Book Title: Kalpniryukti
Author(s): Bhadrabahusuri, Manikyashekharsuri, Vairagyarativijay
Publisher: Shrutbhuvan Sansodhan Kendra

View full book text
Previous | Next

Page 21
________________ 20 'विशेष शतक प्रकरण'१ में स्पष्टीकरण दिया है। ग्लान के लिये विगई ग्रहण करने का विधि सूत्र में इस प्रकार बताया है । ग्लान के लिये जितनी विगई का ग्रहण जरूरी है उतनी ही ले । दाता के आग्रह पर भी अधिक विगई का ग्रहण न करे । जिससे दाता को यह विश्वास हो कि, यह लोग ग्लान के लिये विगई का ग्रहण करते हैं । जरूरत पड़ने पर तीन बार जा कर याचना कर सकते हैं, पर अधिक ग्रहण न करे । दाता अपनी खुशी से आग्रह करता है, तो अधिक विगई का ग्रहण करने में कोई बाधा नहीं ।२ ग्लानादिकार्ये ग्रहीष्यामः' स वदेत् ‘गृहीत चतुर्मासी यावत्प्रभूताः सन्ति' ततो ग्राह्याः बालादीनां च देया न तरुणानाम् । यद्यपि मद्यादिवर्जनं यावज्जीवमत्स्येव तथापि कदाचिदत्यन्तापवाददशायां ग्रहणेऽपि कृतपर्युषणानां सर्वथा निषेधः ॥१७॥ १. ननु-कल्पसूत्रे पञ्चमसामाचार्यां 'वासावासं पज्जोसवियाणं नो कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीणं वा हट्ठाणं तुट्ठाणं-आरोग्गाणं बलियसरीराणं इमाओ नवरसविगइओ अभिक्खणं २ आहारित्तए। तंजहा खीरं दहिं नवणीयं सप्पि तिल्लं गुडं महुं मज्जं मंसं । इत्युक्तं तत्कथं घटते, मद्यादिविकृतीनाम् अभक्ष्यत्वेन यावज्जीवं साधूनां वजितत्वात् ? उच्यते, यद्यपि साधूनां तद्वर्जनम् अस्त्येव, परं कदाचिद् अत्यन्तापवाददशायां ग्रहणेऽपि कृतपर्युषणानां सर्वथा निषेधः । तत्र तासां परिभोगो बहि: परिभोगार्थे ज्ञेयः । यदुक्तं श्रीआचाराङ्गे द्वितीय श्रुतस्कन्धे प्रथमोद्देशके, तथाहि ‘से भिक्खू वा से जं पुण जाणेज्जा बहुअट्ठियं वा मंसं वा मच्छगं वा बहुकंटयं, अस्सि खलु पडिग्गहियंसि अप्पे सिया भोयणजाए बहुउज्झियधम्मिए तह पगारं बहुअट्ठियं वा मंसं मच्छगं वा बहुकंटयं लाभे संते, नो पडिग्गहेज्जा, से भिक्खू वा २ जाव समाणे सिया णं परो बहुअट्ठिएणं मंसेणं मच्छेणं वा उवनिमंतेज्जा आउसंतो समणा अभिकक्खंसि बहुअट्ठिअं मंसं पडिग्गहित्तए । तंजहा तहप्पगारं निग्घोसं सुच्चा निसम्म से पुव्वामेव आलोएज्जा, आउसोत्ति वा, भइणी वा नो खलु मे कप्पइ बहुअट्ठिअं मंसं पडिग्गाहितए, अभिकक्खंसि मे दाउं जावइयं तावइयं पुग्गलं दलयाहि मा अट्ठियाई से एवं वयंतस्स परो अभिहट्ट अंतो पडिग्गहगंसि बहुअट्ठियं मंसं पडिभाएत्ता नीहट्ट दलेज्जा, तहप्पगारं पडिग्गहगं परहत्थंसि परपायंसि वा अफासुयं जाव नो पडिग्गए, से य आहच्च पडिगाहिए सिया, तं नो हित्ति वएज्जा, नो अणहित्ति वएज्जा, से तमादाय एगंतमवक्कमेज्जा, अहे आरामंसि वा अहे उवस्सगंसि वा, अप्पंडे जाव असंताणए वा, मंसगं २ मच्छगं २ भुत्ता, अट्ठियाइ कंटगे गहाय, से तमायाय एगंतमवक्कमेज्जा, अहे झामथंडिल्लंसि वा जाव पमज्जिय २ परिटुवेज्जा एवं मांससूत्रमपि ज्ञेयम् । अस्य च उपादानं क्वचिद् लूताद्युपशमनार्थं सद्वैद्योक्तं देशतो बाह्यपरिभोगेन स्वेदादिना ज्ञानाद्युपकारकत्वात् फलवद् दृष्टं भुजिश्च अत्र बहिःपरिभोगार्थे, न अभ्यवहारार्थे पदातिभोगवत्, एवं गृहस्थामन्त्रणादिविधिपुद्गलसूत्रमपि सुगमम्, इति तदेवम् आदिना छेदसूत्राभिप्रायेण ग्रहणे सत्यपि कण्टकादिपरिष्ठापनविधिरपि सुगमः । इति बहि: परिभोगार्थे साधूनां मांसादिग्रहणविचारः ॥९६।। (विशेष जानकारी हेतु देखिये - जैन आगम अने मांसाहार ऐतिहासिक चर्चा आ.श्रीवि.शीलचन्द्रसू. अनुसन्धान अंक-४१ पृष्ठ-१ ।) २. वासावासं पज्जोसवियाणं अत्थेगइयाणं एवं वुत्तपुव्वं भवइ, अट्ठो भंते ! गिलाणस्स, से य वइज्जा अट्ठो, से य पुच्छियव्वे केवइएणं अट्ठो ? से य वइज्जा एवइएणं अट्ठो गिलाणस्स, जं से पमाणं वयइ से पमाणओ चित्तव्वे, से य विनविज्जा, से य विन्नवेमाणे लभिज्जा, से य पमाणपत्ते होउ

Loading...

Page Navigation
1 ... 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137