Book Title: Mahavrato
Author(s): Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust

View full book text
Previous | Next

Page 302
________________ મહાવ્રતોની રક્ષાતો-વૃદ્ધિનો અમોઘ ઉપાય : ભાવતાઓ જાય છે... એટલે એ બધું વહોરતી વખતે પણ ખાસ કાળજી કરવી જ પડે. ચણા-મમરા વગેરેમાં પણ ઈયળો થઈ જાય છે. જો ચણામાં કાણા પડેલા હોય તો જીવાતની શક્યતા પાકી... રોટલી-રોટલા ઉપર પણ કીડી ચડી હોય, ઘીના કારણે ત્યાં જ ચોંટીને મરી ગઈ હોય... આવું પણ બને. માટે દરેકે દરેક રોટલી-રોટલા જોઈ-ચકાસી લેવા જોઈએ. શાકમાં કે દાળમાં ક્યારેક વાંદા વગેરે મરી ગયેલા હોય... જો ધ્યાનથી જોવામાં ન આવે તો એ વાંદા વગેરે ગોચરીમાં આવી જાય. આપણે કોકમ જ સમજી બેસીએ... ચેવડો-મમરા વગેરે ફરસાણો પણ એવા છે કે એમાં કાં તો અંદર જીવાતો ઉત્પન્ન થાય અથવા તો બહારથી એની અંદર જીવાતો આવેલી હોય... ટુંકમાં કોઈપણ વસ્તુ વહોરીએ પછી એ ઘન પદાર્થ હોય કે દૂધ-ઘી-૨સ-પાણીસરબત વગેરે પ્રવાહી‘પદાર્થ હોય, એ બધું બરાબર જોઈ લેવું. કદાચ વહોરતી વખતે જોવાનું ન ફાવે તો છેવટે વાપરતી વખતે તો દરેકે દરેક વસ્તુ, દરેકે દરેક કોળીયો બરાબર જોઈને જ વાપરવો... દૂધમાં કીડી વગેરે મરેલી પડી હોય, તો જો ધ્યાનથી ન જોઈએ તો એ દૂધનો મસાલો જ લાગે. આપણે એમ જ સમજીએ કે દૂધમાં એલચીનો પાવડર છે. હકીકતમાં કીડીના તૂટી ગયેલા અવયવો પણ એ હોઈ શકે છે.... આમ પ્રથમ મહાવ્રતની પાંચ ભાવનાઓ આપણે જોઈ. દ્વિતીય મહાવ્રતની પાંચ ભાવનાઓ કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા યોગશાસ્ત્રમાં બીજા મહાવ્રતની પાંચ ભાવના દર્શાવતા ફરમાવે છે કે, हांस्यलोमभयक्रोधप्रत्याख्यानैर्निरन्तरम् । आलोच्य भाषणेनापि भावयेत् सुनूतव्रतम् । હાસ્ય : જે સંયમીવૃંદો સારા છે, જેમાં પરસ્પર સંયમીઓને ઘણો આત્મીયભાવ, મૈત્રીભાવ, લાગણીભાવ છે... એ સંયમીવૃંદોમાં એ બધું સારું હોવા છતાં એમાં એક નાનકડો દોષ ઘૂસી જાય છે. એ છે પરસ્પર મજાક-મશ્કરી કરવી, હસવું - હસાવવું. આત્મીયતા હોય એટલે દિવસે ગોચરી દરમ્યાન, રાત્રે પ્રતિક્રમણ બાદ અને એ સિવાયના પણ સમયમાં સંયમીઓ સાથે બેસે, અલક-મલકની વાતો કરે. એમાં હાસ્યના મોજા પણ ઉછળે, એક બીજા માટે કટાક્ષો પણ થાય, એ રીતે જૂઠ પણ બોલાય. અલબત્ત વ્યવહારમાં, સમાજમાં ‘હસવું' એ સારી ચીજ ગણાય છે... પણ અધ્યાત્મ ક્ષેત્રે હાસ્ય એ પણ મહાભયંકર છે. અનંત સંસાર વધારવાની તાકાત હાસ્યમાં છે, ક્ષપક શ્રેણીને અટકાવી દેવાની તાકાત આ હાસ્યમાં છે, ઉત્પન્ન થયેલા વિશિષ્ટ XXX 301 **

Loading...

Page Navigation
1 ... 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338