________________
૫૪
મ પુદ્ગલોને, કેાઇ એક જીવ ગ્રહણ કરીને મૂકે, તેમાં જે કાળ જાય તેને ખાદર દ્રવ્યપુદ્ગલપરાવ કાળ કહેવાય.
(૨) સૂક્ષ્મ દ્રવ્યપુદ્ગલપરાવત કાળ :- જગતના સ પુદ્ગલોને સાતમાંની કાઇપણ એક પ્રકારની વણાના પુદ્ગલ રૂપે, કાઇ એક જીવ ગ્રહણ કરીને મૂકે, તેમાં જે કાળ જાય તેને સૂક્ષ્મ દ્રવ્યપુદ્ગલપરાવ – કાળ કહેવાય. આ સૂક્ષ્મ દ્રવ્યપુદ્ગલપરાવર્તી કાળના આ પ્રમાણે સાત ભેદ થાય છેઃ ૧ – ઔદારિક સૂક્ષ્મ દ્રવ્યપુદ્ગલપરાવત કાળ, ૨ – વૈક્રિયસૂક્ષ્મદ્રવ્યપુદ્દગલપરાવ કાળ, ૩ – તૈજસસૂમદ્રવ્યપુદ્ગલપરાવત કાળ, ૪ – કાણુસૂક્ષ્મદ્રવ્યપુદ્દગલપરાવત કાળ, ૫ – શ્વાસેાશ્વાસ સૂક્ષ્મદ્રવ્યપુગલપરાવ કાળ, ૬ – ભાષાસૂક્ષ્મદ્રવ્યપુદ્દગલપરાવ કાળ, ૭ – મનસૂક્ષ્મદ્રવ્યપુદ્ગલપરાવત કાળ.
ઔદ્યારિકસૂક્ષ્મદ્રવ્યપુદ્દગલપરાવ કાળ :- જગતમાં જેટલા પણ પુદ્દગલો છે તે બધાયને ઔદારિક વણા રૂપે જ કેાઇ એક જીવ ગ્રહણ કરીને મૂકે, એમાં જેટલેા કાળ જાય એટલા કાળને ઔદારિકસૂક્ષ્મદ્રવ્યપુદ્ગલપરાવત કાળ કહેવાય. અત્યારે સમસ્ત જગતમાં જેટલા પુદ્દગલો છે તે બધા ઉપરોક્ત સાત, ઉપરાંત આહારક વણા આમ આઠ વણારૂપે છે, તેમજ વણા વગરના પણ છે. આમ ઔદારિક