________________
૩૮
અયનત્રણ ઋતુનું અથવા છ માસનું એક અયન થાય. (દક્ષિણાયન અને ઉત્તરાયણ નામના એ અયન છે).
વર્ષ –એ અયનનુ અથવા ૧૨ માસનુ એક વર્ષ થાય. યુગ-પાંચ વના અથવા ૬૦ માસને અથવા ૧૮૩૦ દિવસના એક યુગ થાય.
પૂર્વાંગ-૮૪ લાખ વર્ષોંનુ એક પૂર્વાંગ થાય. પૂ−૮૪ લાખ પૂર્વાંગનું અથવા ૭૦૫૬૦ અબજ (૭૦૫૬૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦) વર્ષનુ એક પૂર્વ થાય.
પાપમ-પલ્ય એટલે કૂવા અને ઉપમા એટલે સરખામણી. કૂવાની ઉપમા દ્વારા સમજાવાતા કાળ તે પચેાપમ કાળ.
ઉત્સેધ આંગુલના માપથી એક યેાજન લાંબે, પહેાળા, ઊંડા ને ગાળાકાર કૂવા હાય, તેમાં સાત દિવસના જન્મેલા યુગલિક મનુષ્યના અથવા ઘેટાના અત્યંત પાતળા એવા વાળના સંખ્યાતા ટુકડા કરીને તેનાથી કૂવા એવા ખીચાખીચ ભર્યાં હાય, એવા ડાંસી ઠાંસીને ભર્યાં હાય કે તેના ઉપરથી ચક્રવતીની આખો સેના ચાલીને જવા છતાં તેમાંના વાળ તલમાત્ર પણ
