________________
દ્રવ્યજિન અને કેવળજ્ઞાન પામી મેાક્ષે જાય ત્યાં સુધીની અવસ્થા તે ભાવજિન આ પ્રમાણે નિક્ષેપા વિચારવા.
પ્રમાણ-નથૈરધિગમઃ (૬) જીવાદિતત્ત્વનું જ્ઞાન પ્રમાણ અને નય દ્વારા થાય છે. અનંત ગુણપર્યાયવાળી દરેક વસ્તુને અનેકરૂપે અવલાકી તેના ધર્મોના સમન્વય કરી તેના સ્વીકાર કરવા તે પ્રમાણ છે. જુદી જુદી અપેક્ષાએ મુખ્યપણે સ્વીકારી બાકીના ગૌણુ માનવા તે નય છે.
(૭)
.
નિર્દેશસ્વામિત્વ સાધનાધિકરણ સ્થિતિવિધાનતઃ સત્સ’ખ્યાક્ષેત્રસ્પર્ધા નકાલાન્તરભાવાપબહુવૈશ્ર્વ (૮) અનુયાગદ્વાર એ પણ જ્ઞાનનાં સાધન છે. નિર્દેશ એટલે વસ્તુની વ્યાખ્યા. રૂપ, રંગ, સ્વરૂપ, સ્વભાવ, અંગેના પ્રશ્નો તેમાં આવે છે સ્વામિત્વ એટલે વસ્તુના માલીક અંગેના પ્રશ્નો, સાધન એટલે તેની ઉત્પત્તિના હેતુ, અધિકરણ એટલે વસ્તુને રહેવાના આધાર સ્થિતિ એટલે વસ્તુને ટકવાની કાળમર્યાદા, વિધાન એટલે જુદા જુદા પ્રકાર, સત્ એટલે વસ્તુનું અસ્તિત્વ સત્તા, સંખ્યા એટલે વસ્તુની ગણતરી, ક્ષેત્ર એટલે વસ્તુથી રોકાતી જગા, સ્પર્શીન આજુબાજુની દિશાને પતી જગા, કાળ–વસ્તુની કાળમર્યાદા, અંતર-વસ્તુની રૂપાન્તર અવસ્થા વચ્ચેના સમય, ભાવ એટલે વસ્તુની વર્તમાન અવસ્થા, અલ્પમહત્વ-વસ્તુની સંખ્યામાં ન્યૂનાધિકતા. સમ્યગ્દર્શનમાં આ અનુયાગ દ્વાર