________________
શ્રી આચારાલ્ગસૂત્રના પ્રથમ શ્રુતસ્કન્ધ બ્રહ્મચર્યનાં નવ અધ્યયન છે. એમાં વર્ણવેલી સાધુપણાની મર્યાદાનું પાલન કરનારા પૂ. સાધુભગવન્તો બ્રહ્માધ્યયનની નિષ્ઠાવાળા છે. પરમબ્રહ્મ(મોક્ષ-આત્માનું શુદ્ધ સ્ફટિક જેવું નિર્મળ સ્વરૂપ)ને વિશે લીન બનેલા હોવાથી પૂ. મુનિભગવન્તો પરબ્રહ્મસમાહિત છે. આવા મહાત્માઓ પાપથી લેખાતા નથી. આત્મસ્વરૂપમાં જેઓ લીન હોય અને શાસ્ત્રવિહિત મર્યાદામાં નિષ્ઠા હોય તો પાપથી લેપાવાનું કોઈ કારણ નથી – એ સમજી શકાય છે. પૂ. મુનિ મહાત્માઓ જે કારણથી પાપથી લેપાતા નથી તેનું વર્ણન સાતમા શ્લોકથી કર્યું છે.
એનો આશય સ્પષ્ટ છે કે આત્મા-બ્રહ્મને વિષે પોતાનું સર્વસ્વ પૂ. મહાત્માઓએ આપ્યું છે. આત્માને શુદ્ધ બનાવવા મન વચન અને કાયાને નિરન્તર પ્રવર્તાવનારા, આત્માને છોડીને બીજી કોઈ પણ ચીજ માટે પ્રવૃત્તિ કરતા નથી. જે કાંઈ છે તે બ્રહ્મ છે અને તેના જ માટે બધું છે. આવા એકમાત્ર પરિણામથી તેઓશ્રી માત્ર બ્રહ્મ-આત્માને જ જોયા કરે છે. બીજું કાંઈ જ જતા નથી. પોતાની એ સાધના માટે તેઓશ્રી બ્રહ્મ-જ્ઞાનને જ સાધન બનાવે છે. - બ્રહ્મ એટલે આત્મા. તેના જ્ઞાનાદિ ગુણોની અંદર રમણતા કરવા સ્વરૂપ બ્રહ્મચર્યની રક્ષાને કરનારા મહાત્માઓ બ્રહ્મગુપ્તિને ધારણ કરે છે અને સતત જ્ઞાનના ઉપયોગ વડે આત્મામાં અજ્ઞાનને હોમી દે છે. તેથી તેઓશ્રી પાપથી લેપાતા નથી. કર્મજન્ય ભાવોને પોતાના માનીને એ ઈષ્ટાનિષ્ટ ભાવોને મેળવવા અને દૂર કરવા માટે આપણે પ્રયત્ન કરવામાં કોઈ કચાશ રાખી નથી. ભયંકર એવી અજ્ઞાન દશાને કારણે આપણે પાપથી લેપાયા. જ્ઞાની મહાત્માઓ અજ્ઞાનનો જ નાશ કરતા હોવાથી તેમને પાપથી લેપાવું પડતું નથી. અને એવી પાપથી નિર્લેપ અવસ્થાને પ્રાપ્ત કરવા માટે જ્ઞાનયજ્ઞને આરાધવા આપણે પ્રયત્નશીલ બની રહીએ એ જ એકની એક શુભાભિલાષા.
॥ इति श्रीज्ञानसारप्रकरणेऽष्टाविंशतितमं नियागाष्टकम् ॥
(૧૦૩
