________________
સૌને એ માલિકશાહી
સમાન માનીને આગળ વધવા
:: તરુણ જૈન :
૧૦૫. અંધકારમાં રાખવામાં આવે ત્યારે એવી અભણ, ડરપોક, ડગલે ને નથી પરંતુ સમેવડી–ચડીઆતી છે. એટલે સરખા હક્કની અધિકારી પગલે વહેમ અને રીતરિવાજેથી ભડકતી માતાના ખોળામાં ઉછળતાં છે. જ્યાં છુટછાટ જેવું હોય જ નહિ, સામાજીક પ્રગતિમાં સ્ત્રીબાળકે માટે મેટી મટી આશાઓ બાંધવી નકામી છે. દુનિયાના એના હક્કને પુરૂષોએ છીનવી લઈ સ્ત્રી જાતને દબાયેલી રાખી છે. મહાન શિક્ષણકારોનું માનવું છે કે બાળકનો મોટામાં મોટો ગુરૂ તેના હક્કોની લુંટ કરી છે. તેની માતા છે એટલે તેને ઘરની ચાર દિવાલમાં પૂરી રાખવા જેઓ પિતાની બુદ્ધિ ને વિચારશકિત ઉપર મદાર બાંધવા કરતાં આઝાદ હશે, અશિક્ષિત કરતા શિક્ષિત હશે તો જ ગુરૂ તરીકે કરતાં બીજાની જ દરવણી ઉપર દેરવાય છે. પ્રણાલિકા ને રૂઢિ પિતાની ફરજ બરાબર બજાવશે અને પુરૂષોની હારોહાર ખભે બંધનેના જ હિમાયતી છે તેવા સમાનહ કે કોઈ પણ સુધારાની મિલાવી દેશ ને સમાજની ઉન્નતિમાં સાથ આપશે. બાકી તેની વાત સાંભળતાં સ્પષ્ટ ના સુણાવે છે એટલે તેને માટે શું કહેવાનું સ્વતંત્રતા વિના ઉન્નતિ-પ્રગતિ દૂરની દૂર જ રહેવાની. દરેક દેશની હાય ! પણ જેઓ સુધારક તરીકે ખપવામાં માન સમજે છે તેવાઓ ને સમાજની સુધારણા સ્ત્રીઓના સાથ વિના થઈ શકવી અસંભ- પણ જ્યારે કોઈ સમાન હક્કની છેષણા કરે કે ઠરાવ થતે સાંભળે વિત છે. ટી ને રશિયાની મુકિત મેળવવામાં સ્ત્રીઓએ મહત્વના ત્યારે થરથરી ઉઠે છે અને જાણે પિતાનું સર્વસ્વ લુંટાઈ ન જતું પાઠ ભજવ્યા છે. એ સૌ જાણે છે છતાં સ્ત્રી કેળવણી અંગે આપણે હોય, તેમ વગર વિચારે અનેક બખાળા કાઢી પિતાની બુદ્ધિનું પ્રદપક્ષપાત, બેદરકારી ને મૂર્ખાઈ ભરેલી દલીલો કયાં અજાણ છે ? ન ભરી સુધારક તરીકે તેમને દૂબ ખૂલ્લો કરે છે. આવા દુધ - પુરૂષ અને સ્ત્રીઓના હકકેમાં આપણે ભેદભાવ રાખતા હોવાથી દહીયાઓ-સગવડપથીએ બિચારા દયાને પાત્ર છે. આપણે આપણી જાતને તેનાથી વધારે લાયક સમજીએ છીએ, બીજાની મોરલીએ થનથનાટ કરનારા હોય કે દુધ દહીઆ હાય, સમાજનું સુકાન આપણું હાથમાં હોવાથી ન્યાયનું ચેળીઉં પુરૂષ સૌને સમજી લેવાની જરૂર છે કે આપણે બીજાતની અજ્ઞાનતાને માટે વધારે નમતું રહે છે, જ્યારે સ્ત્રીઓ માટે ઇન્સાફ તે બાજુએ લાભ લઈ માલિકશાહીને દોર ચલાવ્યો છે–ચલાવી રહ્યા છીએ તે રહ્યો. પણ આર્થિક, સામાજીક ને રાજદ્વારી પ્રમાં સરખા હકક- દરદમામ છોડી દઈ તેમને સમાન માની, તેમની તમામ શકિતઓ ની માગણી થાય છે ત્યારે આપણે એની મળતા, એનું શરીર ખીલવવા માટે દરેક સાધને ઉભાં કરી તેમને આગળ વધવા દઈશું બંધારણ, બિન આવડત, કમ અક્કલ, ભીરુતા વિગેરે દેષારોપણ ત્યારે જ આપણે વિકાસ અને ઉન્નતિ થશે. કરી એને નિંદીએ છીએ. એ નિંદનારાઓ ભૂતકાળ તરફ દૃષ્ટિ
(જૈિન સંસ્કૃતિ પૃષ્ઠ ૧૦૩ નું ચાલુ) ફેરવશે તો એને સમજાશે કે સ્ત્રીઓએ આંટીઘૂંટીના રાજતંત્રો ચલાવ્યાં છે, અનેક ભલભલા મૂછાળા રાજવીઓને-સેનાપતિઓને
આ યા ભાવિ યુગપ્રધાનનું લક્ષ્ય બનશે. અને તે પ્રમાણે એકાદ સૈકામાં
ન બને તે જૈન સંસ્કૃતિનાં ઉતરતાં પાણી છે તે પણ તેટલું જ રણમાં હંફાવ્યા છે, અનેક શિલ્પ ને સાહિત્યમાં યશ પ્રાપ્ત કર્યા છે, અને વર્તમાનકાળમાં તે યુરોપને અમેરિકામાં સ્ત્રીઓ પુરૂષ સમો
ચકકસ છે. વહી જ ગણાય છે. તેના દાખલા દલીલ ટાંકવા જતાં લેખ લાંબે
આપણી પ્રાચીન સંસ્કૃતિનાં માત્ર ગુણગાન કરવાથી, તેની થવાની ધાસ્તીએ ફકત સેવિયેટ રાજ્યમાં સ્ત્રીઓની થયેલ પ્રગતિના
વાહવાહ બલવાથી અને મહાન પુરૂષોનાં જીવન ચરિત્રે માત્ર પોપટની થોડાક આંકડા શુ તે ત્યાં ઉદ્યોગ ખાતામાં ૬૬૦૦૦થી વધારે
માફક પઢવા માત્રથી આપણે ઉદ્ધાર નથી; ઊદ્ધાર તે છે જે સમય
વતી પરિસ્થિતિ અનુસાર આચાર વિચારમાં જરૂરી ફેરફાર કરી તે મુજબ ઈજનેરે છે, ડોકટરી લાઇનમાં ૪૨૦૦૦ હજાર એટલે ૫૦ ટકા, પ્રાથમિક શાળાઓમાં શિક્ષિકા તરીકે ૯૦ ટકા, માધ્યમિક શાળામાં
જીવન જીવી બતાવનારને; પોતે જે મુજબ ઉપદેશ આપે છે, જે રીતે ૫૯ ટકા ને યુનિવર્સિટિમાં ૩૮ ટકા શિક્ષક તરીકે, ૨૦૦૦૦
જીવન ગાળવાની સલાહ આપે છે તે મુજબ તે પિતાના જીવનમાં
વતી શકે છે તેને, આના માટે નિર્ભયતા અને પ્રાભાવિકતા એ બે વિમાની શિક્ષણમાં, ૪૬૦૦૦૦ લશ્કરી તાલીમમાં, આ સિવાય
ખાસ ગુણ હોવાની આવશ્યતા છે. જે નાયક સમાન્થી અહીને તત્વજ્ઞાન, વિજ્ઞાનિક જ્ઞાન, સાહિત્ય, કળા વિગેરે જ્ઞાનમાં સેંકડે સ્ત્રીઓ અગ્રસ્થાન ભેગવે છે, સાથે રાજકીય જીવનમાં પુરૂષ જેટ
વર્તશે તેનાથી કાંઇ થવાનું નથી; જે નાયક સમાજને એક વખત
તે ઠાકરે મારી પિતાનું ધાર્યું કરી લેશે ત્યારે તેના પગલાંથી જે લા જ અધિકાર ભોગવે છે, ને આ૫ણુ ભારતવર્ષમાં અનેક રીત રીવાજો ને પ્રણાલિકાઓના બંધનથી સ્ત્રીઓને જકડી લેવામાં આવી
ઉજળામણ આવશે તેના પ્રતાપે આ જનસમાજ તેને અનુસરવા છે. છતાં કોઈ કોઈ સ્થળે શિક્ષણક્ષેત્રમાં, કેલેજોના પ્રોફેસર તરીકે,
પ્રયત્ન કરશે. ભાવિમાં કાંઈ પણ વિજય વરવાનો હોય તે તે આવી સ્કુલના પ્રિન્સિપાલ તરીકે, વિજ્ઞાનમાં ઊંચી પદવી મેળવનાર તરીકે,
નિર્ભય અને પ્રાભાવિક વ્યકિતને જ વરશે. ફીસુફીમાં નિષ્ણાત અધ્યાપિકા તરીકે આગળ આવીને બુદ્ધિને
ઉપરોકત આપણી ભૂત અને વર્તમાન પરિસ્થિતિ પર વિચાર ૫ડધો બતાવ્યો છે અને નિર્ભયતામાં બહુ દુર જવા કરતાં પૂજ્ય
કરી ગ્ય રાહ લેવાની ગૃહસ્થ અને શ્રમણુસંધ તૈયારી કરે તે મહાત્માજીની સરદારી નીચે ભારત આઝાદીના અહિંસક યુદ્ધમાં આપણે ઉત્કર્ષ તેટલો વહેલો આવી શકે; તેમ ન બને તે જે લાઠીનો માર ખાવામાં, જેલના દુઃખ સહન કરવામાં ઓછું શૌર્ય ઉત્કર્ષ કરવા આવશે તેને પણ તેટલી પ્રાથમિક તૈયારી કરી માર્ગ નથી બતાવ્યું.
સાફ કરવાનું રહેશે અને ત્યારબાદ તે પર નવીન રચના કરી શકશે. આ ઉપરથી મળતા, બીન આવડત, કમઅક્કલ, ભીરુતા વિગેરે સમાજ આ વસ્તુ સારી પેઠે વિચારી લે. દે જેનાર ને મૂકનાર સમજે કે પુરૂષ કરતાં સ્ત્રી લગારે ઉતરતી
-સંપૂર્ણ.
