Book Title: Chhandonushasan
Author(s): Hemchandracharya, H C Bhayani
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
View full book text
________________
[8]
ललिता
जो गीतिमां त्रीजो गण पंचकल होय तो जे छंद बने ते ललिता ।
ललिता, उदाहरण : अंगुलिआहिँ 'ललिअंगी पवास-दिअहे गणंतिआणुदिणं । वल्लह-आयड्ढण-कए जवइ-व मंतक्खराई एक्क-मणा ॥ ३१
'पति प्रवासे गयाना दिवसो आंगळीओ वडे गणती ललितांगी, जाणे के। एकचित्ते वालमनुं आकर्षण करवा माटे मंत्राक्षरो जपी रही छे ।' भद्रिका
जो गीतिमां त्रीजो अने सातमो गण पंचकल होय तो जे छंद बने ते भद्रिका। भद्रिकानुं उदाहरण :
जुवईण नयण-लच्छीए सहज-सलोणत्तणेण 'भद्दिआए' । चक्खु-भएण व दिण्णय लक्खिज्जइ कज्जलं वयंसिआहिं ॥३२
'आ युवतीओनी नयनश्री स्वाभाविक लावण्यथी ज मांगलिक छे, तो पण जाणे के दृष्टिदोष निवारवा खातर ज तेनी सखीओए तेने काजळ लगाड्युं जणाय छ।' विचित्रा
जो गीतिमां छठ्ठो गण बाद करीने बाकीना गण यथेष्ट पंचकल होय तो जे छंद बने ते विचित्रा । विचित्रानुं उदाहरण :
भासासु 'विचित्ता'सु जुगवं सुर-नर-तिरिआण जीव-जाईण । संवादमणुहवंती जयइ वाणी भयवओ जिणिंदस्स ॥ ३३ ____ 'देवताओ, मनुष्यो अने पशुपंखीओ (तिर्यंचो)- ए प्राणीजातिओनी विविध भाषाओमां एक साथे संवादनो (समजणनो) अनुभव करावती जिनेन्द्र भगवाननी वाणीनो जय हो !"
केटलाकने मते विचित्रामा बधाये गण पंचकल होई शके । स्कंधक
जो गीतिना आठमा गणना गुरुने स्थाने चतुष्कल योजवामां आवे तो जे छंद बने ते स्कंधक । नागराज पिंगलने मते आ छंदनुं नाम आर्यागीति छ ।
स्कंधकनुं उदाहरण :
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
