Kalpniryukti

Book Title: Kalpniryukti
Author(s): Bhadrabahusuri, Manikyashekharsuri, Vairagyarativijay
Publisher: Shrutbhuvan Sansodhan Kendra

View full book textPrevious | Next

Page 27
________________

२
कल्पनिर्युक्तिः
परिवसणा पज्जुसणा, पज्जोसवणा य वासवासो य । पढमसमोसरणं ति य, ठवणा जेट्टोग्गहेगट्ठा ॥५३॥
खेत्तं पडिलेहेति । एतेण संबंधेण पज्जोसमणाकप्पो संपत्तो । तस्स दारा चत्तारि । अधिकारो वासावासजोग्गेण खेत्तेण उवधिणा य, जा य वासासु मज्जाया । णामणिप्फन्नो पज्जोसमणाकप्पो । दुपदं नाम, पज्जोसमणा कप्पो य, पज्जोसमणाए कप्पो पज्जोसमणाकप्पो । पज्जायाणं ओसमणा' पज्जोसमणा । अधवा परि सव्वतो भावे, उष निवासे, एस पज्जोसमणा। इदाणिं णिज्जुत्ती - वित्थारो । पज्जोसमणाए गाथाद्वयं । पज्जोसमणा एतेसिं अक्खराणं शक्रेन्द्र-पुरन्दरवदेकार्थिकानि नामानि गुणनिष्फण्णानि गोण्णानि, जम्हा पवज्जा-परियातो पज्जोसमणा - वरिसेहिं गणिज्जति तेण परियाग-ववत्थवणा भण्णति । (१) जधा आलोयण-वंदणगादीसु जहारातिणियाए कीरमाणेसु अणज्जमाणे परियाए पुच्छा भवति। कति पज्जोसमणातो गताओ उवट्ठावितस्स ? जम्हा उडुबद्धिया दव्व-खेत्त-कालभाव-पज्जाया इत्थ पज्जोसविज्जंति उज्झिज्जंति त्ति भणितं होइ । (२) अण्णारिसा दव्वादिपज्जाया वासारत्ते आयरिज्जंति तम्हा पज्जोसमणा भण्णति । (३) पागतियत्ति पज्जोसवण त्ति एतं सव्वलोग सामण्णं । पागतिया गिहत्था (४) एगत्थ चत्तारि मासा परिवसंति त्ति परिवसणा । (५) सव्वासु दिसासु ण परिब्भमंतीति पज्जुसणा । (६) वरिसासु चत्तारि मासा एगत्थ अच्छंतीति वासावासो । (७) निव्वाघातेणं पाउसे चेव वासपाउग्गं खित्तं पविसंतीति पढम-समोसरणं । (८) उडुबद्धातो अण्णा मेरा ठविज्जतीति ठवणा । (९)
पर्युषणा (५) पज्जोसवना सैद्धान्तिकं नाम (६) वर्षावासः (७) प्रथम समवसरणमिति (८) च स्थापना (९) ज्येष्ठावग्रहः (१०) एतानि एकार्थिकानि नामानि ज्ञेयानि ॥
१. यथाक्रमं वन्द्यमाने पर्यायपृच्छाया उपस्थापितस्य कति पर्युषणा गता: ? इति पर्यायव्यवस्थापनम् आर्षं नाम । यतः सिद्धान्ते श्रावणाद्यवर्षाकालाद्यो वर्षाकालः ।
२. ऋतुबद्धिका द्रव्यक्षेत्रकालभावाः पर्युष्यन्ते त्यज्यन्ते । अत्र 'म' रूपम् ।
३. प्राकृतिका=गृहस्था एकत्र चतुरो मासांस्तिष्ठन्ति पर्युषणायाः प्राकृतिका नाम । ४. परिवसणा सर्वासु दिक्षु न परिभ्रमन्ति ।
५. पर्युषणा - 'उष निवासे,' परि= समन्तात् चतुरो मासानेकत्र तिष्ठन्ति पर्युषणा ।
१. उपशमना क्रोधादिपर्यायाणाम् यदि वा ऋतुबद्धसत्कानां द्रव्यादिपर्यायाणामुज्झनं, नवानां च वर्षारात्रे समाचरणम् ।


Page Navigation
1 ... 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137