________________
स्थानाद्ययोगिनस्तीर्थोच्छेदाद्यालम्बनादपि ।
सूत्रदाने महादोष, इत्याचार्याः प्रचक्षते ||२७-८ ।।
‘‘સ્થાનાદિ કોઈ પણ યોગ જેમને પ્રાપ્ત થયો નથી એવા સ્થાનાદિયોગથી રહિત લોકોને ‘તીર્થનો ઉચ્છેદ થશે - એવી માન્યતાથી પણ ચૈત્યવંદનાદિનાં સૂત્રો આપવામાં મહાદોષ છે.’-એ પ્રમાણે પૂ.આ.ભ.શ્રી. હરિભદ્ર સૂ. મહારાજા કહે છે.'' આશય એ છે કે સહેજ પણ વિરતિનો પરિણામ જેને સ્પર્યો નથી એવા જીવો સ્થાનાદિ યોગથી રહિત છે. એવા જીવોને ચૈત્યવંદનાદિનાં સૂત્રો આપવાથી મહાદોષ થાય છે. કારણ કે ‘કાયાને વોસિરાવું છું'.... ઇત્યાદિ પ્રતિજ્ઞાનો તેઓ ભડ્ઝ કરે છે. જેથી માયામૃષાવાદ દોષ પ્રાપ્ત થાય છે.
‘‘આ રીતે સૂત્રવિહિત ક્રિયા કરનારાને જ ચૈત્યવન્દનાદિનાં સૂત્રો આપવાનો આગ્રહ રાખીએ અને અવિધિપૂર્વક ચૈત્યવંદનાદિને કરનારાને તે તે સૂત્રો આપવાનો નિષેધ કરીએ તો તીર્થનો ઉચ્છેદ થશે. કારણ કે વિધિપૂર્વક ક્રિયા કરનારા માંડ બેચાર મળે. તેઓના ગયા પછી અવિધિપૂર્વક ચૈત્યવંદનાદિ ક્રિયા કરનારાઓના કારણે તીર્થનો પ્રવાહ ચાલ્યા કરે છે. તેઓને જો ચૈત્યવંદનાદિનાં સૂત્રો આપવામાં ન આવે તો તીર્થનો ઉચ્છેદ થઈ જશે, જે ભયંકર મોટું પાપ છે. તેના નિવારણ માટે સ્થાનાદિયોગના અભાવવાળાને પણ સૂત્રોનું પ્રદાન કરવું જોઈએ.’’
આ પ્રમાણે તીર્થના ઉચ્છેદનો ભય દર્શાવીને સ્થાનાદિ યોગથી રહિત આત્માઓને પણ સૂત્રપ્રદાન કરવાની વાત યોગ્ય નથી. કારણ કે સૂત્રવિહિત ક્રિયાનો નાશ થવાથી તે સ્વરૂપે તીર્થનો નાશ તો અયોગ્યને સૂત્રપ્રદાન કરનારાએ પોતે જ કર્યો છે. સૂત્ર-વિહિત ક્રિયા કરનારા એક પણ હશે ત્યાં સુધી તીર્થનો વિચ્છેદ નહિ થાય
એ સ્પષ્ટ છે. આથી અધિક વિવરણ જિજ્ઞાસુઓએ ‘યોગવિંશિકા એક પરિશીલન’માં જોવું.... અન્તે સ્થાનાદિ યોગોની પ્રાપ્તિ દ્વારા અયોગી બની મોક્ષને પામવા માટે પ્રયત્નશીલ બની રહીએ એ જ એક શુભાભિલાષા......
।। इति श्रीज्ञानसारप्रकरणे सप्तविंशतितमं योगाष्टकम् ।।
૯૭
