________________
ઘટાવીએ તા . સમ્યદર્શીનની વ્યાખ્યા તત્ત્વાથ શ્રદ્ધાન સમ્યગ્દર્શનમ્ એ કહેવાય. સમ્યગ્દર્શનના માલીક જીવ છે, સમ્યગ્દર્શન નિસર્ગ અને અધિગમથી ઉત્પન્ન થાય છે. સમ્યગ્દર્શન જીવમાં રહેલું છે. સમ્યગ્દર્શનની સ્થિતિ અગાઉ જણાવી તે મુજબ છે. સમ્યગ્દર્શન ક્ષય, ઉપશમ અને ક્ષયેાપશમ એમ ત્રણ પ્રકારે છે. ચેાથાથી સાતમા ગુઠાણા સુધી જ સમ્યગ્દર્શન ગણાય છે. પણ સમક્તિની ગણતરી જુદી રીતે છે તે આગળ જણાવી છે. સત્સંખ્યાદિ નવદ્વારે મેાક્ષનું રવરૂપ આગળ જણાવીશું. એટલે આ ચૌદમાં એકબીજા સમાઈ જાય છે.
મતિશ્રુતાવધિ મને પર્યાયકેવલાનિ જ્ઞાનમ્. (૯) મતિ, શ્રુત, અવધિ, મન:પર્યવ અને કેવળ એ જ્ઞાનના પાંચ પ્રકાર છે. જ્ઞાન એ જ પ્રમાણ છે. પહેલાં એ જ્ઞાન પાક્ષ અને પછીનાં ત્રણ પ્રત્યક્ષ એટલે આત્માને ઇંદ્રિયની મદદ વિના સીધેસીધાં થાય છે. તત્પ્રમાણે (૧૦) આઘેપર ક્ષમ્ (૧૧) પ્રત્યક્ષમન્યત્(૧૨) મતિ; સ્મૃતિઃ સંજ્ઞાચિન્તાભિનિાધ ઈત્યનર્થાન્તરમ્ (૧૩) મતિ એટલે બુદ્ધિ વમાન કાલીન છે. સ્મૃતિ એટલે સ્મરણશક્તિ તે ભૂતકાલીન છે. સંજ્ઞા એટલે સંકેત. ચિન્તા ભૂતકાળના અનુભવની સાથે વર્તમાનકાળના અનુભવની તુલના રૂપ છે. મતિજ્ઞાનાવરણીય કર્માંના ક્ષચાપરામથી મતિજ્ઞાન થાય છે. મતિ, સ્મૃતિ, સંજ્ઞા, ચિંતા, અભિનિષેધ એ બધા મતિજ્ઞાનના પર્યાય
