________________ પધારો સાહેબજી 35 ચૂરમાના લાડુ મૂઠિયા વાળી, તળી, ભૂકો કરી એમાં ખાંડ | ગોળ ભેગાં કરીને બનાવાતાં હોય છે પણ એ બીજે દિવસે ન ચાલે, ભૂક્કો કર્યા બાદ એ ચૂરમું ફરી એકવાર ગેસ પર બરાબર શેકી નાંખવું પડે, તો જ ચૂરમું કડક થતાં બીજા દિવસે ચાલે. નહિતર તેમાં પાણીનો અંશ રહેવાથી વાસી થાય છે. મીઠી બુંદી પોચી બનાવવા માટે હવે કાચી ચાસણી રાખવામાં આવે છે, એ ય બીજા દિવસે ન ચાલે. ત્રણ તારવાળી પાકી ચાસણી જોઈએ. ‘એક-બે અને ત્રણ તારવાળી ચાસણી’ એટલે શું? એ અનુભવી લોકોશ્રાવકાદિ પાસે જાણવું - શીખવું જોઈએ. બંગાળી મીઠાઈઓ રસગુલ્લા, ગુલાબજાંબુ, સુતરફેણી, જલેબી, વગેરે કાચી ચાસણીવાળાં જ હોવાથી બીજે દિવસે ન જ ખપી શકે, કે જો માવો કાચો હોય, એટલે કે બરાબર શેકીને લાલ ન કર્યો હોય તો એવો માવો તેમજ એની બરફી, પૈડાં વગેરે મીઠાઈ એ જ દિવસે ચાલે, બીજે દિવસે એવી મીઠાઈ માવો અભક્ષ્ય થઈ જાય. મોટે ભાગે અત્યારે માવાની મીઠાઈઓ અભક્ષ્ય જ હોય છે, કેમ કે બધાને કાચા માવાની પોચી મીઠાઈ જ વધુ ભાવે એટલે પોચી જ મીઠાઈ બનાવે, અને તેવી પોચી મીઠાઈ તે જ દિવસની બનેલી મળવી મુશ્કેલ છે. બીજું બજારૂ માવો મોટે ભાગે વાસી જ હોય, સસ્તો માવો બનાવવા બટાકાં બાફીને તેનું છીણ કરી માવામાં મિક્સ કરાય છે. ખુદ માવો વેચવાવાળાએ જ આ રહસ્યોદ્ઘાટન કર્યું છે. * છાશ, દહીંવડાં, રાયતું, ચટણી વગેરે દહીંની ચીજો બનાવવા માટે દહીં બરાબર ઉકાળાતું નથી અને કાચા દહીં સાથે વડાં, ભજિયાં, દાળ, પાપડ વગેરે ભેગાં થતાં દ્વિદળનું મોટું પાપ ચોંટે છે. આંગળી નાંખતાં દાઝી તરત ફોલ્લો પડી જાય તેવું ગરમ થાય તો જ તે દહીં ઉકળ્યું કહેવાય અને તેમાં દ્વિદળ ન થાય. જમણવારો આદિમાં દહીંનાં વાસણો ઉકાળી જ લેવાં જોઇએ, જેથી વાસણો ધોવાની ચોકડીમાં પણ દ્વિદળ ન થાય, આવો વિવેક ધર્મી જયણાવંત જૈનોમાં રહેતો. બહુ જ સ્પષ્ટ ભાષામાં એમ કહી શકાય કે કોઈ પણ ધાર્મિક પ્રસંગ નિમિત્તે જમણવારમાં તમે જે મેનું તૈયાર કરો, એ જાણકારને બતાવી જ દેવાનું. જાણકાર ‘આ વસ્તુ બનાવવામાં આટલી કાળજી રાખવી, નહિતર ગોચરી વાપરીને જે સ્વાધ્યાયમાં લીન રહે તે સાધુ. દિશ.) પધારો સાહેબજી તો અભક્ષ્ય થાય વગેરે વગેરે માર્ગદર્શન આપી પાપથી બચાવી શકે છે. એમ તમારા સાંસારિક પ્રસંગોનો જમણવાર પણ આ રીતે બહુશ્રુત જાણકાર શ્રાવકના માર્ગદર્શનપૂર્વક જ કરવો જોઈએ. યાદ રાખો, ધર્મમાં સંસાર નહીં પણ સંસારમાં ધર્મ ઘુસાડવાથી આત્માની ઉન્નતિ થાય છે. તમારે તીર્થયાત્રા માટે કે ફરવા માટે ગમે ત્યારે જવાનું થાય, ત્યારે જો અભક્ષ્ય-ત્યાગ હોય તો પ્રાયઃ તમારી સાથે ઘરનો નાસ્તો હોય જ, ત્યારે જ્યાં પણ સંયમીઓનાં દર્શન થાય, ત્યાં વંદન માટે જઈ ગોચરી માટેની અવશ્ય વિનંતી કરવી. અરે ! રસ્તામાં વિહાર કરતાં મને અને તમારે વંદન કરવા ઊતરવાનું થાય ત્યારે પણ વિનંતી કરી શકાય. આવો લાભ સૌથી વધુ કર્મક્ષય કરાવી આપે. પ્યાલય, ભક્ષ્યાભઢ્યની કેટલીક જાણવા યોગ્ય વિશેષ જાણકારી જેનો રસ એટલે સ્વાદ ફરી ગયો હોય અને ઉપલક્ષણથી જેનાં વર્ણગંધ-સ્પર્શ વગેરે બદલાઇ ગયાં હોય, તે બધી વસ્તુઓ ચલિત રસ કહેવાય છે. જે વસ્તુનો જે સ્વાભાવિક રસ હોય તેવો રસ ન હોય તે ચલિત રસવાળી વસ્તુ ખવાય નહિ કે વહોરાવાય નહિ. દૂધીનો હલવો, સફરજનનો હલવો જે દિવસે બનાવ્યો હોય તે જ દિવસે કહ્યું. બીજા દિવસે ઢીલો રહેતો હોવાથી વાસી ગણાય. કેટલાક સ્થળે બુંદીના લાડવા, મોતીચુર લાડવા વાળવા માટે પાણીથી હાથ ભીના કરે છે. તે રીતે કરતા હોય તો તે બીજા દિવસે ન ખપે. મહાત્માઓએ લાડવા ભાંગેલા જ વહોરવા. કેટલીક વાર ગરમ બંધાવાના કારણે અંદર ફૂગ બાઝી જાય તેમ બને છે. જલેબીનો આથો મોટા ભાગે આગળના દિવસનો હોય છે. તેવા આથાવાળી જલેબી અભક્ષ્ય છે. તે જ દિવસના આથાવાળી જલેબી અભક્ષ્ય નથી. ત્રણ તારની ચાસણી સિવાયનો મુરબ્બો અભક્ષ્ય છે. આર્કા બાદ કેરી અને કેરીનો રસ તથા કાયમ માટે ડબ્બાનો તૈયાર રસ તથા બજારમાં મળતો રસ અભક્ષ્ય છે. કેરીના પાપડ અને ચિક્કીઓ આવે છે, તે આર્તા પહેલાં બનેલા હોય અને એકદમ કડક હોય તો જ ખપી શકે. ઉકાળેલું પાણી ફ્રીજમાં કે એ.સી.માં મૂકેલ હોય તો તે પાણી સચિત્ત ગૃહસ્થના સંબન્ધનો ત્યાગ કરે તે સાધુ. (દશ)
