________________
अथोपसंहारः। હવે પ્રકરણાર્થનો ઉપસંહાર કરાય છે -
पूर्णो मग्नः स्थिरोऽमोहो, ज्ञानी शान्तो जितेन्द्रियः । त्यागी क्रियापरस्तृप्तो, निर्लेपो निःस्पृहो मुनिः ॥१॥ विद्याविवेकसम्पन्नो, मध्यस्थो भयवर्जितः । अनात्मशंसकस्तत्त्वदृष्टिः सर्व समृद्धिमान् ॥२॥ ध्याता कर्मविपाकानामुद्विग्नो भववारिधेः । लोकसंज्ञाविनिर्मुक्तः, शास्त्रदृग् निष्परिग्रहः ॥३॥ शुद्धानुभववान् योगी, नियागप्रतिपत्तिमान् ।
માવાથ્થાનતાં, ભૂમિઃ સર્વનાશિતઃ I૪ શ્રી જ્ઞાનસાર પ્રકરણમાં બત્રીશ અષ્ટકોના નામના વર્ણન સાથે આ ચાર શ્લોકોથી મુનિભગવન્તોનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. એ જેવાથી આપણે સમજી શકીએ છે કે આ જ્ઞાનસારમાં જણાવેલો સારમુનિભગવન્તો જ મેળવી શકે છે. બત્રીશ અષ્ટકોમાં વર્ણવેલી અનેકાનેક વિશેષતાઓથી વિશિષ્ટ પૂ. મુનિભગવન્તોના વિશિષ્ટ સ્વરૂપને તે તે અષ્ટકોના નામ સાથે સાંકળીને તે તે અષ્ટકથી મુનિભગવન્તનું સ્વરૂપ અહીં વર્ણવ્યું છે. દરેક અષ્ટક જ્ઞાનની પ્રધાનતાને વર્ણવે છે.
"જ્ઞાનાદિગુણોથી પૂર્ણ, જ્ઞાનાદિગુણોમાં મગ્ન, યોગમાં સ્થિર, મોહથી રહિત, "જ્ઞાની, શાન્ત, ઈન્દ્રિયોને જીતનાર, ‘ત્યાગી, “ક્રિયામાં તત્પર, આત્મામાં તૃપ્ત (સંતુષ્ટ), કર્મથી નિર્લેપ, અસ્પૃહારહિત, ભાવને આશ્રયીને મૌનવાળા, "તત્ત્વબુદ્ધિસ્વરૂપ વિદ્યાથી સહિત, કર્મ અને જીવને જુદા કરવા સ્વરૂપ વિવેકથી યુક્ત, "પક્ષપાતથી રહિત, નિર્ભય, સ્વપ્રશંસાને નહિ કરનાર, પરમાર્થને જેનાર, આત્મિક સમ્પત્તિવાળો, કર્મના ફળને વિચારનારા, ભવસમુદ્રથી ઉગ પામેલ, લોકસંજ્ઞાથી રહિત, શાસ્ત્રને જ જોનારા, અપરિગ્રહથી રહિત, અશુદ્ધાનુભવવાળા, યોગી, મોક્ષને પ્રાપ્ત કરનાર, ભાવપૂજાના આશ્રય, ધ્યાનના આશ્રય, “તપના આશ્રય અને “સર્વનયોના આશ્રયે રહેલા એવા મહાત્મા હોય છે. તે તે અષ્ટકમાં તે
