________________
પશ્ચિમ મહાવિદેહ ક્ષેત્ર બે વિભાગમાં વહેંચાઈ જાય છે.
એવી જ રીતે નીલવંત પર્વત ઉપર આવેલા કેસરી, સરોવરમાંથી મેરુ પર્વતની દિશામાં સીતા નામની મહાનદી નીકળે છે. તે મેરુ પર્વત પાસે આવીને પૂર્વ તરફ વળી જઈને લવણું સમુદ્રમાં ભળી જાય છે. એનાથી પૂર્વ મહાવિદેહક્ષેત્ર પણ બે વિભાગમાં વહેચાઈ જાય છે.
સરોવરમાંથી નીકળીને મેરુ પર્વત તરફ જતી બંને મહાનદીની આજુબાજુ ગજદંતના આકારે બે બે પર્વતે આવેલા છે. તેમાં ઉત્તરાર્ધ મહાવિદેહમાં ગંધમાદન અને માલ્યવંત નામના બે પર્વતે આવેલા છે. અને દક્ષિણાર્ધ મહાવિદેહમાં વિદ્યુતપ્રભ અને સમનસ નામના બે પર્વતે આવેલા છે. આમ હાથીના દાંતના જેવા આકારવાળા ચાર ગજત પર્વત આવેલા છે.
વિદ્યુતપ્રભ અને એમનસ નામના બે ગજદંત પર્વ તેની વચમાં જે અર્ધ ગોળાકાર આકૃતિ બને છે, તેમાં દેવકુરુ નામનું ક્ષેત્ર આવેલું છે અને ગંધમાદન તથા માલ્યવરત નામના બે ગજદત પર્વતેની વચમાં જે અર્ધ ગોળાકાર આકૃતિ બને છે, તેમાં ઉત્તરકુરુ નામનું ક્ષેત્ર આવેલું છે.
