAre te megha aNagArane rAtrinA madhya rAtri kALe dharma-jAgarikAthI jAgatA AvA svarUpano AdhyAtmika yAvatuM manogata saMkalpa utpanna thayo. - nize huM A udAra, Adi pUrvavata cAvatuM bolIza ema vicAratA paNa thAkI lauM chuM. hajI paNa mArAmAM utthAna, karma, baLa, vIrya, parAkAra parAkrama, zraddhA, vRti, saMvega che, to jyAM sudhI mArAmAM utthAnAdi che, yAvatuM mArA dhamaciArya, dharmopadezaka zramaNa bhagavaMta mahAvIra, jita, suhadI vicare che, tyAM sudhImAM mAre zreyakara che ke kAle rAtri vItyA pachI, prabhAta thayA pachI sAva tejathI vasaMta surya ugatAM bhagavaMtane vAMdI-gnamIne zramaNa bhagavata mahAvIranI anujJA pAmIne vAM ja pAMca mahAdta ArohIne, gautamAdi zramaNa nigrantha, nijhanthIone khamAvIne, tathArUpa kRtAdi sthaviro sAthe vipula parvata dhIme-dhIme caDhIne svayaM ja ghana megha saEza pRedIzilApaka pratilekhIne, saMlekhanA mosaNAthI jhoSita thaI, bhojana-pAnano tyAga karIne pAdapopagamana khinIelna dhAraNa karIne kALanI apekSA rAkhyA vinA vicarIza. A pramANe vicAryuM. vicArIne kAle rAtri vItatA prabhAta thayA pachI yAvatuM surya javalaMta thatAM bhagavaMta mahAvIra pAse Ave che, AvIne bhagavaMtane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNa kare che, karIne vAMdI-namIne ucita sthAne zuzruSA karatA, namana karatA, abhimukha, vinayapUrvaka aMjalI eDI, paryApAsanA kare che. megha ema AmaMjhI bhagavaMte meghane kahyuM - nize he meghA samimAM madhyarAtri kALa samaye dharmAskiA thakI jAgaraNa jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda karatA, AvA svarUpe AdhyAtmika yAvata saMkalpa thayo ke - vize huM A udAra cAvata tuM ahIM Avyo. he megha! A artha samartha che? hA, che. * * he devAnupiya! sukha upaje tema kara - 4 - tyAre te megha aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranI anujJA pAmIne hRSTa yAvatu hadayI thaI, ullAnathI uThIne bhagavaMtane traNa vakhata dakSiNa pradakSiNA kare che, karIne vAMdI-namIne svayaM ja pAMca mahAdta Arohe che, ArohIne, gautamAdi zramaNa niltha, nigranthIone khamAve che, khamAvIne tathArUpa kRtAdi sthavironI sAthe vipula parvata dhIme dhIme caDe che, caDIne svayaM ja ghanamegha saMdeza pRvIzilA kane paDilehe che, paDilehIne uccAra-prasavaNa bhUmine paDilehe che. pachI darbhasaMskArane pAthare che, pachI tenA upara ArUDha thAya che. pUrvAbhimukha pazaMkAsane besIne, be hAtha joDI, mastake aMjalI karIne A pramANe bolyA arihaMta bhagavaMta yAvata siddha saMpatone namaskAra thAo. mArA dhamaciArya yAvat siddhigati prAptinI IcchAvALA zramaNa bhagavaMta mahAvIrane namaskAra thAo. tyAM rahela bhagavaMtane ahIM rahela huM vaMdu chuM. e pramANe vaMdana-namana kare che, vAMdI-namIne Ama kahyuM - pUrve paNa meM bhagavata pAse sarve prANAtipAnanA paccakakhANa karyA che mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, kalaha, abhyAkhyAna, aizanya, parasparivAda, aratirati, mAyAmRSA, mithyAdarzanazalyano tyAga karyo che. atyAre paNa huM temanI ja samIpe sarve prANAtipAta yAvatu miyAdanazacano tyAga karuM chuM. sarve azana-pAna-khAdimasvAdima cAre prakAranA AhArane jAvajIva paccakakhu chuM. - A zarIra, je ISTa-kAMta-dhiya yAvata vividha rogAtaMka, parISaha-upasarga sparze nahIM, e rIte rakSA karI che. carama zvAsocchavAsa paryanta tene vosirAvuM chuM. - A pramANe kahIne saMlekhanAne aMgIkAra karIne, pAdapopagamana (anazana svIkArI) kALane na apekSatA vicare che. tyAre te sthavira bhagavaMto megha aNagAranI glAnapaNe sevA kare che. tyAre te megha ANagAra bhagavaMtanA tathArUpa sthaviro pAse sAmAyikAdi 11-aMgo bhaNIne bahu pratipUrNa bAra varSa zAmaNaya payaraya pALIne, mAsikI saMlekhanA vaDe AtmAne jhoSita karIne, 60 bhaktane anazana vaDe chedIne, AlocanA-pratikamaNa karIne, zalyone uddharIne, samAdhi pAmI, anukrame kALadharma mRityu pAmyA. tyAre te sthavira bhagavaMte megha anagarane anakame kALadharma pAmelA jANIne, parinivasi nimite kAyotsarga kare che, karIne meghanA upakaraNAdi grahaNa kayAM, karIne vipula parvate dhIme dhIme caDyA, caDIne guNazIla caitya zramaNa bhagavata mahAvIra pAse AvyA. AvIne bhagavata vaMdana-namaskAra karyo, karIne pramANe kahyuM -
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/40,41 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda nize Apa devAnupiyanA aMtevAsI megha nAme aNagara, je prakRtibharvaka cAvatu vinita hatA, te Apa devAnupiyanI anujJA pAmIne gautamAdi zramaNa nithi ane nibbIone khamAvIne amArI sAthe vipula parvata dhIme dhIme caDyA, caDIne svayaM ja dhanamegha sadeza pRthvIzIlApaTTaka paDilehIne, bhakatapAnano tyAga karIne, anukrame kALadharma pAmyA. A devAnupiya megha aNagAranA upakaraNa che. [41] bhagavana / ema AmaMjhIne, gautamasvAmIe bhagavaMtane vaMdana-namana kayAM, karIne Ama kahyuM - nicce Apa devAnupiyanA ziSya megha aNagAra je prakRtibharvaka rAvatuM vinIta hatA, te kALadharma pAmI kyAM gayA ? he gautama! temaNe tathArUpa sthaviro pAse sAmAyikAdi agIyAra aMganA adhyayana kayAM, karIne bAra bhikSu pratimA ArAdhI, guNarana saMvatsara tapokarma karI, kAyA vaDe sparza yAvata kirtana karI, mArI anujJA pAmIne gautamAdi sthavirone khamAvIne, tathArUpa yAvata vipula parvatane Arodhe che, ArohIne darbha saMratArakane bIchAvIne darbha saMskArake besIne svayaM ja pAMca mahAvrata uccAyAM, bAra varSano brAmaNaya payaraya pALIne mAsikI saMlekhanA vaDe AtmAne ArAdhIne 60 bhakatone anazana vaDe chedIne AlocanA-pratikramaNa karIne, zalya uddharIne, samAdhi prApta karI kALa mase kALa karIne upara caMdra-sUrya-grahagaNa-nakSatra-tArArUpathI ghaNAM yojana, ghaNAM zata yojana, ghaNAM sahasra yojana, ghaNAM lAkha yojana, ghaNAM koDI yojana, ghaNAM koDAkoDI yojana UMce dUra gayA pachI, saudharma yAvatu acuta, 318 raiveyaka vimAnAvAsone oLaMgIne vijaya mahAvimAne devapaNe utpanna thayA. tyAM keTalAMka devonI 33RAgaropamanI sthiti kahI che, tyAM meghadevanI paNa 33-sAgaropama sthiti thaI. bhagavana ! A megha deva te devalokathI Ayu-sthiti-bhava kSayathI anaMtara eNvIne kyAM jaze, kyAM utpanna thaze ? gautama! mahAvideha kSetramAM siddha thaze, bodha pAmaze, mukta thaze, parinirvANa pAmaze, sarve duHkhono aMta karaze. - - - A pramANe he jaMbu Adikara tIrthakra, zramaNa bhagavata mahAvIra yAvatu saMpAd alA-upAlaMbha nimite pahelA jJAta-Adhyayanano A artha kahyo * * tema huM kahuM chuM. * vivecana-40,41 - urAla-pradhAna, vipula-bahudinatvathI vistIrNathI zobhA vaDe. payata-guru vaDe apAyela prayatnavALA athavA pramAda sahitatAthI. pragRhIta-bahumAna prakarSathI gRhIMta, kalyANa-nIrogatA karaNathI, ziva-zIvahetutvathI, dhanya-dhanane lAvanAra hovAthI, maMgacadariyopazamathI. udagra-tIva, udAra-nispRha atirekavaNI, uttama-urva tamasa athavuM ajJAna hita. mahAnubhAga - aciMtya sAmarthyathI zuka - nIsazarIratvathI, bhukhabhukhanA vazathI rUkSIbhUta thayela. kiTikiTikA-nirmAsa, asthi saMbaMdhI upavezanAdi kriyAbhAvI zabda vizeSa - x * x * kRza-durbaLa - 4 - jIvaMjIveNa-jIvabaLathI, zarIra baLathI. bhAsaMbhAsitA Adi vaDe traNe kALa batAvyo. gilAmati-glAna thAya che. * * * * * koyalAthI bharela zakaTikA-gADI, e rIte kATha, pAMdaDAdi, tila-taladaMDaka, taDako devAthI zuka thayela. kemake bhInA kATha, patrathI bharelImAM avAja na thAya. * - X - X - tava-tapolakSaNa tejathI. kahevA mAMge che ke - jema rAkhathI DhaMkAyela agni bahAthI jarahita ane aMdarathI javalita hoya, tema megha aNagAra paNa bahAsyI sApayita mAMsAdivathI nisto, aMdarathI to zubha dhyAnathI javalita hatA. arthAtu patejazrI vaDe ati zobhe che. mArA utthAnAdi sarvathA kSINa thayA nathI e bhAva che. *x - mArA dharmAcArya, sahatnI-puraSavagaMdhahastI, athavA zubha-kSAyika jJAnAdi artho jene che te. *x - kaDAI-kRta yogyAdi, mehaghana sannizAsa-ghanamegha sardeza kALI. bhojana-pAnanA pratyAkhyAna, kALa-maraNa. - X - X - saMpaliyaMka nisaNa-paghAsana viziSTa. penja-rAmamAma, dosa-prIti mAma, abhyAkhyAna-asat doSAropaNa, vaizUnya-pizunakarma, parasparivAda-bIjAnI doSa kathA vitAvI. dharma-adharma aMgomAM aratirati. mAyAmRSA-mbIjo veza karIne loka vipatAraNa. saMlekhanA-kapAyazarIranI kRzatAne sparze che. pAThAMtarI saMlekhanAsevanA jue. mAsiyA-mAsikI, mAsa parimANa. *x - aNasaNA - nazana vaDe chedIne. jo pratyeka divase lokamAM be-be vakhata bhojana kare che, e rIte 30-divasa vaDe 60 bhojanano tyAga kare che. nivvInattara - parinirvANa upasati arthAtuM maraNa, teno pratyaya-nimita jevuM che ke, mRtaka pariSThApanA kAyotsarga, te kAyotsargane kare che. AcArabhaMDaga- jJAnAdi bheda bhinna AcArane mATe bhAMDa-upakaraNa, varnAkapAdi AcArabhAMDa prakRtibhakaha cAvat zabdathI prakRti upazAMta, prakRtipatanuM krodha-mAnamAyA-lobha, mRdu-mArdava saMpanna, AlIna-bhadraka-vinIta. temAM prakRti-svabhAva, bhadrakaanukULavRtti, prakRtithI ja upazAMta-upazAMtAkAra, mRmArdava-ati mArdava AlInaAzrita. kyAM utpanna thayo ? vijaya vimAna-anutara vimAnonA prathama pUrvadigu bhAgavartI. temAM utkRSTAdi sthitinA bhAvathI kahe che - temAM - AyukSayathI arthAtu AyunA dalika nirjaravANI. sthitikSaya-Ayu karmanI sthiti vedanathI. bhavAya-deva bhava nibaMdhanabhUta karmanI gati AdinI nirjara. anaMtara deva bhavasaMbaMdhI caya-zarIrane tajIne athavA cyavIne niSThitArthatAthI siddha thAya che, vizeSathI siddhigamana yogyatA athavA mahaddhi prApti vaDe. kevalAlokagI bodha pAme che. sakala kamaziothI mukta thAya. sakala karmakRta vikAra virahitatAthI svastha thaze. eTale ke sarva duHkhono aMta karaze. marpopAlaiMnimitta * gura vaDe Akha-hitathI, upAlaMbha-ziSyane avihita vidhAyI te AkhopalaMbha, te nimitta je prajJApanAnuM che te. . . - prathama jJAta adayayananA A - anaMtara kahevAyela meghakumAra cari lakSaNa artha kahyo. avidhi pravRta ziSyane gura vaDe mArgamAM sthApanA mATe upAlaMbha devo, jema bhagavaMta vaDe meghakumArane mATe devAyo.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda 1/-/1/40,41 jema meghamunine mahAvIre madhura nipuNa vacana vaDe sthApyA tema kvacit khalana pAme tyAre ziSyane AcArya sthApe. - x - jathI - tIrthakaranA upadezathI pratipAdita karyuM che, sva buddhi vaDe nahIM, e rIte guruvayana parataMtratAthI sudharmasvAmIe potAnA ziSya jaMbusvAmIne batAvyuM. e rIte bIjA paNa mumukSu vaDe thavuM. muni dIparatnasAgare karela adhyayana-1-no TIkAsahitano anuvAda pUrNa * adhyayana-2-"saMghATa" ka. - X - X - X - X - A adhyayanano pUrvanA sAthe A saMbaMdha che - pUrvamAM anucita pravRtti karanAra ziSyane upAlaMbha kahyo, ahIM anucita-ucita pravRtti karanArane anartha-artha prApti paraMparA thAya che. A saMbaMdhe A sUtra - * sUtra-4ra : bhagatanA je zramaNa bhagavaMta mahAvIre pahelA jJAtitdhyayanano A artha kahyo che to he bhagavanA bIjA jJAtAdhyayanano zo ad kahyo che ? he jaMbu nize, te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. - varNana * te rAjagRhanagaranI bahAra IzAna dizAmAM guNazilaka caitya hatuM - varNana - te guNazIla rItyanI samIpe eka moTuM jirNa udhAna hatuM. tenuM devakula vinaSTa thayeluM hatuM. toraNa, gRha bhana thayela hatuM. vividha guccha-gulma-latA-vali-vRkSathI vyApta hatuM. aneka zata zvapadathI zaMkanIya-bhayotpAdaka hatuM. te udhAnanA bahu madhya deza bhAgamAM eka mahAna bhagna kUvo hato. te bhagna kUvAnI samIpa eka mahAna tAlukA kaccha hato. te kRSNa, kRNAlabhAsa cAvat ramya, mahAmeghanA samUha jevo hato. te ghaNAM vRkSa-guccha-gubha-latAvallI-kuza-sthANuthI vAta ane AcchAdita hatA. te darathI kholo ane bahArathI gaMbhIra hato. aneka zata zApadane kAraNe zaMkanIya-bhayodaka hato. * vivecana-4ra : A adhyayanano artha sugama che. vizeSa e ke jirNodhAna hatuM. vinaSTa devakula, parisaDita toraNa-prAkAra-dvAra-devakula saMbaMdhI gRho che te, tathA vividha gucha-chaMtADI Adi, gabha-vaMza jAlI Adi, latA-azokalatAdi, valI-trapuSI Adi, vRkSa-satkArAdi, tenA vaDe AcchAdita, aneka zata vyAsa-vyApada, zaMkanIya-bhayajanaka, mAlukAkacchao - ekAsthi phaLa vRkSa vizeSa mAlukA, teno kakSa-gahana, te mAlukA kakSa. jIvAbhigama cUrNi mate - cibiTikAkachuka che. kRSNa, kRNAvamAsaNa ahIM yAvatu zabdathI nIla-nIlAvabhAsa, haritaharitAvabhAsa, zIta-zItAvabhAsa, snigdha-stiSpAvabhAsa, tIva-tIvAvabhAsa, kRNakRNacchAya, nIla-nIlacchAya, harita-haritacchAya zIta-zItacchAya, snigdhanimpacchAya, tIvra-tIvachAya jANavuM. - X - X * kRNa-jana samAna, nIla-mayura grIvA samAna, harita-popaTanI pAMca samAna, valyAdinA AkAMtatvathI sparza vaDe zIta kahyo. * x- chAyA eTale sUryanA kiraNanA AvaraNa janita dIti. ghaNa-kaDiyaDachAyoanyonya zAkhA, prazAkhAnA anupavezathI ghana-niraMtara chAya, ramya, mahAmethono samUha tenI samAna. vAcanAMtaramAM adhika pATha che - ma, puSpa, phaLathI harita evo zobhato tathA zrI vaDe atIatI upazobhita thaIne rahela. kusa-darbha, kyAMka "kUvA vaDe" evo pATha che. ghaT - sthANu athavA khAta-ga vaDe, athavA cora gaveSaka kSetra te
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 1-2/42 kRvikhANa. saMchanna-vyApta, pacchinna-cotaraphathI, aMta-madhyamAM * x * ItyAdi. * sUga-43 thI 45 - [43] te rAjagRhamAM dInya nAme sArthavAha hato. te ATya dipta rAvatuM vipula bhojana-pAna yukata hato. te dhanya sArthavAhane bhadrA nAme panI hatI. te sukumAla hAthapagavALI, ahIna patipUrNa paMcendriya zarIrI, lakSaNa-vyaMjanaguNothI yukata, mAnonmAna pramANa patipUrNa sujAta sava isuMdara aMgavALI, zazivat saumyAkRti, kAMta, priyadarzanA, surakSA, karadla parimita zivalIyukta madhyabhAgavALI, kuMDalothI ghasAtI gaMDasthaLa rekhAvALI, kArtikI pUrNimA samAna patipUrNa saumya vadanA, zRMgArAkAra-suMdara vezavALI cAvatuM pratirUpa hatI. piraMtu tevadhyA hatI, tethI] jAnuM ane kUpara ja tenA stanone paNatA hatA. [4] te dhanya sAviAhane paMthaka nAme dAsa ceTaka hato. te saLagasuMdara, mAMsopavita, bALakone ramADavAmAM kuzaLa hato. te dhanya sAviAha rAjagRha nagaramAM ghaNAM nagara-nigama-zreSThI-sAvAhone, aDhAre zreNI-prazreNIone ghaNAM kAryo-kuTuMbo ane maMtraNAomAM cAvatu cakubhUta hato. nijaka [3] kuTuMbImAM paNa ghaNAM kAryomAM cAvatu cahnabhUta hato. 4ipa te rAjagRhamAM vijya nAme cora hato. te pApa-saMDAlarUpa-bharyakra raudrakamamAM, kuddha samAna dipta-rakata netravALo, khara-kaThora-moTI-vikRta-bIbhatsa dADhAvALo, saMpuDita hoThavALo, havAmAM uDatA-vIkharAyela-lAMbA vALavALo, bhamara ane rAhavaNa, dayA ane pazcAttAparahita, dariNa, bIhAmaNo hato. te nRzaMsa, niranukaMpa, sApa mAphaka ekAMtaESTi, charA mAphaka ekAMtadhAravALo, gIdha mAphaka mAMsa lolupa, anivat sarvabhakSI pANInI mAphaka sarvagrAhI, uckaMcanavacana-mAyA-nivRti-kUTa-kapaTa ane sAti saMpayogamAM nipuNa hato. ciranagara vinaSTa ane duSTa zIlAcAra caDhi hato. dhuta-madha-bhoja-mAMsamAM lolupa hato. daraNa, hRdayaEAraka, sAhasika, saMdhi chedaka, upadhika, visaghAtI, AlIyagatisthabheda laghuhad saMpayukta, bIjAnuM dravya haraNa karavAmAM nitya anubaddha, tIva vairI hato. te rAjagRha nagaranA praveza ane nigamananA ghaNAM dvAro, apahRAro, chiMDI, baMDI, nagaranI khALa, saMvardhaka, nivaka, jugAranA akhADA, pAnagRha, vezayAgRha, tenA dvara sthAno, takara sthAno, takara gRho, zRMgATako, ziko, catuko, catUro, nAgagRho, bhUtagRho, yakSa deula, sabhA, yAuM, paryAzALA ane zunyagharone joto-jato, mAryA karato, gaveSa karato, ghaNAM lokonA chidra-viSama-vihura-vasanamAM abhyadaya-utsava-ghasava-tithi-kSaNa-yajJa ane pavaNImAM matta, pramatta, vyasta-zakuLa thaI sukha-duHkha-videzatha-vidhavasitanA mArga, chidra, viraha ane aMtaronI mAgaNa-gaveSaNA karato vicarato hato. - te [vijayacora] rAjagRha nagaranI bahAra ArAma-udhAna-vApI-yukaraNIdIrdhakA-gulikA-sarovara-sarapaMkti-sarasapaMkti-jiNafdhAna-bhanakUpa jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda mAlakAkaccha-smazAna-girikaMdara-slayana ane upasthAnomAM ghaNAM lokonA chidro cAvatuM to vicarato hato. * vivecana-43 thI 45 - Aya, dIpta ahIM cAvatu zabdathI vistIrNa, vipula, bhavana, zayana, Asana, cAna, vAhanAdi - x * jANavuM. AnI vyAkhyA meghakumAra rAjAnA varNanavata jANavI. bhadrAnuM varNana dhAriNIvat che. * x - vajha-apatya phaLanI apekSAe niSphaLa. aviyAuri-prasava pachI apatyamaNathI paNa kuLathI vaMdhyA thAya che. tethI te avijanana-zIlA kahyuM. tethI kahyuM te jAnukUparanI mAtA hatI. A zarIranA aMzo ja teNInA stanone sparze che, saMtAna nahIM. - X - X - dAsaceDa-dAsa eTale mRtakavizeSanA ceTa-kumAra athavA dAsa evo A ceTa. takkara-cora, pApa-pApakarmakArI. cAMDAlanI jema rUpa-svabhAva jeno che , caMDAla kamI apekSAthI raudra karmo jenA che te, Arusiya-ArUSyavahu dIpta-kta nayanavALo. khAparA-atikarkaza, vikRta-bIbhatsa, daMSTrika-dazanavizeSa, saMpuTita-asaMvata-X | ubhUta-vAyu vaDe prakIrNa, laMbAtA vALavALo. bhramara rAhu-kALo, nimnakozanirdaya, nirasutApa-pazcAttAparahita. ghaNa-raudra, pratibhaya-bhayajanaka, niHsaMzayikazaurya atizayathI ja tene sAdhIza. pAThAMtaraNI nisaMsa-manuSyone haNe che te nRzaMsA athavA ni:zaMsa-glAdhA rahita. niranukaMpa-prANirakSA sahita athavA lokonI anukaMpAthI hita. sarpanI jema ekAMta nizcayA daSTivALo. * x - pravat ekadhAra. jalamiva savagAhi-jema pANI potAnA kSetramAM AvelA badhAM padArthone kheMcI le che, tema A paNa badhuM luMTI le che. ukaMcana, vaMcanAdi sAthe je atisaMprayogagArma, tenA vaDe bahula-pracUra che te temAM ud kaMcanaM mUlyAdi AropaNArthe te ukaMcana, hInagaNanI guNotkarSa pratipAdanArthe. vaMcana-pratAraNA, mAyAparavaMcanabuddhi, nikRti-bakavRttithI mAchalI pakaDavAnI jema rahevuM. kUTa-kApiNa tulAdithI bIjAne chetaravA jUnAdhikaraNa kapaTa-nepathya bhASAnuM viparyaya karavuM che. A ukaMcanAdi sAthe atizaya je saMprayoga-yoga, tenA vaDe je bahula che te athavA sAtizayathI dravya kastuzkiAdi vaDe bIjAnA dravyano saMprayoga - X - X - A eka vyAkhyAna kahyuM. bIjI vyAkhyAnamAM A rIte che - nikRti eTale vaMcananA pracchAdanArtha karma. sAti-avizvAsa, Ano saMpayoga bahula. bAkI pUrvavat. cira-bahukALa yAva nagaramAM ke nagaranA vinaTa te ciranagara vinaSTa. je nagara bahukALathI vinaSTa che, tathA duSTa zIla-svabhAva, AkAra-AkRti ane cAritra-anuSThAna. dhutaprasaMgI-dhutamAM Asakta. - X - X - ItyAdi pharIthI dAruNa grahaNa, hRdayadAka e vizeSaNArthatvathI che, punarukti nathI. lokonA hRdayane vidAre che. pAThAMtarI janahitakAka che. sAhasika atikitakArI, saMdhichedaka : kSetra khaNanAra, upadhika-mAyivathI pracchannayArI, vizretmaghAtIvizvAsaghAtaka, AdIpaka-agnidAtA, tIrtha-tIrtharUpa devadroNI Adi. te dravya coravAne
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15-//43 thI 45 mATe tenA parikabhedathI tIrthabheda. kriyAmAM dakSa hAya vaDe saMpayukta. bIjAnA dravya haraNamAM nitya joDAyela. tIvra vaira-virodhamAM anubaddha. atigamana-pravezamArga, nirgamana-nissaraNa mArga, dvAra-pratolI, aparahAra-dvArikA, kiMDikA-vRtichidrarUpa, khaMDI-prAkAra chidrarUpA, nagaranirdumana-nagarano jaLa tirgama mArga. saMvartana-mArga milana sthAna, nirvartana-mArga nirghaTana sthAna, dhutakhalika-dhuta spaMDila, pAnAgAra-maghagRha, vezyAgA-vecAbhavana, taskara sthAna-zUnca detRkula gRha, tasvagRhacorano nivAsa, sabhA-lokone besavAnA sthAna Abhogavana-joto, mAya-anvaya dharma payaliocanathI, gavaSaya-vyatireka dharmaparyAlocanathakI ghaNAM lokonA chidra-pravila parisvArasvAdimAM coranA pravezano avakAza viSama-tIvra rogAdi janita Aturatva, vidhura-ISTajana viyoga, vyasanarAjyAdi upalava. amyudaya-rAjayalakSmI, utsava-IndosavAdi. prasava-janma. tithimadana trayodazI Adi, kSaNa-mbayulokane bhojanadAnAdirUpa, yajJa-nAgAdi pUjA, pavaNIkaumudI Adi, mata-madhAdi pIne - x - vyAkSipta-bIjA prayojanomAM upayukta ke vividha kAryApithI videza-dezAMtara, viproSita-dezAMtara jvAmAM pravRtta saMsANa-zmazAna, layana-girivartI pApANagRha, upasthAna-tathAvidhimaMDapa - 4 - * sUtra-46,4s : [46] tyAre te bhadvAbhAyaei anya koI divase madhyarAtri kALa samayamAM kuTuMba AgarikAthI jAgatA AvA prakAre AdhyAtmika vAvatuM saMkalpa thayo-huM dhanya sAviAha sAthe ghaNAM varSothI zabda-pa-rasa-gaMdha-rUpa mAnuSa kAmabhogone anubhavatI viruM chuMmeM putra ke putrIne janma Apyo nathI, te mAtAo dhanya che yAvatu te mAtAoe manuSya janma ane jIvitanuM phaLa prApta karyuM che, je mAtAo huM mAnuM chuM ke potAnI kukSIthI utpanna, stanonA dudhamAM lubdha, madhura bola bolatA, guNamuNa karatAM, ane stananA mULathI kAMkhanA pradeza sarakatA bALakane stanapAna karAve che. pachI kamaLa samAna komaLa hAthothI tene pakaDIne potAnA khoLAmAM besADe che ane vAraMvAra piya vayanavALA madhura ulApa Ape che. huM AdA, apurA, alakSaNA, akRtapujA chuM AmAMthI kaMI na pAmI. mArA mATe zreyaskara che ke kALe rAtri vItyA pachI prabhAta thatA yAvatuM sUrya ugatAM dhanya sAviAhane pUchIne-anujJA meLavIne ghaNAM badhAM aAna-pAnakhAdimasvAdima taiyAra karAvIne, ghaNAM ja puw-va-gaMdha-mALa-alaMkAra laIne, aneka mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijana, mahilA sAthe parivarIne je A rAjagRhanagaranI bahAra nAga, bhUta, yakSa, Indra, skaMda, 28, ziva, vaizramaNAdinA AyatanamAM ghaNI nApatimAM ane vAvata vaizramaNa pratimAne mahArNa puSya pUjA karIne ghuMTaNa ane page paDIne Ama kahIza - he devAnupiyA je huM eka putra ke putrIne janma ApIza to huM tamArI pUja, dAna, bhAga ane aAyanidhinI vRddhi karIza. * * A pramANe ISTa vastunI yAcanA karuM A pramANe vicArIne kAle cAvatu ugatA dhanya sArthavAha pAse Ave jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda che, AvIne Ama kahyuM - he devAnupiya! huM tamArI sAthe ghaNAM varSothI cAvatuM madhura vayanavALA ullapa Ape che, * x * to huM dhanya, apunya, akRtalakSaNA chuM, huM AmAMthI kaMI na pAmI, to he devAnupiya ! IcchuM chuM ke tamArI anujJA pAmIne vipula AzanAdi cAvata vRddhikaru - evI mAnatA mAnuM. tyAre dhanya sArthavAhe bhadrA bhayarti Ama kahyuM - nizcayathI mArA paNa A manoratha che - kaI rIte te putra ke putrIne janma Ape ? bhadrA sAviAhInI te vAtanI anujJA ApI. tyAre te bhadrA sArAhI, dhanya sAviAhathI anujJA pAmIne haSTa-tuSTa vAva4 harSita hadaya thaI vipula Azana-pAna-Mdima-zvAdima taiyAra karIne, ghaNAM ja puSa-vagaMdha-mALA-alaMkAra grahaNa karIne, potAnA premI nIkaLe che, nIkaLIne rAjagRhanaranI vaccovaccethI nIkaLe che, nIkaLIne puSkariNIe Ave che, AvIne puSkariNInA kinAre ghaNAM puSa cAvatuM mALA, alaMkAra rAkhe che, rAkhIne puSkariNImAM utare che, jaLa vaDe snAna ane jaLakrIDA kare che, karIne, nAna kare che, balikarma kare che, bhInA vastra ane sADI paherI, tyAM kamaLa cAvatuM sahama jhone grahaNa kare che, karIne puSkariNImAM utare che, utarIne ghaNAM yugaMdha-mALAne grahaNa kare che.. tyArapachI je nAgagRha yAvata vaizramAgRhe Ave che, AvIne tyAM nAma pratimA yAvatu vaizramaNa pratimAne mora pIMchIthI pramArje che jaLanI dhAra vaDe abhiSeka kare che. karIne ruMvATIvALA ane sukumAla gaMdha phASAyika vALI gax luM che ke, luchIne mahArNa vastro paherAve che, mALA-gaMdha-khUNa-vaNa ArohaNa kare che, karIne yAvat dhUpa saLagAve che, pachI zuMTaNethI page paDIne, aMjalI joDIne Ama kahe che - je huM putra ke putrIne janma ApIza to huM pUjA karIza yAvat vRddhi karIza. ema karIne mAnatA mAne che. mAnatA mAnIne puSkariNIe Ave che, AvIne vipula azanAdinuM AsvAdana karatAM yAvatuM vicare che. bhojana karIne cAvatuM zucibhUta thaI potAnA ghera AvI tyArapachI bhadrA sArthavAhI caudaza-AThama-amAsa-pUnamamAM vipula AzanAdine taiyAra karAve che, karAvIne ghaNAM nAga cAvata vaizramaNanI mAnatA mAnatI cAvatuM e pramANae vicare che. [] tyArapachI te bhadrA sAvAhI anya koI divase keTaloka samaya vItatA kadAcita garbhavatI thaI. tyAre te bhadrA sAthIvAhI be mAsa vItyA pachI, bIje mAsa vartato hato tyAre AvA svarUpano dohada utpanna thayo. te mAtAo dhanya che yAvatu kRtalakSaNA che, je vipula anAdi, ghaNAM ja puSa, vastra, gaMdha, mALA, alaMkAra grahaNa karIne mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbaMdhi, parijana, mahilA sAthe parIvarIne rAjagRhanI vaccovaccethI nIkaLe che, nIkaLIne puSkariNIe Ave che. AvIne puSkariNImAM nhAya che. vhAIne balikarma karIne, savaliMkArathI vibhUSita thaIne vipula AzanAdine AsvAdana karatI yAvatuM paribhoga karatI
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1-2/46,47 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda potAnA dohadane pUrNa kre che. - A pramANe vicAra kare che. vicAra karIne kAle yAvatu sUrya ugyA pachI dhanya sArthavAha pAse Ave che. AvIne dhanya sArthaahane Ama kahe che - he devAnupiyA mane te garbhanA prabhAvathI yAvatuM dohada pUrNa karuM. he devAsupiya ! tamArI anujJA pAmIne cAvatuM viharavA IcchuM chuM. he devAnupiya ! sukha upaje tema kara, pratibaMdha na kara tyArapachI te bhadrA sAviAhI, dhanya sAviAhanI anujJA pAmIne haSTa-tuSTa thaI yAvatu vipula zanAdi taiyAra karI cAvatuM snAna karI, yAvatu bhInA vastrasADI paherIne nAgRhe jaIne yAvatu dhUpa saLagAve che. pachI praNAma kare che, karIne puSkariNIe Ave che, tyAM tenA mitra, jJAtijana yAva4 nagamahilA bhadrA sAvAhIne savaliMkAra vaDe vibhUSita kare che. tyArapachI te bhadrA sAviAhI te mitra, jJAtijana, nijaka, savajana, saMbaMdhI, parijana, nagaramahilAo sAthe vipula Azana Adi yAvatu paribhoga karatI dohadane pUrNa kare che. karIne je dizAmAMthI AvyA hatA, te ja dizAmAM pAchA gayA. tyArapachI te bhadrA sAviAhI behada saMpUrNa thayA yAvat te gati sukhemukhe parivahe che. tyArapachI te bhadrA sAviAhI nava mAsa bahu patipUrNa thatAM, sADA sAta samidivasa vItyA bAda sukumAla hAtha-paganALA bALakane yAvatu janma Apyo. tyArapachI te bALakanA mAtApitAe pahelA divase jAtakarma kare che, ItyAdi pUrvavata yAvatu vipula azanAdi taiyAra karAve che. e rIte ja mitra jJAti ne jamADIne A AvA svarUpanuM gauNa ane guNaniSNa nAma kare che - kemake amAro A putra, ghaNI ja nAga pratimA cAvata vaizramaNa pratimAnI mAnatA mAnavAthI utpanna thayela che, tethI amArA A putranuM "devadatta" nAma thAo. tyAre te bALakanA mAtApitAe 'devadatta' nAma rAkhyuM. tyArapachI te bALakanA mAtApitAe pUjA, dAna, bhAga karyA ane kSaya nidhinI vRddhi karI. * vivecana-46,47 : kuTuMba ciMtAmAM jAgaraNa-nidrAkSaya, jAgratyA-vibudhya mAnatAthI, athavA kuTuMba jAgarikAthI jAgatA. payAyAmi-janma ApIza. temanuM janma, jAvita phaLa sulabdha che. ema huM mAnuM chuM. * x - potAnI kukSiAmAM saMbhUta bALaka rUpe. stananA dudhamAM lubdhaka, madhura samullApa karatAM, manmana-totaLuM bolatAM, stananA mULathI kAMkha bhAga sudhI saMcaratA, stananA dudhane pIe che. - x * khoLAmAM besADI mAtA madhura hAlaraDA gAya che. AmAM huM kaMI na pAmI. ghuMTaNa vaDe page paDIne namaskAra kare che. cAga-pUjA, dAya-parva divasAdimAM dAna, bhAga-lAbhAMza, akSayanidhi-bhADAMgAno avyaya, jenA vaDe mULadhanathI jIrNibhUta devakuLano uddhAra karAya che. - x * ocho che temAM vadhAro karIza. udvAiya-yAcanA kathvI, isitu vastune prArthavI. ullapaDasADaca-nAna vaDe bhInA, uttariya paridhAna vovALI. Aloco-darzana thatAM, nAga pratimAne praNAma kare che, lomahasta-pramArjanIkA, parAmRthati-grahaNa kare che, abhuphaMI-abhisiMcita kare che. ukrikri-amAsa. Avana sata - jene garbhamAM jIva utpanna thayo che te. * sUtra-48,49 - [48] tyAre te paMthaka dasayeTaka devadata bALakano bhAvagrAhI thayo. devadatta bALakane keDe laIne ghaNAM baccA-baccI, bhAlaka-bhAlikA, kumAkumArI sAthe parivarIne ramaNa kare che. tyAre te bhadrA sArthavAhI anya koI divase snAna karela, balikarma karela kautuka-maMgala-prAyazcita karela, devadatta bALakane savaliMkArathI vibhUSita karI, paMthaka dasaceTakanA hAthamAM soMpyo. tyAre te paMthaka, bhadrA pAsethI devadatane laIne keDathI uThAvI, potAnI gherathI nIkaLyo. nIkaLIne ghaNAM baccA yAvatu kumArikAo sAthe parIvarIne rAjamArge jAya che. jaIne devadattane ekAMtamAM besADI ghaNAM barasA cAvatuM kumArikAo sAthe parIvarIne pramatta thaIne vicare che. * * * A samaye vijaya cora rAjagRhanA ghaNAM dvAra paddhArAdi yAvatu joto-mArgaNA-gaveSaNA karato, devadatta bALaka pAse jAya che, te bALakane savaliMkAra vibhUSita jue che. tyArapachI devadatta bALakanA abharaNa, alaMkAromAM mUrNita, grathita, vRddha, Asakata thai, paMthakane pramatta joIne dizA Aloka kare che. karIne devadatta bALakane laIne kAMkhamAM dabAvI de che, pachI uttarIya vaDe DhAMkI de che, DhAMkIne zIgha-cvarita-capaLa-utAvaLe rAjagRha nagaranA apahRArethI nIkaLe che. nIkaLIne jidhAnanA bhagna kuvA pAse Ave che, tyAM devadatta bALakane mArI nAMkhe che. mArIne AbharaNa alaMkAra laIne, devadattanA nikhANa, niaSTa, nijIva zarIrane te bhagna kUvAmAM pheMkI de che. pachI mAlukA kaccha Ave che. temAM pravezI nizcala, niyaMda, mauna rahI divasa pasAra karato rahe che.. [49] tyArapachI te pathaka dAsaceTaka muddattAMtaramAM devadatta bALakane rAkhyo hato, tyAM Avyo. AvIne bALakane tyAM na jotA roto-kaMdana karato-vilApa karato devadatta bALakane cotarapha mArgabhagaveSaNA kare che. paNa bALakanI kyAMya kRti, chIMka, pravRtti na jaNAtA potAne ghera-dhanya sAviAha pAse Ave che. AvIne dhanya sAviAhane A pramANe kahe che - he svAmI ! mane bhadrA sAthavANIe snAna karela bALaka cAvatu hAthamAM soMpyo. pachI huM devadatta bALakane keDe laIne gayo yAvatuM mANA-gaveSaNA karatA, tene na jAyo. he svAmI devadattane koI laI gayuM, apaharaNa karyuM ke lalacAvI gayuM, e rIte dhanya sArthavAhane page paDIne A vAtanuM nivedana karyuM. tyAre te dhanya sArthanAhe paMthaka dasaceTakanI A vAta sAMbhaLI, samajI putranA mahAzokathI vyAkULa thaI, kuhADIthI kapAyela caMpaka vRkSa mAphaka dham [147]
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-//48,49 100 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda karato dharaNI taLe savagathI paDI gayo. tyArapachI te dhanya sAviAha mahAtira pachI Azcata thayA, tenA prANa mNe pAchA AvyA, devadatta daTakanI cotarapha mAryA gayeSaNA kare che, paNa bALakanI kayAMya kRti, zuti ke pravRtti prApta na thatAM potAnA ghera pAcho Ave che, AvIne mahAI bhaTaNuM laIne nagara rakSaka pAse Avyo. AvIne te mahAI bheTanuM ghaNuM dharIne Ama kahyuM - - he devAnupiya! mAro putra ane bhadrAno Atmaja devadatta bALaka amane ISTa cAvatu uMbarapuNavatuM tenuM nAma zravaNa paNa durlabha che, to dazana vize te kahevuM ja zuM ? tyAre te bhadrAe snAna karela devadattane savaliMkAra vaDe vibhUSita karI paMthakanA hAthamAM Avyo yAvatu paMthake ge paDIne mane nivedana karyuM. to he devAnupiya! IcchuM chuM ke devadatta bALakanI cotarapha mArgaNA-gaveSaNA karo. te nagarasAke dhanya sArthavAhe Ama kahetA bhara taiyAra karI sothI bAMdhya, dhana paNa upara pratyaMcA caDhAvI pAvatu Ayudha-paharaNa lIdho, dhanya sAthe rAjagRhanA ghaNAM atigamana yAvatu pANInI parabamAM mArgaNAgaveSaNa karAtA rAjagRha nagarathI nIkaLyA.. pachI jirNodhAnanA bhanakUvA pAse AvyA, AvIne devadattanuM niSpApa, nizelTa, nijIva zarIrane joyuM. joIne hA hA re kArya thayuM, ema kahIne devadattane bhanakUvAthI bahAra kADhyo, kADhIne dhanya sAviAhanA hAthamAM ApyuM. * vivecana-48,49 : baccA, bALaka, kumAra e kALakRt vaya avasthA che. mUrNita-mUDha viveka caitanya hita. lobhataMtu vaDe grathita, gRddha-AkAMkSAvALo, agrupapa-temAM adhikA ekAgra zIghAdi ekArmika zabdo che. nipANa-ucchavAsAdi rahita, vizeSTa-pravRtirahita, jIvaviuAjaDha-AbhArahita, nizcala-calanavarjita. niNaMda-hastAdi calana sahita, tuNIkavacanarahita, zruti-vAta, kSata-cila, pravRtti-vyatIkara * x * parasuniyadva-kuhADI vaDe chedAyela. nagaNotiya-nagara rakSaka. saddhabaddhavamiMyakavaya-saMhananI vaDe sAhakRta, kasabaMdhana vaDe, aMgarakSIkRta - x * uppIliya sarAsaNa pakriyA - AkAMta guNa vaDe dhanuSyarUpa paTTikA athavA zarAsanapaTTikA bAMdhela. dhanurdharonI bAhumAM carmapa baMdha. ahIM vecaka dhAraNa karyuM, vimalavara ciMdhapaTTa bAMdhya Adi * x - jANavuM. galiyAuha paharaNa - Ayudha, praharaNa lIdhA. - X - * sUjha-50,51 - [5] tyAre te nagararakSaka vijayacoranA pada cinhonuM anusaraNa karato mAlukAkaccha Avyo. temAM pravezIne vijaya corane sAkSI ane muddAmAla sAthe pakaDI, gaLAmAM bAMdhI, jIvato pakaDI lIdho. pachI asthi, muSTi, ghUMTaNa, koNI Adi para prahAra karIne zarIrane bhagna ane mathita karI dIdho. tenI gardana ane baMne hAtha pITha tarapha bAMdhI dIdhA. devadattanA AbharaNa kaje karyo. pachI vijaya corane gardanathI bAMdhI, mAlukAkacchathI nIkaLyA. pachI rAjagRhanagare AvyA. nagaramAM pravezyA. pravezIne nagaranI zRMgATaka, zika, catuka, cavara, mahApatha, prathomAM koraDA-latA-cheivanA prahAra karatA, tenA upara rAkha, dhULa, kacaro nAMkhatA moTA-moTA zabdothI udghoSaNA karatAM karatAM A pramANe kahyuM - he devAnupiyo : vijaya takara yAvatu gIdha samAna, mAMsabhakSI, bAlaghAtaka, bAlamApha che, to he devAnupiyo ! koI rAja. rAjaputra, rAjaamAtya Ane mATe aparAdhI nathI, A viSayamAM tenA potAnA kukarma ja aparAdhI che. ema kahIne tene kedakhAnAmAM nAMkhyo, pachI beDImAM nAMkhyo, bhojana-pANI baMdha karI dIdhAM. traNe kALa cAlukAdi tene mAre che. tyArapachI te dhanya sAravAha mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijana sAthe rotA yAvatuM vilApa karatA devadattanA zarIrane moTA Rddhi sakAra sAthe niharaNa karyuM. ghaNAM laukika mRtakakRtya . pachI keTalAMka kALa bAda zorahita thayA. [51] tyArapachI te dhanya sArthavAha anya koi divase rAjAno nAno aparAdha koI cADI karanAre lagAvI dIdho. tyAre nagararakSake dhanya sAviAhane pakaDyo, pakaDIne kedakhAne lAvyA. temAM pravezIne vijayacora sAthe eka beDImAM bAMdhI dIdho. tyArapachI te bhadrA jAyaI kAle cAvatu sUrya nIkaLatA vipuli AzanAdi taiyAra karyA karIne bhojana taiyAra karIne, bhojana peTImAM rAkhIne laMchita-mudrita kare che. karIne eka sugaMdhI jaLathI paripUrNa nAno ghaDo taiyAra karyo. karIne paMthaka dAsaceTakane bolAvIne Ama kahyuM - he devAnupiya ! tuM , A vipula AzanAdi grahIne kArAgAramAM dhanya sAvAha pAse laI jA. tyAre te paMthaka, bhadrAe Ama kahetA hasTa-tuSTa thaI bhojananI peTI ane sugaMdhI uttama pANIthI pUrNa nAnA kaLazane laIne potAnA gherathI nIkaLI, pachI nagaranI vaccovaccethI kedakhAnAmAM sArthavAha pAse AvyA, AvIne bhojananI peTI rAkhe che. lAMchanane toDe che, pachI bhAjanone laIne juve che. hAtha dhovA pANI ApyuM. ApIne dhanya sAviAhane te vipula AzanAdi pIsyA. tyAre te vijaya taskare dhanya sArthavAhane kahyuM - devAnupiya! mane A vipula anAdimAMthI bhAga che. tyAre dhanya e vijya corane Ama kahyuM - he vijayA bhale huM A vipala AzanAdi kAgaDA, kutarAne daIza, ukaraDAmAM pheMkI daIza, paNa tArA jevA putraghAtaka, putramAra, bu, vairI, patyanIka, pratyamitrane A vipula AzanAdino saMvibhAga nahIM karuM. tyAre te dhanya sAInAha, te vipula AzanAdine AhAre che, pachI te paMthakane visarjita karyo. tyAre te paMthaka, te bhojanapiTakane laIne je dizAthI .
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/2/50,51 101 102 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda Avyo, te dizAmAM pAcho gayo. tyArapachI te dhanyane te vipula AzanAdi khAvAthI maLamUtranI bAdhA utpanna thaI. tyAre dhanya, vijayacorane Ama kahyuM - he vijayA ekAMtamAM cAla, jethI huM maLa-mUtra tyAga karuM. tyAre vijaye dhanya sAviAhane Ama kahyuM - he devAnapiya! teM vipula azanAdi khAdhA, have maLa-mUmanI bAdhA utpanna thaI che, huM to A ghaNAM cAbuka yAvatu latAnA prahArathI bhukha-tasathI pIDAu chuM - mane maLa-mUtranI bAdhA nathI. javAnI IcchA hoya to tuM ekAMtamAM jaIne maLa-mUmano tyAga kara tyAre dhanya sArthavAha, vijayacorane Ama kaheto sAMbhaLIne mauna rahyo. tyAre te dhanya sArthavAha muhUttatira pachI ghaNI vadhu maLamUtranI bAdhAnI pIDA thaI, pharI vijaya corane kahyuM - he vijaya! cAla cAvata ekAMtamAM jaIe. tyAre te vijaye dhanyane kahyuM - he devAnupiyA je have vipula AzanAdimAM saMvibhAga kara, to huM tamArI sAthe ekAMtamAM AvIza. tyAre dhanya vijayane kahyuM - huM pachI tane vipula AzanAdino bhAga karIza. tyAre te vijaye dhanyanI vAtane svIkArI. tyAre te vijaya dhanyanI sAthe ekAMtamAM jaIne mULa-mUtra tyAga kare che. pANIthI svaccha ane parama zuci thayo. pharIne svasthAne AvIne rahyA. tyAre te bhadrA kAle yAvata surya ugatA vipula AzanAdi yAvatu pIrase che. * * tyAre dhanya sArthavAha, vijaya corane te vipula anAdino saMvibhAga kare che, pachI dhanyae paMthakane visarjita karyo. tyAre te paMthaka bhojananI peTIne laIne kArAgarathI nIkaLyo. nIkaLIne rAjagRhanI vaccovaccethI nIkaLI potAnA ghera bhadrA sAviAhI pAse Avyo, AvIne bhadrAne kahyuM - he devAnupiya! dhanya e tamArA pujAtakane yAvat pratya mitrane te vipula AzanAdino saMvibhAga karyo. * vivecana-50,51 : saDI corInA mAla sAthe, sovenja-grIvA baMdhana sAthe, jIvagAha-jIvato pakaDayo. * x * moTita-jarjarita, gAma-zarIra - x - avaDiga baMdhana-vALIne baMne hAthone pAchaLanA bhAge laI jaI bAMdhavA. kasapahAra-cAbukathI mAravuM - X* bAlaghAtakaprahAra karavAthI, bAlamAMka-prANa viyojanathI, sayamathya-rAja amAtya, avarajIyIanartha kare che, * x-x* lahusaMgasi-jenuM AtmasvarUpa laghu che, te laghu svaka eTale alpa svarUpa, rAjayanA viSayamAM aparAdha te rAjAparAdha. saMpralad-prati pAdita. bhoyaNapaDiya-bhojana sthAlAdi AdhArabhUta vAMsanuM bhAjana. pAThAMtarathI bhojana piTakamAM azanAdi kare che, lAMchita-rekhAdi dAnathI mudrita. ullecheI-laMchanarahita kare che. parivezayati-bhojana kare che, Aiti-bhASAmAM are ! zagu-vairI, pratyanIka-pratikULa vRtti. pratyamitra-vastu vastu prati mitra -x * uvAhiObAdhA kare che ekAMta-aTavImAM jaIe. chaMda-cayArUpI abhiprAyathI. * sUjha-52 - tyAre te bhadrA sAviAhI, paMthaka dAsaceTakanI pAse A vAta sAMbhaLI krodhita, ruTa yAvata misimitI dhanya sAthatAha pratye dveSa karavA lAgI. tyAre te dhanya sArthavAha anya koI divasa mitra-jJAtijana-nijaka-svajana-saMbaMdhIparijana sAthe potAnA sArabhUta dravyathI rAjadaMDathI zaitAne choDAvyo, choDAvIne kedakhAnAthI nIkaLyo.. pachI alaMkArasabhAmAM gayo, alaMkAra karma karyuM. puSkariNie Avyo AvIne dhovAnI mATI lIdhI, puSkariNImAM utaryo, utarIne jaLa vaDe snAna karyuM, karIne nAna, balikama karI cAvatuM rAjagRhamAM pravezyo, pravezIne rAjagRhanI vaccovaccethI nIkaLI potAnA ghera javA nIkaLyo. tyAre dhAnya sArthavAhane Avato joIne rAjagRhamAM ghaNAM nijaka, zreSThI, sAvAha Adie teno Adara karyo - jANyo - satakAra karyo - sanmAna karyuM - ubhA thaIne zarIranuM kuzala pUchyuM. tyArapachI te dhanya potAnA ghera Avyo. AvIne je tenI bAhya padA hatI, te A - dAsa, pepsa, bhUtaka, bhAgIdAra temaNe paNa dhanya sArthavAhane Avato joyo, joIne page paDIne kSema kuzala pUchyA. je tenI asvaMtara parvadA hatI, te A - mAtA, pitA, bhAI, bahena, temaNe paNa dhanya sAviAhane Avato joyo. joIne AsanethI ubhA thayA. gaLe maLyA, maLIne hAniA AMsu vahAvyA. tyArapachI te dhanya sArthavAha bhadvAbhAI pAse Avyo. tyAre teNI dhanyane Avato joIne Adara na karyo. jo nahIM Adara na karIna, na jANIne mauna thaI, mukha pheravIne ubhI rahI. tyAre dhanya sAthatAhe bhadrAne Ama kahyuM - devAnupiya! tuM kema khuzaharSita ke AnaMdita na thaI? je meM potAnuM sAra dravya rAjya daMDarUpe ApI potAne choDAvyo che. tyAre bhadrAe dhanyane kahyuM - mane saMtoSa cAvatu AnaMda kema thAya ? kemake tame mArA putraghAtaka cAvatuM patya mitrane vipula AzanAdino saMvibhAga karyo. tyAre dhanyae kahyuM - he dezanapiyA dharma-tapa-kRtapatikRtitA-lokacAll-nyAya-sAra-sahAyaka ke suhada samajIne, meM te vipula ArAnAdino saMvibhAga karela na hato. mAtra zarIra ciMtArthe karela. tyAre bhadrA dhanya pAsethI Ama sAMbhaLI harSita thaI cAvatuM AsanethI ubhI thaI, gaLe maLI, Asu vahAvI, kSemakuzaLane pUchIne stana yAvatuM prAyazcitta karI vipula bhogapabhoga bhogavatI rahI. tyAre te vijayasora kArAgRhamAM baMdha, vadha, cAbukaprahAra yAvatuM sukhatarasathI pIDita thaIne kALamAse mRtyu pAmI narakamAM nairAvikapaNe upayo - te tyAM kALo ane ati kALo nairasikarUpe jo, cAvatu vedanAne anubhavato vicAravA lAgyo. te tyAMthI nIkaLI anAdi-anaMta-dIdhamArgI-cAturaMta saMsAra
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda 1-2/para 103 kAMtAmAM bhamaze. he jaMbu e pramANe ApaNA je sAdhu, sALI AcArya-upAdhyAya pAse muMDa thaIne, gharathI nIkaLI aAgAddhi tajyA laIne vipula maNi, motI, dhana, kanaka, rana, sAradravyamAM lubdha thAya che, temanI [bhAvi dazA paNa coranA jevI ja thAya che. * vivecana-para : urnavoriyama jemAM nApitAdi vaDe zarIra satkAra karAya che. alaMkArika karma-nakha khaMDanAdi. dAsa-gRhadAsIputra, praNa-ttayAvidha prayojanamAM nagarAMtaramAM mokalAya che. mRtaka-bALapaNathI poSela, bhAIllaga-je bhAgane pAme. kSemakuzala-anarthanA pratighAtarUpa. *** ** avayAsivaya-liMgIne. bApa pramokSaNa-AnaMdAzrune choDIne. nAthA vA - nAyaka, prabhu athavA nyAyada, nyAyadarzI. ke jJAtaka, dhADiyesahacArI, sahAya-sAhATyakArI, suhamiu. vaidha - doraDAdithI bAMghavuM, vadha-lAkaDI Adi vaDe tADana. * x - kAla-kALovarNa, yAvat zabdathI - gaMbhIra, bhayajanya romAMcavALI, bhIkha, gAsane denArI, varNathI parama kRSNa hatI. te tyAM nitya bhayabhItAdi raheze. pa-prakRSTa, azubha saMbaddha-pApakarma vaDe upanIta, aNavadagya-anaMta, dIrdhAdhvidIrdhamArga, kAMtA-araya. - X - X - * sUtra-pa3,54 : [5] te kALe, te samaye dharmaghoSa nAme jAtisaMpanna sthavira bhagavaMta cAvatu pUvanipUrva cAlatA rAjagRhanagare guNazIla caityamAM cAvatuM yathApatirUpa avagraha laIne saMyama ane tapa vaDe AtmAne bhAvita karatA vicare che, paraMdA nIkaLI, dharma kaho. tyAre te dhanya sArthavAhe ghaNAM loko pAse A vAta sAMbhalI samajI AvA prakArano AdhyAtmika yAvatu saMkalpa thayo - nizca jAtisaMpanna bhagavaMta ahIM AvyA che, ahIM sApta thayA che. to huM IcchuM chuM ke te sthavira bhagavaMtane vaMdana-namana kare (pachI) snAna karI cAvatu zuddha pravezya maMgala uttama vastro paherI ne cAlatA guNazIla caitye sthavira bhagavaMto pAse jAya che ane vaMdananamaskAra kare che. tyAre sthaviro AzcaryakArI dhamane kahyo. tyAre te dhanya sArthavAhe dharma sAMbhaLIne Ama kahyuM - he bhagavana ! nirgastha pravacananI havA karuM chuM cAvatuM te pravajita thayo. cAvatu ghaNAM varSo grAmapaya pALIne bhakata paccakkhANa karI, mAsikI saMlekhanAthI 60 bhaktone anazana vaDe chedIne kALamAse kALa karIne saudhamakaze devarUpe upAyo. tyAM keTalAMka devonI cAra poyama sthiti kahI che. tyAM dhanyadevanI cAra palyopama sthiti thaI. te dhanyadeva te devalokathI Ayu-sthiti-bhavano kSaya thatAM anaMtara eNvIne mahAvidehe kSetramAM siddha thaze cAvata sarve duHkhono aMta karaze. pi4] he jaMbu jema dhanya sAvihe dharma samajIne nahI yAvatu vijaya corane te vipula zanAdino saMvibhAga karyo nahIM, paNa zarIranI rakSA mATe karelo. e rIte he jaMbU! je ApaNA nirmantha yAvatuM pattA laIne nAna, upamadana, puSa, gaMdha, mALA, alaMkAra, vibhUSA Adino tyAga karIne A udAra zarIranA varNa-rUma ke viSayanA hetuthI ArAnAdi AhAra karatA nathI, paNa jJAnadazanAstri vahana karavAne ja AhAra kare che. te ghaNAM ja sAdhu-sAdanI-zrAvakazrAvikA dvArA A lokamAM ja arcanIya yAvatuM paryApAsanIya thAya che ane paralokamAM paNa ghaNAM hasta-kAna-nAkanA chedana tathA hRdaya ane vRSaNanA utpATana ane ubaMdhana Adine pAmatA nathI. anAdi-anaMta dIrdha saMsArane yAvatu pAra pAme che. jema te dhanya sArthavAha pAmyo. | he jaMbU! A pramANe zramaNa bhagavaMte yAvata jJAtAdhyayanano A artha kahyo che - tema huM kahuM chuM. * vivecana-53,54 - * x " naHO THIRvanA paTTA - zarIranA saMrakSaNa sivAya bIjA kAraNe nahIM. mATe te mATe ja. "jahA va se dhanne' - A deTAMta nikarSa che. ahIM vizeSathI jaNAvavA bahuzruto Ama kahe che - A rAgRhane sthAne manuSya kSetra samajavuM, dhanya sArthavAhanA sthAne sAdhune jANavA. vijaya coranA sthAne zarIra, putranA sthAne niraMtara nirupama nirAnaMda nibaMdhavathI saMyama jANavo. satapravRtika zarIrathI saMyamano vighAta thAya che. AbharaNa sthAne zabdAdi viSayo, tenA mATe pravRtta zarIra ja saMyamanA vighAtamAM pravarte che. haDI-baMdha sthAnIya jIva-zarIranuM avibhAga avasthAna che, rAja sthAnIya karma pariNAma, rAjapuruSa sthAnIya karmanA bhedo, laghuvaka aparAdha sthAne manuSyAyunA baMdha hetuo che. mUtrAdi mala sthAne pratyakSepaNAdi pravRtti. jema bhojanAdi dAnanA abhAva jema A vijaya prazravaNAdinA tyAga mATe pravartatA nathI. e pramANe zarIra paNa azana rahita paDilehaNAdimAM pravartato nathI. paMthakanA sthAne mugdha sAdhu, sAryavAhI sthAne AcArya. te ja vivakSita sAdhu bhojanAdi vaDe zarIrane upakAra karatAM - X * vedanA-vaiyAvarasyAdi bhojana kAraNe zarIrane saMtoSe che. mokSAnA sAdhanarUpamAM AhAra rahita deha je pravartato nathI, tethI sAdhue tene dhanyanI jema poSaNa karavuM. * * * muni dIparatnasAgare karelA adhyayana-2-no TIkAsahitano anuvAda pUrNa
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/3/5 ka adhyayana-3-aMDa 6 -- xxxx o have trIjuM aMDaka' nAma adhyayana. teno pUrva adhyayana sAthe A saMbaMdha che - temAM Asakta, anAsaktanA doSa-guNa kahyA. * * ahIM zaMkita ane ni:zaMkanA doSaguNa kahe che. saMyamazuddhinA ja hetubhUta samyakatvazuddhi vigheya-paNe upadezAya che. te saMbaMdhe Avela sUkSma bhAvanA che zramaNa bhagavata mahAvIra jJAtAdhAmakathAnA bIja adhyayanano A artha kaho, to trIja adhyayanano artha zuM che? he bhUA te kALe, te samaye caMpAnagarI hatI - varNana. te caMpAnagarInI bahAra IzAna dizAmAM subhUmibhAga udhAna hatuM. te sarvaRtuka... suramya, naMdanavana samAna sukhakArI, sugaMdhayukata ane zItala chAyANI vyApta hatuM. te subhUmibhAga udhAnanI uttare eka dezamAM mAlukAkaccha hatuM - varNana. temAM eka uttama masurIe puTa-payafpagata-piDatamAna zata vaNa-nivaNa-nirapahadpolI mahI pramANa be uDAne janma Apyo. ApIne potAnI pAMkhanA vAyuthI saMrAtI, saMgopatI rahe che. - te caMpAnagarImAM be sAviAha-putra rahetA hatA. te A - jinadattaputra ane sAgaradatapux. te baMne sAthe jamyA. sAthe moTA thayA, sAthe dhULamAM ramyA, sAthe vivAhita thayA. teo anyonya anurakata-yAnudd-chaMdANuvata-hadayanuM icchita kArya karanArA, parasparanA gharomAM kRtya, karaNIya, anubhavatA vicaratA had. * vivecana-pa5 : sUba saraLa che. vizeSa A * padhdha36 - vasaMtAdi sarve Rtuo, temAM puSpAdi vanaspatino samudabhava che, kyAMka moDA dekhAya che. sarva Rtuka puSpa-phaLathI samRddha. tethI ja suramya. naMdanavana-meranuM bIjuM vana, tenI jema zubha ke sukha sugaMdhI ane zItaLa chAyA vaDe vyAkha puSTa upayita, paryAyi-prasavakALa kramathI Avela. piTacokhAno loTa, uMDI-piMDI, tenI jema sapheda. nirvANa-vraNarahita, nirupahata-vAyu AdithI anupahata bhinna vacce polA, te mukI pramANa hatA. mayUrInA ardhA kukaDInA iMDA nahIM. - saMrakSayanI-pALe che, saMgopAtI-saMgopana kare che, saMveTayaMtI-poSe che. teo eka divase ja jamelA, sAthe ja vRddhi pAmelA, samAna bALabhAvavathI sAye dhULamAM mela, samAna cauvana AraMbhatvathI eka avasare jAtakAmavikAratAthI pota-potAnI panIne tevI daSTi vaDe jotAM athavA anyonyanA gRhadvArane sAthe jotAM, temAM pravezavAnA svabhAvavALA, paraspara anurAgI-slevALA, paraspara anusaratA, abhiprAyane anusaranArA (ItyAdi baMne mitro) hatA. * sUtra-pa6, - (pa) tyAre te sAviAha o koI samaye mahA. eka gharamAM AvI sAthe beThA ane Avo para vAtaliApa thayo ke he - devAnupiyA ApaNane je sukha, 106 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda duHkha, vacA, videeiAna prApta thAya, teno ApaNe ekabIjA sAthe vihi karavo. ema vicArI bane e Avo saMketa paraspara svIkAryo. pachI pota-potAnA kAryamAM lAgI gayA. pi] te caMpAnagarImAM devadattA gaNikA rahetI hatI. teNI Aya yAvatu bhojana-pAna yukta hatI. teNI 64SkaLamAM paMDitA, gaNikAnA 64-guNothI yukata ra-viroSa phIDAmAM ramamANa, ra1-ratiguNa pradhAna, puraSopacAra kuzALa, supta nave aMga jAgRta thayelI, 18-dezI bhASAmAM vizAradA, zRMgAragRhavatuM, suMdara vezavALI, suMdara gati-hAsya AdimAM kuzALa, uMcI vAvALI, saharAlaMbhI hatI. rAja dvArA tene chA-cAmara-bAla viMjhaNo apAyela hato. kaNIratha upara ArUDha thanArI ane ghaNI hajaro gaNikAnuM Adhipatya kadI viyadI hatI. tyAre te sArthavAha oe anya koI divase madhyAhu kALe bhojana pachI Acamana karI, cokhA thaI, parama zucibhUta thaI, uttama sukhAsane besI Avo para kathA-samuKHpa ko ke - ApaNe mATe che devanupiya? e zeyara che ke kAle cAva4 vipula AzanAdi taiyAra karAvI, te vipula AzanAdi, dhUpa-puSagaMdha-vA laIne. devadattA gaNikA sAthe subhUmibhAga udhAnanI udhAna zobhAne anubhavatA vicarIe. ema kahI-paraspara A vAtane svIkArI. pachI kAle prabhAta thatAM kauTuMbika purone bolAvIne Ama kahyuM - he devAnupiyo ! jAo, vipula AzanAdi taiyAra karAvo. te vipula AzanAdi tathA dhUpa-puSpa lIne subhUmi bhAga udhAnamAM naMdA puSkariNIe jAo. tyAM samIpamAM khUNA maMDapa taiyAra karAvo. pachI pANI chAMTI, sApha karI, lIMpaNa karI, sugaMdha yAva4 yukata karo. tyAM amArI rAha jotAM ubhA raho yAva4 thI rAha jotAM ubhA rahe che. tyArapachI sArthavAha pukho bhIjI vakhata kauTuMbika pakSone bolAve che, bolAvIne kahyuM - jaldI samAna bura ane pUMchaDAvALA, sama hiti tiSa gra zIMgaDAvALA, cAMdInI ghaMTaDIvALA, svarNa jaDita sutI dorInI nAthathI bAMdhelA, nIlakamala kalaMgI yukata, zreSTha yuvAna baLadothI joDela, vividha maNI-ratanasuvarNa ghaTInA samUhathI yukata zreSTha lakSaNI ya thAo. teo paNa tevo ja A lAve che. pachI te sArthavAha o lhAyA yAvat alaMkRva zarIra thaI rathamAM ArUDha thayA. pachI devadattA gaNikAne ghera AvyA. AvIne te thamAMthI utarIne devadattAnA gharamAM pravezyA. pachI te devadattA temane AvatA joI, harSita thaI, AsanathI ubhI thaI, sAta-ATha pagalAM sAme gaI, jaIne che. sAyaviAha putrone Ama kahyuM - Agamana prayojana kaho. tyAre te sArthavAha papoe devadattAne kahyuM - ame tArI sAthe subhUmibhAga udhAnanI zobhA anubhavatA vicaravA IcchIe chIe. tyAre te devadattA te baMnenI A vAtane svIkArIne, nAna-maMgala kArya karI yAvatuM lakhI samAna
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda 1/-/3/56,57 109 vezadhAraNa karI sArthavAha putro pAse AvI. pachI te sArthavAha yugo, gaNikA sAthe rathamAM beThA. pachI caMpAnagarInI vaccovacca thaI subhUmi bhAga udhAnamAM naMdApuSkariNIe AvyA, AvIne rathamAMthI utaya, pachI temAM utarIne jaLa vaDe snAna karyuM, jaLakIDA karI, snAna karI, devadattA sAthe bahAra nIkaLI chUNAmaMDapamAM AvyA. temAM praveza karyo. karIne savaliMkara vibhUSita thayA, Aad-vizvasta thaI uttama sukhAsane besI dedA sAthe vipula AzanAdi, dhUpa-puSpagaMdha- vanA AsvAdanavivAdaparibhoga karatAM vicare che. bhojana pachI devadattA sAthe vipula mAnuSI kAmabhoga bhogavatA vicare che. * vivecana-56,53 : 3- koI eka dezamAM, maLyA, koI ekanA ghera beThA. -x - paraspara temaNe vAta karI * x * saMketa svIkAryo. gItanRtyAdi strIjano cita vAtsyAyana prasiddha 64-kaLA, AliMganAdi 64-gaNikA guNo, e paNa vAsyAyana prasiddha che. tevI navayauvanA thayelI, saMgata gati-hAsya-bhASA-vihita-vilAsa ItyAdimAM kuzaLa hatI. vAMcanAnaMtaramAM ATaluM adhika che - suMdara stana, jaghana, vaMdana, caraNa, nayana, lAvaNya, rUpa, yauvana, vilAsa yukta hatI. - x - rAjAe Apela chatra, cAmara, vIjhaNAdi yukta hatI. kaNaratha-vAhana vizeSa te koIka RddhivALA pAse ja hoya, te temanI pAse hato. laghukaraNa-gamanAdimAM zIgha kriyAdakSa. yaMga-cUMpAdi vaDe yojita. * x * yuvAna baLadothI yukta vAhana lAvo. sama-tulya, likhita-zastra vaDe bAhya vayA dUra karI vINa zRMga karAyela. - x - jaMbUnadamaya-suvarNamaya, kalApa-kaMThAbharaNa vizeSa, yokacUpa sAthenuM gaLAne aMkuzamAM rAkhavAnuM doraDuM, sUbajUka-sutarAu doDuM. * * * * - ApIDa-zekhara, ItyAdi - x - bIjI vAMcanAmAM ATaluM adhika che - sujAta lAkaDAnuM cUpa, tenAthI saMgata saraLa, zubha, sughaTita, nirmita jemAM che ke, pravahaNayAna - 4 - * sUtra-58 thI 61 - [58] tyArapachI te sArthavAha putro divasanA pAchalA praharamAM devadattA gaNikA sAthe chUNAmaMDapathI nIkaLyA, hAthamAM hAtha nAMkhIne subhUmibhAgamAM ghaNAM Ali-kadalI-latA-Asana-pekSaNa-prasAdhana-mohana-sAla-jAla ane kusamagRhomAM udhAnanI zobhAne anubhavatA vicare che. 59] tyArapachI te sArthavAha yugo mAlukAcchamAM jaLa nIkaLyA. tyAre te vanamayurIe temane AvatA joyA, joIne bhayabhIta thaIo moTA moTA zabadothI kekArava karatI karatI mAlukA kacchathI bahAra nIkaLI, nIkaLIne eka vRkSanI DALIe rahIne te sArthavAhaputra ane mAlukAkacchane animiSa daSTie jotIjotI rahI. tyAre te sArthavAha putroe ekIbhAjane bolAvIne Ama kahyuM- devAnupiya ! A vanamayurI ApaNane AvatA joIne DarI gaI, tabdha thaI, kAsita-udvigana thaIne bhAgI gaI. moTA-moTA zabdothI yAvatu Apamane ane mAlukAkacchane jotI-jatI rahI che, tethI AnuM koI kAraNa hovuM joIe. ema kahI te baMne mAlukA kacchamAM pravezyA. tyAM puSTa, pavigata yAvatuM be mayurI aMDa joIne ekamekane bolAvIne Ama kahyuM - he devAnupiyA ApaNe mATe zreyakara che ke A vana mayurIaMDakane ApaNI jAtivaMta kukaDInA iMDA sAthe mukAvIe. tenAthI te jAtimaMta kukaDIo A uDAne potAnA IMDAnI sAthe pAMkhonI havAthI saMrakSaNa-saMgopana karatI vicaraze. pachI ApaNane A be krIDA karatA mayurI-bALaka prApta thaze. Ama vicArI parasAra A arthane svIkArI, potapotAnA dAcaceTakane bolAvIne Ama kahyuM - he devAnupiyo ! tame jAo. A iMDAne laIne ApaNI jAtivaMta kukaDInA iMDA sAthe mUko. cAvata teo mUke che. tyArapachI te sArthavAha mo devadattA gaNikA sAthe subhUmibhAga udhAnanI, udhAnanI zobhA anubhavatA vicarIne te ja yAnamAM ArUDha thaIne caMpAnagarIe devadattAnA ghera gayA. jaIne tenA gharamAM pravezyA, pachI gaNikAne vipula jIvitAuM patidAna Ape che. ApIne sarakArI, sanmAnIne pachI devadattAnA gherathI nIkaLe che. potAne ghera Ave che. AvIne pota-potAnA kAryamAM saMlagna thaI gayA. 6io] tyArapachI je sAgaradatta putra sAviAhaEAka hato, te kAle cAvatuM surya ugyA pachI, vanamayurI aMDaka pAse Avyo. pachI te mayurI uMDAmAM zakita, kAMkSita, vicikitsA samApaH, bheda samApam, kaluSa samApanna thaI, vicAravA lAgyo ke A iMDAmAMthI kIDA karavA mATenuM mayurI bALaka utAW thaze ke nahI? te mayurI aMDakane vAraMvAra udvartana, parivartana, AsAraNa, saMsAraNa, calita, spaMdita, ghahita kSobhita karavA lAgyo. vAraMvAra tene kAna pAse laI jaI khakhaDAvavA lAgyo. tyAre te mayurI aMDaka vAraMvAra udvartana karatA yAvat nirjIva thaI gayuM. - tyAre te sAgaradatta putra sArthavAha zAka anya koi dine mayurI aMDaka pAse Avyo, AvIne te mayurI aMDakane nijIva jue che. joIne aho! A mayurI basu mAre krIDA karavA yogya na rahyuM ema vicArI upahata manavALo thaI cAvatuM ciMtAgrasta thayo. e pramANe che AyuSyamAna zramaNo ! ApA je sAdhu-sAdanI, AcAryaupAdhyAya pAse dIkSA laI pAMca mahAvrata cAvat cha javanikAyamAM ninya pravacanamAM zaMkita yAva4 kaleSayukata thAya che. te bhavamAM ghaNAM zramaNa yAvatuM zrAvikAzI hIlanA-niMda-hiMsA-gaha-parAbhavane pAme che, paralokamAM paNa ghaNo daMDa pAme che yAvata saMsAramAM bhame che. 61] tyAre te jinadatta putra mayurI aMDaka pAse Ave che, AvIne te mayurI aMDakamAM niHzaMkita rahyo. mArA iMDAmAMthI krIDA karanAra mayurI bALaka
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda ramavAlAyaka thaze ke nahIM ? bheda samApa-matino AdhA-bhAva prApta. -x kalupasamApamati mAlinyane pAmela. udvartayati-adho bhAgane upara karavo, parivartayati-te rIte ja pharI sthApanA, AsArayati-svasthAnane thoDuM tyajIne, saMsAra yati-sthAnAMtare laI javAthI, spaMdayatikaMIka calanathI, ghaTTayati-hAtha sparzavAsI, kSobhayati-temAM pravezavA dvArA. karNamUlaMsipotAnA kAnanI samIpe laIne. TikriyAvati-khakhaDAvavA rUpa zabda kare che. hIlanIya-garanA kuLa Adine ughADA pADavA. niMdanIya-kusanIya, khiMsanIyaloko madhye niMdavA, gahaNIya-samakSa ja parAbhava karavo. - * naDullaga-nATya, - xx - mAna-viThaMbhathI, unmAna-pahoDAIthI, pramANa-AyAmathI, pehuNakalA-mayurAMga kalApa * * * * * capuTikA-capaTI, kekAyita-mayUrono zabda * x * naMgolAbhaMga sirohari-siMhAdinI paMchaDA mAphaka vaka karavuM - te puchaDAno bhaMga, zirodhara-Doka. svedapanna-parasevo thavo Adi. prakirNa - vikirNa pAMkho jenI che te. ukSiptaurvIkRta, caMdrakAdio - caMdraka vagere mayUrAMgaka vizeSope. kekAyitazata-zabda vizeSazata, paNita-vyavahAra vaDe. ahIM vRttikAre gAthA mUkela che, jeno anuvAda ahIM karyo nathI. 1/-/3/58 thI 61 109 avazya thaze, ema nizcaya karI, te mayurI aMDakanuM vAraMvAra udvartana na karyuM cAvatuM khakhaDAvyuM nahIM. tyAre te mayurI aMDaka uddhatana na ravAthI cAvatu na khakhaDAvavAthI, te kALe - te samaye ThaMDu phUTIne mayurI baccAno janma thayo. tyAre te jinadattaputra te mayura baccAne jue che. joine -tuSTa thaI mayura poSakane bolAvIne Ama kahyuM - he devAnupiya! tuM A mayurabALakane aneka mayurane poSaNa yogya dravyothI anakame saMrakSaNa-saMgopana-saMvardhana karo. nRtyakaLA zIkhavo. tyAre te mayurapoSakoe jinadattaputranI A vAta svIkArI. te bALamayurane grahaNa karyo, karIne potAne ghera AvyA. AvIne te mayura bALakane yAvatu nRtyakan elIkhavADI. tyAre te bALamayura bAlyabhAvane choDIne vijJAna, yauvana lakSaNavyaMjana mAnonmAna pramANa pratipUrNa pIMchA-pAMkho samUha yukta, AzcaryakArI pIMchA, caMdraka zataka ane nIla kaMika yukata, nRtya karavAnA svabhAvavALo, capaTI vagADatA aneka zata nRtya ane kekArava karato hato. tyAre te mayuroSakoe te bALa mayurane, bALabhAvathI mukta thatA yAvatuM kekArava karato jANIne te mayurane jinadattajha pAse laI gayA. tyAre te jinadatta putra - x - yAvatuM mayurane joIne ha8-tuSTa thaI, teone jIvita yogya vipula patidAna daI yAvata ravAnA karyA. tyAre te mayura jinadatta putra vaDe capaTI vagADatAM ja lAMgula bhaMga samAna garadana namAvato hatA, tenA zarIre parasevo Avato, vikharAyela pIMchAvALI pAMkhane zarIrathI judo karato, te caMdraka Adi yukta pIMchAnA samUhane uMco karato, seMkaDo kekArava jato nRtya karato hato. tyAre te jinadattapuma mayurane caMpAnagarInA zRMgATaka yAva mAgoMmAM seMkaDo, hajAro, lAkhonI hoDamAM jaya pAmato vicare che. he AyuSyamAna zramaNo ! A pramANe ApaNA je sAdhu-sAdanI dIkSita thaIne pAMca mahAvratomAM, cha avanikAyomAM, ninya pravacanomAM niHzakita, nikAMti. nirvizikisika rahe che. te A bhavamAM ghaNAM zramaNa, zramaNImAM cAvatuM saMsArano para pAmaze. e pramANe he jaMbU bhagavaMta mahAvIre jJAtInA trIjA adhyayanano A artha kahyo che, tema huM kahuM chuM. * vivecana-58 thI 61 - hatyasaMgelI-paraspara hastAvalaMbana. Ali-kadali baMne vanaspati vizeSa che. latA-azokalatAdi, ayachaNaAsana, pecchaNa-pekSaNaka, pasAhaNa-prasAdhana, maMDaLa, mohana-maithuna, sAla-zAkhA athavA vRkSa vizeSa, jAladha-jALI yukata ghara, kusumaprAyaHvanaspati - 4 - zaMkita-A nipajaze ke nahIM ?, kAMkSita-ronA phaLanI AkAMkSA, kyAre nIpajaze evA phaLanI utsukatAvALo. vicikisita-mayura thaI jAya to paNa te mayUra zuM mAre muni dIparatnasAgare karela adhyayana-3-no TIkA sahitano anuvAda pUrNa
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/62 111 112 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda * adhyayana-4-kUrma' (kAcabo) # - * * - * -x -xhave "kUma'' nAme joyuM adhyayana-teno pUrva sAthe A saMbaMdha che . pUrva adhyayanamAM pravacana-arcamAM zaMkita, azakitanA doSa-guNo kahyA, ahIM paMcendriyomAM te guptAguptamAM kahe che. * sUtra-62 - bhAvanA je zramaNa bhagavaMta mahAvIre jJAtinA bIja jJAta dayayanano A artha kaho, to cothA "jJAta'no zo artha kahyo che? | he jaMbu te kALe, te samaye vANAsI nagarI hatI-vana. te nANArasI nagarI bahAra IzAna koNamAM gaMgA mahanadInA mRtagaMgAtIra nAme draha hatuM. tenA anukrame suMdara suzobhita kinAro hato. zItagaMbhIra jaLa hatuM. svaccha, vimala, jaLathI paripUrNa hatuM. puNa-palAzathI AcchAdita hatuM. ghaNAM utpala, w, kumuda, nalina, subhaga, saugaMdhika, puMDarIka, mahApuMDarI, zataex, sahastra prAdi kesara puSpopacita, prAsAdIya hatuM. temAM ghaNAM seMkaDo, hajAro, lAkho, matsyo, kacchapo, grAho, magaro, susumArono samUha nirbhaya, nirudvega, sukha-sukha maNa karatAM vicaratA hatA. * * te mRtagaMgA drahanI samIpe eka moTo mAlukA kaccha hato - varNana. temAM be papI elIyALa vasatA hatA. te pApa, caMDa, rauddha, temAM dad citta, sAhasika, kataraMjita hAthavALA, masA, mAMsAhArI mAMsapiya, mAMsa lolupa, mAMsa gaveSaNa rAtri ane vikAlacArI tathA divasanA pracchanna rahetA hatA. tyAre te mRtagaMgAtIra drahathI anya koI divase sUryano ghaNAM samaya pahelAM asta thatA, saMdayA vyatIta thatAM, koI virala mANasa ja cAlatA-pharatAM hatA, vera vigrAmamAM hatA. tyAre AthArANa, AhAra gaveSaka be kAcabA dhIredhIre bahAra nIkaLyA. te ja mRtagaMgA-dIra drahanI AsapAsa co tarapha pharatA potAnI AjIvikAnheM pharatA hatA. tyArapachI te AhArthI yAvata AhAra gavedhaka baMne pApI zIyALo, mAlukA kacchathI nIkaLyA, nIkaLIne mRtagaMgA tIra DhaMhe AvyA. tyAM ja AsapAsa cotarapha pharatA AjIvikAryo vicaravA lAgyA. tyAre te papI zIyALoe te baMne kAcabAne joyA, joine te kAcabo pAse javA nIkaLyA. tyAre te kAcabA te pApI elIyAne AvatA joIne bhayabhIta, kad, sita udvigana, aMjAdbhayathI potAnA hAtha, Na, grIvAne potAnA zarIramAM saMharI lIdhA, pachI nirAla, niNaMda, mauna thaIne rahaa. tyAre te pApa zIyALo kAcabAo pAse AvyA, AAvIne kAcabAne cotI uddhatata, parivatata sAra, saMsAra calana, ghana, spaMdana, kSobhita karavA lAgyA. nakho vaDe phADavA lAgyA, dAMta vaDe guMcavA lAgyA, paraMtu kAcabAnA zarIrane thoDI, vatha ke vizeSa bAdhA pahoMcADavAmAM ke chaviccheda karavAmAM samartha na thayA. tyAre te pI zIyALo A kAcabAne bIjI-gIjI vakhata paNa cotaraphathI uddhatAMta yAva4 viccheda karavAmAM samartha na thayA. tyAre prAta, tAMta, paddhiAMta, nirviNa thaIne dhIme dhIme pAchA cAlyA gayA, ekAMtamAM jaIne nirAla, niNaMda, mauna thaIne rahyA tyAre eka kAcabAe te pApI zIyALane ghaNAM samaya pahelAM, dUra gayA jaNIne dhIme dhIme eka paga bahAra kADhayo. tyAre te pApI zazIyALoe te kAcabAne dhIme dhIme eka paga bahAra kADhato joIne tyAM utkRSTa, ella, capaLa, varita caMDa, jaya karanArI, vegavALI gatithI te kAcabA pAse jaIne, te kAcabAnA te pagane nakha vaDe vidArI, dAMta vaDe cuMthI, pachI tenuM mAMsa ane lohIno AhAra karyo pachI te kAcabAne cotarapha uddhatata karyo yAvata chaviccheda karavA samartha na thayA, tyAre bIjI vakhata pAchA gayA. e pramANe yAre paNa amone kahevA yAvata dhIme dhIme garadana bahAra kADhI tyAre te pApI elIyALoe te kAcabA vaDe garadana bahAra kaDhAtA ched, fla-capaLAdi gatithI, nakha ane datta vaDe kapALane alaga karI dIdhuM. pachI te kAcabAne jIvitathI rahina karI tenA mAMsa ane lohIno AhAra karyo e pramANe che AyuSyamAna zramaNo ! je ApaNA sAdhu-sAdI, AcAryaupAdhyAya pAse dIkSita thaIne pAMce IndriyomAM gupta thAya che, te A bhavamAM ghaNAM zramaewAdi (cArya dvArA hItanIya Adi thaI pahokamAM paNa ghaNo daMDa pAmI cAvatuM paribhramaNa kare che jema ke guptandriya kAcabo mRityu pAmyo tyAre te pApI zIyALo bIja kAcabA pAse AvyA. te kAcabAne cotaraphathI uddhatata yAvatu daMta vaDe vidArI yAvatu chaviccheda karavAne samartha na thayA. pachI tene bIjI-strIjI vakhata paNa te kAcabAne kaMI paNa AbhAdhA, vibhAdhA yAvatuM chaviccheda karavA samarma na thayA. tyAre kAMta, mota, pa>>ild, nirviNa thaI, jyAMthI Avela. tyAM pAchA gayA. tyAre te kAcabAe te pApI zIyALone ghaNAM kALathI gayelA ane dUra gayelA pANIne dhIme dhIme potAnI garadana bahAra kADhI kADhIne dizAvaloka karyo. karIne eka sAthe care paNa bahAra kADhyA. pachI utkRSTa kUrma gatithI doDatA-doDatA mRtagaMgAtIra kahe Avyo. AvIne mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbaMdhI, pazvina sAthe maLI gayo. he AyuSyamAna jamaNo : e rIte ApaNAM je sAdhu-sAvI pAMca IndriyothI gupta thaIne yAvat jema te guptendriya kAcabo. he jaMbU zramaNa bhagavaMta mahAvIre cothA jJAta adhyayanano A artha kahyo che - tema huM kahuM chuM. * vivecana-62 :artha sugama che. vizeSa e - je dezamAM gaMgAjaLa DhoLAya che. anukame suSTha
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/4/6ra 113 thayela taTa, temAM je agAdha, zItaLa jaLa che, kyAMka svaccha-vimala-salIla pado che. prati-AcchAdita. saMchA-AcchAdita, ga-padiAnI dala, biza-padiAnImUla, mRNAlanalinanAla, pAThAMtaracI padiAnIdala, kusumadalavI AcchAdita. ghaNAM utpalAdi, kesara pradhAna-jaLa puSpothI samRddha. temAM utpalAdi, kada, paMDarI, zatAdinI upayita. te paryAdathI pazruijyamAna kamaLa, svaccha-vimala-salila vaDe pUrNa. jemAM matsya, kAcabAo bhame che, aneka pakSI gaNa minArthe vicare che. *x:x: pApakArIpaNAthI pApI, koi vaDe caMDa, bhISaNAkAra vaDe rauddha, tenAthI te vivalita vastu pAmavA Icche che, sAhasavI pravRta, * * * mAMsAdine prArthatA, mAMsAdinuM bhojana kata, mAMsAdi vallabha, mAMsa laMpaTa, mAMsanI gaveSaNA karatA sami ane saMdhyAmAM pharavAnA svabhAvavALA divase chUpAIne rahetA hatA. sUrya atyaMta asta thatA, saMya vItatA, manuSyo bhamaNathI virad thaI, * * - jana saMcAra virahita hoya che. * * * * * - chaviccheda-zarIra cheda. zarIcI DhAMta, manathI khinna ke ubhayacI patriAMta. - x - kAcabAnI utkRSTa gatithI, varitAdi gati vaDe. * * * jJAtopanaya nigamana saraLa che. * x * vizeSa A-kAcabo te sAdhu, zIyALa te saga-dveSa, pAMca Indriyo, zabdAdi viSayamAM Indriya pravRtti * * * ItyAdi vRtti saraLa che. ahIM' vRttikAre gA mUkI che. * je saraLa chatAM manateNIya che. jarUra jovI. kemake te niSkarSarUpa gAthA che. jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda adhyayana-5-"zailaka" ka - X - X - X = x - o have zailaka nAme pAMcamuM jJAta adhyayana-Ano pUrvanI sAthe A saMbaMdha che * pUrvamAM asaMlIta-saMlIna Indriyano anarca-arca kahyo, ahIM pahelA asaMlIna thaI pachI saMlIta thatAtI arya prApti kahe che. * sUtra-63 : bhagata je zramaNa bhagavaMta mahAvIre coyA jJAtAdhyayanano A artha kahyo che, to he bhagavan! pAMcamAM jJattano zo artha kahyo che? he jaMbU te kALe, te samaye hAravatI nagarI hatI. te pUrve-parima lAMbI ane uttadRkSiNa pahoLI hatI. nava yojana lAMbI, bAra yojana pahoLI hatI, kuberanI matithI nirmita suvarNanA zreSTha prakAra, paMcavaNa vividha maNinA banela kAMgarAthI zobhita, alakApurI saMdeza, pramudita-prakrIDita, pratyakSa devalokarUpa hatI. te dvAravatI nagarI bahAra IzAnakhUNAmAM raivataka parvata hato, te uMco, gaganatalane sparzatA zikharavALo, vividha gucha-gu-all-velathI vyApta hato. hasa-mRgamayurUkauMca-sAracakravAka-menA-koyalanA jhuMDothI vyApta hato. aneka taTa-kaTaka-viva- u dhapAta-prAgabhA-zikhara para hato. AsarANa, devasamUha, cAraNa, vighAgharonA yugalothI yukata hato. temAM dara vazIya vIra parapo, zailokyamAM bhaLavAna, saumya, subhaga, piyadana, surUSa, prAsAdIyAdi hatA. te raivatakanI samIpa naMdanavana utina hatuM, sarvaRtuka upa-phaLa samRddha, ramya, naMdanavana sadaMza prasAdIyAdi hatuM. te udyAnanA bahu madhya deza bhAge surapiya yajJAyauna hatuM. te dvArasvatImAM kRSNa nAme vAsudeva rAja raheto hato. te tyAM samudravijaya pramukha daza dazAha, baladeva pramukha pAMca mahAvIro, ugrasena pramukha 16,0eo rajAo, pradhAna Adi sADA traNa karoDa kumAro, zalbha Adi 60,ooo (dalito, vIrasena Adi sa,000 vIro, mahAsena Adi 56,0eo baLavAna paraSo, DaphINI. Adi 32,000 gaNIo, anaMgasenA Adi aneka hAra gaNikAo ane bIjA paNa ghaNAM Izvara, dlavara yAvatu sArthavAha vagere tathA vaitAya giri ane samudra paryanta dakSiNArka bharatanuM ane dvAravatI nagarInuM Adhipatya cAvavuM pAlana karato vicarato hato. * vivecana-63 : sUga sugama che, vizeSa che - dhanapati eTale vaizramaNa, tenI matithI tirapita, alakApurI-ImgarI, tenA nagarajano kIDA karavAthI pramudita hato. svataka-jayaMta, mayaNasAla-menA... kaTakamaeNDa zaila. vicara-vivaro, avajha-jharaNA, prAmArakaMIka tame girideza. * cAraNa-jaMghA cAraNAdi. *x* saMviyiNa-Asevita. nityasarvadA, kSaNa-utsavo. kono ? dasA-samudravijayAdi, temanI mATe uttama, teja vIdhIra puruSa. tellobalavaka-neminAyasahita hovAthI baLavAnuM. muni dIparatnasAgare karela adhyayana-4-no TIkAsahitano anuvAda pUrNa [148]
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/5/64 115 * sUjha-64 - te dvAravatI nagarImAM thAvasyA nAme gRhAnI rahetI hatI, te A cAvatuM paribhUtA hatI. te thAvasthA gRhapanIno putra thAvastrApura nAme sArthanAhaputra, sukumAla yAvata surUpa ho. tyAre te thAvasthA gRhapanI, te putrane sAtireka ATha varSano thayelo gaNIne zobhana tithi-karaNa-nAga-buhUrtamAM kalAcArya pAse laI gayA, cAvatuM bhoga samartha jANIne 3ra-insakula bAlikA sAthe eka divasamAM NigrahaNa karAvyuM. 3*3ra prAsAdAdi ApyA. yAvat ibhyakulanI 3-bAlikA sAthe vipula zabdAdi cAvatuM bhogavato rahe che. kALe, te samaye ahaMta ariSTanemi padhAryA. varNana pUrvavatuM. te daza dhanuSya uMcA, nIlakamala-gavala-gulikAtasikusuma samAna [zyAma kAMtivALA) hatA. 18,ooo zramaNa ane 40,000 zramaNI sAthe parIvarIne pUvanipUrva cAlatA yAvatu hAravatInagarImAM raivataka parvate naMdanavana udhAnamAM surapriya cakSanA cAyatane uttama azoka vRkSa hatuM tyAM AvI, yathA pratirUpa avagrahane yAcIne saMyama ane tapa vaDe AtmAne bhAvita karatA vicare che. parvadA nIkaLI, dhama kahyo. tyAre te kRSNa vAsudeve A vRttAMta prApta thatAM kauTuMbika puraSone bolAvIne Ama kahyuM - he devAnupiyo ! jaldIthI sudhamasibhAmAM jaIne megha sardeza gaMbhIra, madhura zaGda karatI kaumudI bherI vagADo. tyAre te kauTuMbika puraSo, kRNa vAsudeva dvArA Ama kahevAtA harSita thaI cAvatuM mastake aMjali karI, he svAmI ! 'tahatti' ema kahI pAvatu AjJA svIkArIne kRSNa vAsudeva pAsethI nIkaLyA, nIkaLIne sudhamasibhAmAM kaumudI bherI pAse AvyA. pachI te meghanA samUha sadeza gaMbhIra ane madhura zada karanArI kaumudI bherI vagADe che. tyAre nizca-madhura-gaMbhIra pratidhvani karatA, zara RtunA megha jevo bherIno zada thayo. tyAre te kaumudI bherInA tADanathI navI yojanA vistIrNa, bAra yojana lAMbI, dvAravatI nagarInA zRMgATaka, mika, caturka, catvara, uMdara, darI, vivara, kuhara, girizikhara, nagopura, prAsAda, dvAra, bhavana, devakulAdi sthAnomAM lAkho pratidhavanithI yukata thaIne, aMda-bahAranI harisvatI nagarIne zabdAyamAna karato te zabda cAre tarapha phelAI gayo. tyAre te navayojana pahoLI, bAra yojana lAMbI dvAravatI nagarImAM, samadravijaya pramukha daza dazArNa yAvatu hajAro gaNikAo te kaumudI bharIno zabada sAMbhaLI, avadhArIne haSTa-tuSTa yAvat thaIne snAna karI, lAMbI-laTakatI phUlamAlAnA samUhane dhAraNa karyo. ahata vastra paheI, caMdanano zarIra upara lepa karyo. koI azvArUDha thayA. e rIte hAthI--zibikA-aMdamAnakamAM ArUDha thaIne, koI page cAlatA evA puruSonA samUhathI parivarI kRSNa pAse AvyA. tyAre te kRSNa vAsudeva, samudravijaya Adi daza dazAI cAva4 samIpa 116 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda AvelA jue che. joIne sTa-tuSTa thaI cAvatu kauTuMbika puraSone bolAvIne kahyuM - he devAnapiyo ! jaldIthI cAragiNI senA sajaja karo, vijaya gaMdhahasti lAvo. teo paNa tema karI yAvatuM seve che. * vivecana-64 - banIza prAsAda, bargIza hiraNya koTi, ItyAdi dAna kahevuM. so ceva vaNao - Adikara, tIrthakara ItyAdi mahAvIramAM kahyA mujaba che. gavala- bheMsanA zIMgaDA, galikA-nIlagAyanI galikA, atasI-dhAnya. kaumadI - usava vAgha, tene kayAMka sAmudAyikI paNa kahI che. snigdha, madhura, gaMbhIra pratidevanI, konI mAphaka ? zaraRtuthI utpanna meghavat zabda karatI. -x - gopura-nagaradvAra, prAsAda-rAjagRha, bhavana-gRha, ItyAdimAM thato prati zaGda, tevA lAkho paDaghA. kevI rIte ? nagarInA madhya bhAga ane prAkArathI bAhya nagara dezathI, te. je - te, bherI saMbaMdhI zabda, prasaratA. ItyAdi - - - * sUtra-65 : thAvasyA , meghakumAranI mAphaka nIkaLyo. tenI jemaja dharma sAMbhaLyo, avadhAryo, pachI thAvasyA gAthApanI pAse Avyo. AvIne mAtAnA page paDyo. meghakumAranI mAphaka nivedanA karI, mAta jyAre viSayane anukULa ane pratikuLa ghaNI ja AdhavaNA, vaNA, saMjJApanA ane vijJApanA vaDe sAmAnya kathana yAvatuM AjIjI karatAM paNa tene manAvavAmAM samartha na thaI, tyAre IcchA vinA ja thAvastrAputra-bALakane niSkrimaNanI anujJA ApI. vizeSa e ke - "huM tArA niSkramaNa abhiSekane jovA IcchuM chuM." kahyuM. tyAre thAvaracApu mauna raho. tyAre te thAvasyA AsanathI ubhI thaI, pachI mahAI, mahAI, mahAha, rAjAne yogya prabhUta lIdhuM laIne mitra Adi vaDe yAvatuM parivarIne kuNa vAsudevanA uttama bhavananA mukhyadvAranA deza bhAge AvI. AvIne te dvArA mAgaNI kRSNa vAsudeva pAse AvI. pachI be hAtha vaDe vadhAvIne te mahAtha-mahAImahAI-rAjAne yogya prAbhRta dharyuM. dharIne pachI A pramANe kahyuM - he devAnupiya! mAro A eka ja putra, thAvasthAputra nAme bALaka ISTa che cAvatu te saMsAranA bhayathI udvigna thaI aetu ariSTanemi pAse dIkSA levA Icche che. huM teno nikamaNa sAkAra karavA IcchuM chuM. he devAnupiya! dIkSA aMgIkAra karanAra thAvaracA punA chatra-mugaTa-cAmara Apa mane pradAna karo evI mArI abhilASA che. tyAre kRSNa vAsudeve vAvaNyAgAthApanIne Ama kahyuM - he devAnapiye tuM Aad ane vizvasta thaIne rahe. huM cheteja thAvarakta darano niSkramaNa sakAra karIza. tyAre te kRSNa vAsudeva aragiNI senA sAthe vijaya hastiratna upara ArUDha thaIne jyAM thAvA gRhapanI che, tyAM AvIne, teNIne A pramANe kahyuM he devAnupiya ! tuM muMDa thaIne pratajyA na . tuM vipula mAnuSI kAmabhogone bhogava, mArI bhujAonI chAyAmAM rahe. huM kevaLa tArI upara thaIne janAra
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 117 118 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda 1/-/5/64 vAyukAyane rokavAmAM samartha nathI. paraMtu te sivAya tane kaMIpaNa AbhAdhAvibhAdhA thAya te nivArIza. tyAre thAvastrApurama, kRSaNa vAsudeve Ama kahetA, kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM - he devAnupiya ! je tame mArA jIvanano aMta karanAra mRtyune rokI che, mArA zarIra ane rUpano vinAza karanArI jAne rokI zako, to huM tamArA bAhunI chAyA nIce rahIne vipula mAnuSI kAmabhoga bhogavato viya. tyAre te kRSNa vAsudeva, thAvastrAputrae Ama kahetA, A pramANe kahyuM - he devAnupiyA A dura atikramaNIyane baLavAna evA deva ke dAnava paNa nivAravA samartha nathI, mAtra potAnA karmano kSaya ja tene rokI zake. tyAre thAvastrApue kahyuM. tethI ja huM ajJAna-mithyAtva-avirati-kaSAya saMcita potAno karmakSaya karavA IcchuM chuM. tyAre te kRSNa vasudeve thAvasyAmane Ama kaheta jANIne kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo jAo ane dvAravatI nagarInA zRMgATaka-trikacaturAvA yAvatuM uttama harinA kaMdhe arUDha thaIne moTA moTA zabadothI uddaghoSaNA karAvA jAhera karo ke - he devAnapiyo! thAvAjhasaMsAra bhayathI udvigna thaI, janma-maraNathI bhayabhIta thaI ana ariSTaneminI pAse muMDa thaIne dIkSA levA Icche che. to je koI saja yuvarAja rANI, kumAra, Izvara, talavaTa, kauTuMbika, mADaMbika, jhabhya-zveThI-senApatisArthavAha dikSita thavA thAvasyAmanI sAthe dIkSA leze, tene kRSNa vAsudeva anuw Ape che. tenI pAchaLa rahela tenA mitra, jJAtijana, nijaka, saMbaMdhI, parijananAM [koI duHkhI haze to] yogakSemano nirvAha jaze. A pramANe ghoSaNA karavo. cAvata teo ghoSaNA kare che. tyAre thAvasthApanA anurAgathI 1000 puruSa niSkramaNane mATe taiyAra thayA. nAna karI, savaliMkArathI vibhUSita thaI, pratyeke pratyeka puraSa sahaSyavAhinI zibikAmAM ArUDha thaI mitra, jJAtijanAdithI parivRtta thaI thAvasthAma pAse AvyA. tyAre te kRNa vAsudeva 1ooo parAne AvatA jue che, joIne kauTuMbika parapone bolAvIne Ama kahyuM - meghakumAranA nirdhAmaNAbhiSeka mAphaka sonA-cAMdInA kaLazothI nAnA karAvIne yAvata ahaa ariSTaneminA chAtichama ane tAkAtipatAkAne jue che, jaIne vidhAdhaccAraNane yAvata joIne zibikAthI nIce utare che. tyAre kRSNa vAsudeva thAvaracyAputrane AgaLa karIne ahaMtu ariSTanemi pAse AvyA ItyAdi pUrvavatuM. AbharaNa sudhI. tyAre te thAvasyAgAthApanI haMsa lakSaNa ghaTazATakamAM AbharaNa alaMkAra grahaNa karyA. hAra-jaLadhArA-chinna mukatAvali samAna AMsu vahAvatI-vahAvatI Ama bole che - he patra (padyAnA viSayamAM) yatna karaje ghaTita karaje, parAkrama karaje. A viSayamAM pramAda na karaje. ema kahI je dizAmAMthI AvI hatI, te dizAmAM pAchI gaI. tyAre te thAvastrApura hAra puruSo sAthe svayaM ja pAMcamuSTika loca kare che yAvatu pataMjita thAya che. tyArapachI te thAvasthAputra aNagAra thayA. iyasimitAdi thaI yAvana vicare che. tyAre te thAvasyA ahaa ariSTaneminA tathA5 sthaviro pAse sAmAyikathI laIne cauda pUrva bhaNe che. pachI ghaNAM ja cAvatu upavAsAdi karatAM vicare che. tyAre ahaMtu ariSTanemi thAvasthAputra aNagArane te IbhyAdi hAra aNagAra zISyapaNe Ape che. tyArapachI te thAvAyux anya koI divase ahata ariSTanemine vaMdananamana karIne A pramANe kahyuM - he bhagavan! huM ApanI anujJA pAmIne hajAra aNagAra sAthe bAhya janapada vihArathI vicaravA IcchuM chuM. * - he devAnupiyA sukha upaje tema karo. . tyArapachI te thAvaracA hAra ANagAra sAthe te udara, ugra, zayanavALA, pragRhita bAhya janapadomAM vicaraNa karavA lAgyA. * vivecana-65 - nannaWe - A maraNAdi vAraNa zaktino niSedha karyo. te sivAya AbhAsaMbaMdhI karmakSayathI tema thAya. - X - pachI - pachI A rAjAdi pravajita thayA pachI, Aturane-dravyAdinA abhAve duHkhamAM rahelane mitra, jJAtijana, nijaka AdinA yogojhamane vahana karIza. ahIM alabdha Icchita vastuno lAbha te yoga ane laMAnuM paripAlana te kSema. te baMne vaDe vartamAna kAla bhAvi, te vAtamAnI - arthAt rAjA nivahi karaze. - X - X - vidhyAdhara cAraNa - ahIM jaMbhaka deva jatAM-AvatA, ema jANavuM. e rIte bIjuM paNa meghakumAranA cAstriAnusAra kahevuM. isimitAdi kahevAthI pAMceyI samita jANavuM. temAM mAvAna - grahaNa karatA, bhAMDamAbA-upakaraNa rUpa sAdhanonI je nikSepaNA-mukavuM che. temAM samita-samya pravRtivALo. uccAra-maLa, prazravaNa-mUtra, khela-kapha, siMghAna-nAkano mela. jala-zarIrano mela, mana Adi samita-citAdine kuzalamAM prarvatAvanAra. mana Adi gupti-azubha yitAdinA niSedhaka. tenA vaDe ja gupta. tiviva - IndriyonI viSayomAM asatuM pravRttinA virodhaNI vasati Adi nava brahmacarya gupti yoga vaDe - gudbaMbhayArI, - x * saumyamUrtitvathI-saMta, kaSAyanA udayanA vikalIkaraNathI-pasaMta', kaSAyodayanA abhAvathI-upazAMta, parinivRtta, aNAsava-hiMsAdithI nivRtta. amama-rAgano asadbhAva, akiMcanandavyatvathI rahita, chilTAgraMtha - mithyAvAdi bhAva graMthi chedathI. nirupalepa-tayAvidha baMdha hetu abhAvathI. A badhuM upamAnathI kahe che - kAMsAnIvata mukata hoya, saMkhanI jema niraMjana, jIvanI jema apatihatagati, gagana mAphaka nirAlaMbana, vAyuvatu pratibaddha, sAyasalilavata zuddhadayI, pukara ba mAphaka nirapalepa, kumavata guptendriya, khajJiviSANavat eka jAta, vihagavat vipamukta, bhAraMDapakSI vahu apamata, kuMjara vat zoDira, vRSabha mAphaka jAtasthAma, sIMha mAphaka duddhadha. meravatuM nikaMpa, sArasvata gaMbhIra, caMdravat saumyulezya, sUryavat diptaveja, jAtyakaMcana
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda 1/-/5/65 119 vat jAtyarUpa, vasuMdharAvatuM sarva parza sahenAra. ItyAdi sarva svarUpa pUrve varNavela che, te vRttithI jANavuM. - x - [A ja varNana kalpasUpamAM paNa kevaLajJAna pUrve Ave che.] * sUtra-66 thI 68 : phi6] te kALe, te samaye lakapura nagara hatuM. subhUmibhAga udhAna hatuM. zailaka rAjA, paulvatI devI, maMDukakumAra yuvarAja te zelakane paMcaka Adi paoo maMtrI hatA. teo autpAtikI, vainAyikI Adi cAra prakAranI bhUhikata thaI rAjyadhura ciMtata hatA. thAvastrApuma, lakapure padhAryA, rAjA nIkaLyo, dharma kathA kahI, dharma sAMbhaLyo, (pachI kahyuM - jema ApanI pAse ghaNAM ugra, bhogo cAvatuM hiraNayano tyAga karI, yAvat pravajayA lIdhI, tema huM dIkSA levA samartha nathI, huM ApanI pAse pAMca aNuvrata cAvatuM zrAvaka yAvatuM jIvAjIvane jANIne cAvatu AtmAne bhAvita karatA vicAre che. paMthaka Adi paoo maMtrI paNa zrAvaka thayA, pachI thAvasthAputra bAhya janapada vihAre vicare che. 6i7 te kALe, te samaye saugaMdhikA nagarI hatI - varNana. nIlAzoka udhAna hatuM - varNana. te saugaMdhikA nagarImAM sudarzana nagara zreSThI vasato hato. te Aya yAvat aparibhUta hato. te kALe, te samaye zukra parivAjaka hato. te veda, yajurveda, sAmaveda, atharvaNa veda, yaSThitaMga-kuzala hato, sAMkhya samaya labdhA, pAMca yama-pAMca niyama yukta, zaucamUlaka daza prakAranA parivrAjaka dharma ane zauca dharma, tithabhiSekano upadeza ane prarUpaNA karad, geruthI kta zreSTha vastra dhAraNa karatA, midaMDajyuDika-chatrachAlaya-aMkuza-pavitrI, kesarikA [A sAta) temanA hAthamAM rahetA hatA. 1ooo parivrAjakocI parivRtta ke zukra, saugaMdhikA nagarIe, parivrAjakanA maTha pAse Avyo. AvIne tyAM potAnA upakaraNa sakhyA, sAMkhyamatAnusAra potAnA AtmAne bhAvita karato vicaravA lAgyo. tyAre te saugaMdhikAnA zRMgATakAdie ghaNAM loko ekabIjAne Ama kahetA hatA - zukra pariztAka ahIM AvyA che yAvatu vicare che. "dA nIkaLI, sudarzana nIkaLyo. tyAre te zaka parivrAjake te parmadA ane sudarzana tathA bIja ghaNAMne sAMkhyamatano upadeza kahyo. he sudazanA amAro dharma zaucamUlaka che, te zauca be bhede che - dravya ane bhAvathI. dravyazauca jaLa ane mATIthI thAya, bhAvazauca darbha ane maMgathI thAya. he devAnupiyA amAre mane je kaMI Azuci thAya che, te badhaI tackALa mATIthI mAMjI devAya che ane pachI zuddha jaLa vaDe dhovAmAM Ave che. tyAre aruci zuci thaI jAya che. e rIte nize jalAbhiSekathI potAnI AtmA pavitra karI nirvine svarge jAya che. tyAre te sudarzana, zuka pAse A dharma sAMbhaLI harSita thayo, zukranI pAse zaucamulaka dharma svIkAryo. pachI parivrAjakone vipula AzanAdi, vastrAdi prati lAbhano yAvatuM vicare che. tyAre te zaka parivrAjaka sabaMdhikA nagarIthI nIkaLyo. nIkaLIne bAhya janapada vihArathI vicare che. -- te kALe, te samaye thAvasthApatra padhAryA. parvadA nIkaLI, sudarzana paNa nIkaLyo. teNe thAvaracyAputrane vaMdana-namaskAra karyo, pachI A pramANe kahyuM - ApanA dharmanuM mULa zuM che? tyAre thAvastrApune sudarzanane kahyuM - he sudarzana amAro dharma vinayamUlaka che. te vinaya be bhede che - agara vinaya, aNagAra vinaya. temAM je agAra vinaya che, te pAMca aNuvrata ane sAta zikSAdta, 11upAsaka pratimAo rUpa che. aNagAra vinaya pAMca mahAvrata rUpa che - sarvathA prANAtipAta viramaNa, sarvathA mRSAvAda viramaNa, savA adattAdAna viramaNa, sarvathA manathI viramaNa, savA parigrahathI viramaNa tathA sarvathA rAtribhojanathI viramaNa yAvatu miyAdazanicI viramaNa, dazavidha pratyAkhyAna, bAra bhimupatima rUpa che. A be prakAranA vinayamUlaka dharmathI anukrame ATha kamapakRtio apAvIne lokANe pratiSThita thAya che. tyAre thAvAyue sudarzanane kahyuM - he sudani ! tamArA dharmanuM mULa zuM che ? he devAnupiya! AmAro zaucamUlaka dharma che cAvavuM [tenAthI svarge jAya che. tyAre thAvastrApuma ANagAre sudarzanane kahyuM - he sudarzana ! jema koI puraSa eka moTA lohIlipta vastrane lohI vaDe huve. to te lohI vaDe ja dhovAtA vastInI zuddhi thaze ? nA, ema na thAya. e rIte sudarzana ! tame paNa prANAtipAta cAva4 mithyAdarzana zalya vaDe lohIlipta vastranI lohIthI dhovAthI jema zuddhi na thAya tema tArI zuddhi na thAya. - sudarzana ! jema koI puruSa eka moTA lohIlipta vAne sAjI khara vaDe pANImAM bhIMjave, pachI cUle caDhAve, pachI ukALe, pachI zuddha jaLathI dhove, to sudarzana ! nizcayathI te - x * vastra zuddha thaI jAya ? hA, thaI jAya. e rIte he sudarzanA amArA mate prANAtipAtaviramaNa cAvata mithyAdarzana zalya viramaNathI zuddhi thAya. jema vastrazuddhi. tyAre te sudarzana bodha pAmyo, pachI thAvaracyApune vAMdI-namIne kahyuM - bhagavAna ! huM dharma sAMbhaLIne jANavA IcchuM chuM cAva4 te zrAvaka thayo, jIvAjIvano jJAtA thaI yAvata zukane Avo saMkalpa utpanna thayo. sudani zaucamulaka dharma choDI vinayamUlaka dharma svIkAryo che, mArA mATe zreyara che ke sudarzananI daSTino tyAga karAvI pharI zaucamUlaka dharma samajAvuM. e pramANe teNe vicAryuM. tyArapachI hAra paritAjaka sAthe saugaMdhikA nagarImAM parivrAjakanA maThe Avyo, AvIne tyAM upakaraNo rAkhyA, rAkhIne geranA raMgela vastra paheryA. thoDAM pazciAjako sAthe parivarIne parivrAjaka maThathI nIkaLyo, nIkaLIne saugaMdhikA nagarInI vaccovaccethI sudarzananA ghera sudarzananI pAse Avyo. tyAre te sudane tene Avato joIne, ubho na thayo, tenI sAme na
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 1/-/5/66 thI 68 gayo, Adara na karyo, jANyo nahIM, vAMdho nahIM, mauna raho. tyAre zuka parivAke sudarzanane ubho na thayoAdi jANIne Ama kahyuM - sudarzana ! tuM anyadA mane Avato joIne ubho thato yAva4 vAMdato, have che sudarzana ! tuM mane joIne cAvatuM vAMdato nathI, to huM sudarzana! konI pAse te Avo vinayamUla dharma svIkAryo. tyAre zuka paMiAjaka pAse Ama sAMbhaLIne te sudarzana AsanethI ubho thayo. be hAtha joDI zuka paritAjakane Ama kahyuM - he devAnupiya! ahaMta ariSTaneminA ziSya thAvastrAputra aNagAra yAvatu ahIM padhAryA, nIlAzoka udhAnamAM vicAre che. temanI pAse vinayamUla dharma svIkAryo. tyAre zukra parivAke sudarzanane kahyuM - he sudarzana ! cAlo, tamArA dhamAcArya thAvastrApura pAse jaIne A AvA svarUpanA artho, hetuo prazno, kAraNo, vyAkaraNone pUchIe. jo teo mArA A artho yAvatuM vyAkaraNanA uttaro Apaze, to huM temane baMdIza-namIza, je te mAsa A arthonA cAvatuM uttaro nahIM Ape to huM e ja artho, hetuo vaDe niskRSTa pana vyAkaraNa athati niratara karIza. tyAre te zuka hAra parivrAjaka ane sudarzanazreSThI sAthe nIlAzoka udhAnamAM thAvastrApurA ANagAra pAse Avyo. AvIne temane kahyuM - bhagavat ! tamane yAtrA, yApanIya, avyAbAdha, vAsukavihAra che ? tyAre thAvastrApue - zukra pariztAjakane kahyuM - he zukamAre yaHIcApanIya-zrAvyAbAdha ane prAsakavihAra paNa che. tyAre zuke thAvasthAputrane kahyuM - bhagavana ! tamArI yAtrA zuM che ? * * he zuka! je mAtra jJAna, darzana, astri, tapa, saMyama Adi yogothI jIvonI yatanA karavI te amArI yAtrA che. bhagavAna ! tamAre sApanIya zuM che ? yApanIya be bhede che * Indriya yApanIya, noIdriya yAyanIya. te Indriya yApanIya zuM che ? he zuka! mArA zrotra-rA-ghANa-jIbha-sparza Indriya nirupayata ane vazavarte che, te Indriya sApanIya che. te noIndriya sApanIya zuM che ? he zukra! je krodha-mAna-mAyA-lobha ellNa, upazAMta hoya, udayamAM na hoya te amAre noIndriya sApanIya che. * - - bhagavana tamAre avyAbAdha zuM che ? zaka! mArA je vAta, pitta, kapha, saMnipAtAdika vividha rogAtaMka udIrAtA nathI, te avyAbAdha che - - - bhagavanuM ! tamArA prAsuvihAra zuM che? zukra! je ArAma, udhAna, devakula, sabhA, pA, strI-pazu-paMDaka vivajita vasatI [A badhAmAM pITha, phalaka, zayyA, saMtAka grahaNa karIne vicarIe chIe te amAro prAsakavihAra che. - bhagavan! tamAre sarisavayA bhaThya che ke abhaNya ? zukra / sarisavA bhaya paNa che, abhaya paNa che. bhagavan! ema kema kahyuM? - * - zuka ! sarisavA be bhede che - mitra sarisavayA ane dhAnya sarisavayA. temAM mitra 1rara jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda sarisavA traNa bhede - sahajata, sahavahita sahapAMzukrIDita. te zramaNa-nisthione azakya che. dhAnya sarisavA be bhede - zApariNata, azApariNata je azaA paNita che, te zramaNa nijhabhyone abhakSya che. zastra pariNata be bhede pAsuka ane ApAsuka. temAM ApAsuka te bhakSya nathI. je pAsuka che, te be bheda - yAcita, ayAcita temAM je ayArita, abhaNya che. yAcita be bheda - eSaNIya, aneaNIya. je anekaNIya te abhakSya che, eSaNIya be bhede - prApta, Apati. amApta che te abhakSya che, je prApta che, te nigranthone bhaNya che. A kAraNe sukA ema kahyuM ke sarisava bhakSya paNa che, abhakSya paNa che. A pramANe kulathI paNa jANatA. vizeSa e ke - AkulatthA ane dhAnyakulatthA. kulA traNa bhede - kuLavadhu, kulamAtA, kulapujhIdhAnya kulatyA paNa pUrvavatu jANavA. e pramANe "mAsa' paNa jANavA. temAM vizeSatA e che ke - "mAsa' traNa bhede che - kAlamAsA, amiAsA, dhAnyamAsA, kAlamAsA bAra bheTe che - zrAvaNa yAvata aSADha. te bhakSya che. arthamAsA be bhede che - hiraNacamAsA, suvaNamAsA. te bhaya che. dhAnyamAsA temaja che. Apa eka cho ? be cho ? aneka cho ? akSaya cho ? avyaya cho ? avasthita cho? aneka bhUta-bhAva-bhAvI cho ? * * he zuka ! huM eka chuM, be . chuM, aneka chuM akSaya chuM, avyaya chuM, avasthita chuM, aneka bhUta-bhAva-bhavika chuM. bhagavAna ! ema kema kahyuM? dravyArthapaNe huM eka chuM, jJAna-darzanArthatAthI be . chuM, pradezAtAthI aAya chuM - avyaya chuM - avasthita chuM, upayogAtAthI anekabhUta-bhAvi-bhAvika chuM. A rIte te zuka bodha pAmyo, thAvApune vAMdI, namIne Ama kahyuM - bhagavan! huM ApanI pAse kevalipajJakha dharma sAMbhaLavA IcchuM chuM, dharmakathA kahI. * * tyAre te zuka parivrAjaka, thAvaracyAputra pAse dharma sAMbhaLI, samajIne. Ama bolyo - he bhagavana ! hajAra parivrAjaka sAthe parivarIne ApanI pAse muMDa thaI dIkSita thavA IcchuM chuM sukha upaje tema karo, yAvatuM IzAnakhUNAmAM midaMDaka yAvatuM geravane ekAMtamAM mUkIne svayaM ja zikha ukhaDI nAMkhI, pachI thAvAjha* muMDa thaIne cAvatu pataMjita thaI sAmAyikAdi cauda pUrve bhaNasyA. pachI thAvasthAme zukane hajAra sAdhu ziSyarUpe ApyA. tyAre thAvastrApurA saugaMdhikAnA nIlAzoka udhAnathI nIkaLyA. nIkaLIne bAhya janapada vihArathI viyare che. tyAre te thAvaracAtra hAra aNagAra sAthe parivarIne puMDarIka parvata AvyA. pachI puMDarIka pAvata dhIme dhIme caDhe che, caDhIne dhanameSa saMdeza devonA Agamana rUpa pRthvIzilAke yAvatu pAdapopagamana anazapha karyuM tyAre te thAvApurA ghaNAM varSono grAmazva paryAya pALIne mAsikI saMkhanA vaDe 60 bhaktone anazana vaDe chedIne yAvatuM uttama kevaLajJAna-dani
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1-/5/66 thI 8 123 pAmIne pacI siddha thaI, mukta thayA. 6i8) tyAre te zuka anya koI divase rIlakapura nagaramAM sabhUmibhAga udhAnamAM padhAryA, parpaNa nIkaLI, raulaka nIkaLyo, dharma sAMbhaLyo. vizeSa e ke - he devAnupiya ! paMthaka Adi pao0 maMtrIone pUchIne maMDukakumArane rAjyamAM sthApI, pachI ApanI pAse muMDa thaIne, gharathI nIkaLI dIkSA levA IcchuM chuM. - - jema sukha upaje tema karo. tyAre te zailaka rAjA zailakapuranagare pravezyo. pravezIne potAnA ghara bAhya upasthAnazALAmAM Avyo, AvIne sIMhAsane beTho. pachI te raulakarAjAe paMthaka Adi pao0 maMtrIone bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo ! meM zuka ANagAra pAse dharma sAMbhaLyo, te ja dharma mane icchita praticchita, rucikra che. he devAnapiyo .. huM saMsAra bhayathI udvigna thaIne yAvatuM pattajyA levA IcchuM chuM. he devAnupiyo ! tame zuM karazo ? kyAM rahezo ? tamArI hArdika IcchA zuM che ? tyAre te paMthaka Adie zailaka rAjAne Ama kahyuM - jo tame saMsAra choDI cAva dIkSA lo, to devAnupiya! amAre bIjuM koNa AdhAra ke AlaMbana che ? ame paNa saMsAra mAthI udvigana chIe pAvata dIkSA laIzuM. jyAM Apa amArA ghaNAM kAryomAM ane kAraNomAM cAvatu dIkSita thaIne paNa Apa ghaNAM kAryomAM cAvatu cazubhUta thazo. tyAre te raulake, paMthaka Adi 5oo maMtrIone kahyuM - he devAnupiyo ! je tame saMsAracI udvigna thaI cAvatuM pattA levA Iccho cho to he devAnupiyo ! pota-potAnA kuTuMbomAM moTA putrane kuTuMba madhye sthApIne saharApuruSavAhinI zIbikAmAM ArUDha thaI mArI pAse Avo. teo paNa pramANe AvyA. tyArapachI zailaka rAza 500 maMtrIone AvyA joIne harSita, saMtuSTa thaIne kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne kahyuM - o devAnupiyo ! jaldI maMDukakumAranA mahAI cAvatuM rAjyAbhiSekanI taiyArI karo. [ItyAdi pUrvavatuM] abhisita karyo, yAvana vicare che. - tyAre te zailaka maMDuka rAjAne pUche che. tyAre te maMDuka rAja kauTuMbika paraSone bolAvIne kahe che - jIthI rIlakapuranagarane Asita cAvatuM gaMdhavadbhUta karo ane karAvo. pachI mArI A AjJA pAchI soMo. pachI maMDuke bIjI vakhata kauTuMbika puraSone bolAvIne kahyuM - jaldIthI zolaka rAjAnA mahAI cAvatuM niSkamaNAbhiSekanI taiyArI karo. meghakumAranI mAphaka gaNavuM. vizeSa e ke - kAvatI devIe agrakezane grahaNa karyA, badhAM mumukSu pa grahaNa karI zibikAmAM beThA. zeSa vana pUrvavata cAvata [laka rAjarSi AmAyika Adi 11-aMgone bhaNA, bhaNIne ghaNAM ja upavAsAdi karatAM cAvatuM vicare che. tyAre te raulaka aNagArane zukra aNagare paoo sAdhune ziSyarUpe soMpyA. pachI zuka-aNagAra koI divase raulakapura nagaranA subhUmibhAga udhAnathI bahAra nIkaLI janapadomAM vicAravA lAgyA. tyArapachI te zuka aNagAre anya koI 124 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda divase 10eo wgAra sAthe parIvarIne pUrvanupUrvI cAlatA, grAmAnugAma vicaratA, puMDarIka padd yAvata mokSe gayA. * vivecana-66 thI 68 : pAMca aNuvrata cAvatuM zabdathI sAta zikSAvata, bAra bhede gRhI dharma svIkAryo. * * * * * pachI zailaka rAjA zrAvaka thayo cAvatu jIvAjIvanA jJAtA thayo. ahIM cAvatuM zabdathI punya-pApane prApta, AzravasaMvara-nirjarA-kriyA-adhikaraNa-baMdha-mokSamAM kuzaLa thayo. A pado vaDe jJAnIpaNuM kahyuM. asaheja-avidhamAna sahAya kata - X - tethI kahe che ke deva, asura, nAga, yakSa, rAkSasa, kiMmara, kiMruSa, garuDa, gaMdharva, mahogAdi devagaNathI nirNanya pravacanathI anatikramaNIya. nirNavya pravacanamAM niHzaMkita-saMzayarahita, niAkAMti-bIjA darzananA pakSapAtathI mukta, nirvicikitmika-phaLa pratye niHzaMka, labdhArtha-artha zravaNathI, gRhitArtha-artha avadhAraNathI, pRcchitArtha-saMzaya hoya tyAre, aMdhigatArtha-bodhathI, vinizcitArthadaMparyanA upalaMbhathI. tethI ja asthimajjAvat premAnurAgakta. * * * he AyuSyamAna ! nirNanya pravacana ja artha che, e ja paramArtha che, bAkI badhu anarthaka che. ahIM mA - putrAdine AmaMtraNa. mithana - utkRSTa sphaTikavatuaMtaHkaraNa jevuM che te. maunIndranA pravacananI prApta parituSTa manavALA. - x * jenA gRha dvAre argalA nathI te nRtaparatha: arthAt bhikSu pravezArthe khullA gRhadvAra, avaMguyaduvAra-apAvRttadvAra arthAta bhikSaka pravezArthe baMdha rahetA gRhadvAra, vigatavAparavAraHve - apItikara nahIM evo aMtaHpura gRhadvArathI ziSTajanano praveza jeno che te. AnA dvArA irSyALutva rahitatA kahI athavA jeno praveza aMtaHpuramAM lokone prItikara che. ahIM ati dhArmikatAthI sarvatra zaMkArahitatA jaNAvI. caudaza, AThama, amAsa, pUrNimAmAM pratipUrNa pauSadhane samyapha pAlana karatA, zramaNa nirmanthone prAsuka, eSaNIya azana Adi, vA-paga-kaMbala-joharaNa, auSadhamaiSaja, prAtihArika pIThalaka-zastrA-saMtAka pratilAbhano yathA parigRhita tapokamathI AtmAne bhAvita karatA vicare che. - - mukha para vAyaT - ahIM suvA - vyAsaputra, pedAdi cAra veda, SaSThitaMtra-sAMkhyamata, sAMkhya samAcAranA ane prApta. bIjI vAcanAmAM Ama jANavuM - pedAdi cAra veda, pAMcamo ItihAsa, purANa, chaThTho nighaMTu tene sAMgopAMga, sarahasya, sAraka-smAraka-vAraka-pAka ane pataMgavit SaSTiia vizArada, saMkhyAna, zikSAkalpa, vyAkaraNa, chaMda, nirukta, jyotiSa, bIjA paNa brAhmaNa zAstromAM suparitiSThita. vAcanAMtaramAM pAMca cama-pAMca niyama yukta * x * zaucamUlaka yamaniyamanA milanathI daza prakAra. geru vastro paherela, gidaMDa, kuMDikA, chapNAlaka, aMkuza, pavitraka, kesarI hAthamAM laIne jato hato. pAka sthAne cullA upara mUke che, uSNatvane grahaNa kare che. -- fifE vamatta - matano tyAga karavo. * * arthone jANavA. prArthanA karavAthI ke yATyamAnavathI te "artha" kahA. hetu-tenA ja hetu, anAvarta tenA jJAnasaMpati jANavAthI che. pasisAI
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/5/66 thI 68 15 126 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda prazno, pUchavApaNAthI. kAraNa-vivakSita artha nizcayanA janaka. vAgaraNa-pratyutara vaDe vyAkriyamANavathI 'vyAkaraNa'. * X - X - X - sarisavaya-samAna vayavALA, bIje sarSapa-siddhArthaka. kularthIi-eka kulamAM rahela te kulasthA, anyatra dhAnya vizeSa, sarisavaya Adi pada prazna chala grahaNathI upahAsa arthe karAyela che. ane parva. AtmAnuM ekatva svIkAratA, anyathA zrotrAdi vijJAnanA avayavomAM AtmAnuM anekava prApta thAya che. kuve parva. dvivanA svIkAramAM 'huM' yovA rokavA viziSTArthanA dvivavirodhathI huM dvitvane dUSita karIza, evI buddhithI zuke kahyuM hatuM. nitya AtmA pakSe akSaya, avyaya, avasthita kahyuM. e rIte aneka te anitya pakSa che. ahIM AcAryae syAdvAdanA sarva doSa gocara atikAMtatvane avalaMbIne uttara ApyA ke jIvadravyanA ekapaNAthI huM eka chuM. paNa pradezArthapaNe eka nathI. koI svabhAvane AzrIne, padArthanA bIjA svabhAvanI apekSAe dviva paNa khoTuM nathI, tethI jJAna-darzananI apekSAe "huM be chuM" ema kahyuM. - x * x * pradezArthapaNe asaMkhyAta pradezane AzrIne akSaya che vyaya abhAve avyaya che. avasthita hovAthI nitya che. vividha viSayanA upayogane AzrIne te aneka bhUta-bhAva-bhavika paNa che. ItyAdi - x - puMDarIka parvata-zatruMjaya. * sUtra-69 thI 33 - [6] tyArapachI te prakRti sukumAra ane sukhocita raulakarAjarSine tevA aMta, prAMta, tuccha, rA, arasa, visTa, zIta, utNa, kAlAMtikatta, pramANAMtikAMta nitya bhojanapAna vaDe zarIramAM uckaTa yAvatu dusahya vedanA utpanna thaI, khujalIdAha-pittavara vyApta zarIrI thaI cAvata vicaratA hatA. tyAre zailakarAjarSi te rogataMkathI zuSka thaI gayA. tyArapachI teo anya koI divase pUrvanupUrvI vicaratA yAvatu subhUmibhAga udhAnamAM cAvata viharavA lAgyA. harSadA nIkaLI. maMDuka paNa nIkaLyo. paulaka agarane yAvatuM vAMdI, namI, papAse che. tyAre te maMDu rAja raulaka aNagAranA zarIrane zuka, nisteja cAvatuM sava AbAdha ane saroga jue che. joIne kahyuM - bhagavAna ! huM ApanI sAdhuyogya-cikitsA, auSadha, bhesajaja, bhakata pAna vaDe cikitsA karAvavA Iccha chuM. bhagavAna ! Apa mArI yAnazALAmAM padhAro, pAsuka eSaNIya pIThaphalaka, zasyAsaMskAraka grahaNa karIne vicaro. tyAre te zailaka aNagAra maMDuka rAjAnI A vAtane "ThIka che" ema kahI svIkArI. tyAre maMDuka zailakarAjarSine vAMdI, namIne gayo. tyAre laka rAjarSi kAle yAvatuM surya ugatA potAnA bhAMDa-ma-upakaraNa laIne paMthaka Adi pa00 aNagAro sAthe raulakapurumAM pravezyA, pravezIne maMDukanI cAnazALAmAM AvyA, AvIne pAsuka pIphalaka vAvavuM vicAre che * * pachI maMDuke vaidhone bolAvIne kahyuM ke - tame zailaka rAjarSinI prAsuka-eSaNIya yAvata cikitsA karo. pachI vaidho maMDuka rAjAnI A vAtathI harSita thaI, sAdhune yogya evA eMdha, bheSaja, bhojana ane pAna vaDe cikitsA karI. temane madhapani karavAnI salAha ApI. tyArapachI te zailakarAjarSi sAdhuyogya cikitsA yAvata madhapAna vaDe rogAnaMkanI upazAMta thayA ha8-baLavAna zarIrI thayA. rogapataMkI mukta thayA. tyArapachI te Dlaka rogAnaMkamAM upazAMta thayA pachI, te vipula anAdi ane madhapAnamAM mUrzita, grathita, vRddha, abhyAsakta thaI avasaMavasaEx vihArI, e pramANe pAstha, kula pramata, saMsat Btubaddha pITha-phalaka-zA-saMjImAM pramatta thaI vicAravA lAgyA. prasukoSaNIya pITha phalakAdine pAchA ApIne maMDuka rAjAnI anumati laI bAhya yAvata janapada vihAra pravRttimAM asamartha thayA. [eo] tyAre paMthaka sivAyanA paoo aNagAra anya koi divase ekaThA thaI cAvatu madhya rAtrinA samaye dharma jAgarikAthI jAgatA AvA prakAre abhyArthita yAvatu saMkalpa thayo ke - raulaka rAjarSie rAjya ane cAva4 dIkSA lIdhI. [paNa have vipula ArAnAdimAM, madhapAnamAM mUrhita thaI, vihAra karavAmAM samartha nathI. he devAnupiyo ! zramaNone pramatta rahevuM na jo. to e zreyaskara thaze ke ApaNe kAle raulakarAjarSinI AjJA laI, prAtihArika pITha-phalaka, zayA-saMskAraka pAchA ApI paMthaka munine zailaka aNagAra vaiyAvaccakArI sthApIne bAhya janapadamAM vicarIe. [1] tyAre te pathakamuni, zailakarAjarSinA zayyA, saMsAraka, maLa-mUtrakapha-melanA pAna, auSadha-bheSaja, bhojana-pAnane glAnI rahita vinaya vaDe vaiyAvaraya kare che. tyArapachI zailakarAjarSi anya koI dine kArtikI caudaze vipula arAnAdi AhAra karIne, ghaNuM ja madhapAna pIne saMdhyAkALanA samaye sukhe suI rahyA hatA. - te samaye paMthake kArtika sAtamasimAM kAyotsarga karI daitasika pratikramaNa pratikamI, cAtumAsika pratikramaNa karavAnI IcchAthI raulaka-rAjarSine khamAvavAne mATe potAnA mastakathI temanA caraNe sparza karyo tyAre paMthaka dvArA mastaka vaDe caraNa sparza thatAM lakamuni ghaNAM zuddha thaIne cAvatu dAMta kacakacAvatA ubhA thaIne bolyA ke - are A koNa ApArjitanI prArthanA karanAro yAvatu parivarjita che, je sukhe sutelA evA mane - mArA pagane sparze che tyAre zailakApine Ama bolatA joI DarelA te paMthakamunie trAsa ane kheda pAmI, be hAtha joDIne kahyuM - bhagavana! huM paMthaka, kAyotsarga karI, daitasika pratikramaNa karI, caumAsI pratikramaNa karatAM, saumAsI khAmaNA karavA Apa devAnupiyanI vaMdanA karatA (mArA) mastaka vaDe (ApanA) caraNone spa. he devAnapiya! mane kSamA karo, mAro aparAdha kSamA karo, devAnupiya! pharI AvuM nahIM karuM. ema kahI zaulakamuni te arthane samyapha vinayathI vAraMvAra khamAve che. tyAre paMthake Ama kahetA zailaka rAjarSine AvA svarUpano cAvatu saMkalpa
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ V-/W69 thI 3 1raka thayo ke- to meM sa (geDI dIkSA lI) vAva4 ava thaI cAvatuM Rtubaddha pIThathI viruM chuMzramaNa tithine Apazad cAvatuM vica4 kalpanuM nathI. to e zreyakara che ke mAre kAle maMDukarAne pUchIne pratihAki pIThaphalaka, zA-saMtAka pAchA ApIne paMthakamuni sAthe bahAra Avyughata yAvatu janapada vihAsya-viharavuM. Ama vicArIne kAle yAvatuM vicAre che. [ A pramANe che AyuSyamAna zramaNo : yAvatuM sAdhu-sAdanI avasax thaI yAvatu saMtAyAdimAM pramatta thaI vicare che, te loka ghaNAM zramaNa AdithI hIlanA pAme cAvatuM saMsAramAM bhame che. tyAre te paMthaka sivAyanA 500 munioe vAta jANIne paraspara bolAvIne kahyuM - holakarAjarSa paMthaka sAthe lAla cAvatuM vicAre che to ApaNe zreyasara che ke rolakarAjarSi samIpe jaIne vicaravuM. A pramANe vicAra karyo, vicArIne raulakarAjarSinI nizrAmAM vicaravA lAgyA. [] tyAre te laka Adi Saoo aNagAro ghaNAM varSo zramaNa pAyi pALIne puMDarIka parata AvyA, thAvarA nI mAphaka siddha thayA. A pramANe che AyuSyamAna zramaNo ! je sAdhu-sAdanI cAvatuM vicAraze (yAvatu teo saMsAre na bhamIne siddhi pAmaze.) he jaMbU bhagavaMte pAMcamAM adhyayanano A artha kaho. * * * * vivecana-69 thI 23 - usa - vAla, caNA Adi. prAMta-ja khAtA vadhela ke parTuSita, rukSa-nigdhatA hita, tuvaka-a. assa-hiMga AdithI saMskRta, virasa-jUnuM hovAthI sa cAlyo gayela, zIta-ThaMDu, kAlAtikAMta-bhukha, tarasanA kALe apApta, pramANAtikAMta-bhukhatasa mAtrA mATe anucita. A vizeSaNayukta pAnathI zarIrUM bAdhA na thAya, tethI kahyuM - prakRtithI sukumAra vedanA thaIne badale kyAMka rogAtaMka zabda che. * x* kaMDU khujalI * x * veIjIM-cikitsA, AuTrAvemi-karAvuM chuM. jase vakabhAdi potAnA bhAMDa-mAbA-upakaNa, te laIne. abhyaghata-udhama sAthe, pradad-gura vaDe upadiSTa, pragRhItaguru pAse svIkArela. vihA-sAdhavartanathI, vihartu-vartavAne, pArtha-jJAnAdithI bahAra rahe, pAthi-gADha plAnava Adi kAraNa vinA zAtanA piMDa bhojagyAdi. pAsthivihArU ghaNAM divaso sudhI tema vartavuM chee rIte avasAdi vizeSaNa jANavA. temAM avakSatra vikSita anuSThAnamAM ALasa ati Avazyaka, svAdhyAya, paDilehaNayiAnAdimAM asamyakAra. kuzIlakALa, vitayAdi bheda bhinna jJAna-darzanacAAicAstA virAghaka, pramata-paMcavigha pramAdanA yogarI, saMta-saMviguNa ane pAsmiAdi donA saMbaMdhamI. manubaddhaavakALa * * * * * rH& kathAno upanaya. saMyama zithila thaI pharI saMvegI thAya te ArAdhaka thAya che. muni dIparatnasAgare karelA adhyayana-5-no TIkA sahitano anuvAda pUrNa | jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda ka adhyayana-6-"tuMba" ka - X - X - X Exo pAMcamA pachI chAnI vyAkhyA-teno pUrvanI sAthe A saMbaMdha che. pUrvamAM pramAdavAnuM ane apamAdInA atarya-cArya kahyA. ahIM paNa te ja. * sUtra-34 - bhagavanA je bhagavaMta mahAvIra yAvata saMghANe pAMcamAM jJAta adhyayanano A artha kahyo, to chIno - x * zo artha kahyo che he jaMbu e pramANe te kALe, te samaye rAjagRhe bhagavaMto padhAryA. "dA nIkaLI. * * te kALe, te samaye bhagavaMtanA greSTha ziSya IndrabhUti, samIpamAM yAvata zukaladhyAnopagata thaI vicaratA hatA. tyAre te indrabhUti jAtawddha bhagavaMta mahAvIrane kahyuM - bhagavAna ! jIvo kaI rIte jaldIthI guratA ke laghutAne game che ? gautama jema koI paNa eka moTA sukA, niddhi , nirapahad tuMbaDAne dabha-kuzI veSTita kare, karIne mATInA lepa vaDe lIdhe, dhUpa (tApa Ape. pachI sukuM thatAM bIjI vakhata paNa darbha-kuza vaDe lapeTIne, mATInA lepathI lIdhe. lIpIne tAya ApI, sukAtA, bIjI vakhata darbha ane kuza vaDe lapeTa, lapeTIne mATInA vepathI lIdhe. A rIte A upAya vaDe vacce vacce lapeTa, vacce-vacce lIMpato, vacce sukavato yAvatu ATha vakhata mATInA lepathI lepe. pachI (te tuMbaDAne). agAdha apaurArSika pANImAM nAkhI de, to niro he gautamAM mATInA ATha lepane kAraNe guratA pAmI, bhAre thaIne, guruka-bhArikatAthI pApIne pAra karI nIce dharaNItaze sthita thAya che.. e pramANe che gautama! jIvo paNa prANAtipAta cAva4 micchAdana zAstrathI anukrame ATha kamapakRtionuM upArjana kare che. tenI muratA, bhArepaNuM ane guratAnA bhArane kAraNe mRtyu avasare mRtyu pAmIne, pRdItalane atikramIne nIce narakatave sthita thAya che. he gautama ! e pramANe nize evo ellutAthI guratAne pAme che. - have he gautama te tuMbaDAne pahelo mATIno lepa bhIno thaI jAya, gaLI jAya, pazihita thaI jAya to te tuMbaDuM gharaNitalathI thoDuMka upara AvIne rahe che. tyArapachI bIjo mATIno lepa uDatA yAvatuM thoDuM vadhu upara Ave che. A pramANe A upAya vaDe te mATe mATInA lepa bhInA thaI jAya yAvatuM baMdhanamukata thaI jatAM nIce gharaNitalanI upara pANInA uparanA taTe AvIne sthira thAya che. A pramANe che gautama! jIvo praNAtipAta viramaNa vAva4 mirayAda nirAca vimaNI anakame AThe kapakRti khapAvIne AkAza tala prati uDIne upara lokANe sthita thAya che. e pramANe he gautama jIvo jaldIthI laghutAne pAme che. e pramANe he jaMbU zramaNa bhagavaMta mahAvIre jhA jJAta adhyayanano A artha kahyo che, tema huM kahuM chuM.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/4 129 13e * vivecana-34 : badhuM sugama che. vizeSa A - vAyu Adi vaDe niHpahata, darbha-agrabhUta, kuzamUlabhUta bIjA kahe che darbha-kuza bheda jAtiyI che. atyAha-sthAgha, agAdha. apauSika-puruSa pramANathI paNa vadhAre. mATInA lepanA saMbaMdhathI gurupaNe. guratA ja kaI rIte ? mATInA lepathI janita bhArepaNAthI. gurabhArikatAthI - tuMbaDAnA baMne dharma chatAM paNa nIce DUbI javAnA kAraNapaNe kahevAyela che. upiM-uparanuM, ivaitAatikramIne, nikhaMsi-AdratA prApta, kucita-kohavAI gayela, parisaTita-patita. * - ahIM gAyA che. - jema mATInA lepathI lipta guru tuMba nIce jAya che, tema Azrava kRta karma garavathI jIva adhogatimAM jAya che. e rIte jema mATInA lepathI vimukta tuMbaDuM laghu bhAva pAmI pANInI upara Ave che, tema karma vimukta jIva lokAre pratiSThita thAya che. muni dIparatnasAgare karela adhyayana-6-no TIkAsahitano anuvAda pUrNa jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda * adhyayana-7-"ohiNI" - X - X - X - X - o have sAtamuM kahe che - pUrvanI sAthe A saMbaMdha che. pUrvanA adhyayanamAM prANAtipAtAdivALA karma guratA pAme ane tethI viparIta laghutAbhAvathI anartha-artha prApti kahI. ahIM virati ane bhaMjakathI kahe che - * sUtra-5 : bhagavana jo zramaNa sAva saMprApta bhagavate chaal ild Lyayanano A artha kaho, to sAtamA jJAtAdhyayanano zo artha kahyo ? he jaMbU te kALe, te samaye rAjagRhanagara hatuM. subhUmibhAga udhAna hatuM. te rAjagRhamAM dhanya sArthavAha raheto hato. te Aryo hato. bhadrA patnI hatI. te ahIna paMcendriya cAvata surA hatI. te dhanya sArthavAhanA putro ane bhadrAnA Atmo evA cAra sArthavAha putro hatA. te A - dhanapAla, dhanadeva, dhanagopa, dhanarakSita. dhanya sAviAhanA cAra putronI cAra bhAI [bhyanI cAra putravadhUo hatI. te A - ujhikA, bhogavatI, rakSikA, rohiNI. te dhanyae anyadA koI dine madhyarAtrimAM AvA prakAre ammarthita cAvatu saMkalpa thayo - huM rAjagRhamAM ghaNAM Izvara cAva4 Adi ane potAnI kuTuMbanA ghaNAM kAryo ane karaNIyomAM, kuTuMbamAM, maMgaNAmAM, guhAmAM, rahasyamAM, nizcayamAM, vyavahAramAM pUchavA yogya, vAraMvAra pUchavA yogya meDhI, pramANa, AdhAra, AlaMbana, cameDhIbhUta, kArya pravRtti kadI chuM. paNa jANato nathI ke mArA gayAsuta thayA * mRtyu-bhananuNa-vizIrNa-pati-videza jatAM ke videza javA pravRtta thatAM A kuTuMbanuM koNa AdhAra, AlaMbana ke pratibaMdha rAkhanAra thaze ? tethI mAre mATe ucita thaze ke kAle cAvatu sUrya ugyA pachI vipula azanAdi taiyAra karAvI, mitra-jJAtijanAdi tathA cAre putravadhunA kulaghara vani AmaMjhIne, te mitra, jJAti Adi tathA cAra putravadhUnA kulagRha vani vipula anAdi, dhUpa-puNA-vA-gaMdha cAvatu satkAra, sanmAna karIne, te ja mitra, jJAti Adi ane cAra putravadhUnA kulapRha niI AgaLa cAre putravadhUnI parIkSA karavAne pAMca-pAMca zAliaAta ApIne jANIza ke koNa sArANa-saMgopanasaMvardhana karaze? A pramANe vicArIne kAle cAvata mitra, jJAti, ane cAre putravadhUnA kuLagRha vani AmaMge che, pachI vipula AzanAdi taiyAra karAvyA. tyArapachI nAna karI, bhojana maMDapamAM sukhAsane besI, mijha-jJAtijana Adi tathA putravadhUnA kulagRha vaganI sAthe, te vipula AzanAdinuM bhojana karI, sakArasanmAna karI, te ja mitra-jJAtijanAdi, putravadhUnA kulagRha varganI sAthe, te vipula AzanAdinuM bhojana karI, sahakAra-sanmAna karI, te ja mitra-jJAtijanAdi, avadhUnA phulagRha vanI AgaLa pAMca zAliakSata rAkhyA. rAkhIne pachI - [14/9]
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/- 7/75 moTI putravadhU uqhikAne bolAvIne kahyuM - he putrI ! tuM mArA hAthamAMthI A pAMca zAliakSata le. laIne anukrame saMrakSaNa-saMgopana karatI rahe. jyAre huM tArI pAse A pAMca zAliakSata mAMgu tyAre tuM mane A pAMca zAli akSata pAchA Apaje. ema kahI putravadhUnA hAthamAM te ApIne vidAya karI. tyAre te umikAe dhanyane tahati' ema kahI, A arthano svIkAra kare che. karIne dhanyanA hAthamAMthI te pAMca zAli akSata laIne ekAMtamAM jAya che, pachI A pramANe vicAryuM ke - nizce pitAnA koThAramAM ghaNAM pAlA zAlinA bharelA che. to jyAre teo A pAMca zAli akSata mAMgaze, tyAre huM koI pAlAmAMthI bIjA zAliakSata laIne ApI daIza, ema vicArI te pAMca zAliakSata ekAMtamAM pheMkIne potAnA kAmamAM lAgI gaI. e pramANe bhogavIne paNa jANavI. vizeSa e ke - teNIe zAli akSatano choA ane cholIne gaLI gaI. potAnA kAme lAgI. e pramANe rakSikA paNa jANavI. vizeSa A - laIne Avo vicAra karyo ke - pitAjIe mitra, jJAti Adi tathA cAra putravadhUnA kulagRha varganI sAme mane bolAvIne kahyuM ke - putrI ! mArA hAthamAMthI cAvat pAchA Apaje, ema kahIne mArA hAthamAM pAMca zAliakSata Apela che, to AmAM koI kAraNa haze, ema vicArIne tene zuddha vastramAM bAMdhyA, bAMdhIne ratnanI DabbImAM mUkayA, mUkIne ozIkA nIce rAkhyA. rAkhIne traNae saMdhyA tenI sAra saMbhALa karatI vicare che. 131 tyAre te dhanya sArthavAhe te ja mitra cAvat cothI rohiNI putravadhUne bolAvIne yAvat AnuM koI kAraNa haze, to mAre mATe ucita che ke A pAMca zAli-akSatanuM saMrakSaNa-saMgopana-saMvardhana karyuM ema vicArIne kulagRha puruSone bolAvIne kahyuM - he devAnupriyo ! tame A pAMca zAliakSatane laI jaIne pahelI varSAmAM mahAvRSTi thAya tyAre eka nAnI kyArIne sArI rIte sApha karIne A pAMca dANAne vAvajo. be-traNa vakhata utzepa-nikSepa karajo, pharatI vADa karAvajo. karAvIne saMrakSaNa, saMgopana karI anukrame vRddhi karajo. tyAre te kauTuMbikoe rohiNInI A vAtane svIkArI, te pAMca dANA lIdhA. pachI anukrame saMrakSaNa, saMgopana karatA vicare che. tyAre te kauTuMbikoe pahelI varSomAM mahAvRSTikAmAM nAnI kyArI sApha karI, karIne te pAMca dANA vAve che - 4 - yAvat - 4 - saMvardhita karatA vicare che. tyArapachI te zAlI anukrame saMrakSaNa-saMgopana-saMvardhana karatA zAlI thayA, kRSNa-kRSNAvAsa yAvat prAsAdIya thayA. tyArapachI te zAlImAM pAna AvyA, vartita thayA, garbhita thayA, prasUta thayA, sugaMdhI, kSIrAdika, baddhaphala, pakva thaI taiyAra thaI gayA, zalyakitapadmakita-hatiparvakAMDa thaI yAvat zAli upA. tyAre te kauTuMbikoe zAli patravALA yAvat zalyakita-mAMkita thayA jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda jANIne tIkSNa, navaparyaMta thayA. kAtarathI kApyA, kApIne hatheLIthI mardana karyuM, karIne sApha karyA. tenAthI te cokhkhA, sUci, akhaMDa, asphoTita ane sUpaDAthI jhATakIne sApha karyA, te mAgadhaka prasthaka pramANa thayA. 132 tyAre te kauTuMbikoe te zAlIne navA ghaDAmAM bharyA. bharIne mATIno lepa karyo, lAMchita-mudrita karyA. koThAranA eka bhAgamAM rAkhyA. rAkhIne saMrakSaNasaMgopana karatA vicare che tyArapachI te kauTuMbikoe bIjI varSA RtumAM pahelA varSAkALe mahAvRSTimAM nAnI kayArI sApha karI, te zAlIne vAvyA, bIjI-trIjI vakhata uopa-nikSepa karyo yAvat lakSyA yAvat paganA taLIyAthI tenuM mardana karyu. sApha karyA. te zAli ghaNAM kuDava thaI gayA yAvat eka dezamAM sthApyA. saMrakSaNa-saMgopana karatA rahyA. tyArapachI te kauTuMbikoe trIjI varSARtumAM mahAvRSTikAyamAM ghaNAM kyArA sApha karyA yAvat lakSyA. vahana karyuM, khalihAnamAM rAkhyA, mALyA sAvat ghaNAM kuMbho thayA tyAre te kauTuMbiko zAlIne koThAramAM nAMkhI cAvat vicare che. cothI varSARtumAM ghaNA seMkaDo kuMbha thayA. tyAre te dhanya, pAMcamuM varSa cAlatuM hatuM, tyAre madhya rAtrie Avo vicAra thayo. nizce meM pAMca varSa pahelAM pAMcamAM varSamAM cAre putravadhUne parikSArthe pAMca zAli-kSata hAthamAM Apela, to mAre ucita che ke kAle yAvat sUrya ugyA pachI pAMca zAli akSata pAchA mAMgu yAvat jANuM ke koNe kaI rIte tenuM saMrakSaNasaMgopana-saMvardhana karyuM che ? yAvat ema vicArIne kAle yAvat sUrya ugyA pachI vipula AzanAdi banAvI mitra, jJAtijana Adi, cAre putravadhUnA kulagRha cAvat sanmAnIne, te ja mitra Adi tathA cAra putravadhUnA kulagRha varganI sanmukha moTI putravadhU ujhiMkAne bolAvIne Ama kahyuM - he putrI ! AjathI pAMcamAM varSa pUrve - 4 - tArA hAthamAM pAMca zAliakSata ApIne kahela ke jyAre huM pAMca zAliakSata mAMgu, tyAre tuM mane pAchA Apaje - 4 - e artha samartha che ? hA, che. to he putrI ! mane te zAliakSata pAchA Apa. tyAre dhanya pAse A vAta sAMbhaLIne te ujjIikA koThAramAM gaI, jaIne pAlAmAMthI pAMca dANA laI, dhanyanA hAthamAM te ApyA. tyAre dhanyae ukiAne sogaMda ApIne pUchyuM ke - he putrI ! A te ja zAliakSata che ke bIjA che ? tyAre ukiAe dhanyane kahyuM - he tAta ! Ape AjathI atIta pAMcamAM saMvatsaramAM A mitra, jJAti Adi yAvat vicaraje, ema kaheluM. tyAre meM ApanI vAta svIkArelI, te pAMca zAliakSata laIne ekAMtamAM jaIne, mane evo saMkalpa thayelo ke sasurajInA koThAramAM ghaNAM zAli che yAvat mArA kAmamAM lAgI gaI, to he pitAjI ! A te pAMca zAliakSata te nathI, paNa anya che. tyAre te dhanya sArthavAha uz2ikAnI te vAta sAMbhaLI, samajI, yAvat ati krodhita thaI ukiAne te mitra, jJAti tathA cAra putravadhUnA kulagRha varganI AgaLa te kulagRhanI rAkha ke chANa pheMkanArI, kacaro kADhanArI, dhovA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1|-|7/75 ke nAna mATe pANI denArI ane bahAranI dAsI kArya karanArI rUpe niyukta karI. e pramANe he AyuSyamAt zramaNa ! je ApaNA sAdhu-sAdhvI yAvat dIkSA laIne, te pAMca mahatvatone pheMkI de che, te A bhavamAM ghaNAM sAdhu-sAdhvI yAvat umikA mAphaka bhramaNa karaze. 133 e pramANe bhogavatI paNa jANavI. vizeSa e ke teNIne khAMDanArI, phUTanArI, pIrasanArI, chotarA utAranArI, rAMdhanArI, pIrasanArI, paribhAga karanArI, gharamAM dAsIkArya karanArI, rasoI karanArI rUpe sthApI. - - A pramANe ApaNA je sAdhu-sAdhvI A pAMca mahAvratane phoDanArA thAya che, te A bhavamAM ghaNAM zramaNAdi dvArA yAvat hIlaNAdi pAme che. e pramANe rakSikAne paNa jANavI. vizeSa e ke - teNI vAsagRhe gai, maMjUSA kholI, pachI ratnakaraDakamAMthI pAMca zAli-akSata laIne dhanya pAse AvI, AvIne pAMca zAliakSata dhanyanA hAthamAM ApyA. tyArapachI te dhanyae rakSikAne kahyuM - he putrI ! A pAMca dANA te ja che ke bIjA che ? tyAre rakSikAe dhanyane kahyuM - he tAta ! A te ja pAMca dANA che, bIjA nahIM. he putrI ! kaI rIte ? he vAta ! tame A pAMca yAvat thaze, A kAraNe te pAMca dANA zuddha vastramAM yAvat trisaMdhya sAra saMbhALa karatI rahI. tethI A kAraNe he tAta ! A pAMca dANA te ja che, bIjA nahIM. tyAre te dhanye rakSikAnI pAse A vAta sAMbhaLI, haSTa-tuSTa thaI, teNIne kulagRhanA hiraNya, kAMsa, dRSTa, vipula dhana yAt svApateyanI bhAMDAgAriNI rUpe sthApI. e pramANe he AyuSyamAnlR zramaNa ! yAvat je pAMca mahAvratano rakSaka thAya che, te A bhavamAM ghaNAM zramaNAdine arcanIya thAya che. rohiNI paNa temaja jANavI. vizeSa e - hai vAta ! tame ghaNAM gADAMgADI Apo. jethI huM tamane te pAMca zAli-akSata pAchA ApuM. tyAre dho rohiNIne kahyuM - he putrI ! tuM mane te pAMca dANA, gADAM-gADImAM bharIne kaI rIte ApIza ? tyAre rohiNIe dhanyane kahyuM - he tAta ! Ape atIta pAMcamAM saMvatsaramAM A mitra yAvat ghaNAM zata kuMbha thayA, te krame he tAta ! tamane te pAMca zAli akSata gADAM-gADI bharIne ApuM chuM. tyAre dhanyae rohiNIne ghaNAM gADAM-gADI ApyA. pachI rohiNI te laIne potAnA kulagRhe AvI, koThAra kholyo, pAlA ughADyA, gADAM-gADI bharyA pachI rAjagRhanagaranI vaccovacathI potAnA ghera, dhanya sArthavAha pAse AvI. tyAre rAjagRhanA zrRMgAke yAvat ghaNAM loko ekabIjAne ema kahevA lAgyA - devAnupiyo ! te dhanya sArthavAha dhanya che, jene rohiNI jevI putravadhU che, jeNe pAMca zAli akSata gADAM-gADI bharIne ApyA. tyAre te dhanyae te pAMca dANAne gADAM-gADI bharIne AvatA joyA. joIne harSita thaIne svIkAryA. pachI te ja mitra, jJAti cAra putravadhUnA kulagRha sanmukha rohiNIvahune te kulagRhanA ghaNAM kAryomAM yAvat rahasyamAM pUchavA yogya jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda yAvat vRttAvRtta ane pramANabhUta sthApI, e pramANe he AyuSyamAn zramaNo ! yAvat pAMca mahAvratane saMvardhita kare che, te A bhavamAM ghaNAM zramaNAdi yAvat saMsArathI mukata thaI jAya che. jema te rohiNI. 134 bhagavaMte sAtamAM adhyayanano A artha kahyo che. * vivecana-75 : sugama che. vizeSa A - yaMti - grAmAdimAM jatA, vyuta-anAcAra vaDe potAnI padathI patita, bhagna-vAt Adi vaDe kubja, khaMjatvakaraNathI asamartha thayela. lugaMsi-jIrNatA pAmela, zati-vividha vyAdhithI zIrNatA pAmela. patita-prAsAda ke maMcakamAM glAna bhAvathI, videzasya-videzamAM jaIne tyAM rahela, viproSita-dezAMtaragamana pravRtta, AdhAra-Azraya, pratibaMdha-pramArjana zalAkAdivat. kulagRha-pitRgRha, targamAtApitAdi, na khAIne saMrakSe, saMvaraNathI saMgope, bahutva karaNathI saMvarte cholleItuSa rahita kare. aNugilaI-khAI javuM. pattiya-pAMdaDA AvyA, vattiya-DAMgaranA pAna madhye zalAkA pariveSTanI nAlarUpatAthI vRtta thAya athavA zAkhAdinA samapaNe vRtta thayela. pAThAMtathI tvacAvALuM. garbhitA-DoDA thavA. prasUtA-patragarbhathI nIkaLela. AgatagaMdhA-surabhigaMdhavALA thayela. kSIrakti-kSIravALA thayA. baddhaphalA-kSIranA phaLapaNe baMdhAvAthI. pakta-kAThinya pAmela. paryAyagatA-sarva niSpannatA pAmela - 4 - zalyakitA-zuSka patrapaNe zalAkA thavI. - - hariyapakvakaMDa-harita, nIlavarNa. parvakAMDa-nAlavALA thayA. navapajjANa pratyagra, luhAra vaDe AtApita, kuti-tIkSaNa dhArI karela - x * siya - dAMtaraDu, akhaMDa-sala - X - phrUTa-zodhita. mAgaNu patthaNa - be asatInI eka pAlI, be salInI setikA, cAra setikAno kuDava, cAra kuDavano prasthaka. A pramANathI magadha dezamAM vyavahata te prastha-mAgadhaprasya. patniti - ghaDAnA mukhane DhAMkIne, chANAdithI chidra puravA, nivRtti - ghaDAnuM mukha chANAdi vaDe pharI maNa kare che. lAMchita-rekhAdithI, mudrita-mATInI mudrA vaDe. murala-mAna vizeSa, khalaka-dhAnyane malavAnI bhUmi cAra prasthano ADhaka, cha ADhakano jaghanya kuMbha, 80-ADhakano madhyama ane 100 ADhakano utkRSTa kuMbha. kSAroSTrikArAkha paraThavavI, kacavarojjIikA-kacarA zodhanArI, samukSikA-savAre gRhAMgaNamAM pANI chAMTanArI, saMpucchiya-paga vagere luMchanAra, sammArjiMkA-gharanI aMdara-bahAra kakiAvAhikA, pAdodakadAyikA-paga dhonArI - x - bahAranA dAsa kArya karanArI. - kaMDarAMtikA-cokhAne khaLAmAMthI laI chotarA ukheDanArI, kusaMtikA-tala AdinuM cUrNa karanArI, peSayaMtikA-ghauM Adine daLanAra, ruMdhayaMtikA-yaMtramAM DAMgara-krodavAdine chotarA rahita karanAra, gaMdhayaMtikA-cokhAne rAMdhanArI, pariveSayaMtikA-bhojana pIrasanArI, paribhAjayaMtikA-parvadine svajanagRhamAM khaMDakhAdhAdino bhAga karanArI. - 4 - sagaDIsAgaDa-gADAM, gADIno samUha. dalAha-Apo. prati niyatiyAmi-samarpita
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1pa 1/-/p/5 karo. A dAMtano vizeSa upanaya kahe che - zreSThI jevA guNa, jJAtijana jevo zramaNasaMgha, vahuo jevA bhavo, sAlikaNa jevA vrata jema ujhikA nAme zAli pheMkavAthI svanAma sArthaka karI dAsIpaNe asaMkhya du:kha pAmI, bhavya, je koI saMgha samakSa, gurue Apela mahAvatane svIkArIne mahAmohacI tajI de. te A ja bhavamAM lokone dhikkAra patra thAya, paralokamAM du:khAd gaI vividha yonimAM bhaTake. jema te yathArtha nAmavALI te bhogavatI zAlikaNa khAI gaI, vizeSa preSaNakAritAthI du:kha ja pAmyA. te rIte je mahAvatone AjIvikA banAvIne khAya che, mahArAdimAM Asakta thaI mokSa sAdhananI IcchAno tyAga kare che. te ahIM yatheccha prApta AhAradi liMga thaIne vidvAno vaDe pUjAtA nathI, paralokamAM paNa du:khI thAya che. - yathArtha nAmavALI te kSikAe zAlikaNanuM rakSaNa karyuM. parijana mAnya gaI, bhoga sukhane pAmI. tema je jIva pAMca mahAvatone samyaka svIkArIne thoDo paNa pramAda vajIne niraticAra pALe che, te. te AtmahitamAM eka tuM thaI A lokamAM vidvAno vaDe "praNata pAda" thaI ekAMta sukhI thAya che, parabhave mokSa pAme che. yathArtha nAmavALI sehiNIe zAline royA, tenI vRddhi karI, tema je bhavya vratone pAmIne AmA vaDe samyaka pALe che, anekanA hita hetuthI bIjA bhavyone te Ape che, te ahIM saMghapradhAna. yugapradhAna saMzabdathI pAme che. gautamasvAmI vat svapara kalyANakAka, tIthanI vRddhi karanAra * x * te kamathI siddhine pAme che. jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda ka adhyayana-8-"mali" 5 - x - x = x - x -- o have AThamAM 'jJAta'nI vyAkhyA - teno pUrvanI sAthe A saMbaMdha che - pUrvamAM mahAvatonI virAdhanA-avirAdhanA anarsa-artha kahyA. ahIM mahAvatane alpa mAyAzalyathI dUSita karanArUM phaLa kahe che - * sUra-6 thI 80 : [] bhagavata bhagavate sAtamA adhyayanano ja artha kahyo che, to he bhagavan! AThamAM adhyayanano zo artha kahyo che he ! te kALe, te samaye A ja jaMbUdvIpanA mahAvideha kSetramAM mera parvatanI pazcime niSadha varSadhara parvatanI uttare, zItodA mahAnadInI dakSiNe sukhAvaha vAra parvatanI pazcime, pazcima lavaNasamudranI pUrve salilAvatI nAme vijaya hatI. te salilAvatI vijayanI vItazokA nAme rAjadhAnI hatI. te nava yojana pahoLI yAvata devaloka samAna hatI.. te vItazokA rAjadhAnInA IzAna khUNAmAM 'Indrakuma' ughAna hatuMte vItazokA rAjadhAnImAM bala nAme rAja hato, tene pariNI Adi 1ooo rANI, aMtaHpuramAM hatI. te vAriNI koI divase sIMhanuM svapna joIne lAgI cAvatuM mahAbala nAme paNa tho. yAvatu bhoga samarNa thayo. te mahAbalanA mAtApitAe eka samAna evI kamalajI aAdi Saoo uttama rAjakA sAthe eka divase pANi grahaNa karAvyuM, 500 prAsAdo Adi pa00no dAyaro Apyo. yAvatuM [bhoga bhogavato viyare che. IndrakuMbha udhAnamAM sthavira padhAyAM, papadA nIkaLI, bala rAja paNa nIkaLyo. dhama sAMbhaLI, samajI, yAvatuM mahAbalakumArane rAjyaupara pratiSThita karI rAvatuM agiyAra aMgavidda thayA. ghaNAM varSo zramaya payaraya pALIne cAra pati mAsa bhakata vaDe siddha thayA. tyAre te kamalamIe koI divase sIMhanuM na joIne yAvatuM balabhadra kumAra jabhyo, yuvarAja thayo. te mahAbala rAjAne A cha bhAlamika hatA acala, dharaNa, pUraNa, vasa, vaizamaNa, abhicaMdra. teo sAthe jamyA yAvatu sAthe vRddhi pAmyA. AtmAno vistAra karavAno nirNaya karI, paraspara A ati svIkAryo. te kALe, te samaye IndrakuMbha udhAnamAM sthavira padhAya. mahAbhave dhama sAMbhaLavyo. viroSa A cha bAlamitrone pUchIne ane balabhadra kumArUM rAjyamAM sthApIne yAvata cha bAla mistrone pUche che, tyAre te cha e mahAbala rAjAne kahe che - he devAnupiyA je tame dIkSA che, to amAre bIjo koNa AghAre che cAvatu dIkSA laIzuM. tyAre te mahAbata rAjAe te che ene kahyuM - jo tame mArI sAthe yAvata dIkSA lo choto jaIne pota-potAnA moTA ane rAjayamAM sthApI, saharApara muni dIparatnasAgare karela adhyayana-sno TIkAsahitano anuvAda pUrNa
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1-8/06 thI 80 133 vAhinI zibikAmAM ArUDha thaI yAvatu Avo. tyArapachI te mahAbala rAja che e bALamitrone AvatA joyA, joine harSita thaI yAvatuM kauTuMbika kone kahI yAvatu balabhadrano rAjyAbhiSeka karAvIne anumatI mAMgI tyArapachI mahAbala rAjAe yAvata mahA RddhipUrvaka dIkSA lIdhI, agiyAra aMgo bhaNayA, ghaNAM upavAsAdi karI pAvatu AtmAne bhAvita karatA vicare che. pachI te mahAbala Adi sAte sAdhu koI divase ekaThA thayA, paraspara vAto karatA evo saMkalpa upajyo ke he devAnapiyo ! ApaNAmAMthI je koI eka tapakarma svIkArIne vicare, to ApaNe badhAMe te tapokarma svIkArIne vicaratuM. ema nakkI karI ekabIjAnI A vAta svIkArIne ghaNAM upavAsAdithI yAvatuM vicAre che. tyAre te mahAbala munie A kAraNe strInAma gotrakarma bAMdhyuM - jyAre mahAbala sivAyanA cha muni upavAsa kare, tyAre te mahAbala muni chaThTha karatA, jyAre te badhAM chaThTha kare tyAre mahAbala muni aTTama karatA, ame cAra upavAsAdi gaNavuM. oi ke A vIza kAraNone vAraMvAra sevIne temaNe tIrthakara nAma gogakarma [paNa] bAMdhyuM.. [7,8,9] arahaMta, siddha, pravacana, guru vira, bahuzruta, tapasvI [A sAtena] vatsalatA, abhISNa jJAnopayoga... darzana, vinaya, Avazyaka, niraticAra zIlavata, kSaNalava, tapa, tyAga, vaiyAvacca, samAdhi... apUrva nANagrahaNa, zutabhakita, pravacana prabhAvanA. A vIza kAraNothI jIva tIrthakarava me. [anya AmAM pATha bheda jovA maLe che.) [8] tyAre te mahAbala Adi sAta munio mAsikI bi.patimA svIkArIne vicare che yAvatu (bAsmI) ekarAmikIe tyArapachI te mahAbhala Adi sAte muni 16 sI&nikIDita tapokama svIkArIne rahe che. upavAsa karIne sarvakAmaguNita pAraNuM kare che. pachI be upavAsa * pachI eka upavAsa, pachI aTTama-pachI chaThTha, pachI cAra upavAsa-pachI Ama, pachI pAMca upavAsa - pachI cara upavAsa, pachI cha upavAsa-pachI pAMca, pachI sAta upavAsa-pachI che, pachI ATha upavAsa - pachI che, pachI nava upavAsa - pachI ATha, pachI nava upavAsa - pachI sAta, pachI ahi upavAsa - pachI che, pachI sAta upavAsa pachI pAMca, pachI cha upavAsa - pachI cAra, pachI pAMca upavAsa * pachI Ama, pachI cAra upavAsa - pachI che, pachI ama-pachI eka upavAsa karIne cha kare che, karIne upavAsa kare che. badhAmAM sarvakAmaguNita pAraNuM kare che. e rIte A ladhusIhanikiDita tapanI pahelI paripATI cha mAsa ane sAta ahorAthI yathAsUtra cAvatu ArAdhita thAya che. tyArapachI bIjI paripATImAM upavAsa kare che, ItyAdi. vizeSa e ke vigaIrahita pAraNuM re che. * * * e rIte trIjI paripATImAM vizeSa e ke apakRta pAraNuM kare che. * * * e rIte cothI pariNaTI jANavI. vizeSa e ke - pAraNAmAM AyaMbila kare che. * * tyAre te mahAbhala pramukha sAta muni laghusiMha 138 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda nikiDita tapokama be varSa ra8-ahoraNa vaDe yathAsUtra yAvatu AjJAnusAra ArAdhe che. tyArapachI sthavira bhagavaMto pAse AvIne temane vAMdI, namIne Ama kahyuM - he bhagavana ame mahA sIhanikriDita tapa karavA IcchIe chIe ItyAdi pravavatu vizeSa e ke - soLa upavAsa karIne pAchA phare che. eka paripATImAM eka varSa, cha mAsa, 18 ahoraNe pUrNa thAya che. Akho tapa cha varSa, be mAsa, 1ra-ahorAtrathI thAya. tyAre te mahAbala Adi sAta munio mahAsahanikriDita tapa yathAsUma yAvata ArAdhIne sthavira bhagavaMto pAse Ave che, AvIne temane vAMde che, name che. pachI ghaNAM upavAsa yAvata karatA vicare che. tyAre te mahAbala Adi sAta muni te uMdara tapathI chaMdaka mAphaka zuka, rukSa thayA. viroSa e ke - sthavirone pUchIne cAra parvata caDe che. yAvatu be mAsikanI saMvedanA karIne, 120 bhakatane anazana karIne, 84-lAkha varSono zAmaNaya paryAya pALIne, 84-lAkha savayui pALIne jayaMta vimAne devapaNe upajyA. * vivecana-76 thI 80 : badhuM sugama che. vizeSa A - zItodAnA dakSiNa kinAre je salilAvatI kahyuM, te bIjA graMthamAM nalinAvatI kahI che. cakavartI vijaya-cakavartIe jitavAno phogakhaMDa. meNaM kAraNa-pratijJA judI ane pravRtti judI karavI, A mAyArUpa che. mAyA ja strItvanuM nimita saMbhaLAya che. - - zrInAma-strI pariNAma, jenA udaye sTIva thAya. jenuM gotra che, te strI nAma goga athavA je strIprAyogya nAmakarma gotra, te strInAma gotra - karma bAMdhyuM. strInAmakarma mithyAtva anaMtAnubaMdhI pratyayapaNAthI che, tethI te kALe mithyAtva athavA sAsvAdana anubhavela hatuM. * * * * * mahaMta saTI[ ahetu Adi sAta pado, temAM pravacana-zrutajJAna, tenA upayogathI athavA saMgha guru-dharmopadezaka, sthavira-jAti, zrata, paryAya e gaNa bhedathI. *x - bahuzruta-paraspara apekSA vaDe adhika jJAtA. tapasvI-anazanAdi vicitra tapayukta, athavA sAmAnya sAdhu. temAM arahaMtAdi sAtenI vasalatA-vArAhya vaDe - anurAgathI, yathAvasthita guNanA kIrtanarUpa. - X - teff - A jagat vaMdanIya arahaMtAdi, temAM abhINa-anavarata jJAnopayoga. sana gAthA:- darzana-samyakatva, vinayajJAnAdi viSaya temAM niraticAra thaIne. Avazyaka-avazya kartavya saMyama vyApAra niua, temAM niraticAra thaIne. jJAna - uttaraguNa ane prati - mUlaguNa, temAM niraticAra thaIne. kSaNalava-kALanuM lakSaNa che, temAM saMvega bhAvanA, yAna AsevanathI nivartita tapa-tyAgathI nivartita. samAdhi-guru dinA kAryakaraNa dvArathI cita svAthya utpAdanathI nivartita. apUrva jJAna grahaNa thakI nirvatita. mRtabhakti yukta pravacana prabhAvanA, zrutabhakita pravacanapabhAvanA vaDe nirvatita. yathAzakita mAgadizanAdi. vaDe pravacana prabhAvanA. uta hetu tIrthakarava kAraNarUpe kahyA. * * *
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-I8/06 thI 80 139 140 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda nava - be mAsikI, traNa mAsikI, cAra mAsikI, pAMca mAsikI, che. mAsikI, sAtamAsikI, pahelI sAta ahorAgikI, bIjI sAta ahorAmiDI, bIjI sAta ahorAgikI, ahorAgikI. siMhanikriDita-siMha ja vicaratA pAchaLanA bhAgane avaloke che, tema ahIM paNa batAvyuM. A tapa be bhede che - mahA ane laghu. temAM laghu sIhanikiDitamAM ekathI nava upavAsa sudhI pachI pAchA pharatA navathI eka upavAsa sudhI. te baMnenI vacce cha-cha upavAsa sahita Ave che. ahIM - X - 154 tapanA divasa ane 33pAraNA dinanI eka paspiATI cha mAsa ane sAta rAtadivasa adhika thAya che. pahelI paripATImAM badhAM sarvakAmaguNika pAraNA-vigaIyukata pAraNA. bIjAmAM vigaI sahita, trIjAmAM alayakRta, cothAmAM AyaMbilathI pAraNuM. pahelI paripATInuM cAragaNuM te sarva pramANa. mahAsiMhaniSkriDita paNa e rIte ja thAya. mAna-upavAsathI 16 upavAsa sudhInI pratyAvRttimAM 16thI eka upavAsa paryanta maLe 15-15 upavAsAdi badhuM svayaM jANavuM. skaMdaka, bhagavatInA bIjA zatakamAM che te, athavA ahIM jema meghakumAramAM varNavyuM che. * x * rojanA be bhojana prasiddha hovAthI be mAsanA upavAsamAM 120 bhakta, jayaMta te anuttaravimAna. * sUma-81 - tyAM keTalAMka devonI sthiti ra-sAgaropama che, tyAM mahAbala sivAyanA cha devonI sthiti dezona 3ra-sAgaropama hatI, mahAbala devanI pratipUrNa 32sAgaropama sthiti hatI. tyArapachI te mahAbala sivAyanA cha devo tyAMthI Ayu-sthiti-bhavano phAya thatAM anaMtara avIne A jaMbUdvIpanA bharata kSetramAM vizuddha pitR-mAtR dzamAM rAjakuLamAM alaga-alaga kumArapaNe utpanna thayA. te A * pratibuddhi IzvAku rAja-pratibuddhi AMgarAjacaMdracchAya, kAzIrAja-zaMkha, kuNAlAdhipati rakrima, kurarAja-dInaSNu paMcAlAdhipati jitaza. : - tyArapachI mahAbhala deva traNa jJAna sahita, ucca sthAna sthita grahomAM, saumya, vitimira ane vizuddha dizA hatI, jayakArI zakumAM, dakSiNI-anukULabhUmimAM prasarato vAyu vaheto hato tyAre, dhanya niWW thayela kALamAM, pramudItaprakriDI-janapada hatuM tyAre madhya rAtri kALa samayamAM, azinI nAmano yoga thatA, hemaMtaowtunA cotho mAsa, AThamo pakSa, phAgaNa suda cothe jayaMta vimAnathI bagIza sAgaropama sthiti pUrNa karI, anaMtara cyavIne, A ja jaMbUdvIpanA bharata kSetramAM mithilA rAjadhAnImAM kuMbha rAjAnI prabhAvatI rANInI kukSImAM deva saMbaMdhI AhAra-zarIra-bhava choDIne garbhapaNe upajyA. te be cauda mahAsvAna joyA-varNana. kuMbha rAjAne kahetuM. svata pAThakone pRcchA. cAvatuM vicAre che. tyArapachI te prabhAvatIne traNa mAsa pratipUrNa thatAM AvA svarUpano dohada upaco-te mAtAo dhanya che, je jala-sthalaja utpanna ane dedIpyamAna, pAMcavaNa puSpamALAthI AcchAdita-pacchAdita zasyAmAM sukhathI sutI vicare che, pADalamAlatI-caMpaka-azokapuwAga-nAga-marata-damanaka-anavadha-koraMTa pothI guMthelI, parama sukhada pavALI, darzanIya, mahA sugaMdhayukta zrI dAmakAMDanA samUhane suMghatI dohada pUrNa kare che. tyArapachI te prabhAvatI rANIne AvA svarUpanA dohada utpanna thayela jANIne, nIkaTavartI zaMtara devo jaldIthI jala-sthalaja vAvata paMcavaNa kuMbha ane bhAra pramANa pupa kuMbha rAjAnA bhavanamAM saMkare che. eka mahAna zrIdAma kAMDa yAvatu sugaMdha choDatuM lAve che. tyAre te prabhAvatI rANI jalasthalaja vAvat mAlyathI dohadane pUrNa kare che tyAre te prabhAvatI rANI prazasta dohada thaIne cAvatuM vicare che. tyArapachI te prabhAvatI devI nava mAsa ane sADA sAta divasa pUrNa thatAM, hemaMtaRtunA pahelA mAse, bIja pakSamAM, mAgasara suda-11-nA madhya rAzimAM, azvinI nakSatramAM, ucca sthAne graho hatA, yAvatuM pramudita-prakrIDita janapadamAM ArogI mAtAe arogI 19mAM tIrthakarane janma Apyo. * vivecana-81 : ivAku vaMzaja ke IkvAku janapadano rAjA, te kozala janapada paNa kahevAya che. jemAM ayodhyA nagarI che. aMgarAya-gajanapada. jemAM kAMDilya-caMpAnagarI che, kAzI janapadamAM vArANasI che ItyAdi - x - uccaDhANasthita-sUrya Adi graho, meSAdi sazimAM ucca sthAne rahela hatA. meSa-vRSabha-makara-kanyA-karka-mIna-tulAmAM ucca thAya che. sUryAdinA ucca aMzo anukrame 10,3,28,16,5,27,20 kahyA che. saumya-digdAhAdi utpAdavarjita, vitimira-tIrthakara garbhAdhAnanA anubhAvathI aMdhakAra rahita, vizuddha-dhULarahita, jAyika-rAjAdine vijayakArI zakuna, pradakSiNAvartatI anukULa, vAyu vahevAthI, dhAnya niSpanna bhUmivALo kALa, tethI harSita thaI kIDA karatA videha janapadamAM vasatA loko, zItakALano cotho mAsa, AThamo pakSa te phAgaNa sudanI cotha, madhyarAtrimAM. - - bIjI vAyanAmAM grImamAM pahelo mAsa lakhe. che, temAM caitrasuda-4- thAya. tyAMthI mAgasara suda-11-sudhImAM sAtireka nava mAsa, abhivardhita mAsanI kalpanAthI saMbhave che. ahIM satya zuM ? te viziSTa jJAnIgamya che. anaMtara-avyavahita, caittA-tyajIne, AhArAdi-deva AhAra choDIne, devagati choDIne, vaikriya zarIra choDIne athavA apUvahAra choDIne manuSyAhAra grahaNa. vyutkrAMtautpanna mAtra-puSa, atyayapaccanyuya - AcchAdita, punaH punaH AcchAdita, nivaAIsutela, zrIdAsta-zobhAvALA puSponuM kAMDa-samUha athavA gaMDadaMDa, pATala Adi puSajAti che. jo ke marabaka-paganI jAti che. aNojja-nirdoSa, kurjaka-zatapatrikA. mahayA gaMdhaddharNimayaMta-mahA prakAre surabhigaMdhaguNa tRpti hetu pudgala samUha choDatAM. * x * AroggAroga-bAdhArahita mAtA ane tIrthakara,
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-I8/82 thI 85 146 142 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda * sUra-82 thI 85 - hiI te kALe, te samaye adholokamAM vasanArI ATha mahArikA dizAkumArIo, jema jaMbUDhIpAjJaptimAM janma-varNana che, te sarve kahevuM. vizeSa A - mithilAmAM kuMbhanA bhavanamAM, prabhAvatIno AlAvo kahevo. yAvatu naMdIzvara dvIpamAM mahotsava karyo. tyArapachI kuMbha rAja tathA ghaNAM bhavanapati Adi cAree tirthaMkarano janmAbhiSeka yAvatu jAtakarma yAvata nAmakaraNa karyuM. kemake amArI A pugInI mAtAne puSpanI zasyAmAM sUvAnA dohada thayA, tethI "mali" nAma thAo. jema [bhagavatImAM] "mahAbala' nAma thayuM cAvatuM moTo thayo. 8i3,84] devalokathI cuta ke bhagavatI vRddhi pAmI, anupama zobhAvALI thaI, dAsI-dAsothI parivRtta ane pITha mardozI gherAyelI rahevA lAgI... kALa vALayukta mastakavALI, sunayanA, liMboSThI, dhavala daMta paMktivALI, varaskamalakomalAMgI, vikasita kamaLagaMdhI zvAsavALI. [85] tyAre te zreSTha videha rAjakanyA mallI, bAlyabhAvathI mukta thaI cAvatuM rUpa, yauvana, lAvaNayathI atiti ane utkRSTa-utkRSTa zarIravALI thaI. tyArapachI te malI dezona 100 varSanI thaI, teNI e rAjAne vipula avadhijJAnathI jotI-jatI vicarA lAgyA. te A - pratibuddhi cAvatu pAMcAlAdhipati jitarabu. tyArapachI te mallIe kauTuMbika puraSone kahyuM - tame azoka vATikAmAM eka mohanagRha karo, te aneka zata staMbha upara cAvo. te mohanagRhanA bahu madhyadeza bhAgamAM cha garbhagRha karAvo, te garbhagRhanA bahu madhyadeza bhAgamAM lagRha karAvo. te jAgRhanA bahu madhyadeza bhAge maNipI&iA ro. cAvatuM teoe AjJA pAchI soMpI. tyArapachI te maNipiThikA upara mallie potAnI saEURza, samAna vayAvaya-lAvaNya-yauvana-guNayukta suvarNamayI, mastakamAM chidravALI, pA-kamaLathI DhAMkelI pratimA karAvI. karAvIne je vipula arAna Adi AhAre che, te manojJa anAdimAMthI pratidina eka-eka koLIyo laIne, varNamayI, mastake chidravALI pratimAmAM eka-eka koLIyo prakSepatI hatI. tyArapachI te varNamayI yAvatuM mastake chidravALI pratimAmAM eka-eka piMDa nAMkhatI, temAMthI evI durgadha utpanna thatI hatI ke jANe koI sapanuM maDaduM cAvatuM ethI aniSTatara, amaNAmatara hatI. * vivecana-82 thI 85 - gajadevAnI nIce adholokamAM rahetI ATha dizAkumArIo, ahIM sopArthe atideza karI kahyuM - jaMbudvIpaprajJatimAM sAmAnyathI jina janma kahyo, tema malI tIrthakaranI sarva janma vaktavyatA kahevI. vizeSa A - mithilAmAM kuMbha rAjA, prabhAvatI saNI ema joDavuM. - X - janma vaktavyatAne aMte kahe che - yAvata naMdIzvaramAM, ma - atidiSTa graMthanA arthathI jANavuM. jemake - ATha dizAkumArikAonuM te samaye siMhAsana kayu, avadhijJAnathI 19mAM tIrthakarano janma jAmyo. jinanAyakanA janmamAM mahAmahimA vighAna karavuM te ApaNo AcAra che, tema nizcaya karyo. pota-potAnA divya vimAnamAM besI, sAmAnikAdithI parizvarIne, sarva RddhithI malli jina janma nagarIe AvI, janmabhavanane vimAna vaDe traNa pradakSiNA karIne, IzAna khUNAmAM vimAnane sthApyuM. jinamAtA samIpa jaI. traNa pradakSiNA karIne, cAMjali karIne kahyuM - he ranamukSighArikA, jagapradIpa dAyikA tamane namaskAra thAo. ame adholokamAM rahenArI dikumArIo jina janma mahimA karIzuM, to tamAre DaravuM nahIM. jina janma bhavananI cotarapha yojanA parimaMDala kSetranA tRNAdi dUra karI, zuddhi karI, jinanA asAdhAraNa, agaNita, guNa gaNane gAtI tyAM ubhI rahI. e rIte urvalokamAM rahenArI ATha dikakumArIoe AvIne abhravAElikA racI, yojana kSetramAM gaMdhodakapuSpavarSA ane papa ghaTA karIne jina samIpe AvIne gAtI AvI tyAM rahI. - pUrvaracakamAM vasanArI - x - ATha dikakumArIkAo AvI, hAthamAM darpaNa laI gAtI evI tyAM rahI. dakSiNa cakamAM rahenArI, ji'nI dakSiNe bhaMgAra hAthamAM laIne rahI. pazcima rucakamAM rahenArI jinanI pazcime hAthamAM paMkho laIne rahI. uttaracakamAM rahenArI hAthamAM cAmara laI jinanI uttare rahI. acakanI vidizAthI Avela cAra kumArI dIpikA hAthamAM laIne jinanI cAre vidizAmAM ubhI rahI. madhyama rUcakamAM rahenArI cAra kumArIe AvIne jinanI nAbhinAla chedana karI, khADo khodI, nAbhinAla nidhAnane napUrI, tenI upara haritAlikA pIThabaMdha karI, pazcima sivAyanA traNa dizAmAM traNa kadalIgRha bAMdhyA. tenI mathe traNa catuHzAlAbhavana, tenI madhye traNa siMhAsana, dakSiNa siMhAsanamAM jinajananIne besADI acaMgana-udvartana- mana-vibhaSaNA karI - anihoma ane bhUtikarma karI rakSApoTalI bAMdhI, * x * pachI jinane mAtA sAthe ravabhAvane lAvyA, zasyAmAM suvaDAvyA. - X - saudharmakalAmAM zakanuM sahasA Asana kaMpya, avadhithI tIrthakara janma joyo (jAmyo) siMhAsanethI utarI, pAdukA utArI, utAsaMga karI, sAta-ATha pagalAM jina abhimukha gaIne bhakti sabhara thaI yathAvidhi jinane namyo, pharI siMhAsane beTho, padAti sainyAdhipati haribhegameSa devane bolAvyo. sughoSA ghaMTa vagADI, udghoSaNA karAvI ke tIrthaMkarano janma mahotsava karavA zaka jaI rahela che, jaldI zakanI pAse Avo. teNe tema karyuM. ghaMTa vAgatA eka nyUna 22-lAkha vimAne ghaMTArUpa raNaraNAva karyo. ghoSaNA sAMbhaLI devo AvyA. pachI pAlaka abhiyogika deve lAkha yojana pramANa, pazcima sivAyanI traNa dizAmAM toraNavALuM - x - mahAvimAna karyuM. AmAnikAdi karoDo devathI parivarIne * x* vimAna naMdIzvara dvIpanA dakSiNapUrva tikara parvata utAryuM. divya vimAna guddhine saMharIne mithilA nagarI gayA. vimAnamAM besIne ja janmabhavanane traNa pradakSiNA karI. IzAna khUNe vimAna sthApI. bhagavaMta ane mAtAne vaMdIne jinamAtAne avasvApInI nidrA ApIne jina pratibiMba tyAM mUkI, potAnA pAMca rUpa karI zake eka rUpe jinane hatheLImAM lIdhA, eka rUpe chaba, be rUpe cAmara ane eka rUpe hAthamAM vaja laIne
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5-Icra thI 85 143 AgaLa cAlyo. * x - pAMDukavana jaIne pAMDukaMbalA zilAnA siMhAsane pUrvAbhimukha beTho. e rIte IzAnAdi vaimAniko, bhavanapatIndro, vyaMtara Indro, caMdra-sUryAdi jyotiko saparivAra meru parvata AvyA. pachI azruta devendra jinAbhiSeka mATe Abhiyogika devone Adeza Apyo. teo 1008 sonAnA ItyAdi kaLazo, mUMgAra, darpaNa, sthAlAdi abhiSeka yogya sAmagrI banAvI. te kaLazAdimAM kSIrodakAdinuM jaLa, kamaLa Adi, mATI, himavat Adi parvato ane bhadrAzAlAdivananA puSa, gaMdha, auSadhi Adi ekaThA karyA. ayyata devarAje, hajAro sAmAnika devo sAthe jinapatino abhiSeka karyo. abhiSekamAM vartamAna IndrAdi devoe hAthamAM chaba, cAmara Adi lIdhelA. vaja, zalAdi Ayudha lIdhA. AnaMdAzru saha yAvatu paryApAsanA karI. keTalAMkecaturvidha vAdha vagADyA-gIto gAyAnRtya karyA - cAre abhinaya kayAM - bagIza prakAre nATyavidhi dazAvI. pachI gaMdha kApAyika vastrathI gamo laMDyA, pachI acyatendra e mugurAdi vaDe jinane alaMkR karyA. pachI jinapati pAse aSTa maMDalika AlekhyA. puujja vikheryo. sugaMdhI dhUpa karyo. 108 stutithI stavanA karI. he siddha !, buddha , nIraja !, zramaNa ! samAhita samasta sama , yogI zAkanA nibhaya , nIrAgadveSa , nirmama , niHzalya , nisaru , mAnamUraNAgaSya guNaranA zIlasAgara ! dharmavara cAturaMga cakravartI! tamane namaskAra thAo. he raheta ! bhagavaMta ! tamane namaskAra. ema kahIne vAMdIne, temanI samIpe rahI paryApAsanA kare che, e rIte baghAMe abhiSeka karyo. mAtra badhAM pachI zake abhiSeka karyo. abhiSeka avasare IzAne zakanI jema pAMca rUpa karI, jinane khoLAmAM besADavAnI kriyA karI. pachI zake jinanI cAre dizAmAM cAra zveta vRSabha karyo. tenA zIMgaDAthI ATha jaLadhArA eka sAthe choDI. te bhagavaMtanA mastake paDatI hatI. bAkInuM acyatendranI mAphaka teNe karyuM. pachI zake pharI pAMca rUpa karyA. pUrvavat jinane laIne cAre nikAyanA devathI parIvarIne, vAdhanA ninAda sAthe, jinanAyakane jinamAtA samIpe sthApyA. jita pratibiMbane nidrAne pAchI saMha. kSoma ane kuMDala yugala tIrthakaranA ozIkAnA mUle sthApyA. zrIdAmagaMDa Adi jinanA Aloka mATe rAkhyA. pachI zake, vaizramaNane kahyuM o devAnupriyA banIza hirANa koTI ane suvarNakoTa jima jama bhavanamAM saMro. jaibhaka devoe tema karyuM. *x* dohadanA zabdathI nipAtana mATe 'mallI' nAma karyuM. ahIM je strItva hovA chatAM ahaMta-jita-tIrthaMkara ItyAdi zabdothI je kahevAyuM che, te aha Adi zabdonI bahulatAthI puMsavI pravRtti darzAvavA che. *x - RSabha, mahAvIranA varNanane ghaNAM vizeSaNa sAdharmsathI ahIM kahevuM. tethI Avazya niryuktinI be gAyA kI nathI. mali, aizvaryAdi guNa yogavI bhagavatI ane anuttara vimAnathI avatarela hovAthI anupama zobhAyukta hatI. parikIrNa-parikarita, pIThamA~-vayasya, A prAyaH 144 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda strIo ja saMbhave. athavA alaukika cajhivathI pIThamardakanuM vizepaNa bhagavatIne na saMbhave tema nahIM. asitaziroLa-kALAkuMtalavALa, sunayanA-sulocanA, biMbohI-phaLa vizeSa jevA AkAranA hoThavALI, vajananIff e vizeSaNa na saMbhave, kemake bhagavatI malI priyaMguvarNavI rahyA hatA. [co varSa mAM javo joIe, pakSamAM yAma kALo kahevAya che je suvata-nemino kaho che. athavA '#yAma' zAdathI priyaMgubhA jANavI) athavA vakamala-haraNanA jevo garbha, tenA jevI gaurI, kasturI paNa zyAma hoya, tema zyAma varNapaNe jANavI. pAThAMtarI vakamala komalAMgI. kula-vikasita, kamaLa jevA zvAsavALI. * * * * * videharAyavaka-mithilAnagarInA rAjA kuMbhanI zreSTha kanyA. ukkiA -rUpAdi vaDe utkRSTa. dezonA 100 varSa thatAM, mohanaghara eTale saMmoha utpAdaka gRha ke tigRha, garbhagRha-mohanagRhanA garbha bhUta vAsamavana, jAlaghara-jALI jevI bhIMto jemAM che tevuM mafje 4 - mRta sarpanA kalevaranI gaMdha jevI gaMdha ke tenI ja gaMdha ahIM cAvat zabdathI gomRtaka, zvAnamRtaka, dIpaDAnuM mRtaka, mAramRtaka, manuSya mRtaka, mahiSamRtaka, uMdamRtaka, mRtaka Adi jANavuM. ahIM mRtaka arthAt jIva vimukta maNa hovAthI kohavAyela, tenA jevI durgadha. vinaTa-vividha vikArothI svarUpa hita, jenAthI tIvatara duSTa gaMdha yukatuM hatuM, zIkArI zIyALAdi vaDe bhakSaNathI virUpa ane bibhatsa avasthAne prApta tIvra azubha gaMdha. kimi-kRmi, Akula-saMkIrNa, saMsata-saMbaddha, azuci-aspRzyatvathI apavitra, vilina-gupsAnA utpAdakavayI, vikAravathI vikRta, jovAne ayogya hovAthI bIbhatsa, ati bhojananA koLIyAnI gaMdha AnAthI paNa aniTatara, kAMtatara, pItikara, amanojJatara hatI. * sUtra-86 : te kALe, te samaye kauzala janapada hatuM. tyAM sAketa nagara hatuM. tenA fellna khUNAmAM eka moTuM nAmagRha hatuM. te divya, satya, satya-upAya, devAdhiSThita hatuM. te nagamAM pratibuddhi IvAkurAja raheto hato. pAvatI rANI, subuddhi amAtya hato, te zAma-daMDAdi nItikuzala hato. tyAre kAAvatIne koI divase nAgapUra avasara Avyo. tyAre te pastvatI nAgapura utsava jANIne, pratibuddhi pAse AvI. be hAtha joDIne kahyuM - he svAmI ! mAre kAle nAgapuza Avaze. to te svAmI ! huM IcchuM chuM ke tamArI atajJA pAmIne nAgapujAryo jauM, te svAmI ! mArI nAgapUjAmAM paghAro. tyAre pratibuddhie pasalvatI devInI A vAta svIkArI. tyAre ThAvatI, pratibuddhi rAjAnI AjJA pAmI, harSita thaI. kauTuMbika paraSone bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo ! mAre kAle nAgapUja che. tame mAlakArane bolAvo ane kaho - sahvatI rANIne kAle nAgayajJa che, to te devAnapiyo . tame taja, laja<< paMcavaNa phUlo nAgagRhe laI ane eka moTuM prIdAmakAMDa laI jAya. tyArapachI jalAlaja paMcavarSa pupothI
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-I886 145 vividha prakAranI anA karIne tene sajAvo. temAM hasa, mRga, masUra, kauMca, sArasa, cakalAka, cakalI, kokIlanA samUhathI yukta, IhAmRga yAvat racanA karAvIne mahAI, mahAI, vipula puSpa maMDapa banAvo. tenA bahu madhyadeza bhAgamAM eka moTuM zrIdAma kAMDa cAvat gaMdhasamUha choDanArane ulloca upara laTakAvo. pachI pasiAvatI devInI rAha jotA tyAM raho. tyAre te kauTuMbiko cAvata rahe che. pachI te pAvatIdevI kAlekauTuMbikone kahyuM - he devAnapiyo ! jaldIthI sAta nagarane aMdara-bahArathI pANI vaDe sIMcI, saMmArjana ane lepana karI pAvatu AjJA pAchI soMo. pachI te pakAvatIe bIjI vakhata kauTuMbika jaldIthI ladhukaraNathI yukta yAvat joDIne upasthita karo. teoe paNa te upasthApita karyo. tyArapachI te padmAvatI aMtaHpuramAM snAna karI yAvatuM dhArmika yAnamAM besI. tyAre te padmAvatI nijaka-parivArathI parivRtta thaI sAketa nagaranI vaccovaccethI nIkaLIne puSkariNI pAse AvI. temAM praveza karyo. jalamajana karI yAvatuM parama zucirUpa thaI, bhInI sADI paherI, tyAM vividha jAtinA kamaLa cAvatuM laIne nAgRhe javA nIkaLI. tyArapachI pasiAvatInI dAsaTIo ghaNAM puupaTalaka ane dhUpanA kaDachA hAthamAM laIne pAchaLa anurArI, tyAre paDAvatI sarva RddhithI nAgagRhe AvI. temAM pravezI, pachI morapIMchI yAvata dhUpa karyo. pachI tyAM pratibadrinI rAha jotI rahI. tyAre pratibuddhi, snAna karI, uttama hAthInA kaMdhe besI, koTapuSpa vAva uttama zveta cAmarathI viMjhAto, ghoDA-hAthI-rathoddhA-moTA bhaDa caTara pahakarathI parIvarIne sAketanagarathI nIkaLyA, nIkaLIne nAgagRhe Avyo, hAthInA aMdhaNI utayoM, nAgapatimA joIne praNAma karyA, puSpamaMDapamAM pravezyo, tyAM eka moTA zrIdAmamaMDa joyuM. tyAre pratibuddhi, te zrIdAmakAMDane lAMbA kALa nirakhya, pachI te zrIdAmakAMDanA viSayamAM Azcarya thayuM. teNe subuddhi amAtyane kahyuM - he devAnupiyA tame, mArA dUta rUpe ghaNAM gAma, Ara rAvatu saMnivezamAM pharo cho. ghaNAM rAja, Izvara yAvatu gharamAM jAo cho, tyAM tame kyAMya AvuM zIdAmakAMDa pUrve jeyuM che, jenuM A pasiAvatInuM dAmakAMDa che ? tyAre subuddhie pratibuddhi rAjAne kahyuM - he vAmI ! huM koI vakhate tamArA kutarUpe mithilA rAjadhAnI gayela, tyAM meM kuMbharAjAnI putrI ane pasiAvatI rANInI AtmA mallInA saMvAtilekhanamAM divya zrIdAmakAMDa pUrve joyela. te zrIdAmakAMDa sAme A pAvatInuM zrIdAmakAMDa lAkhamAM AMze paNa nathI. tyAre pratibuddhie subuddhi amAtyane kahyuM - - he devAnupiyA te videhanI zreSTha rAjakanyA kevI che ? jenA saMvatsara patilehaNamAM banAvela zrIdAmakAMDa sAme paDAvatIdevInuM zrIdAmakAMDa lAkhamA bhAge paNa nathI ? tyAre subuddhie pratibuddhi rAjAne kahyuM - zreSTha videha rAjakanyA [14/10]. 146 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda supratiSThita-kUmawta-suMdara caraNavALI hatI ItyAdi varNana tyAre pratibuddhie subuddhi amAtya pAse A sAMbhaLI, samajI, zrIdAmakAMDa jAnita hAsyathI dUtane bolAvIne kahyuM he devAnupiya! tuM ja, mithilA rAjadhAnI jaIne kuMbhaka rAjAnI putrI, prabhAvatI devInI Atmaja, videha zreSTha rAjakanyA malline mArI patnI rUpe mAMgo, bhale, te mATe AkhuM rAjya zulka rUpe devuM paDe. tyAre te dUte pratibaddha rAjAe ema kahetA harSita thaI te svIkArIne, potAnA ghera, cAtughaTa Azcaratha pAse AvI, catuTa Azvaratha taiyAra karAvyo, temAM ArUDha thaI yAvatuM aahAthI-moTA bhaTa caTa sAthe sAketathI nIkaLyo. pachI mithilA rAjadhAnI javA nIkaLyo. * vivecana-86 : nAgagRha-sarpa pratimAyukta caitya, divva-pradhAna, sacca-tenA AdezanuM avitatva, saccovA-sevAnI saphaLatA, saMlihiyapADihera-vyaMtaradeva dvArA sabrihita pratihAra karma - ati devatAdhiSThita. nAgajaNae-nAgapUjA, nAgotsava * * * dosTa-dUtakarma vaDe - x * saMvacchara paDilehaNa-vArSika janma dina mahotsava, varSagAMTha - x - kUrmonnata cAru caraNa ItyAdi strI varNana che, te jaMbUdvIpa prApti AdimAM prasiddha che, te ahIM jANavuM. zrIdAmakAMDa vaDe janita harSa-pramoda, anurAga. atiyaAtmA . sayaMsvayaM, rajjasuka-rAjyamUlya - x - pahArethagamanAya-javAno saMkalpa. * sutra-83,88 : te kALe, te samaye aMga janapada hatuM, temAM caMpAnagarI hatI. tyAM caMdrachAya garAja hato. te caMpAnagarImAM ahaSaka Adi ghaNAM sAMyAjika, nauvaNika rahetA hatA. teo Adya yAvatu aparibhUta hatA. temAM te ahaxka zrAvaka hato, jIvA-jIvano jJAtA hato. tyArapachI te ahanka Adi sAMyogika nauvaNika anya koI divase ekaThA thayA, maLIne AvA svarUpano para kathAsaMlApa thayo. ApaNe mATe ucita che ke gaNima, parima, meya, paricchadha, bhAMDaka laIne lavaNasamudramAM potavahanathI avagAhana karavuM, ema vicArI paraspara A vAtane svIkArIne gaNimAdi laIne gADAM-gADI taiyAra karyo. gaNimAdinA bhAMDathI tene bhaya. zubha tithikaraNa-nattra-muhUrtamAM vipula zanAdi taiyAra karAvyA, mikAdine bhojanavAe jamAyA. cAvatuM pUcha pUchIne gADAM-gADI joyA. jeDIne caMpAnagarInI vaccovacca thaI gaMbhIra nAmaka potapaTTane AvyA. gADAM-gADI choDyA. pachI pota vahANa sajaja karyuM. gaNima yAvat cAra prakAranA bhAMDane bhaya, temAM cokhA, loTa, tela, ghI, gorasa, pANI, pANInA vAsaNa, auSadha, bheSaja, tRNa, kAcha, varu, zaw, anya paNa vahANamAM bhA yogya dravyo vahANamAM bhaya. zubha tithi-karaNa-nA-muhUrtamAM vipula AzanAdi taiyAra karAvI, mimdine pUchIne khetasthAne AvyA.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda 1/-I8/87,88 143 tyAre te ahaMzaka yAva4 vaNikonA parijana yAvata tevI vANIthI abhinaMdatA, bhistavatA Ama kahyuM - he dAdA, pitA, mAtA, mAmA, bhANeja! Apa A bhagavAna samudra vaDe punaH punaH rakSaNa karAta ciraMjIva thAo. ApanuM ddha thAo. pharI paNa labdhArtha thaI, kAryakarIne, vinA vine potAnA ghera kadI Avo, te ame joIe, ema kahIne snehamaya, satRSNa ane AMsubharI AMkhothI jotA-jetA muhurta mAtra tyAM ubhA rahyA. tyArapachI puSabali samApta thatAM, sarasa satacaMdananA pAMce AMgaLIothI thApA mAryA. dhuNa uvekhyo, samudravAyunI pUjA thaI, valaya bAhA yathAsthAne saMbhALIne rAkhI, zveta patAkA pharakAvI, vAdhono madhura dhvani thayA, vijayakAraka zakuna thayA. rAjAno AjJAna prApta thayo. mahAna ane utkRSTa siMhanAda cAvata dhvanithI, atyaMta zuodha thayela mahAsamudranI garjanA samAna, pRvIne zabdamaya karatA, ekadizAmAM cAvatuM vaNi nAvamAM caDyA. tyAre puSamAnave AvA vacano kahyA - | o vaNizo. tamane badhAne arthanI siddhi thAo. kalyANa prApta thAo. tamArA badhAM pApa naSTa thayA che. hAla puSya nakSatra yukta, vijaya nAme muhUrta che, A dezakALa yiAmArthe uttama che.) pachI puSpa mAnava dvArA A prakAre vAkya kahevAthI haSTa-tuSTa thaye-kuAidhAraskadhArUgarbhaja ane te sAMyAtrika naukAvazipha pota-potAnA kAryamAM lAgI gayA. pachI te paripUrNa madhya bhAgavALI, maMgalathI paripUrNa agrabhAgavALI naukAne baMdhanamukta karI. tyArapachI te nAva baMdhanamukta thaI, pavananA baLathI cAlatI thaI. te sapheda vA yukta hatI, te pAMkha phelAvela Da yuvatI jevI lAgatI hatI. gaMgAjaLanA tIvra prahAra vegathI kSubdha thatI-sthatI, hajAro moTA-nAnA taraMgonA samuhane ullaMghatI, thoDA dinomAM lavaNasamudramAM anekaad yojana avagANA pachI te ahaMka di sAMyogika nauvaNikone ghaNAM seMkaDo utpAtu upayA, te A pramANe - akAlamAM garjanA-vidhuta-svanita zabado, vAraMvAra AkAzamAM devanRtya, eka moTo pizAca dekhAyo. te pizAca, tADa jevI ghavALo, AkAze pahoMcatI bAhuvALo, kAjaLauMdara-bheMsa jevo kALo, jaLabharela megha jevo, lAMbA hoTha-dAMta bahAra-bahAra nIkaLela be jIbha-moDhAmAM dhasI gayela gAla, nAnuM capaTuM nAka-bIhAmaNI ane vaka bhamarANIyA jevI camakatI AMkha-jhAsa dAyaka-vizALa chAtI-vizALa peTalabaDatI kukSI-hasato ke cAlato hoya tyAre DhIlA dekhAtA avayava-nAsato sphoTa karato-sAme Avato-gAjato. ghaNuM ja aTTahAsya karato hato. te kALuM kamaLa, bheMsanA zIMgaDA, aLasInA phUla jevI kALI tathA charAnI dhAra jevI vINa talavAra laIne AvatA pizAcane joyA. tyAre te haka sivAyanA sAMgika vaNije, eka moTA tAlapizAcane myo. [tAla pizAca saMbaMdhI bIje pATha che.] tADajaMghA, AkAza jatI bAhA, phuTela mAthuM, bhramara samUha-uttama aDadano Dhagalo-bheMsa samAna kALo, bharela meghavarNano, zUparNakha, haLa jevI jIbha, lAMbA hoTha, dhavala-goLa-pRthakra-tIkhIcirasmoTI-vakra dADhavALa mukha, vikasita-talavAranI dhAra jevI be pAtaLI caMcaLa capaLa lALa TapakatI jIbha, salolupa, capaLa, lapalapAtI, labaDatI hatI. mukha phATeluM hovAthI khulluM dekhAtuM lAla tALavuM ghaNuM vikRta, bIbhatsa, lALa jharatuM hatuM, hiMgaloka vyApta aMjanagirinI guphA jevuM ani vALA okatuM sukha, saMkocela akSa samAna gAla, kaDacalIvALI cAmaDI, hoTha, gAla, nAnuM-capaTuMvAkuM-bhAMgela nAka, krodhane kAraNe nIkaLato niSphara ane karkaza zvAsa, jIta mATe cela bhISaNa mukha, capaLa-lAMbA kAna, uMcA mukhavALI zakuMlI, tenA upara lAMbA, vikRta vALa je kAnakhanA hADakAMne sparzatA hatA, pILA-camakatA netra, lalATa upara caDhelI vijaLI jevI dekhAtI bhrakuTI, manuSya mastakanI mALA paherela siMdha, vi>>i gonasathI baddha bannara hatuM. ahIM-tahIM pharatA-DukAratA sapA~-viMchI-uMdara-nakula-giragiTanA vicitra uttarAsaMga jevI mALA, bhayAnaka pheNavALI ane dhamadhamAtA be kALA sAMpanA laTakatA kuMDala, baMne khabhe biDAlI ane ziyALa hatA. mastake dita-aTTahAsya karanAra ulluno mugaTa, ghaMTAnA zabadathI bhIma ane bhayaMkara kAyarajana hRdaya phoTaka hato. te dipta-aTTahAsya karato hato. tenuM zarIra carabI-lohI- mAMsamalathI malina ane lipta hatuM. te mAsotpAdaka, vizALa chAtIvALo, vAghanuM vicitra cAmaDuM paherela, jemAM nakha, mukha, ma, kAna Adi vAgha avayava dekhAtA hatA. rasa-rudhira lipta hAthInuM cAmaDuM phelAvela baMne hAtha hatA. te, nAvamAM besela lokonI kaThora-nehahInaaniTa-uttApajanaka-jAzubha-apriyakAMta vANIthI tarjanA karato hato. AvA pizAcane lokoe joyo. AvA tAlapizAcane Avato joIne loko Dara, bhayavALA thayA, ekabIjAnA zarIre cIpakadi ane ghaNAM Indro, do, 8, ziva, vaizramaNa gaNa, bhUta, yakSa, Aja kodrakriyA devInI ghaNI mAnatA mAnavA lAgyA. te rIte tyAM rahyA.. tyAre te ahaka zrAvaka, te divya pizAcarUpane Avato joIne abhIta, aad, acalita, asaMbhrAMta, anAkula, anuddhi, abhinna mukha rAga nayana varNa, adIna vimana mAnasa rahI potavahananA eka dezamAM vAnA cheDAthI bhUmine pramAjI, te sthAne rahI, hAthajoDI Ama kahyuM - arahaMta yAvat saMpata bhagavaMtane namaskAra ho. huM je A upasargathI mukta thAuM to mane kAussagga pAravo kahyuM, je A upasathiI mukta na thAu to A pratyAkhyAna kare che, ema kahI sAgArI anazana grahaNa karyuM. tyAre te pizAyarUpa ahaka zrAvaka pAse AvIne ahaMkane Ama kahyuM - o samarthitanA pArthita cAvatuM parivarjita aka, tane zIlavata-guNaviramaNa-pratyAkhyAna-pauSadhopavAsathI calita-kSobhita-khaMDita-bhaMjita-uSmita ke parityakta karavuM kalAtuM nathI, jo tuM zIladtAdino yAvata tyAga nahIM kare,
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1|-|8|87,88 to huM A potavahanane be AMgaLI vaDe laIne sAta-ATha talanI uMcAI sudhI AkAzamAM uchALI, jaLamAM DUbADI daIza. jethI tuM AdhyiAnamAM vaza thaI, asamAdhi pAmI, marI jaIza. tyAre te ahaka zrAvake te devane manathI ja kahyuM - he devAnupriya ! huM jIvAjIvano jJAtA ahaka zrAvaka chuM, nizcaye mane koI deva, dAnava nigrantha pravacanathI calita, kSobhita, vipariNAmita karavA samartha nathI, tamArI je IcchA hoya te karo. ema kahIne annaka nirbhaya, mukhano raMga ke netrano varNa badalyA vinA, dIna-vimana mAnasa, nizcala, nisyaMda, mauna, dharmadhyAnopagata thaIne rahyo. tyAre te divya pizAcarUpa ahaMka zrAvakane bIjI-trIjI vakhata Ama kahyuM o ahaMzaka ! yAvat dharmadhyAne vicare che. - 149 tyAre te divya pizAcarUpa ahakane dharmadhyAnopagata jANIne ghaNo-ghaNo krodhita thaI, te potavahanane be AMgaLI vaDe upADI, sAta-ATha tala sAvat annakane kahyuM - pArthitanA prArthita jo tane zIlavata choDavA na kalpatA hoya sAvat dharmadhyAnayukata vicare che. tyAre te pizAca ahakane nirprantha pravacanathI calita karavA samartha na thayo, tyAre upazAMta yAvat khedavALo thaI, dhIme dhIme potavahanane pANI upara sthApyuM, te divya pizAcarUpa saMharI divya devarUpa vikulyuM, pachI AkAzamAM sthira thaI, ghuMgharunA dhvanithI yukta, paMcavarSI uttama vastra dhAraNa karI ahaka zrAvakane kahyuM hai ahaMka ! tuM dhanya che, he devAnupriya ! yAvat tAruM jIvana saphaLa che, jethI tane nigrantha pravacanamAM AvI zraddhA labdhaprApta ane abhirAmanvAgata thaI. he devAnupriya ! devendra devarAja zae saudharmakalpe saudharmAvartasaka vimAne sudhasabhAmAM ghaNAM devo madhye mahA zabdothI Ama kahyuM - nizce jaMbudvIpanA bharata kSetramAM, caMpAnagarImAM haka zrAvaka, jIvAjIvano gAtA che, tene koI deva ke dAnava nigrantha pravacanathI calita yAvat vipariNAmita karavA samartha nathI. tyAre meM zakanI A vAtanI zraddhA na karI pachI mane Avo vicAra Avyo ke - huM ahaMka pAse pragaTa thAuM ane jANu ke ahaka priyadharmI-DhadharmI che ke nahIM ? zIlavataguNa thI calita thaI yAvat tyAga kare che ke nahIM, ema vicArI, avadhijJAna vaDe tamane meM joyA. IzAna koNamAM uttara vaikriya karI utkRSTa gatithI samudramAM ApanI pAse Avyo. Apane upasarga karyo. paNa Apa DaryA nahIM to zakrendrae kahyuM, to A artha satya che, meM ApanI Rddhi-dhRti-yazathAvat parAkrama labdha, prApta, abhisamanvAgata jANyA che, to he devAnupriya ! tamane khamAvuM chuM. Apa khamavA yogya cho, e rIte pharI nahIM karuM. pachI hAtha joDI, page paDI, A artha mATe vinayapUrvaka vAraMvAra khamAvyA, khamAvIne ahaMkane be kuMDala yugala ApyA. ApIne je dizAmAMthI Avelo, tyAM pAcho gayo. [8] tyArapachI te ahaMke nirupasargatA jANI pratijJA pArI, tyAre te arthakAdi yAvat vaNiko dakSiNanA anukULa vAyuthI gaMbhIra potapaNa gayA. - jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda vahANa rokyuM, gADAM-gADI sajja karyA, te gaNima Adi vaDe gAMDA-gADI bharyA. gADAM-gADI joDyA, mithilAe AvyA, mithilA rAjadhAnI bahAra agraudhAnamAM gADAM-gADI choDyA. choDIne mithilA rAjadhAnIe mahArtha-mahAI-mahArTa-vipula rAjayogya prAmRta kuMDala-yugala lIdhA, laIne pravezyA, kuMbhaka rAjA pAse AvIne be hAtha joDI, te mahArtha, divya kuMDala bheTa dharyA. pachI kuMbhake te sAMyAtrikonI yAvat bheTa svIkArI, pachI uttama videha rAjakanyA maline, bolAvIne te divap kuMDala yugala rAjakanyA maline paherAvIne visarjita karI. tyAre te kuMbhaka rAjA, te aka yAvat vaNikone vipula azana-vagaMdha yAvat uzulka karI, temane vidAya karyA. pachI teo rAjamArge AvAse AvyA, AvIne bhAMDano vyApAra karavA lAgyA. temaNe bIjA bhAMDa kharIda karI gADAM-gADI bharyA. gaMbhIra potapaTTane AvyA, AvI potavahana sajAvyuM. temAM badhAM bhAMDa bharyA. bharIne dakSiNa dizAno anukULa vAyu jANI caMpAnagarInA potasthAne AvyA. vahANa lAMgarI gADAM-gADI sajja karI, te gaNimAdi bharyA, bharIne yAvat mahArtha pAmRta divya kuMDala yugala lIdhA. laIne caMdracchAya aMgarAja pAse AvIne te mahArtha bheTa yAvat dharI. tyAre aMgarAjAe te divyakuMDala svIkAryAM, svIkArIne ahaMka Adine A pramANe pUchyuM - he devAnupiyo ! tame ghaNAM gAma Akara yAvat pharo cho, potavahanathI vAraMvAra lavaNasamudrane avagAho cho, to tame kyAMya, koI Azcarya pUrve joyuM ? tyAre ardhaka Adie caMdracchAya aMgarAjAne kahyuM - he svAmI ! ame - 4 - badhAM caMpAnagarImAM vIe chIe. ame anya koI divase gaNimAdi pUrvavat ahIMnAtiti kahevuM. Avat kuMbharAjAne bheTa dharI. tyAre te kuMbhake zreSTha videha rAjakanyA mallIne te divya kuMDalayugala paherAvI, prativisarjita karI. to he svAmI ! ame kuMbharAjAnA bhavanamAM videha kanyA mallI AzcarUpe joI. tevI bIjI koI tevI devakanyA yAvat joI nathI, jevI mallI che. 150 tyAre te caMdraccho te ahaMzaka Adine satkArI, sanmAnIne visarjita karyA. pachI rAjAe vaNikonA kathanathI harSita thaI dUtane bolAvI yAvat rAjyanA mUlyathI paNa te mallInI patnI rUpe yAcanA karavA kahyuM. tyAre dUta paNa cAvat javAne nIkaLyo. * vivecana-87,88 : maMnAttAnAvAvALiyA - dezAMtare sAthe janAra, tapradhAna potavaNiko. samaLovALe - mAtra ADhyAdi guNayukta nahIM paNa zrAvaka paNa hato. gaNimanALiyera, sopArI Adi dharima-trAjave tolAya, meya-palyAdithI mapAya, paricchedhaguNathI parIkSA karAya te vastrAdi. osaha-trikaTukAdi, bhesajja-pathya AhAra vizeSa athavA eka dravyarUpa te auSadha, dravya saMyogarUpa te bheSaja - 4 - Arya-pitAmaha Adi. me - Apane, anadha - nirdeSaNatAthI, samagra-ahIMna dhana parivArapaNe. - x - somA-nirvikAratvathI, niddhA-sasnehatva, dIha-avalokanathI dUra, samANia-ApyA,
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/8/87,88 dIdhA sarasa rakta caMdananA thApA. - 4 - saMsAricAsu valayabAhAsu-bIjA sthAnethI ucita sthAne mUkela lAMbA kASTharUpa bAhu-Avallaka saMbhave che. uchUta-urdI kRt - 4 - jayika-jayane ApanAra, rAjavara zAsana-AjJApaka. 151 pustamANavo vakkamuyAhu-mAgadha maMgalavayanane kahe che. Apane artha siddhi thAo. sarva pApa-sarve vighno dUra thAo. puSya-eka nakSatra, temAM caMdramAM hoya tyAre, puSpa nakSatra yAtrAmAM siddhikara thAya che. vijaya-trizamuhUrta madhye eka muhUrta. e javA mATe yogya che. - 4 - karNadhAra-nimika, kukSidhAra-nAvanI pAse niyukta Avellaka vAhakAdi. garbhaja-nAva madhye nAnA moTA karma karanAra. - x - vAvArisu-svasva vyApAramAM pravRtta. pachI te nAva pUrNotsaGgA-vividha bhAMDathI madhye bharela kemake madhya bhAge mAMgalya vastu rakhAya che, tevI pUrNamukhI ke punya mukhI, te rIte baMdhanathI mukta karAI. pavanabalasamAhata-vAyunA sAmarthyathI prerita, Usiyasiya-zvetapa uMco karAyelI, yAnamAM ja vAyunA saMgraha mATe moTo paTTa uMco karAya che, tene mATe upamA ApI ke - pakSInA pakSe garuDayuvati mAphaka, gaMgAnA pANIno je tIvra vega, tenA vaDe kSobha pamADatI-preratI, urmI-moTA mojA, taraMga-nAnA mojA, tenI mAlA-samUha, samaticchamANisamyak ati krame che. ogADha-praviSTa, tAtnabaMdhai Adi-tAla e vRkSa vizeSa che, te lAMbu hoya che, tethI jenI jaMghA tADa jevI che te. AkAzane aDatI arthAt ghaNI lAMbI bAhu kAjaLa, uMdara vizeSa athavA mIpradhAna tAmrAdi dhAtune garama karavAnuM vAsaNa tenA jevo kALo. nirgIyammadaMta-jenA mukhamAM AgaLa dAMta nIkaLelA che te. nillAliya jamalajuyalajIhapahoLA mukhathI nIkaLelI samAna be jIbhavALo, AUsiyavayaNa gaMDadesa-jenA kapALano bhAga mukhamAM pravezato hoya te. cINacipiDa nAsiya-laghu ane capaTAM nAkavALo, vikRta ke vakra bhamazevALo, khadhotanI mAphaka dIpta ane lAla netravALo - 4 - ItyAdi "sUtrArtha"mAM jaNAvyA mujaba jANavuM. * x - nIluppala ItyAdimAM gavala-bheMsanA zIMgaDA, aLasI-mAlava deza prasiddha dhAnya vizeSa. khurahAra-charAnA jevI dhArA jenI che te, tamasi-khaDga, charo ja ati tIkSNa dhAra hoya che. - 4 - arhannaka sivAyanA sAMyAtrika pizAcarUpa joIne je kare che, te kahe che - x - 4 - ghaNAM IndrAdinI ghaNI mAnatA mAnI, mAnatA ubhA rahyA. athavA arhannaka sivAyanA ItyAdi AlAvA pachI "AkAzadevatA' nAce che, tenA pachI jANavuM, jo ke bIjI vAcanAmAM A pada maLatuM nathI, paNa A pramANe maLe che - abhimukha Avato jue che - x - temAM tAlapizAca-ati lAMbo hovAthI tAla vRkSAkAra pizAya. phuTTasira-abaMdhatvathI vikharAyela mastakanA vALavALo, bhramarasamUha-uttama aDadano Dhagalo-mahiSanI jevo kALo. sUrpa-supaDuM tevA nakhavALo. phAla-bAvana pala pramANa, lohamaya, divya vizeSa, te agni vaDe tApita hoya te ahIM levuM, tenA sAdharmsathI jIbhano varNa jANavo. - 4 - nizvalatvathI sthira, upacitatvathI pIna, vakratAthI kuTila, jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda dAMDho vaDe vyApta vadanavALo. vikozita-nirAvaraNa. dhArAsya-dhArApradhAna khaDganuM yugala, tenA vaDe samasadazyo. atyaMta tulya, tanuka-pAtaLuM, caMcala-jenAthI vimukta dhairya thAya, galaMti-rasanI ati lolupatAthI, rasalola-bhakSya rasa laMpaTa, capaLa-caMcaLa, kuskurAyamANa-prakaMpa, niiilata-mukhathI niSkAzita, avaDiya-prasAti athavA prasAti mukhapaNAthI. mahala-mahat, vikRtabIbhatsa - 4 - hiMgaluka-varNakadravya vizeSa - 4 - aMjanagiri-kRSNa parvata vizeSa - 4 - 4 - 4 - AUsiyaM-saMkocAyela je akSacarma-jalAkarSaNa kozanI jema. uijjuapakRSTa, apakarSavALo saMkucita maMDadeza jeno che te. AmUSita-saMkuTita, akSaIndriya, - 4 - cIna-hrasva, civaDa-capaTuM, vaMka-vakra, loDhAnA ghaNathI kuTela evI nAsikAvALo, dhamadhamaMta-prabaLatAthI dhamadhama zabda karato. 152 niSThu-nirbhara, khaparuSa-ati karkaza, zuSi-polu. avabhugna-vakra, nAsikA jenI che te. dhAtAya-puruSAdinA vadhane mATe, ghATa-mastaka avayava vizeSa, udbhaTavikarALa, " X - mahAt-dIrgha, vikRta romavALo, saMkhAlaga-zaMkhavALo, zaMkha-AMkhanI najakano avayava vizeSa, saMlagna-saMbaddha, laMbamAna-pralaMba, calita-calaMta karNavALo, piMgala-pILA, dIpyamAna-bhAsura locanavALo, bhRkuTI-kopakRta bhUvikAra, taDita-vid, - 4 - pariNaddha-veSTita, cinha-pizAcanI dhajA athavA manuSya mastaka mALA paherela te ja cinhavALo. vicitra-bahuvidha, gonasa-sarIsRpa vizeSa, - 4 - avahola-Dolato, kukuyAyaMta-phutkAra karatA je sarpa, vIMchI, godho, uMdara, nakula, saraTa, tenA vaDe viracita, vicitra-vividharUpavALI, vaikekSa-utarAsaMga, mAlikA-mAlA, bhoga-phaNa, kruraudra - 4 - karNapu-karNAbharaNa vizeSa, lagita-niyojita, - x - - dhuryaMta-dhutkAra zabda karato je ghuvaDa, kuMtala-mugaTa. ghaMTonA vaNa-zabda, tenA vaDe bhIma-bhayaMkara, kAyarajananA hRdayane sphoTaka, dIpta-aTTahAsya karato - x - pocaDa-vilIna, tanuMzarIra jenuM che te, - X - pecchataprekSyamANa, abhinna-akhaMDa, - 4 - 4 - 4 - sarasa-rudhirapradhAna je hastiyarma, vinAvistArita, Usaviya-urvIkRta bAhu yugalavALo. - x - asnigdha-sneharahita, dIptajvalaMta, aniSTa-abhilASa aviSayabhUta, azubha, svarUpathI apriya - X + X - ejamANa-nAva pratye Avato jue che. samaturaMgemANa-cIpakatA. skaMda-kArtikeya, ziva-mahAdeva, vaizramaNa-cakSanAyaka, nAga-bhavanapati vizeSa, bhUtayakSa-vyaMtarano bheda che, ArcyA-prazAMta, durgA-koTTakriyA, te ja mahiSArUDharUpe, upayAcita-pUjAdipUrvaka prArthanA. upayAyitavaMta-karatA rahelA. arhannaka sivAyanAnuM A kartavya kahyuM. have ahaMnnakanuM kahe che :- prArthita-je koI na prArthe te. athavA maravAne Icchato, duraMta-duSTa paryanta, prAMta-apasat lakSaNa, hIna-asamagra, puNya-pavitra, caudaze janmela, - 4 - x - zIlavrata-aNuvrata. guNa-guNavrata, viramaNa-rAgAdi virati, pratyAkhyAna-navakArazI Adi, pauSadhopavAsa-AThama Adi divase, parvadine upavasana, te AhAra-zarIra satkAra-abrahma-vyApArano tyAga. cAlitae-bhaMga karavo, kSobhayituM
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-]8/87,88 hoLI Ane pALuM ke choDI dauM evo kSobha karavo, khaMDayituM-dezathI, bhaMkavuM-sarvathI uljhatuMsarvathA deza viratinA tyAgathI, parityakatuM-samyakatvanA paNa tyAgathI. dohiM aMgulIhiM-aMguTho ane tarjanI ke tarjanI-madhyamA vaDe. taqha - ke tAlavRkSa, pramANa-mAna, sAta-ATha tala pramANa mAtrA. AkAza sudhI. uavahesAgagana, " X - aduhavasaTTa- AdhyiAna, durniodhane parataMtratAvaza, tenAthI pIDita. asamAdhi prApta >> X - cAlittao-anyathA bhAva. khobhayituM-saMzayotpAdanathI, vipariNAmittae-viparIta adhyavasAya utpAdanathI. saMta-manathI zrAMta ke zAMta, taMtakAyAthI khedavALo. parihaMta-sarva rIte khinna, niviNa-tene upasarga karavAthI aTakela. labdha-upArjanathI, abhisamanvAgata-samyak AsevanathI, AkhyAti-sAmAnyathI kahevuM, bhASate-vizeSathI kahevuM. A baMne kramathI prajJApayati ane prarUpayati zabdathI kahela che. deva-vaimAnika ke jyotika, dAnava-bhavanapati, kiMnarAdi bAkInA vyaMtaranA bheda che. no sahAmi-vizvAsa na kare, no pattiyAmi prIti na kare, na rocayAmiruciviSayI na kare, pirAdhamma-dharmapriya, dRDhadharmA-ApattimAM paNa dharmathI avicala, - x - IDha-guNaRddhi, dhRti-aMtasteja, yaza-khyAti, baLa-zArIki, vIrya-jIvathI utpanna. puruSakAra-abhimAna vizeSa - 4 - usukkuM vicaraI-zulkanA abhAvanI anujJA. grAma-janapada adhyAsita, Aka-hiraNyAdi utpatti sthAna, nagara-kararahita, kheTadhULIyo killo, karbaTa-kunagara, maDaMba-saMnivezathI dUravarti, droNamukha-jaLapaya sthaLa pathayukta, nigama-vaNijranAdhiSThita, saMniveza-sainyono AvAsa. vANiyagajaniyahAsamallI viSayAnurAga. 153 sUtra-89,90 H [8] te kAle, te samaye kuNAla janapada hatuM. zrAvastI nagarI hatI. tyAM jhukamI kuNAlAdhipati nAme rAjA hato. te rukamInI putrI, dhAriNI rANInI AtmajA subAhu nAme kanyA hatI. te sukumAra, rUpa-yauvana ane lAvaNyathI utkRSTa ane utkRSTa zarIrI hatI. te subAhu kanyAne koI divase cAtumAsika nAnAMno avasara Avyo. tyAre TukamIrAjAe subAhu kanyAno sAturmAsika nAnotsava jANIne kauTuMbika puruSo bolAvyA. temane kahyuM - he devAnupriyo ! subAhu kanyAne kAle comAsI nAna avasara che. kAle tame rAjamArga maLye, caukamAM, jalaja-sthalaja paMcavarSI puSpa lAvo yAta sugaMdha choDanAra eka zrIdAmakAMDa laTakAve che. tyArapachI kuNAlAdhipatie sonInI zreNI bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo ! jaldIthI rAjamArga madhya, puSpamaMDapamAM vividha paMcavarSI cokhAthI nagaranuM citraNa karo, tenA ThIka madhya bhAge eka pATa rakhAvo. yAvat teoe tema karI AjJA pAchI soMpI. tyAre te kamI rAjA uttama hAthInA skaMdhe caDI, caturaMgI senA, moTA bhaTo aMtaHpuranA parivArAdi pavRitta subAhu kanyAne AgaLa karIne, rAjamArge, puSpa maMDaLe Avyo. hastiskaMdhathI utaryo. puSpamaMDapamAM pravezyo, uttama sIMhAsane jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda pUrvAbhimukha thaI beTho. tyArapachI aMtaHpuranI strIo subAhu kanyAne pATe besADI, pachI sonAcAMdInA kaLazothI snAna karAvyuM, satiMkArathI vibhUSita karI, pitAne page lagADavA lAvyA, pachI te subAhu kanyA rukamI rAjA pAse AvI, AvIne page paDI. tyAre kamI rAjAe subAhu kanyAne khoLAmAM besADI, pachI teNInA rUpa yauvana-lAvaNyathI yAvat vismIta thaIne varSadharane bolAvyo ane kahyuM - mArA dUtakAyarthi ghaNAM grAma-AkarUnagara gRhomAM pravezo cho. te kyAya, koI rAjA-Izvarane tyAM AvuM koI snAnagRha pahelAM joyuM che, jevuM A subAhu kanyAnuM che ? 154 tyAre te varSadhare, kamIne hAtha joDIne kahyuM - he svAmI! huM koI divase tamArA kUtarUpe mithilA gayela, tyAM meM kuMbharAjAnI putrI, padmAvatI devInI AtmajA zreSTha videharAjakanyA mallInuM sthAna gRha joyela. te majjanagRhanI tulanAe A subAhu kanyAnuM majjanagRha lAkhamAM bhAge paNa na Ave. tyAre te TukamI rAjAe varSadhara pAse Ama sAMbhaLI-vadhArIne bAkI pUrvavat majjanaka janita hAsyathI dUtane bolAvyo, bolAvIne kahyuM - mithilA nagarI javAne nIkaLyo. [9] te kALe, te samaye kAzI janapada hatuM. tyAM vANArasI nagarI hatI, tyAM zaMkha nAme kAzI rAjA hatA. - - koI samaye uttama videha rAjakanyA mallInA te divya kuMDalayugalanI saMdhI khUlI gaI. tyAre te kuMbharAjAe sonInI zreNIne bolAvI kahyuM - he devAnupiyo ! tame A divas kuMDalayugalanI saMdhi saMdhAvo. tyAre te sonInI zreNI, A vAtane 'tahati' kahI svIkArI, te divya kuMDala-yugalane lIdhAM, laIne sonInA sthAne AvyA. AvIne sonInI dukAne pravezyA. kuMDala rAkhyA. ghaNAM upAya yAvat pariNata karatA tenI saMdhi sAMdhavA IcchI, paNa sAMdhavAne samartha na thayA. tyArapachI te suvarNakAra zreNI kuMbharAjA pAse AvI be hAtha joDI, vadhAvIne Ama kahyuM - he svAmI ! Aje tame amane bolAvIne kahela ke cAvat saMdhi joDIne mArI AjJA pAchI Apo. tyAre ame A divyakuMDala laIne amArA sthAne gayA yAvat ame te joDavA samartha na thayA. tethI he svAmI ! ame A divya kuMDala saza bIjA kuMDala yugala ghaDI daIe. tyAre kuMbha rAjA te suvarNakAra zreNI pAse A vAtane sAMbhalI, avadhArI krodhita thaI gayo. kapALe traNa rALa caDAvIne AvuM kahyuM - tame kevA sonI cho ? je A kuMDalayugalanI joDa paNa sAMdhI zakatA nathI ? Ama kahIne temane dezanikAla karyA. tyAre te sonIo, kuMbharAjA dvArA dezanikAlanI AjJA pAmIne potapotAnA ghera AvyA, AvIne bhAMDa-mAtra-upakaraNAdi laIne mithilA rAjadhAnInI varasovAthI nIkaLI videza janapadathI vacovaca thaIne kAzI janapadamAM vANArasI nagarIe AvyA. AvIne agra udhAnamAM gADAM-gADI choDyA. mahAI sAvat
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-II89,90 155 156 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda prAbhRta laIne vANAsInagarInI vaccovacce thaIne kAzIrAja zaMkha pAse AvyA. AvIne be hAtha joDI yAvatu he svAmI ! ame mithilA nagarIthI kuMbhaka rAja dvArA dezanikAlanI AjJA pAmIne zIgha ahIM AvyA chIe. he svAmI ! ame tamArA bAhunI chAyA parigRhita karI nirbhaya, nirudvega thaI sukhe sukhe vasavA IcchIe chIe. tyAre kAzIrAja zaMkhe te sonIone kahyuM - he devAnupiyo ! tamane kuMbharAjAe dezanikAla kema karyo ? tyAre sonIoe zaMkhane kahyuM - he svAmI ! kuMbharAjAnI putrI, prabhAvatI devInI AtmA mallInA kuMDala yugalanI saMdhi khulI gaI, tyAre kuMbhArAe suvarNakAra zreNine bolAvI cAvatuM dezanikAlanI AjJA ApI. to A kAraNe te svAmI ! ame kuMbhaka dvArA dezanikAla karAyA. tyAre zaMkhe sonIone Ama kahyuM - he devAnupiya! kuMbhanI putrI, pAvatIdevInI putrI mallI kevI che ? tyAre suvarNakAroe zaMkharAjAne kahyuM - he svAmI ! jenI uttama videharAjakanyA mallI che, tevI koI devakanyA ke gaMdharvakanyA yAvatu bIjI koI nathI. tyAre te zaMkhe kuMDalayugala janita hathiI dUtane bolAvyo cAvavuM te dUta javAne nIkaLyo. * vivecana-89,0 - - x * kalAda-sonI. * x * bAkI sugama che. * sUtra-91 - te kALo, te samaye karajanapada hatuM. hastinApuranagara hatuM. dInaba rAja hato yAvatuM vicArato hato. te mithilAmAM kuMbhakano putra, prabhAvatIno Atmaja, malIno anuja malladilsa nAme kumAra yAvatu te yuvarAja hato. tyAre malladiSNakumAre koI divase kauTuMbika purone bolAvIne kahyuM - tame jAo ane mArA pramacvanamAM eka mA cirasabhA karAvo je aneka staMbhavALI hoya yAvata AjJA pALI. te malladize citrakAra zreNi bolAvIne kahyuM- he devAnupiyo ! tame sibhAne hAva-bhAva-vilAsa-biblokanA rUpathI yukata citrita karo. karIne cAvatu AjJA pAchI soMpo. tyAre te citrakAra zreNIe 'tahati' kahIne AjJA svIkArI pachI potapotAnA ghera AvyA. AvIne tulikA ane raMga laIne kisabhAmAM AvyA, AvIne bhUmibhAganuM vibhAjana karyuM karIne bhUmi sajjita karI, karIne jhisabhAmAM hAva-bhAva yAvat citrane prAyogya banAvI. temAMthI eka citrakAranI AvA prakAranI citrakAra labdhi labdha-pAtaabhisamanvAgata hatI ke - je koI dvipada ke catupada ke padanA eka dezane paNa jue, te dezAnusAre tene anurUpa ci banAvI zakato hato. tyAre te citrakAradArake paDadAmAM rahIne jALI, aMdara rahela mallInA paganA aMguTho joyo. tyAre te citrakArane Avo saMkalpa thayo yAvatu mATe ucita che ke mallInA paganA aMguThA anusAra sardeza cAvatuM guNayukta rUpanuM citra banAvuM. ema vicArI bhUmibhAga sajja karyo, karIne paganA aMguThA mujaba cAva mallInA pUrNa cimane banAvyuM. tyAre te citrakAra zreNI bisabhA yAvat hAvabhAvAdi citrita karyA. pachI mallachinnakumAra pAse AvI, AjJA soMpI. tyAre malladine bikAra maMDalIne sakArI, sanmAnIne vipula ane vikAyogya pIrtidAna ApIne teone visarjina karyA. tyAre malladikSe koI divase snAna karI, aMtapura ane parivArathI parivRtta thaIne dhAvamAtA sAthe misabhAe AvyA. AvIne jhisabhAmAM pravezyA pachI hAva-bhAva-vilAsa-bibloka yukata rUpane jotAM zreSTha videha rAjakanyA mallInA anurUpa banAvela citranI pAse javAne nIkaLyA. tyArapachI malladinnakumAre videhakanyA mallInA tadanurUpa nivartita citrane joyuM. tene vicAra utpanna thayo ke : are to videha rAjakanyA mallI che, ema vicArI te lajjita, vIDita, vardita thaI gayo. te dhIme dhIme pAcho sakyo. tyAre malladine pacho khasatA joI zavamAtAe kahyuM - he putra! tuM larjid, vIDita, vardita thaIne pAse kema khasyo ? tyAre malladiSNa dhAvamAtAne Ama kahyuM - mAtA! mArI moTI bahena je guru ane devarUpa che, jenAthI mAre lajita thavuM joIe, tenI sAme citrakAronI banAvela sabhAmAM pravezavuM yogya che? tyAre dhAvamAtAe malladikumArane kahyuM - he putra! A mallI nathI, koI prikAre mallInuM tadanurUpa citra spela che. tyAre malladim, dhAvamAtAnI pAse vAta sAMbhaLIne ati kuddha thaIne bolyo - aArzitane pAnAra A citrakAra koNa che yAvata jeNe mArI garadevarUpa moTI bahenanuM yAvatu bi banAvela che, ema kahI, te citrakAranA vadhanI AjJA ApI. tyAre citrakAra maMDaLIe A vAta jANatA malladix kumAranI pAse AvyA. AvIne be hAtha joDI yAvata vadhAvIne kahyuM- he svAmI ! te trikArane AvA prakAre citrakAralabdhi labdha prApta, abhisamanvAgata che ke je koI dvipadane yAvatu tenA citrane banAvI zake che. to he svAmI! Ama, te citrakAranA vadhanI AjJA na Apo. jo ke svAmI ! te citrakArane tevo bIjo koI daMDa Apo. tyAre te malladi te citrakAranA sAMdhA chedAnIne dezanikAlanI AjJA ApI. tyAre te citrakAra, malladinne dezanikAla karatA bhAMDa-mana-upakaraNAdi sahita mithilA nagarIthI nIkaLyo. videha janapadanI vaccovaccathI hastinApura nagare, karajanapadamAM adInaNa rAja pAse Avyo. AvIne bhAMDAdi mukyA, mUkIne cijhaphalaka saja karyo, rIne malInA paganA aMguThA mujaba rUpa banAvyuM. banAvIne bhagavamAM dabAvIne mahAI cAvatuM prAbhRta laIne hastinApura nagaranI vaccovaccathI dInaSNu rAja pAse Avyo.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-I8/91 153 tyArapachI hAtha joDI yAvat vadhAvIne prAbhRta mUkyuM. he svAmI ! huM mithilA rAjadhAnIthI kuMbharAjAnI putra, prabhAvatI devInA Atmaja malladikumAre dezanikAla karatAM, huM zIgha ahIM Avela chuM. he svAmI ! huM ApanA bAhunI chAyA grahaNa karI yAvatu ahIM vasavA IcchuM chuM. tyAre dInazamue citrakArane Ama kahyuM - he devAnupiyA malladize tane zA mATe dezanikAla karyo ? tyAre te trikAradADhe dInabu rAjAne kahyuM - he svAmI ! malardikumAre anya koI divase citrakAra maMDaLIne bolAvIne kahyuM- he devAnupiyo ! tame mArI citrasabhAne Adi badhuM pUrvavat kahevuM. yAvatuM mArA sAMdhA chedAvIne mane dezanikAlanI AjJA karI. - 4 - tyAre adInazag rAjAe te citrakArane kahyuM - devAnupiya! teM mallInuM tadanurUpa nivartita citra kevuM che ? tyAre te citrakAre bagalamAMthI triphalaka kADhIne mUkahyuM. pachI adInazatrune ApIne kahyuM - he svAmI ! mallInuM teNIne anurUpa citra meM thoDAM AkAra, bhAva ane pratibiMba rUpe cikita karela che. paNa mallInuM AbehUba rUpa to koI deva yAvatuM koI paNa citrita karavA samartha nathI. tyAre dInazatruo pratirUpa janita harSathI dUtane bolAvI Ama kahyuM - pUrvavat yAva4 mithilA javA nIkaLyo. * vivecana-1 : pamayavana-gRhaudhAna. hAvabhAvAdi-sAmAnyathI strIceSTA vizeSa. vizeSathI A pramANe - hAva-mukhavikAra, bhAva-citathI utpanna, vilAsa-nepraja, vibhrama-bhramara samubhava. bIjA kahe che - sthAna, Asana, gamananA hAtha-bhrama-netrakarma je vizeSa utpanna thAya te vilAsa che. ITa artha prAptimAM abhimAna garbha saMbhUta, strIno anAdara karavo te bibloka jANavuM. vALavALI citralekhana pachI te tUlikA * sUtra-2 thI 95 : ]i kALe, te samaye pAMcAla janapadamAM kaMpalapura nagaramAM jidiNa nAme pAMcAlAdhipati rAjA hato. tene dhAriNI Adi hAra rANI ta:puramAM hatI. - - mithilAnagarImAM cokhA nAme parivrAjikA rahetI hatI. te sveda yAvatu pariniSThita hatI. te cokSA parivAjika mithilAmAM ghaNAM rAja, Izvara yAva4 sAviAha Adi pAse dAna ane zaucadharma, tithabhiSekane sAmAnyathI kahetI, vizeSathI kahetI, prarUpaNa karatI, upadeza karatI vicaratI hatI. te yokSA koi divase gidaDa, kuMDikA yAvatuM geTa vAne laIne rijhAjikAnA maThathI bahAra nIkaLI, nIkaLIne keTalIka parivAjiA sAthe parIvarIne mithilA rAjadhAnInI vaccovacca thaIne kuMbhaka rAjAnA bhavanamAM kanyA aMtaHpuramAM mallI pAse AvI. AvIne pANI chAMTsa, vAsa bichAvI tenA upara Asana rAkhIne beThI. besIne videha zreSTha rAjakanyA mallInI sAme dAnadhama, zauyadharma, 158 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda tIrthasthAnano upadeza ApatI vicaravA lAgI. tyAre mallIe cokSAne pUchayuM - tamArA dharmanuM mULa zuM kahela che ? tyAre cokta parivAjikAe malline kahyuM - devAnupiyA ! zaucamUlaka dharma upadeza chuM. amArA mate je koI azuci hoya che, te jaLa ane mATIthI sApha karI yAvatuM vidanarahitapaNe, svarge jaIe chIe. tyAre malIe coktane Ama kahyuM - he co! jema koI paNa lohIthI lipta ane lohI vaDe dhove, to he cokSA te lohI-tita ane lohI vaDe dhotA kaMI zahiddha thaI zake? nA, na thAya. e pramANe he coktA tamArA manamAM prANAtipAna yAvatuM mithyAdarzanArAne kAraNe koI zuddhi na thAya, jema te lohilipta vayane lohI vaDe dhotAM na thAya. - * tyAre te cokSA, malI pAse Ama sAMbhaLIne zaMkita, kAMkSita, vicikitsata, bheda samApanna thaI. teNI mallIne kaMIpaNa uttara devA samartha na thaI, tethI mauna rahI. tyAre te cokSA, mallInI ghaNI dasameTI dvArA hIlanA-niMdA-khiMsA-gahA pAmatI, koI dvArA cIDAvatI, koI mukha maTakAvatI, koI dvArA upahAsa- koI dvArA tarjanA karAtI tene bahAra kADhI mUkAI. tyAre te cokta, malInI dasaceTI dvArA cAvatuM nahIM ane hIlanA karAtA ati kodhita yAvatu misimisAtI videha zreSTha rAjakanyA mallI pratye dveSa prApta thaI. potAnuM Asana lIdhuM, kanyAnA aMta:purathI nIkaLI gaI. mithilAthI nIkaLI, nIkaLIne rijJAjikAthI parivRtta thaIne pAMcAla janapadamAM kAMpilyapuramAM ghaNAM rAja, Izvara sanmukha cAvatu prarUpaNA karatI vicaravA lAgI. tyAre te jidy koI samaye aMtaHpura ane parivArathI parivRtta thaIne cAvat rahelo, tyAre te cokSA pariprAjikA vaDe parivarIne jitazatru rAjAnA bhavanamAM jinazatru pAse AvI. tyAM pravezI. jitazatrune jaya-vijaya vaDe vadhAve che. tyAre jitarA, cokSAne AvatI joIne sIMhAsanathI ubho thAya che, cokSAne sahakArI, sanmAnI ane Asane besavA nimaMtraNa Ape che. tyAre te cokSAe pANI chAMTsa yAvatuM Asane beThI. jitaLu rAjAne rAjya cAva4 aMtaHpuranI kuzala-vAta pUchI. tyArapachI jitazatru rAjAne dAnadhamadi upadeza detA yathAvata rahI. tyAre te jitazatru potAnA aMta:puramAM cAvatuM vismayayukta thaI cokSAne ema kahyuM - he devAnupiyA! tame ghaNAM grAma, Akara yAvatuM bhamo cho, ghaNAM rAna, Izvarano gharomAM pravezo cho, to koIpaNa rAjAnuM cAvatu AvuM aMtaHpura pUrve jeyuM che, jenuM mAruM A tapura che ? tyAre cokSAe jitazatrunA Ama kahevAthI thoDI hasI, hasIne Ama bolI - he devAnupiyA che te kUpamaMDUka jevo che ? - he devAsupiyA! te kUpamaMDUka koNa ? he jitazatru ! koI eka kUvAno deDako hato. te tyAM ja janmyo, tyAMja
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/8/92 thI 95 moTo thayo. bIjA kUvA-taLAva-draha-sarovara-sAgarane na joyA hovAthI mAnato hato ke A ja kUvo yAvat sAgara che. tyAre te kUvAmAM bIjA samudrano deDako Avyo. tyAre te kUvAnA deDakAe, te sAmudrI deDakAne Ama kahyuM - tuM koNa cho? kyAMthI ahIM Avyo che? 159 tyAre te sAmudrI deDakAe te kUvAnA deDakAne kahyuM - he devAnupiya ! huM sAmudrI deDako chuM, tyAre te kUvAnA deDakAe te sAmudrI deDakAne kahyuM - he devAnupriya ! te samudra keTalo moTo che ? tyAre sAmudrI deDakAe kUvAnA deDakAne kahyuM - samudra ghaNo moTo che. tyAre kUvAnA deDakAe pagathI eka lITI kheMcIne pUchyuM - samudra ATalo moTo che ? nA, tema nathI, samudra tethI moTo che. tyAre kUvAnA deDakAe pUrva kinArethI uchaLIne dUra jaIne pUchyuM ke samudra ATalo moTo che ? nA, tema nathI. ke A pramANe he jitazatru ! teM paNa bIjA ghaNAM rAjA, Izvara yAvat sArthavAha AdinI bhAryA, bena, putrI, putravadhUne joyA vinA ja samajaza ke "jevuM mAruM aMtaHpura che, tevuM AMtaHpura bIjA koInuM nathI.' he jitazatru ! mithilA nagarIe kuMbhakanI putrI, prabhAvatInI AtmajA, mallI nAme che, rUpa ane yauvanathI yAvat bIjI koI devakanyAdi paNa nathI jevI mallI che. videha zreSTha rAjakanyAnA paganA kapAyelA aMguThAnA lAkhamAM bhAge paNa tAruM AMtaHpura nathI. ema kahIne caukSA je dizAthI AvI hatI, te dizAmAM pAchI gaI. tyAre te jitazatru parivAjikA dvArA janita hAsyathI dUtane bolAve che. yAvat dUta javAne ravAnA thayo. [3] tyAre te jitazatru Adi cha rAjAnA dUto mithilA javAne ravAnA thayA. tyArapachI cha e dUto mithilA AvyA, AvIne mithilAnA agrodhAnamAM dareke alaga-alaga chAvaNI nAMkhI. pachI mithilA rAjadhAnImAM pravezyA. pachI kuMbharAjA pAse AvI dareke dareke hAtha joDI pota-potAnA rAjAnA vacana saMdeza ApyA. tyAre te kuMbharAjAe te dUtonI pAse A arthane sAMbhaLI, krodhita thaI cAvat mastake trivalI caDAvIne kahyuM - huM tamane [koIne] videha zreSTha rAjakanyA mallI ApIza nahIM, te cha e dUtone satkAryA, sanmAnyA vinA pAchalA dvArethI kADhI mUkyA. tyAre jitazatru AdinA cha rAjadUto kuMbha rAjA vaDe satkAra-sanmAna karAyA vinA pAchalA dvArethI kADhI mUkAtA pota-potAnA janapadamAM, pota-potAnA nagaramAM, pota-potAnA rAjAo pAse AvyA, be hAtha joDIne kahyuM - he svAmI ! ame jitazatru AdinA cha rAjadUto eka sAthe ja mithilA yAvat advArethI kADhI mUkAyA, he svAmI ! kuMbha rAjA, mallIne tamane nahIM Ape. oe pota-potAnA rAjAone A vRttAMtanuM nivedana karyuM. jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda tyAre te jitazatru Adi cha e rAjAe te dUtanI pAse A vRttAMta sAMbhaLI, samajI, krodhita thaI paraspara to mokalyA ane kahyuM - he devAnupiyo ! A5NA cha e rAjadUtone eka sAthe ja yAvat kADhI mUkAyA, to e ucita che ke ApaNe kuMbha rAjA upara caDAI karavI joIe. ema kahIne paraspara A vAtane svIkArI. 160 pachI snAna karyu, saddha thayA, uttama hAthInA skaMdhe ArUDha thayA, koTa puSpanI mALA yukata chatra yAvat uttama zveta cAmara vaDe moTI hAthI-ghoDA-ratha pravara yoddhA yukta cAturaMgiNI senA sAthe parivarIne sarvaRddhi yAvat nAda sahita, pota-potAnA nagarathI yAvat nIkaLyA, eka jagyAe bhegA thaI, jyAM mithilA nagarI hatI tyAM javAne prasthAna karyuM. tyAre kuMbharAjA A vRttAMtane jANIne senApatine bolAvyo. bolAvIne kahyuM - jaldIthI azva yAvat senA sajja karo yAvat senApatie temanI AjJA pAchI soMpI. tyArapachI kuMbharAjAe snAna karyuM, hAthI upara beTho, chatra dharyuM, cAmarathI viMjhAvA lAgyo. sAvat mithilA madhyethI nIkaLyo. videhanI vaccovacca thaI dezanA aMta bhAge AvIne chAvaNI nAMkhI, pachI jitazatru Adi cha rAjAnI rAha jotA, yuddha mATe sajja thaIne rahyA, tyArapachI te jitazatru Adi cha rAjA, kuMbha rAjA pAse AvyA, AvIne kuMbharAjA sAthe yuddha karavA lAgI gayA. tyArapachI te jitazatru Adi cha e rAjAe kuMbharAjAnI senAne hata marthita karI dIdhI, temanA pravara vIrono ghAta karyo, sinha ane patAkAne pADI dIdhAM, tenA prANa saMkaTamAM paDI gayA. senA cAre dizAmAM bhAgI gaI. tyAre te kuMbharAjA, jitazatru Adi cha rAjA vaDe hata-mathita yAvat senA bhAgI jatAM sAmarthya-baLa-vIrya hIna thaI yAvat zIghra, tvarita yAvat vegathI mithilAo AvI, mithilAmAM pravezI, mithilAnA dvArone baMdha karI, rodha sajja thaIne rahyA. tyAre te jitazatru Adi cha e rAjA mithilA AvyA, mithilA rAjadhAnIne nisyaMcAra, nirucAra karI, cotaraphathI gherI, tyAre te kuMbha rAjA, mithilA rAjadhAnIne avarodhAyela jANIne atyaMtara upasthAna zALAmAM uttama sIMhAsane besI, te jitazatru Adi cha rAjAnA chidro, vivaro, mA~ na pAmI zakatA, ghaNAM Aya-upAya-autpAtikI Adi buddhithI vicAratA paNa koI Aya ke upAyane prApta na thatAM apahata mano saMkalpa yAvat ciMtAtura thayo. A tarapha mallI, nAna karI yAvat ghaNI kubjAdithI parivRtta thaIne kuMbha rAjA pAse AvI. temane page paDI, tyAre kuMbhake mallIno Adara na karyo, jANI nahIM, maunapUrvaka rahyo. tyAre mallIe kuMbhane Ama kahyuM - he pitAjI ! tame mane bIjA koI samaye AvatI jANIne yAvat besADo cho, Aja tame kema ciMtAmagna cho ?
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-I8/92 thI 5 161 tyAre kuMbharAjAe maline kahyuM - he putrI ! tArA mATe jidbu Adi cha rAjAe dUta mokalela. meM temano asakAra karIne yAvatuM kADhI mUkelA, tyAre te jivAba Adi te dUtonI pAse A vRttAMta sAMbhaLIne kopAyamAna thaIne mithilA rAjadhAnIne niHsaMcAra karIne yAvata ghero ghAlIne rahelA che. tethI he pustrI : huM jitazaNa Adi cha rAjAnA chidrAdi na pAmIne yAvatuM ciMtAmana chuM. tyAre te mallIe kuMbhaka rAjAne kahyuM - he tAta! tame apahata mane saMkalpa yAvata ciMtAmana na thAo. te jitavra Adi cha e rAjAne pratyekane guptarUpe dUta mokalo. eka-ekane eka kaho ke - tamane videha zreSTha rAjakanyA malli ApIza, ema karI saMdhyA kALa samayamAM virala manuSya gamanAgamana karatA hoya tyAre darekane mithilA rAjadhAnImAM praveza karAvI, garbhagRhamAM praveza karAvI, mithilA rAjadhAnInA dvAra baMdha karAvo, karAvIne rodhasajaja karIne raho. tyAre kuMbharAja pramANe karIne cAvatuM praveza karodhasajja karI rahyo. tyAre jitaNa Adi cha e rAjAo bIje divase, sUrya ugatA yAvat lInA chidramAMthI suvarNamayI, mastake chidravALI, kamaLa vaDe DhAMkelI pratimA I. A videha rAjakanyA malI che. ema vicArIne tenA rUpa-cauvana-lAvaNyamAM mUrhita, vRddha yAvatu Asakta thaIne animeSa daSTie jotA-rahyA. tyArapachI mallIe nAna yAvatuM prAyazcitta karyA, savaliMkArathI vibhUSita thaI, ghaNI kuvAdi cAvata parIvarIne jAgRhe suvaNafpatimA pAse AvI. te suvarNa pratimAnA mAkethI kamaLanuM DhAMkaNa haTAvyuM. temAMthI gaMdha chUTI te sapanA mRtaka jevI cAvatuM tethI paNa azubhatara durgadha hatI. tyAre jidNu aAdi te azubha gaMdhathI abhibhUta thaIne pota-potAnA uttarIya vaDe mukhane DhAMkIne mukha pheravIne ubhA rahyA. tyAre malIe jiday Adine kahyuM - he devAnupiyo ! tame kema potapotAnA uttarIya vaDe cAvata mukha pheravIne rahyA cho ? tyAre jitaza Adie malIne kahyuM - he devAnupiyA! ame A zubhagaMdhathI abhibhUta thaIne pota-potAnA yAvat rahyA chIe. tyAre mallIe jitazatru Adine kahyuM - he devAnupiyo ! A suvarNa cAvatu pratimAmAM dararoja tevA manojJa AzanAdinA eka-eka piMDa nAMkhatAnAMkhatA AvA azubha yugala pariNAma thayA, to A audArika zarIra to kaphavAta-pittane jharAvanAra che, zukra-lohI-parane jharAvanAra che. kharAba ucchavAsaniHzvAsa. kharAba maLa-mUtra-bhUtithI pUrNa che, saDavAnA yAva4 svabhAvavALuM hovAthI tenuM pariNamana kevuM thaze ? tethI he devAnupiyo ! tame mAnuSI kAmabhogomAM sajaja na thAo, rAgRddhi-moha-Asakti na karo. he devAnapiyo tameame AjathI purve trIjA bhavamAM pazcima mahAvidehamAM salilAvati vijayamAM vItazoka rAjadhAnImAM mahAbala Adi sAta bAlamitro rAjAo hatA. sAthe janmyA yAvata pajyA lIdhI, tyAre he devAtapiyo ! meM A kAraNe strI nAma gogakarma bAMdhyuM jayAre tame upavAsa karatA, tyAre huM cha8 14/11]. 162 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda karatI hatI. bAkI badhuM pUrvavata hai devAnupiyo ! tyAMthI tame kALamAro kALa karI jayaMta vimAne upajyA, tyAM tame dezona banIza sAgaropamanI sthitivALA deva thayA. pachI te devalokathI anaMtara anIne A ja jaMbudvIpamAM yAvatu potapotAnA rAjyane aMgIkAra karIne vicAravA lAgyA ane he devAnupiyo ! huM te devalokathI AvRkSayathI yAvatu kanyArUpe janmI. [4] zuM tame bhUlI gayA? jyAre tame jayaMta anuttara vimAne vasatA hatA ? paraspara pratibodhano saMketa karelo, te yAda karo. ] tyAre te jitaNa Adi cha rAjAo videha zreSTha rajakA pAse A ane sAMbhaLI, avadhArI, zubha pariNAmathI prazasta athavasAyaNI, vizuddha thatI leyAthI, tad avaraNIya karmonA kSayopazamathI, ihA-chApohAdithI yAvat saMjJI jAtismaraNa uparyuM. A arthane samyapha rIte jANyo. pachI mallI arahate jidNa Adi che e sajAne jAtismaraNa utpanna thayuM jANIne garbhagRha dvAra kholAvyA. tyAre jitarabu Adi mallI arahaMta pAse AvyA, tyAre te mahAbala Adi sAta bAlamitronuM paraspara milana thayuM. tyAre mallI rahate jitazabu Adi cha e rAjAne kahyuM - nize he. devAnupiyo ! huM saMsAra bhayathI udvigna yAvata dIkSA levA IcchuM chuM, to tame zuM karazo ? kema rahezo ? hRdaya sAmarthya zuM che ? jitarANa Adie mali arahaMtane kahyuM - he devAnupiyA je tame cAvatuM dIkSA lezo, to amAre bIjuM koNa alaMbana, AdhAra, pratibaMdha che ? jema tame AjathI trIjA bhave ghaNAM kAryomAM tame amArA meDhI, pramANa yAvat dhamadharA hatA. te rIte ja he devAnapiyA! A bhavamAM paNa tame thAo. ame paNa saMsAranA bhaya udvigna yAvat janma-maraNathI DarelA chIe, ApanI sAthe muMDa thaI cAvatuM dIkSA laIzuM. tyArapachI mallI arahaMte te jitazatru Adine kahyuM - jo tame saMsAra yAvatuM mArI sAthe dIu IcchatA ho to tame pota-potAnA rAjyamAM jAo, jyeSTha putrane rAjyamAM sthApIne sahama purAvAhinI zibikAmAM ArUDha thaIne, mArI pAse Avo. tyAre jidNa Adie mallI arahaMtanI A vAta svIkArI. tyAre malI arahaMta te jidzazu AdinI sAthe kuMbha rAjA pAse AvyA, AvIne kuMbhanA me paDyA. tyAre kuMbhake teone vipula aelottdi, puSa-vagaMdha-mALA-ahaMkArathI saMkAra karIne yAvata vidAya ApI. tyAre kuMbharAjAthI vidAya pAmelA tig Adi rAjA pota-potAnA rAjayamAM, nagaramAM AvyA. AvIne pota-potAnA rAjyane svIkArIne vicaravA lAgyA. tyAre malI rahad evI manamAM dhAraNA karI ke - eka varSa pachI huM dIkSA laIza. * vivecana 2 thI 5 - - hIlaMti-jAti Adi ughADI karavI, niMdati-mana vaDe niMdavuM, khiMsatitenA doSa kahevA, gahati-nonI samakSa ja niMdavA. harayAli-kopita karyuM, vauADiya
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/8/2 thI 5 163 upahAsa karavo, kuzalodaMta - kuzaLavAta, aDadadhura-kUvAno deDako, jamaNasamagasAthe, * x - balavAyuu-vyApAra vaMta sainya. saMpalage-yuddha karavA lAgyA. hatasainyanA haNAvANI, mayita-mAnanA nirmacathI, vI-subhaTa, ghAtita-vinAzita, cilatvA * x * x - athavA hacamacita-azvamardana karAyela - X - disodisa-cotarapha, paDilehaMti-kADhI mUkyA-bhAgI gayA. adhAraNija-adhAraNIya athavA ayApanIya, nisaMcAra-dvArUpArethI lokonA gamanAgamana varjita, niraccAra-killAnI uparathI lokonA gamanAgamanathI hita athavA maLa visarjanArthe bahAra javAnuM varjita hovuM. - 8 - avaruNa-rodha karIne, rahastio-gupta rIte, * X - X - X - 1 tAve - jo A AhAra piMDanA A pariNamana che, to audAki zarIranuM kevuM pariNamana thaze ? * x * kallAkalipratidina.. khelAsava-kaphanuM jhavuM te, vAta-vamana, pitta-doSa vizeSa, zuka-saptamadhAtu, zoNita-Artava ke lohI, pUya-paripakva, durUpa-virUpa, pUtika-azubhagaMdhavALA mUtrAdithI pUrNa, zaTana-AMgaLI AdinuM saDavuM, kuSThAdithI paDavuM, chedana-bAhu AdinuM vidhvaMsana, dharma-svabhAva, sajjaha-saMga karavo, z2arAga, gajha-gRddhi, prApta bhogamAM avRti, mujha-mohAvuM, moha, mUDhava. AjhovavajJa-te apAkhanI prAptimAM ekAgra thavuM. - x - paDua-vismRta - X - jayaMta pravare-jayaMta nAmaka pravara anuttara vimAnamAM, putyanivAsa karavo, samaya tibaddha-manathI saMketa karavo ke paraspara pratibodhavA - 4 - * sUtra-96 thI 108 - [6] kALe, te samaye zakanuM Asana calita thayuM, tyAre devendra devarAja zake Asanane calita thatuM joyuM, avadhi prayojayuM, malli arahaMtane avadhi vaDe joIne Avo manogata saMkalpa upajyo ke - nice bhUdvIpanA bharad phonamAM, mithilAmAM, kuMbhakarAjAnI putrI, mallI arahate dikSA levAno manosaMkalpa karyo che. to atIta-anAgata-vamAna zakano AcAra che ke - arahaMta bhagavaMta dIkSA letA hoya tyAre AvA svarUpanI artha-saMpatti ApavI joIe. te A pramANe - 7i 3,88,80,00,ooo dravya Indra arahaMtane Ape. [8] AvuM vicArI zake aizramaNa detune bolAvIne kahyuM - he devAnapiya! nize jaMbudvIpanA, bharatagamAM yAvata dravya Ape. to he devAnupiya! jAo ane tyAM kuMbhakanA bhavanamAM A prakAre arthasaMpatti saMharIne jaldIthI mArI A AjJA pAchI soMpo. tyAre kendrane Ama kahetA pANI, harSita thaI, be hAtha joDI, yAvata svIkArIne, jaMbhaka devane bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo ! tame jAo ane jaMbudvIpanA bharatakSetramAM, mithilA rAjadhAnImAM, kuMbhaka rAjAnA bhavanamAM 3,88,80,oo, ooo e pramANe arthasaMpattine saMdaro ane mArI A AjJA mane pAchI soMpo. 164 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda tyAre te jaMbaka devo, vaizramaNa pAse yAvatuM sAMbhaLIne IzAna khUNAmAM jaIne uttara vaikriya rU5 vikurte che, vikuIne utkRSTa yAvata gatithI jatAM, * * * mithilA rAjadhAnImAM kuMbha rAjAnA bhavanamAM AvyA. tyAM arthasaMpatti saharI. saMtarIne vaizramaNa deva pAse AvIne be hAtha joDI yAvatuM A pAchI soMpI. tyArapachI vaizramaNa deva pAse AvIne be hAtha joDI yAtad AjJA pAchI soMpI. tyArapachI vaizramaNa deva kendra pAse jaI be hAtha joDI, yAvata AjJA pAchI soMpI. tyArapachI mallI arahaMta pratidina cAvatuM mAgadhadezanA pAtarAza samaya sudhI midayAla sudhI] ghaNAM sanAtha, anAtha, pAMyika, pathika, karoTika ane kApalaTikone purA eka karoDa ane ATha lAkha, eTalI saMpattine dAnamAM devA lAgyA. tyAre te kuMbharAjAe mithilA rAjadhAnImAM temAM - temAM ane tyAM-tyAM, sthAne-sthAne ghaNI bhojanazALAo banAvI. tyAM ghaNAM manuSyo dainika bhojana ane vetanathI vipula AzanAdi taiyAra karatAM hatA, karIne je loko jema-jema Ave, jemake pAMzika, pathika, karoTika, kApaTika, pAkhaMDI ke gRhasthone tyAM Aad, vizvasta karI uttama sukhAsane besADI vipula AzanAdine ApatApisatA rahetA hatA. tyAre mithilAe zRMgATake yAvatu ghaNAM loko paraspara Ama kahetA hatA - he devAnupiyo ! kuMbha rAjAnA bhavanamAM sarvakAmaguNita, manovAMchita, vipula AzanAdi ghaNAM zramaNAdine yAvata devAya che. [9] sura-asudeva-dAnava-narendrae niSkramaNa avasare (AvI) varavaTikA poSaNa karAvI ke vAcakane ghaNAM prakAre Icchita dAna apAya che. [1eo] tyAre ArahaMta mallIe 3,88,80,00,000 A pramANe artha saMpattinuM dIna daIne "dIkSA lauM' evuM manamAM dhAryuM. [101] te kALe, te samaye lokAMtika devo, je bahAloka kalAnA riSTa vimAna prastaTamAM pota-potAnA vimAnamAM pota-potAnA uttama prAsAdAvartAsakamAM dareke dareka potAnA 4ooo sAmAnika devo, traNa padA, satta sainya, sAta sainyAdhipati, 16,ooo AtmarakSaka devo ane bIjA ghaNAM lokAMtika devo sAthe parIvarIne, ghaNAM jorathI vagADatA nRtyo-gIta-vAjiMtra yAvat zabdonI sAthe bhoga bhogavato vicare che. te liokAMtika dejo A pramANe che - [12] sArasvata, Aditya, nahi, varuNa, gaItoya, tuSita, avyAbAdha, Agneya ane risTa. [10tyAre te lokAMtika devonA pratyekanA Asana calita thayA. ItyAdi pUrvavatu yAvatuM niSkamaNa karatA arahaMtone saMbodhane karavuM. tethI ApaNe jaIe ane ahata mallIne saMbodhana karIe, ema vicArIne, IzAna khUNAmAM vaikriya samuddAta vaDe samahata thaIne saMkhyAta yojana, jaMbhaka devanI mAphaka jANavuM yAva4 mithilA rAjadhAnImAM kuMbhaka rAjAnA bhavanamAM mallI ahaja pAse gayA. jaIne AkAzamAM (dhara) sthita rahIne, ghuMgharuMnA zabda sahita cAva4 uttama
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15-8/96 thI 108 165 vastro paherIne, be hAtha joDItevI ITa vANIthI kahyuM - he lokanAthA bodha pAmo. jIvone hita-sukha-niHzreyasakara thanAra dharma tIthane pravatavio. ema kahIne bIjI-trIjI vakhata paNa Ama kahyuM. kahIne malli arahaMtane vAMdI, namIne je dizAmAMthI AvyA hatA, te dizAmAM pAchA gayA. tyArapachI arahaMta mallI, te lokAMtika devothI saMbodhita thaIne mAtApitAnI pAse AvyA. AvIne be hAtha joDI bolyA - he mAtA-pitA ! huM ApanI anujJA pAmIne muMDa thaIne cAvatu patajita thavA IcchuM chuM. * * he devAnupiyo ! sukha upaje tema karo, pratibaMdha na karo. tyAre kuMbharAjAe kauTuMbikapuruSone bolAvyA ane bolAvIne A pramANe kahyuM - jaldIthI 1008 suvarNa kaLaza yAvatuM mATInA kaLaza, bIja paNa mahAI vAva tikrirAbhiSekane yogya sAmagrI upasthita karo. cAvata kiauTuMbika yuro sAmagrI] upasthita karI. te kALe, te samaye surendra amara yAvata aSNutakabha sudhInA badhAM Indro AvyA. pachI zakrendrae Abhiyogika devone bolAvIne kahyuM - jaldIthI 1008 suvarNa kaLazo yAvatu abhiSeka yogya bIjI sAmagrI upasthita karo vAva upasthApita karI, te daivI kaLazo, te mAnuSI kaLazomAM samAI gayA. tyArapachI devendra devarAja zake, kuMbharAjAe, arahaMta malIne sIhAsanamAM pUrvAbhimukha besADyA, pachI suvarNa AdinA 1008 pUrvokta kaLazothI yAvatuM abhiSeka karyo. tyAre bhagavatI mallIno abhiSeka cAlato hato tyAre keTalAMka devoe mithilAnI aMdara ane bahAra yAvata sarve diza-vidizAmAM doDavA lA. tyAre kuMbha rAjAe bIjI vakhata uttaradizAmAM sIMhAsana rakhAvyuM yAvat mallIne savaliMkAra vibhUSita karyA karIne kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM - jaldIthI "manoramA" zibikA lAvo - lAvyA. tyAre zakendrae Abhiyogika devane kahyuM - jaldIthI aneka saMbhavALI cAvatuM manoramA zibikA upasthita karo. cAvata teimaNe karI te zibikA paNa minuSyanI] zibikAmAM samAI gaI. tyArapachI arahaMta mallI sIMhAsanathI ubhA thaIne manoramA zibikA pAse AvyA, AvIne te zibikAne anupadakSiNA karIne sibikAmAM ArUDha thayA. thaIne uttama sahAsane pUrvAbhimukha beThA. * * tyArapachI kuMbhake 18-zreNi prazreNijanone bolAvyA ane kahyuM - he devAnupio tame snAna yAvatu savaliMkAra vibhUSA karI mallinI zibikAnuM vahana karo yAvatuM vahana kare che. tyAre te devendra devarAja zake manoramA zibikAnI dakSiNA bhANA vahana karI, IzAnendrae uttarI uparI bAhA vahana karI, camare dakSiNI nIronI ane utarI nIcenI bAhA vahana karI ane zeSa devoe : yathAyogya manoramAM zibikAnuM vahana karyuM. [10] manuSyoe sarva prathama zibikA vahana karI, harSathI temanA romakUpa 166 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda vikasvara thayA, pachI asurendra, surendra ane nAgendroe zibikAne vahana karI. [15] cala-capala-kuMDala dhAka, svaccheda-vikurvita-AbharaNadhArI devendra, dAnavendroe jinendranI zibikA vahana karI. [16] tyArapachI arahaMta malli manoramA zibikAmAM ArUDha thayA tyAre A ATha-ATha maMgala anukrame AgaLa cAlyA. e pramANe jamAlinI jema nimina kahetuM. * * tyArapachI arahaMta malli dIkSA levA nIkaLyA tyAre keTalAMka devoe mithilAne pANIthI sIMcI atyaMta-mbahAra vidhi karIne yAvatu cotarapha doDyA. tyArapachI arahaMta mallI sahamrAmavana udhAnamAM uttama azokavRkSe AvyA, AvIne zibikAthI nIce utaya AbharaNa-alaMkAra prabhAvatIe grahaNa karyAM. pachI arahaMta mallIe svayameva paMcamaSTika loca karyo. tyAre zakrendrae mallinA vALa grahaNa karyA ane kSIrodaka samudramAM padharAvyA. tyArapachI arahaMta malIe "siddhone namaskAra" ema kahIne sAmAyika cAgni svIkAryuM, je samaye arahaMta mallie cAstri svIkAryuM. te samaye devo ane manuSyo manuSyono nirdoSa, vAdhono nAda, gItAgAnano nighoSa zakanA vacana saMdezathI pUrNa baMdha thayA. je samaye rahA mallIe sAmAyika cAstri svIkAryuM. te samaye arahaMta malline manuSya dharmathI uparanuM mana:paryavajJAna utpanna thayuM. arahaMta malIe je A hemaMtano bIjo mAsa, cotho pakSa, poSa suda-11-nA banavAmAM mAgasara suda11 prasiddha che, tene matabheda jANavo. Avazyaka niyukti mujaba mA. su.10 baMdha bese che.] pUvaNi kALa samayamAM nirjaLa ama bhakta tapa pUraka, azvinI nakSatra sAthe caMdrano yoga thatAM, abhyatara parSadAnI rUoo strIo ane bAhya padiAnA 3oo, puruSo sAthe muMDa thaI, dIkSA lIdhI. arahaMta mallIne anusarIne ATha rAjakumAre dIkSA lIdhI. [10] te A - naMda, naMdimitra, sumitra, balamitra, bhAnumitra, amarapati, amarasena ane masena. [18] tyArapachI te bhavanapati Adi cAree arahaMta mallino nikramaNa mahimA karyo, karIne naMdIzvaradvIpe, aSTAblikA mahotsava karyo cAvatu pAchA gayA. tyArapachI arahaMtamalIe je divase dIkSA lIdhI, te ja divase, divasanA aMtima bhAge uttama azoka vRkSanI nIce pRvIzilApaka upara uttama sukhAsane besIne zubha pariNAmathI, prazasta adhyavasAyathI, prazasta ane vizuddha vezyAthI tadatvaka karma-rajane dUra karanAra apUrvakaraNamAM anupavezIne anaMta cAvatuM kevaLajJAna-darzana utpanna thayA. * vivecana-96 thI 108 : prAtarAza-prabhAtika bhojanakALa arthAtu be prahara sudhI. sanAtha-svAmI sahita, anAtha-raMka, paMciya-roja mArge janAra, pahiya-pathika, kvacit mArge janAra, karoTikAkapAla vaDe caranAra, kAyakoDika-bhArane vahenAra, tenI koTI, tenA vaDe caranAra,
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15-8/96 thI 108 163 kApeTika-kaTa vaDe caranAra athavA kApiTaka-kapaTayArI, vAyanAMtaramAM sthimAsa che, athatui hAtha vaDe hiraNyano paramArza-grahaNa athavA teTaluM parimANa hiraNya. TforoI zakae Apela hiraNya dAna pramANa ja. kemake bIjuM paNa svakIya dhanadhAnyAdi gata dAna saMbhave che. tatya tatha-pura AdinI aMdara, deze deze - zRMgATaka Adi, tahiM tahiMmahApatha-pagAdinA ghaNAM sthAne, mahAnasabhAlArasoIgRha. bhayabhatavetana-dravya bhojanarUpa ane mUlyarUpa, pAkhaMDa-liMgI, vezadhArI. saqkAmaguNiya-abhilASa yogya rUpa-rasagaMdha-sparzarUpa hoya ke taiyAra karela. kimIcchiyaM-IcchAnusAra je devAya che. * * * vAyanAMtaramAM "surasuriya" pATha che. temAM bhojanamAM A sUra ane A sUrabhuta, cageTa je pIrasavAnI kriyA che. varasavariyA-ISTa arthanuM grahaNa * * * sArasvatAdimAM sArasvatathI Agneya e ATha kRSNarAjinA avakAza aMtaramAM rahelA ATha vimAnavAsI che ane riTha, riTha nAmaka vimAna prastaTavAsI che. kavacit daza bhede lokapAlo kahevAya che. ame ahIM sthAnAMga anusAra ja kahyA che. hakkaromakavehiM-romAMcita, * x * sajIMda viurviyAgaraNa dhAripotAnI IcchA mujaba vikarvita AbharaNane dhAraNa kare che te. "jahA jamAli" bhagavatI sUtramAM jema jamAlinuM niSkramaNa kahyuM tema ahIM kahevuM athavA meghakumAranuM kahevuM. vizeSa A - cAmaraghArI taruNI AdimAM zakrendra, IzAnendra hoya teTaluM ahIM vizeSa. * * * mAsika gAthA-temAM - keTalAMka devo mithilA rAjadhAnIne aMdara-bahArathI pANI vaDe sIMcIne saMmArjana karIne, saMkRSTa -x * kare che. keTalAMka devo maMcAtimaMca yukta kare che. -x - keTalAMka devo hiraNyanI vaSa, suvarNanI varSA, ratna-vaja-puSa-mAlya-gaMdha-cUrNa-AbharaNanI varSA kare che. keTalAMka hiraNyavidhi, suvarNa cUrNavidhi kare che ItyAdi. * x * A rAjaprapzIyamAM jovuM. - 4 - suddhasTa cokkArasIpakha-zuklapakSanI je ekAdazI tithi, nAyakumAraIvAkuvaMza vizeSa bhUta, tenA kumAra-rAjyane yogya. tassava divasamsa - je divase dIkSA lIdhI, te ja - poSa suda-11-lakSaNa, tenA pazcima bhAgamAM. A ja vAta AvazyakamAM mAgasaranA pUrvANamAM kahI che. kahyuM che - vevIza tIrthakarane pUvarNamAM kevaLajJAna uparyuM tathA mAgasara suda-11, maline azvinInA yogamAM, (mallino) temAM ahoramano chAstha paryAya kahela che. tethI A baMne abhiprAyamAM bheda kema che ? te bahuzruta jANe. kammasyavikaraNakara-karmarajane dUra karanAra, apUrvakaraNa e AThamuM guNasthAnaka, anaMta-viSayanA anaMtapaNAthI, anutta-samasta jJAnapaghAna, nighiAta-apratihad, nirAvaraNa-kSAyika, kRna-sarva arthanA grAhakapaNAthI, pratipUrNa-pUrNimAnA caMdrava sala saMzayukad. * sUtra-109 - te kALe, te samaye badhAM devonA Asano calita thayA, dAmapadeza sAMbhaLyo, 168 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda naMdIzvare mahotsava karyo. pAchA gayA, kuMbha paNa gayo. tyAre jitarANa Adi chae rAjAe moTA putrane rAjyamAM sthApIne hajAra paraNavAhinI zibikAmAM ArUDha thaI sarva RddhithI arahaMta malli pAse yAvatuM papAsanA karI * * tyAre arahaMta mallIe te moTI padA, kuMbharAja ane jidNa Adine dharma kahyo. parSadA - x * pAchI gaI. kuMbha rAja zrAvaka thayo, prabhAvatI zrAvikA thaI. jitarabu Adi cha rAja dharma sAMbhalIne bhagavAna ! A saMsAra Adita che. sAva4 dIkSA lIdhI ane caudapUrvI thaI, anaMta kevala pAmI siddha thayA. tyArapachI ArahaMta mallI, sahasamavanathI nIkaLyA, nIkaLIne bahAranA janapadamAM vicaravA lAgyA. bhao maline bhiSaNa Adi ra8-gaNa, 28-gaNadhara thayA. 40,000 sAdhuo, baMdhumati Adi 55,ooo sAdaDIo, 1,84,ooo zrAvako, 3,65,000 zrAvikAonI utkRSTa saMpadA thaI. arahaMta malline 6oo caudapUrva, raooo avadhijJAnI, 3raoo kevaLajJAnI, 35oo saikriyalauidhara, 8oo mana:paryavajJAnI, 14oo vAdI, 2ooo anuttaropapAtikonI utakRSTa saMpadA thaI. be prakAre takRva bhUmi thaI - yugAMtakRta bhUmi, payiAMtakRta bhUmi yAvat ra0mAM puruSa yuga sudhI yugAMtakRt bhUmi thaI, be varSanA payarti koI moTo gayuM. arahaMta mallI ra5-dhanuNa uMcA-UMcAIthI, priyaMgu samAna varNavALA, samasatusa saMsthAnI, vajaRSabha nArAya saMghayaNI, madhya dezamAM sukhe sukhe vicaratA sameta parata AvyA. AvIne saMmetaraulanA zikhare pAdapopagamana anazana ka mallI arahaMta 100 varSa ghamAM rahyA. 100 varSa jUna 25,000 varSa kevalI payayi pALIne, 55,000 varSa savayui pALIne, grISmano pahelo mAsa, bIje pakSa, caitrasuda-4-nA bharaNI nakSatramAM, adharAtrinA kALa samayamAM paoo sAdajInI abhyatara padA, 500 sAdhunI bAhya parvadAyukta, nirjaLa mAsika anazana saha, lAMbA hAtha rAkhI [ubhA-ubhA vedanIya-Ayu-nAma-gotra karmano kSaya karIne sihadra thayA. e rIte parinivaNa mahimA kahevo, jema jaMbUtIpa prajJaptimAM kahyo che. naMdIzvare aSTAdvika mahotsava karI devo pAchA gayA. he jaMbU zramaNa bhagavaMta mahAvIre AThamAM jJAtAdhyayanano A artha kahyo che, te huM kahuM chuM. * vivecana-109 - aDhAhiyamahimA - ATha divasono samUha je mahotsavamAM hoya te aptAhikA. A vyutpatti che, pravRttithI mahimA mAtra jANavo. tethI eka divasamAM viruddha nathI. aMtagaDa-bhavano aMta karanAra, mokSe janAra. bhUmi-kAlAMtara bhUmi. yuga-kAlamAnA vizeSa, te guru-ziSya-praziSyAdi rUpe kramavartI. A yuga vaDe mApela te yugAMtakara, paryAya-tIrthakaranA kevalita kALane AzrIne che. - X - X - malli jinathI AraMbhI vIsamAM puruSa sudhI sAdhuo siddha thayA, pachI siddhigamanano viccheda thayo. bhagavaMtanA
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/8/109 169 be varSanA kevalI paryAyamAM koIka jIve saMsArano aMta karyo. kyAMka be mAsa paryAya ane kyAMka cAra mAsa paryAya aMta karyo, tevo pATha paNa maLe che. vaUAripANI-laTakatI bhUjA. jaMbudvIpaprajJaptimAM bhaRSabhanA nirvANa mahimAvat mallijinano paNa kahevo. te AvuM kaMIka - malli arhat nirvANa pAmyA tyAre zakanuM Asana calita thayuM, avadhijJAnathI te jANI, parivAra sahita sammetazaila zikhare Avyo. vimanaska, nirAnaMda, AMsu sAthe jinazarIrane traNa pradakSiNA karI, samIpe rahI namana-paryupAsanA karI. A rIte badhAM vaimAnikAdi devendro AvyA. pachI zakranA devo naMdana vanathI gozIrSa caMdanAdi lAvyA, kSIra samudranA jaLathI jinadehane navaDAvyo, caMdanano lepa karyo, zveta sADI paherAvI, savAlaMkArathI vibhUSA karI. gaNadharanA zarIrane paNa tema karyu. traNa zibikA karAvI, arihaMta-gaNadhara-sAdhune zibikAmAM sthApI, citAmAM sthApyA. agnikumAra devoe agni vikaryo, vAyukumAre vAyu vikaryo, bAkInA devoe dhUpa-ghI Adi nAMkhyA. baLI jatAM meghakumAra deve kSIrodakathI citAne ThArI. zake jamaNI bAjunI uparanI dADhA lIdhI. IzAne DAbI bAjunI, camara nIcenI jamaNI, balIe DAbI bAjunI ane bAkInA devoe yathAyogya aMgopAMga grahaNa karyA. pachI tIrthaMkarAdinI rAkhAdi upara mahAstUpa karyo ane parinirvANa mahimA karyo. pachI zake naMdIzvare jaIne aMjanaka parvata jinAyatana mahimA karyo. cAre lokapAle dadhi mukha parvata siddhAyatane mahimA karyo. e rIte IzAnAdinA - 4 - lokapAla paNa jANavA. zake potAnA vimAne jaI sudharmA sabhAmAM mANavaka staMbhamAM samudgakamAM dADhA padharAvI, siMhAsane besI, mallijinanA sakiya pUjyA. ahIM dRSTAMtano niSkarSa batAvyo nathI. paNa mAyA na karavI. muni dIparatnasAgare karela adhyayana-8-no TIkAsahitano anuvAda pUrNa 170 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda adhyayana-9-"mAkaMdI' -- -- -- -- -- have navamAMnI vyAkhyA kahe che. teno saMbaMdha A che - pUrvamAM mAyAvALAno anartha kahyo, ahIM bhogathI avitano anartha che - sUtra-110 thI 112 : [110] bhagavan ! jo zramaNa yAvat nirvANa prApta bhagavaMte AThamA jJAta adhyayanano A artha kahyo che, to bhagavan ! zramaNa bhagavaMte navamAM adhyayanano zo artha kahyo che ? hai jaMbU ! te kALe, te samaye caMpAnagarI hatI. pUrNabhadra caitya hatuM, tyAM mArkadI nAme sAvAha raheto hato. te RddhimAn hato. tene bhadrA nAme patnI hatI. te bhadrAne be sArthavAha putro hato. te A - jinapAlita ane jinarakSita. te baMne mArkedika putro, anya koI divase ekaThA thayA, teomAM paraspara Avo vArtAlApa thayo ApaNe pota vahanathI lavaNasamudrane agiyAra vakhata avagAhyo, haMmezA ApaNe dhana prApta karyo, kArya saMpanna karyA, vinA vighne potAne ghera zIghra pAchA AvyA. to he devAnupriya ! ApaNe ucita che ke ApaNe bAramI vakhata lavaNasamudrane potavahanathI avagAhIe. ema kahIne ekabIjAnI A vAtano svIkAra karyo. pachI mAtApitA pAse AvIne kahyuM - he mAtApitA ! ame agiyAra vakhata Adi pUrvavat yAvat potAne ghera pAchA AvyA. ame ApanI anujJA pAmIne bAramI vakhata pota-vahanathI lavaNasamudra avagAhavA IcchIe chIe. tyAre mAtApitAe temane kahyuM . - he putro ! bApadAdAthI prApta yAvat bhAga pADavA mATe pApti saMpatti che. to he putro ! vipula mAnuSI Rddhi-satkAra samudaya bhogone bhogavo. vighnavALA, nirAlaMbana lavaNasamudra utaravAthI tamane zo lAbha che ? vaLI bAramI yAtrA sopasarga thAya che. mATe he putro ! tame bAramI vakhata lavaNasamudrane na avagAho, jethI tamArA zarIrane koI Apatti na thAya. tyAre te putroe bIjI-trIjI vakhata Ama kahyuM - he mAtApitA ! ame agiyAra vakhata yAvat lavaNa samudra avagAhIo. tyAre te mArkadI putrone jyAre ghaNAM sAmAnya ke vizeSa kathanathI kahevA - samajAvavAmAM, teo samartha na thayA tyAre IcchArahitapaNe ja A vAtanI anujJA ApI, tyAre te mAdika putroe mAtA-pitAnI anujJA pAmIne gaNima-dharimameya-paricchedha bharIne, ahakanI mAphaka yAvat lavaNasamudramAM aneka yojana gayA. [111] tyAre te mAdika putro aneka zata yojana avagAhana karyA pachI aneka zata utpAdare utpanna thayA. jemake - akALe garjanA yAvat gaMbhIra meghagarjanA, pratikULa, teja havA cAlavA lAgI. tyAre te nAva te pratikULa vAyuthI vAraMvAra athaDAtI-uchaLatI-kSobhita
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/9/110 thI 112 11 132 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda thatI, pANInA tINa vegathI vAraMvAra TakarAtI, hAthathI bhUtala upara pachADela daDAnI jema sthAne sthAne uMcI-nIcI thatI, vidhAdhara kanyA mAphaka uchaLatI, vidhAbhaSTa vidhAdhara kanyAnI mAphaka AkAzadlathI nIce paDatI, mahAna guDanA vegathI mAsita nAgakA mAphaka bhAgatI, ghaNAM lokonA kolAhalathI sthAnabhraSTa AakizorI mAphaka ahIM-tahIM ghaDatI, gurajana Ta aparAghathI sajajana kuLa kanyAnI mAphaka (zaramathI) nIce namatI, taraMgonA prahArathI tADita thaI tharatharatI, AlaMbana rahita mAphaka AkArAthI nIce paDatI, pati mRtyu pAmatA rUdana karatI navavadhU mAphaka pANIthI bhIMjAyela sAMdhAthI jaLa TapakAvatI evI - - - - paccakI rAja dvArA avaruddha ane parama mahAbhayathI pIDita koI mahA uttama nagarI samAna vilApa karatI, kATathI karelA prayoga yukata, yoga paritAjikAnI jema dhyAna karatI athava sthira thatI, jaMgalathI nIkaLI parikSAMta thayela vRddha mAtAnI jema hAMphatI, tapa-caraNanuM phaLa kSINa thatAM, cyavana kALe zreSTha devI mAphaka zoka karatI evI naukAnA kAcha ane kUri sUcUra thaI gayA. meDhI bhAMgI, mALa sahasA namI gaI, zULI upara caDela jevI thaI gaI, jaLano sparza vaka thavA lAgyo. eDelA TiyA taDataDa karavA lAgyA. loDhAnI li nIkaLI gaI, bAMdhela doraDA bhInA thaI tUTI gayA. - - : te nAva kAcA zakorA jevI thaI gaI. abhAgI manuSyanA manoratha jevI ciMtanIya thaI gaI. kafdhAra, nAvika, vaNiphajana, karmakara hAya-hAya karatA vilApa karavA lAgyA. te vividha raheno ane mAlathI bharelI hatI. ghaNAM-seMkaDo paro rudana-kaMdana-zoka-adbhapAta-vilApa karavA lAgyA, tyAre eka moTA jaLagata giri zikhara sAthe TakarAIne nAvatuM phUpa-toraNa bhAMgI gayuM, dhvaja daMDa vaLI gayo. valaya jevA so TukaDA thaI gayA. kaDakaDa karI tyAM ja naSTa thaI gaI. * tyAre te naukA bhaMga thavAthI ghaNAM paraSo rana-bhAMDa-mAmAnI sAthe pANImAM DUbI gayA. vizva tyAre te catura, dasa, prAtArtha, kuzala, meghAvI, nipuNa, zalhyopagad, ghaNAM potavahananA yuddha kAryomAM kRtArtha, vijayI, amRDha, amUDha hatA mArkadI puruSone eka moTuM pATIyuM prApta karyuM. je pradezamAM te potavahana naSTa thayela, te pradezamAM eka ranadvIpa nAme moTo hIpa hato. te aneka yojana laMbAIpahoLAIvALo, aneka yojana paridhivALo, vividha vanakhaMDathI maMDita hato. te sagrIka, prAsAdIyAdi hato. tenA bahumaudeza bhAge eka moTo prAsAdAvartAsaka hato. te ghaNo uMco vAva sazIkaraNa tathA prAsAdIyAdi hato. temAM ranadvIpa devI nAme detI rahetI hatI, te pApINI, caMDA, rudrA, sAhasikA hatI. te uttama prasAdanI cAre dizAmAM cAra vanakhaMDo kALA, kALI AbhAvALA ho. tyArapachI te mArkadI >>o te pATIyA vaDe taratA-taratA ranadvIpanI samIpa pahoMcyA. te mArkakIputrone zAha maLI. muhurta paryanta vizrAma karyo. pATIyAne choDI dIdhuM. ranadvIpamAM utaryA. pachI phaLonI mANA-gaveSaNA karI, phaLa meLavIne khAdhA. pachI nALiyeranI mArgA-gaveSaNA karI, karIne nALiyera phoDavuM, tenA telathI ekabIjAnA gAmonuM ullaMgana karyuMpachI puSkariNImAM utarIne, snAna karI yAvatuM bahAra AvyA. tyArapachI pRvIzilA pazka upara beThA. tyAM Azcata, vizvasta thaI, uttama sakhasane beThA. tyAM beThA-beThA caMpAnagarI mAtA-pitAthI AjJA levI, lavaNasamudramAM utaravuM, tophAnI vAyu upajyo. nAva bhAMgIne nAza pAmI, pATIyuM maLavuM ranIye AvavuM, A badhuM vicAratA-vicAratA apahata mana saMkalpa thaI cAvata ciMtAmagna thayA. tyAre te ranadvIpa devI, te mArkadI yugone avadhijJAnathI jue che. joIne hAthamAM DhAla ane talavAra lIdhI. sAta-ATha tADa pramANa uMcI AkAzamAM uDI, uDIne utkRSTa yAva4 devagatithI jatI-jatI mArkadI putro pAse AvI. AvIne krodhita thaI, mArkI putrone tIkhA-kaThora-niSThara vacanothI Ama kahevA lAgI - o mArkadI putro ! apAtinA prArthita, je tame mArI sAthe vipula bhogopabhoga bhogavA vicarazo, to tamAruM jIvana che, ane jo tame mArI sAthe vipula bhoga bhogavatA nahIM vicaro, to tamArA mastaka, A nIlakamala-bheMsanA zRMga-cAvatuMaAnI dhAra jevI talavAra vaDe tADaphaLanI jema kApIne ekAMtamAM pheMkI daIza, je gaMDasthaLa ane dADhI-mUMchane lAbha karanAra che, muMchothI suzobhita che. tyArapachI te mArkadIputro rajadvIpa devatAnI pAse A vAta sAMbhaLI, bhayabhIta thaI, be hAtha joDI kahyuM - he dezanupiyA ! Apa jema kahezo, tema vartIzuM, ApanA AjJA-upapati-vacana nizamAM rahIzuM. tyAre te ranadvIpanI devI, te mArkadI patrone laIne uttama pAsAde AvI. AvIne azubha pagalo dUra kayAM, karIne zubha pugalo prakSepyA, pachI tenI sAthe vipula bhogopabhoga bhogavavA lAgI. roja amRtaphaLa lAvatI hatI. * vivecana-110 thI 112 : badhuM sugama che. [ahIM - x * nizAnI aneka sthAne che, kemake te sUkAmAM AvI gayela che.) nirAlaMbana-nikAraNa athavA muzkelImAM zaraNane mATe AlaMbanIya vastu vajIne. kAlikAvAta-pratikULa vAyu, AhuNijjamANI-kaMpatu, Dagatu, vidrava prApta. saMcAlyamAna-eka sthAnathI bIje sthAne javuM, saMkSobhyamAnA-nIce DUbatI, athavA temAM rahela lokane kSobha utpanna karatI. - x* du-daDo, te ja pradezamAM nIce jatIUMce AvatI. - xx* vipalAyamAnava-bhayathI doDatI evI -x-x- viguMjaMtIvaavyakta zabda karatI ke nIce namatI, gurUjana-pitA Adi. - 4 - - pUrNakti-vedanA vaDe tharatharatI evI. - x * gaNitalaMbaneva-AlaMbanathI bhraSTa jevI, AkAzathI paDatI. - x* laMbA-doraDAM - x * viUIramANa-pANI jharatI evI, * x * paracakarAjena-bIjA senyanA rAjA vaDe abhirohitA-badhI taraphathI nirodha karAyelI * x * x * kapaTa-veza AdinA anyathApaNAthI je chA, tenA vaDe prayoga
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/9/110 thI 112 parapratataraNa vyApAra, tenA vaDe yukta. yoga parivAkiA-samAdhi pradhAnavatavALI, 4 - 4 - pariNatavayA - cauvana vItI gayelI, ammaya-putrane janma denArI, - 4 - x tapazcaraNa-brahahmacaryAdi, upacArathI tenuM phaLa. * X + kASTha ane kUpara cU-cUra thaI gayA tathA meDhI-badhAM pATIyAnuM AdhArabhUta kASTha, bhAMgI gayuM. moTita-bhagna, sahasA-akasmAt, athavA sahasra saMkhyajanAzrayabhUta, mAla-uparano bhAga - 4 - zUlAciteva-zULImAM parovela evI. - x - vaMka-vaka, parimarza-samudranA jaLano sparza, athavA zUlAcita-zUlA rUpe Acarela, parimAsa-nAva gata kASTha vizeSa, phalakAMta-joDela pATIyAnA chidramAM, taTataTAyamAna-tevA prakAranA dhvanine karatA, sphUta-vighaTIta thatAM, saMdhi-joDa, - x - sarva-sarva avayava vaDe viSkRbhita-vivRtatAne pAmela. rajjavaH- phalakane joDatA doraDA, visaraMta-badhAM gAtro vizIrNa thayA. - X - 173 AmakamalakabhUtA-kAcA zarAvalA samAna, jaLa saMparkathI kSaNamAM naSTa thavAthI. ciMtyamAna-A ApattimAMthI kema nIkaLazuM tema vikalpo karatA, - X - 4 - hAhAkR!hAhAkAra vaDe, karNadhAra-nimika, - 4 - 4 - 4 - royamANa-zabda sahita AMsune choDatA, kaMdamANa-zokathI moTo avAja karatAM, soyamANa-manathI kheda pAmatA, tipramANabhAthI parasevo ane lALa pADatAM, vilapa-pIDAthI bolatA, aMto jalagaya-pANInI aMdara, giri zikharane pAmIne kUpaka staMbha bhAMgI gayo. - 4 - valaka-lAMbA kASTha rUpanA seMkaDo TukaDA jemAM thayA te athavA valayAkAra so TukaDA vaDe khaMDitA evI. - x - vidvava-vinAza pAmI. saMparAya-saMgrAma, tenI jema je bhISaNa potavahana kAryo. devatAnA vizeSaNa, vijaya coranA vizeSaNavat jANavA. asikheDagavaggahattha-jenA hAtha khaDga ane kUlakamAM vyagra che te. ratakhaMDamaMsuyajenAthI gaMDa lAla thAya, tevA dADhI-mUchanA vALa. mAucAu-hoThanA vALa saMbhave che athavA mAuyA-sakhI ke mAtA, tenA vaDe upazobhita-samAracita kezatva AdithI janita zobhA ke upazobhita. - 4 - vadiSyati-upadeza Ape che. - 4 - AjJA-avazya karavuM, Adeza, upapAta-sevAvacana - 4 - athavA je Apa kahezo, temAM AjJAdi rUpe svAsyAmaH-vartIzuM. amayaphala-amRta jevA phaLa. * sUtra-113 thI 122 - [113] tyAre te ratnadvIpadevI, zakanA vacana AdezathI, lavaNAdhipati susthite kahyuM - tuM lavaNarAmudranuM 21-vakhata bhramaNa kara, tyAM je koI tRNa-pAnakASTha-kacaro-azuci-saDela gaLela vastu ke dudhata vastu Adi azuddha vastu hoya, te badhuM 21-21 vakhata halAvIne samudrathI kADhIne eka tarapha pheMkI devo. ema kahI teNIne niyukta karI. tyAre te ratnadvIpadevIe te mAkadIputrone kahyuM - nizce he devAnupriyo ! zakrAdeza susthitanA kahevAthI yAvat niyukata thaI chuM to yAvat huM lavaNasamudrathI jyAM sudhImAM AvuM, tyAM sudhI A uttama prAsAdamAM sukhasukhe ramaNa karatA raho. jo tame A samayamAM udvigna, utsuka ke uddhava pAmo to tame pUrvadizAnA jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda vanakhaMDamAM cAlyA jajo. tyAM be Rtu sadA svAdhIna che pAvRt ane varSARtu. [114] temAM kaMdala ane sighirUpa dAMta, nipuranA uttama puSpa rUpa uttama sUMDha, phUTaja-na-nIpanA puSpa rUpa sugaMdhi madajala che, evI pAvRt RturUpa hAthI sadA svAdhIna che. 174 [115] temAM Indragopa rUpa vicitra maNi, deDakAnA samUhanA zabdarUpa jharaNAno dhvani, zikhare sadA vicarato cUsamUha evo varSARturUpa parvata sadA svAdhIna ce. [116] he devAnupriyo ! pUrvadizAmAM ghaNI vAvaDI yAvat sara-sara paMktiomAM, ghaNAM latAmaMDapa, velImaMDapa yAvat puSpamaMDapomAM sukhe sukhe ramaNa karatAM samaya vItAvoya. jo tame tyAM paNa udvigna-utsuka ke upaddhava pAmo to tame uttaranA vanakhaMDamAM jajo, tyAM be Rtu sadA svAdhIna che. te A - zarada ane hemaMta. [117] sana, saptada vRkSa rUpa kAMdha, nIlopala, padma, nalina rUpa zrRMga, sArasa, cakravAkanA kuMjanarUpa ghoSa, yukta zaradaRturUpI baLada sadA svAdhIna che. [118] zvetakuMda rUpa dhavala jyotsanA, praphullita loAvALA vanakhaMDarUpa maMDalatala, tuSAranA jalabiMdunI dhArArUpa kiraNo, evI caMdramA jevI hemaMtaRtu tyAM sadA svAdhIna che. [119] he devAnupriyo ! tame tyAM vAvaDImAM yAvat vicaro, jyAre tame tyAM udvigna cAvat utsuka thaI jAo, to tame pazcimanA vanakhaMDamAM jajo, tyAM be Rtu ravAdhIna che. te A - vasaMta, grISma. [20] vasaMtarUpI Rtu-rAjA sadA vidhamAna che. vasaMta-rAjAnA AmanA puSpono manohara hAra che, kiMzuka-kaNikAra-azokanA puSpono mugaTa che, tathA uMcA tilaka, bakula vRkSonA chatra che. [121] te vanakhaMDamAM grISmaRtu rUpI sAgara sadA vidhamAna rahe che. temAM pATala ane ziSinA puSpo rUpI jaLathI paripUrNa rahe che. mallikA, vAsaMtikI latAnA puSpo tenI veLA, zItala pavana te magaro che. [22] tyAM ghaNuM ja yAvat viro. he devAnupiya ! jo tame tyAM paNa udvigna ane utsuka thAo, to tame A uttama pAsAdamAM jajo ane mArI vATa jotA-jotA tyAM raho, paNa tame dakSiNI vanakhaMDamAM na jazo, tyAM eka moTo ugraSi, caMDaviSa, ghoraviSa, mahAviSa atikAya, mahAkAya che, "tejo nisarga" mujaba jANavo. te kAjaLa-bheMsa-mUsA samAna kALo, netraviSa ane roSathI pUrNa, aMjanavuMja samAna kALo, rakta AMkha, saMcaLa-paLa-baMne jIbho, dharaNinI veNIrUpa, utkaTa-phUTa-kuTila-jaTIla-karkaza-vikaTa phUTATopa karavAmAM dakSa, luhAranI dhamaNamAM dhamAtA thatA avAja samAna, anAgaNita pracaMDa, tIvra zeSa, svasti-capaladhamadhamato, dRSTimAM viSa vALo sarpa vase che. (tenAthI) kyAMka tamAruM zarIra vinAza pAmaze.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/9/113 thI 122 15 te devIe be-traNa vakhata Ama kahyuM, kahIne vaikriya samughAta karyo karIne utkRSTa devagatithI lavaNasamudranA ekanIza cakra lagAvavAmAM pravRtta thaI. * vivecana-113 thI 122 - dezAMtaramAM rahelane kahevuM te zakavacana saMdeza, azuci-apavitra, * * * durabhigaMdha-duSTagaMdha, ayokSa-azuddha, tisattakhato-ekavIza vakhata, eyaMsi aMtaraMsiA avasaramAM ke virahamAM, uQiga-udvigna, udvegavALo, pAThAMtarathI ututIDarela, usuya-utsuka tatva do ud Adi, temAM pUrvanA vanakhaMDamAM be vaDatu-kALA vizeSa sadA svAdhIna che - prAvRTa ane varSArANa arthAta aSADhathI Aso. *x* kaMdalapratyagralatA, siliMgha-bhUmiphoDA athavA kaMdalapadhAna ziliMgha vRkSa vizeSa. * * * * * nikura-vRkSa vizeSa tenA uttama puSpo. * x * kuTajArjunanIpa-vRkSavizeSa. surabhidAnasugaMdhI madajala, prAvRt Rtu te ja uttama hAthI. * X -- sugopa-Indragopa nAmaka lAla varmI kIDA jevA padArANa Adi varNavALA maNI, tenAthI citrita, darakularaNita-deDakAnA samUhano avAja, tenA jevA jharaNAnA zabdo, nahiMNavRMda-morano samUha, pariNaddha-parigata. - x * tevo vaSamitu vat parvata. svAdhIna-svAyata.. saohemaMta-kAratakathI mAgha. temAM sana-valkala pradhAna vanaspati, saptavarNasaptaccha, te baMnenA pupo. te rUpa skaMdha, *x - sAsa, cakavAka-pakSI vizeSa, raviyata, tenA jevo ghoSa tevo zaraRtu e ja baLada tevI Rtu svAdhIna che. - - te ja vanakhaMDamAM-kuMdakuMda nAme vanaspatinA puSpo, tenA jevI jyostA-caMdrikA. * * * tuSA-hima, udakadhArA-dikabiMdapravAha, pIva-skUla, kara-kiraNa jenA che, tevI hemaMtaRtu rUpa caMdra, svAdhIna che. te rIte vasaMta grIma-phAgaNathI jeTha. sahakAra-cUtapuSpo, -x- kiMzuka-palAzanA pupo, mugaTa-kirITa, uti -uad, tilaka-bakulanA phUlo, Atatra-cha, vasaMta Rtu rU5 rAjA svAdhIna che. * * * mallikA-vela, vAsaMtikA-latA vizeSa, dhavala-zveta, velApANInI bharatI, anila-vAyu. -- Avo grISma RtusAgara svAdhIna ce. uga-durjaratva viSa jevuM che ke, "x- pAThAMtarI bhogaviSa, temAM bhoga-zarIra, tenA jevuM viSa. ghorapaparAe hajAra puruSanuM ghAtaka. mahatta-viSapaNe jaMbUdvIpa pramANa zarIra paNa thAya. kAyA-zarIra, bIjA karatA atikAya hovAthI mahAkAya. nI taiyAnasabhA - zeSa vizeSaNo gozAlaka ca>>i mujaba kahevA. pUNA - svaNadi tapAvavAnuM bhAjana vizeSa. A badhAMnI jema kALo. nayanavisarosapuNa-daSTinA viSa ane roSathI pUrNa, jaNajjanigarapAse - kAjaLanA pejanA kiraNa samAna prakAzato. yamala-sahavartI, yugala-be, calaMta-ati capaLa. veNIbhUta-strInA mastakano kezabaMdha vizeSa - 4 - ukaTa-baLavAna, chUTa-vyakta, kuTila-tenA svarUpathI * x * karkaza-niSphara, vikaTavistIrNa, phaTATopa-pheNa phelAvavI-- luhAranI bhaThThImAM agni vaDe tapAvAtuM loDha, tenI jema je 'dhamadhama' evo avAja, anarmalita-anivArita, aprameya. caMDatIva-ati tIvra roSa, samuha-kutarAnuM mukha, tenA jevuM AcaraNa. - 4 - 136 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda * sUtra-123 thI 14o : [1] tyAre te mArkedika yugo muharta mAtrAmAM ja te uttama prAsAdamAM mRti, rati, dhRti na pAmatA parasapara kahyuM - devAnupiyA rAnIpadevIe ApaNane kahyuM ke - huM zakanA vacanasaMdezathI susthita lavaNAdhipati vaDe cAvatuM Apatti thaze. to devAnupiya! ApaNe ucita che ke pUrvIya vanakhaMDamAM jaIe. paraspara A artha svIkAryo. svIkArIne pUrvIya vanakhaMDamAM jaIe. tyAM vAvamAM cAva4 maNa karatA, valI maMDapamAM yAvatuM vicarIza. tyArapachI te mAgaMdI putrone tyAM paNa smRti yAvat prApta na thatAM uttarI vanakhaMDamAM gayA. tyAM vAvamAM cAvatu jANI gRhomAM vicare che. tyArapachI te mArkadI putrone tyAM paNa mRti yAvata prApta na thatAM pazcimI vanakhaMDamAM jaI yAvatuM vicare che. tyArapachI te mAEEputrone tyAM paNa smRti cAvatu na pAmatA paraspara kahyuM - he devAnupiyA ApaNane raktadvIpadevIe kaheluM ke - huM zakanA vacana saMdezathI - x - yAvata tamArA zarIne Apatti thaze. to temAM koI kAraNa hovuM joIe. ApaNe ucita che ke dakSiNI vanakhaMDamAM jaIe, ema karI paraspara A vAtane svIkArIne dakSiNI vanakhaMDamAM jaIe, ema karI paraspara A vAtane svIkArIne dakSiNI vanakhaMDamAM javAne nIkaLyA. tyAM ghaNI gaMdha phUTatI hatI, jevI ke - koI sApanuM mRta kalevara hoya yAvata aniSTatara hoya tyAre che. mArkadIyugo, te azubha gaMdhathI abhibhUta thaIne khetapotAnA uttarIyanI mukha DhAMkI dIdhuM. pachI dakSiNa dizAnA vanakhaMDamAM gayA tyAM teoe eka moTuM vadhasthAna joyuM, seMkaDo hADakAMnA samUhathI vyAd, jovAmAM bhayaMkara hatuM. tyAM zUlI para caDhAvela eka puruSane ruNa, virasa, kaSTamaya zabda karato joyo. joIne DarI gayA yAvatu bhaya utpanna thayo. te zULIe caDhAvela purUSa pAse AvyA, AvIne tene kahyuM - he devanupiyA A vadhasthAna konuM che? tuM koNa chekyAMthI Avyo che? koNe ApattimAM nAMkhyo? tyAre bhUlIe caDhela puruSe mArkaEIputrane kahyuM - he devAnupiyo ! A rahanIya devInuM vadhasthAna che. huM jaMbUdvIpanA bharatakSetrathI, kAkaMdIno Aa vaNipha chuM. vipula pazya-bhAMDamamAthI lavaNa samudramAM cAlyo. pachI mAruM otavahana bhAMgI gayuM. uttama bhAMDAdi badhuM DUbI gayuM. eka pATIyuM hAthamAM AvyuM. tenA vaDe taratA-tarato rAhuye pahoMcyo. tyAre ranadvIpadevIe mane avadhijJAna vaDe joIne, mane kaDI, mArI sAthe vipula bhogone bhogavatI vicaravA lAgI. pachI te devIe koI vakhate koI nAnA sAparAdha vakhate ati kupita thaIne mane A vipattimAM nAMkhyo. khabara nahIM. tamArA A zarIrane kevI Apatti prApta thaze? tyAre te mArkakyugo te zULIe caDhela puruSa pAse A vAta sAMbhaLI, samajIne ghaNAM ja Da yAvatu saMbhAtabhayavALA thaIne te purapane pUchayuM - he devAnupiya! ame ranaddhISadevI pAsethI kaI rIte chuTakAro pAmI zakIe ? tyAre
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1-9/123 thI 140 13 138 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda te zULI caDhela paraNe te mArkadI putrone kahyuM - A pUrva dizAnA vanakhaMDamAM zataka yakSanuM yakSAyatana che, tyAM raulaka nAme azvarUpadhArI yakSa vase che. te laka yakSa caudaza-AThama-pUnama-amAsamAM Agata samaya ane prApta samayamAM moTA moTA zabdothI kahe che kone zuM? kone pALuM? to tame pUrvIya vanakhaMDamAM jaI, zailaka yakSanI mahArNa puSpothI arcanA karo. yakSane Ne paDIne, aMjalI joDI vinayathI sevatA tyAM raheze. jyAre te laka yakSa Aga samaye - prApta samaye ema kahe ke kone ? kone pALuM ? tyAre tame kaheze ke amane tAro, amane pALo. lakayakSa ja tamane rannAdvIpadevInA hAthamAMthI svahad choDAvaze, anyathA tamArA zarIrane zuM Apatti Avaze ? te huM jANato nathI. [12] tyAre te mAEEIputro, te zULIe caDhela puruSa pAse A artha sAMbhaLI, samajI zigha-caMDa-capala-varita vegathI pUrva vanakhaMDamAM AvI, puSkaNiImAM AvyA. temAM utaryA, jaLakrIDA karI, karIne tyAM je kamaLa hatAM yAvatuM te lIdhA, laIne raulakayatnA cahnAyatane AvyA. jotAM ja praNAma karyA, mahAI puNothI arcanA karI, karIne yakSane Ne paDI, sevA karatA ane namana karatA paryApAsavA lAgyA. tyAre zailajyakSe niyata samaye kahyuM - kone taruM? kone pALuM ? tyAre mArkadI putro ubhA thayA, be hAtha joDIne kahyuM - mane tAro, mane pALo. tyAre te zailaka co, mArkadIputrone kahyuM - he devAnupiyo ! tame mArI sAthe lavaNasamudranI madhye jatAM hazo, tyAre te pApIcaMDa-rudrA-kSudrA-sAhasikA ghaNAM ja kaThoskomaLa, anukULa-pratikULa, zRMgAka ane karaNa upasargothI upasarga karaze. jo tame raktadvIpadevInA A ano Adara karazo-jANazo ke apekSA karazo, to huM tamane pITha uparathI pADI daIza. jo tame raktadvIpadevInA arthano aAdara nahIM karo, jANazo nahIM, apekSA nahIM karo, to huM tamane ranadvIpadevInA hAthathI, mArA hAthe choDAvIza. tyAre te mArkadIyugoe zailaka cakSane kahyuM - he devAnupiya ! tame je karazo, te uparAta-vacana-nirdezamAM rahIzuM, tyAre te zailaka yakSe pUrva dizAmAM jaIne vaikiya samuddhAta karIne saMkhyAta yojana daMDa kADhe che, bIjI-trIjI vakhata paNa vaikriya samaghAta karIne, eka mahA azvanuM rUpa vikunane, te mArkadIpamone Ama kahyuM - o mArkadIko. mArI pITha upara besI jAo. tyAre te mArkadIko harSita thaI zailaka yAne praNAma karIne tenI pITha upara beThA. tyAre lake, temane beThelA jANIne AkAzamAM sAta-ATha tADa pramANa uMce uDyo, uDIne tevI uchUTa-varita-devagatithI lavaNasamudra madhyethI jaMbUdvIpamAM, bharata phogamAM, caMpAnagarI tarapha javAne nIkaLyo. [15] tyAre te ratanadvIpadI, lavaNasamudrane ekavIza cakra lagAvI, je tyAM tRNAdi hatA, tene dUra karyA. pachI uttama prasAde AvI. te mArkadIputrone prAsAdamAM na letA, pUrvanA vanakhaMDamAM gaI cAva4 cotarapha mANA-gaveSaNA kare che. te mArkadInI kyAMya yuti Adi prApta na thatA, uttarI ane pazcimImAM [14/12] yAvatu na jotAM, avadhijJAna prayojyu. te mArkadIputrone raulakanI sAthe lavaNa samudranI vaccovaccethI pasAra thatAM joyA. joIne, krodhita thaIne, ati khaga laIne sAta-ATha cAvatu uMce gaI, tevI utkRSTa gatithI mAkaMdIpago pAse AvI. AvIne bolI - o mArkadIko : aArzitane prArthanArA! tame mane choDIne zuM zailayakSa sAthe lavaNasamudra maNe thaI jaI zakazo ? ATaluM jada chatAM, jo tame mArI apekSA rAkhazo, to tame jIvatA rahezo ? ne mArI apekSA nahIM rAkho to tamane A nIlotpala-gavala talavAra vaDe cAvata tamAruM mastaka kApIne pheMkI daIza. tyAre te mArkadIpo radvIpa devI pAse A artha sAMbhaLI, samajI bhayamAsa-udvega-kSobha-saMbhAta pAmyA vinA, sanaskrIpadevInA A arthano Adara na koM, na jANuM, apekSA na karI. Adara na karatAM, na jANatAM, na apekSA karatA, zailaka yakSanI sAthe lavaNasamudra madhya thaIne cAlyA. tyAre te ranahIpadevI, te mArkadIkone jyAre pratikULa upasargo dvArA calita-gI-vipariNAmita-lobhita karavAmAM samartha na thaI, tyAre madhumRgArIkaraNa [anukULa] upasargothI upasarga karavAmAM pravRtta thaI. o mArkadIputro jyAre tame mArI sAthe hasyA, ramyA, copATa ramI, krIDA karI, jhule jhulyA, ratikIDA karI, badhuM na gaNakArIne tame mane choDIne raulaka sAthe lavaNasamudra maLe thaI jaI rahyA cho ? tyArapachI te raktadvIpadevI, jinarakSitanA manane avadhijJAna vaDe joyuM, joine kahyuM - huM nitya jinahita mATe aniSTa Adi hatI ane jinapAlita paNa mane nitya aniSTAdi hato. paNa jinarakSitane huM nitya ISTa aAdi hatI ane jinarakSita paNa mane IsTa Adi hatI. je jinapAlita, mane rUdana-kaMdanazoka-tipaNa-vilApa karatI, mArI paravA karato nathI. jinarakSita! tuM paNa mArI yAvatuM paravA nathI karato ? [16] tyAre te uttama nahIpanI devI avadhi vaDe jinarakSitanA manane jANIne, tenA vadhanA nimitte bIjI vAra bolI. | [1] telayukad, lIlA sahita vividha pUvasa mizrita, divya, nAsikA ane manane tRptidAyI, sarvaRtuka yupavRSTi karatI - [18] vividhamaNi, suvarNa, rana, ghaMTikA, ghuMgharu, jhajhara, mekhalA, A AbhuSaNanA zabdothI, dizA-tidizAne pUratI te devI Ama bolI - [1ra9] he hola! vasula! gola! nAtha ! dayitA piyA ramaNa ! kAMtA svAmI nirguNa nisthaw! tyAna ! nikRpA akRtajJa! zithila bhAI ! nirlajjA rakSA karaNa! mArA hRdayarakSaka jinarakSita [10] mane ekalI, anAtha, abAMdhava, tamArI caraNa sevanArI, adhIkhyAne choDIne javuM tAre yogya nathI. he guNazaMkara / huM tArA vinA kSaNabhara paNa jIvita rahevAne samartha nathI.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-I9/123 thI 140 139 [11] aneka matsya, magara, vivadha kSuddha jalacara prANIthI vyApta gRharU5, A ratnAkara madhye, tArI sAme mAro vadha karuM chuM. cAlo, pAchA jaIe. je tuM kupita ho, mAro eka aparAdha kSamA kara. [13] tAruM mukha meghavihina vimala caMdra samAna che, tArA netra zaradaRtunA sadha vikasita kamala, kumuda, kuvalayanA pra samAna ati zobhita che AvA nayanavALa tArA mukhadarzanatRSAthI huM ahIM AvI chuM tAruM mukha jovuM che. nAtha ! mane juo, jethI tamAruM mukha kamaLa joI lauM. [1] A rIte premapUrNa, saraLa, madhura vacana vAraMvAra bolatI, te pApaNI, pApapUrNa hRdayA devI mAgamAM pAchaLa cAlavA lAgI. [13] tyAre te jinarakSita, te kAnane sukhadAyI, manohara, AbhUSaNazabdothI, te praNayayuktansaraLa-madhura vacanothI calita-mana thayo. bamaNo rAga janmyo. te ranadvIpa devInA suMdara stana, jaghana, vacana, kara, caraNa, nayana, lAvaNya, 5, yauvanazrI, tathA teNI sAthe hAthathI karAyela AliMgana, biobhoka vilAsa, vihasita, kaTAkSa daSTi, niHzvAsa, madana, upalalita, sthita, gamana, praNaya kopa ane sAditanuM smaraNa karatA, rAgamohita matithI avaza, karmavaza thaI, lagna sAthe pAchaLa tarapha, teNInA mukhane jovA lAgyo. tyAre te jinarakSitane anurAgabhAva utpanna thayo, mRtyu rAkSase tenA gaLAmAM hAtha nAMkhI mati pheravI dIdhI, devIne joto hato, te vAta, caulake avadhijJAnathI jANIne, dhIre-dhIre pIThathI utArI dIdho. tyAre te raktadvIpadevI, dayanIya jinarahitane rolakanI pIThathI paDato joyo. joIne kahAM - he dAsa ! te mayoM. ema bolI, sAgaranA jaLa sudhI pahoMcatA pahelA, baMne hAtha pakaDI, barADatI, teNIe jinarakSitane upara uchALyo, nIce paDatA pahelA, talavAranI aNIe jhIlI lIdho. nIlakamala-gavalaya-aLasInA puSpa samAna cAmaraMgI zreSTha talavArathI jinarakSitanA TukaDeTukaDA karI dIdhA. tyAM vilApa karatI, sathI vadhu karAyela tenA lohI vyApta aMgopAMgane grahaNa karI, aMjali karI, harSita thaI, teNe uhipta bali mAphaka cAre dizAmAM bali uchALyA. [135 e pramANe ke AyuSyamAna zramaNo ! je ApaNA sAdhu-sAdhvI djita thaIne pharI mAnuSI kAmabhogamAM Azraya-prArthanA-gRha-abhilANI re che, te A bhavamAM ja ghaNAM zramaNAdi cArethI hIlanA pAmI yAvatu te jinarakSitanI jema saMsAramAM bhame che. [16] pAchaLa janAra (jinarakSita) chaLAyo, pAchaLa na janAra (jinapAlita) nirvidane (svasthAne pahoMcyo. tethI pravacanasAra (cAstri)mAM Asakti rahita rahevuM joIe. [13] cAstri laIne je bhogonI Asakti kare che, te ghora saMsAra sAgaramAM paDe che, bhogothI nirAsata saMsArakAMtArane pAra kare che. [138] tyAre te ratanadvIpa devI, jinAlita pAse gaI, ghaNA anukULa 180 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda pratikULa, kaTho-madhura, zRMgArI-karaNa upasagoMthI jyAre tene calita-zobhitavipariNAmita karavA asamartha banI, tyAre zrAMta, tAMta, paritAMta, nirviNa thaI je dizAthI AvI, te dizAmAM pAchI gaI. tyAre te raulaka yakSa, jinapAlita sAthe lavaNasamudranI varasovarasyathI cAlato-cAlato caMpAnagarIe Avyo. tyAM agrolanamAM jinapAlitane pIThathI utArIne kahyuM - he devAnupiya! A caMpAnagarI dekhAya che. Ama kahI jinapAlitanI ja laI, cAvatu pAcho gayo. [19] tyArapachI jinalita caMpAmAM pravezI, potAne ghera, mAtApitAnI pAse Avyo. teNe rotA yAvat vilApa karatA karatA jinarakSitanA mRtyunA samAcAra kahyA. pachI jinahita ane mAtApitAe, mitra, jJAti yAvata parijananI sAthe rotA rotA ghaiAM laukika mRtaka kArya karyA ane keTaloka kALa jatAM zokarahita thayA. tyArapachI jinapAlite anya koI dine uttama sabarasane beTho hato tyAre tenA mAtApitAe pUchayuM - he putra! jinarakSita kaI rIte mRtyu pAmyo ? tyAre jinapAlite temane lavaNasamudramAM praveza, tophAnI vAyu uThavo, vahANanuM naSTa thavuM, pATIyuM maLavuM, ratanaddhISe pahoMcavuM, ratanadvIpadevInA gRhe bhoga vaibhava, devInuM vadhasthAna, zULIe caDhelA puruSane jovo, raulaka yakSa upara ArohaNa, devI dvArA upasarga, jinarakSitanuM mRtyu, lavaNasamudra pAra karavo, caMe AvavuM, raulakayo jA levI, Adi je banyuM te satya, purepUru jaNAvyuM. pachI jinapAlita cAvatuM zokarahita thaI vipula bhoga bhogavato rahe che. [14o] te kALe, te samaye bhagavaMta padhAryA. dharma sAMbhaLyo, dIkSA lIdhI, agiyAra aMgavidda thayA, mAsika anarAna, saudharmakaze be sAgaropama sthitivALo deva thaI te jinapAlita mahAvideha kSetre siddha thaze. -- A pramANe che AyuSyamAna zramaNo ! yAvatu mAnuSI kAmabhoganI punaH abhilASA karatA nathI, te yAvat jinapAlitanI jema saMsAra samudra pAra pAme che. he jaMbu vize, zramaNa bhagavaMta mahAvIre navamAM jJAta adhyayanano A artha kahyo che, te huM tamane kahuM chuM. * vivecana-123 thI 140 : - sukhalakSaNa phaLanI bahalatAthI mRti ke smaraNa, ati vyAkuLa citapaNe pAmatA nathI, rati-citAmaNa, dhi6-dhRti, cita svAthya. Asa-mukha, pihiti-sthagita karatA. AghayaNa-vadhasthAna. sUlAi ga-zUlikAbhijJa. kaluNAI-karuNAjanaka, kaDhaMkaSTa, du:kha. visara-virU5. kUjaMta-avyakta zabdo karavA. oyAe-upANata. ahAlahassAMsi-cayA prakAre laghusvarUpa, uddiDha-amAsa, Azayasamaya-nIkaTanA avasare, hasthAo-hAyathI, grahaNa pravRtatvathI. sAhatyi-svahaso, siMgAra-zRMgArarasa, * * * upasarga-vacanareTAvizeSarUpa upava. avayakAha-apekSA karo. mArI sAthe karela hAsyAdi, temAM akSAdi vaDe
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/9/123 thI 140 181 182 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda ramavuM, te lalita, jaLa AMdolanAka kIDAdi. hiMDita-vanAdimAM viharaNa, mohitatikrIDA. A rIte upAlaMbha Ayo. - X-X - X - te devIe jinarakSitane jANIne, tenA vadha nimite A vacano kahyA. dosa kaliya-dveSayukta, salIlaya-je rIte lIlA karatI tevI suNavAsajUrNa lakSaNa vAsa, tenA vaDe mizra tathA te divyA manane sukhakArI gaMdha, sarvaRtukanA sugaMdhI kusumonI vRSTi karatI. vividha maNi, kanaka, rakta saMbaMdhI ghaMTikA ane nAnI ghaMTikA, nupUra, mekhalA ItyAdi lakSaNa je AbhuSaNomAM je kta. dizA-vidizAne pUratI, A kahevAnAra vayana te devI bole che :- sakalupa-pApapUrvaka vartatI. he hola!, he gola! A pado vividha dezanI apekSAe purapAdinA AmaMtraNa vacano gaurava ane kutsAdimAM varte che. * x* nAtha-soga kSemakArI, dayita-vallabha. priya-premakad, maNa-bhad, kAMta-kamanIya, svAmI-adhipati, nirguNa-nirdaya, viyoganA du:khamAM sthApI, mAro tyAga karanAra, nityakka-avasarane na jANanAra, *x - chinna-tyAna, kaThina. nikRpa-mane duHkhINIne apati karavAthI. akRtajJa-mArA upakArane na joto. zithilabhAva-akasmAta mane choDavAthI. nirlajja-svIkArIne choDavAcI. rakSa-sneha kArya na karavAthI. evA he jinarakSita ! mArA hRdayanA rakSaka : viyoganA duHkhathI seMkaDo TukaDA thatAM hadayanA rakSaka. pharI mane ravIkAra. nahu - ema nahIM, yujayase-cogya che - x - calanopAta kArikA-pAda sevA karanArI evI mane dhanyAne choDIne. ahIM samAnArthI aneka zabdo levA chatAM, temAM punarati doSa nathI. - x * guNasaMkara-guNa samudAyarUpa. tArA vinA kSaNamAtra paNa jIvavAne huM samartha nathI. aneka evA je jhapA-masyo, makara-grAha, kSaddha jalacara jIvarUpa vividha zApada. je te AkIrNagRhamAM hatA. ratnAkara-samudra madhye huM mane tArI AgaLa haNIza. jo kopela ho, to mAro aparAdha khamo. tu tAruM vigataghana ane vimala je caMdramaMDala, tenA jevo AkAra, jenI zobhA sAthe je varte che te. - 8 - zArada-zaratu kALamAM saMbhavatA je nava * pratyaya, kamala-sUrya vikAsI, kumuda-caMdra vikAsI, kuvalaya-nIlotpala, temAM je dalavRMda, tenA jevuM nibha ane nayana jemAM che te. * x * vadana-mukha, pipAsAgatAyA-mukhadarzana rUpa jalapAnanI IcchAthI - X - prekSituM-avalokavAne mATe. * * * * * e pramANe sapraNaya-saMsneha, sala-sukhe jANI zakAya, madhura bhASA vaDe komaLa evI tathA karuNAkaraNA utpAdaka vacanone bolatI, te pApINI, pApahadayA pAchaLapAchaLa Ave che tyAre A jinarakSitane calita yitavALo jANIne, pahelA karatA bamaNo rAgathI te raktadvIpa devI pUrvokata AbhUSaNanA nAdathI, pUrvavaNita sapraNaya-saraLa-madhura vacanothI bolI tathA te devInA suMdara stana, jaghana, vaMdanAdinA lAvaNya, zarIranI suMdaratA, tAruNya, saMpatti, te divyane smaraNa karato tathA sarabha-saharSa, upagrahitaAliMgita, bibboyaka-strI ceSTA vizeSa, vilasita-netravikArUpa. vikasita-addhahasita, daSTi-vilokita, niHzvasita-kAmakriDA samudbhava, malita-puruSanI abhilASINI strInA aMgonuM madana. * * * lalita-Icchita dIDita, sthita-svabhavanamAM usaMgamAM besavuM, avasthAna karavuM, javuM-haMsa gatie javuM. praNaya khedita-praNaya roSathI - x * maranuvicAratA. raNamohita matithI jAte avaza thaI, karmanI paramatAthI viDaMbita thayo. masya-camarAkSasathI, galatyalA-hAtha vaDe gaLAne grahaNa karavA rU5. noditAsvadezagamanathI vimukha ane yamapurI javAne abhimukhI kRtu mativALo. te pramANe zailaka yo jANIne, dhIme dhIme uMcethI nIce pheMkyo. - x * x * viSayasantha-svAdhya athavA zraddhA rahita. - x- sarasa-abhimAna sa yukta, vadhita-haNAyo. gamaMgAIzarIranA avayavo. umitta bali-AkAzamAM pheMksa je devatAno upahAra, paMjaliaMjali karI - x - vaneve - e niSkarSa che. AsAya-prAptano Azraya karavo, bhajate-aprAptanI prArthanA karavI - praddhimAnuM pAse yAcanA, pRhati-prArthanA na kare to, A zrImAnuM mane "bhoga" Ape to sAruM, evI spRhA karavI. abhilapati-daSTa, adeTa zabdAdimAM bhogecchA karavI. chaliuMchaLAyo, anarthane prApta. avakAMkSa-pAchaLanA bhoge joto-jinarakSita. niravayakhapAchaLanA bhAge na joto, tenAthI nispRha, gataH-vidana rahita, svasthAnane pAmanA te jinapAlita. upara daSTAMtano anuvAda kahyo. daSTAMtika (nikarSa) A pramANe che. * pravanasAra - cAri pAmyA pachI, nisvakAMkSa-bhogo bhajyA pachI, tenAM prati nirapekSaabhilASa rahita thavuM. tethI gAthAbhyAtri svIkAryA pachI, bhogonI abhilASA karI, jinarakSitavatu ghora saMsAmAM paDe che, tema na karIne jinapAlita vat tarI jAya che. have vyAkhyA dvArA vizeSa upanaya kahe che - je raktadvIpadevI te aviratI ane mahApApa che, je lAbhArthI vaNika te bhautika sukhanA kAmI jIvo che. je teoe DarIne zaLIe caDela puraSa joyo, te saMsAranA du:khathI rela, tenI jema dharmakathaka. jema tenA vaDe teNIne du:khonA ghora kAraNo kahyA, pachI zailaka yakSathI vistAra thaze * paNa bIjAthI nahIM. te rIte dharmakathako bhavyone avirati svabhAva kaheze - batAvaze, jIvo sarva duHkhanA hetubhUta viSayothI viramaze, du:khAsta jIvone jinendranA caraNanuM zaraNa kahyuM che. te rIte ja AnaMdarU5 nirvANa sAdhana darzAve che. je rIte temanA vaDe ruddha samudra tarAyo, tema saMsAra tarAyo, je rIte temanuM svagRhe gamana kahyuM, te rIte nirvANa gamana jANavuM. je rIte te devImAM mohitamati thaI zailakanI pIThathI bhraSTa thayo ane hajAro zApadathI pracura sAgaramAM nidhana pAmyo, tema aviratithI naTita, cAthiI cyavIne zvApada rU5 du:khathI AkIrNa, dAruNa svarUpa apAra saMsAra sAgaramAM paDe che. je rIte devI vaDe kSobha pAmyA vinA svasthAna ane jIvitasukhane pAmyo, tema cAsTisthita sAdhu, kSobha pAmyA vinA nirvANane pAme che. muni dIparatnasAgare karelA adhyayana-9-no TIkAsahitano anuvAda pUrNa
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/10/ 1 183 184 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda * x * chAyA-pANI AdimAM pratibiMba lakSaNa ke zobhA, prabhA-udgamana samayamAM, oyAe-dAha apanayana Adi svakArya karaNa zakitacI, lesyA-kiraNarUpa, maMDala vRta. kSAMti Adi guNanI hAni-kuzIla saMsarga, sadgaranI aparyApAsanA, roja pramAda padanA sevana, tathAvidha cAAivaraNa karmanA udayathI thAya che, tenA viSItapaNAthI guNavRddhi thAya che. A pramANe dvIyamAna jIvone vAMchita nivaNa sukhanI prApti thatI nathI, te atarya che. kahyuM che - kaNapakSanA caMdranI jema pramAda para pade pade ghaTe che, te rIte dravyathI ugraha-vigraha-niraMjana paNa Iyitane na pAme. guNathI vaghatA evAne ja vAMchitAryanI prApti thAya che. vizeSa yojanA A pramANe che - jema caMdra, tema sAdhu, jema rAhu caMdrane avarodhe, tema pramAda sAghane avarodhe che. vaNadi guNagaNa mAphaka kAmAdi zramaNa dhamAM jANavo. jema pUrNa evo paNa caMdra, roja hAni pAmatA, aMte sarvathA nAza pAme che. tema pUrNa cAstriI paNa kuzIla saMgadithI nAza pAme che. pramAdI thayela sAdhu, pratidina mAdithI hAni pAme che, pachI naSTa cArui thaI du:khane pAme che, hInaguNa paNa thaIne zubhaguru yogAdi janita saMvegathI, vaghatA jatAM caMdranI jema pUrNasvarUpa thAya che, muni dIparatnasAgare karelA adhyayana-10-no TIkA sahitano anuvAda pUrNa ka adhyayana-10-"caMdra" ka. -- xxxxo have dazamAM adhyayananI vyAkhyA, teno pUrvanI sAthe A saMbaMdha che . pUrve avirati vazavartI ane avazavartInA anarca-arca kahyA. ahIM guNa-hAni vRddhi lakSaNa anarca-arsa pramAdI-capamA kahe che. * sUga- 11 - bhagavanA che zramaNa bhagavate navamAM jJAta adayayanano A artha kahyo, to dazamAM adhyayanano zo artha kahyo che? he jaMbUA te kALe, te samaye rAjagRhanagare svAmI padhAryAgautamasvAmIe pUchayuM - bhagavan! jIva kaI rIte vRddhi ke hAni pAme che? he gautamAM jema kRSNa pakSanI pratipadAno caMdra, pUnamanA caMdranI apekSAo va-saumyatA-nidhatA-kAMtI-dItI. yukti-chAyA-prabhA-ojasa-leyA ane maMDalathI hIna hoya che. tyArapachI bIjano caMdra, ekamanA caMdranI apekSAe varSa yAva4 maMDalathI hIna hoya che. tyArapachI trIjano caMdra, bIjanA caMdranI apekSAe varNa yAvatuM maMDalathI hIna hoya che. A pramANe A kramathI hIna thatA-thatA yAvatuM amAsano caMdra, caudazanA caMdranI apekSAo varNa cAvata maMDalathI naSTa hoya che. A pramANe te AyuSyamAna zramaNo ! je ApaNA sAdhu ke sAdadI yAvatuM dIkSA laIne aMti, mukita, gupti, Arjava, mAIla, lAghava, satya, tapa, tyAga, akiMcanatA, bahAcaryavAsathI hIna thAya che. tyArapachI krAMti yAvatuM bahAviAsathI hIna, hInatara thato jAya che. e pramANe nize kamaeNI ghaTatA-ghaTatA sAMti cAvatuM brahmacaryathI naSTa thAya che. jema zukla pakSanA ekamano caMdra, amAsanA caMdranI apekSAe vaNa cAlatuM maMDalathI adhika hoya che. tyArapachI bIjano caMdra, ekamanA caMdranI apekSAo vaNa cAvatuM maMDalathI adhikatara hoya che. e pramANe e kramathI vAtA-vadhatA cAvatu pUrNimAno caMdra, caudazanA caMdranI apekSAe varNa yAvatuM maMDalathI pratipUrNa hoya che. A pramANe che AyuSyamAna zramaNo : yAva4 djyA laine titi cAvatuM brahmacaryAsI adhika thAya che. pachI adhikatara thAya che, A krame vadhatA-vadhatA cAvatuM bahAcayavAsathI pratipUrNa thAya che. he brA A pramANe zramaNa bhagavaMta mahAvIre dazamAM jJAta adhyayanano A artha kahyo che, te huM tine kahuM chuM. vivecana-141 - badhuM sugama che. jIvonuM dravyathI anaMtatva ane pradezathI pratyekanuM asaMkhyAtapradezavathI avasthita pariNAmavavI, guNo vaDe vadhe athavA ghaTe che. pahelA hAni kahI che. paNihAe * apekSAo. varNa-zukalatA lakSaNa, saumyatA-sukha darzanIyapaNe, nigdhatA-arUkSatA, kAMti-kamanIyatA, dIpti-dIpana, jutti-AkAza saMyogathI yukti,
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/11/142 - 185 ka adhyayana-11-"dAvadrava" ka = x xxx xx - o have 11-mAMnI vyAkhyA. pUrvanI sAthe A saMbaMdha che * pramAdI-apamAdInA guNanI hAni-vRddhi kahI, ahIM mArga ArAdhanA-virAdhanA * sUtra-14ra :bhagavA je dazamAno A artha che, to 1-mAMno zuM che? he bhU! te kALe, te samaye rAjagRhe gautame Ama pUchayuM - bhagavan! jIva kaI rIte ArAdhaka ke virAdhaka thAyagautamAM jema eka samudranA kinAre dAvaDhava nAme vRkSa hatuM. te kRSNavarNa yAvata guru rUpa hatuM. te pulamphaLa-haritatAthI manoja bI ke atI zobhita hatuM. jyAre dvIpa saMbadhI ISata puronAd, paTavAd, maMdavAta, mahAvAta thAya che, tyAre ghaNAM dAuddhava vRkSo, jhAdiyukata sAva sthira rahe che. keTalAMka dAvaDhava vRkSo, jIrNa thaI gaDI jAya che. tethI kharI paDela pAMDupupura-phaLa sukata thaI, zuka vRkSa mAphaka zvAna thaIne rahe che. A pramANe te AyuSyamAna zramaNo . je ApaNA sAdhu-sAdanI yAvat dIkSA laI, ghawAM zamaNAdi cArenA pratikULa vayanAdine samyapha rIte sahe che cAvatuM vizeSarUpe sahe che, paNa ghaNAM anyatIrthika ane gRhasthonA ducanA saka rIte sAva4 vizeSarUpe sahedu kelii, te dezavirAka che. AyuSyamAna zramaNo : jyAre sAmudraka ISatu purovAta yAvatuM mahAvAta vAya che, tyAre ghawl dAvadrava vRkSo jIrNa thaI, jhaDI yAvat plAna thaIne rahe che, keTalAMka dAvadrava vRkSo, puw yukata thaI cAva4 upazobhita thaIne rahe che, tema je ApaNAM sAtha-sAdanI, dId laIne ghaNAM anyatIrthika ane gRhasthonA upasane sArI rIte sahe che, paNa ghaNAM zramaNAdi cArenA nathI sahetA, tene meM deza aArAdhaka kahA che. AyuSyamAtR mo : jyAre dvIpa ke samudra saMbaMdhI ISatu purovAta yAvat mahAvAta vaheto nathI, tyAre badhAM dAvaDhava vRkSo jIrNa thaI, jhaDe che, e rIte he jamaNo kAva4 pravatti thaIne, ghaNAM zamaNAdi cArenA, ghaw anyatIrthika ane gRhasthonA durvacana samyapha rIte sahetA nathI, tevA puruSane meM sarva virAdhaka kahela che. aAyuSyamAtR zramaNo : jyAre dvIpa ane samudra saMbaMdhI, ISa yurovAtAdi cAvatuM vahe che, tyAre badhAM dAvadrava vRkSo pamita yAvatuM suzobhita rahe che. e rIte ApaNAM je sAdhussAdanI dIkSA laI ghaNAM zramaNAdi cArenA, ghaNAM anyatIrthika ane gRhasthonA huvacano samyapha rahe che, evA paraSane meM sariAdhaka kahyo che. A pramANe, gautama ! jIvo ArAdhaka ke virAdhaka thAya che. he bhU! bhagavaMta mahAvIre 11- mAMno A Arya kaho, te huM kahuM chuM. * vivecana-142 ? badhuM sugama che. ArAdhaka-jJAnAdi mokSa mArganA virAghaka paNa tenAja. 186 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda dIvisTagA-dvIpa saMbaMdhI. ISa-thoDo, purovAta-sasneha vAta-pavana, athavA pUrva dizAno vAyu. paccavAta * vanaspatine hItakara vAyu athavA pazcimI vAyu. maMda-dhIme cAlato, mahAvAta-udaMDa vaheto. apegaivAnkeTalAMka, thoDAM. juNa-jIrNa, jhoDa-khAdinI jhaDavuM. *x*x* aautviya-bIjA tIrthavALA, durvacanAdi upasargone samyaka sahetA nathI. evA prakArano praya jJAnAdi mokSamArgano deza virAdhaka che - jema dAvadravya vRkSa samUha svabhAvathI dvIpanA vAyu vaDe ghaNAM deze samRddhi anubhave, dezathI asamRddhi anubhave. (2) samudra vAyu vaDe dezathI asamRddhi ane dezathI samRddhi. (3) A baMne vAyunA abhAve samRddhi abhAva. (4) baMnenA sadbhAve sarva samRddhi. A krame sAdhu kutIrthika ane gRhasthonA durvacanAdine na saheto kSAMti pradhAna jJAnAdi mokSamArganI dezathI virAdhanA kare, kemake zramaNAdinA bahumAna viSayomAM durvacanAdi khamavAthI bahatara dezanI ArAghanA che. zramaNAdinA durvacanAdi na sahe, paNa kutIthikAdinA sahe te bahu dezano virAghaka ane dezathI ja ArAdhanA kare che, baMnenA na rahe te sarvathA virAdhanAmAM varte che ane sahe to sarvathA ArAdhanA kare che. A ja vAta vizeSa yojanAthI TuMkamAM A rIte - dAvadravavana jevA sAdhu, dvISiyavAyu te zramaNAdika svapakSIya dusaha vacano. sAmuddhIvAyu te anyatIthikAdinA kavacanokusumAdi saMpatti te ziva mArga ArAdhanA kamAdi vinAza zivamArga virAghanA. * x * sAgharmika vayanone sahevA vaDe ghaNI ArAdhanA, bIjAnA na sahevA te zivamArganI thoDI virAdhanA. ItyAdi - 4 - zeSa varNanano gAyAI upara kahevAI gayA mujaba ja che. muni dIparatnasAgare karelA adhyayana-11-no TIkAsahitano anuvAda pUrNa
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/12/143,144 ka adhyayana-12-"udaka" * -- X -- X -- X - X - o have adhyayana-12-nI vyAkhyA karIe chIe. tenA saMbaMdha A - anaMtara jJAtamAM cAri dharmanuM vighakava-Asadhakava kahyuM, ahIM yAtri ArAdhakatva bhavyone sara pakimaNAthI thAya che te * * * kahe che - * sUtra-143,144 : ]i bhagavana ne jamaNa bhagavaMte 1mAM jJano A artha kahyo che, to bhAmAM jJAta adhyayanano zo artha che | he jaMbU te kALe, te samaye caMpAnagarIpUmidra tya-jitakuM rAjAdhAriNI devI-dInanukumAra yuvarAja hatA. subuddhi amAtya yAvatuM rAjayapurAno ciMtaka, zrAvaka hato. te caMpAnagI bahAra, IzAna khUNAmAM eka khAImAM pANI hatuM. te meda, carabI, mAMsa, lohI, ha, samUhathI yukata hatuM. mRtaka zarIgrI vyApta, amanojJa varSa cAva4 wyukata hatuM. jema koI sI ke gAyanuM mRtaka yAvatuM mRta-kuNitavinaSTa-kIDA vyApta dudha vALuM hatuM, kRmi samUhathI paripUrNa, jIvothI bhareluM, Azuci-vikRta-bhIbhanna dekhAtuM hatuM. zuM te AvuM hatuM ? nA, tema nathI. tenAthI paNa aniSTatara yAvatu gaMdhavALuM te pANI hatuM. [14] tyAre te jidy rAja anya koI divase snAna karyuM. balikama ka yAvat alpa paNa mahAI AbharaNathI alaMkRta zarIra, ghaNAM rAja, Izvara cAvatuM sAviAha Adi sAthe bhojana veLAe uttama sukhAsane besI vipula AzanAdi khAtA yAvatuM vicAre che. jamIne pachI yAvatuM zucibhUta thaIne te vipula aPInAdi viSayamAM yAvatuM vismaya pAmIne ghaNAM Izvara yAvatu aAdine kahyuM - aho, devAnupiyo A manojJa AzanAdi uttama vaNa cAvatuM sAthiI yukata che, AsvAdanIya-vivAdanIya-puSTikara-dItikara * daSiIya-madanIyabrahaNIya-sarvedriya ane gagane AhAdaka che. tyAre te ghaNAM Izvara yAvata Adie jidbune kahyuM - he svAmI ! tame jema kaho cho, tema A manojJa rAnAdi vAva4 AhAdaka che. tyAre jitazatruo subuddhi amAtyane kahyuM - o subuddhi ! A manojJa anAdi cAva4 AhAdanIya che. tyAre subuddhie jitazatrunI A vAtano Adara na karIne cAvavuM mauna raho. tyAre jitae subuddhine bIjI-jhIjha vakhata Ama kahetA jideNu rAjAne Ama kahyuM - huM A manojJa anAdimAM jarA paNa vismIta nathI. he svAmI ! zubha zabda yugalo paNa azubha zabdapaNe pariName che ane azubha zAda yugalo paNa zubha zAdapaNe pariName che. e rIte surUpasugaMdha-surasta ane sukha sparzI paNa (anukrame) dura-dudhi-durasa ane duHkha pafpaNe parIName che ane durUpa aAdi pudagalo paNa surUSa Adi pudagalapaNe parIName che. te svAmI! yugalo prayoga ane viyasA pariSata paNa hoya che. 188 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda tyAre te jidbue subuddhi amAtyanA A kathanano Adara na karyo, jo nahIM, paNa mauna thaIne raho. tyArapachI jidNa ja koI divase snAna karI, uttama azvanI pITha upara savAra thaIne, ghaw bhaTa-subhaTaksAthe ghoDesvArI mATe nIkaLyo ane te khAInA pANI pAse pahoMcyo. tyAre te khAInA haNInI azubha gaMdhathI abhibhUta thaIne potAnA uttarIya De mukhane DhAMkI dIdhuM. te ekAMtamAM cAlyo gayo. te ghaNAM IzcarAdita kaa - aho devAnupiyo ! khAInuM pANI amanojJa varSa diyI che, jemake * sapanuM mRtaka yAvatuM tethI paNa amaNAmatara che. tyAre te mA, Izvara Adi yAvatuM paNa ema bolyA ke - he svAmI ! tame jema kaho cho, temaja che. A khAInuM pANI vaNathI amanojJa che, jema sarSanuM mRta kalevara sAva amasAmatara che. tyAre te jitarAmue subuddhi amAtyane kahyuM - aho subuddhi ! A khAInuM pANI, vaNathI manojJa che, jemake - sanuiM mRtaka yAva4 mahAmataka che. tyAre subuddhi amAtya cAvavuM mauna rahyo. tyAre te jitazatrue subuddhi amAtyane bIjI-bIjI vakhata paNa kahyuM ItyAdi pUrvavatuM. tyAre te subuddhi amAtya jitazatru rAjAe be-traNa vakhata Ama kahetA, teNe kahyuM - he svAmI ! huM A khAInA pANIthI koI Azcarya nathI. he pAmI ! zubha zabda yugala paNa azubha zAdapaNe parime che, Adi pUrvavatuM. vAva poga-viyA pariNacpaNa che. tyAre jitaNue subuddhinA kathanano Adara na karyo jitazatrue kahyuM - he devAnupiyA tuM tane potAne, bhIjAne ane baMnene ghaNI asadbhAva ubhAvanA ane mithyAbhinivezathI vyagrahita ane vyutpAdita karato na viyara, tyAre subhaddhine A prakAre manogata saMkalpa thayo ke - aho ! jitamAM rAja, satudvarUpa-ta-vitatha-sadabhuta-jinApAd bhAvone jANato nathI. tethI mAre ucita che ke huM rAjAne sa4-dvarUpa-dya-avitatha ane sadbhuta, jinendra prarUpita bhAvone samajAvIne vAta svIkAravuM. ( A pramANe vicArIne vizvAsa pUro sAthe, mArgamAMthI navA vaDA ane vasa lIdhA, laIne saMdhyAkALa samaye pravirala manuSyoja AvAgamana karatA hoya tyAre khAInA pANI pAse AvI, tene grahaNa karAvIne navA ghaDAmAM gaLAvyuM, navA ghaDAmAM nakhAvIne, tene lAMti-mudrita karAvyA. pachI sAta sami, tene rahevA dIdhuM, pharI navA ghaDAmAM gaLAvI, navA ghaDAmAM naMkhAvI, temAM tAjI rAkha naMkhAvIne tene lAMti-mudrita karAvyA. sAta rAma rakhAvIne, prIjI vakhata navA ghaDAmAM naMkhAvI yAvatu sAta rAtri rahevA dIdhA. A pramANe upAya vaDe vacce-vacce gaLAvI, vacce-vacce nakhAvI, vacce-vacce rakhAvAnuM pANI sAta rAtri-dina rakhAvyuM. tyArapachI te khAInuM pANI, sAta saptAhamAM pariNata thatuM-tuM udakarA thaI gayuM. te svaccha, pathya, satya, halka phaTika jevI abhAvAnuM ane manojJa
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda 1/-/12/143,144 189 vaNadithI yukata thaI gayuM. A svAdanIya sAva sarvedriya ane gAmone prahalAdanIya thayuM.. tyAre te subuddhi amAtya, te udakarana pAse Avyo. hatheLImAM laIne te cAkhyuM, te udakaranane manojJa vaNadiyukta tathA AsvAdanIyAdi jANIne harSita-saMtuSTa thaIne, pANIne susvAdu banAvatA ghaNAM dravyothI saMvAyuM. pachI jitazabu rAjAnA jaLagRha karmacArIne bolAvIne kahyuM - tuM A udana laIne jitatra rAjAne bhojanaveLAe pIvA mATe Apaje. tyAre te pANI ApanAre subuddhinI A vAta sAMbhaLIne te udakarana lIdhuM, laIne jitaLu rAjAne bhojanaveLAe upasthita karyuM. tyAre jitazatru rAjA vipula AzanAdine AsvAdato yAvat vicarato hato. bhojana karyA pachI cAvatu paramazubhUita thaIne te udakaranamAM vismIta thaIne, te ghaNAM rAja, IzcarAdine yAvat kahyuM - aho, devAnupiyo. A udakaranI svaccha yAvatu prahAdanIya che. tyAre ghaNAM rAja, IzcarAdie rAvatuM kahyuM - he svAmI ! je tame kaho cho cAvatu pUrvavat prahAdanIya che. tyAre jidNa rAjAe pANI dhAkane bolAvIne kahyuM - he devAnupiyA tuM A udakarana kyAMthI lAvyo ? tyAre te pANIdhArUM jitazaNane kahyuM - he svAmI ! meM A udakarana subuddhi pAsethI meLavyuM. tyAre jitazatruo subuddhi amAtyane bolAvIne kahyuM - ahIM subuddhi ! kayA kAraNe huM tane aniSTa Adi che, jethI tuM mane roja bhojanaveLAe A udakarana upasthita karato nathI ? tane A udakajana kyAMthI prApta thayuM ? tyAre subuddhie jitazatrune kahyuM - he svAmI ! A te ja khAInuM pANI che. tyAre jitaNue subuddhine pUchayuM - he subuddhi ! kayA kAraNe A te khAInuM pANI che ? tyAre subuddhio jitane kahyuM - he svAmI ! meM tamane tyAre yugalanuM pariNamana kaheluM, tame tenI zraddhA na karI, tethI mane manogata saMkalpa udbhavyo ke aho! jitaLu rAja sat yAvatuM bhAvanI zraddhA-pratIti - ruci karatA nathI, te mATe ucita che ke jitazaNa rAjAne sata cAvatuM sadbhuta, jinapajJata bhAvone samajAvIne A artha svIkArAtuM. A pramANe vicArIne praNidhAne bolAvyo, yAvatuM tene kahyuM ke tuM A udakarana jidzaNa rAjAne bhojana veLAe Apaje. to A kAraNathI he svAmI ! A te khAInuM pANI che. tyAre jitazatru rAjAne subuddhi amAtye Ama kahetA, A arthanA zraddhAdi na karyA. zraddhAdi karato atyaMtara sthAnIya puraSone bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo . tame jAo mArgamAMthI navA ghaDA ane vo lyo cAvatuM aNIne susvAduka dravyothI susvAdu karI, tene te rIte ja - te pramANe saMvArIne lAvo. tyArapachI jitazatruo udakaranane hatheLImAM laI AsvAdhu. tene ArasvAdanIya cAvatuM savendriya ane gAmone pahnAdanIya jANIne subuddhi amAtyane bolAvIne kahyuM - ' he subuddhi ! teM A sata, tasya yAvata sadbhuta bhAvo kayAMthI upalabdha thayA ? tyAre subuddhie jitazatrune kahyuM - he svAmI ! meM sata yAvat bhAvo jinavacanathI prApta karyA che. tyAre jitazaNue subuddhine kahyuM - he devAnupiya! huM tArI pAse jinavacana sAMbhaLavA IcchuM chuM tyAre sabadrie jitaPNane AzcaryakArI kevalI prajJata, catumi dharma kahyo. je prakAre jIvakarma baMdha kare che, cAvatu pAMca aNuvata che kahyuM. tyAre jita, subuddhinI pAse dharma sAMbhaLI, samajI, harSita thaI subuddhine kahyuM - he devAnupiya ! nigrantha pravacananI huM zraddhAdi karuM chuM cAvatuM je rIte tame kahA, (te rIte) huM tamArI pAse pAMca aNuvrata sAta ziatlad yAvatuM svIkArIne vicaravA IcchuM chuM. - * he devAnupiya! sukha upaje tema karo, pratibaMdha na karo. tyArapachI te jidNa, subuddhi amAtya pAse pAMca aNuvrata rAvatuM bhAra bheda zrAvaka dharma svIkAryo. pachI jitazatru zrAvaka, jIvAjIva jJAtA thaI yAvat (sAdhusALIne) patilAbhita karato vicAravA lAgyo. te kALe, samaye sthaviro padhAryA. jitarabu rAja ane subuddhi nIkaLyA. subuddhi dAma sAMbhaLyo, viroSa e ke - jitaegune pUchIza cAvatu pravajyA laIza. * * sukha upaje tema karo. tyAre subuddhi, jitaSNu pAse Avyo. AvIne kahyuM - he svAmI ! meM tiro pAse dharma sAMbhaLyo. te dharma ane Icchita-yaticchita che. he svAmI ! huM saMsAranA bhayathI Daryo chuM yAvatu huM ApanI anujJA pAmIne yAvatu dIkSA levA IcchuM chuM. tyAre jitaSNue subuddhine kahyuM - he devAnupiya ! thoDAM varSo rokAIne udAra cAvatuM bhoga bhogavatA raho, pachI ApaNe baMne sAthe sthaviro pAse muMDa thaIne yAva4 dIkSA laIzuM. tyAre subuddhi jitazatrunI A vAtane svIkAre che. tyAre te jitanuM ane subuddhine sAthe vipula mAnuSI bhoga anubhavatA bhAra varSa vItyA. te kALe, te samaye, sthaviro padhAryA tyAre jitazatruo dharma sAMbhaLyo, ItyAdi. vizeSa A - subuddhine bolAvuM, moTA putrane rAjyamAM sthApu, pachI ApanI pAse dIkSA laIza. -- sukha upaje tema karo. * * pachI jitamu potAnA ghera Avyo. subuddhine bolavIne kahyuM - huM sthaviro pAse yAvatuM dIkSA laIza. tuM zuM karIza ? tyAre subuddhie jitazatrune kahyuM - cAvatuM koNa bIjI AdhAra che ? yAvatu dIkSA laIza. * * je tuM cAvata dIkSA levI che, to ja, ane moTA "mane kuTuMbamAM sthApI, zibikAmAM ArUDha thaI. mArI pAse cAvatu ahIM Ava. tyAre subuddhi yAvatuM Avyo. tyAre jitazatruo kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM - tame jAo ane
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/12/143,44 11 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda ka adhyayana-13-"dura" ka. - x - x - - - o Q 13-mAM adhyayananI vyAkhyA. pUrvanA sAthe A saMbaMdha che * tyAM saMsargathI guNotkarSa kahyo, ahIM guNApakarSa kahe che. sUjha-145 dIna bukumAranI rAjyAbhiSeka sAmagrI lAvo. vAva4 abhiSeka karyo, cAvata dIkSA lIdhI. pachI jita5, 11aMga bhaNI, ghaNAM varSo dIu pALI, mAsikI saMkhanA karI siddha thayA. pachI subuddhi 1-aMga bhaNI, ghaNAM varSo vAvata siddha thayA. he jaMbU! bha* mahAvIre 1ra-mAM jJAnano artha kahyo. * vivecana-143,14 - badhuM sugama che. pharihoda-parikhA udaka, vRta khAInuM jaLa. * x - = Adi, meda Adino paTala-samUha, poDheDa-mRtakonuM vilina jema ke dvipada AdinA klevara, sapiida klevarane vizeSathI kahe che :- mRta-jIva vimukta mAtra kucita-kaMIka durgadha. vinoTa-ujUnatvAdi vikAra vatu. kamiNuM-kRmivata, vyApA-samaLI Adi dvArA bhaThThANathI bIbhatsatAne prApta durabhi gaMdha-vIvatara duSTa gaMdha. * x * prayoga-jIvA vyApArathI, vizrA-svAbhAvika pariNata-avasthAMtarane prApta. aMdha-pudgalanA saMcayarUpa asababhAvubhAvaNA - rAsa bhAvonI - vastunI ke vastu dharmonI je ubhAvanAuopaNA, mithyAvAbhiniveza-viparyaya abhimAna vaDe, vyagrAhI-vivighava ane AdhithI grahaNa karato, vyutpAdaya-avyA mahine vyutpanna karato sa0-vidhamAna, tasya-dvarU5, tathya-satya, avitatha. - X * athavA A zabdo ekAIka che. * * * Uta - pudgalonA zApara-jApara pariNAma rUpa artha. upAdApayituM-grahaNa karavAne mATe, aMtarAvaNAu-parikhA udakanA mArgamAM vartatI kuMbhAnA hATamAMthI sarjanAraturaMtanI sakha. a7-nirmaLa, pathya-Arogyakara, jAnya-pradhAna, tanuka-Gdhu, saMbhArayatisaMkRta kare che. upanaya-mithyAtva mohita manathI pApa prayakata evA viguNa prANI, parikhodaka vat uttama gurUkRpAthI guNI thAya che. bhagavAna ! je zramaNa bhagavaMte bAramA adhyayanano A artha kahyo che, to teramAM AdhyAnano zo artha kaho che ? he jaMbU ! te kALe, te samaye rAjagRha, guNazIla cetya hatuM. bhagavata padhAyAM, pArSadA nIkaLI. *** te kALe, te samaye saudharmakalpamAM darAvatuMsaka vimAnamAM sudhamasibhAmAM, duka siMhAsane duradeva kaooo sAmAjika, cAra amahilI, papadA sahitae "sUyabhideva" mAphaka cAvatuM divya bhoga bhogavato vicarato hato. A saMpUrNa jaMbudvIpane vipula avadhijJAna vaDe rAto-rAto yAvat sUyabhadeva"nI mAphaka nRtyavidhi dekhADIne pAcho gayo. bhagavana / oma maMtrIne bhagavAna gautame, zramaNa bhagavata mahAvIrane vAMdI, namIne kahyuM - aho ! bhagavana! dadeva maharvika Adi che, to bhagavana te daduradevanI te divya devaddhi Adi kayAM gaI? gautama / zarIramAM gaI, zarIramAM pravezI. (ahIM) kUTAgAranuM deeld (ANavuM). bhagavad ! te daduradeve, te divya devadi4 kyAMthI prApta thAva abhirInukha karI ? gautama ! ja jaMbUdvIpanA bharata mAM rAgRhamAM guNazIla tya hatuM. zreNika rAjA hato. te ja rAjagRhamAM naMda maNikAra zreSThI raheto hato, je RddhimAna, tejasvI Adi hato. te kALe, te samaye, he gautama ! huM Avyo, parvadA nIkaLI, veNika rAjA nIkaLyo, tyAre te naMda maNiyAra zreSThIe A vRttAMta gaNIne, snAna karI, page cAlIne yAvatu pazupAme che, nadai dharma sAMbhaLyo, pAvaka thayo. tyAre huM rAjagRhathI nIkaLI bahAranA janapadamAM vicaryo. tyAre te naMda makSikAre anya koI dine, sAdhunA darzana-upAsanAanuzAsana ane jinavacanakravaNanA abhAve samyakatva paryAyio kramazaH hInahIna thatAM, mizrAva prayayionI kamazaH vRddhi pAmatA-pAmatA mistrAva pratipan thaI gayo. tyAre naMda makSikAne koI dine grISmakAla samaye, jeTha mAsamAM Ama bhakata svIkAryo pachI pauSadhazALAmAM yAvata rahyo. tyAre naMdane ama bhakatamAM pariNava hato tyAre vastra, bhukhathI abhibhUta thaIne Avo managad saMkalpa thayo * te Izvara Adi yAvatu dhanya che, jemanI rAjagRhanI bahAra ghaNI vAva, kariNI yAvatu sara paMkitao che. jyAM ghawAM loko snAna kare che, gNI pIe che, pANI bhare che. to mAre mATe ucita che ke AvatIkAle, sUrya ugyA pachI zreNika rAjAne pUchIne rAjagRhanI bahAra IzAna dizAmAM vaibhAra parvatanI muni dIparatnasAgare karela adhyayana-12-no TIkA sahitano anuvAda pUrNa
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/13/145 samIpe vAstupAThaka pasaMdita bhUmi bhAgamAM yAvat naMda puSkariNI khodAvuM, A pramANe saMkalpa karyo. 193 bIje divase yAvat pauSadha pArTI, pArIne snAna karI, balikarma karIne mitra, jJAti yAvat parIvarIne mahArya yAvat rAjAne yogya prabhRta laIne zreNika rAjA pAse Avyo. yavat prAbhUta upasthita karyu. pachI kahyuM - he svAmI ! huM ApanI anujJA pAmIne rAjagRhanI bahAra cAvat khodAvavAne Icchu chuM. he devAnupriya ! sukha upaje tema karo. tyArapachI naMde, zreNika rAjAnI anujJA pAmIne, harSita thaIne rAjagRhanI vaccovacca thaI nIkaLyo, pachI vAstupAThaka pasaMdita bhUmi bhAgamAM naMdA puSkariNI khodAvavAne pravRtta thayo. tyArapachI te naMdA puSkariNI anukrame khodAtA-khodAtA puSkariNI thaI gaI te catuSkoNa, samatI, anupUrva-sujAta-tapa-zItala jaLavALI thaI. jaLapatra, biAtaMtu ane mRNAlothI AcchAdita thaI. ghaNAM utpala-padmakumuda-nalina-subhaga-saugaMdhika-puMDarIka-mahApuMDarIka-zatapatra-sahasatrakamala-kesara yukta thaI. pahitya jalataMtu, bhramaNa karatA madonmatta bhramara, aneka pakSI yugala dvArA karela zabdothI unnata ane madhura svarathI te puSkariNI-guMjavA lAgI. - 4 - tyArapachI te naMdamaNikAre naMdA puSkariNInI cAre dizAmAM cAra vanakhaMDa ropAvyA. te vanakhaMDane anukrame saMrakSaNa-saMgopana-saMvardhana karatA, te vanakhaMDa kRSNa yAvat nikubhabhUta, patra-puyukta yAvat upazobhita thaI gayA. tyArapachI naMde pUrvIya vanakhaMDamAM eka moTI citrAbhA karAvI, te aneka zata staMbha saMnirviSTa, prAsAdIya hatI. tyAM ghaNAM kRSNa sAvat zuklavarNI kASTha-pustakacitra-lekha-grathita-veSTima-pUrima-saMghAtima karmanI darzanIya [kalAkRtio] hatI. tyAM ghaNAM ArAno, zayano, niraMtara pAtharelA rahetA hatA. temAM ghaNAM naTa, nRtyaka sAvat dainika bhojana-vetanavALA puruSo hatA, je tAlAcara karma karatA vicaratA hatA. rAjagRhathI nIkaLela ghaNAM loko tyAM AvIne pahelAthI rAkhela Asana, zayane besatA-sutA, kathAdi sAMbhaLatA nATakAdi jotAM, zobhA anubhavatA sukhe-sukhe vicaratA hatA. tyArapachI naMda dakSiNI vanakhaMDamAM eka moTuM rasoIgRha karAvyuM, te aneka staMbha saMniviSTa Avat pratirUpa hatI. tyAM ghaNAM puruSo dainika bhojana-vetanathI hatA, te vipula azanAdi taiyAra karatA hatA. te ghaNAM zramaNa-brAhmaNa-atithIkRpaNa-tanIpakone ApatA hatA. tyArapachI naMdamaNikAre pazcimI vanakhaMDamAM eka moTI cikitsAzALA karAvI, te aneka zata staMbha saMniviSTa yAvat pratirUpa hatI, tyAM ghaNAM vaidho-vaidha putro, jJAyaka-putro, kuzala-kuzala putro, dainika bhojana-vetanathI niyukta karAyela hatA. teo ghaNAM rogI-glAna-vyAdhita ane durbhUlonI cikitsA karatA vicaratA hatA. tyAM bIjA paNa ghaNAM puruSo dainika vetana-bhojanathI hatA, je vyAdhita yAvat dubalone auSadha, mesajja, bhojana, pANI vaDe praticAra karma karatA 14/13 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda vicAratA hatA. tyArapachI te naMde uttarI vanakhaMDamAM eka moTI alaMkArasabhA karAvI. te aneka zata staMbho para banelI yAvat pratirUpa hatI. tyAM ghaNAM AlaMkAki puruSo dainika bhojana-vetanathI rAkhyA hatA. te ghaNAM zramaNo, anAtho, glAno, rogIo, durbalonA alaMkArakarma karatA rahyA hatA. tyArapachI te naMdA puSkariNImAM ghaNAM sanAtha, anAtha, pArthika, pathika, kAroTika, ghasiyArA, tRNa-patra-kANDAhAraka Adi AvatA hatA. keTalAMka snAna karatA, keTalAMka pANI pItA, keTalAMka pANI bharatA, keTalAMka pasIno-jalla-malaparizrama-nidrA-bhukha-tarasa nivAratA sukhe sukhe vicaratA hatA. rAjagRhathI nIkaLatA ghaNAM loko zuM karatA hatA ? teo jalaramaNa, vividha majjana, kadalI-latAgRhomAM puSpazayyA ane aneka pakSI samUhanA zabdothI yukta puSkariNImAM sukhe sukhe vicaratA. 194 tyAre naMdA puSkariNImAM ghaNAM loko nAna karatA, pANI pItA, pANI bharatA, ekabIjAne Ama kahetA he devAnupriya ! naMdamaNiyAra dhanya che, kRtArtha che, yAvat tenuM janma ane jIvana saphaLa che. jenI AvI sAtuSkoNa yAvat pratirUpa naMdA puSkariNI che, ityAdi pUrvavat varNana cAre vanakhaMDonuM jANavuM yAvat rAjagRhathI nIkaLatAM, ghaNAM loko tyAM Asana-zayanamAM besatA-sutAjotA-zobhatA sukhe vicaratA hatA. tethI te naMda maNikAra dhanya, kRtArtha, kRtaputyAdi che, teNe manuSya janma ane jIvitanuM phaLa prApta karela che. tyAre rAjagRhanA zrRMgATakAdimAM yAvat ghaNAM lokone paraspara Ama kahetA-parUpatA Adi - x - x - sAMbhaLIne te naMda maNikAra - 4 - 4 - harSita thayo, dhArAthI Ahata kadaMbavRkSa samAna tenI romarAjI vikavara thaI, te parama zAtAsukha anubhavato vicaravA lAgyo. * vivecana-145 : - badhuM sugama che. suriyAma - "rAjapraznIya" sUtramAM karAyela sUbhadevanuM varNana ahIM jANavuM. - 4 - kevala-paripUrNa, kalpa-sva kArya karaNa samartha. athavA kevala evo kalpa. tene joto joto, zramaNa bhagavat mahAvIrane joyA. kUTAgAra dRSTAMta-te A rIte che. bhagavan ! ema kema kahyuM ke zarIramAM gaI, zarIramAM pravezI ? gautama ! koI kUTAgArazALA hatI. te bahArathI ane aMdarathI AvaraNayukta ane chANa Adi upalepanathI lipta ane gupta hatI. bahArathI prAkAra vaDe AvRtta ane aMdarathI gupta athavA gupta dvAromAM keTalAMka baMdha karela ane keTalAMka baMdha na karela evI. vAyunA pravezarahita, nivAtagaMbhIra, te kUTAgAra zALAthI najIka eka moTo janasamUha hato. temaNe eka moTuM varSAnuM vAdaLa ke abhravAdaLa ke mahAvAtane Avato joyo. teo zALAmAM pravezIne rahyA. te rIte he gautama ! ema kahyuM ke zarIramAM gaI, zarIramAM pravezI. asAdhudarzana-sAdhune na jovAthI. aparyupAsanA-sevanA na karavAthI. ananuzAsanayA-zikSAnA abhAve. azuzrUSaNayA-zravaNecchA abhAva. samyakatvaparyaya
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/13/145 195 196 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda samyakavarUpa pariNAma vizeSa, mithyAtvaparyaya-mithyAtva, vipatipa-vizeSathI pratipanna. kASThakarma-lAkaDAnI putaLI AdinI racanA. e rIte badhe jANavuM. pusta-vA, grathimasUga vaDe mALAnI jema guMthela veSTima-puSpamALAnA taMbUsanI jema vIMTela saMpAtima-ratha AdinI jema saMghAtathI racela. upadazyamAna-loko vaDe parasAra dekhADAtuM. tAlAyaka--prekSaNakakarma vizeSa tegicchiyazAla-cikitsAzALA - X * jJAyaka-zAstra na bhaNavA chatAM pravRtti darzanathI zAra, kuzala-svavitarkathI cikitsAdimAM pravINa, vAhiyaviziSTa yitapIDAvALA, zokAdimAnasayukta athavA viziSTa Adhi, kuSThAdi sthira roga, plAna-kSINaharSa, azakata. rogI-zIghA ghAti roga vaDe yukta. auSadha-eka dravyarUpa, bhaiSaja-dravya saMyogarUpa. bhakta-bhojana *x - alaMkAriyasaha-vANaMdanI karmazALA, visajjiyA-visRSTa, bhAgavuM. jalankaThaNa thayela mela. * x * jalaramaNa-jalakIDA. vividha majjana-ghaNAM prakAranA snAna vaDe. - X * ribhita-svaradholajAvat madhura. - 4 - saMtuya-savuM, sAhemANe-pratipAdita karatA. gamaya-pUrvokta pATha. sAyosokhaM-sAtA vedanIyanA udayathI thatuM sukha. * sUtra-146,147 [14] tyArapachI te naMdamaNikAra zreSThIne anya koI divase zarIramAM soLa roga utpanna thayA. te - zvAsa, khAMsI, javaradAha, kUkti zULa, bhagaMdara, arza, ajIrNa, netrazULa, mastaka zULa, bhojana aruci, netravedana, kaNa vedanA, khujalI, jalodara ane koDha. [14] tyAre te naMdamaNikAra soLa rogathI abhibhUta thatAM kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo ! tame rAjagRhanA zRMgATaka cAva4 pathamAM jaIne moTA zabdothI udghoSaNA karAvo ke - he devAnupiyo / naMda maNikAranA zarIramAM 16-rogo utpanna thayA che . zvAsa cAvatu koDha. to je vaidhavaidhapurama, jJAyaka-jJAyakaputra, kuzala-kuzalaputra naMdamakSikAranA te 16-rogAnaMkamAMthI eka paNa rogAnaMkane upazAmita karI de, tene naMda maNikAra vipula arthasaMpatti Apaze. e rIte be-traNa vakhata ghoSaNA karAvIne mArI AjJA pAchI soMpo. teoe paNa tema karI AjJA soMpI. tyAre rAjagRhamAM AvA prakAranI ghoSaNA sAMbhaLI, samajI ghaNAM vaidho cAvatu kuzalaputro, hAthamAM zastrapeTI-zilikA-gulikA-auSadha-bhaiSaja lIne potapotAnA gharethI nIkaLyA. nIkaLIne rAjagRhInI vacce thaIne naMda maNikAranI ghera gayA. jaIne tenA zarIrane joyuM. tenA rogaAtaMkanuM nidAna pUchayuM. tene ghaNAM udvalana, uddhana, nehapAna, vamana, virecana, svedana, apadahana, ApanAna, anuvAsana, vastikarma, niruddha, zirAvedha, takSaNa, zirovedana, tapaNa, puTapAka, chalI, valI, mUla, kaMda, , yupa, phaLa, bIja, zilikA, gulikA, auSadha, mailaja vaDe te soLa rogataMkamAMthI ekAda rogAtaka paNa zAMta karavA Iccho, paNa teo eka paNa rogane zAMta karavAmAM samartha thaI na zakyA. tyAre te ghaNAM vaidha Adi jyAre ekapaNa rogAnaMkane zAMta karavAmAM samartha na thayA, tyAre zAMta, tAMta thaI yAvatu pAchA gayA. tyAre te naMda te soLa rogataMkathI abhibhUta thaIne, naMdA puSkariNImAM mUrzita thaIne, tiyacayonikanuM Ayu bAMdhIne, pradezo bAMdhIne AdhyAnane vaza thaIne kALamANe kALa karIne naMdA puSkariNImAM deDakInI kukSimAM deDakA rUpe utpanna thayo. pachI naMda deDako gabhaNI bahAra nIkaLyo. pachI bAlyabhAva choDIne, vijJAna pariNata thaI ane sauvanane pAmyo. naMdApuSkariNImAM ramaNa karato vicaravA lAgyo. tyAre naMdA puSkariNImAM ghaNAM loko snAna karatA, pANI pIvA ke laI jatAM ekabIjAne Ama kahetA hatA ke he devAnupiya! te naMda makSikAra dhanya che, jeNe AvI nAMdA puSkariNI, cAtukoNa cAvatu pratirUpa banatvI, jenA pUrvIya vanakhaMDamAM aneka staMbha viziSTa citrakasabhA che, ItyAdi cAre sabhA pUrvavata kahevI cAvatuM tenuM jIvana saphaLa che.. tyAre te deDako vAraMvAra ghaNAM loko pAse Ave ane sAMbhaLIne, samajIne AvA prakAre vicAravA lAgyo ke - meM kyAMka-kyAreka AvA zabdo pUrve sAMbhaLavA che. e rIte zubha pariNAmathI phAvata jAti smaraNa utpanna thayuM, pUrvajAtine samyaka prakAre jANI. tyAre te deDakAne AvA svarUpe saMkalpa thayo ke huM ahIM naMda nAme Adya maNikAra hato. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhArelA, temanI pAse meM pAMca aNuvrata, sAta zikSaldta cAvatuM svIkArelA. tyAre huM anya koI divase asAdhuEzanathI cAvata mithyAtva pAmelo. pachI huM koI divase grISmakALa samayamAM cAvatuM svIkArIne vicarato hato. ItyAdi pUrvavatu. puSkariNI-vanakhaMDa-sabhA banAvyA. yAvatu huM deDako thayo. arere ! huM adhI , apura, AkRtapu chuM, nilthi pravacanathI naSTa bhraSTa, paribhraSTa chuM, to mAre ucita che ke - huM svaya ja pUrva pratipakjha. pAMca aNuvratAdi svIkArIne vicaruM. Ama vicArIne pUrve svIkArela pAMca aNuvratAdi svIkArIne vicaruM.Ama vicArIne pUrve svIkArela pAMca aNuvratAdi pharI aMgIkAra karyo. A prakArano abhigraha grahaNa karyo ke mAre jAvAjIva niraMtara cha cha tapa karI, AtmAne bhAvita karatAM vicaravuM. chanA pAraNe paNa mAre naMdA puSkariNImAM paryanta bhAgamAM pAsuka nAnanA jaLa ane unmadanathI utarela manuSyamela vaDe AjIvikA calAvavI ko. Avo abhigraha karI, cha tApUrvaka cAva4 vicare che. te kALe, te samaye he gautama! huM guNazila cele Avyo, pArSadA nIkaLI. tyAre naMdapuSkariNIe ghaNAM loko nAnAdi karatAM paraspara kahetA hatA ke yAvata zramaNa bhagavata mahAvIra ahIM guNazila rIMtyamAM padhAryA che. he devAnapiyo ! to jaIe ane bhagavaMtane laidIe cAvatu papAsanA karIe. je ApaNA mATe A bhava ane parabhavamAM hitane mATe vAvatu AnugArmikapaNe thaze. tyAre te deDakAe ghaNAM loko pAse Ama sAMbhaLI, samajI AvA svarUpa
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/13/146,147 Ama manogata saMkalpa utpanna thayo. - bha mahAvIra padhAryA che, to huM jAuM vAMdu vicArIne naMdA puSkariNIthI dhIme dhIme bahAra nIkaLyo, rAjamArge Avyo. pachI utkRSTa dugatithI cAlato mArI pAse AvavAne mATe nIkaLyo. A tarapha rAjA bhaMbhasAra-zreNika nAna karI, kautukAdi karI yAvat sarvaliMkAra vibhUSita thaI, uttama hAthInA skaMdhe besI, koraMTa puSpanI mALA yukta chatra uttama zveta cAmara hAthI-ghoDA-tha moTA bhaTa-subhaTa caturaMgiNI senA sAthe parIvarIne mArA pAdavaMdanArthe jaldI Avato hato. tyAre te deDako, zreNika rAjAnA eka azvakizoranA DAbA page AkrAMta thatAM, tenA AMtaraDA bahAra nIkaLI gayA. 197 tyArapachI te deDako zakti-baLa-vIrya-puruSAkAra parAkrama rahita thaI gayo. "jIvana dhAraNa karavuM azakya" mAnI ekAMtamAM gayo be hAtha joDI arihaMta sAvat nirvANa prAptane namaskAra ho, mArA dharmAcArya yAvat mokSa prAptinA unmukha bha mahAvIrane namaskAra ho. pahelAM paNa meM bha mahAvIranI pAse sthUla prANAtipAta yAvat sthUla parigrahanA pacANa karelA. hAla paNa temanI samIpe ja sarva prANAtipAta sAvat sarva parigrahanuM jAvajIvanuM pratyAkhyAna karuM chuM. jAvajjIva mATe sarve azanAdine payakhuM chuM. A je mAruM ISTa, kAMta yAvat rogAdi na sparzela A zarIrano paNa chellA zvAsa tyAga karuM chuM. tyArapachI te deDako kALamAo kALa karIne yAvat saudharmakalpamAM durAvataMsaka vimAnamAM upapAta sabhAmAM dura devapaNe utpanna thayo. he gautama ! A rIte te deDako divya deva-Rddhi pAmyo. bhagavan ! te dura devanI keTalA kALanI sthiti kahI che ? gautama ! cAra palyopamanI. te dura deva mahAvideha kSetramAM siddhabuddha cAvat aMtakara thaze. - -- bha mahAvIre teramAM jJAAdhyayanano A artha kahyo che, tema huM kahuM chuM. * vivecana-146,147 : sAsa Adi zloka pratIta che. anIrm - AhAranI apariNati, dRSTi zULanetra zULa, mUzULa-mastakazULa. akAraka-bhojanadveSa. kaMDu-khaNaja, dauMdara-jalodara, satyakosa-zastranI peTI, zilikA-charI Adi zastrane tIkSNa karanArI, guTikAdravyasaMyogathI niSpAdita goLI, udghalana-deha upalepana vizeSa, dehane hAtha vaDe masaLIne melane dUra karanAra udvartana-te ja, vizeSathI lokarUDhithI jANavuM. snehapAnadravya vizeSathI pakAvela dhRtAdipAna, svedana-saptadhAnyakAdi, avadahana-DAma devo, apasnAna-snigdhatA dUra karavA dravya saMskArita jaLa vaDe snAna, anuvAsana-dharma yaMtranA prayogathI jaTharamAM tela vizeSano praveza karAvavo. bastikarma-carma veSTana prayogathI mAthA vageremAM tela Adi pUravA athavA gudAmAM vartI Adi nAMkhavA. niruha-anuvAsanA ja. zirovedha-nADI vedhana, lohI kADhavuM, takSaNa-charI AdithI tvacA pAtaLI karavI, prakSaNa-thoDI cAmaDI kADhavI - 4 - tarpaNa-snigdha dravyo copaDavA. puTapAka-pakAvela auSadha vizeSa, challI-rohiNI Adi, vallI-gaDucI Adi. jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda nibaddhAyu-prakRti, sthiti, anubhAga baMdha apekSAe. - x - sarvAM pANAivAyuM AnA dvArA jo ke sarva grahaNa che, to paNa tiryaMcone dezavirati ja hoya, jo ke tiryaMcomAM cAstrino niSedha che, to paNa ghaNAM tiryaMcoe mahAvrata grahaNa karyAno AgamamAM ullekha che. paNa mahAvratonA sadbhAva chatAM, teone cAstri pariNAmano saMbhava nathI. jema ghaNAM guNo hovA chatAM kevaLajJAna thavAnA pariNAma na hoya. upanaya-guNasaMpanna hovA chatAM, susAdhu saMsargavarjita prAyaH, darajIva maNikAranI peThe guNanI hAni pAme che ane tIrthaMkara vaMdanArthe bhAvathI janAra paNa daradevanI mAphaka svargane pAme che. 198 muni dIparatnasAgare karela adhyayana-13-no TIkAsahitano anuvAda pUrNa
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ V-/1/18 thI 1pa1 199 ka adhyayana-14-"tetaliputra" . -X - X - X - Xo have caudamAM jJAtanuM vivaraNa. Ano pUrva sAthe saMbaMdha A che - pUrve sajanone guNa-sAmagrI abhAve hAni kahI. ahIM tacAvidha sAmagrI sadbhAve guNasaMpatti utpanna thAya che, te kahe che - * suTa-148 thI 151 - [14] bhAvanA che temAM jJAtano A artha kaho, to caudamAMno zo artha kahyo che. he jaMbU te kALe, te samaye tetalipura nAme nagara, amadavana ughAna, kanaka rAja, tenI pasiAvatI rANI, te kanakarano tetalijha nAme bhedanitijJa tetaliputra amAtya hato. tetalipuramAM mUSikAradAka nAme eka sonI hato. je Adya yAvatuM apabUita hato. tene bhadrA nAme banI hatI. te sonInI mI ane bhavAnI Atmala pohila nAme putrI hatI, je rapa-lAvaNaya ane yauvanathI utkRSTa, utkRSTa zarIravALI hatI. te pehalA bAlikA koI divase snAna karI, sAvaliMkAra vibhUSita thaI, dAsInA samUhathI vired ad, uttama prAsAdanI amAsInI bhUmimAM sonAnA daDA vaDe matI vicaratI hatI. - A tarapha teti matya, nAna karI, uttama nI pIThe besIne moTA bhaTa-subhaTanI sAthe ghoDe savArIe nIkaLelo. te mUSikAdaki sonInA ghara pAse, samIpathI pasAra thayo. tyAre tetalie, te sonInI poThThilApujhIne uttama prAsAdamAM upara agAsInI bhUmimAM sonAnA daDA vaDe mastI joI. tyAre teNInA pa AdimAM Asakata thaine kauTuMbika puraSone bolAvIne Ama kahyuM - he devAnupiyo ! A konI putrI che ? zuM nAma che ? tyAre kauTuMbika paraSoe tene kahyuM - he svAmI A mUSikAradA sonInI strI ane bhaddhAnI AtmA poliA nAme kanyA che. ItyAdi * x * tyAre tetalipue ghoDesvArIthI pAchA AvIne atyaMtara sthAnIya puraSone bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo ! tame jAo ane mUSikAradakanI pugI, bhadrAnI AtmA poQlAnI mArI panIrUpe mAMgaNI karaze. tyAre amyatA sthAnIya paro, tetali dvArA Ama kahevAtA harSita thaI, be hAtha joDI, 'tahati' kahI, sonInA ghera gayA. tyAre te sonI, purayone AvatA joine haSTa-tuSTa thaI AsanethI ubho thayo, sAta-ATha DagalAM sAme gayo, be savA mATe nimaMtraNa ApyuM. teo Aad, vizvasta thaIne uttama sukhAsane beThA pachI sonIe pUchyuM - ApanA AgamatanuM prayojana jaNAvo. tyAre te atyaMtara sthAnIya paraSoe tene kahyuM - he devAnupiyA ame, tamArI " ne bhadrAnI AtmA pehalA kanyAnI vetaviyanI patnI pe 2oo jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda mAMgaNI karIe chIe. jo tame mAnatA ho ke A saMbaMdha sukata, pas, prazaMsanIya, saMdeza che, to tetalipune poThThilAkanyA Apo. tenA badalAmAM zuM zulka ame aApIe tyAre mUSikAradAka sonIe, te atyaMtara sthAnIya puraSone kahyuM - he devAnupiyo ! tetatipu mArI putrI nimitte anugraha kare che, te ja mAre zuka che. pachI temane vipula anAdi, puSa, vastra yAva4 mALA, alaMkArathI sakArIne vidAya ApI. pachI te sonI paNa gherathI nIkaLIne tetalipune tyAM gayo ane tetaliputrane A athanuM nivedana karyuM.. tyArapachI mUSikadAphe koI divase zobhana tithinattra-muhurtamAM hohilA kanyAne nAna karAvI, savaliMkAra bhUSita karI, zibhikAmAM besADIne, mitrajJAtithI saMparivRtta thaI, potAnA gherathI nIkaLyo. nIkaLIne sarva RddhipUrvaka tetalipuranI madhyethI tetalinA ghera Avyo. pote ja pohalA kanyAne letalijhane panIrUpe ApI. tyAre tetalipane porilA kanyAne panIrUpe AvelI joIne, pohavAnI sAthe pATa upara beTho. pachI sonA-cAMdInA kaLazo vaDe pote dAna karyuM. anihoma karyo, pANigrahaNa karyuM. pachI gohilA bhAyaniA mix, jJAti yAvatu parijanane vipula Azana, pAna, khAdima, svAdima vaDe puSpAdithI sarakArI yAva4 vidAya ApI. pachI poliAmAM anukad-avirakata thaI udAra bhoga bhogavato rahyo. | [149] te samaye te kanakaratha rAjA, rAjya-rASTra-sainya-vAhana-kozakoThAgA-aMta:puramAM mUrzitAdi hato. je-je puw iv thAya, tene vikalAMga karI deto. koInA hAthI AMgaLI ke aMguTho, koInA paganI AMgaLI ke aMguTho, kAnanI pApaDI ke nAsikApuTa chedI nAkhato, e rIte aMga-upAMgane vikala karI deto. tyAre pakAvatI rANIne koI divase madhyasapie Avo saMkalpa utpanna thayo ke - kanakaratha rAja rAjyAdimAM lubdha thaI cAvatu ne vikalAMga karI de che. tethI huM jayAre bALakane janma ApyuM. tyAre mAre ucita che ke - mAre te bALakane kanakarayaNI chupAvI saMrakSatI-saMgopatI rahuM. Ama vicArIne teNIe tetaliputra amAtyane bolAvyA ane kahyuM - he devAnupiyA kanakaratha rAja yAva4 vikalAMga karI de che. to jayAre huM bALakane janma ApyuM. tyAre tamAre kanakathI chupAvIne, anukame te bALakanuM saMrakSaNa-saMgopana karatAM moTo karavo. tyArapachI te bALaka nAca bhAvathI mukata thaI, yauvanane pAme, tyAre tamArA ane mArA mATe te bhiAnuM bhAna bano. tetalipux A vAta svIkArIne pAcho gayo. tyArapachI padmAvatI rANI ane polphiA amAtyI eka sAthe garbhavatI thayA, sAthe ja garbhanuM vahana karyuM. tyArapachI pAvatIe nava mAsa pUrA thatAM yAva4 priyadarzana, surUpa bALakane janma Apyo. je rASie pAvatIe ane
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/14/148 thI 151 201 202 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda janma Apyo, te ja samie philAe paNa navamAsa cAvata bhAlikAne janma Apyo. tyAre pAvatIe dhAvamAtAne bolAvIne kahyuM - mAM ! tame tetalipatranA ghera jaI, tene guptarUpe bolAvI lAvo. tyAre te dhAvamAtAe 'tahati' kahI te vAta svIkArI. aMtaHpuranA pAchalA daravAjethI nIkaLIne tetalinA ghera, tetaliputra pAro AvI hAtha joDIne Ama kahyuM- he devAnupiyA paDAvatI rANI bolAve che. tyAre tetaliputre zavamAtA pAse A vAta sAMbhaLI, harSita thaI, dhAvamAtAnI sAthe potAnA ghethI nIkaLIne tapuranA pAchalA dvArethI gupta rIte ja praveza karyo. pachI padmAvatI pAse AvIne be hAtha joDIne kahyuM - he devAnupiyA/ mAre karavA yogyanI AjJA Apo. tyAre pAvatIe tene kahyuM - kanakaratha rAjA cAvatu vikalAMga karI de che, he devAnupiya! meM ne janma Apyo che. te te bALakane laI ja yAvata te tane ane mane bhikSAnuM bhAjana banaze, ema karIne tetaliputrane te bALaka Apyo. tyArapachI tetaliputra, pAvatInA hAthethI bALakane grahaNa karIne, uttarIya vaDe DhAMkIne, aMta:puranA apahmAlthI gupta rIte nIkaLI gayo ane potAnA ghera, MhilA pAse Avyo, pachI poliAne kahyuM - he devAnupiyA ! kanakaratha rAjA rAjyamAM lubdha thaIne yAvatuM bALakane vikalAMga karI de che. A bALaka kanakarathano putra ane FIRvatIno Atmaja che, tuM A bALakane kanakarathathI chupAvIne anukrame saMrakSaNa-saMgopana karatI uchera pachI A bALaka bAlyabhAva choDIne tane, mane ane padvatIdevIne AdhArarUpa thaze. ema kahIne bALakane polphilA pAse rAkhyo ane polphilA pAsethI mRta putrI laI, tene uttarIya vAhI DhAMkIne aMtapuranA pAchalA dvArethI pravezyo. pravezIne pAvatI devI pAse AvIne, teNInA paDakhe sthApIne yAvatuM pAcho gayo. tyArapachI te padmAvatInI aMgapaticArikAoe pAvatI devI ane vinighAta prApta janmelI bhAlikAne joI. jaIne kanakaratha rAjA pAse AvI, hAtha joDIne kahyuM - he svAmI ! paSIMvatI devIe mRta bAlikAne janma Apyo che. tyAre kanakarAjAe te mRta putrInuM nIharaNa karyuM, ghaNAM laukika mRtaka kArya karyA. thoDA samaya bAda zokarahita thai. pachI tetalipane bIjA divase kauTuMbika paraSone bolAvyA ane kaho ke jaldIthI kedIone mukta karo yAvat sthitipatikA karo. amAro A bALaka kanakarathanA rAjyamAM janmyo che, tethI tenuM kanakatvaja nAma cAvatu te bhogasamartha thayo. [15] tyAre te philma koI divase tetalipamane aniSTa Adi thaI. tetaliputra, tenuM nAmagotra paNa sAMbhaLavAne Icchato na hato. pachI darzana ke paribhoganI vAta ja kyAM rahI ? pachI te pohalAne koI divase madhyarAtrie Avo manogata saMkalpa utpanna thayo. - huM tetaline pUrve ISTa Adi hatI, have aniSTa thaI chuM. tetaliputra mAruM nAma yAvata pazliogane IcchA nathI. te apahata mana saMkalpa cAvatuM ciMtAmagna thaI. tyAre tetalipaNe polphilAne apahata mano saMkalpa yAhata ciMtAmana joIne kahyuM - he devAnupiyA/ apahata manosakaMlpa na thA. tuM mArA rasoIgRhamAM vipula azanAdi taiyAra karIne, ghaNAM zramaNa, brAhmaNa cAvat vanapakone ApatI, apAvatI vicara, tyAre te pohilA, tetalimane Ama kahetA sAMbhaLIne harSita thaI, tenA A ane svIkArIne pratidina soIgRhamAM vipula AzanAdi cAva apAvatI vicare che. [151] te kALe, te samaye suvatA nAme A iyasimitA yAvatuM gupta bahAsAriNI, bahuzrutA, bahu parivAravALA hatA, te anukrame tetalipura nagara AvyA, AvIne yathapatipa avagraha grahaNa karI, saMyama ane tapa vaDe AtmAne bhAvita karan vicaravA lAgyA. tyArapachI te suctA AyanA eka saMghATake pahelI porisImAM sajhAya karI yAvata bhramaNa karatA tetalinA ghera pravezyA. tyAre philA te ArcAone AvA joIne harSita thaI, AsanathI ubhI thaI, vaMdana-namaskAra karyo. vipula azanAdithI pratilAvyA. pachI kahyuM ke - he AIo ! huM tetaliputrane pUrve ISTa hatI, have aniSTa thaI chuM ItyAdi. he Ayaoi ! tame zikSita cho, ghaNAM bhaNelA cho. ghaNAM grAma, Akara yAvata bhramaNa karo cho, ghaNAM rAja, Izvara yAvatuM gharomAM pravezo cho, to he Aya! tamArI pAse koI curNa-maMtra-kAmaNa yoga, hadaya ke kAyAnuM AkarSaNa karanAra, abhiyogika, vazIkaraNa, kautukakarma, bhUtikarma athavA mUla, kaMda, chAla, vela, zilikA, guTikA, auSadha, bhaiSaja pUrve prApta hoya, jethI huM tetaliputrane pharI ISTa thAuM? tyAre te Ayaoie, polphilAne Ama kahetI sAMbhalIne potAnA baMne kAna baMdha karI dIdhA. polphilAne Ama kahyuM - ame zramaNIo-nirmalthI chIe yAvatuM gupta brahmacAriNIo chIe. amane AvA vacano kAnothI sAMbhaLavA paNa na kahyuM, to teno upadeza ke AcaraNa kaI rIte kahyuM ? ame tamane AzcaryakArI kelipajJakha dharma kahI zakIe.. tyAre polie, te Ayaoine kahyuM - he yaoi! huM ApanI pAse kevalipajJakha dharma sAMbhaLavAne IcchuM chuM. tyAre Ayaoie poliAne AzcaryakArI dharma kaho. tyAre polA, dharma sAMbhaLI, avadhArI harSita thaIne kahyuM - he Ayaoi ! niltha pravacananI zraddhA karuM chuM cAvatu tame kaho cho te yogya ja che. huM ApanI pAse pAMca aNuddyukta yAvat dharma svIkAravAne IcchuM chuM. * * "yathAsukha', tyAre te polphilAe te Ayaoi pAse pAMca aNuvatika yAvat dharma svIkAryo. temane vaMdana-nnamaskAra karIne vidAya ApI. tyArapachI te polphilA zrAvikA thaI gaI cAvata patilAbhita karatA vicaravA lAgI. * vivecana-148 thI 151 :sarva sugama che. AtyaMta-Ad, viyaMgeI-kAna, nAka, hAtha Adi aMgono
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/14/148 thI 151 203 nAza karatI. viiMteti-chede che. saMrakakhamANI-ApauthI rakSaNa karavuM. pachAdanathI saMgopana karavuM, bhikSAbhAjana-tenI jema nirvAhanuM kAraNa. pahelI porisImAM sajhAya - bIjImAM dhyAna kare, bIjImAM varA-capaLatA-saMbhrAMta hita muhapatti paDilehe, bhAjanA vastro paDilehe, bhAjana pramArje, bhAjana le, suvatA ya pAse Ave che, vaMdananamaskAra karI kahe che - ApanI anujJA pAmI teTalIpuranA ucca-nIca-madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAcaryArthei javA Icchie chIe. ItyAdi - x * x * cUrNayoga-dravya cUrNono yoga, staMbhanAdi karmakArI, kAmaNa yoga * kuSThAdi roga hetu, kAmyayoga-kamanIyatA hetu, hiyaugvaNa-cita AkarSaNa hetu. kAlavaNakAyAkarSaNa hetu, Abhiyogika-parAbhibhavana hetu, vasIkaraNa-qzyatA hetu, kautukakarmasaubhAgya nimita rUpanAdi. * sUtra-152,153 - [15] tyArapachI poliAne anya koI divase madhyarAtri kAlasamaye kuTuMba gAi karatA AvA svarUpano vicAra utpanna thayo. huM pahelA tetalimane ISTao hatI, have aniSTa thaI chuM yAvata paribhoganI vAta ja kyAM? mAre ucita che ke suvatA A pAse dIkSA lauM, Ama vicArI, bIje divase sUrya ugyA pachI tetaliputra pAse jaI, hAtha joDI cAvatuM kahyuM - meM suvatI Aya pAse dharma sAMbhaLyo cAvatu ApanI anujJAthI dIkSA levA IcchuM chuM. tyAre tetaline pauhilAne ka - devAnupiyA/ tuM muMDa ane pratajita thaIne kALamAse kALa karIne, koI devalokamAM devapaNe utpanna thaIza, to je tuM mane te devalokathI AvIne ketalipajJapta dharmano bodha kare, to huM tane rajA ApuM che tuM mane bodha nahIM Ape to aA nahIM AvuM. tyAre oNhilAe tetaliputranI A kathanano svIkAra karyo tyArapachI tetaliputra vipula anAdi taiyAra karAvyA. mitra, jJAti cAvatuM AmaMcyA, yAvatuM sanmAna karyuM. pachI polphilAne snAna karAvyu yAvat sahaksa puraSa vAhinI zibikAmAM besADI. mitra, jJAti cAvat parivRtta thaI, sava Rddhi yukata thaI cAvatu nAda sAthe tetalIpuranI vacovacce thai, sunnatA AyaniA upAzraye AvI, pachI zibikAthI utarIne polphilAne AgaLa karIne suvatA Aya pAse AvI, vaMdana, namaskAra karyo. pachI kahyuM - he devAnupiyA! mane pohilA bhAyI ISTa che. te saMsAranA bhayathI udvigna thaI che. yAvatuM dIkSA levA Icche che. huM Apane ziNAnI bhikSA ApuM chuM svIkAra karo. jema sukha upaje tema karo, pratibaMdha na karo. tyArapachI poliA, sudvA Ayani Ama kahetA sAMbhaLI, harSita thaI IzAna khUNAmAM svayaM ja AbharaNa, mAlA, alaMkAra utAryA, svayaM ja pAMcamuSTika loca karyo. savatA A pAse AvI. vaMdana-namana karyuM. pachI kahAM - bhagavana ! [bhagavatI ! A loka Alita che e pramANe devAnaMdA mAphaka yAvatuM gIyAra aMgo bhaNI. ghaNAM varSa cAstri pALyuM, pachI mAsikI saMlekhanA karI, AtmAne jhosita karIne sAITha bhakatonuM anazana karIne, AlocanA-pratikamaNa karI, 204 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda samAdhi pAmI, kALamANe kALa karIne koI devalokamAM devapaNe utpanna thaI. [15] tyArapachI te kanakaratha rAja koI divase maraNa pAmyo. tyAre rAja, Izvara yAvatu nIharaNa karyuM. paraspara ema kahyuM ke - he devAnupiyo ! kanakaratha rAja rAjyamAM yAvata putrane vikalAMga karI deto. Apame rAjAdhIna, rAjAdhiSThita, rAjAdhIna kAryakta chIe. A hetalI amAtya kanagaratha rAjAnI savasthAna, sarvabhUmikAmAM vizvAsapama, vicAra denAra, sarve kArya calAvanAra che. ApaNe mATe yogya che ke ApaNe tetaliputra amAtya pAse kumAranI yAcanA karIe. A pramANe paraspara A ati svIkAryo. pachI tetaliyujha amAya pAse AvIne, tene kahyuM - he devAnupiya! kanakaratha rAjA rAjya AdimAM lubdha thaI yAvatu putrane vikalAMga karato hato. ApaNe rAjAdhIna rAvatu rAjAdhInakArya kadf chIe. tame kanakaratha rAjAnA sarva sthAnomAM cAvatuM rAjayapurA ciMtaka cho. tethI je koI kumAra rAjyalakSaNa saMpanna ane abhiSekane yogya hoya, to te amane Apo. jeno ame mahAna evA rAjyAbhiSekathI abhiSeka karIe. tyAre tetalige te Izvara A vAta svIkArI, kakaqja kumArane nAnI karAvI cAva4 vibhUSita karyo karIne te IzcarAdi pAse cAva4 lAvIne kahyuM - he devAnapiyo ! kanakaratha rAjAno putra, pAvatI devIno Atmaja, kanakadaqja nAme kamara abhiSeka yogya, rAjalakSaNasaMpanna che. meM kanakaratha rAjAthI chupAvIne ucheryo che. tame tene mahAna rAjyAbhiSekathI abhiSeka karo. pachI teno sarva pAlana-poSaNa vRttAMta kahyo. tyArapachI te Izvara Adie kanakadjakumArano mahAna abhiSeka karyo. pachI kanakaLajakumAra rAjI thayo - mahAhimavata Adi varNana karavuM. yAvatuM rAjyanuM prazAsana karatAM vicaravA lAgyo. tyAre pAvatI devIe kanakadhvaja rAjAne bolAvIne kahyuM - he putra! tAruM rAjya yAvatu aMta:pura, tane teTalIputranI kRpAthI prApta thayuM che, tethI tetaliputra amAtyano Adara karaje, jANaje, satkA-sanmAna karaje. myuthita tha, payuusaje. pAchaLa jaje, prazaMsA karaje Adhasine besADaje, temanA vetanAdimAM vRddhi karaje. tyAre kanakaqje pAvatInA kathananane 'tahati' kahI svIkAryA cAvata vatanamAM vRddhi karI. * vivecana-152,153 - TnAdhIna - rAjavazavartI, rAjadhInAni-rAjAdhIna kAryA. uDhANapariyAvaNiryautpatti ane kAlAMtara sudhInI sthiti. vayaMta paDisaMsAhehi-vinayathI, jato hoya tyAre pAchala javuM. athavA bolatA hoya tyAre "sAruM kahyuM, sAruM kahyuM" ema prazaMsA karavI. bhoga-vartana. * sUtra-154 thI 156 - [15] tyAre mephila deve, tetaliputrane vAraMvAra kevali prajJapta dharmano bodha kayoM. tetaliputra bodha na pAmyo. tyAre poThThiladevane AvA prakAre vicAra
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/14/154 thI 156 Avyo. kanakadhvaja rAjA taitaliputrano Adara kare che, yAvat bhoganI vRddhi kare che. tethI tetali, vAraMvAra bodha karavA chatAM dharmamAM bodha pAmato nathI, to ucita che ke kanakadhvajane tetaliputrathI vimukha karuM. tyArapachI tetaliputra bIje divase snAna karI yAvat prAyazcitta karI uttama azva upara ArUDha thai, ghaNAM puruSothI parivarIne potAnA gherathI nIkaLyo. pachI kanakadhvaja rAjA pAse javA nIkaLyo. tyAre tetaliputra amAtyane je-je ghaNAM rAjA, Izvara, talavara Adi jotA, teo temaja teno Adara karatA, jANatA, ubhA thatA, hAtha joDatA, ISTa-kAMta yAvat vANIno AlApa"saMlApa karatA, AgaLa-pAchala-Aju-bAju anusaratA hatA. tyArapachI te tetaliputra kanakadhvaja pAse Avyo. tyAre kanakadhvaja, tetaliputrane Avato joIne, Adara na karyo - jANyo nahIM - ubho na thayo, Adara na karato yAvat parAMgamukha thaIne rahyo. tyAre tetaliputre kanakadhvaja rAjAne aMjali karI, tyAre kanakadhvaja rAjA Adara na karato mauna thaI parAMgamukha thaIne rahyo. tyAre tetaliputra, kanakadhvajane viparIta thayo jANIne DarIne yAvat saMjAta bhaya thayo. bolyo ke kanakadhvaja rAjA mArAthI rUThela che, mArA paratve hIna thayela che, mAruM kharAba vicAre che. koNa jANe mane kevA mote mAraze. ema vicArI bhayabhIta thaI, trasta thaI yAvat dhIme-dhIme pAcho so, te ja azva skaMdhe besIne, tetalipuranI vaccovacca thaI potAnA ghera javAne mATe ravAnA thayo. tyAre tetaliputrane je Izvara Adi yAvatA jotA, te temano Adara karatA na hatA, jANatA na hatA, ubhA thaI - aMjali na karatA, ISTa yAvat bolatA na hatA, AgaLa-pAchaLa jatAM na hatA. - - 205 tyAre tetaliputra potAnA ghera Avyo, je tenI bAhya paryAdA hatI, jemake dAsapekSya-bhAgIdAra, teo paNa Adara karatA na hatA. je tenI atyaMtara paryAdA hatI, jemake - pitA, mAtA yAvat putravadhu, te paNa Adara karatA na hatA. tyAre ataliputra vAsagRhamAM potAnA zayyA pAse Avyo, zayyAmAM beTho, A pramANe kahyuM - huM potAnA gherathI nIkaLyo Adi pUrvavat yAvat atyaMtara parSadA Adara karatA nathI, jANatA nathI, ubhA thatA nathI, to mAre ucita che ke - huM mane jIvita rahita karI dauM ema vicAryuM. pachI teNe tAlapuTa viSa mukhamAM nAMkhyu. tenuM saMkramaNa na thayuM. pachI tetaliputre nIlotpala samAna yAvat talavArano prahAra karyo, tenI paNa dhAra kuMThita thaI gaI. pachI tetaliputra, azokavATikAmAM gayo, jaIne gaLAmAM doraDuM bAMdhyuM, vRkSe caDhIne pAzane vRkSo bAMdhyu, potAne laTakAvyo. tyAre te doraDuM TUTI gayuM. pachI tetaliputre ghaNI moTI zilA gaLe bAMdhI, pachI athAha, aauSa pANImAM pote paDatuM mUkyuM. paNa pANI chIcharuM thaI gayuM. pachI tetalIe sukA vArasAnA DhagalAmAM agnikAya pheMkyu, pote temAM paDatuM mUkyuM, tyAre te agni bujhAI gayo. pachI tetaliputra bolyo - - jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda zramaNa, brAhmaNa, zramaNa-brAhmaNa zraddheya vacana bole che. huM eka ja azraddheya vacana boluM chuM. huM putro sahita hovA chatAM, aputra chuM, te vAtanI zraddhA koNa karaze ? mitro sahita chatAM amitra chuM, tenI zraddhA koNa karaze ? e rIte dhana-putra-dAsa-parijana sAthe kahevuM. e pramANe tetaliputra, kanakadhvaja rAjAthI apadhyAna karAyo pachI "tAlapuTa viSa mukhamAM nAMkhyu, te paNa na saMkramsa "te koNa mAnaze ?' nIlola gAvat talavAra calAvI, tenI dhAra paNa bukI thaI gaI "te koNa mAnaze ?' gaLAmAM doraDuM bAMdhIne laTakyo, doraDu tuTI gayuM "- koNa mAnaze ?" moTI zIlA bAMdhIne athAha pANImAM paDyo, te chIcharuM thaI gayuM "koNa mAnaze ?" sukA ghAsamAM agni saLagAvyo, te bujhAI gayo "-- koNa mAnaze ? te apahata manosaMkalpa thayo yAvat ciMtAmagna thayo. tyAre pohila deve prophilAnuM rUpa vikaryuM. 206 teNe tetaliputra samIpe rahIne kahyuM - o tetaliputra ! AgaLa khAI ane pAchaLa hAthIno bhaya, baMne bAju na dekhAya tevo aMdhakAra, madhye bANonI varSA, gAmamAM Aga ane vana saLagatuM hoya, vanamAM Aga ane gAma saLagatuM hoya, hai tetaliputra ! to kyAM jaIzuM ? tyAre tetaliyuge, poTTilane kahyuM - bhayabhItane padmayA zaraNa che, utkaMThitane svadeza gamana, bhukhyAne anna, tarasyAne pANI, bImArane auSadha, mAyAvIne guptatA, abhiyuktane vizvAsa, mArge pazritane vAhana thakI gamana, taravAne Icchukane vahANa, zatru parAbhavatani sahAyakatya che. mAMta-dAMta-jitendriyane AmAMthI koI bhaya hoto nathI. tyAre porraladeve, tetaliputra amAtyane kahyuM - tetaliputra ! teM ThIka kahyuM A arthane sArI rIte jANa. ema kahI bIjI vakhata Ama kahyuM, pachI jyAMthI Avela, tyAM pAcho gayo. [155] tyArapachI tetaliputrane zubha pariNAmathI jAti smaraNa utpanna thayuM. tyAre tetaliputrane Avo vicAra upajyo ke - huM A ja jaMbudvIpamAM mahAvideha kSetramAM pukalAvI vijayamAM puMDarIkiNI rAjadhAnImAM mahApA nAme rAjA hato. tyAre meM sthaviro pAse muMDa thaIne yAvat cauda pUrva bhaNI, ghaNAM varSa zrAmaNya paryAya pALI, mAsikI saMlekhanA karIne, mahAzukra kalpe deva thayo. pachI te devalokathI AyukSaya thatAM, A tetalipuramAM tetali amAtyanI bhadrA nAme patnInA putrarUpe upajyo. to mAre ucita che ke pUrve svIkRt mahAvrata svayaM ja svIkArIne vicaruM, ema vicArI, svayaM ja mahavata svIkAryA. pramada vana udhAne AvyA, uttama azokavRkSa nIce, pRthvIzilApake sukhe besI, ciMtavanA karatA, pUrve adhIta sAmAyika Adi cauda pUrva svayaM ja smaraNamAM AvI gayA. pachI tetaliputra aNagArane zubha pariNAmathI yAvat tadAvaraNIya karmanA kSayopazamathI, kamarajanA nAzaka pUrvakaraNamAM pravezI kevala upajyuM. [156] tyAre tetalipura nagaramAM nIkaTa rahela vyaMtara deva-devIe devaduMdubhI vagADI. paMcavartI puSponI varSA karI, divya gIta-gaMdharvano ninAda karyo. tyAre kanakadhvaja rAjA A vRttAMta jANI bolyo - nizce tetalinuM meM apamAna karatAM,
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/14/154 thI 156 203 muMDa thaIne, pravajita thayA, to huM jAuM ane tetaliputra aNagArane vaMdana-namana karI, te vAta mATe vinaya pUrvaka vAraMvAra khamAtuM. ema vicArI cAturaLiNI senA sahita amadavana utalnamAM tetalijha aNagara pAse Avyo. vaMdana-namaskAra kayAM. te artha mATe vinayathI vAraMvAra khamAvI cAvatu papAsanA karI. tyAre tetaviSama amAre kanakakqja rAja ane moTI harSadAne dharma kaho. tyAre kanakadevaja rAja, tetalima kevali pAse ghama sAMbhaLI, avadhArI, pAMca aNuvrata * sAta zithadvALo zrAvaka dharma svIkAryo, te zrAvaka thayo yAvata jIvAjIvano jJAtA thayo. tetaliputra kevalI ghaNAM varSo kevali payayi pALIne yAvat siddha thayA. - - - x * he jaMbU bhagavate * x * A artha kahyo che . * vivecana-154 thI 156 : hana - prItithI, apadhyAta-duSTa ciMtAvALo. pAThAMtarathI durthAta-duSTa ciMtAviSayI kR4 * * * kumAraNa-virapamAraNa prakArathI. uvaharaI-vinAza karavo. opala-buTTI thaI. allAha-adhadla dekhAtuM na hovuM. * x* atAra-tarI na zakAya, puruSa pramANathI vadhu te apauoya. AtmA-paralokAdine zramaNo kahe che, te atIndriya chatAM zraddheya che. mAtra huM ja azraddheya chuM [zeSa kathana sUdhArtha mujaba jANavuM.] - 4 - purata-jagaLa, prapAta-khAI, * x * sAcA sparza- aMdhakAra, * * * zara-bANa, tethI badhe bhaya varte che, tema gaNavuM. pradIpta-agni vaDe baLe che, araNa-cAnuNzAMtadAha * * * * * e pramANe badhA bhayAnakavathI, sthAnAMtaranA abhAve, tetaliputra ! tuM kyAM jaIza ? * * * * * chahiya-bhukhyo, mAyI-vecaka, rahasya-guptava, abhiyukatasaMpAdita dUSaNa, pracayakaraNa-pratIti utpanna karavI. adhyaparizrAMta-javAne azakta. vAhana gamana * gADAdimAM besADavo. havana-taraNa. paramabhiyoA -parAjaya kastAne. sahAyakRtya-mitrAdi kRtya. bhayabhItane pravajyA zaraNarUpa kaI rIte ? kopanigalthI kSAMta, IndriyAdi damanathI dAMta, viSayomAM samAdi nirodhathI jitendriya. * x* x* prajita-sAmAyika pariNati vaDe zarIrAdimAM anAsakta hovAthI maraNAdi bhayanA abhAvathI. e rIte deve, amAtyane sva vAyA vaDe bhayabhItane pravajyA zreya che, tevuM svIkArAvyuM - x * x * anuSThAna dvAcI jANIne, pravajayA svIkAra. sUtrano upAya A che - prANIo prAyaH bhAvathI dharma grahaNa na kare, jyAM sudhI te mAnabhraSTa tevalIputranI jema duHkha pAmato nathI. jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda adhyayana-15-"naMdIphaLa" - X - X - X = x = odhe paMdaramuM varNave che. pUrvanI sAthe A saMbaMdha che . pUrvamAM apamAnathI viSayatyAga kahyo. ahIM te jinopadezayI che. *x * x * * sU53 - bhagatanA je caudamAM jJAta adhyayanano A artha kahyo che, to paMdaramano e artha che?- he jaMbA te kALe, te samaye caMpA nAme nagarI hatI. pUNabhadra caitya, jitaraNa rAjA hato. te caMpAnagarImAM dhA nAme sAviAha hato. te RddhimAna cAvatu aparAbhUta hato. - te caMpAnagarInA IzAnakoNamAM ahicchanagarI hatI, je Rddha-timitasamRddha hatI. varNana te nagarImAM kanakaketu rAja hato, tenuM varNana caMpAmAM dhanya sAviAhane koI divase madhyarAtrie Avo abhyArSita, ciMtita, pArthita manogata saMkalpa utpanna thayo . mAre mATe ucita che ke vipula paNa-bhAMDa-madhya aI ahijhA nagamAM vyApAra mATe javuM A pramANe vicArIne pazcimAdi cAra prakArano mAla lIdho. gADAM-gADI sajja karAI, gADAM-gADI bhaya, pachI kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM he devAnupiyo ! jaIne caMpAnagarInA zRMgATaka cAva4 pathomAM ghoSaNA karAvo ke - he devAnupiyo davA sArthavAha vipula mAla bharI, ahicha nagare vepArArthe javA Icche che, ke je koI caka, cIrika, makhaDika, bhikSaiDa, pAMDuka, gotama, govatI, gRhimAM, gRhiwAmaciMtaka, aviruddha-viradvRd wvaka * kApaTani9 Adi pAkhaMDa D ke gRhastha, vAnI sAthe ahicchatra nagarImAM javA dche, tene dhanya sAthe laI jaze. aLakane chatra, anupAnane upanAha, akuMDane kuMDika, codana rahitane paccodana ane Apopakane popa Apaze. mArgamAM je paDI o, bhana ke Na thaI jaze, tene sahAya Apaze. sukhe sukhe ahicchA pahoMcADaze. be-wNa vakhata AvI ghoSaNA karAvI, mArI AjJA mane pAchI soMpo. tyAre te kauTuMbika puro yAvatu ghoSaNA karI ke - he caMpAnagarI nivAsI bhAvAno ! capha Adi yAvatu AjJA pAchI soMpI. tyAre te kauTuMbikonI ghoSaNA sAMbhaLIne caMpAnagarIthI ghaNAM caka rAvata gRhastho dhanya sAviAha pAse AvyA. pachI dhanyae te caraka saMdi gRhasthone kane chatra yAvatuM modana ApyuM. kahyuM ke tame aMtagarI bahAra aMgodhAnamAM mArI rAha jotAM raho. cAre te yasko aAdi, dhanya sAuind Ama kahetA rAvatuM rAha jotAM rahe che. tyArapachI dhanya sAviAha, zobhana tithi-karaNa-nAmamAM vipula AzanAdi taiyAra karAvyA. mix, jJAtiamaMgA. bhojana karAvyuM. temane pUchIne gADAMgADI jeDAvyA. caMpanagarIthI nIkaLe che. bahu dUra paDAva na karatAM, mAmiAM vasatA-vasatA, sukhethI vasati ane prAtarANa karatA aMga janapadanI madayethI muni dIparatnasAgare karela adhyayana-14-no TIkAsahitano anuvAda pUrNa
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda 1/-/15/157 209 dezanI sImAe pahoMcyA, pachI gADAM-gADI kholyA, sAtha nivesa karAvIne, kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo ! tame mArA sAnivezamAM moTA-moTA zabdothI udghoSaNA karAvatA kaho ke - have AgAmI aTavI chinnapAta ane ghaNo lAMbo mArga che, temAM baha madhya deza bhAge ghaNAM naMdilanA vRkSo che, je kuNa yAvatu patrita, puSita, phalita, vanaspatinI zobhatA, sauMdaryathI atI-atI zobhatA rahyA che, vaNardiI manojJa cAvatu sparza ane chAza vaDe manojJa che, je koI te naMdI phaLa vRkSanA mULa, kaMda, vacA, jha, puSpa, phaLa, bIja ke harita khAya ke tenI chAyAmAM vizrAma leze. temane toDIvAra to sAruM lAgaze, paNa pachI pariNamana thatAM kAle mRtyu pAmaze, to he devAnupiyo ! koI te naMdiphaLanA mULa na khAzo cAvatuM chAyAmAM vizrAma na karazo, jethI akALe mRtyu na pAmo. tame bIjA vRkSonA mULa cAvata haritanuM bhakSaNa karo ane chAyAmAM vizrAma leje AvI ghoSaNA karAvIne cAvatuM mArI AjJA pAchI soMpo. tyAre dhanya sAvihe gADAM-gADI joDyA ane naMdIvRo AvyA. AvIne naMdIvRkSa najIka sAiinavAsa karyo. pachI bIjI-gIjI vakhata kauTuMbika puraSone bolAvIne kahyuM - tame mArA sAnA paDAvamAM moTA zabdothI ghoSaNA karatAkaratA kaho ke he devAnupiyo ! te naMdIphaLa kRSNa yAvata manojJa chAyAvALuM che, paNa A vRkSanA mULa, kaMdAdi na khAzo cAvatuM akALe maraNa pAmazo. yAvatuM dUra rahIne ja vizrAma karo, jethI akALe maraNa na pAmo. bIja vRkSanA mULAdi khAje cAvatu vizrAma karaze. AvI ghoSaNA karI. tyAM keTalAMka puraSoe dhanya sAthatAhanI A vAtanI zraddhA yAvat raci karI, arthanI zraddhAdi karatA, te naMdIphaLonA dUdUrathI tyAga karatAM karatAM anya vRkSonA mUlone yAvatu vizrAma karyo. teone tatkALa sukha na thayuM, tyArapachI pariNamatA-pariNamatA, sukharUpapaNe aAdi vAraMvAra pariNamatA cAlyA. A pramANe he AyuSyamAna zramaNo! je ApaNA sAdhu-sAdanI yAvatu pAMca kAmaguNomAM Asakta ane anurakta thatAM nathI teo A bhavamAM ghaNo kramAdione pujanIya thAya che. paralokamAM paNa duHkhI thatAM nathI yAvatu A saMsArano pAra pAme che. temAM je keTalAMka puruSoe dhanyanA A ArthanA zraddhAdi na kayAM, teo dhanyanA A arthanI azraddhAdi karatAM naMdIphaLe AvyA. tenuM muLa Adi khAdhAM cAvatuM tyAM vizrAma karyo. temane takALa sAruM lAgyuM, tyArapachI pariNAma pAmatA cAvatuM mRtyu pAmyA. A pramANe AyuSyamAn zramaNo! je ApaNA sAdhusADI dIkSA laIne pAMce kAmaguNomAM AsaktAdi thAya che, cAvatu teo te puruSonI jema saMsAramAM paribhramaNa karaze. tyArapachI dhanya gADAM-gADI jeDAvyA. ahicchatra nagarIe AvyA. ahicchatra nagarI bahAra agrodhAnamAM sArthaniveza kare che. karIne gADAM-gADI 14/14. choDe che. tyAre te dhanya sArthavAha mahArtha yAvatu rAjAne yogya prAbhRta laIne, ghaNAM paraSo sAthe parIvarIne ahiccha nagaranI vaccovaccathI pravezIne kanaka ketu rAja pAse AvyA. be hAtha joDI yAvata vadhAvyA. temane mahAziida prAbhRta dharyuM. tyAre kanakaketu rAjAe ha8-tuSTa thaI te mahAzadi cAvatuM prabhuta svIkAryuM. pachI dhanya sArthavAhane sahakArI, sanmAnI, zulka mApha karI, vidAya ApI. dhanya potAnA mAlano vinimaya karyo bIje mAla kharIdho. sukhe sukhe caMpAnagarIe AvyA. AvIne mitra, jJAti Adine maLyo ane vipula mAnuSI bhoga yAvat vicaravA lAgyo. te kALe, te samaye sthaviro AvyA. dhanyae dharma sAMbhaLI, moTA yumane kuTuMbamAM thApIne dIkSA lIdhI. sAmAyikAdi agiyAra go bhaNyA. ghaNAM varSo zrAmaya payaya ALI, mAsikI saMkhanA karI, koI devalokamAM devapaNe upayA. mahAvidehamAM siddha yAvatu aMta karaze. he jaMbU zramaNa bhagavaMta mahAvIre paMdamAM adayayanano A artha kahyo. * vivecana-153 - badhuM sugama che. caraka-dhATi bhikSAcara, cIrika-mArgamAM paDela varasa paheranAra, camakhaMDaka-cAmaDuM paheranAra, bhikSAMDa-bhikSAbhojI, pAMDurANa-zaiva, gautama-baLadane akSamAlA paherAvI, vicitra zikSAthI zikSita karI, AjIvikA calAvanAra. govaMtikagAyanI cayanei anusarato kahyuM che ke - gAyanI mAphaka praveza-nirgama sthAnaAsanAdi kasnAra, gAyanI jema khAnAra gAyanI mAphaka tiryagvAsa karato, te grovratika. guhidharmA-guhasyadharmane ja zreya mAnI jIvato. dharmaciMtaka-dharmasaMhitAno jJAtA, aviruddha-vainayika. kahyuM che - aviruddha vinayakArI, devAdinI parama bhaktivALo, viruddha-akriyAvAdI, para lokane na mAnato, sarva vAdathI viruddha. vRddha-tApasa. - x * zrAvaka-brAhmaNa. raktapaTa-parivrAjaka, nigrantha-sAdhu Adi - kApilAdi jANavA. paccadana-bhAtuM, paMiva-mArgamAM bhAtuM khuTe to te dravyanI pUrti kare, paDiyavAhanathI paDela ke rogamAM paDela lagaccha-vAhanathI paDIne bhAMgela ane jIrNa thayela. vigi-atidIdha, addhANa-prayANa mArga, vasati-AvAsa sthAna, prAtarAza-prAtabhajana. ahIM sugamAM ja upanaya kahyo che. vizeSa A pramANe - caMpA jevI manuSyagati, dhanya vata bhagavAna, ahicchamAnagarI samAna ahIM nivaNi jANavuM. ghoSaNA-tIrthakaranI nirdoSa zivamArga dezanA, cakAdine zivasukhanA kAmI jIvo jANavA. naMdiphaLa jevA zivapatha virodhI viSayo che, jema ahIM viSayathI saMsAra bhramaNa kahyuM, tema tenA phaLa khAvAthI maraNa karyuM. viSayavarjananI mAphaka, tenA varjanathI ISTa nagare gamana kahyuM. paramAnaMda nibaMdhaka zivapura gamana jANavuM. muni dIparatnasAgare karelA adhyayana-15-no TIkA sahitano anuvAda pUrNa
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ V-/16/158 thI 160 211 ka adhyayana-16-"aparakaMkA" 5. -X - X - X - X - 0 dhe soLamAMnI vyAkhyA kare che, teno pUrvanI sAthe A saMbaMdha che . pUrve viSayomAM Asaktane anartha kahyo, ahIM tenuM niyANuM jaNAve che * sUra-58 thI 160 : 1pa8) bhagA yAre paNa bhagavata mahAvIre paMdamAM jJAta adhyayanano A artha kahyo che, te soLamAM adhyayanano zuM kahyo che | he jaMbuAM te kALe, te samaye caMpA nAme nagarI hatI. te caMpAnagarInI bahAra IzAna khUNAmAM subhUmibhAga udhAna hato. te caMpAnagarImAM traNa brAhmaNa bhAIo rahetA hatA. * soma, somadatta, somabhUtI. teo RdrivAnuM cAvatuM vedAdimAM supariniSThita hatA. brAhmaNo koi divase, eka sthAne maLyA. yAvatu AvA prakArano paraspara kathA-vArtAI thaI, he devAnupiyo ! ApaNI pAse A vipula dhana yAvatuM svApadya-dvAdi che, cAvatuM sAta peDhI sudhI ghaNuM ja ApatA-bhogavatA-bhAga. pADatA paNa khuTe nahIM to ApaNe ucita che ke ekabIjAne ghera pratidina vipula AzanAdi taiyAra karAvI, paribhoga karatA vicarIe, ekabIjAnI A vAta svIkArI, pratidina ekabIjAnA gharamAM vipula AzanAdine taiyAra karAvIne paribhoga. karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI koI vakhata te nAgazrI brAhmaNIne tyAM bhojanano vAro Avyo. tyAre nAgaNIe vipula AzanAdi taiyAra karAvyuM. eka rasapUta hUMbAnuM zAka ghaNAM masAlo nAMkhI, telathI vyApta karI taiyAra karyuM. eka buMda hAthamAM laIne cAkhyuM, to khAruM-kaDavuM-akhAdha-Abhogya ane viSa jenuM jANayu jANIne bolI ke :- mane - adhajA, puSya, hInA, durbhagA, dubhagasalvA, durbhaga niMbolI samAna nAgaNIne dhikkAra che. jeNe A rasadAra tuMbAnA zAkane masAlAvALuM, telathI yukata taiyAra karela che, te mATe ghaNAM dravyo ane telano vinAza karyo che. to, che mArI derANIo jANaze, to mArI khiMsA karaze vAva4 mArI derANIo na che, tyAM sudhImAM mAre mATe ucita raheze ke A ghaNAM telamasAlAvALuM zAka, ekAMtamAM gopanIne, bIjuM sAyukata madhura kuMbhAne yAvatuM telayukata karI taiyAra karyuM. Ama vicArIne, te sAyukata tuMbAne gopanIne mIThuM tubazAka banAvyuM. te brAhmaNoe snAna karIne bhAvatuM uttama sukhAsane besIne te vipula azanAdi pIsAyA. tyArapachI te zAhajaNo bhojana karIne, Acamana karyA pachI, svaccha thaI, paramasucibuta thaI kAryamAM lAgI gayA. pachI te brAhmaNIoe snAna karyuM sAva vibhUSA karIne te vipula zanAdi AhAra karyo. pachI potapotAnA ghera gaI, jaIne pota-potAnA kAmamAM lAgI gaI. te kALe, te samaye dharmaghoSa nAme sthavira yAvatu ghaNAM parivAra sAthe 212 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda caMpAnagarInA sabhUmibhAga udhAnamAM AvelA, tyAM yathApatirUpa avagraha laI mAvata vicaratA hatA. pradiA nIkaLI, meM kahyuM, pau pAchI gaI. - - tyAre te dharmaghoSa sthatiranA ziSya dhamarici aNagara uMdara yAvata tejoleksI hatA, mAsalakSaNa tapa karatA-karatA vicaratA hatA. te ghamaruci aNagAre mAsAmAne paraNe pahelI paurisImAM sAya karI, bIjI porisImAM ItyAdi gautamasvAmInI mAphaka po grahaNa karIne te pramANe ja dhamadhoSa virane pUchIne caMpAnagarInA ucca-nIca-madhyama kuLomAM cAvatuM bhamaNa karatA nAganI jamawlInA gharamAM pravezyA tyAre te nAgaNI vyakawwIe paricine AvatA joyA. joIne te ghaNAM tela-masAlAvALa tika-kaTuka zAka ApI devAno avasara ANIne haSTa-tuSTa thaI uThIne bhojanagRhamAM AvI, pachI te sarasa, tita-karka, tela-masAlAvALuM badhuM ja zAka, dharmaci aNagAranA pAtramAM nAMkhI dIdhuM. tyAre ruci aNagAre payata AhAra jANIne nAgaNInA gherathI nIkaLIne saMpanagarInI madhyethI nIkaLIne subhUmibhAga udyAnamAM AvyA, AvIne dharmaghoSa sthavira nIkaTa AvIne - pAna paDilehIne, hAthamAM laIne gurane dekhADyA. tyAre te dharmaghoSa vira, te sarasTa, tela-masAlA yukata zAkanI gaMdhathI abhibhUta thaIne, te tela masAlAvALA tuMbAnA zAkanuM eka biMdu hAthamAM laIne cAkhyuM, tene tika-kSAra-karka-akhAdya-bhogya-vizvabhUta jANIne dhamarucine kahyuM - he devAnupiya. je tuM A bhAnuM zAka cAvatu khAIza, to akALe ja yAva4 jIvitathI rahita thaIza. to he devAnupiya! tuM ja ane A IbAnA zAkane ekAMta-anApAta-citta aMDila bhUmimAM paraThavI de, bIja prasuka, eSaNIya arAnAdine grahaNa karIne teno AhAra kara, tyAre ghamaruci aNagAre, ghamaghoSa sthavira pAsethI A pramANe sAMbhaLIne, dhamadhoSa sthavira pAsethI nIkaLIne bhUmibhAga udhAnathI thoDe dUra aMDita bhUmi paDilehI, pachI te zAkanuM eka biMdu lIdhuM, laIne te spaMDita bhUmimAM nAMkhyuM. tyAre te zarada Rtu saMbaMdhI, tikata-kaka ane ghaNAM telathI vyApta zAkanI gaMdhathI ghaNI-hAro kIDIo AvI. jevuM che kIDIoe zAka khAdhuM ke te badhI akALamAM ja jIvanI rahita thaI gaI. tyAre te ghaci agAne AvA prakArano manogata saMkalpa thayo ke - je ATaa mama zAkanA vAva eka biMdunA propathI aneka hajAra kIDIo mRtyu pAmI, to je huM A badhuM ja zAka aMDi% bhUmimAM pahadIsa, to ghaNAM prANAdino vadha karanAra thaIza. to mAre mATe ucita che ke A zAka vAva4 svaya ja khAI javuM. jethI Aja saka mArA zarIranI sAthe ja samApta thaI jAya. ghamarucie Ama vicArI muhapattinuM paDilehaNa karyuM. karIne mastakanI uparI kAyAne pramAI, pachI te zAradIya nuMbhAnuM tikata-karka, ghaNAM telathI vyApta zAkane, bilamAM sarSa praveza kare te prakAre potAnA zarIrarUpI koThAmAM badhuM ja prakSepI dIdhuM. tyAre te gharmacine te zAka khAvANI mahamktimAM pariNamatA
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/16/158 thI 160 263 zarIramAM ujjavala cAvatu dusahya vedanA udbhavI. tyAre te dharuci aNagAra asthAma, abala, avIrya, aparAkAra parAkrama, adhAraNIya che, tema jANIne, AcAra-mAMDa ekAMtamAM sthApIne spaMDila paDilehaNa karyuM. darbhano saMthAro pAtharyo. darbha saMthAre ArUDha thaIne, pUrva dizA abhimukha thaIne palcaka Asane besI, hAtha jeDI, bolyA - arahaMta yAvata siddhigati prAptane namaskAra thAo. mArA dhamacArya, dhamapadezaka dhamaghoSa sthavirane namaskAra thAo. pUrve paNa me dharmaghoSa sthavira pAse jAvajIvane mATe sarva praNAtipAta yAvatu parigrahanI paraphakhANa karela hatA. atyAre paNa huM te ja bhagavaMtanI pAse sarva prANAtiwta yAvata parigrahane navajIvane mATe paccakakhuM chuM. skaMdakanI mAphaka cAvatu chellA ucchavAsa mArA zarIrane paNa vosirAvuM chuM, ema karI AlocanA-pratikramaNa karI, samAdhi prApta thaIne kALadharma pAmyA. tyAre te dharmaghoSa sthavira dharmaci aNagArane gaye. ghaNo kALa thayo jANIne zramaNa-nigranthone bolAvyA ane kahyuM - he devAnupiya! A pramANe dhamaruci aNagArane mAsakSamaNanA pAraNe zaradaRtu saMbaMdhI yAvata telathI vyApta zAka maLela, te pAThavavA gaye ghaNo kALa thayo. to he devAnupiyo . tame jaIne dhamaruci aNagAranI cotarapha mANA-goSaNA karo. tyAre te zramaNa- nikzoe yAvata te vAta svIkArI, dharmaghoSa sthavira pAsethI nIkaLyA, nIkaLIne dhamaruci aNagAranI cotarapha mANA-gaveSaNA karatA, zaMDita bhUmie AvyA. pachI dharuci aNagAranuM nihANa, nicesTa, jIvarahita zarIrane joyuM. joIne hA, hA, aho ! akArya thayuM, ema kahIne dhamarici aNagAranA parinivaNi nimite kAyotsarga karyo. gharacinA AcArabhAMDa lIdhA, laIne dharmaghoSa sthavira pAse AvyA. AvIne gamanAgamananuM pratikramaNa karyuM. pachI kahyuM ke - ame tamArI pAsethI nIkaLyA, pachI subhUmibhAga udhAnanI cotarapha dhamaraci ANagAranI yAvata mArgaNA karatA, aMDila bhUmie gayA. yAvatuM jadI ahIM AvyA, he bhagavan! dharmaci aNagAra kALadharma pAmyA, A tenA AcAra-bhAMDa. tyAre dharmaghoSa sthavire, pUrvakRtamAM upayoga mUkyo. pachI zramaNa nithinigraNIne bolAvyA ane kahyuM ke - he Aryo mArA ziSya dhamaruci aNagAra, prakRtibhadraka cAvata vinIta hatA. niraMtara mAsa-mAsAmaNa tapokarma vaDe cAvatuM nAgazrI brAhmaNInA ghera pravezyA. tyAre nAgazrI brAhmaNI pAvatu zAka vahorAvyuM. tyAre te dharici aNagAre tene paryApta AhAra jANI cAvatuM kALanI apekSA na karatA vicaravA lAgyA. te dhamaraci aNagAra, ghaNAM varSono brAmaNa payi pALIne, AlocanapratikamaNa karI, samAdhi prApta thaI, kALa mAse kALa karI, uMce saudharma yAvatuM savathisiddha mahAvimAne devapaNe utpanna thayA. tyAM jaghanyotkRSTa 33-sAgaropamanI 214 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda sthiti kahI che, tyAM dhamaruci devanI paNa 33-sAgaropama sthiti thaI. te dharmaraci deva, te devalokathI yAvata mahAvidehe kSetre siddha thaze. [16] he Aya ! te dhanyA, apurayA cAvatuM niMbolI samAna kaDavI nAgazrI brAhmaNIne dhikAra che, jeNe tathArUpa sAdhu dhamaruci aNagArane mAsamaNanA pAraNe zAradIya yAvata tela vyApta zAka vahorAvyuM. tenAthI te akALe ja maraNa pAmyA. tyAre te kAmaNa nibhyo dharmaghoSa sthavira pAse A ani sAMbhaLI, samajIne caMpAnA zRMgATaka yAvatu ghaNAM lokone Ama kahevA lAgyA - he devAnupiyo te nAgaNIne dhikkAra che, cAvatu jeNe tathA sAdhu ane sAdurUpane jIvitathI rahita karyA. tyAre te zramaNo pAse mAM ane sAMbhaLI, samajIne ghaNAM loko paraspara Ama kahevA lAgyA. te nAgazrI brAhmaNIne dhikkAra che mAvatu jeNIe munine mArI nAMkhyA. tyAre te brAhmaNo caMpAnagarImAM ghaNAM loko pAse A arthane sAMbhaLIsamajIne, kodhita thaI yAvatuM saLagavA lAgyA, pachI nAgazrI brahANI pAse AvyA, AvIne nAgazrIne kahyuM - o nAgazrI ! apAtine prArthanArI! turaMtaprAMta lakSaNA ! tInapunya-caudazI, adhanyA, apuracA vAvat niMboDI samAna kaDavI, tane dhikkAra che, je teM tathArUpa sAdhu, sAdurUpane mAsakSamaNanA pAraNe cAvatu mArI nAMkhyA. uMcA-nIcA Akroza vacanathI AkAza karatA-bharAnA vacanathI bharjanA karatA, nitsinA vacanathI nibhAnA karatA, nichoTanItarjanA-tADanA karatAM, tene gharethI kADhI mUkI. tyAre te nAgaNI, potAnA gherathI kADhI mUkatA, caMpAnagarInA zRMgATakatrika-catuka-cavacaturmukhAdimAM ghaNAM loko, vaDe hIlanA-khiMsA-niMdA-gahAMtarjanA-vyathA-dhikkAra-sthackAra karAtI, kyAMya paNa sthAna ke nivAsane na pAmatI, daMDI kheDa vA paherI, hAthamAM kuTaluM zakoNe ane kuTalo ghaDo laI, vikharAyela vALa vALa mastake, moTe maMDarAtI mAMkhI sahita, ghera-ghera dehabali dvArA potAnI AjIvikA calAvatI bhaTakatI hatI. tyAre te nAgazrI brAhmaNIne te bhavamAM 16-rogAtaMka unna thayA. te A - zAsa, kAza, yoniLa yAvatu koDha. tyAre te nAgazrI brAhawNI 16-rogAtaMkathI abhibhUta thaI, ati du:khane vaza thaI, kALamANe kALa karI chaThThI pRthvImAM ukRSTa bhAvIza sAgaropama sthitivALA narakamAM nairasikarUpe utpanna thaI. te tyAMthI uddhatIne anaMtara mastramAM utpanna thaI. tyAM zastrathI vadhya thaI, dAha utawar thatAM kALamAse kALa karI adhaHsaptamI mRdImAM utkRSTa 33-sAgaropama sthitivALA nairayikamAM utAjja thaI, tyAMthI uddhatana pharI matsyamAM upajI. tyAM zastrathI vadhu pAmI, dAha utpanna thatAM, bIjI vakhata Adha:saptamI pRedImAM utkRSTa 33-nsAgaropama sthitivALa nakamAM upajI te tyAMthI yAvatu
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/16/158 thI 160 215 uddhatIne trIjI vakhata mastramAM utpanna thaI, tyAM paNa te zastrathI vadhu pAmI rAvatuM kALa karIne bIjI vakhata chaThThI pRedImAM utkRSTa tyAMthI uddhatane anaMtara nakamAM, e pramANe gozALAmAM kahyA mujaba jANavuM. cAvatu ratanapabhAdi sAtemAM utaw thaI. tyAMthI uddhatIne yAvatu khetaronI vividha yoniomAM utpanna thaI yAvatuM pachI teNI kharabAdara pRdhIkAyikapaNe aneka lAkhanAra upajI. vivecana-158 thI 160 : badhuM sugama che. sAnadda - zAradika ke sa-rasa, vitta - yukta, tilAlAyikaDavuM tuMbaDuM, saMbhAradravya-upara nAMkhavAnA dravya, snehAvagADha sneha teila] vyAd, bhaNasatA-6bhaMga prANI, niMboli-lImaDAnuM phaLa, ati anAdevanA sAdhamyathI durbhago madhye niMbagulikA, jAu cAu-derANI, bila-chidra, paNa-sarpa - x - jema sarSa bilamAM jAya tyAre paDakhAne na sparze, tema mukharUpI guphAnA pAne na sparzane, AhAra kare. gamanAgamana-IpiyikI, akkosa-tuM maryo Adi vacanathI, uddhasaNadakulIna, niyaNA-ghara AdithI kADhI mUkavI. niyachoDANA-tyajela vastrAdi. tAliMti-thappaDa AdithI, hIrAmAna-jAtyAdi udghATanathI, khristhamAna-parokSa kusA vaDe, garcamANa-tenI samakSa nIMdA, tajajyamAna-AMgaLI cIMdhIne, prabhathamAnaaSTAditADanathI -x - daMDI-sAMdhavuM. - khaMDamallaka-bhikSA bhAjana, khaMDaghaTakapANInuM bhojana, ku-vikharAyela vALa, -x * caTaka-samudAya - X * dAha vakkatiyodAhotpatti - X - X * * sUtra-11 thI 165 - [16] te tyAMthI uddhatIne A jaMbUdvIpamAM bharatakSetramAM caMpAnagarImAM sAgaradatta sArthavAhanI bhadrA bhAInI kukSimAM putrIrUpe utpanna thaI. tyAre te bhadrA sAvAhIe nava mAsa pachI pugIne janma Apyo. te hAthInA tAla samAna sukumala ane komaLa hatI. te bAlikAne bAra divasa vItyA pachI mAtA-pitA A AvA svarUpanuM gauNa, guNaniSNa nAma karyuM - kemake amArI A bAlikA hAbhallnA tAla samAna sukamAla che, tethI tenuM 'sukumAlikA' nAma thAo. tyAre te putrInA mAtA-pitAe "sakumAlikA' nAma pADyuM. pachI te bAlikA pAMcadhamIthI paspRihIna thaI - kSIradhAbI yAvata parvatIya guphAmAM rahela caMpakalatA, nivyaghiAta nivati cAvatuM moTI thaI. tyArapachI sukumAlikA bAlyabhAva choDIne cAvavuM rUpa, cauvana, lAvaNyathI utkRSTa, utkRSTa zarIrI thaI. [1] te caMpAnagarImAM jinadatta nAme ADhaya sAviAha hato. te jinadattanI bhadrA bhAyI sukUmAla, ISTA yAvata mAnuSI kAmabhoga anubhavatI vicaratI hatI. te jinadattano yujha, bhadrA bhAyanio Atmaja sAgara nAme samAja cAvatuM surUpa putra hato. tyAre te jinadatta sArthavAha anya koI dine potAnA gharathI nIkaLyo, sAgaradattanA gharanI thoDe dUrathI jato hato, A tarapha sukamAlikA snAna karIne, 216 jJAtAdharmakathA gasUtra-saTIka anuvAda dAsIsamUhathI pavRitta thaI, agAsImAM upara sonAnA daDAthI ramatI hatI. tyAre jinadatta sArthavAhe sukUmAlikAne joI, joIne teNInA rUpa AdithI vismita thaI kauTuMbika puruSone bolAvyA ane kahyuM - he devAnupiyo ! konI putrI che ? zuM nAma che? tyAre te kauTuMbika puruSoe jinadatta sArthavAha pAse A vAta sAMbhaLI haSTa thaI, be hAtha joDI yAvatuM kahyuM - A sAgaradatta sArthavAhanI mI, bhadrAnI AtmA sukUmAlikA nAme putrI che, te sukumAla hAtha-pagavALI yAvatu utkRSTA hatI. tyAre jinadatta sArthavAhe te kauTuMbikanI pAse A artha sAMbhalIne potAnA ghera Avyo. AvIne snAna karIne yAvat mitra, jJAtithI parivarIne caMpAnagarImAM sAgaradadnA ghera gayo. tyAre sAgaradatta sArthavAhe jinadattane Avato joIne AsanethI ubho thayo, Asane besavA nimaMtraNa ApyuM, te Aad, vizaad thaI, uttama sukhAsane beTho tyAre kahyuM - he devAnupiyA kaho, ApanA AgamananuM prayojana zuM che ? tyAre jinadad, sAgaradatane kahyuM - he devAnupiya! tamArI putrI ane bhadrAnI AtmA sukumAlikAnI sAgaranI panIrUpe mAMgaNI karuM chuM. tame A yukata-pAnaprazaMsanIya ane samAna saMyoga samajatA ho to sukUmAlikA sAgarane Apo. ame sukUmAlikA mATe zuM zulka daIe ? tyAre sAgaradad jinadattane kahyuM - devAnupiyA samAvikA mArI eka ja puwI che, ISTA che, yAva4 darzananuM kahevuM ja zuM ? huM sukUmAlikono kSaNamax paNa viyoga Icchato nathI. tethI je sAgara mAro ghara jamAI thAya to huM sAgarane sukUmAlikA ApuM. tyAre jinadatta, sAgaradavane Ama kaheto sAMbhaLIne potAnA ghera AvIne sAgakumArane bolAvIne kahyuM - he putra! sAgaradatta sArthavAhe mane kahyuM - sukumAlikA ITA che, je sAgakumAra gharajamAI thAya to mArI putrI ApuM. tyAre sAgarakumAra, jinadattanI A vAta sAMbhaLIne mauna rahyo. tyArapachI jinadate koi divase zobhana tithi-karaNAdi joIne vipula ArAnAdi taiyAra karAvyA. mitra, jJAti Adine AmaMcA sAva sanmAnita karIne sAgakumArane snAna karAvI cAvat savaliMkAthI vibhUSita karIne sahastra puruSa vAhinI zibikAmAM ArUDha karAvIne mitrajJAti AdithI parIvarIne sarva Rddhi sAthe potAnA gherathI nIkaLyo, nIkaLIne caMpAnagaranI vaccovaccethI nIkaLI sAgaradattanA ghera Avyo, zibikAthI utAryo. sAgarakumArane sAgaradatta sAthatAhanI pAse laI gayo. tyArapachI sAgaradatta sArthavAhe vipula azanAdi taiyAra karAvyA yAvata sanmAnita karI, sAgarakumArane sukumAlikA kanyA sAthe pATa upara besADyo, besADIne sonAccAMdInA kaLazo vaDe snAna karAvyuM, homa karAvyo. te baMnenuM pANigrahaNa karAvyuM.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/16/161 thI 165 213 [16] sAgarakumArane samAlikAno hAthano sparza asima jevo yAvatuM mamara, tenAthI paNa aniSTatara A sparza hato. tyAre sAgarakumAra anicchAe, vivaza thaIne, mahad mAtra tyAM rahyo. tyArapachI sAgaradatta sAviAha, sAgarakumAranA mAtA, pitA, mitra, jJAti Adine vipula azanAdi, puSpa-vAthI yAvata sanmAnIne visarjita karyA. pachI sAgakumAra sukUmAlikA sAthe vAsagRhe Avyo. teNI sAthe zayyAmAM suto. tyAre sAgarakumAra, sukumAlikAnA AvA prakArano aMga parza anubhavyo * jema koI asitra yAvatu ati amanojJa aMga sparza anubhava karato rahyo. tyAre sAgakumAra e gAni na saheto, paravaza thaI muhurta mAtra tyAM raho. tyAre sAgare, sukUmAlikAne sukhe sutelI jANIne, teNInI paDakhethI uDyo, potAnI zayyAmAM Avyo, tyAM suI gayo. pachI muhurta maxmAM sukUmAlikA jAgI, teNI pativratA ane pati anukatA hatI, paDakhe patine na joIne zasyAthI uThe che, uThIne patinI zayyA pAse AvI, sAgaranI pAse suI gaI. tyArapachI sAgarakumAra sukUmAlikAnI bIjI vakhata paNa AvA prakArano aMgasparza anubhavato yAvatu anicchAe ane vivaza thaIne muhUrta max tyAM rahyo. pachI teNIne sukhe sutelI joIne zasyAthI uThI, uThIne vAsagRhanA dvAra ughADyA, mAranArathI mukata thayela kAkanI jema je dizAmAMthI Avela, tyAM pAcho gayo. [16] tyArapachI sumAlika muhUrta pachI zagI, pativratA evI teNIe cAvatu patine na joIne, zasyAthI uThI, sAgarakumAranI cotarapha mAgaNA - gavepA karatI vasagRhanuM dvAra ughaDeluM joyuM, joine 'sAgara to gayo' ema jANI apahatamana saMA thad - x * rahI. tyAre te bhadrA sAviAhIe bIje divase dAsayeTIne bolAvIne kahyuM - devAnupiyA! ja, vara-vadhUne mATe mukha zodhanikA laI jA. tyAre dAsayeTI, bhadrAne ema kahetA sAMbhaLI, ane 'tahati' kahI svIkAryo. mukhadhovaNa lIdhuM, vAsagRhe AvI. AvIne sukumAlikAne yAvatuM ciMtAmana thayela joI, joIne pUchyuM - he devAnupiyA! tuM apahatamane saMkalpA yAvat ciMtAmagna kema che ? tyAre te sukumAlikA e dAsaceTIne kahyuM - sAgarakumAra mane sukhe sutelI jANIne mArI paDakhethI uo, vAsagRha dvAra ughADIne cAvatuM cAlyo gayo. tyArapachI muhUttattira pachI yAvatu ughADA dvAra joIne "sAgara to gayo, ema jANI yAvata ciMtAmana chuM. tyAre dAsaceTI, sukumAlikAnI A vAta sAMbhaLIne sAgaradatta pAse AvI, temane A vRttAMta jaNAvyo, sAgaradatta A vAta sAMbhaLI, samajIne krodhita thaI jinadatta sAviAhanA ghera Avyo, jinadattane kahyuM - he devAnupiya! zuM A 218 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda yukata-prApta-kulAnurUpa ke kulasaMdeza che ke je sAgaThumAra, aSTadoSA-pavitA evI sukamAlikAne choDIne ahIM AvI gayo. ghaNI kheda yukatakriyA karIne tathA rudananI ceSThApUrvaka temane upAlaMbha Ayo. tyAre jinadad, sAgaradatta pAse A vRttAMta sAMbhaLIne sAgarakumAra pAse Avyo, sAgarakumArane kahyuM - he putra ! khoTuM karyuM, je sAgaradattanuM ghara choDIne ahIM cAlyo Avyo. he putra! je thayuM te, paNa te have sAgaradattane vera pAcho ja. tyAre sAgakumAre jinadattane kahyuM - he tAta! mane parvatathI paDavuM, jhADathI paDavuM, mara pradeza javuM, jAveza, viSabhakSaNa, vehAnasa, zatvapATana, vRddha praha, pravajyA ke videzagamana svIkArya che, paNa huM sAgaradAnA ghera nahIM jAuM. tyAre sAgaradatta sArthavAhe bhItanI pAchaLa rahI sAgaranA A athana sAMbhaLIne, lajjita-brIDitAdi thaI, jinadattanA gherathI nIkaLI potAnA ghera Avyo. sukumAlikAne bolAvIne, khoLAmAM besADIne kahyuM- he pugI ! sAgarakumAre tane choDI dIdhI to zuM? huM tane evA puruSane ApIza, jene tuM ISTA yAvatuM manojJA thaIza. ema kahI sukumAlikAne tenI Iccha, vANIthI AzvAsana ApIne vidAya karI. tyAre sAgaradatta sAviAhe anya koI dine agAsI uparathI sakhe beThAbeThA rAjamAni avalokato hato. tyAre sAgaradad eka atyaMta dIna bhikhArIne joyo. te phATela-tuTela vastra paherI, hAthamAM phUTaluM zakohuM ane ghaDo hAthamAM laI, hajAro mAMkhIo dvArA anusarAto yAvatu jato hato. tyAre sAgaradad kauTuMbika puruSone bolAvyA ane kahyuM ke tame A bhikhArIpuruSane vipula AzanAdithI lobhita karI gharamAM lAvo, lAvIne kuTaluM zakoruM ane ghaDo ekAMtamAM mUkI, alaMkArika karma karAvI, nAna-bhalikama karAvI yAvatuM savaliMkArathI vibhUSita karavI, manojJa AzanAdi khavaDAvo. pachI mArI pAse lAvo. tyAre kauTuMbika puruSoe te vAta yAvatuM svIkArIne te bhikhArI pAse jaIne, yAvatu gharamAM lAvyA. teno kuTalo ghaDo, phuTaluM zakoNe ekAMtamAM mukyA. tyAre te bhikhArI kuTaluM koruM ane ghaDo eka bAjue mUkAyela joIne moTA-moTA zabdothI barADavA lAgyo. tyAre sAgaradad, te bhikhArIne moTA-moTA zabdothI barADA sAMbhaLI, samajIne kauTuMbika parathone bolAvIne pUchyuM - devAnupiyo ! A bhikhArI kema barADe che tyAre kauTuMbika puruSoe kahyuM - he svAmI ! tenA kuTalA zakosa ane kuTalo ghaDo. ekAMtamAM mUkavAthI moTA-moTA avAje rahe che. tyAre sAgaradad teone kahyuM ke - tame, A bhikhArInA kuTalA zakorA cAva4 lAvIne, tenI pAse rAkho, tethI tene vizvAsa thAya. temaNe tema karyuM. tyArapachI te kauTuMbika puruSone bhikhArInI hajAmata karAvI, zatapAka,
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda 1/-/16/161 thI 15 219 sahayapAka telathI atyaMjana karyuM. sugaMdhI ubaTana vaDe zarIranuM ubaTana karyuM, uNodaka-gaMdhodaka-zItodaka vaDe snAna karAvyuM, ruMvATIvALA-sukumAla-gaMdhakASAyika vathI zarIra luchayuM, zveta pra-zAka paherAvyuM. savalaMkArathI vibhUSita karyo. vipula AzanAdinuM bhojana karAvyuM, sAgaradattanI samIpa laI gayA. pachI sAgaradad, sukumAlikAne snAna yAvat savaliMkArathI vibhUSita karIne, te bhikhArIne kahyuM - A mArI , mane ISTa che, tane panI rUpe ApuM chuM, tuM A kalyANakAriNI mATe kalyANakArI thaje. tyAre te bhikhArIe, sAgaradattanI A vAta svIkArI, pachI sukumAlikA sAthe vAsagRhamAM gayo. teNI sAthe zayyAmAM sUto. tyAre te bhikhArIe sukumAlikAnA AvA prakAranA aMgaspati anubhavyo. bAkInuM sAgarakumAra mujaba jANavuM yAvatuM zasyAmAMthI uThIne, vAsagRhathI nIkaLyo, pachI phuTatuM zakoNe phuTavo ghaDo laIne, mArathI mukta kAkanI jema je dizAthI Avelo, te dizAe pAcho gayo. tyArapachI sukumAlikA te bhikhArIne cAlyo gayela jANIne apahata manasaMkalpA thaI cAvatuM ciMtAmagna thaI. [15] tyAre te bhadrAe bIje divase dAsayeTIne bolAvIne kahyuM ke cAvatu saradattane A vRttAMta kahyo. tyAre te sAgaradad temaja saMbhrAMta thaIne vAsagRhe AvyA. AvIne sukumAlikAne khoLAmAM besADIne kahyuM - aho ! Mii ! te pUrve bAMdhela ka yAvatu anubhavatI vicArI rahI cho, to strI ! tuM apahata mana yAvata ciMtAmagna na thA. mArA soIgRhamAM vipula azanAdi polphilAnI jema yAvata detI evI vicara. tyAre teNIe A vAta svIkArI. rasoIgRhamAM vipula anAdi cAvata ApatI vicaravA lAgI. te kALe, te samaye bahuzrutA gopAlika AryA, "tetali''mAM kahela savatA Ayarsa mAphaka samosamate rIte ja sAbI saMghATaka AvyA, cAvatuM sukumAlikAe pratilAbhita karI pUchayuM - he Ayao ! huM sAgarane aniSTa cAvatu amaNAma che, sAgara mAruM nAma cAvatuM paribhogane Icchato nathI, jene * jene pAuM chuM tene-tene aniSTa cAvata maNAma thauM chuM, to he Ayaoi .. Apa ghaNAM jJAnI cho, ItyAdi "polphilA"vat kahevuM. cAvatu huM sAgarakumArane de, kAMta yAvat thAuM. Ayaoie pUrvavat kahyuM, te rIte ja jAvikA thaI, temaja vicAryuM. te rIte ja sAgaradatta sArthavAhane pUchyuM, cAvatu gopAlikA Ayara pAse dIkSA lIdhI. tyAre sukumAlikA Iyamita cAva4 bahAcAriNI Aya thayA, ghaNAM upavAsa, chaThTha, Ama yAvatuM vicaravA lAgI. tyArapachI sukumAlikA Aya koI divase gopAlikA Ayara pAse I vAMdI-namIne kahyuM - he ! huM ApanI AjJA pAmIne caMpAnI bahAra subhUmibhAga udhAnathI thoDe dUra niraMtara cha8chaThThanA tapokama saha sUyabhimukha AtApanI letI vicaruM, tyAre gopAlikA Ayaei, sukumAlikAne kahyuM - he Aya! ApaNe Iyasimita cAvatu gupta brahmacAriNI zramaNI-nigranthIo chIe. ApaNe gAma yAvatu saMniveza bahAra yAva4 viyaravuM na kahyuM. ApaNane vADathI gherAyela upAzrayamAM varabaddha thaI bane paNa samatala sakhI AtAvanA levI kahyuM che. tyAre sukumAlikAe gaupAlikAnI A vAtanI zraddhA, prIti, ruci na karI. A arthanI zraddhAdi karatA subhUmibhAgathI samIpa yAvat vicare che. * vivecana-161 thI 165 - sukumAla komalikA-atisukumAra. yukta-saMgata, pad-pAna athavA prApta, - x * asipatra yAvatnI karaputra, kSupama, laMbacIrikApatra, zakitaga, koMtANa, tomarANa, bhiMDimAlANa, zUcikalApaka, viSNuyaDaMka, iMgAla, murkhara, arcA, jAla, alAya, zuddhAti. tenAthI paNa aniTatara, akAMtatara, apiyatara, amanojJatara, amaNAmatara (te sparza) hato. - x * x - 4 - akAmaka-nirabhilASa, avassavaza-paravaza, taliyaMsi nivaI-zacyAmAM sutA, paivaya-pativratA, patine anusaranArI. patimaturakatA-pati pratye rAgavALI, mArAmuddevikAe-zikArIthI mukta ke mAska puruSathI chuTelo kAgaDo. - x - kulAnurUpakulocita, *x- doSa-dUSaNa, patitA-samApaH, khijaNiyAphiM-kheDakriyA vaDe, huMTanakAdirodanakriyALI, marAvAyaM-nirjala dezaprApta, satyavADaNa-zarIrane vidAravuM. gRghaskRSTagIdha vaDe potAnuM bhakSaNa karAvavavuM, - x - purA porANANa - duzcirNa, duSparAkrAMta, karela pApa karmonuM phaLa vizeSa athavA bhUtakALamAM duzcarita mRSAvAda-paradArAdi, taetuka karma, duparAkAMta-prANighAta, adata levuM Adi. pApa-punyarUpa, karma-jJAnAvaraNAdi, pApaka-azubha - x * saMghATI-nigranthInuM vastra vizeSa, te kAyA upara oDhavuM. * x * sutra-166,167 : [16] te caMpAmAM lalitA nAme ToLI hatI. rAjAe Apela AjJAthI vicaratA mAtA-pitAvajanonI paravA na karatA, veracAnA gharane AvAsa banAvI, vividha prakAre vinaya pradhAna, dhanA iyAvatu aparibhUta hatA. * * te caMpAmAM devadattA gaNikA hatI, te sukumAla hatI, tenuM varNana "aMDaka' adhyayanathI jaNavuM. tyArapachI lalitA ToLInA koI pAMca puruSa devadattA gaNikA sAthe subhUmibhAga udhAnanI udhAnazrI anubhavatA hatA. temAM eka puruSe devadattAne khoLAmAM besADI, joke pAchaLa chatra dharyuM, eke puNonuM zekhara eM, eka paNa raMgyA, eka cAmara DhoLato hato. tyAre sukumAlikA Ayaei devadattAne pAMca goSThikaSayo sAthe udara mAnuSIka, bhoga bhogavatI joI, joIne AvA prakArano saMkalpa thayo ke - aho! A strI pUvacarita karmo cAvatu anubhave che to je kaMI A sucarita tapa-niyama-brahmacaryavAsanuM kalyANa phaLavRtti vizeSa hoya to, huM paNa AgAmI bhavagrahaNamAM AvA prakAranA udAra yAvat vicaruM ema nidAnI karI pAchI AvI.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/16/166 thI 167 221 [16] tyArapachI sukumAlikA Aya zarIrabakuzA thaI. vAraMvAra hAthapaga-mAthuM-mukha-stanAMtara-kaaltara-guhAtarane dhovA lAgI, jyAM sthAna-zaNyAnidhAdi karatI, tyAM paNa pahelAM pANI chAMTatI, pachI cAnAdi karatI. tyAre gopAlikA Ayae tene kahyuM - he devAnupiyA! ApaNe isimita cAvatuM bahAcaryadhAriNI zramaNI-nigranthI-Ayao chIe, ApaNe zarIra bhAkuzikA thavuM na ko, he Aya! tuM paNa zarIranAkuzikA thaI, vAraMvAra hAtha dhove che cAvatuM pANI chAMTe che, to tuM te sthAnanI AlocanA kara cAvat prAyazcitta aMgIkAra kara. tyAre sukumAlikAo, gopAlikA AyanA A arthano Adara na karyo, jaNA nahIM, e rIte anAdara na karatI, na jANatI vicaratI hatI. tyAre te Ayaoi sukumAlikA AyaniI vAraMvAra hIlanA cAvatu parAbhava karavA lAgI, A mATe tene rokavA lAgyA. tyAre sukumAlikA zramaNa-nigranthI dvArA hIlaNA karAtI yAvatuM nivArAtI hatI tyAre Avo vicAra cAvata Avyo jyAM sudhI huM ghamAM hatI, tyAM sudhI huM vAdhIna hatI, jyArathI meM muMDa thaIne jJA lIdhI, tyArathI huM parAdhIna thaI chuM, pahelA mane A zramaNIo Adara karatI hatI, have nathI karatI, to mAre ucita che ke AvatI kAle sUrya ugyA pachI gopAlikA pAsethI nIkaLI alaga upAzrayamAM jaIne vicaravuM joIe. Ama vicArI bIje divase gopAlikA pAsethI nIkaLI, alaga sthAne rahevA lAgI. tyArapachI sukumAlikA AyI anohaphrikA, anivAritA, svachaMda mati thaIne vAraMvAra hAtha dhove che yAvatuM pANI chAMTIne kAyotsarga kare che. tyAM te pAsthA-pAkSasthavihArI, avasagna-avasagnavihArI, kuzIlA-kuzIla vihArI, saMsakatA saMsakta vihArI thaI, ghaNAM varSo grAmazva paryAyi pALI, ardhamAsikI saMlekhanA karI, te sthAnanI AlocanA-pratikramaNa na karIne kALamAse kALa karI, IzAnako koI vimAnamAM deva-gaNikApaNe utpanna thaI. tyAM devInI nava palyopama sthiti kahI che. tyAM sukumAlikA devInI paNa nava palyopama sthiti thaI. * vivecana-166,167 : laliyA-nkIDApradhAna, goThI-janasamudAya vizeSa, naravaIdipayAra-rAjAnuM jJAta kAmacArI, niprivAsa-nirapekSa, vesavihArakaya nikeya-vezyA maMdiramAM nivAsa karela - x* x- pAe eI-paNe alatAdithI raMgavuM, saveI-jalAdithI bhIMjavavuM, bakuzazabala jasTi, zarIra bakuza - tadvibhuSAnuvartinI. ThANa-kAyotsarga sthAna, zayyA-suvuM, naiSedhikI-svAdhyAya bhUmi, cetayati-kare che. AlocanA cAvat zabdathI niMdA, gaha, pratikramaNa, vinoTana, vizodhi nA karIne ItyAdi. AlocanA-guru pAse nivedana, niMdana-pazcAtApa, gahaNa-guru samakSa niMdanA, pratikramaNa-mithyAdukRta ApavuM ke akRtyathI nivartavuM. vinoTana-anubaMdha rarara jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda chedana, vizodhana-vratonuM punaH navIkaraNa. paDiekka-pRthaka * * * * * nivAraka-niSedha karanAra. * sUga-168 thI 171 : [168] te kALe, te samaye A ja jaMbUdvIpanA bharata kSetramAM pAMcAla janapadamAM kAMpilsa puramAM nagara hatuM. varNana karavuM. tyAM drupada rAja hato-vaNani. tene sulaNI nAme rANI, dhRSTadyumna kumAra yuvarAja hato. tyAre sukumAlikA devI, te devalokathI AyukSayathI yAvatu vIne, A ja jaMbUdvIpamAM, * x* kaMpIlapura nagaramAM drupada rAjAnI (patnI) calaNIrANInI kukSimAM bAlikA rUpe janmI. yulanIdevIe nava mAse putrIne janma Apyo. tyAre te bAlikAne bAra divasa vItatA AvA prakAre nAma karyuM - kemake A bAlikA drupada rAganI strI ane sulanI devInI AtmA che, tethI amArI A bAlikAnuM draupadI nAma thAo. tyAre tenA mAtA-pitAe A AvA prakAranuM gauNa, guNaniux evuM draupadI nAma rAkhyuM. pachI draupadI bhAlikA pAMca vAgI vaDe gRhita thaI yAvatu parvatIya guphAmAM rahela caMpakalatAnI jema nivatinivyaghAtapaNe sukhe sukhe vadhavA lAgI. tyAre te draupadI rAjakanyA, bArAbhAvathI mukta thaI cAvatuM utkRSTazarIrI thaI. tyArapachI draupadI rAjakanyA koI divase aMtaHpuramAMthI snAna yAvat vibhUSA karIne drupada rAjAne page lAgavA mokalAI. tyAre teNI rAjA pAse AvI, drapada rAjAne page paDI. tyAre rAjAe draupadIne khoLAmAM besADI, draupadI rAjakanyAnA rUpabhyauvana-lAvaNyathI vismIta thayo. rAjakanyAne kahyuM - he putrI ! huM rAjI ke yuvarAjane panIrUpe, jAte ja tane koIne ApIza, to koNa jANe tuM sukhI ke duHkhI thaIza ? to mane jAvajIva hRdayamAM dAha raheze. tethI he putrI ! huM tAro AthI svayaMvara suM chuM. jethI tuM tArI IcchAthI koI rAja ke yuvarAjane pasaMda karaje te ja tAro pati thaze. ema kahI ISTa vANIthI Aanisita karI. [169] tyArapachI drupada rAjAe dUtane bolAvyo ane kahyuM - devAnupiya ! te dvAravatI nagarI aa, tyAM tuM kRSNa vAsudeva, samudravijaya Adi daza dazAha, baladevAdi pAMca mahAvIro, ugrasenAdi 16,ooo rAjAo, pradhumna Adi sADA traNa karoDakumAro, zAMba Adi 60,000 dudanto, vIrasena Adi 21,000 vIra parapo, maharona Adi pa6,ooo (lavaka, bIjI paNa ghaNAM rAja, Izvara, talavara, mADuMbika, kauTuMbika, Ibhya, zreSThI, sonAvatI, sAvAha Adine be hAtha joDI, daza nakha bhegA karI, mastake AvatuM ane aMjali karI, jaya-vijaya vaDe vadhAvIne kaheje ke - he devAnupiyo ! kAMpilyapura nagaramAM drupada rAjAnI puelI, calaNI devInI Atmaja, dhunakumAranI bahena uttama rAjakanyA draupadIno svayaMvara thaze, to he devAnupiyo ! hupada rAjAne anugraha karatA, vilaMba karyA vinA kAMpilyapura
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/16/168 thI 171 223 nagare padhAro. tyAre te dUte hAtha joDI rAvata drupada rAjAnI A vAta svIkArI, potAnA ghera Avyo. kauTuMbika puruSone bolAvyA ane kahyuM - o devAnupiyo ! cAturghaTa azaratha joDIne upasthita karo, cAvata teoe ratha upasthita karyo. tyAre te dUta, snAna karI yAvat alaMkArathI zarIra vibhUSA karI, cAtura rasthamAM beTho. pachI sahadra cAvatu Ayudha-praharaNa sahita parIvarala ghaNAM paraSo sAthe kAMpicara nagaranI madhyethI nIkaLyo. pAMcAla janapadanI madhyethI dezanI sImAe Avyo. saurASTra janapadanI maLelI dvArAvatI nagarIe Avyo, dvArAvatI madhya pravezyo. pachI kRSNa vAsudevanI bAhya upasthAna zALAe Avyo. AvIne cAturghaTa azaratha ubho rAkhyo, pachI rathamAMthI nIce utaryo. pachI manuSyanA samUhathI gherAyelo te page cAlato kRSNa vAsudevanI pAse Avyo. pachI kRNa vAsudevane, samudravijayAdi daza dazArka yAvatu balavakone vAva4 padhAravA kahyuM. tyAre kRSNa vAsudeve te dUtanI pAse A vAta sAMbhaLI, avadhArI, harSita cAvava hadayI thaI, te dUtane sarakArI, sanmAnIne vidAya ApI. tyArapachI kRSNa vAsudeva, kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo ! tame jAo, sudhamasibhAmAM sAmudAnika bherIne vagADo. tyAre te kauTuMbika puraSoe hAtha jeDI yAva4 kRSNa vAsudevanA A ane svIkArIne, sudhamAM sabhAmAM sAmudAnika bherI pAse AvyA, pachI sAmudAnika bherIne moTA-moTA zabdothI vagADI. tyAre sAmudAnika bherI tADana karAtA samudra vijaya Adi daza dazAra yAvatuM mahasena Adi 56,ooo (lavako, snAna karI cAvat vibhUSita thaIne pota-potAnA vaibhava mujaba Rddhi sakAranA samudayathI, keTalAMka cAvatu paNe cAlIne kRSNa vAsudeva pAse AvyA, AvIne be hAtha joDI yAvat kRSNa vAsudevane jaya-vijayathI vadhAve che. tyAre kRSNa vasudeve kauTuMbika puruSone bolAvyA, kahyuM ke o devAnupiyo ! jadIthI abhiSekya harinane taiyAra karo, ghoDA-hAthI yAvatA cAturagiNI sonAne sajja karI, teoe AjJA pAchI soMpI. tyArapachI kRSNa vAsudeva snAnagRhe Avyo, motInA gucchathI manohara yAva4 aMjanagirikUTa samAna gajapati upara te narapati ArUDha thayA. pachI kRSNa vAsudeva, samudravijayAdi daza dazara yAvatu anaMgasenAdi aneka hajAra gaNikAo sAthe parIvarIne sarva Rddhi cAlatu nAda sAthe dvAravatI nagarInI vaccovaccethI nIkaLyo. pachI saurASTra janapadanI madhyethI dezanI sImAe Avyo, AvIne pAMcAla janapadanI madhyethI kAMpilyapura nagare javAne ravAnA thayo. ** pachI drapada rAjAe bIjI vakhata dUtane bolAvyo ane kahyuM - devAnupiyA tuM hastinApura nagare ja. tyAM tuM pAMDurAjAne putro - yudhiSThira, bhImasena, arjuna, nakula, sahadeva sahita tathA so bhAI sahita duryodhanane, gAMgeya-vidudrauNa-jayadrathazakunI-karNa azvasthAmAne hAtha joDI cAvatu pUrvavat padhAravA mATe kaho. 224 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda tyAre te te pahelAM dUta mAphaka vAsudevane kahyuM. vizeSa e ke . merI nathI yAvat kAMpilyapura nagare pAcho javAne udhata thayo. A ja krame trIjA dUtane caMpAnagarI mokalyo, tyAM tuM aMgarAja kRSNa, zailaka, maMdirAjane be hAtha joDI ItyAdi pUrvavat padhAravA kahyuM. cothAntane mukitamati nagarI mokalyo, tyAM te damaghoSa x ane 5oo bhAIothI parivRtta zizapAlane pUrvavata padhAravA kaheje. pAMcamAM dUtane hauilSa nagare mokalyo. tyAM tuM damadata rAjAne pUrvavat padhAraNa kaheje * * chaar dUtane mathurAnagarI mokalyo, tyAM ghara rAjAne yAvata padhAravA kaheje. * - sAtamA dUtane rAjagRhanagare, jarAsiMdhu sahadevane yAvatuM padhAravA kaheje. AThamA dUtane kauDinya nagare, bheSajaputra kamIne * x * navamA dUtane virATanagare, 1eo bhAIo sahita kIcakane - x * dazamA dUtane bAkInA grAma-Akara-nagamAM aneka hajAra rAjAne yAvat padhAravA kahyuM. tyAre te dUto pUrvavat nIkaLyA - 4 - tyAre te aneka hajAra rAjAo, te dUtanI pAse Ama sAMbhaLI, avadhArI harSita thaI, te dUtane sakArAtmAnIne vidAya karyo. tyAre te vAsudeva Adi ghaNAM hajAro rAja, pratyeka-pratyeka snAna karI, saddha thaI, uttama hAthInA kaMdhe besI, ghoDA-hAthI-tha mahA bhaTasamUha pota-potAnA nagarethI nIkaLyA, nIkaLIne pAMcAla janapada javAne nIkaLyA. [1eo] tyAre drupada rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM. devAnupiyo ! tame jAo, kapilapura nagaranI bahAra gaMgA mahAnadInI bahAra thoDe dUra eka moTo svayaMvara maMDapa racAvo, je aneka zata staMbha para saMniviSTa, lIlA karatI zAlabhaMjikA-yukata cAvatu teoe AjJA pAchI soMpI. tyArapachI kupadarAjAe kauTuMbika parone bolAvIne kahyuM - o. devAnupiyo , jaldIthI vAsudeva Adi hajAro sAne mATe AvAsa taiyAra karo, teoe tema karyuM. tyArapachI drupade, vAsudeva Adi hajAro rAjAnuM Agamana jANIne, pratyeka pratyekane hAthInA kaMdhethI utArI yAvatu parivRtta thaIne artha ane pApa laIne, saMpUrNa hindra sAthe kAMpilyapurathI bahAra nIkaLyA. te vAsudeva Adi ghaNAM hajAro rAjA pAse AvyA. te vAsudevAdine artha ane pAdhathI sakArI-sanmAnI, te vAsudevAdi pratyeka pratyekane alaga-alaga AvAsa ApyA. tyAre te vAsudevAdi pota-potAnA AvAse AvyA. hAthInA kaMthethI utaya, badhAMe aMdhAvAra nivesa karyo pota-potAnA pravAsamAM praveyA. pachI pota-potAnA AvAsomAM AsanomAM beThA, zayanomAM sutA, ghaNAM gAMdhathI gAna karavA ane naTo nATaka karavA lAgyA. * * tyAre drupada rAja kaMpilapura nagaramAM pravezIne vipula Azana Adi taiyAra karAvyA. pachI kauTuMbika puraSone bolAvyA, kahyuM. devAnupiyo ! tame jAo, vipula AzanAdi, surata, madha, mAMsa,
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/16/168 thI 171 sIdhu, pasa, ghaNAM puw-qtra-gaMdha-mALAalaMkArane vAsudevAdi hajAro rAjAnA AvAsamAM laI jAo, teo paNa laI gayA. tyAre vAsudevAdi te vipula zanAdi yAvatu pasatlne AsvAdad viyaravA lAgyA. jamIne pachI Acamana karIne cAvatuM uttama sukhAsane beThA, ghaNAM gaMdharva vaDe yAvat vicaratA hatA. tyArapachI drupada rAjAe saMdhyAkALe kauTuMbika puraSone bolAvIne kahyuM - devAnupiyo ! tame jAo ane kaMpalapuranA zRMgATaka yAvatuM mAmAM tathA vAsudevAdi hajAro rAjAonA AvAsamAM, uttama hAthI upara besIne moTA-moTA zabdothI yAvatu ughoSaNA karAvatA kaho ke - kAle, sUrya ugyA pachI kupada rAjAnI putrI, culanInI AtmA yAvat draupadI rAjakanyAno svayaMvara thaze. he devAnapiyo ! tame drupada rAjAne anugraha karavA, snAna karI yAvatuM vibhUSita thaI, uttama hAthInA kaMdhe besI, chatra dharAvI, uttama zveta cAmarathI vagAtA, ghoDA-hAthI-rathao moTA subhaTa samUha yAvatu parIvarIne svayaMvara maMDapamAM Ave. AvIne potAnA nAmAMkita Asanoe bese. besIne rAjakanyA draupadInI rAja jotA raho. - AvI ghoSaNA karo. karIne mArI A AjJA pAchI Apo. kauTuMbikoe te pramANe yAvatu pAchI soMpI. tyArapachI kupada rAjAe kauTuMbika parapone bolAvIne kahyuM - devAnapiyo ! tame ravayaMvara maMDapane pANI chAMTI, saMmArjI, lIpI, sugaMdhavara gadhika, paMcavaNa puSpopacAra yukata, kAlAgaNa-pravara phaMdaraka-nuruSa cAvatu gaMdhavalabhUta, paMcAtimaMcayukata karo. karIne vAsudevAdi ghaNAM hajAro rAjAnA pratyekanA nAmathI aMkita Asano zveta vastrathI DhAMkIne taiyAra karo. A AjJA pAchI soMpo, teoe paNa yAvata pAchI soMpI. tyAre te vAsudevAdi ghaNAM hajAro rAjA, kAla-sUrya ugyA pachI snAna karI cAvata vibhUSita thaI, uttama hAthInA kaMdhe besI, chA-cAmara dhAraNa karI, ghoDAMhAthI yAvatu parivRtta thaI, sarvatraddhi yAvatu nAda sAthe svayaMvaramAM AvyA. maMDapamAM pravezyA, pratyeka nAmAMkiMta Asane beThA, uttama rAja kanyA draupadInI rAha jotAM rahyA. tyAre pAMDu rAjA, bIje divase snAna karI cAvatu vibhUSita thaI uttama hAthInA kaMdhe besI, chama dharI choDa-hAthI kaMpilapuranI madhyethI nIkaLI, svayaMvara maMDapamAM, vAsudevAdi ghaNAM hajAro rAja hatA, tyAM AvyA, AvIne vAsudeva dine hAtha joDIne vadhArIne kRSNa-vAsudevane uttama zveta cAmara grahaNa karI, tawtA ubhA rahyA. [11] tyArapachI uttama rAjakanyA draupadI, nAnagRhe AvI, AvIne nAna karI, balikarma karI, kautuka-maMgala-prAyazcitta karI, zuddha prAvezaya maMgala uttama vastro paherI, nagharathI nIkaLIne jinagRhe AvI, jinagRhamAM pravezI, [14/15 26 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda jinapatimAne joIne praNAma karyA. pachI morapIMchIthI mArcanA karI, e pramANe sUyabhideva mAphaka jinapatimA pUjI, ItyAdi temaja kahevuM yAva4 dhUpa uvekhyo, DAbho ghuMTaNa uMco karyo, jamaNo ghuMTaNa dharaNi tale rAkhyo. pachI traNa vakhata mastakane dharaNitale namAvyuM, namAvIne mastake thoDuM uMcuM karyuM. be hAtha joDI yAvatuM Ama bolI-arihaMta bhagavaMtone yAvat siddhi pada prAptane namaskAra thAo, ema kahIne vaMdana-namaskAra karyo, jinagRhathI nIkaLI, aMtapuramAM AvI. * vivecana-168 thI 101 - manavANa - AjathI, agdha-puSpAdi pUjA dravyo, paja-pAdha, paga dhovA, snehana, udvartana. - x * x - nApaDa ahIM cAvat zabdathI-morapIMchIthI jinapratimA pramAI, sugaMdhI gaMdhodakathI snAna karAvyuM, gozIrSa-caMdana vaDe lepanA karyuM, vastro paherAvyA. pachI puSponI mALA, gaMdhacUrNa. vara-AbharaNanuM AropaNa karya. cokhA vaDe darpaNAdi aSTamaMgala Alekhana karyuM. eI-uMco karyo. niha8sthApyo - X - X * vaMdana-caityavaMdana vidhithI prasiddha che. namasyati-praNidhAnAdi yogathI. sUtramAM draupadIe praNipAta daMDaka mAtra caityavaMdana karyAnuM nathI kahyuM. sUramAmanA prAmANyathI bIjA zrAvakone paNa tyAM sudhI hoya tema mAnavuM. A carittAnuvAdarUpathI kahyuM. kemake caritAnuvAda vacano vidhi-niSedha sAdhaka thatA nathI. anyathA sarvAbha Adi deva vaktavyatAmAM ghaNAM zaAdi vastunI pUjA kahI che, te paNa vigheya thAya. aviratone praNipAta daMDaka mAtra paNa caityavaMdana saMbhave che, - x * viratimAnane ja prasiddha caityavaMdana vidhi hoya. bIjAne tenA svIkArapUrvaka kAyotsarga asiddha che. tethI vaMdana-AmAnyathI ane namaskAra-prIti utthAnarUpa che. vaLI zramaNa-zramaNI-zrAvaka-zrAvikA tazcita, tamana, talezya ubhayaMkALe Avazyaka mATe rahe, te lokottara bhAvAvazyaka. tathA samyagradarzana saMpanna, pravacana bhaktivALA cha AvazyakamAM rad, cha sthAnayukta zrAvaka hoya. e vacanathI zrAvakane cha bhede Avazyaka siddha hovAthI Avazyaka aMtargatu prasiddha caityavaMdanA siddha ja che. * sUga-132 thI 136 : [1tyArapachI uttama rAjakanyA draupadIne aMtaHpuranI strIoe savaliMkArathI vibhUSita kare che. te zuM ? pagamAM zreSTha jhajhara paherAvyA yathAvata dAsIonA samuhathI parIvarIne, badhAM aMgomAM vibhinna AbhUSaNa paherelI teNI ta:pusthI bahAra nIkaLI. bAhya upasthAna zALAmAM cAtuTa Azarastha pAse AvI. kriDA karAvanArI ane lekhikA sAthe cAtuTa AzcarathamAM beThI. pachI puSTadyumnakumAre dropadI kanyAnuM sAdhya kare che. tyArapachI rAjakanyA draupadI, kaMpilapuranI madhyethI svayaMvara maMDapamAM AvI, A ubho rAkhyo, rathathI utarI, kriDA karAvanArI ane lekhikA sAthe
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/16/12 thI 106 223 svayaMvara maMDapamAM pravezI, hAtha joDI te vAsudeva Adi ghaNAM hAro zreSTha rAjAne praNAma karyA, pachI rAjakanyA draupadIe eka moTuM zrIdAmakAMDa lIdhuM. te kevuM hatuM ? te kevuM hatuM ? pATala, mallikA, caMpaka yAvat saptapaNa AdithI guMthela, gaMdha phelAvatuM, parama sukhasparza ane dAnIya hatuM. - tyArapachI te kriDApikA yAvatu surA cAvatu DAbA hAthamAM cillalaka darpaNa laIne, temAM -je rAjAnuM pratibiMba paDatuM hatuM. te pratibiMba dvArA dekhAtA zreSTha siMha samAna rAjAne potAnA jamaNA hAthe dekhADatI hatI. te dhAvamAtA phUTa, vizada, vizuddha, ribhita, gaMbhIra, madhura vacana bolatI, te badhAM rAjAonA mAtA-pitAnA vaMza, sarva sAmarNa, gotra, parAkrama, kAMti, bahuvidha jJAna mahAbhya, rUpa, yauvana, guNa, lAvaNesa, kula, zIla jANatI hoya, te kahevA lAgI. temAM sarva prathama vRSNipadhAna daza dasAra vIra puruSo mailokaya baLavAna lAkho zaNunuM mAnamardana karanAra bhavasiddhiAvara paMDarIka cillalaga, baLavIrya-rUpa-sauvana-guNa-lAvaNya-kIrti ke kitana kare che. tyArapachI ugrasena Adi yAdavonuM kirtana kare che - saubhAgya-rUpathI yukta, zreSTha puraSomAM gaMdhaharatI samAna che, AmAMthI tArA hRdaya vallabhane vara, tyArapachI zreSTha rAjakanyA draupadI, aneka hajAra zreSTha rAjAo mothI atikramatI, yuvakRta nidAnathI prerita thatI-tI, pAMca pAMDavo pAse AvI. te pAMca pAMDavone paMcaraMgI kusumadAmathI AveSTita, pariveSTita kare che, karIne kahyuM - huM A pAMca pAMDavone varI chuM. tyAre te vAsudeva Adi ghaNAM hajAro rAjAe moTA-moTA zabdothI ughoSaNA karatA kahyuM - aho ! zreSTha rAjakanyA draupadIe sAruM varaNa karyuM. ema kahIne svayaMvara maMDapathI nIkaLIne potapotAnA vAse AvyA. tyAre iSTadyumanakumAre pAMca pAMDavone ane zreSTha rAjakanyA draupadIne cAtuTa AzcarathamAM besADI ane kAMpilyapuranA madhya thaI cAvatu potAnA bhavanamAM praveza karyo. pachI drupada rAjAe pAMca pAMDavo ane rAjakanyA draupadIne pATa upara besADyA. cAMdI-sonAnA kaLazothI nAna karAvyuM, anihoma karAvyo, pAMca pAMDavo sAthe draupadInuM pANigrahaNa karAvyuM. tyAre te kupada rAjAe rAjakanyA draupadIne A pramANenuM patidAna ApyuM - ATha koDI hiroya sAva4 ATha veSaNakArI dAsaceTI. bIjuM paNa vipula dhana, kanaka cAvatuM AvyuM. tyAre te drupada rAjAe te vAsudeva dine vipula AzanAdi, vagaMdha yAvata vidAya ApI. [13] tyArapachI pAMDurAja, te vAsudeva Adi ghaNAM rAjAne be hAtha joDIne kahyuM - he devAnupiyo ! hastinApura nagaramAM pAMca pAMDavo ane draupadInA kalyANakaraNa mahotsava thaze. tethI devAnupiya? tame mane anugraha 228 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda karatAM, vilaMba karyA vinA padhAraze. tyArapachI vAsudeva Adi alaga alaga cAvatu javAne mATe pravRtta thayA./ tyArapachI te pAMDurAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM - devAnupiyo ! tame jAo ane hastinApuramAM pAMca pAMDavone mATe pAMca prAsAdAvatasaka karAvo. te khUba uMcA hoya, sAta mALanA hoya ItyAdi pUrvavat yAvatuM te pratirUpa hoya. tyAre te kauTuMbika puruSoe, te vAta svIkArI yAvat karAve che. tyAre pAMDurAja pAMca pAMDavo ane draupadIdevI . sAthe Aa-hAthI AdithI parIvarIne kAMpilyapurathI nIkaLIne, hastinApura pahoMcyo. tyArapachI pAMDurAjAe te vAsudeva AdinuM Agamana gaNIne. kauTuMbikapuraSone bolAvyA ane kahyuM - devAnupiyo ! tame jAo, hastinApura nagaranI bahAra vAsudevAdi ghaNAM hajAro rAjAnA AvAsa karAvo, anekazad dbha ItyAdi pUrvavata yAvata AjJA pAchI soMpe che, tyAre vAsudevAdi ghaNAM hajAra rAja hastinApura Avyo. tyAre te pAMDurAja te vAsudevAdinuM Agamana gaNIne haSTa-tuSTa thaI, nAna karI, balikarma karI cAvatuM yathAyogya AvAsa ApyA. tyArapachI te vAsudevAdi ghaNAM hajAro rAjA potapotAne AvAsomAM AvyA yAvatu pUrvavata vicare che. tyArapachI pAMDurAjA hastinApura nagaramAM praveze che, kauTuMbika puruSone bolAve che, ema kahyuM ke - tame vipula AzanAdi pUrvavat yAvat vicare che. tyArapachI te pAMDurAja, pAMca pAMDava ane draupadIdevIne pATe besADe che. sonA-cAMdInA kaLazothI nAna karAvI, kacAra utsava kare che. karIne te vAsudevAdi ghaNAM hajAra rAjAne vipula anAdi tathA puSpa-vAthI sahakArI samAnI yAvata vidAya Ape che. pachI te vAsudevAdi ghaNAM rAjAo rAvatuM pAchA gayA. [14] tyArapachI te pAMca pAMDavo, draupadIdevI sAthe aMtaHpura parivAra sahita eka-eka divasa vArA pharatI udAra bhogo bhogavatA yAvata vivAre che. * - tyArapachI te pAMDurAja koI divase pAMca pAMDava, kuMtIdevI, draupadI sAthe aMta:pura aMdara parivAra sAthe, uttama sahArAne cAvatuM beThelA hatA. e samaye kacchala nArada, je jovAmAM atibhadra ane vinIta paNa aMdarathI kaluhRdayI, madhyasthatA prApta, AlIna-saumya-priyadarzana, surUpa, ujjavala-sakala paherela, kALA mRgacarma uttarAsaMga vakSasthaLe dhAraNa karIne, hAthamAM daMDakamaMDala laI, jaTArUpI mugaTathI dIpta mastake, yajJopavita-gaNemikamuMja mekhalA-vakaladhara, hAthamAM chupI lai, piyagaMdharva, dharaNi gocara pradhAna, saMcaraNa-AvaraNa-avataraNa-utpatanI-zleSaNImAM ane saMkAmaNI-abhiyoganI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/16/12 thI 176 229 prajJati-gamanI-saMbhanImAM ghaNI vidhAdharI vidhAmAM, vikRtayazasvI hatA. rAja ane kezavanA ISTa, pradhumna-pradIpa-zAMbha-aniruddha-niSadha-utsukha-sAraNagajasakamAla-nsamakha-darbhakhAdi sADA traNa karoDa yAdavakumAronA hRdayanA piya, saMvita hatA. kalaha-mRddha-kolAhala piya, bhAMDa samAna vacana bolavAnI abhilASI, ghai samara ane saMparAmAM darzanarad, cotarapha dakSiA daIne paNa kalahane zodhatA, asamAdhikara [evA te nArada] milokamAM baLavAna dazara zreSTha vIrapuruSa dvArA vArtAlApa karIne, te bhagavatI-jokkamasi-gaganagamana vidhA marIne uDDayA, AkAzane ullaMghatA, hajAro gAma-akara-nagara-kheDakabUTa-marDaba-droNamukha-pATaNa-saMbhAdhathI zobhita, ghaNAM dezothI vyApta pRthvInuM avalokana karatAM-karatAM, ramya hastinApure AvyA, pAMDurAjAnA bhavanamAM, ativegathI padhAryA. tyAre te pAMDurAja, kacchalla nAradane AvatA joIne, pAMca pAMDava ane kuMtIdevI sAthe AsanethI uDyA, kacchallanArada pati sAta-ATha pagalAM sAme gayA, traNa vakhata dakSiNa-pradakSiNA karI, vadana-namana karyuM, mahAha Asane besavA nimaMtraNA karI. tyAre kacchalla nArade pANI chAMTI, darbha bichAvI, tenA upara Asana rAkhIne beThA, besIne pAMDurAjA rAjya yAvata aMta:puranA kuzala samAcAra pUryA. tyAre pAMDurAja, kuMtIdevI ane pAMca pAMDavoe kacchallanAradano Adara yAvatu paryApAsanA karI. paNa draupadI, kacchalla nAradane asaMyata, avirata, Apatied pratyAkhyAta pApakamAM jANIne Adara na karyo, jANyA nahIM, ubhI na thaI, na sevA karI. [15] tyAre kacchallanAradane AvA prakAre abhyArthita, ciMtita, pArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo. aho ! draupadIdaivI rUpa yAvat lAvaNyathI pAMca pAMDavothI anubaddha thayela mAro Adara cAvatu upAsanA karatI nathI, to mATe ucita che ke draupadInuM vipiya # ema vicAre che, pachI pAMDurAjAnI rasa laIne uutanI vidhAnuM AhvAhana kare che, pachI tenI utkRSTa yAvatuM vidhAdhara gatithI lavaNasamudranI vaccovacca thaI pUrvAbhimukha javA pravRtta thayo. te kALe, te samaye dhAtakIkhaMDa dvIpamAM pUrva dizA taraphanA dakSiNAd bharatotramAM apajhaMDA nAme rAjadhAnI hatI. tyAM paSInAbha rAjA hato, te mahAhiMmaiAdi hato. te kAnAbha rAjAnA aMtaHpuramAM 300 rANIo hatI, te pakAnAbhane sunAbha nAme putra, yuvarAja hato. te samaye dAnAbha rAja aMtapuramAM rANIo sAthe uttama siMhAsane beThelo. tyAre te kacchala nArada apararkA rAjadhAnImAM paSInAbhanA bhavanamAM Avyo, pAnAbhanA bhavanamAM vegathI utaryo. tyAre paSAnAbha rAja kacchaG nAradane AvatA joIne AsanethI ubho thayo. Adarza ApI rAvatuM Asane 230 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda besavAne nimaMtraNa ApyuM. tyArapachI kacchallanArade pANI chAMya, ghAsa bichAvI, tyAM Asana bichAvyuM. Asane beTho yAva4 kuzala samAcAra pUchyA. tyAre kacchallanArada potAnA aMtaHpuramAM vismIta thaIne kacchalla nAradane pUchyuM - he devAnupiyA tame ghaNAM gAma yAva4 gharomAM jAo cho, to kayAMya AvuM aMta:pura pUrve jayela che, jenuM mAruM che ? tyAre kacchalla nArada, pAnAbha rAjAe Ama kahetA thoDuM hasyo ane kahyuM - tuM kuvAnA deDakA jevo cho. * * he devAnupiyA te kuvAno deDako koNa ? "malli' jJAta mAphaka jANavuM, devAnupiyA jaMbudvIpanA bharatakSetramAM hastinApuramAM drupada rAjAnI putrI, calaNI rANInI AtmA, pAMDunI yuva, pAMDavonI patnI draupadIdevI rUpathI yAvatuM utkRSTa zarIrI draupadI devInA chedAyelA paganA aMguThAnI somI kaLAnI paNa barAbarI A aMta:pura na karI zake. Ama kahI panAbhane pUchIne cAvatu nArada pAcho gayo. tyAre te padmanAbha rAza, kacchalla nArada pAse A vAta sAMbhaLI draupadIdevInA rUpAdimAM mUrzita thaI draupadImAM Asakta thaI, pauSadhazALAmAM gayo, jaIne pUrva saMgatika devane bolAvyo. kahyuM - he devAnapiya! jaMbudvIpamAM bharatakSetramAM hastinApuramAM yAvana utkRSTa zarIrI che, huM IcchuM chuM ke - te draupadI devIne ahIM lAva. tyAre te pUrvasaMgatika deve paSInAbhane kahyuM - devAnupiya! evuM thayuM nathI . thatuM nathI . thaze paNa nahIM ke - draupadI devI, pAMca pAMDavone choDIne bIjA puruSa sAthe aMtapuramAM cAvata vicare, to paNa tArA piya arthane mATe draupadI devIne ahIM jaldI lAvuM chuM, ema kahI pAnAbhane kahIne utkRSTa gatithI, lavaNasamudra thaI hastinApura javAne nIkaLyo. te kALe, te samaye hastinApuramAM yudhiSThira rAjA draupadI sAthe agAsImAM upara sukhe sutA hatA. tyAre te pUrvasaMgatika deva yudhiSThira sA ane draupadI rANI hatA tyAM AvIne, avasthApinI nidrA ApIne draupadIne laIne utkRSTa gatie aparakaMkAmAM pAnAbhanA bhavanamAM gayo, tenI azokavATikAmAM draupadIrANIne rAkhI, avasthApinI nidrA pAchI kheMcIne paDAnAbha pAse AvIne ka - meM hastinApurathI draupadIne jaldI ahIM lAvIne, tArI azokavATikAmAM rAkhI che. have te jANa, ema kahI je dizAmAMthI Avela, te dizAmAM pAcho gayo. tyAre te draupadI, tyArapachI muddattAramAM jamIne te bhavananI azokavATikAne na jANI zakI. te kahevA lIga - A mAruM zayanabhavana nathI, A mArI azokavATikA nathI. na jANe huM koI deva, dAnava, kapura, kiMnara, mahora, gaMdharva ke anya rAjA vaDe azoka vATikAmAM saMharAyela chuM,
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/16/12 thI 176 231 ema kahIne teNI apahata manasaMkalpa yAvata ciMtAmagna thaI. tyAre te paslnAbha rAja snAna karI yAvatu savaliMkArathI vibhUSita thaI, aMta:pura parivArathI parIvarIne azoka vATikAmAM draupadInI pAse Avyo. AvIne draupadIne cAvatuM ciMtAmagsa joIne kahyuM - he devAnupiyA! tuM zA mATe cAvatuM ciMtAmana che ? tane mAro pUrvasaMgatika deva jaMbUdvIpa cAvatuM hastinApura nagarathI yudhiSThira rAjAnA bhavanathI saMharIne lAvela che. te apahatasaMkalpa yAvata ciMtAmana nathI. mArI sAthe vipula bhoga-bhogavato vAvata viyara. tyAre te draupadIe pAnAbhane kahyuM - jaMbUdvIpanA bharata kSetramAM dvAravatI nagarImAM kRSNa vAsudeva mArA svAmInA bhAI rahe che, te je cha mahinAmAM mane choDAvavA na Ave, to huM tame je kaho te Ati-upAyavacana- nizamAM rahIza, tyAre panAbhe draupadInI A vAtane svIkArIne, draupadIdevIne kanyA aMtaHpuramAM sakhI, tyAre draupadIdevI niraMtara cha4 ta5 karI, pAraNe AyaMbila karatA, tapokamathiI, potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgI. [16] tyArapachI te yudhiSThira rAja, aMtamuhUrta pachI lagatA draupadI devIne paDakhe na jotAM zasyAmAMthI uDyA, uThIne draupadI devInI cotarapha mANA-gaveSaNA karAvI, draupadInI kyAMya koI kRti, kSati, pravRtti na maLatAM, AvIne pAMDurAjAne kahyuM - he tAta! agAsImAM upara sutelI, draupadIdevIne na jANe koNa deva, dAnava, kiMnara, mahoma ke gaMdharva harI gayo, laI gayo ke kheMcI lIdhI ? he tAtA draupadI devInI cotarapha mArgaNAgaveSaNA karAvavA IcchuM chuM. tyAre pAMDurAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo ! tame jaIne hastinApuranagaramAM zRMgATaka, mika, catuSka, catura, mahApatha ane mAgamAM moTA-moTA zabdothI uoSaNA karatA kaho ke - he devAnupiyo ! yudhiSThira rAja agAsImAM upara sukhe sutA hatA tyAre paDakhe rahela draupadIne na jANe koI deva Adi haraNa karI gayuM * laI gayuM, to je koI draupadI devInI yuti yAvat pravRtti kaheze, tene pAMDu rAja vipula Arya saMpadAnuM dAna karaze. AnI ghoSaNA karAvo, karAvIne A AjJA pAchI Apo. teoe tema karyuM. tyArapachI te pAMDu rAja, draupadIdevInI kRti Adine yAvat kayAMya na meLavIne kutIdevIne bolAvIne kahyuM - he devAnupiyA! hAravatI nagarI kRNa vAsudevane A vAta kahe. kRNa vAsudeva ja kopadInI mAgaNAveSaNA karaze. anyathA draupadI devInI zuti, pravRtti ke zruti ApaNane maLe, tema lAgatuM nathI. 232 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda tyAre te koMtI devI, pAMDurAjAe Ama kahetA cAvatuM svIkArIne, snAna karI * bhalikama karI, uttama hari upara besI, hastinApuranI vaccovaccethI nIkaLIne, saurASTra janapadamAM dvAravatI nagarInA agaudhAnamAM, hAthInA aMdhathI utare che, utarIne kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo ! jAo ane dvArAvatI nagarImAM jaIne kRNa vAsudevane be hAtha joDIne kaho ke - he svAmI ! ApanI phoI kuMtIdevI hastinApura nagarathI ahIM jaldI Ave che, tamArA darzanane jhaMkhe che. tyAre kauTuMbika para vAvatu uchuM. tyAre kRSNa vAsudeva, kauTuMbika puraSo pAse A sAMbhaLI, samajIne, uttama hasti skaMdha upara ArUDha thaIne, hAthI-ghoDA sahita dvArAvatInI vaccovaccethI nIkaLI, kutidevInI pAse AvIne hAthInA aMdhethI utare che, pachI kuMtidevIne page lAge che. kuMtidevI sahita hAthInA skaMdhe caDIne dvAravatInI vaccovacca thaI, potAnA ghera Ave che, gharamAM praveze che. tyArapachI kRSNa vAsudeva, kutidevI nAna-bhalikarma karI, bhojana karI, sukhAsane besIne kahyuM ke - he phoI! ApanA AgamananuM prayojana zuM che ? tyAre kutidevI bolyA - he pumAM hastinApura nagamAM yudhiSThiranI paDakhe agAsIe sukhe sutela draupadIdevIne na jANe koI gayuM yAvatuM apaharaNa karI gayuM, tethI huM paNa! huM IcchuM chuM ke draupadIdevInI mANA-gaveSaNa karavI, tyAre kRSNa vAsudeve kuti phoIne kahyuM - jo huM draupadI devInI yuti Adi yAvatuM nahIM meLavuM, to huM pAtAla, bhavana ke bharatathI, badhe jaIne mArA hAthe . teNIne lAvIza, ema kahIne kuMtIphoIne satakArI, sanmAnI yAvatu vidAya karyA. tyAre kRSNa vAsudeva dvArA vidAya karAyelA kuMtIdevI je dizAthI AvyA hatA, te dizAmAM pAchA gayA. tyAre te kRSNa vAsudeve kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo ! dvArAvatImAM jaI, pAMDunI mAphaka ghoSaNA karAvo. yAvatu AjJA pAchI soMpe che, ItyAdi vRttAMta pAMDu mAphaka kahetuM. tyArapachI kRSNa vAsudeva, anyadA aMta:pumAM rANI sAthe vicaratA hatA, eTalAmAM kacchalla cAvatuM AkAzathI utaryA. yAvat besIne kRNa vAsudevanA kuzalavAta pUchI. tyArapachI te kRSNavAsudeve kacchalane kahyuM - he devAnupiyA tame ghaNAM gAmomAM cAvatuM jAo cho, tame kyAMya paNa draupadIdevInI yuti yAvata jANI che ? tyAre kacchalle kRSNa vAsudevane kahyuM - he devAnupiyA koI divase dhAtakIkhaMDa dvIpamAM pUrva dizAmAM dakSiNalled bharatotranI aparka rAjadhAnImAM gayela, tyAM meM pAnAbha rAjAnA bhavanamAM draupadI jevI strI, pUrve joyela.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19-16/172 thI 176 - tyAre kRSNa vAsudeve kacchalane kahyuM - devAnupriya ! A tamAruM ja pUrva karma lAge che. tyAre kRSNa vAsudevane Ama kahetA sAMbhalI kacchalanArade utpatanI vidhAnuM smaraNa karIne X - chA gayA. - tyAre kRSNa vAsudeve dUtane bolAvIne kahyuM - tuM jA. hastinApura pAMDurAjAne A vRttAMta kahe he devAnupriya ! dhAtakIkhAMDadvIpamAM pUrva dizAmAM aparkakA rAjadhAnImAM padmanAbhanA bhavanamAM draupadIdevInI pravRtti jANI che, to pAMce pAMDavo, caturaMgI senAthI parIvarIne, pUrvIya vaitAlikanA kinAre mArI pratIkSA karo. teo paNa yAvat tema rahyA. tyArapachI kRSNavAsudeve kauTuMbikone kahyuM ke he devAnupriyo ! sAhika bherI vagADo. teoe vagADI. tyAre te samrAhika bherIno zabda sAMbhaLIne samudravijayAdi daza dazAra yAvat 56,000 balavako saddhaddha yAvat Ayudha-paharaNa laIne, koI ghoDA upara, koI hAthI upara yAvat subhaTothI parIvarIne sudhasabhAmAM kRSNavAsudeva pAse AvI, hAthI joDI yAvat vadhAvyA. - tyArapachI kRSNavAsudeva, koraMTapuSpa yukta chatra dhAraNa karI, cAmarasaha, hAthI-ghoDA ghaNAM subhaTAdithI parIvarIne dvAravatI nagarInI vaccovacathI nIkaLe che, pUrvI vaitAlika pAse AvyA. AvIne pAMca pAMDavonI sAthe, ekatra thaIne, chAvaNI nAMkhe che, pachI pauSadhazALAmAM praveze che, pravezIne susthita devane manamAM dhAraNa karIne rahyA. tyArapachI kRSNavAsudeve akramabhakatamAM pariNamamANa thatAM susthita deva Avyo. bolyo ke - mAre zuM karavuM joIe te kaho. 233 - - tyAre kRSNa vAsudeve susthitane kahyuM he devAnupriya ! draupadIdevI yAvat pAnAbhanA bhavanamAM saMharAvI che, to tame pAMca pAMDavo sAthe, mane chaThThAne ema chaenA rathone lavaNasamudramAM mArga Apo, jethI huM apakA rAjadhAnImAM draupadIne pAchI lAvavA jauM. tyAre susthita deve, kRSNa vAsudeve kahyuM . devAnupiya ! jema pAnAbhe pUrva saMgatika deva pAse draupadIne yAvat saMharAvI, tema draupadIdevIne dhAtakIkhaMDa dvIpanA, bharatathI yAvat hastinApure saMharuM athavA padmanAbha rAjAne nagara-bala-vAhana sAthe lavaNasamudramAM paTaku. tyAre kRSNavAsudeve susthitadevane kahyuM - devAnupiya ! tuM tene saMharato nahIM, tuM amane chane mATe ratha mArga taiyAra kara. huM jAte draupadIne pAchI lAvavA jaIza. tyAre susthitadeve kRSNane kahyuM bhale, tema thAo. pAMca pAMDava graha cha mATe ratha mArga banAvyo. -- tyArapachI kRSNa vAsudeve cAturaMgiNI senAne vidAya karI. pAMca pAMDava ane pote chaThThA, cha e ratha sAthe lavaNasamudranI vaccovacathI nIkaLyA, nIkaLIne aparakaMkA rAjadhAnImAM tyAMnA agrodhAnamAM AvyA, ratha ubho jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda rAkhyo, dAruka sArathIne bolAvyo. kahyuM - devAnupiya ! tuM jA, amaskaMkA rAjAdhAnImAM jaIne, pAnAbha rAjAnI pAdapIThane tArA DAbA pagathI Thokara mArI, bhAlAnI aNIthI A patra Apaje. kapALamAM traNa saLa caDhAvI, bhrukuTI caDhAvI, krodhita thai, puSTa-kuddha-kupita-cAMDiya thaIne Ama kahe-- hai, bho ! padmanAbha ! apArthitanA prArthita ! duraMta prAMta lakSaNa ! hInapunya caudIyA ! zrI-hI-dhI rahita ! tuM Aja nahIM rahe, kemake tuM jANato nathI ke kRSNa vAsudevanI bhaginI draupadIdevIne ahIM jaldI pAchI lAvavA Avela che. to tuM jaldI draupadIdevI, kRSNa vAsudevane pAchI ApI de athavA yuddhane mATe taiyAra thA. kRSNa vAsudeva, pAMca pAMDavo sAthe draupadIne pAchI levA AvI gayA che. 234 tyAre dAruka sArathI, kRSNavAsudevane Ama kahetA sAMbhaLIne haSTa-tuSTa thaIne yAvat AjJA svIkArI. pachI aparakaMkA rAjadhAnImAM pravezyo, pAnAbha pAse Avyo, be hAtha joDI yAvat vadhAvIne kahyuM - he svAmI ! A mArI vinaya pratipatti che. mArA svAmIe bIjI AjJA kahI che. ema kahI, krodhita thaI, DAbA page pAdapIThane Thokara mArI, pachI bhAlAnI aNIthI patra Apyo. Avat draupadIne pAchI levA AvI pahoMcyA che. tyAre dAruka sArathIne Ama kaheto sAMbhaLI padmanAbhe krodhita thaI, kapALe traNa saNa caDAvI, bhrukuTI kheMcIne kahyuM huM kRSNa vAsudevane draupadI pAchI nahIM ApuM, huM svayaM ja yuddha mATe sajja thaIne nIkaLuM chuM, ema kahIM dArukane kahyuM rAjAnItimAM dUta vadhya che. ema kahI satkAra-sanmAna na karIne pAchalA dvArethI kADhI mUkyo. tyAre dAruka sArathI, padmanAbha vaDe satkArita thatAM yAvat bahAra kaDhAtA, kRSNa vAsudeva pAse AvI, hAtha joDI cAvat kahyuM - he svAmI ! cAvat mane kADhI mUkyo. tyAre te padmanAbhe, senApatine bolAvIne kahyuM he devAnupriya ! jaldIthI AbhiSeksa hastiratnane taiyAra karo. tyArapachI kuzala AcAryanA upadezathI utpanna mati kalpanA vikalpothI sAvat hAthI lAvyA. pachI pAnAbha saddha thaI, hAthI para besI, ghoDA-hAthI sAthe yAvat kRSNa vAsudeva pAse javA nIkaLyo. - tyArapachI kRSNa vAsudeve padmanAbha rAjAne Avato joIne, pAMca pAMDavone kahyuM - he bALako ! tame padmanAbha sAthe yuddha karazo ke jozo ? tyAre pAMce pAMDavoe kRSNane kahyuM - he svAmI ! ame laDazuM, Apa yuddha juo. tyAre pAMce pAMDavo sannaddha yAvat zastro. yukta thaI rathamAM beThA. besIne padmanAbha rAjA pAse AvIne kahyuM "Aja ame nahIM ke pAnAbha nahIM, ema kahI yuddhamAM lAgI gayA. tyArapachI pAnAbha rAjAe, te pAMce pAMDavone jaldI ja hata-marthita -
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/16/12 thI 176 235 pavaTa-vivRta zilpha-qjapatAkA cAvatuM dizA-dizimAM bhagADI dIdhA. tyAre pAMce pAMDava pAnAbha rAja vaDe hata-mayitAdi thaI yAvat bhagADAyela, asamartha thaI cAvatu AdhAraNIya thaI, kRSNa vAsudeva pAse AvyA. tyAre pAMca pAMDavone kRNa vAsudeve kahyuM - tame panAbha rAja sAthe yuddhamAM kaI rIte saMlagna thayelA ? tyAre pAMca pAMDavoe kRSNa vAsudevane kahyuM - ame ApanI AjJA pAmIne, saddha thaIne, rathamAM beThA, pAnAbhanI sAme gayA ItyAdi pUvava4 kahevuM. yAvat teNe amane bhagADI dIdhA. pAMDavono uttara sAMbhaLI, kRSNa vAsudeve temane kahyuM - he devAsupiyo ! jo tame kahyuM hota ke - ame chIe, paSAnAbha nahIM." ema kahI yuddha karatA, to tamane BInAbha hata-mathita cAvatu bhagADad nahIM, have tame juo, "huM chuM - pAnAbha nahIM" ema kahIne kAnAbha rAja sAthe laDuM che, ema kahIne rathamAM beThA pachI pAnAbha rAja pAse AvyA. temaNe zreta, gosI-hAra-dhavala, mallikAmAlatI-siMduvArakuMdapuNa ane caMdramAM samAna zeta, potAnI senAne hatpAdaka pAMcajanya zaMkha hAthamAM lIdho, mukhavAyuthI tene pUryo. tyAre te zaMkha zaGdathI paSAnAbhanI trIjA bhAganI senA yAvatuM bhAgI gaI, pachI kRSNa vAsudeve dhanuSa hAthamAM laI, pratyaMcA caDhAvI, teno TaMkAra karyo. te zabadathI pAnAbhanI bIjI trIbhAga senA hata-mathita thaI cAvatu bhAgI gaI. tyAre pAnAbha rAja, avazeSa prabhANa senA rahetA te asamartha abala, avIya, aruNAkAra parAkrama, adhAraNIya thaI, jaldIthI, varIta aparakaMkA jaIne, rAjadhAnImAM pravezI, dvAra baMdha karIne, nagarano rodha karIne, sajaja thaIne rahyo. tyAre kRSNa vAsudeva, apakuMkA AvyA, rathane rokyo, rathathI utayAM, vaikiya samughAtathI samavahata thayA. eka moTuM narasIMharUpa vikubu, moTAmoTA zabadathI paga pachADI, pachI moTA-moTA zabadathI pAda phAlana karavAthI apaDaMkA rAjadhAnInA prakAra gopura aThThAlaka, carikA, toraNa, paRstika, pravara bhavana, zrIgRha sara-sara karatA bhAMgIne jamInadosta thaI gayA. tyAre paSInAbha rAja amarakaMkAne bhAMgatI joine, bhayabhIta thaIne, dropadInA zaraNe gayA. tyAre draupadIdevIe pAnAbha rAjAne kahyuM - zuM tuM jANato nathI ke uttamapuruSa kRNa vAsudevanuM vipiya karato tuM mane ahIM lAvyo che. have je thayuM che. tuM jA, nAna karI, bhInA vastra paherI, paherela vAno cheDo nIce rAkhI, aMta:pura-parivArathI parIvarIne, uttama zreSTha ranone laI, mane AgaLa rAkhI, kRSNa vAsudevane hAtha joDI, page paDIne zaraNe ja. he devAnupiyA uttama puraSo praNipatita vatsala hoya che. tyAre pakAnAbhe draupadIdevInI A vAta svIkArI. pachI na karI sAvat zaraNe jaI, hAtha joDIne kahAM - ApanI 236 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda Rddhi yAvata parAkrama joyA. he dezanupiyA mane kSamA karo. cAvatu Apa 1mAM karavA yogya cho. yAvatu have huM pharI AvuM nahIM karuM ema kahI, aMjalI eDI, page paDI, kRSNa vAsudevane draupadI devI, potAnA hAthe pAchI soMpI. tyAre kRSNa, pAnAbhane kahyuM - o pAnAbha! apArjitanA pArthitae. zuM tuM jANato nathI ke tuM mArI bahena draupadIdevIne jaldI ahIM lAvyo che ? ema karyA pachI paNa have tane mArAthI bhaya nathI. ema kahI dAnAbhane chuTo karyo. draupadIdevIne laIne rathamAM beThA. pAMca pAMDavo pAse AvyA. potAnA hAthe draupadIne pAMDavone soMpI. pachI kRSNa pote ane pAMca pAMDavo, cha e stha vaDe lavaNa samudranI vaccovacca thaIne, jaMbUdvIpanA bharatakSetra javAne nIkaLyA. * vivecana-172 thI 136 - HTThyuM - sArathi karma * x * krIDApikA-kIDanadhAbI, sAbhAviya-sAbhAvika, * x - taruNa lokane prekSaNa laMpaTava kara, vicitra maNi, rana vaDe baddha, charukamuSTigrahaNa sthAna. cillaga-dIpyamAna, darpaNa-arIso, darpaNamAM saMkrAMta, je rAjAnA pratibiMba paDatA hatA, te tathA tene jamaNA hAthe, draupadIne dekhADe che. vizuddhi - zabdArtha doSarahita, ribhita-svara dholanA prakAra yukta, gaMbhImeghazavatuM, madhura-kAnane sukhakara, bhaNita-bolyA. vaMza-hasviAdi, sava-ApattimAM vaikacakara ane adhyavasAnakara, sAmarthya-baLa, gotra-gautamAdi, kAMti-prabhA, kIrtiprakhyAti, bahuvighAgama-vividha zAstra vizArada, mAhAbhya-mahAnubhAvapaNuM, kulavaMzano avAMtara bheda, zIla-ravabhAva vRNipuMgava-jAdavomAM pradhAna, dasA-samudra vijayAdi athavA vAsudeva. * * * x * jemanI siddhi thavAnI che, te bhavasiddhika, temanI madhye varapuMDarika samAna. cillaga-tejathI dIpyamAna, bala-zArIrika, vIrya-jIvathI utpanna, rUpazarIra sauMdarya, cauvana-tAraNya, gaNa-sauMdaryAdi, lAvaNya-spRhaNIya, A badhAnuM kIDApana dhAtrIe kIrtana karyuM. - x - dasaddhavaNa-pUrvagRhIMta zrIdAmakAMDa, kalyANakAra-mAMgacakara, kacchalanArada nAme eka tApasa. * x * vrata grahaNathI samatAne pAmela. AlIna-Azrita, saumya-araudra, amalina sakala akhaMDa valkala. - X - X - gaNetrikA-rudrAkSa kRta mALA, muMjamekhalA-ghAsanuM banela kamaranuM Avaraka, vala-jhADanI chAla, - 4 - piyagaMdhatu-gItapiya. gharaNigoyara-AkAzagAmIvathI, saMjaNAdi-vidhAo, vijA hari-vidhAdhara saMbaMdhI, vizruyazA-cAta kIrti. * * * * hiyayadaIya-vallabha. * * * kalaha-vAyuddha, yuddha-Ayudhayuddha, kolAhala-bahujana mahAdevani, * * * samarasaM5rAya-samara saMgrAma, sadakikhANa-dAnasahita, - X - X - X - asaMyatasaMyatarahita, avirata-vizeSathI tapamAM a-rata, pratid-pratipedhita, atItakALa
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/16/102 thI 176 23 kRtane na niMdIne, bhAvikAlakRtanuM paccakhANa na karIne, pApakarma-prANAtipAtAdi kriyA - X - X - pApakarma-jJAnAvaraNAdi. jUrva - kUjaka, pAchI lAvavI. suI-zruti, zabda. khuti-kSati, chIMka, prayuktivAta. hiyA-haraNa karI, bIjA sthAne laI gayela. nItA-laIne, potAnA sthAne rAkhela, AkSipitA-AkRSTA. samuhANa-vamukhe, svakIyavadanathI. AjJapti-Adeza, AjJA. Asurata-kuddha. balavAlaya-mbalathAmRta, senApati. abhiSejya-abhiSekane yogya. cheka-nipuNa, AcArya-kalAcArya, mati-buddhi, kalAnA-vikalA uqlanepathyanirmaLa veSa, haq-jadI, parikSita-parigRhita, * * * * * vameiya-vArmika, zarIre goThavela. saddha-sannAha karela, baddha vaya-sannAha vizeSathI baddha. * x * upIDitagADha karela, kakSA-hRdayaju, raiveyaka-grIvAnuM AbharaNa, galakaMTha - X - X - X - madhukara-bhramara. cita-vicitra, praccheda-vA vizeSa, praharaNa-kuMvAdi zastro, * x * ApIDazaikhara vaDe parimaMDita, abhirAma-ramya. avasArita-avalaMbid, camata-sama, yugalache. * x " viju paNiddha-vidhuta samAna hAthInA dehanA kALApaNAthI ke mahApaNAthI - x * savA - sAkSAt, mata-matavALo, maHpaNa jaINavega-manathI ane pavanajayI vegavALI, saMgAmiya-sAMgrAmika - 4 - hatamacita-atyaMta hata, athavA prahArathI haNela. mAnanA mathanathI mayita. - X - kicchovagayapANa-kaTagata jIvitavya. "akhta vA pafmanAbha"-amArA ane padmanAbhanA saMgrAmamAM kAM ame rahIzuM athavA 5dAnAbha raheze. "akhta no paumanAbha" - saMgrAmamAM ame ja jaya pAmaze, paDAnAbha nahIM - arthAt svaviSayamAM vijayano nizcaya karIne paDAnAbha sAthe yuddha karazo, to parAjaya nahIM thAya. kahuM che . sarve zubha-azubha nimito sAthe hoya, tyAre ekane manamAM rAkhatA, jayane meLave che. jo ekaniSThAmAM rahe, to manuSya kAryasiddhi ja pAme, saMzayakSuNA yitane kAryamAM saMgIti ja thAya. zeta, go-kSIra Adi zaMkhanA saphedapaNAnA vizeSaNo che. temAM taNasolliyamalikA, siMduvAra-nigRDI, paMcajaNa-pAMcajanya nAmano zaMkha, veDha-vesTaka, eka vastu viSayaka pada paddhati te ahIM dhanuSya viSayaka che, te jaMbUdvIpapajJapti prasiddha che. te A - turaMtano ugela je zuklapakSanI bIjano caMdra, tenA jevI IndradhanuSA vakatA saMdeza tathA uttama mahiSanA dapatizaya thakI saMjAta, je daMDha, ghana, gra zRMga, tenA vaDe racita. zreSTha sarSa, uttama mahiSa zRMga, zreSTha kokila, bhramarano samUha, nIlaguNikAnI jema snigdha, kALI kAMtivALo, tejathI baLato, nirmaLa pRSThayukta. tathA nipuNa zipI vaDe ujjavalita, maNi-rana-vaeNTikAnI je jALa, tenA vaDe vITela tathA vidhuta vata, taruNa kiraNovALo, suvarNa saMbaMdhI laMchana baddha tathA dardara ane malaya nAmaka je giri, tenA je zikhara, tatsaMbaMdhI je siMha 238 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda skaMdha camarapuccha kezavALo ardhacaMdra lakSaNa cihno tathA kAlAdi vaNI baddha pratyaMcA ItyAdi. saMbhaSma-bhAMgI gayA, gopura-pratolI, aTTAlaka-prAkAra, uparisthAna vizeSa, carikA-nagaranA pAkArAMtaramAM ATha hAthano mArga. - X - X - avamUla-adhomukha cUla-utkalano cheDo. * sUga-137 thI 183 : [1] te kALe, te samaye dhAtakIkhaMDadvIpanA pUvadhimAM bharatotramAM caMpA nAme nagarI hatI, pUNabhadra caitya hatuM. tyAM caMpA nagarImAM kapila vAsudevarAja hato. te mahAhimavaMtAdi hato. - te kALe, te samaye munisuvata arahaMta caMpAmAM pUNabhaddha caitye padhAryA. kapila vAsudeva dharma sAMbhaLe che, tyAre munisuvrata arahaMta pAse dharma sAMbhaLatA kapila vAsudeva, kRSNa vAsudevanA zaMkhano zabda sAMbhaLyo, tyAre kapilane Avo saMkalpa thayo ke - zuM dhAtakIkhaMDa dvIpamAM bhAratamAM bIjA vAsudeva utpanna thayA che jethI A zaMkhazabda mArA ja mukhanA vAyunI pUrita thayo hoya [tema lAge che ! kapila vAsudevane saMbodhIne munisabata arahate kahyuM ke - he kapila vAsudeva! mArI pAse dharma sAMbhaLatA, zaMkha zabda sAMbhaLIne AvA prakAre saMkalpa thayo ke - ghAtakIkhaMDamAM yAvata zaMkha vagADyo. he kapila! A AI samartha che ? hA, che. he kapila! evuM thayuM nathI, thatuM nathI ke thaze nahIM ke je eka ja kSetra-juga-samayamAM be arahaMta-cakI-baladeva ke vAsudeva utpanna karyA hoya, thatA hoya ke thaze. te vAsudevA jaMbUdvIpanA bharatogathI hastinApura nagarathI pAMDu rAjAnI putravadhU, pAMca pAMDavonI patnI draupadI devIne, tArA pAnAbha rAjAe pUrvasaMgatika deve parakaMkA nagarImAM sAharAvI. tethI te kRSNa vAsudeve pAMca pAMDavo sAthe, pote chaThThA, ema che ratha sAthe aparkakA rAjadhAnIne draupadI devIne pAchI lAvavA, jadI Avyo. tyArapachI te kRNa vAsudevano pAnAbha sajA sAthe saMgrAmamAM laDIne A zaMkha zabda, tArA mukhanA vAyuthI pUrita evo ISTa, kAMta che, je tane ahIM saMbhaLAI rahyo che. tyAre te kapila vAsudeve muni sudd arahaMtane vAMdIne kahyuM - he bhagavanhuM jauM, uttama puraSa kRSNa vAsudeva jevA parAne jouM, tyAre arahaMta munisuvate kapila vAsudevane kahyuM - evuM kadI banyuM nathI, banatuM nathI, banaze nahIM ke Araha-arahaMtane, cakI-cakIne, baladeva-baladevane ke vAsudeva-vAsudevane juo. to paNa tuM vAsudeva kRSNane lavaNasamudra madhyethI jatA, zveta-ti dhajAno bhAga joIza. tyAre te kapila vAsudeva munisuvrata svAmIne vAMdIne hasti skaMdha
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/16/17 thI 183 239 ArUDha thaIne jadI velAkule Avyo. AvIne kRSNa vAsudevane lavaNasamudranI maNethI jatAM, temanI zeta-pIta dhajAnA agrabhAgane joyo. joine kahyuM - mArA sadezapara, uttamawSa kRSNa vAsudeva lavaNasamudranA mathe thaIne jAya che, ema karIne pAMcajanya zaMkhane mukhavAyuthI vagADyo. tyAre kRSNa vAsudeve, kapila vAsudevano zaMkha zabda sAMbhaLyo, sAMbhaLIne teNe paNa paMcajanya zaMkha cAvata vagADyo. baMnee zaMkhathI milana karyuM. - tyArapachI kapila vAsudeva aparkakA Avyo, aparkakAmAM bhAMgela toraNa yAvat joyA, joIne pAnAbhane kahyuM - he devAnupiya! aparakaMkA kema saMbhana yAvata sahipAvita che? tyAre pAnAbhe, kapila vAsudevane kahyuM - he svAmI ! jaMbUdvIpanA bharatakSetrathI ahIM sahasA AvIne kRSNa vAsudeve Apano parAbhava karI apakA yAvatuM bhAMgI nAkhI. tyAre te kapila vAsudeve, paSAnAbhanI pAse A arthane sAMbhaLIne pAnAbhane Ama kahyuM - o ! pAnAbha/ ApArthita pati zuM huM jANato nathI ke mArA sadaMza parama kRSNa vAsudevanuM aniSTa karyuM che? zuddha thaIne yAva4 BInAbhane dezanivasinI AjJA ApI. pasnAbhanA putrane aparakaMkA rAjadhAnImAM rAjyAbhiSeka karIne pAcho gayo. [18] tyArapachI te kRSNa vAsudeva, lavaNasamudranI madhyethI thaIne gaMgA nadI AvyA. te pAMca pAMDavone kahyuM - devAnupiyA tame jAo, gaMgA mahAnadIne utaro, tyAM sudhI huM lavaNasamudranA adhipati susthita devane maLI lauM. tyAre kRSNa vAsudevane ema kahetA sAMbhaLI, pAMca pAMDavo, gaMgA mahAnadIe AvIne, eka nAvanI mANAngaveSaNA karI, karIne te nAvalI, gaMgA mahAnadIne utare che. pachI anyonya ema kahyuM - devAnupiyo ! kRSNa vAsudeve gaMgA mahAnadIne potAnI bhujAthI pAra utaravA samartha che ke nahIM. ema kahI nAvane chupAvI dIdhI. chupAvIne kRSNa vAsudevanI rAha jotAM ubhA rahyA. tyAre te kRNavAsudeva lavaNAdhipati susthita devane maLyA. pachI gaMgAnadIe AvyA. temaNe cotapha nAvanI tapAsa karI. eka paNa nAva na joI. tyAre potAnI eka bhajAthI anna ane sArathI sahita ratha grahaNa ka, bIjI bhujathI sADA bAsaTha yojana vistI gaMgA mahAnadI para karavA udhata thayA. teo gaMgA mahAnadInA madhya deza bhAgamAM pahoMcyo tyAre zrAMta, tAMta, paritAMta thayA, ghaNo parasevo tene AvI gayo. tyAre kRSNavAsudevanI AvA prakArano manogata saMkalpa thayo ke - aho ! pAMce pAMDavo ghaNAM baLavAna che, jeNe dRA yojana vistIrNa gaMgAnadI, bAhu vaDe pAra karI. temaNe IrAdApUrvaka ja paSInAbha rAjAne yAvatuM parAjita na kauM. gaMgAdevIe kRSNa vAsudevano Avo saMkalpa yAvatu jANIne zAha 240 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda dIdho. te samaye kRSNa vAsudeve muhUtara vizrAma karyo. gaMgA mahAnadIne cAvatuM nadI pAra karI. pAMca pAMDavo pAse AvyA. AvIne kahyuM - aho devAnupiyo ! tame mahAbalavAna cho. jethI tame gaMgAmahAnadI yAvata para karI, IrAdApUrvaka tame panAbhane parAjita na karyo. pAMce pAMDavoe kRNa vAsudeva pAse Ama sAMbhaLIne kahyuM he devAnupiyA ApanA dvArA visarjita karAIne ame gA mahAnadI AvyA. eka nAvanI zodha karI, cAvatu nAvane chUpAvIne tamArI pratIkSA , karatAM ubhA rahyA. tyAre kRSNa vAsudeva, te pAMca pAMDavo pAse ane sAMbhaLIne krodhita thaI cAvata zivalI caDhAvIne kahyuM - aho ! jyAre meM be lAkha yojana vistIrNa lavaNasamudrane pAra karIne paSlnAbhane had-mANita karIne yAvatu parAjita karIne amarakaMkAne bhAMgI nAkhI. svahaste draupadI tamane soMpI, tyAre tame mAruM mAhAlya na jANuM. have tame jANazo, ema kahI lohadaMDa laIne pAMca pAMDavono ratha cUra-cUra karI dIdho. dezanikAlanI AjJA karI. tyAM rathamadana nAme ko sthApyo. pachI kRSNa vAsudeva potAnI senAnA paDAvamAM AvyA. AvIne kRSNa vAsudeva dvArAvatI nagarIe AvIne, temAM pravezyA. [19] tyAre te pAMce pAMDavo, hastinApura AvyA. pachI pAMDurAja pAse AvIne kahyuM - he tAta! mane kRSNa dezanikAla karyA che. tyAre pAMDurAjAe teone pUchyuM - he putro ! tamane kRSNa vAsudeve zA mATe dezanikAla kayAM che ? tyAre pAMDavoe pAMDurAjAne kahyuM - he tAtA ame aparakaMkAthI nIkaLI, lavaNasamudra - be lAkha yojana pAra karIne, pachI kRSNa vAsudeve amane kahyuM - tame jAo, gaMgAnadI pAra karI cAvatuM mArI pratIkSA karatA raho. ItyAdi pUvava4. * x * cAvatuM amane dezanikAla karyo. tyAre pAMDurAjAe pAMce pAMDavone kahyuM - tame kRSNa vAsudevanuM aniSTa karIne ghaNuM khoTuM karyuM. pachI kuMtIdevIne bolAvIne kahyuM he devAnupiyA ! tuM tArAvatI jaI kRSNa vAsudevane nivedana karo ke - Ape pAMca pAMDavone dezanikAla karyA. devAnupiya! tame dakSiNAI bharatanA svAmI cho, to AjJA karo ke - pAMce pAMDavo kaI diza ke vidizAmAM jAya ? tyAre kuMtIe pAMDurAjAnI A vAta sAMbhaLIne hastiskaMdhe beThI. pUrvavat yAvat phoI jaNAvo ke ApanA AgamananuM prayojana zuM che ? tyAre kuMtIe, kRSNa vAsudevane kahyuM - he putra! tame pAMce pAMDavone dezanikAlanI AjJA karI, tuM to dakSiNaddhi bharata cAvat dizAmAM jAya ? tyAre kRSNa kahyuM ke - | he phod ! uttamapuruSa-vAsudeva, baladeva, cakavatIo apUtivacana hoya che. tethI pAMca pAMDavo dakSiNI vaitAline kinAre pAMDumathurA nAme nagarI
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/16/17 thI 183 241 242 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda vasAve, mArA AdeTa sevaka thaIne rahe. ema kahI kuMtidevIne sahakArI, sanmAnI yAvatu vidAya ApI. tyAre kuMtIdevIe yAvat AMDune A vAta jaNAvI. tyAre pAMDavone bolAvIne pAMDurAjAe kahyuM - putro ! tame dakSiNI vaitAlIe jaIne pAMDumathurA vasAvo. tyAre pAMca pAMDavoe, pAMDu rAjAnI AjJA yAvat tahari' kahIne svIkArI. bala-vAhana sahita, hAthI-ghoDA hastinApurathI nIkaLavA, pachI . dakSiNI vaitAlIe jaI, pAMDumathurAnagarI vasAvI. tyAM teo vipula bhogonA samUhathI yukta thaI gayA. 18] tyArapachI draupadI devIe koI divase garbhavatI thaI. tyArapachI draupadI devI, nava mAse yAvatu surUpa bALakane janma Apyo, te sukumAla hato. bAra divasa vItatA vicAryuM ke - kemake amAro A bALaka, pAMca pAMDavono putra ane draupadIne Atmaja hovAthI amArA A bALakanuM nAma pAMDusena thAo. tyAre tenuM pAMDurona rAkhyuM. te boMtera kaLA yAvatuM bhoga samartha thayo, yuvarAja thaI cAvatuM vicare che. vise samosaya. parSadA nIkaLI. pAMDavo nIkaLyA. dharma sAMbhaLI, ema kahyuM - devAnuM piya! draupadIdevIne pUchIne, pAMDuzena kumArane rAjyamAM sthApI, pachI ApanI pAse muMDa thaI cAvatuM pattajita thaIzuM - - he devAnupiyo ! sukha upaje tema karo. pachI pAMce pAMDavoe ghera AvIne draupadIdevIne bolAvIne kaI - ame sthaviro pAse dharma sAMbhaLI rAvata dIkSA laIzuM. he devAnupiyA ! tuM zuM karIza ? tyAre draupadI devIe pAMce pAMDavone kahyuM - jo tame saMsAra bhayathI udvigna thaI dIkSA lo, to mAre bIjA konuM AlaMbana yAvatuM thaze ? huM paNa saMsAranA bhayathI udvigna chuM, ApanI sAthe dIkSA laIza. tyAre pAMca pAMDavoe pAMDuzenano abhiSeka karyo yAvatu rAjI thayo cAvatuM rAjyane prazAsita karato vicaravA lAgyo. tyAre pAMce pAMDavo ane draupadI devI, koI divase pAMDusena sajAne pUche che. tyAre pAMDuzena rAo kauTuMbika puraSone bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo ! jaldIthI nikramaNa abhiSeka yAvatuM upApita karyA. sahasaparaNavAhinI zibiA lAvyA, cAvata besIne viro pAse AvyA. sAvat zramaNo thayA. cauda pUrve bhaNyA. ghaNAM varSo cha8, mAditaSa karI AtmAne bhAvita karatAM vicare che. [181] tyArapachI draupadI devI zibikAmAM beThA yAvatuM dIkSA laI, sannatA AyaranI zidhyArUpe soMpyA. agiyara aMga bhaNasA. ghaNAM varSo chaThThuMaThThamacAra upavAsAdi cAvatuM vicaravA lAgI. [18] tyArapachI sthavira bhagavaMto koI divase pAMDumathurAnagarIthI sahaksamavana ughAnathI nIkaLyA. bAhya janapadavihAre viharavA lAgyA. te 1i4/16] kALe, te samaye arahaMta ariSTanemi saurASTra janapadamAM padhAryA. pachI saurASTra janapadamAM saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA viyare che. tyAre ghaNAM loko paraspara Ama kahetA hatA - devAnapiyo ! arahaMta ariSTanemi saurASTra janapadamAM yAvatu vicare che. tyAre yudhiSThira Adi pAMce aNagAro, ghaNAM loko pAse A vAta sAMbhaLIne paraspara bolAvIne kahyuM - devAnapiyo ! arahaMta ariSTanemi pUvanupUrvI yAvat vicare che, to ApaNe mATe ucita che ke sthavirone pUchIne arahaMta ariSTaneminA vaMzanArthe jaIe. ekabIjAne A vAtane svIkArI. pachI vira bhagavaMto pAse AvIne, sthavirone vaMdana, namaskAra kayAM. karIne kahyuM - ApanI anujJA meLavIne ame arahaMta ariSTaneminA vaMdanArthe yAvata javA IcchIe chIe. - - "yathAsukha tyArapachI yudhiSThira Adi pAMce aNagAro, sthavironI AjJA pAmIne, sthavira bhagavaMtone vAMdI-namIne. tyAMthI nIkaLyA. niraMtara mAsakSamaNa tapokarma vaDe gAmAnugAma jatAM sAvat hasti kalpa nagare AvyA. tenI bahAra sahamrAmavana udhAnamAM cAvatuM vicAre che. tyAre yudhiSThira sivAyanA cAra aNagare mAsakSamaNanA pAraNe pahelAM prahare svAdhyAya karyo, bIjAmAM ItyAdi gautamasvAmIvatu jANavuM. vizeSa e ke yudhiSThirane pUchIne cAvata bhikSArthe aTana karatAM ghaNAM loko pAse sAMbhaLyuM ke - arahaMta ariSTanemi ujjayaMta parvatanA zikhare nirjala mAsika bhawAthI pa36 sAdhuo sAthe nivasi pAmyA cAva4 sarva duHkhathI mukata thayA. tyAre te cAre ANagAro ghaNAM loko pAse A vRttAMta sAMbhaLI hastikatAthI nIkaLIne sahasamavanamAM yudhiSThira aNagAra pAse AvyA. bhojana-pAnanI prabhupekSA karI, gamanAgamana pratikramaNa karyuM, eSaNA-aneSaNAnI AlocanA karI, bhojana-pAna dekhADyA. tyArapachI kahyuM - he devAnupiya! cAvatu bhagavaMta nirvANa pAmyA. ApaNe mATe ucita che ke - A pUrvagRhita bhojana-pAna paraThavIne dhIme dhIme muMjaya parvata caDhIne, saMlekhanA-jhoSaNA karIne, kALanI apekSA nA karatAM vicarIe, ema kahI, ekabIjAnI A vAta svIkArI. pachI pUrvagRhita bhojana-pAnane ekAMtamAM paraThavyA. pachI zatruMjaya parvata AvyA. AvIne zatruMjaya parvata cA yAvatuM kALanI apekSA na karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI yudhiSThira Adi pAMce aNagAro sAmAyika Adi cauda pUrve bhaNasA, ghaNAM varSo zrAmastha payi pALI, dvimAsikI saMlekhanA vaDe AtmAne kopita karIne, je prayojana mATe nanatAne dhAraNa karela cAvatuM te prayojanane ArAyuM, pachI anaMta cAvata zreSTha kevalajJAna-darzana utpanna thayuM yAvata siddha thayA. [18] tyArapachI te Aya draupadI, Aya suvA pAse sAmAyikAdi
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda 1/-/16/17 thI 183 243 agiyAra aMgo bhaNyA. bhaNIne ghaNAM varSo zAmaNaya payaraya pALI, saMlekhanA karI, AlocanA-pratikramaNa karI, kALamAse kALa karI brahAloke utpanna thayA. tyAM keTalAMka devonI daza sAgaropama sthiti che, aaN draupadI devanI daza sAgaropama sthiti thaI. bhagavana ! te drupada deva, tyAMthI cAvatuM mahAvideha kSetramAM sAvat aMta karaze. he jaMbU zramaNa soLamAMno A vArtha kahyo, te kahuM chuM. * vivecana-137 thI 183 - nUma - gopave che. zrata - khinna, tAMta-takAMDa kAMkSAvA thayo, paritAMsarvathA khijJa athavA A zabdo ekArthaka che. veyAlIya-velAtara, samadra kinAre. ahIM satramAM upanaya dekhato nathI. te A rIte kahevo-ghaNo paNa tapa, nidAnadoSa vaDe dUSita thatAM, draupadInA sukumAlikAnA janma mAphaka karatAM mokSa mATe na thAya. amanojJa ane abhaktithI pAtramAM karela dAna, anarthane mATe thAya che, jema draupadIne nAgazrInA bhavamAM kaDavA tuMbaDAnuM dAna anarthane mATe thayuM. muni dIparatnasAgare karela adhyayana-16-no TIkAsahitano anuvAda pUrNa paka adhyayana-19-"azva" pa - X - X - X - X - o have sataramAMnI vyAkhyA. teno pUrva sAthe A saMbaMdha che. anaMtara adhyayanamAM nidAna ke kulitadAnathI anartha kahyo. ahIM te atindriya-aniyaMtrita vaDe te kahe che. * sUjha-184 thI 186 - [18] bhagavana ! je zramaNa bhagavaMta mahAvIre yAvata soLamAM jJAta adhyayanano A artha kahyo che, to sattaramAMno zo artha kahyo ? | he jaMbU te kALe, te samaye harizISa nagara hatuM. varNana. tyAM kanakaketu rAja hato. te haktizISa nagaramAM ghaNAM sAMyAmika nauvaNika rahetA hatA. teo Adya cAvatu ghaNAM lokothI aparibhUta hatA. eka vakhata koI samaye te sAMyAzika naukAvaNika paraspara maLyA. ahaxkanI . mAphaka cAvatu lavaNasamudramAM aneka zata yojana gayA. te samaye temane yAvatuM mArkadIputronI mAphaka ghaNAM seMkaDo utpati thayA. yAvatuM tyAM tophAnI vAyu utpanna thayo. tyAre te nAd, te tophAnI vAyuthI vAraMvAra kAMpavA lAgI, calAyamAna thavA lAgI, subdha thavA lAgI, tyAMja bhamavA lAgI. tyAre te niyamika naSTamatika, naSTakRtika, naSTa saMjJA, dizA vimUDha thaI gayA. teo gaNatA na hatA ke kyA deza, kaI diza-vidizAmAM potavahana cAlI rahyuM che? ema teo apahata mana saMkalpa yAvatuM ciMtAmagna thaI gayo. tyAre te ghai kukSidhara, karNadhAra garbhillaka, sAMyAmika nauvaNika, niyamika pAse AvyA. AvIne kahyuM - he devAnupiya ! tuM apahata manasaMjU yAvatuM ciMtAmagna thayela che ? tyAre niyamike temane kahyuM - he devAnupiyo ! huM naTamatika cAvatu A vahANa kyAM jaI rahyuM che ? tethI huM apahata mana saMkalpa yAvata ciMtAtura thayo chuM. tyAre te kaNadhira, te niyamikanI pAse A artha sAMbhaLI, samajIne DaryA pachI snAna karI, balikarma karI, ghaNAM Indra, kaMda Adi jema mallijJAtamAM kahyuM, tema cAvata mAnatA mAnatA-mAnatA ubhA rahyA. tyArapachI niyamikane muhUttAiramAM ladhumati Adi thatA dizAnuM jJAna thaI gayuM. tyAre niyamike te ghaNAM kukSidhAra Adine ema kahyuM - he devAnupiyo ! ladhumatika yAvatuM amUDha dizAbhAka thayo chuM. ApaNe kAlidvIpa pAse pahoMcyA chIe. A kAlikIya dekhAya che. tyAre te kukSidhAra Adi, niyamika pAse A vAta sAMbhaLIne hasTa-tuSTa thaIne, pradakSiNAnukUla vAyuthI kAlikaDhIpe pahoMcyA. potavahane laMgara nAMkhyu. nAnI nAvo dvArA kAlika hIpe utayad. tyAM ghaNI hiraNya, suvarNa, rana, vajanI khANo ane tyAM ghaNAM zo joyA. te kevA hatA? nIlavarNA zrosisUtraka, uttama jAtinA hatA.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/17/184 thI 186 te azvoe, te vaNikone joyA temanI gaMdha sudhI, sughIne bhayabhIta thayA, masta-udvigna-udvignamanA thayA. pachI ghaNAM yojana dUra cAlyA gayA. tyAM temane pracura gocara, cura tRNa-pANI prApta thatAM, teo nirbhaya, nirudvigna thaI sukhe sukhe vicaravA lAgyA. tyAre sAMyAtrika nauvaNike paraspara kahyuM - ApaNe A azvonuM zuM prayojana che ? A ghaNI hiraNya-suvarNa-ratnana vajranI khANo che, ApaNe ucita che ke hiraNyAdithI potavahana bharI laIe, ema vicArI ekabIjAnI A vAta svIkArIne hiraNya, suvarNa, ratna, vajra, tRNa, anna, kASTha, pANIthI pota-vahana bharyA. bharIne pradakSiNAnukUla vAyuthI gaMbhIra potavahanane AvyA. potavahana lAMga. gADA-gADI rAja karyA. te hiraNya yAvat vajrane nAnI nAvo dvArA saMcAra karyA. karIne gADAM-gADI joDyA. joDIne hastizISa nagare AvyA. pachI tyAM bahAranA agrodhAnamAM sAniveza karyo. gADAM-gADI choDyA. mahAI yAvat prabhRta grahaNa karyA, karIne hastizIrSe nagaramAM pravezyA. kanaketu rAjA pAse AvyA. cAvat prabhuta dharyuM. rAjAe temanI bheTa cAvat svIkArI. [185] te sAMyAtrika naukAvaNikone kahyuM - devAnupiyo ! tame gAma, Akara yAvat jAo cho tathA lavaNasamudrane vAraMvAra potavahana vaDe avagAho cho. to tame kyAMya koI Azcarya pUrve joyuM ? tyAre sAMyAtrika navaNikoe kahyuM he devAnupriya ! ame A ja hastiIrtha nagaramAM vasIe chIe, yAvat kAlikadvIpa samIpe pahoMcyA. tyAM ghaNI hiraNyanI khANo yAvat ghaNAM azvo che. te azvo nIlavarNI yAvat aneka yojana cAlyA gayA. to he svAmI ! ame kAlikadvIdhe te AzcaryarUpa azvo pUrve joyA. tyAre te kanakaketue te sAMyAtrika pAse A vAta sAMbhaLI, temane kahyuM devAnupriyo ! mArA kauTuMbika puruSo sAthe kAlikadvIpa jAo, te azvone laI Avo. tyAre te sAMyAtrikoe kanakaketune kahyuM - he svAmI ! ema thAo. AjJAvacanane vinayapUrvaka svIkAryA. tyArapachI rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM devAnupiyo ! sAMyAtriko sAthe tame kAlikadvIpa jAo, mArA mATe azvo lAvo. temaNe paNa AjJA svIkArI. - - 245 tyArapachI te kauTuMbika puruSoe gADAM-gADI sajja karyA. temAM ghaNI vINA, vallI, bhrAmarI, kacchabhI, bhaMbhA, paDyAmarI, vicitravINA ane bIjAM ghaNAM zroprendriya prAyogya dravyone gADAM gADImAM bharyA. bharIne ghaNAM kRSNa yAvat chuklavarNI kASThakadi, grathimAdi yAvat saMghAtio ane bIjAM ghaNAM cakSurindriya prAyogya dravyone gADAM-gADImAM bharyA. pachI ghaNAM koSThapuTa, ketakIpuTa yAvat bIjA paNa ghaNAM prANendriya prAyogya dravyo gADAM-gADImAM bharyA. bharIne khAMDa, goLa, sAkara, matsaMDikA, puSpottara, pottara, bIjAM paNa jikendriya prAyogya dravyone bharyA. tyArapachI kotavaka, kaMbala, pAvaraNa, navava, malaya, masUra, zilAka 246 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda yAvat haMsagarbhA ane bIjAM paNa sparzanendriya prAyogya dravyone yAvat bharIne gADAM-gADI joDyA. joDIne gaMbhIra pota paTTaNe AvyA. AvIne gADAM-gADI choDyA. potavahana sajja karyA. te utkRTa zabda-sparza-rUpa-rasagaMdha dravya, kASTha, tRNa, pANI, cokhA, loTa, gorasa yAvat bIjAM paNa ghaNAM potavahana prAyogya dravyothI potavahana bharyA. tyArapachI dakSiNa anukULa vAyuthI kAlikaDhIpe AvyA. AvIne potavahana lAMgaryA. pachI te utkRSTa zabdAdiyukta dravyone nAnI nAvamAM laIne kAlikadvIdhe utAryA. pachI te ghoDAo jyAM besatA, sutA, ubhatA ke ALoTatA hatA, tyAM-tyAM te kauTuMbika puruSoe te vINA yAvat vicitra vINA ane bIjAM ghaNAM zrondriya prAyogya dravyo vagADatAM rahyA ane tenI cAre tapha jALa bIchAvI, nizcala-niSaMda-mauna thaI beThAM. jyAM-jyAM te azvo besatAM yAvat ALoTatA hatA, tyAM-tyAM teoe ghaNAM kRSNAdi kASTha karmo yAvat saMghAtima tathA bIjA ghaNAM cakSurindriya prAyogya dravyo rAkhI, AsapAsa jALa bIchAvI, ItyAdi. jyAM-jyAM te azvo besatA tyAM-tyAM ghaNAM koSThapura Adi ane bIjA dhrANendriya prAyogya dravyonA puMja ane nikaTa karyA. karIne AsapAsa jALa bichAvI cAvat rahyA. - - jyAM - jyAM te azvo besatA tyAM-tyAM goLa yAvat bIjAM ghaNAM jilendriya prAyogya dravyonA puMja ane nikara karyA, karIne khADAM khodha, temAM goLa-khAMDa-pAranuM pANI ane bIjAM paNa ghaNAM pANI, te khADAmAM bharyA. bharIne tenI AsapAsa jALa bichAvI yAvat mauna thaIne rahyA. jyAM-jyAM te azvo besatA hatA, tyAM-tyAM ghaNAM komavaka yAvat zilApaka ane bIjA sparzanendriya prAyogya AstaraNapratyAstaraNa bichAvIne yAvat rahyA. tyAre azvo A utkRSTa zabdAdi hatA tyAM AvyA. temAM keTalAMka azvo A apUrva zabda-sparza-rasa-rUpa-gaMdha che ema vicArI, te utkRSTa zabdAdimAM mUrchita Adi na thayA, te utkRSTa zabdAdine dUrathI ja choDI, cAlyA gayA. te tyAMthI jaIne pracura gocara, dhRNa-pANI pAmI nirbhaya, nirudvigna thaI sukhe sukhe vicaravA lAgyA. - he AyuSyamAnlR zramaNo ! A pramANe ApaNAM je nigrantha-nirgathI zabdAdimAM Asakta thatA nathI, teo A lokamAM ghaNAM zramaNa Adi vaDe arcanIya yAvat pAra pAme che. [186] te azvomAM keTalAka te utkRSTa zabda-sparza-rasa-rUpa-gaMdha pAse AvyA. te utkRSTa zabdAdimAM mUrchita sAvat Asakta thaI, Asevana karavA pravRtta thayA. tyAre te azvo A utkRSTa zabdAdine sevatA te ghaNAM phUTapAza-galathI baMdhAyA. tyAre te kauTuMbikoe te azvone pakaDI lIdhAM. nAnI nAvamAM saMcArita karyA. tRNa-kASTha yAvat bharyA. tyArapachI sAMyAtrikoe dakSiNAnukula vAyuthI gaMbhIra potapane AvyA. potavahana lAMgaryA. azvone
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/1/184 thI 186 24 utAya. pachI hastizISa nagare kanakaketu rAja pAse AvyA. AvIne be hAtha joDI cAvatu vadhAvIne AyA. tyArapachI kanakaketue te sAMsArika navaNikone zaka rahita karyA. pachI sakArI, sanmAnIne vidAya ApI. pachI te kanakaketue kauTuMbika paraSone bolAvyA. sakArI-sanmAnI yAvata vidAya ApI.. tyArapachI kanakaketue azvamakone bolAvyA, bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo! tame mArA Aaone vinita karo. tyAre Azcamakoe 'dhatti' kahI AjJA svIkArI. teoe te azvone ghaNAM mukha-ka-nAka-vALa-khura-kaDagakhaliNa baMdhano vaDe tathA ahilANa-paDiyANa-aMkala vaDe, vela-citta-utArkIzachiva prahAra vaDe vinIta karyA. karIne kanakaketu rAjA pAse lAvyA. tyAre kanaketue temane sakArI yAva4 vidAya karyA tyAre te zo ghaNAM mukhyabaMdhana cAvata chidra prahAra vaDe, ghaNAM zArIrika ane mAnasika duHkhane pAmyA. : - he AyuSyamAna zramaNo A pramANe ApaNAM je sAdhussAdanI dIkSA laIne ISTa zadAdimAM sakad, Rta gRddha, azva, Asakta thAya che, te A lokamAM ghaNAM zramaNa yAvatuM zrAvikA De helaNA pAmI yAvatuM saMsAramAM bhaTakaze. * vivecana-184 thI 186 : badhuM sugama che. vizeSa e ke - cakSajJAnanA viSayamAM anizcAyakapaNAMthI nati. niyamika zArAthI dizAdi vivecana karaNamAM azaktatvathI naizuti, manathI bhAMtavathI narsara. mUDha dibhAga-jene dizAno vibhAga anizcita che te. kaphighAra Adi yAna saMbaMdhI vizeSa niyojela (karmakara), Akara-khANa, tenI utpatti bhUmi. aa-ghoDA, kevA ? AINa-jAtivaMta, veDha-vesTaka. azvo AvA hatA - koI-koI nIlavarNanI rekhA samAna. zroNisutaka-bALakonI kamaramAM bAMdhavAnA kALA dorA samAna, kapila-pakSI vizeSa saha je mAra-bIlADo, pAda kurkITa, kAcA kapAsanA phaLa samAna zyAmavarNI. koI ghauM ane pATalaghuSa samAna gauravarNavALA, koI vidgama samAna athavA tajI kuMpaNa samAna lAlavarNavALA, koI dhUmavarNavALA hatA. DuM - keTalAMka, badhAM nahIM. ahIM harItathI AraMbhI, kabhita ardharUpaka che. koI tAlavRkSanA pAna samAna, koI madira varNavALA hatA. koI zAli jevA zetavaNa hatA. koI bhamavarNA athavA "bhASa"-pakSI vizeSa varyA hatA. koI kAlAMtara prApta talamAM rahela kIDA jevA varNavALA, koI udhotavALA riTa rana jevA vaNavALA. koI dhavala zveta pagavALA, koI ghoDA kanakapRSTha-sonerI pIThavALA hatA. koI cakravAka pakSInI pITha jevA varNavALA, koI sArasa ane haMsa jevA varNavALA, koI meghavaNa, koI tAlavRkSanA paga samAna varNavALA ane koI aneka raMgavALA hatA. A rUpaka che. - - koI saMdhyAnA anurAga samAna varNavALA, koI popaTanI cAMca tathA caNoThInA ardha bhAga samAna lAla hatA. 248 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda koI elA-pATala athavA elA ane pATala jevA raMgavALA hatA. koI priyaMgulatA ane bheMsanA zIMgaDA samAna zyAma hatA. koI-koI azvonA eka varNano nirdeza thaI zake tema na hato. jema koI zyAmAka, kAsIsa-lAladravya, lAla ane pILA arthAt zabala hatA. te azo vizuddha hatA. AkIrNa-javAdi guNayukta jAtikuLavALA hatA. tayA vinIta, paraspara asahanazIlatA rahita athavA nirmasakA hatA. azvo maLe zreSTha-pradhAna, yayopadiSTaprazikSaNa krama anusAra gamana karatA hatA. azvadamanaka pura zikSAkaraNa samAna vinIta tathA khADAne oLaMgavAmAM, kUdavAmAM, vegathI doDatA, gativiSaya caturatAvALA, malanI jema raMgabhUmimAM gativizeSa, te ghoDAo mAtra zarIrathI ja nahIM. paNa manathI paNa, te ghoDA uchaLI rahyA hatA (sAMyAnikoe) mAtra eka ja nahIM, paNa seMkaDo ghoDA joyA. A varNanano bhAvArtha bahuzruta bodhya che. para goyara-pracura caraNa homa, vINA-taMbI saMkhyAdikRta vizeSa, bhaMbhADhakkA, koTTapuDa-vAsa vizeSa, ahIM cAvat zabdathI tamAlapatrAdi puTa, vapuTapagAdiyukta tad bhAjana, tagarapuTa-elapuTa-hiribera puTa-caMdanapuTa-kuMkumapuTaosIrapuTa-caMpakapuTa-maratakapuTa-damanakapuTa-jAtipuTa-jUlikApura- mallikApuTanomAlikApuTa-vAsaMtikApuTa ItyAdi. puSyajAti prAyaH jo ke ghaNAM divasa na rahe, to paNa upAyathI keTalAMka divasa rahI zake. te zuka thAya pachI paNa sarvathA sugaMdhano abhAva na thAya, tethI tenuM grahaNa ahIM aSTa che. ghaNI khAMDa AdimAM puSpottara, padmottara e zarkarano ja bheda che. - 4 - prAvArUprAvaraNa vizeSa, navatAni-jina, malaya, masaraka Asana vizeSa athavA malayAni-malayadezotpaNa vA vizeSa, pAThAMtarathI mazaka-vastra vizeSa. zilApa - makRNazilA. - X - X - X * have Indriya asaMvRttanA svarUpanA Indriya asaMvara doSa gAthA. * sUtra-187 thI 203 - [18] kala, ribhita, madhura taMtrI, tala, tAla, vAMsa, kaMkuda, ramya, zabdomAM anurakata thaI, zromendriyavazAd pANI AnaMda mAne che. [18] zroendriyanI dudattatAthI ATalA doSo thAya che - jema pAradhinA pAMjarAmAM rahela titara, zaGdane na sahetA vadha-dhaMdhAna pAme che.. [19] yamurindriya vazaad, rUpomAM anukad, DIonA stana, dAna, vadana, ga, ga tathA garviSTha AnI vikAsayukta gatimAM e che. [1] cakSurindriyanI dudatatAthI ATalo doSa che - buddhihIna pataMgIya jalatI evI AgamAM paDe che. [11] ghANendriya vazavata, gaMdhamAM anukta gaNI zreSTha agara, dhUpa, RtusaMbaMdhI mArA, anulepana vidhimAM ramaNa kare che. [1aiNendriyanI dudanitAthI ATalA doSa che . auSadhi gaMdhathI sarpa potAnA bilathI bahAra nIkaLI [kaSTa pAme che.]
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/10/187 thI 20 249 25o jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda [19] jilaeNndriya vazavartI, sAsvAda Asakata pANI tikta-kaTakakasAyI-a3-madhura ghaNAM khAdha-pedha-lehyamAM me che. [194) jihavendriya-dudaktine ATalA doSa thAya che - galamAM lagna thaIne pANInI bahAra kheMcAyela matsya, sthaLe jaI taraphaDe che. [195] sparzanandriyavAvata, azamAM phakta prANI 28tamAM sela sukhotpAdaka vaibhavasahita, hRdaya ane manane sukhadamAM me che. [19] atindriya dudaktinA ATalA doSo thAya che : loDhAno tIkSNa aMkuza hAthInA mastakane pIDA pahoMcADe che.. [19] kala, ribhita, madhura taMtrI-talatAla-vAMsa aAdinA zreSTha ane manohara vAdhonA zabdomAM Asakata na thato vazAmaraNe na mare. [198] strIonA stana, jaghana, vaMdana, hAtha, paga, nayana, gavaya vilAsI gati Adi rUpomAM anAsakta, vazard maraNe na mare. [19] zreSTha-pravara agaDha dhUpa, RtukamAlya-anulepana vidhi Adi gaMdhamAM vRddha na thanAra varand maraNe na mare rioo] tikata, karka, kaSAya, azva, madhura khAdha-peya-tela padArthonA AsvAdamAM vRddha na thanAra vazard maraNe na mare. (ra01] RtubhAyamAna sukhomAM, vaibhava sahita, hRdaya-manane AnaMdadAyI sparzomAM vRddha na thanAra, vazAmaraNe maratA nathI. [20] sAdhue bhadra, zrotranA viSaya zabdo pAmIne tuSTa ke abhadra zabda sAMbhaLIne duSTa thavuM na joIe. [20] bhadraka ke pApaka cakSuviSayaka rUpa pAmIne sAdhue kadI tuSTa ke tuSTa thavuM na joIe. [24] bhadraka ke pApaka ghANaviSayaka gaMdha pAmIne sAdhue kyAreya tuSTa ke duSTa thavuM na joIe. ri05,26) bhadraka ke pApaka jilaeNndriya ane nendriyanA viSayaka rasa ane sparza pAmIne sAdhue kadApI tuSTa ke ruTa na thavuM. (ra0he jaMbU! zramaNa bhagavaMta mahAvIra sAvat siddhine prApta sattaramAM jJAta adhyayanano A artha kahyo, te huM kahuM chuM. * vivecana-187 thI 200 - natfja kla-atyaMta zravaNahadayahara avyakata vanirUpa athavA kalArvatapariNAmavALA. ribhita-svara gholanA, madhuzravaNa sukhakara. taMgI-vINA, talatAlahastalAla athavA tala-hAya, tAla-kAMsikA, vaMza-veNu - X - zabdanA kAraNe te kakuda-pradhAna, svarUpathI abhirAma-manojJa. maMti-rati pAme che. sad-manojJadavani, ramyamAna-rAgavALA, vaza-baLa, katA-pIDita. te kAraNe zrosendriya vaza thaI rame che. zrobendriya svarUpa kahyuM. so zIkArI puruSa saMbaMdhI pAMjarAmAM rahela titirane dvipikA kahe che. * x - vadha-maraNa, baMdha-pAMjarAnuM baMdhana, pAme che. stana AdimAM tathA saubhAgyamAnavatI strInI savikAra gatimAM. - * - * aga-kRNAgara, pravadhUpa-gaMdhayukti upadeza racita dhUpa vizeSa. 33ya - RtusaMbaMdhI, mArA-jAtyAdi puSa, atulepana - zrIkhaMDa, kuMkuma Adi, vidhayaAnA prakAro. * * * * * tikata-lIMmaDA jevuM kaDavuM, kaTuka-vRMgaberAdi, kapAsa-maga Adi, myachAsa AdithI saMkArela, madhu-khAMDa Adi, khAdha-kUra modaka, peya-jala-madha-dudha Adi, leharA-madhuzikhariNI Adi, AsvAda-rasa. - x - galalagna-kaMThane viMdhavAthI, ukSipta-pANImAMthI nIkaLela. kRratikacche che, sthala-bhUtaLa. vireliya-prasArita, kSipta. * * * Rtu-hemaMtAdi, bhamAna-sevatA, sukha-sukhakara, savibhava-samRddhiyukad, hitaka-prakRti anukULa - X - X - have IndriyasaMvaramAM guNo ahIM taMtrI Adi, zabdanA kAraNavathI zabdarUpe ja kahyA che. vaza-Indriya parataMtratAthI, Rta-pIDita athavA vaza-viSaya pAtaMtrya, Rta-prApta. maraNe-mare che. * * * * IndriyaAzrita upadeza saraLa che. vizeSa e ke :- bhadraka-manojJa, pApaka-amanojJa, tuSTa-rAgavALA, ruTa-roSavALA. A rIte pAMce gAthA kahevI. have vizeSa upanayano sAra kahe che - kAlikadvIpa anapama saukhya jevo dharma che. azvo jevA sAdha, vaNijaanukalakArI loko. jema zabdAdimAM amRddha azvo, pAzabaMdhanane na pAme, tema viSayamAM amRddha sAdhuo karmacI na baMdhAya. jema azvono svachaMda vihAra tema ahIM zreSTha munine jarA-maraNa vajIne saMprApta nirvANa AnaMda. zabdAdimAM vRddhabaddha azvo, tema viSayarata, parama sukhanA kAraNarUpa karmabaMdhane pAme che. jema kAlakadvIpathI lAvela, bIje du:khane pAme che. tema ahIM dharmathI paribhraSTa jIvo adharma pAme che. ItyAdi * x - muni dIparatnasAgare karela adhyayana-17no TIkAsahitano anuvAda pUrNa
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ V-/8/ra08 thI 10 ka adhyayana-18-"saMsamA" ka. - x x -- x = x - o have aDhAramuM AraMbhe che. pUrva sAthe Ano A saMbaMdha che . pUrvamAM IndriyavazavartI ane bIjanA ana-arca kahyo. ahIM lobhavazavartI ane bIjAnA anartha ane ane kahe che. * sUtra-ra08 thI 210 : ri8] bhAvanA ne jamaNa bhagavaMta mahAvIra sattamAMno A artha kahyo che, to aDhAramAM adayayanano zo artha kare che he jaMbU te kALe, te samaye rAjagRhe nAme nagara hatuM. tyAM dhanya sAryavAha, bhadrA tenI patnI hatI. te dhanya sAviAhanA putro ane bhadrAnA Atmo, pAMca sArthavAha putro thayA. te A - dhana, dhanapAla, dhanadeva, dhanagopa, naraSita. te dhanya sAviAhanI , bhadrAnI AtmA ane pAMca pumo pachI janmelI saMsamA, sukumAla hAtha-pagavALI jhI hatI. dhanya sAviAhane cilAta nAme dAsaputra hato. te pAMce Indriyo ane zarIsthI paripUrNa hato, mAMsopacita hato. bALakone ramADavAmAM kuzaLa hato. te dAsaceTaka saMsamA bhAlikAno bAla grAhaka niyata karAyo. te susumAne kamaramAM laIne ane ghaNAM bALaka-bAlikA, baccA-baccI, kumAra-kumArIonI sAthe abhimaNa karato-karato vicarato hato. tyAre te cilAta dAsaceTaka, te ghaNAM bALako AdimAM keTalAMka koDIo harI leto, e ja rIte vartaka, ADolikA, taMdusaka, kapaDAM, sADolaka harI leto, koInA AbharaNa-alaMkAra harI leto, koI paratve Akroza karato, e pramANe hAMsI karato, Thagato, bhaksenA-djenA karato, mArato, tyAre ghaNAM bALako Adi raDadle yAvatu mAtA-pitAne kahetA. tyAre te ghaNAM bALako dinA mAtA-pitA dhanyamAryavAha pAse AvI, dhanya sAviAhane khedathI-radanathI-upAlaMbhathI, beda karatA-raDatA-upAlaMbha ApatA tkhyane A vAta jawvI. bhAre dhanyAe cittAne A vAta mATe vAraMvAra aTakAvyo. paraMtu zilAta aTakyo nahIM. tyAre te cilAta dAsaceTaka ghaNAM bALako AdimAMthI keTalAMkanI koDIo harI leto cAvatuM mArato, tyAre ghaNAM bALako Adie rotA rotA yAvatu mAtApitAne jaNAvyuM. tyAre teoe kodhita Adi thaIne dhanya sAviAha pAse AvIne ghaNAM khedayukata vacanothI cAvatuM A vRttAMta kaho. tyAre dhanya sAAihe ghaNad cka AdinA mAtApitAnI pAse A artha sAMbhaLIne, krodhita thaI cilAd dAsaceTakane uMcAnIcA koza vacanathI, Akoza karI, vikAsa, matsanA karI, tarjanA karI, tADanA vaDe tADanA karI, gherI kADhI mUkyo. ra0e] tyAre te cilAta dAsayeTaka potAnA gherathI kADhI mUkAtA rAjagRhanagaranA jaMgATaka yAvatu mAgamAM, devakulamAM, sabhAmAM, parabamAM, raspara jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda jugArInA ahamAM, vecAgRhomAM, pAnagRhomAM sukha-sukhe vRddhi pAmavA lAgyo. tyAre te cilAta dAsaceTakane koI rokanAra-aTakAvanAra na rahevAthI, svachaMdamati, vecchAcArI, madha-corI-mAMsa-jugAra-vezyA ane paramImAM Asakata thaI gayo. te rAjagRhanamasthI thoDe dUra dakSiNa-pUrva dizAmAM sauddhaguphA nAme corapalI hatI. viSamagiri kaDaga koDabha saMniviTa, vAMsanI jhADInA pAkArathI gherAyelI, chinna rola-viSama prapAtarUpI pariNAthI DhaMkAyela, eka hAravALI, anekaDI, jayakAra loko ja nimi-praveza karI zake tevI, aMdara pANIthI yukata AsapAsamAM pANIthI dubha, ghaNI moTI kUpita senA paNa AvIne tenuM kaMI bagADI na zake tevI te corapalI hatI. sIMhaguphA corapallImAM vijaya nAme cora senApati vasato hato. te adhArmika yAvata mana hato. ghaNAM nagaromAM teno yaza phelAyelo hato. te zUTa, tauhA, sAhasika, zAbdavedhI hato. te tyAM sauddhaguphA copallImAM 5oo coronuM AdhipatyAdi karato rahyo hato. te cora senApati vijaya taskara, bIja ghaNAM cora, pAradArika, graMthibhedaka, saMdhi chedaka, khata khodaka, rAjAnA apakArI, RNadhArU, bhAlaghAtaka, vizvAsaghAtaka, jugArI, khaMDarAka ane bIjA paNa ghaNAM chedana-bhedana karanAra anya loko mATe kuDaMga samAna (zaraNabhUta) hato. te cora senApati, rAjagRhanA dakSiNa-pUrva janapadane ghaNal grAmauttaka, nagaraghAtaka, gorAhaka, baMdigrAhaka, payaguraNa, khald khawNa karatAM puna:punaH upIDita karato, vidadd karato, lokone sthAnahIna-tInahIna karato vicarato hato. tyAre te zilAta dAsa rAjagRhamAM ghaNAM amiefkI, corAbhisaMkI, dArAbhisaMkI, nika ane jugArIo dvAra parAbhava pAmela, rAjagRhanagarIthI nIkaLyo. nIkaLIne sIMhaguphA corapallIe Avyo. AvIne vijaya corasenApatino Azcaya karIne rahevA lAgyo.. tyArapachI cilAta dAsaceTaka, vijaya cora senApatino pradAna khagorI banI gayo. jyAre paNa vijaya corasenApati gAma bhAMgavA yAvatu pazcikone mAravA jato hato, tyAM te cilAta, ghaNI ja kUvitasenAne had-mavita yAvatuM bhagADI deto hato, pachI te ghana Adi laI, potAnuM kArya karI, siMguphA corapallImAM jadI pAcho AvI jato hato. te tyAre te vijaya cora senApatie cilAI taskarane ghaNI ja coTavighA, comaMtracoramAyA, coranivRtio zIkhavADIpachI vijaya cora senApati anya koi divase mRtyu pAmyo. tyAre te 500 coroe viksa cora senApatinuM moTA-moya Rddhi sahakAra samUhathI nIharaNa karyuM. ghaNAM laukika mRtakakRtyo karyA yAvata zokarahita thaI gayA.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/18/208 thI 210 253 tyAre te paoo coroe ekabIjAne bolAvIne kahyuM - ApaNA vijaya cora senApati mRtyu pAmela che. A zilAta taskara vijayacora ronApati pAse ghaNI coravidhA cAvatuM zIkhela che, to he devAnupiyo ! ApaNe mATe ucita che ke cilAta taskarane sIMhaguphA corapallInA cora senApatipaNe abhiSeka karIe, ema karIne, ekabIjAnI A vAtane svIkArIne, cilAtane te sIMhaguphAmAM cora senApatirUpe abhiSikata karyo tyArapachI te zilAta cora senApati thaI athimika cAvatuM vicarato hato. tyAre te cilata cora senApati, coranAyaka yAvatu kuDaMga thaI gayo. te tyAM safeguphA corapallImAM paoo corono adhipati ItyAdi vijayanI . mAphaka badhuM kahevuM yAvatuM rAjagRhanA dakSiNa-pUrva janapada yAvat nisthAna, nidhana karato vicAravA lAgyo. ri1] tyArapachI te cora senApati cilAte, koI divase vipula azanAdi taiyAra karAvyA. pao0 corone AmaMgA, pachI nAnA-bAlikarma karI, bhojanamaMDapamAM te pao0 cora sAthe vipula AzanAdi ane surA yAvata prasane AsvAdAdi karatA rahyA, jamIne bhojana karIne, pano corone vipula dhUpa-puSa-gaMdha-mALA-ahaMkArathI sakArI, sanmAnI ema kahyuM - he devAnapiyo ! rAjagRhanagaramAM RddhimAna dhanya sAthatAha che, tenI putrI, bhadrAnI AtmA, pAMca putro pachI janmelI saMsamAM nAme putrI che, teNI ahIna yAvatu surA che, to dhanya sArthavAhanuM ghara luMTavA jaIe. vipula dhana-kanaka cAvat zilapavAla tamArA ane susumA mArI. tyAre te pao0 coroe cilAtanI vAta svIkArI. tyArapachI te cilAta cora senApati, te paoo coro sAthe Addha carma upara beTho, pachI divasanA aMtima kALa-samaye paoo coro sAthe saddha thaI cAvata Ayudha-praharaNa laI, komaLa gomukhita phalaka dhAraNa karyo, talavAra myAnathI bahAra kADhI, khaMbhA upara tarkaza dhAraNa karyA, dhanuSa jIvAyukta karyA. bhANa bahAra kADhayA, baI-bhAlA uchALavA lAgyA, jaMghA upara ghaTikA laTakAvI, zIgha vAdho vAgavA lAgyA, moTA-moTA utkRSTa sIMhanAda ane coranI kalakala rava cAvatuM zabda ravabhUta karatAM sahaguphA corapallIthI nIkaLIne rAjagRhanagara AvyA, AvIne rAjagRhathI thoDe dUra eka moya gahana vanamAM pravezyA, pravezIne divasa samApta thavAnI rAha jovA lAgyA. tyArapachI te cilata cora senApati adharAtanA samaye, zAMti ane sumasAma thaI gayeluM, tyAre pao0 coronI sAthe komaLa gomukha chatIe bAMdhI yAvatu jAMgha upara ghuMgharu bAMdhI rAjagRhanA pUvaya dvAre pahoMcyo. jaLanI mazaka laI Acamana karyuM, tAloddaghATanI vidyAnuM AhvAhana karI rAjagRhanA dvAranA kamADe pANI chAMTya kamADa ughADyA. ughADIne rAjagRhImAM pravezyo. pachI moTA-moTA zabdothI udghoSaNA karatA kahyuM - he devAnupiyo ! 254 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda huM cilata nAme cora senApati pao0 coro sAthe sIMgaphA-corapallIthI ahIM dhanya sArthavAhanuM ghara bhAMgavA zIu Avela che. te je navI mAtAnuM dudha pIvA Icchato hoya te mArI sAme Ave. A pramANe kahIne dhanya sArthavAhanA gharamAM Avyo. ghara upADyuM. tyAre te dhanyae paoo coro sAthe zilAta cora senApatine gharane bhAMgavA Avato joyo. joIne bhayabhIta-kasitAdi thaIne pAMce patro sAthe ekAMtamAM cAlyo gayo. tyAre cIlAte dhanya sAviAhanuM ghara bhAMDu, ghaNuM dhana-juvarNa yAva4 sArabhUta dravya ane suMsumAM kanyAne laIne rAjagRhathI nIkaLI, pallI tapha cAlyo. * vivecana-208 thI 10 - badhuM sugama che. vizeSa e ke :- khullae-kapardaka vizeSa, vartaka-lAkhano goLo, ADolikA-ruddhA, teMdusaka-daDo, potulaka-vastramaya putaLI ke paridhAnavastra, sADolaka-uttarIya vastra. ejjaNA-kheda sUcaka vANIthI, rudana-raDatA, upAlaMbhaApane ayukta che Adi. ahoho -kAryamAM vartanArano hAtha pakaDIne je roke. tenA abhAveanapaghaka athavA vANI vaDe nivAravAnA abhAvathI anivAraka. tethI ja svacchaMdamati, tethI svacchaMdavihArI. cokkapataMgacorImAM prasakta athavA AzayathI kaheTakamAM prasakta. garikaTaka-parvatanI taLeTIno kolaMba-aMta bhAga, saddhiviTanivezita. kolaMba-lokamAM namelI vRkSa zAkhANa kahevAya che. vaMzIkalaMka-vAMsanI jALIvALI vRtti, te ja prAkAra, tenA vaDe parikSipta-vIMTAyelI athavA vAMsanA karela pAkAravALI. chinna-avayava aMtara apekSAo vibhakta. prapAta-khADa, te ja parikhA, tenA vaDe upagUDha-veSTita. ekadvAra - eka praveza nigama mArga. anega khaMDi-aneka nAzavA mATenA apahAra - * * * * kaviyabala-corIne lAvela mAlane chInavA Avela sainya vaDe dupadadya. pAThAMtarathI-caturaMga sainya, jene nitya sAthe hoya tene. adharmiyaadharmathI vicaranAra, cAvat zabdathI dharmi-ati AdharmiSTha, nirdharma-nirvasa karmakArI. adhammakhAI-adharma kahevAnA AcAravALo. adhammANaga-adharma kartavyamAM anujJA-anumodana karanAra che. adhammapaloI-dharmane ja avalokavAnA AcAravALo, adhammapalawNa-adharmapAya karmamAM prakathI . adharma zIla-svabhAva ane samudAyA-anuSThAna, aghama-sAvadha anuSThAna vaDe AjIvikA karato vicare che. haNa-vinAza karavo, chiMda-be bhAga karavA, biMda-kuMta Adi vaDe bheda, karato ane bIjAne karavA prerato. - x * lohiyapANi-prANono nAza karatA jenA hAya lohIvALA che tevo. caMDa-utkRSTa roSathI, ra-rauddha, kSadra-ddha karma karavAthI, sAhasika-asamIkSitakArI. ukaMcana-mugdha pratye tenA jevI vastu ApIne asat vyavahAra karavAmAM pravRta. paMcana-ThagavuM, mAyA-paravaMcana buddhi, nivRtti-bagalAvRtti, bIjAne chaLavA, mAyAne DhAMkavA mAyAMtara karaNa. kapaTa-veSAdi viparIta karavA,
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/18/208 thI 210 55 phUTa-tulA vyavasthA patrAdine anyathA karUA. sAI-avithaMbha, Ano saMprayoga-pravartana, nissIla-zubha svabhAva cAlyo javo, niqe aNuvrata sahita, nirguNa-guNavatarahita, nipaccakhANa posahovavAsaavidhAmAna paraSI Adi pratyAkhyAna asatu parvadita upavAsa. * x - ghAta-prahAra, vadha-hiMsA, ucchAdana-janmatAM ja viccheda, aghamaketu-pApapradhAna, ketu-graha vizeSa, dvipadAdi savonA kSayane mATe ketugrahanI mAphaka samusthita. banagarepanirNata-bloka mukhethI nikaLela, yaza-vyAti. sara-vikramI. daDhapahArI-gADha prahAra, zabdavedhI-zabdane lakSa karIne viMdhanAra, graMthibhedaka-nyAsaka anyathAkArI athavA je graMthIne chede che. saMdhi chedaka-gharanA bhIMtanI sAMdha vidAranAra, kSAbakhAnakasAMdhA choDIne bhIMtane kANI kare che. aNadhAryA-RNa atira vyavaharadeya dravyanA dhAka. khaMDarakSA-daMDapAzaka, chinna-hAtha Adi, bhinna-nAsikAdi, Ahata-daMDAdi vaDe, kuDaMga-vaMzAdi gahana, tenI jema je durgamatvathI rakSArthe AzrayaNIyavanA sAgharpathI. nithANa-sthAnabhraSTa, agaasilasTiMgAhi-AgaLathI khaga, lAkaDI pakaDanAra. ala-addha. mAI-rIMchAdinA vALa yukata hovAthI komaLa, gomuhI-gomukha vat chAtIne AcchAdana karavA karAyela. phalaka-chUka. - x - nikRSTa-myAnathI bahAra karAyela talavAra, asaMgata-khaMbhe rahela tUNa-zarama, ara, sajIva-koTi Aropita pratyaMcA, samakSipta-choDavA mATe kheMcela bANa vaDe. samullAsiya-praharaNa vizeSa, osAriyapralaMbIkRta, uru-jaMghA, tutUrya - 4 - * sUtra-211,212 - [11] tyArapachI te dhanya sArthavAha, potAnA ghera Avyo. pachI ghaNuM ja dhana-kanaka ane saMsamA putrInuM apaharaNa thayuM jANIne mahAI prAbhRta laIne nagarasaka pAse gayo, te mahAI bheMTaNuM yAvatuM ApyuM ane kahyuM - he devAnupiyA cIlAta cora senApati, corapallIthI ahIM pao0 cora sAthe zIgha AvIne mAruM ghara luMTI, ghaNuM dhana-suvarNa ane susumA kanyAne laIne cAvatuM cAlyo gayo. he devAnupiya! huM saMsamAM kanyAne pAchI lAvavA Iccha chuM. te vipula dhana-kanaka tama saMsamAM yumI mArI. tyAre nagararakSake dhanyanI vAta svIkArI. pachI ddha yAvatu Ayudha, upakaraNa laIne moTA-moTA utkRSTa yAvatuM samudranA rava rUpa avAja karatAM rAjagRhathI nIkaLe che, cilAta cora tarapha jAya che. zilAta sAthe yuddha karavA lAgyA. tyAre nagara rakSake, cilAta cora senApatine hata-mathita cAvatu parAjita karI dIdho. tyArapachI te paoo caura, nagararakSaka vaDe hata-mathita cAvata parAjita thaIne, te vipula dhana-kanakane pheMkIne, cAre tarapha vikherIne, badhI dizAmAM bhAgI gayA. tyAre te nagara rakSaka te vipula dhana-skanaka laIne rAjagRhe Avyo. tyArapachI te cilAta, cora rInyane nagararAka vaDe had-mathita thayela 256 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda joIne yAvatu bhayabhIta-trasta thaIne susumAkanyAne laIne eka moTI gAmika, lAMbA mApavALI aTavImAM pravezyo. tyAre dhanya sAvihe, susumAkanyAne cilAta dvArA aTavInA mukhamAM laI javAtI joIne, pAMce yujho sAthe, pote chaThTho, saMddha-baddha thaIne cilAtanA pAda mArge jAya che, garjanA-hakkArapukA-tarjanA-jhAsa karato karato tenI pAchaLa jAya che. tyAre pilAte dhanya sAviAhane pAMca putro sAthe, te chaThTho, saMedbaddha thaIne pAchaLa Avato joIne nijonAdi thaI gayo, jyAre saMsamAno nirvAha karavA asamartha thayo, tyAre zrAMta-iAMta-parizAMta thaIne nIlotpala talavAra kADhIne saMsamAnuM mastaka chedI nAMkhyuM, te laIne, te grAmika aTavImAM pravezyo. pachI te AgAmika aTavImAM tarasathI abhibhUta thaIne dizAbhaSTa thaI gayo. sIMgaphA corapaslimAM pahoMcatA pahelAM ja mRtyu pAmyo. he AyuSyamAn ! zramaNo ! yAvata dIkSA laIne A dArika zarIra, je vamana jharatuM yAvata vidadNa dharmanA varNa hetu cAvata AhAra kare che. te A lokamAM ghaNAM zramaNa yAvatuM zrAvakathI helaNA pAmI yAvata cilAta coranI jema saMsAmAM bhaTakaze. tyArapachI dhanya sArthavAha, pAMca putro sAthe, pote chaThTho cilAtanI pAchaLa InAdDatA bhUkha-tarasI grAMtamatAMta-paritAMta thaIne, cilAta cora senApatine potAnA hAthe pakaDavA samartha na thayo, tyAre tyAMthI pAchA pharI, saMsamAM kanyAne, cilAte jIvitathI rahita karelI tyAM Ave che. saMsamAM mIne cilAte jIvitathI rahita karelI joIne, kuhADAthI kApela caMpakavRkSanI mAphaka dhaDAma karI po. ne tyArapachI te dhanya sAviAha, pAMca putro sahita pote chaThTho Aad thayo, AkaMdana-vilApa-kuhakuha karato moTA-moTA avAje raDavA lAgyo, te ghaNAM samaya sudhI AMsu vahAvavA lAgyo. tyArapachI te dhanya, pAMca putro sAthe pote chaThTho, pilAtanI pAchaLa te aAmika aTavImAM cotarapha doDadi bhukha-tarasathI pIDita thaInaagAmika aTavImAM cotarapha pANInI mAryAngaveSaNa karI, karIne grAMta-tAMta-patikhinna thaIne, te aMgAmika aTavImAM pANInI mAgaNal-gaveSaNA karatAM, pANIne kyAMya na meLavI zakyA. tyAre pANIne na meLavIne jIvitathI rahita thayela susumA pAse AvyA. moTA putrane bolAvIne kahyuM - he putrI susumA kanyAne mATe zikSAta coranI pAchaLa cotarapha doDatA, bhukha-tarasathI pIDita thaI, A agAmika aTavImAM jaLanI mArgaNA-gaveSaNa karatA, jaLane pAmI na zakyA, pANIne pIdhA vinA, rAjagRha pahoMcI nahIM zakIe. he devAnupiyo ! to tame mane jIvitarahita karI, mAMsa ane lohIno AhAra karo. te AhAra vaDe svastha thaIne, pachI A agAmika aTavIne pAra karI, rAjagRha pahoMcI, mitra-jJAtikAdine maLaze tathA artha-dharma-puNyanA
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/18/211,212 paNa bhAgI thaze. tyAre vijyane Ama kahetA sAMbhaLIne moTA puge, dhanya sAviAhane kahAM - he tAta! tame amArA pitA, gurajana, devatArUpa, sthApaka, pratiSThApaka, saMrakSaka saMgopaka cho, he tAtA to ame tamane kaI rIte jIvitathI rahita karIne, tamAruM mAMsa ane lohI AhArIe ? he tAtA tame mane jIvitathI rahita karI mArA mAMsa ane lohIno AhAra karI, grAmika aTakI para karo, ItyAdi pUrvavat kahevuM cAvat punyanA bhAgI bano. - - tyAre dhanya sArthavAhanA bIjA putre kahyuM - he tatA amArA guru ane deva samAna, moTA bhAIne jIvitathI rahita na karo, paNa mane jIvitathI rahita karI cAvatu punyanA bhAgI bano. A pramANe cAvatuM pAMcamAM pue kahyuM tyAre dhanya sArthavAhe pAMce putronI hRdayecchA jANIne te pAMce yugone kahyuM - yugo : ApaNe koIne jIvanarahita na karIe, A saMsamAnuM niWANa yAvata jIvanamukta zarIra che, to he putra! ApaNe ucita che ke - susumA mInuM mAMsa ane lohI, hArIe. pachI ApaNe tenA AhArathI Aad thaIne rAjagRhe pahoMcIe. tyAre dhanya sAviAhane Ama kaheto sAMbhaLI, pAMca putroe A vAta svIkArI. tyArapachI Insae pAMca putro sAthe araNi karI, zara banAvyuM. zara vaDe aninuM mathana karyuM. agni pragaTAvyo, agnine saMghukyo, lAkaDAM nAMkhyA, agni prajavalita karyo. saMsamAnA mAMsa ane lohI [pakAvIne teno AhAra karyo. te AhArathI zarU thaIne, rAjagRhanagarIe jaI, mitra-jJAtika Adine maLyA, te vipula dhana-kanakajana cAvatuM bhAgI thayA. tyArapachI dhanya sArthavAhe saMsamAM kanyAnA ghaNAM laukika kRtya karI yAvata zoka rahita thayA. [21] te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra guNazIla caMtye padhAryA, te dhanya sArthanAha, dharma sAMbhaLI, dIkSA laI, agyiA AMga bhaNI, mAsikI saMlekhanA karI, saudharmakakSe utpanna thaI, mahAvideha kSetramAM siddha thaze. he jaMbu jema dhanya sArthavAhe va-rapa-bala ke viSayanA hetuthI susumakanyAnA mAMsa ane lohIno AhAra karela na hato, mAjha rAjagRha pahoMcavA mATe ja karela hato. tema che AyuSyamAna zramaNo! je ApaNA sAdhu-sAdanI A vAta-pitta-zukra-lohIne jharatA audArika zarIra yAvatu je avazya choDavAnuM che, tenA varNa-rUma-baLa-viSayanA hetuthI AhAra karatA nathI, paNa mAtra siddhigatine pAmavAne mATe ja AhAra kare che, te A bhavamAM ja ghaNAM zramaNa cAvatuM zrAvikAnA arcanIya thaI, yAvatu pAra pAme che. he jaMbU! zramaNa bhagavaMte A artha kaho, te huM kahuM chuM. * vivecana-211,12 : mUIyAhiM-muMgo ke niHzabda karAyela. udagavatyi-pANI vaDe bharela mazaka, [14/17] 258 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda pANI levAnuM cAmaDAnuM bhAjana. naviyA-AgaLanA bhavamAM bhAvi, maravAne taiyAra thAo. AgAmiya-agrAmika, dIhamaddha-dIrdhamArga. payamagnavihi-pada mArga pracAra, pappa-vimRta. mArgamAM ja mRtyu pAmyo. jo ke AvazyakAdimAM prasiddha zeSa cAi mujaba sAdhadarzanathI upazamAdi upadezathI samyakatva bhAvita thaI, tINa mukhavALI kIDIo vaDe bhakSaNa karAI, devaloke gayo tema kahyuM. temAM virodha na mAnavo. (A kathAmAM mULa AgamamAM ane viveyana tathA anya graMthomAM ghaNo kathA bheda jovA maLe che, tevu bahuzruta jANe.) - vAhapAmokha-AMsu mukavA. pitA, upacArathI lokamAM anya rIte paNa rUDha che. kahyuM che - janetA ane upanetA, je vidhA Ape che, annadAtA, bhayamAtA A pAMcane pitA jANavA. tethI janaka levuM. sthApaka-gRhastha dharmamAM panI AdinA saMgrahathI. pratiSThApaka-rAjAdi samakSa svapada nivezanathI, saMrakSaka-vividha vyasanathI, saMgopaka-yadeccha AcAranA saMvaraNI, araNi-agni utpanna karavA mATenuM lAkaDuM, sama-jenA vaDe mathana thAya. no vaghaus - AdithI jaNAve che ke - mAtra siddhi gati prApti mATe AhAra kare, bAkI AhAra na kare. - x - ahIM vizeSa upanaya jaNAve che - jema te vilAtitra, susumAmAM gRddha thaI, akAryamAM Asakta thaI, dhanya vaDe dhakelAI, seMkaDo Apattiyukta mahA aTavIne pAmyo, tema jIvo viSayasukhamAM lubdha thaI, pApakriyA karIne, kamane vaza thaI bhava aTavImAM mahAduHkhane pAme che. dhanya zreSThI jevA gura, putro jevA sAdhuo jANavA. aTavIne bhavarUpa, mInA mAMsane AhAra rUpa, rAjagRhane moDhA rUpa jANavo. jema nagare pahoMcavA, aTavIthI nIkaLavA putrInuM mAMsa khAdhu, tema sAdhue guranI AjJAthI AhAra karavo. te AhAra bhavane oLaMgavA ane mokSa prAptine mATe bhAvitAbhA mahAsatvI AhAra kare, gRddhithI nahIM ke varNa-bala-rUpa hetuthI nahIM. muni dIparatnasAgare karela adhyayana-18-no TIkAsahitano anuvAda pUrNa
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ V-/19/ra13 thI 19 raSada 6 adhyayana-19-"puMDarIka" - * - * -x -x - have ogaNisamAMnI vyAkhyA kare che. Ano pUrvanI sAthe A saMbaMdha che. pUrvamAM asaMvRta-saMvRta Azravano anarca-artha kahyo, ahIM dIrdha-alpa saMvRttAzrava dvArA te kahe che - * sUtra-213 thI 19 - [13] bhagavana ne zramaNa bhagavaMta mahAvIre aDhAramAM jJAta adhyayanano A artha ko, to 19mAM jJAnano e artha che he jaMbU maNa bhagavaMta mahAvIre te kALe, te samaye A ja jaMbUdvIpa dvIpamAM pUvadehamAM sI mahAnadInA uttarI kinAre nIlavaMta parvatanI dakSiNe, uttI sItAmukha vanakhaMDanI pazcime ekaraula vakSaskAra parvatanI pUrve puSkalAvatI vijaya kahI che, te puMDiikaNI nAme rAjadhAnI che, te nava yojana vistIrNa ane bhAra yojana lAMbI yAvatu pratyakSa devalokarUpa ane prasAdIya hatI. te puMDiikasI nagarInI uttara-pUrva dizAmAM nalinivana udhAna hatuM. te jDasikaNI rAjadhAnImAM mahApA rAva hato. tene pAvatI nAme saNI hatI. te mahAjakArAjAnA mo, kAvatI rANInA Atmane be kumAro hatA - puMDarIka ane kaMDarIka, te baMne sukumAla hAthapagavALA hatA, puMDarIka yuvarAja hato. te kALe, te samaye sthaviro AvyA. mahApA rAja nIkaLyo, dharma sAMbhaLI, puMDarIkane rAjyamAM sthApI, dIu lIdhI. puMDarIka gaNa thayo, kaMDarIka yuvarAja thayo. mahApadma ANagAra cauda pUva thayA. pachI vize bAha janapada vihAre vihA hAsyA. tyArapachI te mahA% ghaNAM varSo grAmaya pALI, vAvat siddha thayA. [14] tyArapachI sthaviro koI divase pharI puMDarikiNI rAjadhAnInA nalinIna ghanamAM pauI paMDarIka rAja nIkaLyo. kaMDarIka ghawl lokonA zabdo sAMbhaLI, mahAbata mAphaka yAvatu pAme che. sthaviroe dharma kahyo, paMDarIka pAvaka thaI yavatu pAcho gayo. tyAre kaMDarIka sthAnathI udyo, uThIne cAva4 jema Apa kaho cho. vizeSa e ke puMDarIka rAjAne pUchIne, ApanI pAse cAva4 dIkSA laIza. - he devAnapiyA sukha upaje tema karo. tyAre kaMDarIka yAvata sthavirone vAMdI, namI, temanI pAsethI nIkaLyo. te ja cAtuITa azarathamAM besI cAva4 utarIne puMDarIka rAjA pAse Avyo. be hAtha joDI yAvata puMDarIkane kahyuM- he devanupiyA meM virya pAse rAvatu e sAMbhaLyo, te ghama mane Tucyo che, cAva4 dIkSA levA IcchuM chuM tyAre puMDarIke kaMDarIkane kahyuM - he devAnupiyA che tyAre muMDa yAva4 vajita na thAhuM tane mahA rAjyAbhiSekathI abhisiMcita karIza. tyAre kaMDarIke puMDarIka rAjanI A 260 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda vAtano Adara na karyo. cAvatuM mauna rahyo. tyAre puMDarIka rAjAe kaMDarIkane bIjI vakhata paNa Ama kahyuM : rAvata te mauna ja rahyo. tyAre puMDarIka, kaMDarIkakumArane jyAre ghaNI AghavaNA, jhavaNAdithI samajAvI na zakyo, tyAre IchArahitapaNe, A vAta mATe anujJA ApI yAvatu niSkamaNAbhiSekathI abhiSikta karyo, yAvatu virone PirSNabhikSA ApI. dIkSA laI, aNagAra thayA ane agiyAra aMga bhasyA. tyAre sthavira bhagavaMto koI divase puMDarIkiNI nagarInA navinIvana udyAnathI nIkaLavA, bahAranA janapada vihAramAM vicaravA lAgyA. ri15] tyAre te kaMDarIka aNagArane tevA aMta, prAMta ItyAdi aulakAcArya mAphaka kahevuM cAvata dAhanavara utpanna thatAM zvAna thaI vicAravA lAgyA. tyArapachI koI divase sthaviro puMDarikiwI nagarIe AvyA, nalinivanamAM samosa. puMDarIka nIkaLaco, dharma sAMbhaLyo. pachI te kaMDarIka aNagara pAse Avyo, kaMDarIkane vaMdana-namaskAra kaI kaMDarIka aNagAranI zarIrane sarva bhAdhAyukata, sarogI joIne sthavira bhagavaMto pAse gayo. jaIne stravirone vAMdI-namIne kara - he bhagavana ! huM kaMDarIka aNagaranI yathApad auSadha-maiSaja vaDe yAvatu cikitsA karAvavA IcchuM chuM, to Apa mArI cAnazALAmAM padhAro. tyAre sthavira bhagavaMtoe paMDarIkanI vAtane svIkArI yAvatu AjJA laI vicAravA lAgyA. tyAre paMDarIka rAjAmaMDuke, malakanI karAvela tema cikiA karAvI yAva4 kaMDarIka aNagAra baLavAnuM zarIrI thayA. tyAre sthaviro puMDarIka rAjAne pUchIne bAhya janapada vihAre vicAravA lAgyA. tyAre kaMDarIka te rogAtaMkathI mukta thavA chatAM, te manojJa Azana-pAna-khAdima-zvAdimamAM mUrNita, mRddha, grathita, adhyApanna thaI, puMDarIkane pUchIne bahAranA janapadomAM ugravihAra vicaravA samartha na thayA. tyAM ja avasakta thaIne rahyA. tyAre te paMDarIka kathA jANIne, snAna karI aMtaHpura parivAthvI parIvarIne kaMDarIka aNagara pAse AvyA, kaMDarIkane traNa vakhata dakSiNapradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra kayAM, kahyuM ke - he devAnupiyA tame ghanya cho, kRtArya-kRtapunya-nRtalakSaNa cho, tame manuSya janma ane jIvitanuM phaLa suhApta karyuM che, je tame rAjya yAvatu aMta:purane choDIne, dhukArIne kAvat pravajita thayA. huM dhanya, akRtapunya chuM ke rAjya yAvat aMtaHpuramAM ane mAnuSI kAmabhogomAM mUrzita yAvatu atyAsakata thaine yAvata dIkSA levA samartha thato nathI. tethI tame dhanya cho yAvatu jIvitaphaLae tyAre kaMDarIka aNagare, paMDarIkanA A ano Adara na karyo cAvatuM mauna raho. pachI puMDarIke bIjItrIjI vakhata Ama kahetA kaMDarIka, IcchA na hovA chatAM vivazatA-GmgauravathI puMDarIka rAjAne pUchIne sthaviro
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/-/19/213 thI 219 261 sAthe bAhya janapada vihAre vica. tyArapachI kaMDarIka, sthaviro sAthe thoDo kALa uga-ugra vihAre vihAI tyArapachI zramaNatvathI thAkIne, nirviNa thaIne, nirbhastranA pAmIne, zramaNa guNothI rahita thaI, sthaviro pAsethI dhIme dhIme sakIne puMDarIka nagarIe puMDarIkanA bhavane AvyA, azokavATikAmAM uttama azokavRkSanI nIce pRllzilAkhaNake besI gayA, pachI apahata mana saMbha yAvata ciMtAmagna thaIne rahan. tyAre te puMDarIkanI aMdhArI azokavATikAe AvI, kaMDarIka aNagArane azokavRkSanI nIce pRvIzilapaTTake apahatamana saMkalpa yAvatuM ciMtAmagna joyA. joIne puMDarIka rAja pAse AvI, rAjAne kahyuM - he devAnupiyA tamArA priya bhAI kaMDarIka aNagAra azokavATikAmAM AzokavRkSa nIce pRvIzilApake cAvatuM ciMtAmagna thaI beThA che. tyAre puMDarIke bAdhAtrInI vAta sAMbhaLI, samajI pUrvavat saMbhAta thaIne utthAnathI uThIne aMtapurivArathI parIvarI azokavATikAmAM yAvatuM kaMDarIka traNa vakhata kahyuM - devAnupiyA Apa dhanya cho, yAvata dIkSA lIdhI. huM dhanya chuM yAvata dIkSA laI zakato nathI, tethI tame dhanya cho cAvata jIvitanuM phaLa pAmyA cho, tyAre puMDarIkane Ama kahetA sAMbhaLIne kaMDarIka mauna rahA. bIjI-trIjI vakhata cAvata rahyA. tyAre puMDarIke kaMDarIkane kahyuM - tamAre bhogathI prayojana che? : - hA, che. tyAre puMDarIka sajIe kauTuMbika parone bolAvIne kahyuM - o devAnupiyA jaldIthI kaMDarIkane mahAI sAvat rAjyAbhiSekane upApita karo yAvata rAjyAbhiSekathI abhisiMcita karyA. ri16) tyAre puMDarIke svayaM ja paMcamuSTika loca karyo, svaye ja cAtayami dharma svIkAya, pachI kaMDarIkanA upakaraNo lIdhA. laIne AvA prakAre abhigraha grahaNa karyo - mAre sthavirane vAMdI-namIne, sthavira pAse cAtumi dharma svIkArIne pachI ja AhAra karavo kahyuM. Avo abhigraha laIne puMDariNiIthI nIkaLyA, nIkaLIne pUvanipUva cAlatA, gAmanugrAma jatA-jatA, sthavira bhagavaMta pAse javAne udhata thayA. [1] tyArapachI te kaMDarIka rAjA praNIta pAna-bhojanano AhAra karIne ati vagaNa karavAthI, ati bhojana prasaMgathI te AhAra samyapha pariNata nA thayo, tyAre te kaMDarIka rAjA, te hara apariNamatA, madhyarAtri kALa samaye, tene zarIramAM ujjavala-vipula-pragADha cAvatuM dula vedanA utpanna thaI, zarIra pittavara vyApta thayuM. tene dAha utpanna thayo, yAvat vicaravA lAgyo. tyArapachI te kaMDarIka rAjA, rAjya-rASTra-aMtaHpuramAM yAvat ati Asakta thaIne, Ad-du:khAd-vazAd thaI, IcchArahitapaNe, paravaza thaI kALamAse kALa karI AdhasatamI pRthvImAM utkRSTakALasthitika narakamAM narasikapaNe utpanna thayo. : - he AyuSyamAna zramaNo: A pramANe cAvatuM 262 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda pradjita thaIne, pharI paNa kaMDarIka rAjAnI mAphaka mAnuSI kAmabhogamAM AzAvALo thAya, te cAvatuM saMsAramAM punaH punaH bhaTake che. [18] tyArapachI puMDarIka aNagAra sthavira bhagavaMto pAse AvyA, teone vaMdana-namana karyuM sthaviro se, bIjI vakhata cAtumi dharma svIkAryo, zaSThabhakatanA pAraNe, pahelI porisimAM svAdhyAya karyo. yAvatuM bhramaNa karatA ThaMDu-rUkSa pAna-bhojana grahaNa karyA karIne yathAzakti che, tema jANI pAchA AvyA. sthavira bhagavaMto pAse AvIne bhoja+pAna dekhADyA. pachI sthavira bhagavaMtonI AjJA pAmIne amUrSita Adi thaI, bilamAM jadi sInI mAphaka, potAne te suka-eSaNIya azanAdine zarIrarUpI koThAmAM nAMkhavuM. tyAre te paMDarIka aNagAra, te kAlAtikAMta astra-vi-zIta-kSa pAna bhojana AhAra karavAthI madhyarAtrie dharma zakiAthI jagatA, te AhAra samyapha na pariNamatAM te puMDarIka aNagAranA zarIramAM ujjavala yAvata dusahya vedanA udbhavI, pitta-javara pariMgata zarIra thayuM, dAhavyApta thaI gayo. tyAre te puMDarIka aNagara niteja, nirbaLa, vIrya, apurapAkAra parAkrama thaI, hAtha joDI rAvata bolyA ke - arihaMta yAvat siddhi prApta ne namaskAra thAo. mArA dhamaciArya, dhamapadezaka sthavira bhagavaMtone mArA namaskAra thAo. pUrve paNa meM sthaviro pAse sarve prANAtipAta yAvat mithyAdarzana zazunA paccakakhANa karela che yAvatuM AlocanA, pratikramaNa karIne kALamANe kALa karIne savazisiddha utpanna thayA, pachI tyAMthI avIne mahAvideha kSetramAM siddha thaI yAvat sarve-duHkhono aMta karaze. A pramANe che AyuSyamAna zramaNo ! cAvatu patajita thaI, mAnuSI kAmabhogomAM Asakta-rakata yAvatu pratighAtane prApta thatI nathI. te A bhavamAM ghaNAM zramaNa-zramaNa-zrAvaka-zrAvikAne arcanIya, vaMdanIya, pUjanIya, sahakAraNIya, sanmAnanIya, kalyANa-maMgala-deva-rInya samAna paryApArasanIya thAya che ane paralokamAM paNa ghaNAM daMDana-nDanacrjana-tADanane pAmatA nathI yAvatuM cAturaMta saMsAra kAMtAnane puMDarIka aNagAranI mAphaka pAra pAmI jAya che. he jaMbA zramaNa bhagavaMta mahAvIru, Adi-tIrthakara yAvatuM siddhigati nAmadheya sthAnane prApta 19-mAM jJAta adhyayanano A artha kahyo che. * * he jaMbU siddhigati nAmadheya sthAnane sApta evA zramaNa bhagavaMta mahAvIra chaThThA aMganA pahelAM zrutaskaMdhano A artha kahyo che, te huM tamane kahuM chuM. ri1] A pahelA zatarkaMdhanA ogaNIsa adhyayano, eksaraka[eka eka divase bhAtai] ogaNisa divase pUrNa thAya che. * vivecana-13 thI 219 : badhuM sugama che. vizeSa e ke - A adhyayanano vizeSa upanaya A che. * eka hajAra varSa sudhI suvipula saMyama pALavA chatAM aMte kliSTa bhAva pAmatA
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda 2-1913 thI 219 263 kaMDarIkanI jema vizuddhi pAmatA nathI. jyAre aAkALa paNa koI yathAgRhIta zIlathI saMyukata potAnuM kArya puMDarIka maharSinI jema sAdhI le che. 6 zrutaskaMdha-2 6 muni dIparatnasAgare karela adhyayana-19-no TIkA sahitano anuvAda pUrNa - X - X - X - X - 6 zrutaskaMdha-1-no anuvAda pUrNa - x - x - x - x - o have bIjAzrutaskaMdhanI vyAkhyA kare che. teno pUrvanI sAthe A saMbaMdha che . pUrvamAM Apta upAlaMbhAdi jJAta vaDe dharmArca kahyo. ahIM te sAkSAt kathA vaDe kahevAya che. e pramANe A saMbaMdha che - @ varga-1-adhyayana-1 thI 5 che - X - X - X - X - * sUtra-220- [3-1. te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. te rAjagRhanI bahAra IzAna khUNAmAM guNazIla caitya hatuM. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA ziSya AsudhamAM sthavira bhagavaMta, je jAtisaMpanna, kulasaMpanna yAva4 caudapUna, cAra jJAnavALA, paoo aNagAro sAthe parIvarIta hatA, te pUvanipUrva cAlatA, prAmAnugAma jatAM, sukha-sukhe vicaratA rAjagRhanagaranA guNazIla caitye yAvatu saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. pArSadA nIkaLI, dharma kahyo. parSadA je dizAthI AvI hatI, te ja dizAmAM pAchI gaI. te kALe, te samaye Arya sudhamAM aNagAranA ziSya Arya jaMbU aNagare yAvatu papAsanA karatAM pramANe kahyuM - he bhagavana / jayAre cAvatu saMpAddha zramaNa bhagavaMte chaThThA aMganA pahelA zrutaskaMdha "jJAta sujha''no A artha kahyo che, to bhagavatu ! bIjI zrutaskaMdha "dharmakathA"no zramaNa bhagavaMta mahAvIre zo artha kahyo che? he jaMbU! zramaNa bhagavaMte ""dharmakathA"nA daza vargo kahyA che. te A - (1) camaranI agamahiNIno pahelo varga, (2) vairocanendra vairocana rAjabalinI agamahiNI, (3) asurendra sivAyanA dakSiNa dizAnI IndronI agamahiSI, (4) asurendra sivAyanA uttarI bhavanavAsI IndronI agamahiNI, (5) dakSiNa dizAnA baMtarendronI agramahiSI, (6) uttarIya vyaMtarendronI amahiSI, (0) caMdranI agamahiNI, (8) sUryanI mahiSI, () IkanI agamahiSa, (10) IzAnanI agramahiSIno dazamo varga. bhagavana! je zramaNa bhagavaMte dharmakathAnA daza vargo kahyA che, to bhagavan! pahelA vargano bhagavaMte zo artha kahyo che? he jaMbU! zramaNa bhagavaMta mahAvIre pahelA varganA pAMca adhyayano kA che - kAlI, sajI, rajanI, vidhuta, meghA. bhagavatu je zramaNa bhagavaMta mahAvIre pahelA varganA pAMca adhyayano kahyA che, to pahelA adhyayanano bhagavate zo artha kahyo che? jaMbU! te kALe, te samaye rAjagRhanagara, guNazIla caitya, zreNika
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/20 265 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda hatI, te sukumAla cAvatuM surA hatI. te kAla nAthapatinI putrI, kAlazrI bhAyanI AtmA kAlI nAme putrI hatI, te moTI-moTIkumArI ane jIrNa-jINakumArI hatI. pati-putaonI, nirviNa-varavALI, varaparivarjita evI hatI. te kALe, te samaye puruSAdAnIya arahaMta pAW, Adikara, vartamAnasvAmI samAna hatA. virodha e * nava hAtha uMcA, 16,ooo zramaNa, 38,ooo Aya sAthe saMparivarIne sAvadha AmAlavanamAM paghAya. pati nIkaLI cAvatuM pAse che. tyArapachI te kAlI dAriAe A vAta jANI, haSTa cAvatuM hadayI thaI mAtA-pitA pAse AvI. be hAtha joDIne kahyuM - he mAtApitA ! Adikara paraNAdAnIya pArja ahaMta yAvata padhArela che, to te mAtApitA ! ApanI AjJA pAmIne, temanI vaMdanArthe jauM? he devAnupiyA ! sukha upaje tema kara, pratibaMdha na kara tyAre te kAlikA kanyA, mAtA-pitAnI AjJA pAmIne harSita yAvatuM hadA thaI, nAna karI, balikarma karI, kautuka-maMgala-prAyazcitta karI zuddha prAveya uttama maMgala vastro paherI, Aja paNa mahAI bharaNathI alaMkRd zarIra, dAsInA samUhathI parivarIne potAnA gharathI nIkaLe che, nIkaLIne bAhya upasthAna-zALAmAM dhArmika yAnapavara pAse AvI, te yAna pravamAM beThI. pachI te kAlIkumArI dhArmika yAnapavara draupadInI mAphaka cAvatuM rAja, celaNA rANI (hadi.) svAmI padhAryA, "dA nIkaLI cAvatuM parvadA papAsanA karavA lAgI. te kAle, te samaye kAlI nAmaka devI samasyA rAjadhAnImAM kAlAvataMsaka bhavanamAM kAla siMhAsane 4ooo sAmAniko, saparivAra cara mahattarikAo, traNa padA, sAta sainyo, sAta nyAdhipatio, 16,ooo AtmarakSaka devo, bIjA paNa ghaNAM kAlAvataMsaka bhavanavAsI asurakumAra devadevIo sAthe parIvarIne mA Ahata cAvatu vicaratI hatI. teNI A saMpUrNa jaMbUdvIpane vipula avadhijJAna vaDe upayogapUrvaka letI hatI. tyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIrane jaMbUdvIpanA bharata kSetramAM, rAjagRhanagaramAM, guNazIla rIMtye yathApatirUpa avagraha yAcIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatAM joyA, joIne hasTa-tuSTa-AnaMdita citaprItimanA yAvatu hatahRdayA thaI sIMhAsanethI uThI. uThIne pAdIThethI utarI, pachI pAdukA utArI, pachI tirAbhimukha thaI sAta-ATha DagalAM sAme gaI, pachI DAbo paga ubho karyo, jamaNo paga dharaNitale rAkhI, traNa vakhata mastakane dharaNitale lagADyuM. pachI kiMcita mastaka uMcu karyuM. karIne kaDAguTitathI khaMbhita bhujAo mAharI, hAtha joDIne kahyuM arahaMta yAvata saMpAtane namaskAra thAo. zramaNa bhagavata mahAvIra yAva4 saMpAtinI kAmanAvALAne namaskAra thAo. tyAM rahelA bhagavaMtane vAMdu chuM, teo paNa mane jue. ema kahI vaMdanA-namaskAra karyo. pachI pUrvadizAbhimukha thaIne potAnA zreSTha siMhAsane beThI. tyAre te kAlIdevIne AvA prakAre yAvatu saMkalpa thayo . mArA mATe ucita che ke - zramaNa bhagavata mahAvIrane vAMdu yAvata paryuutuM. ema vicArI abhiyogika devone bolAvyA, bolAvIne kahyuM - he devAnupiyo zramaNa bhagavata mahAvIrane ItyAdi sUyabhideva samAna kahevuM te pramANe ja AjJA ApI yAvatuM divya saravara abhigamana yogya vimAna karo. karIne cAvatuM AjJA pAchI soMpo, teoe paNa tema karI, AjJA pAchI soMpI. vizeSa e ke : yAna 1000 yojana vistINa hatuM. bAkI pUrvavatu, te rIte ja nAmagotra kahyA. temaja nATyavidhi dekhADI yAvatu pAchI gaI. bhagavana e pramANe AmaMtrI, gautamasvAmIe bhagavAna mahAvIrane vaMdana, namaskAra karIne kahAM - kAlIdevInI divya devaddhi Adi kyAM gayA ? ahIM kUTAgara zALAnuM STAMta (bhagavaMte kahyuM, aho bhagavan! kAlIdevI mahaddhika che, bhagavan! kAlIdevIe te divya devatraddhi Adi kaI rIte labdha-prApta-abhisamanvAgata karI ? e pramANe sUryAbhideva mujaba kahevuM yAvata he gautama ! te kALe, te samaye A ja jaMbudvIpanA bharata kSetramAM AmalakaWAnagarI hatI. bhazAlavana tya hatuM, jitazaNu rAja hato. te AmalakA nagarImAM kAla nAme A cAva4 aparibhUta gAthApati hato. te kAlagAthApatine kAlazrI nAme bhAya papAse che. tyAre purapAdAnIya pAnna rahate kAlIkumArI ane te mahAna moTI padAne dharma kaho. tyAre te kAlIkumArI puraSAdAnIya pArja arahaMtanI pAse dharma sAMbhaLI, samajIne harSita yAvatu hadayI thaI, purapAdAnanIya pArja arahaMtane traNa vakhata vaMdana-namaskAra karIne kahyuM - he bhagavana ! huM nirthIi pravacananI zraddhA karuM chuM yAvatu Apa je kaho cho te (satya che.) vizeSa e ke - huM mAtA-pitAne pUchIne pachI huM Apa devAnupicanI pAse pravajyA laIza. - - yathAsukha - - sukha upaje tema ka. tyAre te kAlIkumArI, raNAdAnIya pAW arahaMtane Ama kahetA sAMbhaLI harSita yAvatuM hadayI thaI, panna arahaMtane vAMde che, vAMdIne te ja dhArmika yAna pravaramAM besIne, puruSAdAnIya pArzva ahita pAsethI, ANazAlavanA cethI nIkaLe che, nIkaLIne AmalakalyAe AvIne, AmalakAnagarInI vaccovacce thaIne bAhya upasthAna zALAe AvI. dhArmika yAna pravara ubhuM rAkhI, temAMthI nIce utarI. - tyArapachI mAtA-pitA pAse AvI, hAtha joDIne kahyuM - he mAtApitA ! meM pArja arahaMta pAse dharma sAMbhaLyo, te dharma Icchita, praticchita, abhiracita che. he mAtApitA! huM saMsAranA bhayathI udvigna thaI chuM, janma-maraNathI bhayabhIta chuM, ApanI anujJA pAmIne padma arahaMta pAse muMDa thaI, ghara
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/20 ra67 268 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda choDIne aNagArika djyA levA IcchuM chuM. devAnupiyA! sukha upaje tema karo, pratibaMdha na karo. tyArapachI kAla nAthapatie vipula anAdi taiyAra karAvyA. pachI mitrajJAtika-nijakaravajana-saMbaMdhI-parijanone AmaMjhI, tyArapachI snAna karI cAvatuM vipula pua-da-gaMdha-mAlA-alaMkArathI satkArI, sanmAnI, te ja mitra, jJAtika Adi pAse kAlikumArIne sonA-cAMdInA kaLazothI nhaDAvI, savaliMkArathI vibhUSita karI, karIne sahastra puraSavAhinI zibikAmAM besADI, pachI mitra, jJAtika Adi sAthe parivarI sarve Rddhi yAvatu rAva sAthe AmalakA nagarI madhyethI nIkaLyA. tyArapachI AmazAlavana caitye AvyA, AvIne chAdi lIkirAtizaya zayA, joIne zibikA rokI, pachI mAtApitAe kAlIkumArIne AgaLa karIne paraNAdAnIya pArja arahaMta pAse AvI, AvIne vaMdana-namana karIne kahyuM - he devAnupiyA A kAlIkumArI amArI putrI che, te ISTa, kAMta che cAvatuM dazanAnuM to kahevuM ja zuM? he devAnupiyA teNI saMsAranA bhayathI udvigna thaI, Apa devAnupiyAnI pAse muMDa thaIne cAva4 dI levA Icche che. Apa devAnapiyane ame A ziSyAnI bhikSA ApIe chIe, te devAnupiya! teno svIkAra karo. - - sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyAre kAlIkumArIe pArja arahaMtane vaMdanA karI, IzAna khUNAmAM gaI. jaIne svayaM ja AbharaNa-alaMkAra utAya. utArIne svayaM ja hoya karyo. pachI pAW arahaMta pAse AvI. AvIne padma arahaMtane traNa vakhata vaMdanA karIne kahyuM - he bhagavana ! A loka AdIta che, e pramANe devAnaMdA mAphaka kahevuM yAvatu svayaM ja paddhajita karI. tyArapachI paraNAdAnIya pArzva Arahate kAlI Ayani svayaM ja pusUlA Ayani zidhyArUpe soMpI. pachI puSpacUlA Ayarie kAlIkumArIne vaya ja pAvAjita karI yAvatuM svIkArIne vicaravA lAgI. tyArapachI kAlI, Ayara IyasimitA cAvatuM gupta brahmacAriNI thaI. tyAre te kAlI AyaI, puwyUlA AyaniI pAse sAmAyikAdi agiyAra aMgo bhaNI, ghaNAM upavAsAdi karatA yAvatuM vicaravA lAgI. tyArapachI te kAlI aya, anya koI divase zarIranAkuzI thaI gaI. vAraMvAra hAtha-paga-mastaka-mukha-stanAMtara-kakSAMta-guhayAMtarane jovA lAgI. jyAM jyAM te sthAna-zA-niSedhAdi karatAM, tyAM-tyAM pahelA pANI chAMTI, tyArapachI besatI ke sutA. tyAre puwyUlA Ayao, kAlI Ayani kahyuM - devAnupiyA / zramaNIninjIne zarIrabhAkuzikA thavuM kalpatuM nathI, he devAnupiyA! tuM zarIra bhAkuzikA thaIne vAraMvAra hAtha dhuo che yAvatuM bese che, suve che. huM devAnupiyA! tuM A sthAnanI AlocanA cAvatuM prAyazcitta svIkAra tyAre kAlI Ayaei, yusUlA AyanI A vAtano Adara na karyo yAva4 mauna rahyA. tyAre puusUlA Aya, kAlI AyaniI vAraMvAra hIlanAniMda-MiA-ga-avajJA karavA lAgyA ane vAraMvAra A ati mATe rokavA lAgI. tyArapachI te kAlI Aya, zramaNI- nikzI dvArA vAraMvAra hIlanA karAtI cAvatu nivArAtA, AvA prakArano abhyArthita rAvata saMkalpa utpanna thayo ke jyAre huM grahavAsa madaNe vasatI hatI, tyAre huM svataMtra hatI, jyArathI huM muMDa thaIne, ghara choDIne aNagArika pravajyA svIkArI che, tyArathI huM parama thaI chuM mAre mATe ucita che ke kAle, rAzi vItyA pachI, prabhAta thayA bAda cAvatu sUrya ugyA pachI, alaga upAzraya svIkArIne vicarIza, A pramANe vicAra karyo. ema vicArI bIje divase cAvatuM sUrya ugyA pachI, alaga upAzraya grahaNa kare che. tyAM anivArita, anohaphrika, svachaMdamati thaIne vAraMvAra hAtha dhue che cAvatu bese ke suve che. tyAre te kAlI Aya pAzcApArthasthavihArI, avasa-avasaEAvihArI, e rIte kuzIlA, yathAzRMdA, saMsakatA thaI, ghaNAM varSo zrAmaNaya paryAya pALI, ardhamAsikI saMlekhanAthI AtmAne ArAdhI, zIza bhakatane anazana vaDe chedIne, te sthAnanI AlocanA, pratikramaNa karyA vinA kALamANe mRtyu pAmI, camacaMcA rAjadhAnImAM kAlAvatuMsaka bhavanamAM upapAta sabhAmAM, devazayyAmAM, devadraSNAMtarita thaIne, aMgulanA asaMkhyAtabhAga mAtra avagAhanAthI kAlIdevIpaNe upaje. tyArapachI adhunotpaNa te kAlIdevI, pAMca prakAranI payatithI suyabhidevanI mAphaka cAvata bhASAmanaHpayata. * * tyAre te kAlIdevI 4ooo sAmAnika yAvatu bIja kAlAvataMsaka bhavanavAsI asukumAra deva-devIonuM Adhipatya karatI cAvatuM vicAre che. he gautama! pramANe kAlIdevIe devaRddhi ladha-prApta-abhisanmukha karI. bhagavAna ! kAlIdevInI sthiti keTalI che ? aDhI palyopama. bhagavanuM ! kAlIdevI, te devalokathI anaMtara 3vIne kyAM jaze ? kyAM upajaze ? gautama ! mahAvideha kSetre siddha thaze. - - - jaM! A pramANe zramaNa bhagavaMta mahAvIre pahelA varganA pahelA adhyayanano artha kahyo che. * vivecana-220 - badhuM sugama che. labdha-bhavAMtare upArjita, prApta-devabhave upanIta, abhisamanvAgata-paribhogathI upayogane prApta. vahu-moTI vayanI te ja moTI hovAthI apariNitatvathI bRhakumArI. jIrNa-zarIra jaraNathI vRddhA. te ja jIrNatvaapariNavathI jIrNakumArI. ItyAdi * sUtra-221 [0-2) bhagavanA je zramaNa bhagavaMte dharmakathAnA pahelA varganA pahelA adhyayanano A artha kahyo che, to bIjAno zo artha kahyo che ? he
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda bIjI vargano nikSepa kahevo. 2/1/20/221 269 jaMbU te kALe, te samaye rAjagRhanagara, guNazIla caitye, svAmI padhAyAM. papada nIkaLI yAvata papAse che. te kALe, te samaye rAjI devI samasyA rAjadhAnImAM ItyAdi kAlIdaivIvata jANavuM. te pramANe AvI, nRtyavidhi dekhADI, pAchI gaI. * x - pUrvabhava pRcchA - 4 - te kALe, te samaye AmalakalpAnagarI, mazAlavana tya, jitaLu rAja, rAjIgAbhApati, rAjazrI bhAyI ajIkanyA, bhaoSAnuM padhAravuM, kAlInI jema rAjI kanyAnuM niSkramaNa, te pramANe ja zarIra bAkuzikA, te pramANe ja badhuM kahevuM yAva4 aMta karaze. - - pramANe he jaMbU! bIja adhyayanano nikSepa jANI levo. * sUtra-222 [-3]. bhagavAna ! bIja adhyayanano ullepa kahevo. he jaMbU rAjagRhanagara, guNazIla tya, rAjInI mAphaka 'rajanI'ne paNa jANavI. mAtra nagarI AmalakA, rajanI gAthApati, raktazrI bhAryA, rajanIpukhI, bAkI badhuM pUrvavat kaheluM yAvat aMta karaze. * sUtra-223,224 [ga -4,5. e pramANe ja vidhavuM paNa jANavI. AmalakaWAnagarI, vidhuta gAthApati, vidhuta zrI bhAyI, vidhutakumArI. bAkI pUrvavat che. * * e pramANe medhA paNa jANavI. AmalakalpA nagarI, megha gAthapati, meghazrI bhAryA, meghAkumArI. bAkI badhu pUrvavatu jANavuM. he jaMbU! bhagavaMte pahelA vargano A artha kahyo che. varga-3-adhyayana-1 thI 54 ] * sUga-26 - trIjA vargano ullepo kahevo. he jaMbu zramaNa bhagavaMta mahAvIra cAvata trIjA varganA 54-adhyayano kahyA che . paheluM yAvatuM copanamuM. bhagavana! zramaNa bhagavaMte cAvatuM "dharmakathA''nA bIja vaniA 54adhyayananA pahelA adayayanano zramaNa bhagavate zo artha kahyo che ? he jaMbU! te kALe, te samaye rAjagRhanagare guNazIla caitye svAmI padhAyAM, pArSadA nIkaLI cAvatuM patyupase che, te kALe IlAdevI, dhAraNI rAjadhAnImAM IlAvartasaka bhavanamAM IlA sahArAna upara "kAlI''nA gamaka mAphaka yAvatu nAvidhi dekhADI, pAchI gaI. pUrvabhava pRcchA. vANArasInagarImAM kAma mahAvana caitya. IlAgAthApati, IlAzIbhAI, IlApujhI. bAkI "kAlI" mujaba jANavuM. vizeSa e - dharaNanI agramahiNIrUpe upapAta, sAtireka AI. palyopama sthiti, bAkI pUrvavata - niphoro - A kamathI satarA, saudAminI, IndrA, dhajA, vidhutAA badhI dharaNanI agamahiNIo che. - - A pramANe cha Adadhyayana veNudevanA koI vizeSatA vinA kahetA. e pramANe yAvatu ghoSa IndranA A cha adhyayano kahevA. A pramANe dakSiNI IndranA pa4-adhyayano thAya che. badhI ja vANAsI, kAma mahAvana caitya, trIjA vargano nikSepo kaheto. varga-4-adhyayana-1 thI 54. varga-2-adhyayana-1 thI 5 | * sUtra-225 bIjA vargano ullepa kahevo. he jaMbu! zramaNa bhagavaMte bIja varganA pAMca adhyayano kahyA che - zubhA, nizuMbhA, raMbhA, niraMbhA, madanA. bhagavAna ! je zramaNa bhagavaMte dhamakathAnA bIjA varganA pAMca adhyayano kahyA che, to bIjA varganA pahelA adhyayanano zo artha che ? | he jaMbU! te kALe, te samaye rAjagRhanagara, guNalIla catya, svAmI padhAryA, parSadA nIkaLI pAvatu paryApAse che . * te kALe, te samaye saMbhAdevI, baliyaMcA rAjadhAnIthI zubhAvatuMsaka bhavanamAM zubha sIMhAsane ItyAdi 'kAlInA AlAvA mujaba cAvat nRtyavidhi dekhADI, pAchI gaI. pUrvabhava pRcchA. zrAvatI nagarI, koika rautya, jitaNa rAja, zubha gAthApati, zaMbhathI bhAI, zubhA mI. bAkI badhuM "kAlI" mujaba. vizeSa A - sADA traNa palyopama sthiti. A pramANe he jaMbU! nikSepo kahevo. A pramANe bAkInA cAre Ayayano jANavA. zrAvastInagarI, mAtA-pitAnA sadeza nAmo. e pramANe * sUtra-227 : covAno ullepa kahevo. jaMbu! zramaNa bhagavaMte ""dharmakA"nA cothA varganA 54-adhyayano kA che. paheluM cAvatuM copanamuM. pahelAM Adhyayanano ullepo. he jaMbU te kALe rAjagRhe samosaraNa cAvatu papaidA paryApAse che. * * te kALe rUpA devI, rUpAnaMdA rAjadhAnI, cakAvartaka bhavana, rucaka sIMhAsana. "kAlI''vatu jANavuM. pUrvabhavamAM caMpAnagarI, pUNabhadra catya, rUcaka gAthApati, cakazrI bhAryA, cA putrI. bAkI pUrvavat vizeSa A - bhUtAnaMdanI amahiSI pe upapAta, dezona palyopama sthiti. A pramANe surapA, rUpAMan, cakAvatI, TapakAMtA, raghubhA paNa jANavI. A rIte uttarIya Indro yAvatuM mahAghoSanI kahevI. nikSepo kaheto.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/5/1 thI 3228 thI 233 22 jJAtAdharmakathA aMgasUtra-saTIka anuvAda prabhaMkarA. - x * he jaMbU! te kALe rAjagRhe samosaya. te kALe caMdraprabhA devI, caMdraprabhA vimAna, caMdraprabha sIMhAsana. bAkI "kAlI" mujaba pUrvabhave mArA nagarI, caMdrAvartasaka udhAna, sadeza nAmo, caMdranI agramahipI, 5o,ooo vadhika pilyopama sthiti. bAkI kAlI mujaba. e rIte bAkI badhI jANatI. mathurA nagarI, putrI sadaMza mAtA-pitAnA nAmo. (varga-5-adhyayana-1 thI 32). * sUtra-228 thI 233 : ri28] pAMcamAM vargano uopa he jaMbU! yAvat 3ra-adayayano kahyA che . * [29] kamalA, kamalapabhA, utpalA, sudanA, rUpavatI, bahurUpa, surapA, subhagA. - - [30] pubikA, uttamAM, bhArikA, paDaghA, vasumatI, kanakA, kanakAibhA. - - [31] avataMsA, ketumatI, vajasenA, ratipiyA, rohiNI, namitA, hI, puwvatI. - - [32] bhujagA, bhujagavatI, mahAkacchA, aparAjitA, sughoSA, vimalA, suravarA, sarasvatI. * * [33] pahelA adhyayanano uoya. | he jaMbuAM te kALe rAjagRhe samosaraNa cAvata parSadA pajpAse che te kALe kamalAdevI, kamalA rAjadhAnImAM, kamalAvartasaka bhavanamAM, kamala sIMhAsane bAkI "kAlI" mujaba. vizeSa - pUrvabhave nAgapura nagaramAM, sahasamavanA udhAna, kamala gAthApati, kamalazrI bhAya, kamalApujhI. pArza hata pAse dIkSA, pizAcakumArendra kALanI agamahiSI, apilyopama sthiti. bAkInA Adhyayano dakSiNa dizAnA vyaMtarendranA kahevA. badhI nAgapure sahamrAmavana udhAnA mAtA-pitA-putrI sadezanAma AIpalyopama. | varga-9-adhyayana-1 thI 8 * sUtra-237 - uopa he jaMbA yAvata ATha adhyayano. pau, zivA, satI, aMja rohiNI, nAmikA, sAyalA, amarA. * x te kALe rAjagRhe samosaraNa te kALe padmAvatI devI, saudharma kahyuM, pAvasaka vimAna, sudhama sabhAmAM >> sIMhAsana. "kAlI" mAphaka AThe adhyayano jANatA. be zrAvastInI, be hastinApuranI, be kAMpilyapuranI, be sAketanagaranI. padma pitA, vijayA mAtA, badhIe bhapAW pAse dIkSA lIdhI. zakanI agamahiNI, sAta palyopama sthiti, mahAvidehe mokSe jaze. | varga-6-adhyayana-1 thI 32] * sUtra-234 - varga-6, varga-5-samAna che. mahAkAlendra Adi uttarIya IndronI , agamahiNI, pUrvabhave sAketanagara, uttarakuruudhAna, bAkI pUrvavata. (varga-adhyayana-1 thI 4 * sUtra-235 : uopa he bhU! sAva4 cAra Ayano-sUrAbhA, AtapA, arcimAlI, prabhaMrA. pahelAno uopa he jaMbU! te kALe rAjagRhe padhAryA mAvata fdhA papAse che te kALe sUrabhAdevI, sUryavimAna, sUryapabhA sIMhAsana, bAkI "kAlI" mujaba. pUrvabhava-arazurI nagarI, sUrapabha gAthApati, sUryazrI bhAya, sUryapabhA putrI. sUryanI agrAmahiSI, 5oo vaparAdhika AI palyopama sthiti. bAkI kAlI mujaba, e rIte bAkI vadhI, arazurI nagarI. varga-8-adhyayana-1 thI 4 | * saba-236 :uopa he jaMbu cAra adhyayano-caMdraprabhA, jyotsanAbhA, amiAlI, ( varga-10-adhyayana-1 thI 8) * sUtra-238 thI 40 : [38] uhopa he jaMbU! ATha Adhyayano - [39] kRNA, kuNarAji, rAmA, rAmarakSitA, varu, vasaguptA, vasumi, vasuMdharA, he IzAnanI agamahiSI. [40] uopa he jaMbU! te kALe rAjagRhe samosaraNa te kALe kRNAdevI dealfkavAmAM kRSNAvataMsaka vimAnamAM sudhamasibhAmAM, kRSNa sIMhAsane bAkI "kAlI" mujaba AThe adhyayano javA. pUrvabhavamAM be vANArasInI, be sagRhanI, be zrAvastInI, be kaubhAMbhInI hatI. rAma pitA, dhamAM mAtA. bhao pArzva pAse dIkSA, puwyulAnI ziSyA, IzAnanI amahiSI, nava palyopamasthiti, mahAvidehe mokSe jaze [24] he jaMbU bhagavaMta mahAvIra bIja zrutaskaMdhano A artha kahyo. muni dIparatnasAgare karela bIjA zrutaskaMdhano TIkAsahitano anuvAda pUrNa | o jJAtAdharmakathAMga sUtra-saTIka anuvAda pUrNa 0 - x-x-x-x-x-x-x 5 bhAga-14-mo samApta .
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama saTIka anuvAdanuM vibhAgIkaraNa 15 - 16 | 17 | AgamanuM nAma bhAga kramAMka AcArAMga | | 1 ane 2 sUtrakRtAMga 3 ane 4 sthAnAMga 5 thI 7 samavAyAMga bhagavatI 9 thI 13 jJAtAdharmakathA 14 upAsakadazA, aMtakRtadazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa vipAkazruta, aupapAtika rAjapraznIyA jIvAjIvAbhigama 17 thI 19 prajJApanA 20 thI 22 sUrya/caMdra-prajJapti 23,24 jaMbUdvIpa prajJapti 25 thI 27 nirayAvalikA paMcaka ane payannAsUtro-10+1 | 28 nizItha, vyavahAra, bRhatkalpa dazAzrutaskaMdha ane jItakalpa mahAnizIthA Avazyaka 31 thI 34 piMDaniryukti, oghaniryukti | 35 | dazavaikAlika 36 uttarAdhyayana 37 thI 39 naMdIsUtra | 40 anuyogadvArA kalpa (bArasA) sUtra | 42. 29 30 ] 41.