Kalpniryukti

Author(s): Bhadrabahusuri, Manikyashekharsuri, Vairagyarativijay
Publisher: Shrutbhuvan Sansodhan Kendra

Page 58

कल्पनियुक्तिः
६५. संजमखेत्तचुयाणं, णाणट्ठि-तवस्सि-अणहियासाणं ।
आसज्ज भिक्खकालं, उत्तरकरणेण जतियव्वं ॥११६॥ ६६. उण्णियवासाकप्पो, लाउयपायं च लब्भए जत्थ ।
सज्झाएसणसोही, वरिसति काले य तं खित्तं ॥११७॥
तिम्मेति । एवं वग्घारितं तत्थ ण कप्पति, 'कप्पति से अप्पवुट्टिकायंसि संतरुत्तरस्स०' जता पुण साधू णाणट्ठी कंचि सुतखंधं दरपढितं, सो य ण तरति विणा आहारेण चाउक्कालं पोरिसिं कातुं, अहवा तवस्सी तेण विगिटुं तवोकम्मं कतं, तद्दिवसं च वासं पडति जद्दिवसं पारिततो, अथवा कोइ छुहालुतो अणहियासओ होज्जा, एते तिण्णिवि वग्घारितेवि पडते हिंडेंति संतरुत्तराः ॥११५॥
(६५-६८) (प्रा०चू०) ते य पुणो कतायि संजमखेत्तचुता णाम-जत्थ वासकप्पा उण्णिया लब्भंति, जत्थ पादाणि अण्णाणि य संजमोवगरणाणि लब्भंति तं संजमखित्तं । ते य तओ संजमखित्ताओ चुया असिवाई कारणेहिं गता अन्नखेत्तं संकंता जत्थ संजमोवगरणाणि वासकप्पा य दुल्लभा, ताहे जद्दिवसं वासं पडति तद्दिवसं अच्छंतु । जदा नाणट्ठी तवस्सी अणधियासया भवंति, तदा आसज्ज भिक्खाकालं उत्तरकरणेण जतंति ।
__ जति उन्नियं अस्थि तेण हिंडति, असति उण्णियस्स उट्टयेणं, उट्टियस्स असति कुतवेण । “जाहे एवं तिविधंपि वालगं णत्थि ताहे जं सोत्तियं पंडरं घणमसिणं तेण हिंडंति । ज्ञानार्थि-तपस्वि-अनध्यासिकानां वघारिवृष्टौ ग्रहणं स्यात् । ज्ञानार्थी आहारं विना चतुःकालं स्वाध्यायं कर्तुं न शक्नोति । विकृष्टतपस्विनः पारणं तदा जातम् । अनध्यासिक: क्षुधालुः । एवं वघारिए ग्रहणं स्यात् । एते त्रयः वघारीवृष्टौ पतन्त्यामपि संस्तारोत्तरकल्पद्वययुता भिक्षाया ग्रहणं कुर्युः ॥११५।।
(६५-६८) (अव०) संयमक्षेत्रं नाम यत्र उण्णिय यत्र और्णा वर्षाकल्पा लभ्यन्ते । यत्रालाबुपात्राण्यन्यानि च संयमोपकरणानि लभ्यन्ते । स्वाध्यायैषणायाः शुद्धिर्भवति । यत्र-वर्षति
१. प्राचीनचूर्णौ संजम ॥११६॥ उण्णिय ॥११७।। इत्येवं व्याख्याक्रमो दृश्यते, अवचूर्णौ संजम ॥११६।। पुव्वा ॥११७।। उण्णिय ॥११८।। इत्येवं व्याख्याक्रमो दृश्यते । अत्र प्राचीनचूणिमनुसृत्य नियुक्तिगाथाक्रमो निर्दिष्टः । २. अल्पपठितम् अर्धपठितम् वा । ३. आन्तरः सौत्रः कल्पः, उत्तर औणिकस्ताभ्यां प्रावृत्ताः । ४. [य] इत्यधिकं पु० । ५. अथ चतुर्थो भेद उच्यते-से किं तमित्यादि । अत्रोत्तरम्, वालयं पंचविहमित्यादि । वालेभ्यः, ऊरणिकादिलोमभ्यो जातं वालजम् । तत्पञ्चविधं प्रज्ञप्तम्, तद्यथा, ऊर्णाया इदमौर्णिकम्, उष्ट्राणामिदमौष्टिकम्, एते द्वे अपि प्रतीते । ये मृगेभ्यो ह्रस्वका मृगाकृतयो बृहत्पुच्छा आटविकजीवविशेषास्तल्लोमनिष्पन्नं मृगलोमिकम् । उन्दुररोमनिष्पन्नं कौतवम् । ऊर्णादीनां यदुद्वरितं किट्टिसं