________________
૪૫ લાખ યોજન પ્રમાણુ
અઢીદ્વીપ–મનુષ્યલોક જબૂદ્વીપ, લવણસમુદ્ર, ધાતકીખંડદ્વીપ, કાલોદધિસમુદ્ર અને અડધા પુષ્કરવરદ્વીપને અઢીદ્વીપ અથવા મનુષ્યલક કહેવાય છે. તેમાં જંબુદ્વીપ અને લવણસમુદ્રનું વર્ણન આગળ કરી દેવાયું છે. બાકીને, દ્વીપ-સમુદ્રોનું વર્ણન હવે કરવામાં આવે છે. - ઘાતકીખંડદ્વીપ-લવણસમુદ્રની ચારે તરફ વીંટ. ળાઈને રહેલે, બંગડીના જેવા આકારવાળે અને ચાર લાખ જજન પહેળે ધાતકીખંડ નામને દ્વીપ છે. તેની મધ્યમાં ૫૦૦ જન ઊંચા, ધાતકીખંડદ્વિીપની પહેળાઇ જેટલા લાંબા, ઉત્તર-દક્ષિણ દ્વારથી નીકળેલા ઊભા બે ઇષકાર પર્વત છે. તેનાથી ધાતકીખંડદ્વીપ, પૂર્વધાતકીખંડ અને પશ્ચિમ ધાતકીખંડ એમ બે ભાગમાં વહેંચાઈ ગયા છે. તે બંને ભાગમાં એક એક મેરુ પર્વત આવેલ છે. અને તે દરેકની આજુબાજુ જંબુદ્વિપ પ્રમાણે એક ક્ષેત્ર, એક પર્વત, એક ક્ષેત્ર, એક પર્વત એમ કમસર સાત સાત ક્ષેત્રો અને છ છ પર્વતે આવેલા છે. પૂર્વ અને પશ્ચિમ એમ બંને બાજુના ગણતાં ૨ ભક્ત, ૨ હિમવંત, ૨ હરિવર્ષ, ૨ મહાવિદેહ, ૨ સમ્યફ,
