________________ પધારો સાહેબજી પધારો સાહેબજી ગળ્યા વિનાના પાણીમાં બેઇન્દ્રિય વગેરે જીવોની પણ સંભાવના હોય છે. જે ઘડામાં પાણી ભરવાનું હોય તે ઘડાને જોઈને કપડાથી કે પૂંજણીથી બરાબર પૂંજવો પછી વીછળવાનું ફરજિયાત નથી. વીછળવો હોય તો થોડું ઉકાળેલું પાણી નાંખી ઉપર એક વાટકી રાખી તે પાણી હાથને ન અડે તે રીતે વીછળવો જોઈએ. અને ઘડામાં અંદર હાથ નાંખીને જો વીછળવામાં આવે તો હાથ મેલવાળો-પરસેવાવાળો હોવાથી તે વીછળેલા ઘડાના ભરેલા પાણીમાં 48 મિનિટ સંમૂચ્છિમ પંચેન્દ્રિય મનુષ્ય પેદા થાય છે. ઘડામાં ભરેલું પાણી જ 48 મિનિટ સુધી સ્થિર રહે તો તેમાં પછી અસંખ્યાત સંમૃમિ - પંચેન્દ્રિય મનુષ્યો પેદા થાય છે. જે ગ્લાસ દ્વારા પાણી વાપર્યું હોય તે ચોખ્ખા-ધોયેલા રૂમાલથી (સાડી,ધોતીયું, લુંગી, શર્ટ આદિથી નહિ.) લૂછીને પછી જ પાણી લેવું જોઈએ તેમ ન કરવામાં આવે તો એંઠા ગ્લાસનું એકાદ પાણીનું ટીપું જો ઊડીને ઘડામાં જાય અને સ્થિર રહે તો 48 મિનિટ પછી તે પાણી સંમૂચ્છિમ પંચેન્દ્રિય મનુષ્યવાળું બની જાય છે. તેથી ખૂબ જ ઉપયોગ રાખવાની જરૂર છે. લીંબુનો રસ નાંખ્યો હોય તો 48 મિનિટ બાદ અચિત્ત થઇ પાણીના કાળ જેટલું જ અચિત્ત રહે છે', તથા દહીંમાં કાચું પાણી નાંખી છાસ બનાવી હોય તો તે 48 મિનિટ બાદ અચિત્ત થાય છે અને છાસના કાળ જેટલો ટાઈમ (દહીં કરતાં એક દિવસ વધારે) અચિત્ત રહે છે, અને પાણીમાં છાસની આછ થાય તેટલો ચૂનો નાંખ્યો હોય તો 24 પ્રહર (72 કલાક) સુધી અચિત્ત રહે છે. ઉત્સર્ગ અને અપવાદનો વિવેકઃ હવે કેટલીક મહત્ત્વની બાબતો જાણી લો. ઘરે મહેમાન આવે, તો મીઠાઈ બનાવાય, હોંશે હોંશે આગ્રહ કરીને ખવડાવાય પણ તમારા ઘરે ધારો કે હૃદયનો દુઃખાવો દૂર કરવા માટેની સોર્બિટ્રેટની ગોળી પણ હોય, તો શું એ મહેમાનને ખવડાવીશું ખરા ? આગ્રહ કરીશું ખરા? નહિ જ. એમ, સંયમી એ મહેમાન છે. નિર્દોષ આહારાદિ એ મીઠાઈ છે, એ હોંશે હોંશે વહોરાવવાના જ છે પણ સંયમી માટે જ સ્પેશિયલ બનાવવામાં આવે, “સંયમી આવવાના છે' એ લક્ષ્યથી રસોઈ વધારે વહેલી બનાવવામાં આવે. તો આ દોષિત આહાર છે. એ સોર્બિટ્રેટ જેવી ગણાય. આવી દોષિત વસ્તુઓ બનાવવી જ નહીં અને સ્વાદિષ્ટ ભોજનમાં સાધુ આસક્તિ રાખતા નથી (ઉત્ત.) ખ્યાલ હોય તો એની સંયમીને વિનંતી પણ ન કરવી. લાભ લેવા માટે પણ આવું ગાંડપણ કરવું નહિ. એ વાસ્તવિક લાભ જ નથી.હા ! મહેમાનને છાતીમાં દુ:ખાવો ઉપડે, તો તરત સોર્બિટ્રેટ અપાય, પણ ત્યાં ય ઓછામાં ઓછી ગોળીથી જ પતાવીએ ને ? ગોળી કંઈ શોખથી પેટ ભરીને ન ખવડાવાય. એમ સંયમીને માંદગી-લોચ-ઘડપણ-વિહાર વગેરે ખાસ તકલીફ હોય, તો ચોક્કસ ઉપયોગ રાખી કરવા જેવું કરી શકાય છે. એ પણ આપવાદિક જિનાજ્ઞાનું પાલન છે. એમાં પણ જેટલા ઓછા દોષથી પત, એટલા ઓછા દોષથી પતાવવાનું લક્ષ્ય-પ્રયત્ન હોવા જોઇએ. દુષ્કાળાદિ કારણે સંયમીને ગોચરી જ મળતી ન હોય, માંદગી વગેરેમાં ફળાદિ ચોક્કસ આવશ્યક વસ્તુ ન મળતી હોય ત્યારે મુખ્યમાર્ગે જે જે વસ્તુનો નિષેધ હોય તે આપવાદિક માર્ગે પહેલાં ઓછામાં ઓછો દોષ, એનાથી ન પડે તો મધ્યમ દોષ અને એનાથી પણ ન પડે તો મોટો દોષ પણ શાસ્ત્રવિધિથી સેવીને પણ સાધુ-સાધ્વીજી ભગવંતના સંયમપાલનમાં શ્રાવક સહાયક ટેકારૂપ બને. પણ જ્યારે સંયમીને એવી કોઈ તકલીફ ન હોય ત્યારે પણ માત્ર ગાંડપણભરેલી ભક્તિથી પ્રેરાઈને જો (પાછળ પડી પડીને) દોષિત વસ્તુ વહોરાવાય, તો એ બંને માટે અહિતકારી છે. આ વાત શાસ્ત્રમાં ‘સંવરણંમિ... બુ. ક. મા. ગા. ૧૬૦૮'માં દર્શાવેલ છે. ખાસ કારણ વિના, દોષિત વહોરનાર અને દોષિત કરી વહોરાવનાર બંને મહાપાપ બાંધે છે. એમ ભગવતીસૂત્રમાં જણાવેલું છે. (દોષિત કઈ-કઈ રીતે થાય એ ગોચરીના 42 દોષના વર્ણન વખતે સમજાવ્યું છે. વિસ્તારથી ગુરુ મહારાજ સાહેબ પાસે સમજી લેવું જોઈએ.) ડિજમવાનો સમય થાય ત્યારે શ્રાવકને દશે દિશાઓમાં અવલોકન કરવાનું વિધાન કર્યું છે. કોઈ દિશામાં ભિક્ષાને માટે ભ્રમણ કરતાં પૂ. સાધુ-સાધ્વીજી ભ. દેખાય તો તે દિશામાં સામે જઈને પૂજ્યોને તેડી લાવવાં જોઈએ અને સુપાત્રદાનનો લાભ મેળવવો | જોઈએ. (શ્રાદ્ધવિધિ). ઉત્તમ આચાર વાળા ગૃહસ્થ કરતાં પણ સાધુ ઉત્તમ સંયમ વાળા હોય છે. (ઉત્ત.)
