Page Text
________________
२
कल्पनिर्युक्तिः
परिवसणा पज्जुसणा, पज्जोसवणा य वासवासो य । पढमसमोसरणं ति य, ठवणा जेट्टोग्गहेगट्ठा ॥५३॥
खेत्तं पडिलेहेति । एतेण संबंधेण पज्जोसमणाकप्पो संपत्तो । तस्स दारा चत्तारि । अधिकारो वासावासजोग्गेण खेत्तेण उवधिणा य, जा य वासासु मज्जाया । णामणिप्फन्नो पज्जोसमणाकप्पो । दुपदं नाम, पज्जोसमणा कप्पो य, पज्जोसमणाए कप्पो पज्जोसमणाकप्पो । पज्जायाणं ओसमणा' पज्जोसमणा । अधवा परि सव्वतो भावे, उष निवासे, एस पज्जोसमणा। इदाणिं णिज्जुत्ती - वित्थारो । पज्जोसमणाए गाथाद्वयं । पज्जोसमणा एतेसिं अक्खराणं शक्रेन्द्र-पुरन्दरवदेकार्थिकानि नामानि गुणनिष्फण्णानि गोण्णानि, जम्हा पवज्जा-परियातो पज्जोसमणा - वरिसेहिं गणिज्जति तेण परियाग-ववत्थवणा भण्णति । (१) जधा आलोयण-वंदणगादीसु जहारातिणियाए कीरमाणेसु अणज्जमाणे परियाए पुच्छा भवति। कति पज्जोसमणातो गताओ उवट्ठावितस्स ? जम्हा उडुबद्धिया दव्व-खेत्त-कालभाव-पज्जाया इत्थ पज्जोसविज्जंति उज्झिज्जंति त्ति भणितं होइ । (२) अण्णारिसा दव्वादिपज्जाया वासारत्ते आयरिज्जंति तम्हा पज्जोसमणा भण्णति । (३) पागतियत्ति पज्जोसवण त्ति एतं सव्वलोग सामण्णं । पागतिया गिहत्था (४) एगत्थ चत्तारि मासा परिवसंति त्ति परिवसणा । (५) सव्वासु दिसासु ण परिब्भमंतीति पज्जुसणा । (६) वरिसासु चत्तारि मासा एगत्थ अच्छंतीति वासावासो । (७) निव्वाघातेणं पाउसे चेव वासपाउग्गं खित्तं पविसंतीति पढम-समोसरणं । (८) उडुबद्धातो अण्णा मेरा ठविज्जतीति ठवणा । (९)
पर्युषणा (५) पज्जोसवना सैद्धान्तिकं नाम (६) वर्षावासः (७) प्रथम समवसरणमिति (८) च स्थापना (९) ज्येष्ठावग्रहः (१०) एतानि एकार्थिकानि नामानि ज्ञेयानि ॥
१. यथाक्रमं वन्द्यमाने पर्यायपृच्छाया उपस्थापितस्य कति पर्युषणा गता: ? इति पर्यायव्यवस्थापनम् आर्षं नाम । यतः सिद्धान्ते श्रावणाद्यवर्षाकालाद्यो वर्षाकालः ।
२. ऋतुबद्धिका द्रव्यक्षेत्रकालभावाः पर्युष्यन्ते त्यज्यन्ते । अत्र 'म' रूपम् ।
३. प्राकृतिका=गृहस्था एकत्र चतुरो मासांस्तिष्ठन्ति पर्युषणायाः प्राकृतिका नाम । ४. परिवसणा सर्वासु दिक्षु न परिभ्रमन्ति ।
५. पर्युषणा - 'उष निवासे,' परि= समन्तात् चतुरो मासानेकत्र तिष्ठन्ति पर्युषणा ।
१. उपशमना क्रोधादिपर्यायाणाम् यदि वा ऋतुबद्धसत्कानां द्रव्यादिपर्यायाणामुज्झनं, नवानां च वर्षारात्रे समाचरणम् ।
| SR No. | 009260 |
| Book Title | Kalpniryukti |
| Original Sutra Author | Bhadrabahusuri |
| Author | Manikyashekharsuri, Vairagyarativijay |
| Publisher | Shrutbhuvan Sansodhan Kendra |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 137 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & agam_kalpsutra |
| File Size | 3 MB |