________________ પધારો સાહેબજી પધારો સાહેબજી . 48 उपकारिणां प्रासुकैषणीयानां कल्पनीयानां चाशनादीनां दानम् / પહેલા નંબરે ‘સાધુના સંયમ જીવન માટે ઉપકારક થાય તેવાં પ્રાસુક, એષણીય અને કલ્પનીય એશન, પાન, ખાદિમ, સ્વાદિમ આહારાદિ એમને અર્પણ કરવાં, વહોરાવવાં.' આમાં વિશેષ બાબતરૂપે તેઓશ્રીજી યોગશાસ્ત્રમાં જણાવે છે કે ન્યાયથી મેળવેલાં, સાધુને ખપે તેવા અનાદિનું દેશ, કાળ, શ્રદ્ધા, સત્કાર વગેરે ક્રમથી, ઉત્તમ ભક્તિભાવથી સ્વ-પરના કલ્યાણની બુદ્ધિથી દાન કરવું જોઈએ.’ - સાધુ ભગવંતોને જે જે પણ અશન-પાનાદિ આપવાનાં છે, તે સાધુને નિમિત્તે હિંસા કરી લાવેલાં, સાધુને નિમિત્તે રાંધેલાં અને સાધુને નિમિત્તે ખરીદેલાં ન હોવાં જોઈએ આ ત્રણે પ્રકારોમાં કરણ, કરાવણ અને અનુમોદન એમ ત્રણ ભેદો લગાડવાથી કુલ નવ પ્રકાર પડે છે. આ નવે પ્રકારો ઉત્સર્ગ માર્ગે અકથ્ય કહેવાય છે. આના માટે ‘નવકોટી’ શબ્દ શાસ્ત્રમાં પ્રચલિત છે. તે પહેલા નંબરે સાધુ જીવન માટે જરૂરી, ઉપયોગી, સંયમ માટે આલંબનરૂપ હોવાં જોઈએ. બાદ તે અચિત્ત જોઈએ, નિર્જીવ જોઈએ, સજીવ વસ્તુ સાધુ-સાધ્વી ભગવંતોને ન વહોરાવાય. ભાઈ ! આ વસ્તુ સુધાર્યાને કેટલો સમય થયો ?' સાહેબ ! ચિંતા ન કરો, આપ ઉપાશ્રયે પહોંચશો ત્યાં સુધી સમય થઈ જશે.’ એમ ન બોલાય, તમારાથી આવું સચિત્ત ન વહોરાવાય અને અમારાથી આવું સચિત્ત ન વહોરાય. ત્યાર પછી, જે વહોરાવો તે એષણીય હોવું જોઈએ. એષણીય એટલે નિર્દોષ જોઈએ. નિર્દોષ ક્યારે બને તે જાણો છો ? ગોચરીના બેતાલીસ દોષથી રહિત હોય ત્યારે. ગોચરીના બેતાલીસ દોષની તમને ખબર છે ? એમાંના પહેલા સોળ દોષ વહોરાવનાર સંસારીની ગરબડમાંથી ઊભા થાય છે, પછીના સોળ દોષ વહોરનાર સાધુની ગરબડમાંથી ઊભા થાય છે અને બાકીના દશ દોષ સાધુ અને ગૃહસ્થ બન્નેની ભાગીદારીમાંથી ઊભા થાય છે. આ દોષોમાં એક દોષ આધાકર્મી નામનો ય આવે છે. સાધુ માટે જે વસ્તુ બનાવો તે આધાકર્મી કહેવાય છે. સાધુ માટે બનાવેલું સાધુને ન વહોરાવાય. આ મર્યાદાનો ખ્યાલ આવ્યો ? આવી પ્રાસુક અને એષણીય વસ્તુ પણ તે જ વહોરાવવાની કે જે કલ્પનીય હોય. જે સાધુ માટે અકલ્પનીય, અકય હોય તે તમારાથી ન વહોરાવાય અને સાધુથી પણ ન વહોરાય. કલ્પનીય આહાર, પાણી, વસ્ત્ર, પાત્ર, વસતિ અને ઔષધથી સાધુની ભક્તિ કરવી એ તમારું કર્તવ્ય છે. સભા : અકથ્ય કેવી રીતે બને ? બહુ મૂલ્યવાળાં વસ્ત્ર-પાત્રાદિ ઉપકરણો વાપરવાની ભગવાને સાધુને ના પાડી છે. જે વસ્તુ પ્રાસુક એટલે નિર્જીવ હોય, એષણીય એટલે નિર્દોષ હોય તે વસ્તુ તમે તમારા માટે જ ખરીદેલી કે બનાવેલી હોય, તેમ છતાં જો તે બહુ મૂલ્યવાન હોય તો તે સાધુ માટે અકલ્પનીય છે. સભા : એષણીય અને કથ્યમાં શું ભેદ છે ? એષણીય એટલે બેતાલીસ દોષ રહિત અને મધ્ય એટલે સાધ્વાચારને બાધક ન હોય તેવાં આહાર, પાણી, વસ્ત્ર, પાત્ર, ઔષધ અને વસતિ વગેરે. જેમ કે પહેલાં આહાર, પાણી માટેની વાત કરીએ, બોલો, પાણી તો તમારા માટે જ ઉકળે ને ? સભાઃ આપ વહોરો, અમારે ખલાસ થઈ ગયું, અમે નવું બનાવીએ તો એ દોષ આપને લાગે ? હા, લાગે જ, પાછળનો આરંભ કોના નિમિત્તે થયો ? અમારે જે નહિ અને ફરી બનાવવું પડે નહિ. સભા : ગામડામાં શું થાય ? ગામડામાં તમને કહું, વિવેકી શ્રાવકો કાચું પાણી પીતાં જ ન હોય, ઘરમાં બધાં સચિત્તના ત્યાગી હોય એટલે આપોઆપ નિદૉષ પાણીનો સાધુનો આચાર ભગવાને કહ્યો છે. ઉત્ત.) દાન માટે સૌથી સુંદર પાત્ર સાધુ ભગવંત છે. (ઉત્ત.)
