Chaturvinshati Jinanand Stuti

Author(s): Hiralal R Kapadia
Publisher: Agamoday Samiti

Page 331

२०४
समास-विग्रहः ४७-शास्त्राणां विद्या शास्त्र. तत्पुरुषः, शास्त्रविद्यायाः तरः शास्त्र: 'तत्पुरुषः', तत् शास्त्र० । भवं तुदतीति भव० 'उपपद समासः, तद् भव । सर्वे च ते भावाश्च सर्व० 'कर्मधारयः', सर्वभावान् वित्ते इति सर्व० 'उपपद 'समासः, तत्सं० सर्व० । रोग एव विभवः रोग. 'कर्मधारयः, यातो रोगविभवो यस्मात् तद् यात 'बहुव्रीहिः', तद् यात० । दितं आरं येन तद् दिता० 'बहुव्रीहिः', तद् दिता० ॥
४८--यतीनां गणः यति० 'तत्पुरुषः । चण्डा चासौ ईतिश्च चण्डेतिः 'कर्मधारयः', भिन्ना चण्डेतिर्थेन स भिन्न 'बहुव्रीहिः ।। अमला कला यस्याः सा अमळ० 'बहुव्रीहिः', तत्सं० अमल० । वरा शोभा यस्याः सा वर० 'बहुव्रीहिः', वरशोभा नाभिर्यस्याः सा वर० 'बहुव्रीहिः, तत्सं० वर० । अतिशयेन कोमलं अति. 'प्रादि समासः, अतिकोमलं च तत् कलेवरं च अति. 'कर्मधारयः, अतिकोमल कलेवरस्य शोभना आमा यस्याः सा अति. "बहुव्रीहिः, तत्सं० अति०॥
४९--उपान्ते समेताः उपा० 'तत्पुरुषः', देवानां देवाः देव० 'तत्पुरुषः', उपान्तसमेता देवदेवा यस्मिन् तद् उपा० 'बहुव्रीहिः', तस्मिन् उपा०। कमलेन कमलया पा सहितः सकमल: 'बहुव्रीहिः', तं सकमलम् । विशिष्टा मा यस्य तद् वि० 'उपपद 'समासः, तस्मिन् वि० । जिनेषु वरः जिन० 'तत्पुरुषः, तं जिन। जनानां ओघः जनौघः 'तत्पुरुषः । देवैः ईहितः देवे० ' तत्पुरुषः', तं देवे० । विगतो मलो यस्मात् तद् विमलं 'बहुव्रीहिः', तद् विमलम् । विशेषेण भासि विभासि 'मादि 'समासः, तद् विभासि ॥
५०--नियोगस्य आयः नियो० 'तत्पुरुषः, तस्मिन् नियो० । अनर्थ ददातीति अन० ' उपपद 'समासः, तद् अन० । रतिश्च प्रियं च रति. 'इतरेतरद्वन्द्वः' रतिप्रिये ददतीति रति० ' उपपद 'समासः, भविनां रतिप्रियदाः भवि० 'तत्पुरुषः । तीर्थस्य अधिपाः तीर्था० 'तत्पुरुषः । वरश्चासौ दमश्च वर० 'कर्मधारयः, तं वर० । न विद्यतेऽर्थो येषां तेऽनर्थाः 'बहुव्रीहिः।।रतेः प्रियः रति. 'तत्पुरुषः, विशिष्टः रतिप्रियः विरति० 'प्रादि'समासः, दम्भश्च विरतिप्रियश्च दम्भ० ' इतरेतरद्वन्द्वः', अनर्थानां दम्भविरतिप्रियो अनर्थ. 'तत्पुरुषः', अनर्थदम्भविरतिमियौ घन्तीति अनर्थ. 'उपपद 'समासः । नदीनां इनाः नदीनाः 'तत्पुरुषः ॥
५१-भवं बिभ्रतीति भव० 'उपपद समासः, तेषों भव० । सिद्धिरेव सौधं सिद्धि० 'कर्मधारयः', तत् सिद्धि । अन्तरश्च आमश्च अन्त० 'कर्मधारयः', सिद्धः अन्तरामो येन स सिद्ध० 'बहुव्रीहिः', तत्सं० सिद्धा० । नय एव मा नयमां 'कर्मधारयः, नयमायां न विद्यते लयो येषां ते नय० ' बहुव्रीहिः', तेषां नय० । नयाश्च मानं च यमाच नय० 'इतरे