________________
પીઠિકા
अकृत्वा न्यासजाल यो मूढत्वात्प्रजपेन्मनुम् । सर्वविघ्नैः स बाध्यः स्याद् व्याघ्रैः मृगशिशुर्यथा ॥
અઃ– મૂઢતાથી ત્યાસ' વગેરે કર્યાં વિના જ જે મનુને જપે છે, તે વ્યાધ્રોથી પીડિત મૃગશિશુની જેમ સર્વવિઘ્નોથી બાધિત થાય છે.
*
૨૩
ન્યાસ: દેહના ચક્રસ્થાનામાં તથા સહસ્રારમાં જિનનામાને ક્રમશઃ સાડાત્રણ વલયમાં ન્યાસ–અન્તર્વ્યાસ એ સમાલ બન માટેની એક ચેગિક–પ્રક્રિયા છે, તેનાથી ‘શબ્દ' તથા અર્થ પ્રત્યે સાંનિધ્ય પ્રાપ્ત થાય છે અને અંતર ગ ઓધિરૂપ પ્રત્યય જાગે છે.
સ્મરણ રાખવું જોઈએ કે મેાક્ષવ્યાપારના મૂળમાં સર્વત્ર એ વ્યાપાર વિદ્યમાન રહે છે.
એક વ્યાપારના મૂળમાં એક માત્ર સ્વભાવ ( સંકલ્પ જ ) કાય કરે છે. પુરુષની ઇચ્છા અથવા પ્રયત્નની કાંઈ જરૂર નથી રહેતી કેવળ સાંનિધ્ય પર્યાપ્ત
છે.
બીજા વ્યાપારના મૂળમાં ઇચ્છાશકિત અથવા તદનુરૂપ કાર્ય કર્તૃત્વ-શકિત વિદ્યમાન હાય છે.
પ્રથમ વ્યાપાર ન હોય તો બીજા વ્યાપારની કાંઈ જરૂર રહેતી નથી. હવે કતૃત્વ શું છે? તે આપણે વિચારીએ. કર્તૃત્વ એ પ્રકારનું છેઃ— (૧) કરણ (ક્રિયા કરવા )થી અને ( ૨ ) સંકલ્પમાત્રથી
એ
આમાં કરણની અપેક્ષાએ ( ઘટકા માં ) કર્તાપણું કુલાલ ( કુંભકાર ) આદિનું છે.
સંકલ્પ પણ એ પ્રકારના હોય છે(૧) મનોવ્યાપારરૂપ અને (૨) સંનિધિરૂપ. આમાં મને વ્યાપારરૂપ કર્તાપણું બ્રહ્મ આદિનું છે. જયારે સ ંનિધિમાત્રવડે કર્તાપણું જિનનામમંત્રનું છે. જિનનામમંત્રનું કર્તાપણું વિકૃતિના હેતુભૂત બાહ્ય કરણની અપેક્ષાએ નથી કારણ કે તેઓ (જિનભગવંતા) નિમ`લ છે અને કરણ આદિપ ઉપાધિથી રહિત છે. લાકમાં વિકારીપણું ઉપાધિવાળાઓમાં જ જાય છે, તેથી કર્તાપણાવડે (કર્તા હોવા છતાં) અવિકારી હોવું વિરૂદ્ધ નથી.
Jain Education International 2010_03
પ્રસ્તુત સ્તવમાં ઉપાધિરહિત અને અશેષ તાદશ જિનશકિતના પ્રવતક નામમંત્ર છે, તે નામમંત્રરૂપ ચતુર્વિશતિ જિનનામની કતૃત્વ-શક્તિનું કાર્યસિદ્ધિ માટે સાંનિધ્ય પ્રાપ્ત કરવાના, શબ્દના અન્તર્યાંસ અને સજપવડે પ્રયાગ
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
