Kalpniryukti

Author(s): Bhadrabahusuri, Manikyashekharsuri, Vairagyarativijay
Publisher: Shrutbhuvan Sansodhan Kendra

Page 38

कल्पनिर्युक्तिः
२६. उड्डमहे तिरियम्मि य, सकोसयं सव्वतो हवइ खेत्तं । इंदपयमाइएसुं, छिद्दिसि इयरेसु चउ पंच ॥७७॥
२७. तिणि दुवे एक्का वा, वाघाएणं दिसा हवइ खेत्तं । उज्जाणाओ परेणं, छिण्णमडंबं तु अखेत्तं ॥७८॥
१३
कातव्वो । कथं पुण ? सव्वतो समंता छद्दिसातो पुव्वा दाहिणा अवरा उत्तरा उड्ढा अधा, चत्तारि विदिसातो असंववहारिणीओ एगपदेसियाओ त्ति काउं मुक्काओ । तासु छसु दिसासु एक्केक्काए अद्धजोयणं अद्धकोसं च भिक्खायरियाए गम्मति गत-पडियागतेणं सकोसं जोयणं भवति ॥७६॥
(२६-२७) (प्रा०चू० ) कहं पुण छद्दिसातो भवंति ? उच्यते - उड्डमहे० गाथा ।
इंदपदे गयग्गपदे पव्वतते उवरिं पि गामो हिट्ठा वि गामो । उड्डच्च तस्स मज्झमि वि गामो । मज्झिमेल्ल-गामस्स चउसुवि दिसासु गामा । मज्झिमेल - गामे ट्ठिताणं छिद्दासा भवंति। आदिग्गहणेणं जो अन्नो वि एरिसो पव्वतो होज्ज तस्स वि छद्दिसातो भवंति ।
स्यात् । अत ऊद्भूर्वं गमनाभावाच्च (?) तत् क्षेत्रं भवति । भवति सक्रोशं योजनं मुक्त्वा कारणजातम्
॥७५॥
(२६-२७) (अव० ) ऊर्ध्वम्, अधः, तिर्यग् सर्वतः सक्रोशं योजनं क्षेत्रं भवति । इन्द्रपद-गजाग्रपदादिषु षट् दिशो भवन्ति । इतरेषु क्षेत्रेषु चतस्रः पञ्च दिशः स्युः ॥७७||
तिस्रः द्वे एका वा दिग् व्याघातेन क्षेत्रं स्यात् । उद्यानात् परेण पर्वतपानीयादिभिरेता दिशो
सक्कोसं जोयणं उग्गहं ओगिण्हित्ताणं चिट्ठिउं अहालंदमवि ओग्गहे ॥ कल्पसूत्र ||२३२||
वासावासं पज्जोसवियाणं कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा सव्वओ समंता सक्कोसं जोयणं भिक्खायरियाए गंतुं पडिनियत्तए || जत्थ णं नई निच्चोदगा निच्चसंदणा णो कप्पइ सव्वओ समंता सकोसं जोयणं भिक्खा यरिआए गंतुं पडिएतए ।
एरावई कुणालाए, जत्थ चक्किया सिया एगं पायं जले किच्चा एगं पायं थले किच्चा, एवं चक्किया एवं णो कप्पइ सव्वओ समंता सक्कोसं जोयणं गंतुं पडिनियत्तए || एवं च णो चक्किया, एवं से णो कप्पइ सव्वओ समंता सक्कोसं जोयणं गंतुं पडिनियत्तए || २३३||
वासावासं पज्जोसवियाणं कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा जाव चत्तारि पंच जोयणाइं गंतुं पडिनियत्तए । अंतराऽवि से कप्पइ वत्थव्वए, नो से कप्पइ तं रयणि तत्थेव उवायणावित्तए ||२८७||
१. सेसेसु इति पाठान्तरम् ।