________________
: : તરુણ જૈન : :
૧૭૫
-
મહારાજનું વ્યાખ્યાન ઉજ્જ
--*
*
આ લેખમાં જે ઘટના ચીતરવામાં આવી છે હેને કાઈ કાલ્પનિક ન સમજે પરંતુ થોડા સમય પહેલાં એક ગામમાં બનેલ નકકર ધટના છે....
..લેખક. જમના ? એ જમનો ? જહદી ચાલ, વ્યાખ્યાનને સમય બીજા દિવસથી જમનાનો અભ્યાસ શરૂ થયે, મહારાજ પિતાનાં થઇ ગયું છે, મંછા ડેસીઓ બૂમ મારીઆ આવી, વીસ વરસની પ્રાઈવેટ રૂમમાંજ જમનાને પાઠ આપવા લાગ્યા, બરનાં જમનાં મદભર યોવનાએ ઉત્તર આપ્યો, હેના અંગેઅંગમાં યૌવન નિતરતું મહારાજ પાસે જતી, ઉપશ્રયમાં તે વખતે ભાગ્યેજ કેક માણસ હતું, હેની ગજગામીની ચાલ ગમે તેવા સંયમીને પણ આકર્ષક કરી મળતા, બે ચાર દહાડાતે ઠીક ઠીક ચાલ્યું, પરંતુ એક દિવસે શકે તેવી હતી, એવી એ નવોઢા જમના મંછા ડોસીની સાથે મહા- મહારાજે કહ્યું કે જમનાં તૂ દૂર કેમ બેસે છે ? નજીક આવે ? રાજનું વ્યાખ્યાન સાંભળવા ચાલી, ઉપાશ્રય કંઈ લાંબે . જમનાં મહારાજનાં આ વાકય પાછલનાં આશયને સમજી શકી નહિ,
મહારાજનું વ્યાખ્યાન ચાલી રહ્યું હતું. શ્રોતાઓ છે, મહારાજ છે તેનું મન પવિત્ર હતું, દુનીયાદારી અને ધુર્તીને તેને અનુભવ હોતા, મહારાજ કરી મહારાજને પ્રોત્સાહન આપી રહ્યા હતાં, એક બાજુ આવી ભળી ભલી અને સરળબાઈને મહારાજ ઉપર અવિશ્વાસ પુરૂષ અને બીજી બાજુ સ્ત્રીઓનાં જુથનાં જુથ જામ્યાં હતાં, કેમ આવે ? તે પોતે બેઠી હતી. ત્યાંથી જરા નજીક આવી, પરંતુ તેટલામાં સ્ત્રી તરફની બેઠકમાં કંઈ ગડબડાટ થયો અને મહારાજનું મહારાજને સંતોષ થયો નહિ તેણે કહ્યું કે હજુ નજીક આવ કારણ લક્ષ તે તરફ ખેંચાયું. મંછા ડોશી અને જમનાં બેઠેલી સ્ત્રીએથી કે પાઠ આપવામાં મને મુશ્કેલી નડે છે. જેમનાં નજીક બેઠી. મહાઆગળ બેસવાનો પ્રયત્ન કરતી હતી, અને બેઠેલી સ્ત્રીઓ હેને રાજ અને જમના વચ્ચે અર્ધા હાથનું અંતર હતું, મહારાજે ખસતા વિરોધ કરતી હતી, ઓહો કેણું મંછા ડેસી? બહુજ ધમિઠ બાઈ ખસતા છેક જમનાના ગોઠણ ઉપર ગોઠણુ લગાવી દીધે, જેમના છે. હેમને આગળ બેસવા દે, મહારાજે કહ્યું. ઘોંઘાટ શાંત થયે ચમકી, મહારાજ આશું ? અને તે એકદમ દુર ખશી ગઈ, મહારાજે મહારાજનું વ્યાખ્યાન આગળ ચાલ્ય, સંસારની અસારતાનો ઉપદેશ કહ્યું જમના તું ગભરાય છે કેમ ? તેમાં શું થઈ ગયું. આમ આવ ચાલતું હતું, આ જગત મિથ્યા છે. બબજ સત્ય છે. હેની જોડે એ પણ એક કમને પ્રકારજ છે ને ? તેની આંખમાં કામદેવનું સુયોગ સાધવે જોઈએ, મહારાજની અખલીત વાકધારા શ્રોતાઓનાં તેજ ચમકતું હતું. જમનાએ એ જોયું હવેજ જમનાને મહારાજની મનરંજન કરી રહી હતી, આમ અરધું વ્યાખ્યાન પુરું થયું. મનોદશાને ખ્યાલ આવ્યું, હજારે માણસને ડેલાવનાર માણસ પારસીભણાવી. મંછા ડોસીએ જમના પાસે ગલી ' ગવરાવી, એ આટલો પામર ? તેને કંટાળો આવ્યા. મહારાજ ઉપર તેને ખુબ અરસામાં મહારાજની દૃષ્ટી જમના તરફ ચુપકીથી પડી જતી હતી, તિરસ્કાર છૂટો પોતાના હાથમાંને કર્મગ્રંથ મહારાજનાં મેઢા વ્યાખ્યાનનો ઉત્તરાર્ધ શરૂ થયે, વસ્તુપાલ પ્રબંધ ચાલી રહ્યો હતો, ઉપર મારી તે ઉપાશ્રય છોડી ગઈ. સાંજનાં પિતાના પતિ ચંપકમહારાજે શ્રીદેવીની ખૂબ પ્રશંસા કરી અને નારી એ રત્ન ખાણ છે, લાલને વાત કરી, પરંતુ ચંપકલાલે આવા વિદ્વાન અને ચારિત્રધારી તિર્થ"કરાની માતા પણ સ્ત્રીએજ હતી, વગેરે ખૂબ કહ્યું વ્યાખ્યાન સાધુ માટે એ માનવાની સાફ ના પાડી, અને આ વાત કોઈને પણ પૂરું થયું, શ્રોતૃગણ વિખરાયે, ફકત મંછાડાસી અને જમનાં ન કરવાને સુખ્ત તાકી આપી, બીજે દિવસે મંછાંડેસી જમનાને મહારાજને વાંદવા રોકાવાં, મહારાજ પિતાનાં પ્રાઇવેટ રૂમમાં ગયા
વ્યાખ્યાનમાં જવા માટે બોલાવવા આવ્યા ત્યારે જમનાએ કહ્યું કે મંછાડાની જમનાને લઈ મહારાજનાં પ્રાઇવેટ રૂમમાં ગઇ ત્યાં
જહન્નમમાં જાય વ્યાખ્યાન મારે સાંભળવું નથી. મંછાડેશીને મહારાજને જમનાની એાળખ આપતાં કહ્યું કે આ અમારા ચંપક
બહુજ આશ્ચર્ય થયું જમનામાં આ એકાએક ફેરફાર જોઈ તેને લાલના વહૂ બહુ સુશીલ અને ભણેલી છે. જીવવિચાર, નવતત્વ દંડક વગેરેમાં પારંગત છે, મહારાજે જમનાં તરફ આશ્ચર્ય ભરી નજર
નવાઈ ઉપજી. તેણે જમના પ્રત્યે મમતા બતાવી. અને આવા ફેરફાર નાંખી, કહ્યું કે હે ? જૈન સમાજમાં આવીજ વિદુષીબાઈઓની
માટે કારણ પૂછયું. જમનાએ બધી વાત કહી, મંછાડોશીને જુનાકાને જરૂર છે કે જેથી પોતાની સંતતિમાં ધાર્મિક જ્ઞાનનો વિકાસ કરી
આ બધી નવાજુની સાંભળી હળાહળ કળિયુગ આવવાની પ્રતિતી : • શકે. હજુ તેને અભ્યાસ આગળ વધારવાની જરૂર છે, કર્મગ્રંથનો
થઈ. તેઓ ખ્યાખ્યાનમાં તે ગયાં. ૫ણુ મહારાજ ઉપર સખ્ત નજર અભ્યાસ થાયતો ઠીક કહેવાય પરંતુ તેવા ગ્રંથ હેના સારા
રાખતાં હતાં, મહારાજની દૃષ્ટિ વારંવાર સ્ત્રીઓ તરફ જતી જોઈ જાણકાર પાસેજ શીખવા જોઈએ. મંછાડોસીએ તાપસી પુરી મહા
અને તેમના આચરણમાં કંઈક ફેર પડતો જોઈ જમનાની વાતમાં રાજ એજ મુશ્કેલી છે ને ? આવા નાના ગામમાં એવા પંડિતે તેમને વિશ્વાસ આપે, તેમણે મહારાજને સખ્ત શબ્દોમાં એકાંતમાં મળેજ કયાંથી ? આપો કૃપા કરીને જમનાને ભણાવે તે અનુકુળ પડે
ઠપકે આગે. અને બપોરના ટાઈમમાં આપની પાસે ભણવા આવે, ઠીક છે, મહારાજે
બીજે દિવસે ઉપાશ્રય ખાલી હતો, મહારાજ વિહાર કરી ગયા
હતા; આમ એકાએક વિવારના કાફલા પર બહાર કરી ગયા કહ્યું છે મને સમય નથી છતાં જમનાને કઈ ના કહેવાય ? હ હતા; આમ એકાએક વિહારના કારણની કોઈને ખબર પડી નહિ. ખુશીથી તેને ભણાવીશ, જમનાને ખુબ સંતેષ થયો. અને મંછા માત્ર બે જ જણે જાણતા હતાં, મંછાડેાસી અને જમના. ત્યાર ડેસીને જમનાને સમય જ્ઞાનગોષ્ટિમાં જશે. એમ ધારી સ્વ પછી જમનાએ કાઈપણ સાધુ પાસે અભ્યાસ કરવાની તેમજ વ્યાખ્યાન મળ્યાને આનંદ થયો.
સાંભળવાની ઈચ્છા કરી નથી.
