________________
કે તપના કારણે શારીરિક કષ્ટ પડવા છતાં બૌદ્ધિક જ્ઞાનનો આનંદ તપસ્વીઓને પૂર્ણપણે હોય છે.
સુખ આત્માનો ગુણ છે. શાતા કે અશાતા વેદનીય કર્મના ઉદયથી પ્રાપ્ત થનારાં સુખ કે દુઃખ : એ આત્માના ગુણો નથી. તપસ્વી એવા જ્ઞાની મહાત્માને પુદ્ગલ અને આત્માનો વાસ્તવિક ખ્યાલ હોવાથી શારીરિક દુઃખાનુભવમાં પણ તપસ્વીને જ્ઞાનાનન્દનો અનુભવ અક્ષત હોય છે. તપમાં દુઃખ, અશાતાવેદનીયકર્મના ઉદયથી આવે છે અને તપ, મોહનીયકર્મના ક્ષયોપશમભાવથી પ્રાપ્ત થાય છે. ધન મેળવતી વખતે દુઃખ અશાતાવેદનીય કર્મના ઉદયથી આવે અને ધન લાભાન્તરાય કર્મના ક્ષયોપશમથી પ્રાપ્ત થાય. દુઃખને અને ધનને આમ જોઈએ તો કશો સંબંધ નથી. તેમ તપને અને દુઃખને પણ કશો સંબંધ નથી. તેથી તમને દુઃખસ્વરૂપ માનવાનું કોઈ પણ રીતે ઉચિત નથી. તપને દુઃખસ્વરૂપ માનનારા બૌદ્ધોની બુધિ હણાઈ ગઈ છે. કારણ કે તપસ્વીઓના બૌધિક આનંદની ધારાને તેઓ જોઈ શકતા નથી. એ આનંદની સામે શારીરિક દુઃખોની કોઈ ગણતરી જ નથી. અનન્તસુખમય આત્માને પોતાના સ્વરૂપનું ભાન થયા પછી શરીરાદિ પર પદાર્થનાં દુઃખોથી દુઃખ કઈ રીતે થાય? સ્વાભરમણતા તપની મધુરતાના સ્વાદનો અનુભવ કરાવે છે. સ્વાત્સરમણતા અંશતઃ પણ ન હોય તો તપ દુઃખરૂપ જ લાગ્યા કરશે. તમને સુખમય બનાવવા માટે જે કોઈ પણ પ્રયત્ન કરવામાં આવશે તો તેથી પ્રાયઃ તપ અશુદ્ધ બનશે. કારણ કે કર્મજન્ય સુખની ઈચ્છાથી કરાતો તપ અશુદ્ધ છે. શુદ્ધતપનું સ્વરૂપ હવે વર્ણવાય
यत्र ब्रह्म जिनार्चा च, कषायाणां तथा हतिः ।
सानुबन्धा जिनाज्ञा च, तत्तपः शुद्धमिष्यते ॥३१-६॥
જે તપમાં બ્રહ્મચર્યનું પાલન હોય, શ્રી જિનેશ્વરદેવોની પૂજા હોય, કષાયોનો નાશ હોય અને શ્રીવીતરાગ પરમાત્માની અનુબન્ધસહિત આજ્ઞાનું પાલન હોય તે તપ શુદ્ધ મનાય છે.” - આશય એ છે કે વિષયોના ત્યાગરૂપ બ્રહ્મચર્ય છે. શ્રી જિનેશ્વરદેવોની દ્રવ્યપૂજા અને ભાવપૂજા પ્રસિદ્ધ છે. ક્રોધાદિ ચાર કષાય અને હાસ્યાદિ નવ નોકષાયો પણ પ્રસિદ્ધ છે. ઉત્તરોત્તર શ્રેષ્ઠ શ્રી જિનાજ્ઞાને સાનુબન્ધ જિનાજ્ઞા કહેવાય છે, જેનું પરિપાલન ઉત્તરોત્તર ગુણસ્થાનકની પ્રાપ્તિનું પરમ પ્રધાન કારણ
(૧૨)
