Kalpniryukti

Author(s): Bhadrabahusuri, Manikyashekharsuri, Vairagyarativijay
Publisher: Shrutbhuvan Sansodhan Kendra

Page 95

७०
कल्पनियुक्तिः
मासकप्पो कओ तं वासपाउग्गं खेत्तं, अण्णं च णत्थि वासपाउग्गं ताहे तत्थेव पज्जोसवेंति । वासं च गाढं अणुवरयं आढत्तं, ताहे तत्थेव पज्जोवसेंति । एक्कारसीओ आढवेउं डगलादीतं गेहंति, पज्जोसवणाकप्पं कहेंति, ताहे आसाढपुण्णिमाए पज्जोसवेंति । एस उस्सग्गो । सेसकालं पज्जोसवेंताणं अववातो । अववाते वि सवीसतिरातमासाती परेण अतिक्कमेउं ण वट्टति । सवीसतिराते मासे पुण्णे जति वासखेत्तं ण लब्भति तो रुक्खहेट्ठा वि पज्जोसवेयव्वं । तं च पुण्णिमाए पंचमीए दसमीए एवमादिपव्वेसु पज्जोसवेयव्वं णो अपव्वेसु । सीसो पुच्छति "इयाणिं कहं चउत्थीए-अपव्वे पज्जोसविज्जति ?"
आयरिओ भणति-"कारणिया चउत्थी अज्जकालगायरिएण पवत्तिया । कहं ? भण्णते कारणं-कालगायरिओ विहरंतो 'उज्जेणि' गतो । तत्थ वासावासं ठिओ । तत्थ णगरीए 'बलमित्तो' राया। तस्स कणिट्ठो भाया 'भाणुमित्तो' जुवराया । तेसिं भगिणी 'भाणुसिरी' णाम । तिसे पुत्तो 'बलभाणू' णाम । सो पगितिभद्दविणीययाए साहू पज्जुवासति । आयरिएहिं से धम्मो कहितो-पडिबद्धो पव्वाविओ य । तेहि य बलमित्त-भाणुमित्तेहिं रुठेहिं कालगज्जो पज्जोसविते णिव्विसतो कतो ।
केति आयरिया भणंति-जहा बलमित्त-भाणुमित्ता कालगायरियाणं भागिणेज्जा भवंति । "माउलो" त्ति काउं महंतं आयरं करेंति, अब्भुट्ठाणादियं । तं च पुरोहियस्स अप्पत्तियं, भणाति य एस सुद्दपासंडो वेतादिबाहिरो, रण्णो अग्गतो पुणो पुणो उल्लावेतो आयरिएण णिप्पिट्ठप्पसिणवागरणो कतो । ताहे सो पुरोहितो आयरियस्स पदुट्ठो रायाणं अणुलोमेहिं विप्परिणामेति । एते रिसितो महाणुभावा, एते जेण पहेणं गच्छंति तेण पहेणं जति रण्णो जणो गच्छति पताणिं वा अक्कमइ तो असिवं भवति, तम्हा विसज्जेहि, ताहे विसज्जिता । अण्णे भणंति
रण्णा उवाएण विसज्जिता । कहं ? सव्वम्मि णगरे किल रण्णा अणेसणा कराविता, ताहे से णिग्गता । एवमादियाण कारणाण अण्णतमेण णिग्गता विहरंता "पतिट्ठाणं" णगरं तेण पट्ठिता । पतिट्ठाणसमणसंघस्स य अज्जकालगेहिं संदिट्ठ-जावाहं आगच्छामि ताव तुब्भेहिं णो पज्जोसवियव्वं । तत्थ य 'सायवाहणो' राया सावतो, सो य कालगज्जं एतं सोउं णिग्गतो अभिमुहो समणसंघो य, महाविभूईए पविट्ठो कालगज्जो । पवितुहिं य भणियं-"भद्दवयसुद्धपंचमीए पज्जोसविज्जति", समणसंघेण पडिवण्णं । ताहे रण्णा भणियं-तद्दिवसं मम लोगाणुवत्तीए इंदो अणुजाएयव्वो होहीति, साहूचेतिते ण पज्जुवासेस्सं, तो छट्ठीए पज्जोसवणा कज्जउ । आयरिएहिं भणियं-ण वट्टइ अतिकामेउं। ताहे रण्णा भणियं-अणागयं चउत्थीए पज्जोसविज्जति । आयरिएण भणियं-एवं भवउ । ताहे चउत्थीए पज्जोसवियं । एवं जुगप्पहाणेहिं चउत्थी कारणे पवत्तिता । सच्चेवाणुमता सव्वसाधूणं । रण्णा अंतेपरियाओ भणिता-तब्भे अमावासाए उववासं काउं पडिवयाए सव्वखज्ज-भोज्जविहीहिं साध उत्तरपारणए पडिलाभेत्ता पारेह, पज्जोवसणाए अट्ठमं ति काउं पडिवयाए उत्तरपारणयं भवति, तं च सव्वलोगेण वि कयं, ततो पभिति 'मरहट्ठविसए' 'समणपूय' त्ति छणो पवत्तो ॥३१५४॥ इयाणि पंचगपरिहाणिमधिकृत्य कालावग्रह उच्यते
१. राजपुत्रत्वात् ।