________________
આટલું સારું હતું, એમાં હઠગને પણ કંઈક હિસ્સો હશે જ્યારે શાસ્ત્રસંશોધનનું કામ થઈ શકે એમ ન હોય ત્યારે તેઓ પોતાના મનને જપકે ધ્યાનના માર્ગે વાળી લેતા.
વળી ઉગ્ર અને દીર્ઘ તપસ્યાને માટે તે બાપજીનું જીવન એક આદર્શ સમું થઈ ગયું હતું. ૧૯૫૭ની સાલથી તેઓ ચેમાસામાં હંમેશાં એકાંતરે ઉપવાસનું ચોમાસી તપ કરતા હતા અને બહેતેર વર્ષની ઉંમરથી તે છેક અ ત સમય સુધી-૩૩ વર્ષ લગી એમણે એકાંતરે ઉપવાસનું વાર્ષિક તપ સતત ચાલુ રાખ્યું હતું. આમાં ક્યારેક બે કે ત્રણ ઉપવાસ પણ કરવા પડતા અને ક્યારેક ૧૦૫ ડીગ્રી જેટલે તાવ આવી જતા તે પણ એ તપમાં ભંગ ન થતો. એમનું આયંબિલ પણ અસ્વાદ વ્રતના નમુનારૂપ રહેતું. મૂળે તો આંબેલની વસ્તુઓ જ સ્વાદ વગરની અને લૂખો-સૂકી હેય.
આટલા ઉગ્ર અને દીર્ઘ તપસ્વી છતાં તેઓ કદી ક્રોધને વશ નહેતા થતા. હંમેશા સમતાભાવ ધારણ કરતા હતા એ વાત એમના તપસ્વી જીવન પ્રત્યે વિશેષ આદર ઉત્પન્ન કરે એવી છે. બહુ નારાજ થતા ત્યારે તેઓ દુઃખ સાથે માત્ર એટલું જ કહેતાઃ “હત, તારું ભલું થાય!” પણ સમતા અને લાગણીથી ભરેલા આટલા શબ્દો પણ કોઈની લાગણીને સ્પર્શી જવા બસ થઈ પડતા.
એમને એક મુદ્રાલેખ હતું કે મનને જરાય નવરું પડવા ન દેવું, કે જેથી એ નખેદ વાળવાનું તોફાન કરી બેસે. એમની તપ, જપ, ધ્યાન, સ્વાધ્યાય અને યોગની બધીય પ્રવૃત્તિઓ પાછળ આ આત્મજાગૃતિ જ સતત કામ કરતી રહી છે. આવી અપ્રમત્તતાને પાઠ શીખવાની બહુ જરૂર લેખાય.
એમના હાથે અનેક પ્રતિષ્ઠા અને અંજનશલાકાઓ થઈ છે. અને ભાઇ-બહેનની દીક્ષાએ તે એમના હાથે સેંકડોની સંખ્યામાં થઇ છે. આમ છતાં એમના પિતાને શિષ્ય સમુદાય
