Book Title: Bhaktamara Kalyanmandir Namiun Stotratrayam
Author(s): Hiralal R Kapadia
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund
View full book text
________________
श्रीसिद्धसेनदिवाकरकृतम्
१८३ 'तत्पुरुषः' । 'अविरला' निरन्तरा । न विरला अविरला 'तत्पुरुषः' । 'अवामुखवृन्तमेव' अधोमुखविन्टमेव यथा स्यात् तथा। अवाङ् मुखं एव अवाअखं, अवाअखं वृन्तं यत्र तत् 'बहुव्रीहिः' । अवा इत्यव्ययमधोवाचकम् । 'विष्वक्' समन्तात् । गगनाद् भूमौ गच्छतीत्यर्थः । यदिवा हे मुनीश! मुनीनामीशो मुनीशस्तस्य सम्बोधनं 'तत्पुरुषः' । 'त्वद्गोचरे' भवद्विषये । तव गोचरस्त्वद्गोचरस्तस्मिन् 'तत्पुरुषः' । 'सुमनसां' भक्त(शुभ?). चित्तानां देवानां वा । सुष्ठु मनो येषां ते सुमनसः 'बहुव्रीहिः तेषाम् । 'नून' निश्चयेन । 'बन्धनानि' बन्धाः स्नेहाद्यान्तरबन्धनानि निगडादिबाह्यबन्धनानि चाध एव गच्छन्तिअधस्तादेव यान्ति, नाशमुपयान्तीति यावत् । पुष्पाण्यपि हि सुमनसः प्रोच्यन्ते तासां बन्धनानि वृन्तानि त्वदग्रेऽधोमुखानि स्फुरन्ति । वा युक्तमधोमुखवृन्तपुष्पवृष्टिपतनम् । सुमनसूशब्दः स्त्रीलिङ्गो बहुवचनान्तश्च । इति विंशतितमवृत्तार्थः ॥ २० ॥
मा० वि०-चित्रमिति । हे विभो! एतच्चित्रं वर्तते । 'वर्तते' इति क्रियापदम् । किं कर्तृ? 'चित्रम् । एतत् किम् ? सुरपुष्पवृष्टिः अवाझुखवृन्तमेव कथं पतति? । 'पतति' इति क्रियापदम् । का की ? 'सुरपुष्पवृष्टिः' । कथम् ? 'अवामुखवृन्तम्' । सुरपुष्पवृष्टिः कथम्भूता? 'अविरला' घना, सच्छिद्रा न । कथम्? 'विष्वक्' समन्तात् । यदिवेति पक्षान्तरे। हे मुनीश! त्वद्गोचरे सुमनसां बन्धनानि नूनं-निश्चितं अध एव गच्छन्ति । 'गच्छन्ति' इति क्रियापदम् । कानि कतृणि? बन्धनानि । केषाम् ? 'सुमनस' सुष्ठु मनो येषां ते सुमनसस्तेषाम् । कथम् ? 'अधः' नीचैः । कथम् ? 'एव' त्वद्गोचरे सुमनसां स्नेहा. दिबन्धनानि त्रुट्यन्ति । पुष्पाण्यपि सुमनसस्तासामपि बन्धनानां अधःपतनं युक्तमेवेति भावः । सुमनसूशब्देन सहदया जनाः पुष्पाणि च प्रोच्यन्ते । बन्धनशब्देन स्नेहनिगडादिना यन्त्रणं पुष्पाणां वृन्तं चोच्यते । अतोऽर्थद्वैविध्येन शब्दच्छलत इदं व्याख्यानम् ॥ __ अवाङ् मुखानि येषां तानि अवाअखानि, अवाझुखानि वृन्तानि यत्र तत् 'अवासुखवृन्त' क्रियाविशेषणमिदम् । (विषु अश्चतीति क्विपि विष्वम् ) अव्ययत्वात् सेर्लोपः (१) । (पुष्पाणां वृष्टिः पुष्पवृष्टिः,) सुराणां पुष्पवृष्टिः सुरपुष्पवृष्टिः, अथवा सुरैः कृता पुष्पवृष्टिः सुरपुष्पवृष्टिः । तव गोचरः त्वद्गोचरस्तस्मिन् । 'गम्ल गतौ' (सिद्ध धा०) गम्धातुः अन्ति शव् 'गमिषद्यमश्छः' (सिद्ध०४-२-१०६) इति सूत्रेण मस्य छः, 'स्वरेभ्यः' (सिद्ध० १-३-३०) इति छस्य द्वित्वं, 'अघोपे प्रथमोऽशिटः' (सिद्ध० १-३-५०) इति पूर्वछस्य चः शवः अलोपे गच्छन्तीति सिद्धम् । अधस् इत्यव्ययम् । इति विंशतितमकाव्यार्थे विचारः॥२०॥
Jina's presence is miraculous.
Oh pervader of the universe! it is a matter of surprise that uninterrupted shower of celestial blossoms falls all around with their stalks turned downwards; or why, (it is natural that) in Thy presence, oh master of saints! fetters (stalks) of the good-minded (flowers) (ought to ) certainly fall down. (20) .
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org

Page Navigation
1 ... 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408