________________
વિવેક પ્રદીપ ‘નમા’
39
‘ નમા ’શબ્દ સન્માનવાચક છે. એટલું જ નહિ, પરંતુ ભારાભાર ભક્તિભાવ અને સમપ ણુભાવના પણ દ્યોતક છે.
આ દુનિયાના નાના-મોટા કોઈ પણ વ્યવહારમાંથી જો ‘નમેા ’ શબ્દના ભાવને ખેંચી લેવામાં આવે તે તે વ્યવહાર–ક્રિયા ચૂસાએલી શેરડી જેવી જ લાગે.
‘ અરે ! ભલા આદમી ! મીઠા આવકારથી ય ગયા ?” એ વાકચન ઉપયાગ જ્યારે કાઇ શાણા પુરુષ કરતા હાય છે, ત્યારે જેને ઉદ્દેશીને તે એ વાક્ય ખેલતા હોય છે તેને તે એ જ કહેવા માગતા હોય છે કે તારા ઘરમાં અન્ન—પાણીની અછત હતી, પરંતુ અંતરમાં આવકારની ય અછત હતી કે શું ? અન્નપાણીમાં અનુકૂળતા સાનુકૂળતા જોવાય, પરંતુ આવા, પધારા' જેવા મીઠા એ શબ્દોને કઇ પ્રતિકૂળતા કે સાનુકૂળતાની રાહ જોવી પડે તેમ છે?
આ ત। નમે’નાં મૂળ લેાકમાં કેટલાં ઊંડાં ઊતરેલાં છે તે બતાવવા પૂરતું જ ટાંકયું. ખાકી અહી જે કહેવાનુ છે તે તેા · નમા ’ના તાત્ત્વિક સ્વરૂપ વિષે છે.
6
દુનિયાના જીવાને ઊંચા લાવનારા તમા' શબ્દ અનાદિકાળથી આ સસારમાં એના ગુણ વૈશિષ્ટયના પ્રભાવે સૂર્ય અને ચન્દ્રની જેમ દીપી રહ્યો છે.
‘નમા ’ છે. જેના મગલ પ્રારંભમાં, એવા નમસ્કારમહામંત્ર આ સસારમાં અનાદિકાળથી વિદ્યમાન છે. તે હકીકત નમા 'માં રહેલા સામર્થ્યના પ્રતિપાદન માટે પૂરતી ગણાય.
"
