Bhaktamara Kalyanmandir Namiun Stotratrayam

Author(s): Hiralal R Kapadia
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund

Page 333

२०८
कल्याणमन्दिरस्तोत्रम् तेन कारणेन इह 'जन्मनि' इह भवे पराभवानां निकेतनं-गृहं जातोऽस्मि । 'अस्मि' इति क्रियापदम् । कः कर्ता ? 'अहम्' । कथम्भूतः ? 'जातः'। किं जातः ? 'निकेतनं' गृहम् । केषाम् ? 'पराभवानाम्' अनर्थानाम् । किम्भूतानाम् ? 'मथिताशयानां' मथित आशयःचित्ताभिप्रायो यैस्ते मथिताशयास्तेषाम् ॥
'अहं मह पूजायां' (सिद्ध० धा०) महधातुः। क्तप्रत्ययः इट् क्लीबे सौ महितं इति जातम् । जनानां बान्धव इव जनबान्धवस्तस्य सम्बोधनं हे जनबान्धव! । ईहितं च तद् दानं च ईहितदानं, ईहितदाने दक्षम् ईहितदानदक्षम् इति पत्रिंशत्तमकाव्यार्थकल्पना ॥ ३६॥
A worshipper of God can never suffer froin lumiliations and disappointments.
Oh God! I believe that Thy ( pair of ) feet capable of granting desired gifts has not been worshipped by me even in the previous births. That is why I have (now) become in this birth an object of humiliations and an abode of frustrated hopes. (36).
नूनं न मोहतिमिरावृतलोचनेन
पूर्व विभो! सकृदपि प्रविलोकितोऽसि । मर्माविधो विधुरयन्ति हि मामनर्थाः
प्रोद्यत्प्रबन्धगतयः कथमन्यथैते ? ॥ ३७ ॥ क. वृ०-हे विभो! नूनं मोहतिमिरावृतलोचनेन मया पूर्व सकृदपि त्वं न प्रवि. लोकितोऽसि इत्यन्वयः । कर्तयुक्तिः । 'नूनं' निश्चयेन । 'मोहतिमिरावृतलोचनेन' मोहान्धकाराच्छादितनेत्रेण । मोह एव तिमिरं मोहतिमिरं 'कर्मधारयः', मोहतिमिरेणावृते मोहतिमिरावृते 'तत्पुरुषः', मोहतिमिरावृते लोचने यस्य स मोहतिमिरावृतलोचनः 'बहुब्रीहिः तेन । मयेतिशेषः। 'पूर्व' प्रथमम् । 'सकृदपि' एकशोऽपि । त्वं 'न प्रविलोकितोऽसि' प्रकर्षण-चित्तैकाग्ररूपेण न विलोकितोऽसि-न निरीक्षितोऽसि । अत्रार्थे हेतुमाह-अन्यथा मर्माविधः प्रोद्यत्प्रवन्धगतयोऽनर्था एते हि मां कथं विधुरयन्तीत्यन्वयः। कर्चुक्तिः। 'अन्यथा' त्वदर्शने सति । 'मर्माविधः' मर्मभेदिनः। मर्माणि आविध्यन्तीति मर्माविधः 'तत्पु. रुषः। 'प्रोद्यत्प्रवन्धगतयः' उत्पद्यमानपरम्पराप्रवृत्तयः । प्रोद्यन्तश्च ते प्रबन्धाश्च प्रोद्यत्प्रबन्धाः 'कर्मधारयः', प्रोद्यत्प्रबन्धानां गतिर्येषु ते (प्रोद्य०) 'बहुव्रीहिः' एवंविधाः।
१. 'कवुक्तिः' इति ध-पाठः।