Chhandonushasan

Author(s): Hemchandracharya, H C Bhayani
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 183

[148] उदा. ४.१२८ : पहेली पंक्तिमां 'किनरि विक्खरहि' ने बदले 'कि न रि विक्खिरहि' (पाठांतर) जोईए ।
उदा. ४.१२९ : उपर सूचव्युं छे तेम बीजी पंक्तिमां 'कलयंठि-गिर' ('कविदर्पण'नो पाठ) अने 'मन्निवि' (पाठांतर) जोईए, अने अर्थने अनुसरीने 'कुसुमसर' जोईए।
उदा. ४.१३० : पहेली, त्रीजी अने पांचमी पंक्तिने आरंभे 'जइ अ' के 'जइ' छे त्यां 'जइअ' (= यदा) जोईए । आने एक पाठांतर- पण समर्थन छ। टीकाकारे पण संपादकनी जेम 'यदि' अर्थ कर्यो छे ते बराबर नथी । 'सिद्धहेम' ८-४-३६५ नीचे ‘यदा'ना अर्थमां प्राकृतमा 'जाहे', 'जाला', 'जइआ'नो प्रयोग थतो होवार्नु नोंध्युं छे।
बीजी पंक्तिमां कुसुमदलम्मि पाठ करतां ०दलग्गि पाठ वधु सारो छ। पांचमी पंक्तिमां 'वयणगुंफ'ने बदले उकार जाळवतो 'वयणगुंफु' पाठ वधु सारो छे।
उदा. ४.१३१ : (पहेली चार पंक्ति ५.२७मां पण) 'करिहि' ने बदले 'करहि', 'इच्छि मयच्छ इ पणयमुहं'ने बदले 'इच्छि म इच्छिउ पणय-सुह' ('कविदर्पण'नो पाठ), अने अंतिम पंक्ति 'माणिक्किमणंसिणि करिव वलु, हेल्लि खेल्लिता जूउ तुहुं'ने बदले 'माणिकि मणंसिणि करि ठवलु, हेल्लि खेल्लि ता जूउ तुहं' जोईए । आ छेल्ली पंक्तिनो अर्थ टीकाकार पण खोटा पाठने कारणे समज्यो नथी । तेणे 'तदा हे हस्तिगमने प्रणतमुखं भर्तृमुखं 'इच्छि' दृट्वा हे मानकमनस्विनी हे सखि बलं अपि कृत्वा क्रीडितुं युक्तं तव ।' एवो अर्थ कर्यो छे, जे तद्दन भ्रान्त छ । साचो अर्थ छे 'मानम् एकं (श्लेषथी 'माणिक्यम्') हे मनस्विनि कृत्वा दायम्, हे सखि रमस्व तावत् द्यूतं त्वम् ।' अहीं 'ठवलु' एटले 'जुगारनी बाजीमां जे होडमां मुकाय ते, दाव ।' ए अर्थमां 'ठउलु' शब्दनो प्रयोग स्वयंभूकृत 'पउमचरिउ'मां पण मळे छे । त्यां पण रणभूमिने शारिपट्टनुं उपमान आपीने तेमां जीवनने होडमां मूकवानुं रूपक छ । 'तिंभणि' (चोथी पंक्तिमां)नो प्रयोग ए दृष्टिए रसप्रद छे के ते 'ते माटे'ना अर्थमां (सं. 'इति भाणित्वा') मराठी 'म्हणून'नो पुरोगामी छे ।
उदा. ४.१३२ : त्रीजी पंक्तिमां 'ल्हसडउ'ने बदले 'ल्हुसडउ' (=