________________
૯૭
અધ્યાય નવમે સવરનિ શનું સ્વરૂપ
આશ્રવ નિરાધા સવરઃ (૧) સગુપ્તિ સમિતિ ધર્મોનુપ્રેક્ષા પરિષહ જયચારિત્ર (૨) તપસાનિજ રાચ (૩) સમ્યગયેાગ નિગ્રહે ગુપ્તિઃ (૪) ઇર્ષ્યાભાલૈષણાદાન નિક્ષેપત્સ સમિતય: (૫)
આશ્રવનેારાધને સંવર છે. ભાવ સવરથી ભવાધિ ત્તરાય છે. ગુપ્તિ, સમિતિ, ધમ, અનુપ્રેક્ષા, પરિષદ્ધય અને ચારિત્ર એ બધાં સવરનાં સાધન છે. તપ નિર્જરા તેમજ સવર બન્નેનુ સાધન છે યાગના સમ્યગ નિગ્રહુ તે ગુપ્તિ છે. મન, વચન અને કાયગુપ્તિએ ત્રણ ગુપ્તિ અને પાંચ સમિતિ મળી આડે પ્રવચન માતા ગણાય છે. જોઈને જયણાપૂર્વક ચાલવું તે ઈર્ષ્યા સમિતિ છે. સત્ય હિતકર પરિમિત પ્રિય સંદેહ રહિત વચન ખેલવું તે ભાષા સિમિત છે, બેતાલીશ દેષ રહિત આહારપાણી લેવાં તે એષણા સમિતિ છે. જયણાપૂર્વક વસ્તુ લેવી મુકવી તે આદાન નિક્ષેપણ સમિતિ છે અને જીવજંતુ રહિત સ્થળે મળમૂત્ર પરઠવવાં તે પરિષ્ઠાપનિકા સમિતિ છે. ગુપ્તિમાં અશુભથી નિવૃત્તિ અને શુભમાં પ્રવૃત્તિ છે જ્યારે સમિતિમાં ફક્ત શુભ પ્રવૃત્તિ છે. ઉત્તમઃ ક્ષમામાવાવ શૌચ સાંચમ તપસ્યાગા કિચન્ય બ્રહ્મચર્યાણિ ધર્મઃ (૬) અનિત્યા શરણ સંસારૈકા