________________
૧
જમૂદ્રીપ અને લવણુસમુદ્ર
જ
મધ્યલેાક અથવા તિર્થ્યલેકના કેન્દ્રમાં એક લાખ જોજન ઊંચા મેરુપર્યંત આવેલે છે. તેની આજુબાજુ એક લાખ યાજન પ્રમાણ વ્યાસ (પહેાળાઇ) વાળા થાળી જેવા ગાળ 'બુદ્વીપ નામના દ્વીપ આવેલે છે. જેની ચારે બાજુ સમુદ્રનું પાણી રહેલુ હાય તેને દ્વીપ કહેવામાં આવે છે. આ જ બુઢીપ પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ લાંબા એવા છ કુલિર એટલે મહાપતેથી સાત મહાક્ષેત્રમાં વહેંચાઇ જાય છે. જ્યાં મનુષ્યેાનાં જન્મ-મરણ થતાં હોય એવા રસ્થાનને ક્ષેત્ર કહેવાય છે.
સાત મહાક્ષેત્રો
(૧) ભરત ક્ષેત્ર-દક્ષિણ દિશા માજુ સૌથી છેડા ઉપર આવેલા ક્ષેત્રને ભરતક્ષેત્ર કહેવાય છે. આ ભરતક્ષેત્રની પૂર્વ, પશ્ચિમ અને દક્ષિણ આ ત્રણ દિશા તરફ બંગડી જેવા આકારવાળા લવણ સમુદ્ર આવેલે છે અને ઉત્તર દિશામાં ભરતક્ષેત્રની હદ પૂરી કરનારે એક સેા જોજન ઊંચા લઘુ હિમવંત નામના પત આવેલા છે. ભરતક્ષેત્રના મધ્ય ભાગમાં પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ લાંખે। અને પેચીસ જોજન ઊંચા એવા
