________________
૧૫૮
શ્રીનમસ્કાર નિષ્ઠા કરવાને બદલે જડ અને અસાર ગ્રહણ કરવામાં જ તેને આનંદ આવે છે. મનની આ જડભાવલીનતા નવકારના પ્રભાવે સારી રીતે દૂર થઈ જાય છે.
મનમાં નવકાર બેલાય છે એટલે અંદરનું મલિન વાતાવરણ સાફ થવા માંડે છે, તેમ જ શરીર ઉપરની પકડ ઢીલી થવા માંડે છે. તે પકડ જેમ જેમ ઢીલી થતી જાય છે તેમ તેમ અંતર ચૈતન્યને પ્રવાહ સૂફમમાર્ગો દ્વારા સંસારમાં પવિત્રતા પ્રસરાવે છે. માનવીનું શરીર એ ચિતન્યનું અદ્ભુત માધ્યમ હોવાને સાધકને પૂરેપૂરે ખ્યાલ આવે છે, તે ખાલના પ્રભાવે તેની જડાસક્તિ દિન-પ્રતિદિન ઓસરતી જાય છે, સુખ-દુઃખની તેની સમજમાં, મેટ ફેર પડતે જાય છે, ભયાનક મુશ્કેલીના પ્રસંગ વખતે પણ તે પિતે આંતરિક શક્તિમાં, એકાગ્ર મનના બળ વડે સ્થિરતા ધારણ કરી શકે છે. તે સ્થિરતાના પ્રતાપે જડને તાબે થવાની દુઃખદ સ્થિતિમાં પહોંચવાને બદલે, જડને સ્વાધીન કરવાની સુખદ સ્થિતિમાં ટકી શકે છે.
પ્રભાતના પ્રકાશમાં નાહવા મળે અને માનવી જેમ અનેરી તાજગી અનુભવે, શારદી ચંદ્રના શીળા તેજ પીવા મળે અને માનવી જેમ અનેરી આહલાદકતા અનુભવે, તેમ નવકારના ઉચ્ચારમાંથી જન્મતા વિનિના સ્પર્શ માનવીના આંતશરીરમાં એવી અનુપમ શાંતિ અને સુસંવાદિતા ફેલાય છે. કે તેના આનંદમાં તેને બધે થાક, ઉદાસીનતા, ચિંતા અને ભય અદશ્ય થઈ જાય છે.
