Samipya 1993 Vol 10 Ank 03 04

Author(s): Pravinchandra C Parikh, Bhartiben Shelat
Publisher: Bholabhai Jeshingbhai Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan

Page 56

૧. ......ત્યમિધારિથતથા તથા પુર: (૪.૩ b) ૨. યુવામિાય ફાર....... (૮.૭૭ c) • મિના–આ નાટ્યશાસ્ત્રીય વિગતને ઉલેખ માત્ર એક જ વાર થયો છે; જેમ કે, તથા ફિ રયામિનક્રિયા ચુર્ત......... (૫.૭૯ )
અભિનય એટલે “અર્થવ્યંજક ચેષ્ટાવિશેષ' એવો અર્થ ટીકાકાર આપે છે, જે નાટયશાસ્ત્રને અનુરૂ૫ છે.
• મિદિરા-અભિધાનો સંકેત કરતો આ શબ્દ બે વાર પ્રથા છે. જેમ કે, ૧. ......સા તથ્યમેવામિહિતા મનો (૩.૬ ૩ b) ૨. હૃતિ પ્રવિરામિદ્રિતા દિન-મના છે. (૫.૫૧ ) .
• બર્થશબ્દ જુદા જુદા અર્થમાં અનેક વાર પ્રજા છે. તેમાં કયારેક કાવ્યશાસ્ત્રીય અર્થને સંદર્ભ પણ પ્રાપ્ત થાય છે. તે સાવ સંદર્ભે આ પ્રમાણે છે; જેમ કે,
૧. અસ્થાઈયુd'.... (૧.૧૩ ૯) (અભિધેયકMeaning ) ૨. મગૂનામકુમથેન સાધુHબ્રાનિદેવભૂવડ (૧.૫૨ 4) (વિષય) ૩.......વરિતાથ વતુથી ! (૨.૧૭ d) (અભિધેય). ૪. વહ્યા ધ વ પીરામ...(૩.૬ c) (પુરુષાર્થ) ૫. સuિતા વિસ્તારમાવિતન્...(૩.૧૧ ) (વિષય) ૬. ......અડધમત્તરમા ફુવા (૩.૧૮ b) ૭. ......આશ્વાસનરસુરિતાથમિ . (૪.૪૫ d) (અભિધેય) ૮. * સિતાર્થ ચિરનિશ્ચયે મનઃ.... (૫.૫ ) (વિષય) [૯. કવિ ક્રિયાઈ મુહમ સમિરકુ'... (૫.૩૩ a) (પ્રોજન) ૧૦. વા ને નિર્વિઘાર્થામયા...... (૫.૩૮ c) ૧૧. ચર્થનમેનનિષ્ઠાવારા'... ..(૫.પર c) ૧૨. ........મૂયારાસાર્થમાદ્રા | (૬.૧૩ b) ૧૩. તમન્નાથે ગુમતિ હિમાત્ર : (૨૯ a) (પ્રજન) ૧૪, gવું વાવ: સ વાર્થ....... (૬.૩૧ a) (પ્રજન) ૧૫. ભૂત્તિવાતમે વાર્થ'....... (.૬૪ a) (પ્રજન) ૧૬. તમથમિવ મારત્યા સુતયા તુમતિ . (૬.૭૯ a) (અભિધેય) ૧૭. ઉર્ણિતાથ ત્રિવાર' તેડમિના વિંઝ: (૬.૯૦ a) (વિષય) . ૧૮. સિદ્ગુ' વા નિવેદ્યાર્થ'... (.૯૪ c) (પ્રોજન).
૧૯. મૂતાથામાવિમાનનેત્રા.... (૭.૧૩ ) (પ્રજન) ૨૦. કથાને તપે સુરત...સા સ્થાત્ કૃતાર્થી મુિતારાચાર્ (૭.૬૫ a, d) ૨૧. ......ઘરાસ્તામમિત્તમાર્યા: (૭,૭૧ d)
આ રીતે કુલ ૨૧ વાર મર્થ શબ્દનો પ્રયોગ મળે છે. તેમાં પાંચ વાર વિષય કે વિગતના . અર્થમાં. નવેક વાર પ્રોજનના અર્થમાં, બે વાર તે નામે પુરુષાર્થના અર્થમાં તથા ચાર વાર અભિધેય-Meaning ના અર્થમાં તે પ્રયોજાયો છે. આ બધા અર્થોમાં કેવળ છેલ્લે બધું જ કાવ્યશાસ્ત્રીય છે, જે ૧, ૩, ૭, તથા ૧૬ એ ચાર સંદર્ભમાં પ્રાપ્ત થાય છે. કુમારસંભવમાં કાવ્યશાસ્ત્રીય સંકેત ]
[૧૪૧