Padharo Sahebji

Author(s): Dharmratnavijay
Publisher: Manav Kalyan Samstha

Page 7

પધારો સાહેબજી સુપાત્રદાન વિધિ માટે અત્યંત ઉપયોગી ગોચરીના ૪ર દોષો છે સાધુ ભગવંતને શ્રદ્ધાથી શુદ્ધ મૂલદેવ કુમારે નિર્દોષ અડદના આ બાકુલા વહોરાવ્યા અને વિશાળ રાજ્યલક્ષ્મી પામી ક્રમે કરીને આત્મકલ્યાણ સાધ્યું. (દાનકુલક) - સાધુ-સાધ્વીજી ભગવંતો માટે શાસ્ત્રમાં 42 દોષોનું વર્ણન કરેલું છે. અત્યંત વિસ્તૃત અને ભેદ-પ્રભેદથી ભરેલું વર્ણન સામાન્ય બુદ્ધિવાળા જીવોને ગ્રાહ્ય ન બને તે હેતુથી તે વર્ણન સરળ ભાષામાં દોષોના નામ સાથે અહીં મુકેલું છે. સરળતા ખાતર કેટલાક પારિભાષિક શબ્દોનો ઉપયોગ કરવાનું ટાળ્યું છે. ઉગમના 16 દોષ 1) આધાકર્મ :- રસોઈ સંપૂર્ણપણે સાધુ-સાધ્વીને માટે જ બનાવેલી હોય તે.. જેમકે કોઈ મીઠાઈ ફરસાણ- સાંજની રસોઇ - ફુટ-ચા-ઉકાળો જ્યુસ વગેરે. આ ઘણો મોટો દોષ છે. ઘણીવાર માત્ર ભક્તિના ખોટા ભાવોથી માત્ર સાધુ ભગવંત માટે જ બધી રસોઈ વગેરે બનાવતા હોય છે. પરંતુ તેમાં પકાય (પૃથ્વીકાય-અપૂકાય-તેઉકાય-વાઉકાય-વનસ્પતિકાયત્રસકાય)ની વિરાધના માત્ર સાધુ ભગવંતોને ઉદ્દેશીને થતી હોવાથી તેમને ઘણો મોટો દોષ લાગે છે. 2) ઔદેશિક :- ક્યારેક ઘરમાં રસોઇ બનાવી હોય પણ તે કોઈ યાચક સંન્યાસી કે અન્ય કોઈ ધર્મકાર્યમાં દાન આપવા માટે બનાવેલી હોય તેમાંથી વહોરવામાં આ દોષ લાગે છે. 3) પૂતિકર્મ :- આધાકર્મવાળો આહાર વગેરે વસ્તુ જે કોઈ નિર્દોષ રસોઇમાં ભેગો થઈ જાય તો તે પણ વહોરી શકાય નહી. જેમકે સાધુ માટે ખીર બનાવી હોય, તેનું એક ટીપું પણ બીજી નિર્દોષ-ગૃહસ્થ માટે બનાવેલી ખીરમાં પડી જાય તો તે બન્ને ખીર વહોરાવાય નહી.. માટે દોષિત-નિર્દોષ બન્ને વસ્તુ ભેગી કરવાની ભૂલ ક્યારે પણ કરવી નહી, તે જ રીતે દોષિત વસ્તુમાં નાખેલ ચમચી-ઢાંકણું-વાસણ નિર્દોષ વસ્તુમાં નાખવું નહીં. 4) મિશ્ર :- કોઈ વખત ગૃહસ્થો પોતાના માટે અને સાધુ માટે એમ બંનેને ઉદ્દેશીને રસોઈ વગેરે બનાવે ત્યારે આ દોષ લાગે છે. વાસ્તવમાં ગૃહસ્થો પોતાના માટે જે રસોઈ બનાવે તે બની ગયા બાદ શુભ ભાવના કરવી કે સાધુ ભગવંતને વહોરાવીને જ મારે વાપરવું. જો સાધુ ભગવંતનો મને લાભ મળે તો કેટલું ઉત્તમ. એમ વિચારી, શક્ય હોય તો વિનંતિ કરવા જાય પણ એમના માટે રસોઈ વધારે ન બનાવાય. 5) સ્થાપના :- ગૃહસ્થો પોતાના માટે જ બનાવેલી રસોઈ વગેરેમાંથી જયારે સાધુ ભગવંતોને માટે જુદું કાઢીને રાખે ત્યારે આ દોષ લાગે છે. જેમકે - કેરીનો રસ મહાત્મા માટે જુદો કાઢીને, પોતાનો ફ્રીજમાં મૂકી દે. ઘી વગરની રોટલી અલગ રાખવી. કોથમીર-સચિત્ત વગરનાં દાળ-શાક વગેરે અલગ રાખવાં. ગૃહસ્થો માટે જ જો રાખેલું હોય તો દોષ ન લાગે. પણ સાધુ ભગવંત નિમિત્તે અલગ કાઢવું નહી. (અને શક્ય બને તો ફ્રીજ-કોથમીર-સચિત્ત વગેરેનો ત્યાગ કરી સુપાત્રદાનનો લાભ ચૂકવો નહીં.) 6) પ્રાભૃતિકા :- સાધુ ભગવંતનો લાભ લેવા માટે વિવાહ વગેરેમાંથી સાંસારિક પ્રસંગો, ટીફીન ભરવાં વગેરે કાર્યોને વહેલા મોડાં કરવાં. જેમકેમહીના પછી ગુરુ ભગવંત નગરમાં પધારવાના છે. તો સાંસારિક પ્રસંગ મહીના પછી જ ગોઠવવો. અથવા ટીફીન દસ વાગે ભરવાનું છે અને સાધુ ભગવંત વહોરવા 9.30 વાગે આવે છે. તો ટીફીન રસોઈ વહેલાં બનાવવામાં પણ આ દોષ લાગે છે. અથવા સાધુ ભગવંતને વહોરાવવા માટે નાના બાળકોને જમાડે નહીં. મોડા ખાવાનું આપે તો પણ આ દોષ લાગે છે. - 7) પ્રાદુષ્કરણ :- અંધારામાં ગોચરી વહોરાય નહીં. અજયણા વગેરે દોષો લાગે છે. તે માટે સાધુ ભગવંતને આહાર-પાણી વહોરાવવા માટે દીવાલ તોડી બારી-બારણું બનાવવું અથવા અજયણાપૂર્વક બારી-બારણાં ખોલવાં, દીપક-લાઈટ વગેરે ચાલુ કરવા, જેથી અંધારું દૂર થાય તો આ દોષ લાગે છે. સાધુ ગૃહસ્થોને તકલીફ ન થાય તે રીતે ગોચરી વહોરે છે દિશ.) સાધુની દરેક ક્રિયા જયણા પૂર્વક હોય છે. (દા.)