________________
so
કાન્સપ્લાન “લેગર્સ–સૂત્રમાં સાધના–માગ વિષે જે જે સંકેત મળ્યાં તેનું સવિસ્તારથી વિવેચન પ્રસ્તુત ગ્રંથના વિભાગ : ૧ માં કરવામાં આવ્યું છે. તેથી અડીં તે વિચારેનું પુનરાવર્તન કર્યા સિવાય માત્ર “પરતત્ત્વજન ક્રિયાનું જ નિરૂપણ કરેલ છે.
ચય” એટલે “અરિહંત ભગવંતની પ્રતિમા તેનું આલંબન કાસગંધ્યાનમાં કેવી રીતે ગ્રહણ કરવું તે અંગેનો ગાભ્યાસ દર્શાવતું જે સૂત્ર તે “અરિડુતચેઈયાણું-સૂત્ર” અથવા “ચૈત્યસ્તવ” અથવા “ચેઈયથય-સુત્ત.” પ્રસ્તુત સૂત્રના ગાભ્યાસમાં “આલંબનગ” ઉપર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે, એમ જણાય છે. બાકીના ગાંગે પણ ગણરૂપે રહ્યાં જ છે. પ્રસ્તુત સૂત્રમાં – (૧) વંદન પ્રત્યય—એ વનકલ્યાણક સમયે શ્રીશકેન્દ્ર કરેલા વંદનને
સૂચક છે. (૨) પૂજન પ્રત્યય—એ જન્મકલ્યાણક સમયે શ્રીશકેન્દ્ર કરેલા જન્મ
અભિષેકરૂપ પૂજનને સૂચક છે. (૩) સત્કાર પ્રચય–એ રાજ્યપદદ્ધિને સૂચક છે. (૪) સન્માન પ્રત્યય-એ દીક્ષાકલ્યાણક સમયે દેએ તથા નરેન્દ્રોએ
કરેલા સન્માનને સૂચક છે. (૫) બેધિલાભ પ્રત્યય—એ કેવળજ્ઞાનકલ્યાણક – પ્રજ્ઞા પ્રક તથા
સમવસરણને સૂચક છે. (૬) નિરુપસર્ગ પ્રત્યય—એ નિર્વાણકલ્યાણક-સિદ્ધાવસ્થા–ત્રણજગતના
પૂજ્યપણને સૂચક છે.
અ. પ્રમાણે આલંબનગરવડે ષસૂચક નિમિત્તોની સંપદાને નિદેશ થયે છે. આ નિમિત્તો વસ્તુતઃ દરેક અરિહંત ભગવંતના ચરમભવની શર્મહાકલ્યાણકારી મુખ્ય અવસ્થા–વિશેષના સૂચક છે. તે અવસ્થા–ષકમાંથી પ્રસ્તુત અવસ્થા–ષક કેઈ વ્યક્તિનું નથી, પરંતુ સમિષ્ટિનું છે. તેથી તે અનંત અરિહને તેટલું જ સ્પશે છે. સત્કાર નિમિત્ત સિવાયનાં પાંચ નિમિત્તે પાંચ કલ્યાણક તરીકે સુવિખ્યાત છે અને સત્કારનિમિત્તને રાજ્યપદદ્ધિ તરીકે સમજી શકાય છે. દરેક તીર્થકર રાજા નથી હોતા પરંતુ તે રાજાના સંબંધી હોય છે અને તે અંગે રાજ્યની તે તે પદવી–ઋદ્ધિ હોય છે.
Jain Education International 2010_03
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
