________________ श्री चक्षुरप्राप्यकारितावादः શ્લોક-૨ અવતરણિકા: ‘આંખ, વિષયનો સમ્બન્ધ કર્યા વગર જ જ્ઞાન કરાવે છે' આ વાત ન માનવામાં આવતાં દોષને કહે છે. चक्षुषः प्राप्यकारित्वे शाखाचन्द्रमसोर्ग्रहः। तुल्यकालः कथं नु स्यान्निकटस्थदवीयसोः // 2 // શ્લોકાર્થ આંખ, એ વિષયનો સમ્બન્ધ કરીને જ જ્ઞાનને પેદા કરે છે. એવું જો માનીએ તો નજીક રહેલી શાખા અને ઘણા દૂર રહેલા ચન્દ્રનું એકીસાથે જ્ઞાન કેવી રીતે થશે? અર્થાત નહિ થઈ શકે ! 2. જ્ઞાનમ્ શ્લોક-૩ : અવતરણિકા : આ દોષનો પરિહાર કરતાં મીમાંસકમતના શાલિકાચાર્યની વાત કરે છે. निःसरन्तोऽक्षि विस्तीर्णं नयनान्नायनांशवः / आरभन्ते ततस्तुल्यकालः स इति शालिकः // 3 // શ્લોકાર્થ ? આંખમાંથી નીકળતાં કિરણો આલોક સાથે ભળીને મોટી એવી આંખને ઉત્પન્ન કરે છે. જેથી નજીક રહેલી શાખા અને દૂરના ચન્દ્રનું જ્ઞાન પણ એક કાળે થઈ શકે છે. (માટે ચક્ષુઇન્દ્રિય ઘટાદિવિષયનો સમ્બન્ધ કરીને જ જ્ઞાન ઉત્પન્ન કરે છે. તેમ માનવામાં કોઈ દોષ નથી) આ પ્રમાણે શાલિકાચાર્ય કહે છે. - રૂ. મીમાંસદા શ્લોક-૪ : અવતરણિકા : આ શાલિકાચાર્યે કરેલાં પરિહારનું ખંડન કરતાં વર્ધમાન-ઉપાધ્યાય જે કહ્યું છે તે જણાવે છે. तन्नालोकं समासाद्या - सम्भवात् तस्य जन्मनः / पृष्ठस्थितग्रहापत्तेरपीत्येवं परे जगुः // 4 //
