________________
પરિણતિનો સંભવ ન હોવાથી તેઓશ્રી દયાનો પરિણામ જાળવી લે છે. એ પડી જાય નહિ માટે તેઓશ્રી સન્તોષસ્વરૂપ વસ્ત્રને ધારણ કરે છે. | સ્નાન કર્યા પછી વસ્ત્ર ધારણ ન કરે તો શરીર પાછું ખરાબ થઈ જાય. વસ્ત્ર અશુદ્ધ ના ચાલે, શુધ-શુભ-નિર્મળ જોઈએ. સન્તોષસ્વરૂપ વસ્ત્ર અત્યન્ત શુદ્ધ છે, જેના પરિધાનથી આત્માની પવિત્રતા ટકી રહે છે. પુણ્યથી જે મળ્યું છે એનાથી અધિક જોઈતું નથી અને જે મળ્યું છે તે જતું રહે તો ય ચિંતા નથી...' ઇત્યાદિ પરિણામ સન્તોષના ઘરનો છે. એવા સન્તોષને ધારણ કરનારા પૂ. સાધુમહાત્માઓ વિવેકસ્વરૂપ તિલકથી શોભે છે. સઅસદ્, હેય-ઉપાદેય અને ઉત્સર્ગ-અપવાદ વગેરેનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યા પછી વિવેક ન પ્રગટે તો જ્ઞાનનું ફળ પામવાનું અશક્ય છે. વિવેક પ્રાપ્ત કર્યા પછી તે તે વિષયમાં પ્રવૃત્તિ કે નિવૃત્તિથી આત્માને ભાવિત બનાવી પૂ. મુનિભગવન્તો પવિત્ર આશયને ધારણ કરે છે. આ રીતે દ્રવ્યપૂજાની જેમ ભાવપૂજામાં પણ અંગશુદ્ધિ, વસ્ત્રશુદ્ધિ અને મનશુદ્ધિ પ્રાપ્ત થાય છે. હવે બીજા શ્લોકથી ઉત્તમ દ્રવ્ય વડે કરાતી દેવની દ્રવ્યપૂજાની જેમ જ ભાવપૂજા વર્ણવાય છે.
ભક્તિ અને શ્રદ્ધા સ્વરૂપ કેસરથી મિશ્રિત ચન્દનના રસ વડે દેવની પૂજા કરવાની છે. “શ્રીવીતરાગપરમાત્મા પરમતારક છે'... ઇત્યાદિ પરિણામ સ્વરૂપ ભક્તિ છે અને તેઓશ્રીએ પ્રરૂપેલો જ અર્થ પરમાર્થ છે... ઈત્યાદિ પરિણામ સ્વરૂપ શ્રદ્ધા છે. આ ભક્તિ અને શ્રદ્ધા સ્વરૂપ કેસરથી મિશ્રિત એવા ચન્દનરસ વડે દેવની પૂજા કરવાની છે. આ દેવ, શુદ્ધ આત્મા સ્વરૂપ છે. પરમાત્માની દ્રવ્યપૂજા જેમ પ્રતિમાજીનાં નવ અંગે થાય છે, તેમ ભાવપૂજા પણ નવ બ્રહ્મચર્યસ્વરૂપ નવ અંગે કરાય છે. બ્રહ્મચર્યની નવ વાડોના પાલન સ્વરૂપે બ્રહ્મચર્ય નવ પ્રકારનું છે. આ રીતે કેસરથી કરાતી ભાવપૂજાનું વર્ણન કર્યું. હવે પુષ્પ-વસ્ત્રાદિ દ્રવ્યથી કરાતી ભાવપૂજાનું વર્ણન કરાય છે -
क्षमापुष्पम्रजं धर्मयुग्मक्षौमद्वयं तथा ।
ध्यानाभरणसारं च तदङ्गे विनिवेशय ।।२९-३।। “ક્ષમાસ્વરૂપ પુષ્પોની માળાને, બે પ્રકારના ધર્મસ્વરૂપ વસ્ત્રયુગ્મને તેમ જ ધ્યાનસ્વરૂપ શ્રેષ્ઠ અલંકારને શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ દેવના અંગે તું ઉચિત રીતે પહેરાવ”આશય એ છે કે પૂ. સાધુમહાત્માઓ ભાવપૂજા કરે છે, એમાં દ્રવ્યપૂજાની જેમ જ
(૧૦૫)
