________________
૩
વિશ્વન
૧૪ ગજલેાક અને અલેાક :
સંસ્કૃતમાં લક્ ધાતુ જેવું અમાં છે. જેમાં જીવ, પુદ્ગલ આદિ છ દ્રવ્યો જોવામાં આવે છે તેને લાક કહેવાય છે અને જ્યાં છત્ર, પુદ્ગલ આદિ દ્રવ્યો જોવામાં આવતાં નથી તેને અલાક કહેવાય છે.
અલાક અન‘તાન'ત આકાશાસ્તિકાય (પોલાણ) રૂપ છે. કોઇ વિશાળ સ્થાનમાં નિરાધારપણે કાઇ માણસનું પૂતળું લટકી રહેલુ હાય, તેવી જ રીતે અલેાકરૂપ વિશાળસ્થાનમાં લેાક રહેલા છે. એ પગ પહેાળા કરી, બે હાથ કમર ઉપર ટેકવીને ઊભા રહેલા માણસની જેવા આકાર ૧૪ રાજલેાકના છે. અસખ્યાતા કાટાકેટ યાજન પ્રમાણ આકાશ ક્ષેત્રને એક ‘રાજ’ કહેવાય છે.
લેાક સાતમી નારકીની નીચેના ભાગમાં ૭ રજુ પ્રમાણ પહોળા છે. ત્યાંથી ઉપર અનુક્રમે ઘટતાં ઘટતાં જ્યાં ૭ રજુ આવે ત્યાં તેની પહેાળ!ઇ
