________________ પધારો સાહેબજી 23. પધારો સાહેબજી 24 હોય તો તરત અટકાવી દે. ‘તું બાજુ પર જા! આ તને નહિ ફાવે, ઢોળી નાખીશ.’ એમ કહી દે... આ રીત પણ ખોટી. દાળ-શાક કે ગમે તે ચીજ વહોરાવતાં નીચે એક ટીપું પણ ન જ પડવું જોઈએ એ વાત સાચી; પણ દાળ તરપણીમાં લેવી કે શાક પાત્રામાં મૂકવું એ ક્યાં અઘરું છે કે એમને ન આવડે ? હા, ત્રણ-ચાર વર્ષની નાની ઉંમર હોય હજી એમને ન ફાવે; પણ પાંચ-સાત કે વધુ ઉંમરવાળાને તો કેમ ન ફાવે ? અરે ! નાની ઉંમરવાળાને પણ બરાબર વહોરાવતા ધીરે ધીરે શીખવાડી જ શકાય ને ? અને એમ પણ મહારાજ સાહેબ પધારે એટલે તરત ઘરમાં વપરાતો એક ચોખ્ખો પાટલો આગળ મૂકી તેની ઉપર એક થાળી મૂકીને જ વહોરાવવાનું બહુમાન જાળવવું જોઈએ. કદાચ પ્લેટફોર્મ કે ટેબલ જેવું હોય તો વધુ સારું; તેની ઉપર જ થાળી મૂકી શકાય અને એમાં ભૂલથી ક્યારેક એકાદ બે ટીપાં પડી જાય તો ય ત્યાં આ રીતે જયણા સચવાઈ જાય. હા, એટલું ખાસ ધ્યાન રાખવું કે થાળી એવી જ લેવી કે તમારા માટે જમવા વગેરે કામમાં ઉપયોગમાં લેવાની હોવાથી સ્પેશિયલ પાછળથી ધોવામાં ન જાય. ટૂંકમાં, ગોચરી વહોરાવવાનો ધર્મ માત્ર દાદી-મમ્મી સુધી જ મર્યાદિત ન રહેવો જોઈએ; પણ ઘરની પ્રત્યેક વ્યક્તિમાં એવી આવડત હોવી જ જોઈએ કે ઘરે આવેલા મહારાજ સાહેબને નિઃસંકોચપણે, નિર્ભય બનીને એ બધી જ વસ્તુ સારી રીતે વહોરાવી શકે. સંઘટ્ટાનો વિવેક : - સાધુ મ. પાત્રા કે તરાણીને અડકેલા હોય તો બહેનો એને ન અડી શકે પણ ન અડેલા હોય તો બહેનો પાનું હાથમાં પણ પકડી શકે, તરાણીને પણ અડી શકે. વસ્તુ વહોરાવવામાં અનુકૂળતા રહે, એ માટે ઘણીવાર પાત્રાતરપણીને અડવું-પકડવું જરૂરી બનતું હોય છે; એટલે બહેનોએ આ બાબત વિશેષથી ધ્યાનમાં લેવી. એમ ભાઈઓએ પણ સાધ્વીજી મ. માટે સમજવું. - રસોડાનું પ્લેટફોર્મ સ્થિર-પથ્થરનું બનેલું હોય તો તેને જમીન માનીને જ સમાન વ્યવહાર કરાય. જમવાનું (ડાયનિંગ) ટેબલ ગમે તેટલું સ્થિર ગણાતું હોય તો પણ તેની ઉપર વસ્તુની લે-મૂક કરવાથી સૂક્ષ્મ કંપ ઉભો થવાથી સૂક્ષ્મ વિરાધનાનો દોષ સંભવે છે, માટે આવા ટેબલો પર સચિત્ત વસ્તુઓ પડી-મૂકેલી હોય તો સંયમીઓએ પોતાનાં પાત્રો કે તરપણી આદિ તે ટેબલ પર મૂકવા ઉચિત નથી. અચિત્ત વસ્તુઓ પડી હોય તો હજુ ટેબલ પર મૂકીને વહોરે તો બાધ જણાતો નથી. એમ ટેબલ પર એક બાજુ સંતરાં, કાચું પાણી વગેરે હોય, બીજી બાજુ દાળ શાકની તપેલી વગેરે હોય; તો હળવે રહીને એ તપેલી લઈ વહોરાવી શકાય. એમાં કોઈ દોષ ન લાગે. એ ટેબલ વગેરે હલવા ન જોઈએ. ટેબલ ન હલે, તો સંતરાં વગેરે પણ ન હલે. તો પછી હિંસાદિ દોષો ન લાગે. એ જ રીતે સ્થિર-અચલ પ્લેટફોર્મ વગેરેને એકબાજુ સાધુ મ. સાહેબ અડેલા હોય તો ય દૂરની બાજુથી ટેબલ પર કોઈ મૂકવું-લેવું હોય તો તે બહેનો આરામથી કરી શકે છે; પણ ધક્કો લાગવાથી સહેજ પણ હલી જાય તો પછી સંઘટ્ટો થાય જ, માટે તેને બરાબર ધ્યાન રાખવું. માત્ર વસ્તુ કે ટેબલ વગેરે સ્થિર જોઈએ હલવા ન જોઈએ જો હલે એવા ન હોય તો જ સંપટ્ટો થયો ન ગણાય. એટલે સંઘટ્ટાનો ખોટો ભય-ભ્રમ મગજમાંથી કાઢી નાંખવો. વહોરાવતા સમયે ધ્યાન રાખવા યોગ્ય કેટલીક વિશેષ બાબતો: - દૂધ વગેરે વહોરાવતી વખતે ફૂંક મારીને મલાઈ ખસેડાય નહિ. માટે જો મહારાજ સાહેબને ખપ ન હોય તો સામેથી જ ના પાડશે અને એ વખતે હળવે રહીને મલાઈ પાછી કરીને દૂધ વહોરાવાય અથવા તો આપણે કોઈ ચમચી- ચમચા વાપરવા લેવાના જ હોય તો તેનો ઉપયોગ કરવો; પણ જો પછી તે ચમચી સીધી ધોવામાં જ જાય તેવું હોય તો એ રીતે ન વહોરાવવું. અને એવું ય ન કરવું કે “ચાલો વહોરાવવા માટે ઉપયોગ કરીને પછી કંઈને કંઈ કામમાં લઈ લેશું. એવું વિચારવું એટલે કે ખરેખર જે ચમચીની જરૂર પડવાની હોય તે જ વાપરવી. ચમચી ખરેખર વાપરવાની ન હોય કે પછી ધોવામાં જવાની હોય તો દૂધની તે મલાઈ કાળજીપૂર્વક ખસેડવી; પછી એ રીતે વહોરાવ્યા બાદ સહેજ હાથ ખરડાયેલો હોય અને સાફ કરવો પડે એવું લાગે તો તે વખતે કાચા પાણીથી ન ધોતાં રસોડામાં મસોતું કે એવું કોઈ પણ તેવા પ્રકારના વપરાશ માટેનું જ કપડું હોય તો તેનાથી જ હાથ લૂછી લેવાય. આ જ વાત બીજી પણ દરેક ચીજ વહોરાવ્યા બાદ સમજી લેવી. અને જો મહારાજ સાહેબ “મલાઈ ન આવે એ રીતે લેવાનું ન જણાવે તો તો પછી તે દૂર કરવાની જરૂર રહેતી નથી. હા, એટલું ધ્યાન રાખવું સૂર્યાસ્ત પછી સાધુ મનથી પણ આહાર-પાણીની ઈચ્છા કરતા નથી. (દશ) વિગઇનો નિત્ય ઉપભોગ કરવાથી બ્રહ્મચર્ય ગુણ પર આપત્તિ આવે છે. (દશે.)
